کنوانسیون بین المللی جلوگیری از تروریسم هسته ای(2005)

صفحه 1:


صفحه 2:
«تعريق و مفهوم ‏ بر تروريسم هسنه اي جديد ترين و خطرناك ترين شكل تروريسم است و به رغم أينكه هنوز به صورت جدي سايه شوم آن بر سر انسان و دولت ها سنگيتي نمي کند, . اما احتمال واقع آن‌سموجب ستگر‌انیسجا معنه یبسن سالمللی سشده در اسناد بین المللي منظور از تروریسم هسته اي صرف ارتکاب خشونت هاي هسته اي ‎L‏ ‏تهديد أن عليه دولت ها و افراد نيست و مراحل بيش از اين اقدام يعني آنها نیز اشاره دارد . 

صفحه 3:
تعاریف ‏ . حقوق دانان عبارت است از استعمال پرنوزا با مواد انفجاري هسنه اي با نهدید به استفاده از آن نوسط افراد با گروه هاي خارج از کنثرل دولت , به منظور ایجاد وحشت و انجام افدامات نروربسني پا نهدید به انجام ‎ade wl‏ 

صفحه 4:
اعمالي اطلاق میشود همچنین که در آن گروه هاي تروريستي از سلاحج هاي هسته اي يا راديولوژيكکي که توانايي کشتن صدها یا هزاران نفر را دارد براي پیش برد اهدافشان استفاده میکند. 

صفحه 5:
۱ ي دز ‎SpE‏ ‏رويكکردي را اتخاذ نموده اند . ‎eee aay ee eat‏ رورسم عت اي مي پردازد کنوانسیون جلوگیری از تروریسم هسته اساي اين كنوانسيون ((يك شخص مرتکب يكي از جرایم مندج در | اين كنوانسيون ميكردد اكر او به طور غير قانوني و عمدي | الف) مواد راديو اكتيو در اختيار داشته باشد يا وسيله آي ساخته يا أ تظراف نکن ات فقس کشتن ا ا أ [ال8) شافع ورد ی رت | ب)از مواد رادیو اکتیو استفاده نماید یا به تاسیسات هسته اي خسارت | ا ع ا ی با ا ‎Sie sl‏ کرت 1 فد كب رت و انس ود 1 | اهت) دق إخار بسحد) مقافت فر في شا رعان بسن ال ‎Ueet Ital etsiss (U0‏ ۱ 1۱ ۱ 

صفحه 6:
2-همچنین يك شخص مرتکب جرمي میشود , اگر او : الف) نهدید به. ارتکاب یکنی. از جرایم. مقرر در پاراگراق. (بن) [1)اين ماده نماید در صورتي که اوضاع و احوال نشان دهد که آن تهدید موثر است ب) به لور غير فانوتن واعمدي از لزیق هدید یا استفاده از رفن ساده رانسو آکتیو تا وستله ما تاسیسات هسته اي مطاله و در‌خواست کندراگر که اوضاق و احوال نان دهد که هدید عون است . 3-همچنین يك شخص مرتکب جرم شده است اگر که وي شروع بعرازتکات یکی از حرام قور در مع 1 أبى ماده تمان ‎le gaia’‏ نتتخض,مرتکب ومي متتلنوةت آگر او ‎ax, (ell‏ عنوان اون در ارتکاب یکی ار كرام فور وو هد 12 با مضارکت.نماید »یا ‏مازسازمانجهي با ات ‎Sigal‏ لت آنان راب ارات ‎Als‏ ‏مذكور در بتد: 1.2 با ‏اند نو طریق دبگری در ازتکات. ییا قتة, مورة از كزليم مذكور دز بد 1, 2 يا 3 مشارككت "نساينه .: و عنین مشارکتی عمدي قلمداد خواهد شد » خواه آن جرم با جرايم مزبور رآ هدف گسترش فعالیت مجرمانه عمومي , خواه لن جرم یا ‎rat 8 ( ee‏ د سل لزلا 7 اشر ‎ae ۰ fs‏ ‎ ‎ 

صفحه 7:
با توجه به اینکه استفاده از سلاح هاي هسته اي توسط ‎oan a‏ ار ۳ ی رت ۳1۳1 بسیار فجیع وگسترده اي شود از تروریسم هسته اي به عنوان تروریسم فاجعه بار یاد مي شود.فرضیه و امکان سای تزور تست شاه ات کشا خی زره اي »بيولوژيکي و شيميايي)علت اصلي وضع ترکیب اصلي تروریسم فاجعه بار است . باآاین توصیف «نروریسم فاحته بار: «تروریسمی اشت که با توسل بد نسلیحات کشتار جمعي ارتكاب مي يابند». براي درك اين ويزكي تروريسم هسته اي كافي است كه آنجه در تهاجم اتمي امريكا به شهرهاي هيروشيما و ناكازاكي زاين اتفاق افتاد تصور شود. اين ويزكي تروريسم هسته اي است كه سبب كرديده نكراني در مورد كسترش تسليحات كشتار جمعي توسط 

صفحه 8:
۰ عدم کاربرد مفهوم تروریسم دولتي عموما بیان گردیده است که تروریسم دولتي حالتي مي باشد که در لن يك دولت به طور نظام مند یا موردي , با نقض مقررات و شناخته شده حقوق بشر به سرکوب و حذف مخافین » گروههاي سياسي , قومي , مذهبي و نژادي اقلیت و به طور كلي اشخاص و اهداف غير نظامي اقدام مي کند. از جمله اساسي ترین مشکلات موجود در جریان مذاکرات مقدماتي در تدوین کنوانسیون جلوگیری از تروریسم هسته اي تعریف بروریسم_مبتء اي و تعیین_مجدوده و دایره_ شمول آن بود. 

صفحه 9:
به خاطر ماهیت مخرب سلاح های هسته ای و عواقب وخیم ناشی از وقوع حوادث در تأسیسات هسته ای همواره بیم آن وجود داشته است که در صورت حمله به تأسیسات هسته ای یا اقدامات خراب کارانه در اين تأسیسات کشور میزبان با خسارت غیر قابل جبران روبرو خواهد شد. لذا با تأسیس آژانس بین المللی انرژٍی اتمی ضرورت تدابیری برای حفاظت از تأسیسات هسته ای امری مهم تشخیص داده شد و موضوع پیشگیری از تروریسم هسته ای را اولین بار آژانس بین المللی انرژٍی اتمی در اوایل دهه 0 مورد توجه قرار داد.آزانس در سال 1974 سند 225 خود را در خصوص حفاظت فیزیکی از مواد هسته ای صادر کرد. مطابق سند مذبور آژانس به دولت های عضو توصیه کرد که تدابیر فنی و امنیتی لازم را نسبت به مواد و تاسیسات هسته ای تحت کنترل خود به کار گرفته تا از وقوع تهدیدات و خطرات احتمالی پیشگیری به عمل آید. هرچند تعریف خاصی از تروریسم هسته ای در آن زمان صورت نپذیرفت اما لزوم تقویت حراست از تأسیسات هسته ای خود , قدمی برای مقابله با خرابکاری در تأسیسات هسته ای و در نتیجه مبارزه با تروریسم هسته ای بود. در سال 9 آژانس توانست یک سند الزام آور به صورت کنوانسیون در خصوص پیشگیری از تروریسم هسته ای و حفاظت از تأسیسات هسته ای منعقد نماید. ‎as‏ حفاطت فیزیکی از هسته 3 با اهداف مبارزه با خرابکاری و 

صفحه 10:
این کنوانسیون نیز تعریف دقیقی از تروریسم هسته ای ارائه نمی نماید و فقط با اتخاذ تدابیری برای افزایش حراست 9 حفاظت فیزیکی از موارد تأسیسات هسته ای احتمال وقوع اقدامات خرابكارانه و تروريسم را کاهش دهد. انيسن همجنين در دهه 1990 مبادرت به اتخاذ یک سری تدابیر در خصوص پیشگیری از قاچاق مواد هسته ای کرد. هدف ‎gal Gl‏ کار مبارزه با اشاعه سلاح های هسته ای و مبارزه با دستیابی گروه های تروریستی به مواد و فناوری هسته ای بود. ‎reer es] a fel mares‏ اللا 

صفحه 11:
بنابر این تروریسم هسته ای تهدیدی جدی برای امنیت ملی محسوب می شود و در بین حقوق دانان و نیز علماى روابط بين الملل 4 مدل برای اقدامات تروريستى , هسته اى ييش بينى كرديده است كه عبارتند از: 1 سرقت و به كاركيرى سلاح هسته اى آماده 2 سرقت يا تهديد مواد به منظور استفاده در ساختن سلاح هسته اى 3 حمله به راكتورها يا تأسيسات ديكر هسته اى با هدف ايجاد آلودكى راديواكتيو 4 استفاده از مواد راديو لوزى به منظور ساختن وسيله انتشار رادیولوژیک. كه از بين اين مواد + دستیابی به وسایل و امکانات نشر رادیولوژیک يا — ‘ از همه آسانتر می ‎at‏ 

صفحه 12:
* این سند در اجلاس شوراي حکام در ال بررسي قرار گرفت و کشورهای مختلف نظرات ‎Bes‏ را در خصوص اين سند ارثه داده اند. در 15آوریل 5م مجمع عمومي ‎ee‏ 0 بين ‎et‏ ری از ترورسم هسته اي را تصویب و براي امضا مفتوح گذاشت. که هدف از این کنوانسیون پهبود چهارچوب حقوقي موجود براي مبارزه با بين ‎ii‏ راي همكاري بين المللي در تحقیق ,پیگرد قانوني و استردادآنهايي است که با استفاده از مواد رادیواکتیو ی تجهیزات هسته اي ءعملیات تروريستي انجام مي دهند. 

صفحه 13:
* این کنوانسیون از دولتها میخواهد که چارچوبهاي قانوني مرنبط با ‎ake‏ إن جرايم مربوط نه رورسم خسن أ ‎hes pie‏ 1 ts ۱ os a ae ne Depress ‏کنوانیسیون . ‘ اد , تا حدي‎ ‏ار ل ا ار ا‎ 

صفحه 14:
* در مقدمه این کنوانسیون آمده است که با توجه به این که اقدامات تروريستي هسته اي ممکن است به شدیدترین عواقب منتهي شود ی قرار دهد,وبا اعتقاد به اينکه نیاز فوري به افزايش « همكاري بين المللي متون دول در اتخاذ ت تدابير عملي و موثر براي جلوكيررئع از اين دسته فعاليتهاي تروريستي و براي عات و تنبیه عاملان آنها وجود دارد دول متعهد اين كنوانسيون را مييذيرند. 

صفحه 15:
"در ماده1به تعریف و گستره شمول مواد رادیواکتیو و مواد هستهاي امکانات و تجهیزات هسته اي میپردازد.این کنوانسیون ارزشها و موضوعات مختلفي را مطرح میسازد.ازجمله محکوم ساختن و غیر قانوني اعلام کردن فعاليتهاسي ترورستي ,نشان دادن اتحاد جهاتي در مقابله با تروریسم ,برخورد با تروریسم به عنوان يك موضوع حقوق داخلي و بین المللي ,به چالش کشیدن دولتها در بكارگيري و در صورت نیاز انطباق نظامهاي قانوني داخلیشان با مبارزه تروریسم ,استفاده از سازمان ملل به عنوان مجمعي بین اللمللي براي همكاري میان دولتي ,استفاده از حقوق بین الملل به عنوان پایه و چارچوپي براي عمل و به کارگيري سازمان ملل به عنوان مجمعي براي ایجاد حقوق بین الملل و انجام این امور توسط ورود داوطبانه دولتهاي حاکم به يك چارچوب قانوني بین المللي از طریق معاهده رسمي و پذیرش داوطلبانه التزامات عملي توسط دولتهاي حاکم .این کنوانسیون به امنیت اولویت بالايي میدهد,امنیت را در حقوق بين الملل جاي ميدهد. دستاورد اصلي اين كنوانسيون تعريف تروريسم هسته اي به عنوان جرم جديدي در حقوق بین الملل است, همانگونه که در ماده 2کنوانسیون مقرر گردیده اگر شخصي به طور غیر قاقوني به مواد هسته اي دست یاید و با به تاسیسات هسته اي آسیب رساند یا در طراحي یا اجراي چنین افداماتي دخالت داشته باشد آن شخص مرتکب اقدام غیر قانوني تروریسم هسته اي شده و يك مجرم است . طبق ماده 5کنوانسیون هر دولت متعهد بايستي يك سري اقدامات در رابطه با اجراي این کنوانسیون انجام دهد »اول اینکه جرايمي را که در ‎wale‏ 2 اين کنوانسیون تعریف شده به عنوان جرایم كيفري و جنايي در قانون داخلي خود محسوب کند, و مجازاتهاي مناسب براي این دسته از جرایم را پیش بيني کند 

صفحه 16:
در آن راهها و ابزار هاي همكاري كشورهاي عضو در طراحي و اجراي استراتژي هاي ضد نروريستي را تشریح میکند . کنوانسیون جلوگیری از تروریسم هسته اي مقرر میدارد که دولت ها باید همه اقدامات عملي لازم جهت خنقي سازي و بازداشتن تمهیدات تروریستها در قلمروشان را که ممکن است به ارتکاب جرم در داخل پا خارج از کشورشان استفاده شوند به +" جر طبق ماده نه فلا دولت معاهد اقدامات مفتضي براي بيگيري قضایی زمانی به عمل می آورد که جرم در سرزمین آن دولت ارتکاب یافته باشد و یا جرم در شناور دریایی حامل پرچم آن کشور انفاق افتاده باشد .این کنوانسیون مانع از اجرای هیچ یک از مقررات جنایی و کیفری ندوین شده از سوی دولت تجعمد خطاکی هار فانون اهلی »ان دول 

صفحه 17:
۰ 0 ‎٠‏ مواد یازده تا سیزده در مورد قوانین استرداد مجرم و يا جرائم قابل را بحث کرده است.استرداد یک شخص متهم به ارتکاب تروریسم هسته ‎a sl‏ اصل صلاحیت شخصیت می باشد که مبنای بحث ‎etl:‏ و د ل 0 ‎eee‏ 0 صلاحیتی همچنان مورد اختلاف است ولی ‎ae eee‏ ‎eee es‏ ا ‎wo‏ ‎ee‏ اراك اصكل ‎ao‏ همراه دیگر اصول صلاحیتی به نظر می رسد و اعمال اصل صلاحیت شخصیت منقعل برای تقویت 

صفحه 18:


صفحه 19:
شاید مشکل سازترین نقص های موجود در فرآیند استرداد مجرمین در زمینه تروریسم هسته ای استثنای جرم سیاسی باشد: بنابراين هيج مغيار پذیرفته شده ای راجع به آنجه قاعده حقوقى ديكر كه از استرداد مجرمين سیاسی جلوكيرى كندء وجود نداردو. در * ماده هيجده اين كنوانسيون اعلام مى دارد كه يس از اينكه دولت متعهدى مواد راديواكتيو » وسايل تمهيدى هسته اى و با تجهيزات هسته اى را يس از وقوع جرمی که در این کتوانسبون ید آن اشاره شده است در اختبار بگیرد بایستی اقدامات لازم برای بی خطر شدن مواد مذکور را انجام دهد ؛ و تضمین کند که هرگونه مواد هسته ای مطابق با ضوابط آژانس انرئٍی اتمی در تأمین قرار بگیرد و به توصیه های حفاظت ۰ فیزیکی در زمیته ‎see!‏ ‏باد اهميت اين كنوانسيون را در .۳ مورد ل 000 1 تعريف جرمى جديد در حقوق بين الملل 2- جرم انگاری تروریسم هسته ای در حقوق داخلی 3 هدف , قربانیان غیر نظامی هستند ‎|b. Tee. en: .. 1. a‏ ۳ 

حم بس حی م اهلل ارل ن ارل م کن نسی بی ل ل م گی ل جل وا ون ن ا ی و ری از رتور م هسته ای()2005 یس اهشم انطقی و مهدی اقبالی مهدی ابادی تعريف و مفهومتروريسم هسته اي تروريسم هسته اي جديد ترين و خطرناك ترين شك!ل تروريس!م اس!ت و ب!ه رغ!م اينك!ه هنوز به ص!ورت جدي س!ايه شوم آ!ن بر س!ر انسان و دول!ت ه!ا س!نگيني نم!ي كن!د . ،ام!ا احتمال واقع آ!ن موج!ب نگران!ي جامع!ه بي!ن المللي شده س. است !ناد بي!ن الملل!ي منظور از تروريس!م هسته در ا اي ص!رف ارتكاب خشون!ت هاي هس!ته اي يا تهدي!د آ!ن علي!ه دول!ت ه!ا و افراد نيس!ت و مراحل پي!ش از اي!ن اقدام يعن!ي تهي!ه ،تص!احب ،خريد و فروش ،قاچاق و اس!تفاده از مواد رادي!و اكتيو و تس!لیحات هس!ته اي و حت!ي در خواست كردن آنها نيز اشاره دارد . تعاريف حقوق دانانه!س!ت!ه! ا!ي! عبارت اس!ت از استعمال !س!م! ت!ر!و!ر!ي پرتوزا ي!ا مواد انفجاري هس!ته اي ي!ا تهدي!د به اس!تفاده از آ!ن توس!ط افراد يا گروه هاي خارج از كنترل دول!ت ،ب!ه منظور ايجاد وحشت و انجام اقدامات تروريس!تي ي!ا تهدي!د ب!ه انجام آ!ن عليه تاسيسات هسته اي . ا ي ! ن ت ع ر ي! ف م ت ش ك! ل عب ا ا ر ز ت د و ا س! جز ء ت ا ا س ! ز ا ت ت . س! و ت ع ج س ! ز م ا ء ط ل ن ت ر اب و ز ا ر ي ر خست ي ! س ! ا ت م ك و ! ا ه ! ه د ا ب م ه ر ا س ! س ب ي ق ا ي ب ! ج ه ته اي ا د ت و لي! ا رع! د س ! ب ، ت و س ! . و ر ج ق ز ء ت د ي حشت ! و ا م قا ني! چ ز ا ای ق ش ي ! ا ا ا ي م ! ت ن ل خ ر ح ي ! م ل ! مواد ب ه ت و ا ر س! من ي ع ف س ج ب ! ا ر و ت و س! ح ا خ ش ت هسته ن ت آ م ي نها ش و ب د ر ا . ي ايجاد به محدود ص!رف !تفاده!تازك!ه مفاهيم!ي اس !م!مهس!ته تروريس هسته !لیحات تس اي اي اس هس!ته تروريس اس!تفاده س!ازمانهاي تروريس!تي از وس!ايل انفجاري هسته به اي توس!ط گروه هاي تروريس!تي اس!ت ك!ه منج!ر اي نميگردد ،بلك!ه در مفهوم وس!يله شام!ل اعمال ذيل س!ازي ميزان عظيمي از انر‍ژ!ي در اث!ر شكافت ره!ا ميگردد: منج!ر در پلوتونيوم شده يا غن!يغن!ي اورانيوم 1ات!م به پلوتونيوم ك!ه شده ي!ا هاياورانيوم س!رقتميگرددهسته اي باشد ميگردد شكافت فرايند هسته جريانسالح ساخت -2حمل!ه و تخري!ب تاس!يسات هس!ته اي در جه!ت ره!ا سازي راديو اكتيو -3تحص!يل غي!ر مجاز مواد رادي!و اكتي!و براي س!اخت وسايل انتشار راديولوژيك يا بمب كثيف همچني!ن اعمال تروريس!ت هس!ته اي اعمالي اطالق ميشود ك!ه در آ!ن گروه هاي تروريس!تي از س!الح هاي هس!ته اي يا راديولوژيك!ي ك!ه تواناي!ي كشت!ن ص!دها ي!ا هزاران نفر را دارد براي پيش برد اهدافشان استفاده ميكند. تعاريف اسناد بين حقوق دانان اس!ناد بي!ن الملل!ي راج!ع به اعمال بر خالف المللي مجرمان!ه هس!ته اي در تعري!ف تروريس!مي هس!ته اي چندين رويكردي را اتخاذ نموده اند . از اس!ناد بي!ن الملل!ي ك!ه ب!ه طور خاص ب!ه تروريس!م هسته اي م!ي پردازد كنوانس!يون جلوگیری ا!ز تروريس!م هسته است كنوان.س!يون ((ي!ك! شخ!ص مرتك!ب يك!ي از جرايم مندج در 2005اي!ن اياس!اس بر اين كنوانسيو!ن ميگردد اگر او به طور غير قانوني و عمدي ال!ف) مواد رادي!و اكتي!و در اختيار داشت!ه باش!د ي!ا وس!يله اي س!اخته يا تصرف كند -1الف))به قصد كشتن يا ايراد جراحت شديد شديد جسماني ،و يا 2الف)) به قصد ورود صدمات اموال يا محيط زيست ب)از مواد رادي!و اكتيو استفاده نماي!د ي!ا ب!ه تاس!يسات هس!ته اي خسارت واردآورد به نحوي كه سبب پخش يا خطر پخش مواد راديو اكتيو گردد. -1ب) به قصد كشتن يا ايراد جراحت شديد جسماني ،و يا -2ب) ب!ه قص!د اجبار شخ!ص حقيق!ي ي!ا حقوق!ي ي!ا س!ازمان بي!ن المللي يا دولت براي انجام يا خود داري از انجام عمل . • • • • • • • • -2همچنين يك شخص مر!تکب جرمي ميشود ،اگر او : ال!ف) تهدي!د ب!ه ارتكاب يك!ي از جرايم مقرر در پاراگراف (ب) ()1اي!ن ماده نماي!د در ص!ورتي ك!ه اوضاع و احوال نشان ده!د كه آن تهديد موثر است ب) ب!ه طور غي!ر قانون!ي و عمدي از طري!ق! تهدي!د ي!ا استفاده از زور ،ماده رادي!و اكتي!و ،وس!يله ي!ا تاس!يسات هس!ته اي مطالبه و در خواست كند اگ!ر ك!ه اوضاع و احوال نشان ده!د ك!ه تهدي!د موثر است . -3همچني!ن ي!ك شخ!ص مرتك!ب جرم شده اس!ت اگ!ر كه وي شروع به ارتكاب يكي از جرايم مقرر در بند 1اين ماده نمايد. -4همچنين يك! شخص مرتكب جرمي ميشود ،اگر او : ال!ف) ب!ه عنوان معاون در ارتكاب يك!ي از جراي!م مذكور در بند 1،2يا مشاركت نمايد ،يا ب) ب!ا س!ازماندهي ي!ا هداي!ت افراد ديگ!ر آنان را ب!ه ارتكاب جرايم مذكور در بند 1،2يا ج) ب!ه ه!ر طري!ق ديگري در ارتكاب ي!ك ي!ا چن!د مو!رد از جرايم مذكور در بن!د 2 ،1ي!ا 3مشارك!ت نماين!د ،و چني!ن مشاركتي عمدي قلمداد خواه!د ش!د ،خواه آ!ن جرم ي!ا جراي!م مزبور را با هدف گس!ترش فعالي!ت مجرمان!ه عموم!ي ،خواه آ!ن جرم يا ويژگي هاي تروريسم هسته اي – فاجعه بار بودن ب!ا توج!ه ب!ه اينك!ه اس!تفاده از س!الح هاي هس!ته اي توسط تروريس!ت ه!ا م!ي توان!د موج!ب خس!ارات و تلفات انساني بس!يار فجي!ع وگس!ترده اي شود از تروريس!م هس!ته اي به عنوان تروريس!م فاجع!ه بار ياد م!ي شود.فرضيه و امكان دس!تيابي تروريس!ت ه!ا ب!ه تس!ليحات كشتار جمع!ي (هسته اي ،بيولو‍‍ژيك!ي و شيمياي!ي)عل!ت اص!لي وض!ع تركيب اصلي تروريسم فاجعه بار است . با اين توصيف ،تروريسم فاجعه بار: «تروريس!مي اس!ت ك!ه ب!ا توس!ل ب!ه تسليحات كشتار جمع!!ي ارتكاب م!!ي يابن!!د» .براي درك اي!!ن ويژگي تروريس!م هس!ته اي كاف!ي اس!ت ك!ه آنچ!ه در تهاج!م اتمي امريك!ا ب!ه شهرهاي هيروشيم!ا و ناكازاك!ي ژاپن اتفاق افتاد تصور شود. اي!ن ويژگ!ي تروريس!م هس!ته اي اس!ت ك!ه سبب گرديده نگران!ي در مورد گس!ترش تس!ليحات كشتار جمع!ي توسط • عدم كاربرد مفهوم تروريسم دولتي عموم!ا بيان گرديده اس!ت ك!ه تروريس!م دولتي حالت!ي م!ي باش!د ك!ه در آ!ن ي!ك دول!ت به طور نظام من!د ي!ا موردي ،ب!ا نقض مقررات و شناخت!ه شده حقوق بش!ر ب!ه سركوب و حذف مخافي!ن ،گروههاي س!ياسي ،قوم!ي ،مذهبي و نژادي اقلي!ت و ب!ه طور كلي اشخاص و اهداف غي!ر نظام!ي اقدام م!ي كند .از جمله اس!!اسي ترين مشكالت موجود در جريان مذاكرات مقدمات!!ي در تدوي!!ن كنوانسيون جلوگیری از تروريس!!م هس!!ته اي تعريف تروريس!م هس!ته اي و تعيين محدوده و دايره شمول آن بود. کنوانسیون بین المللی جلوگیری از تروریسم هسته ای()2005 • • • به خاطر ماهیت مخرب سالح های هسته ای و عواقب وخیم ناشی از وقوع حوادث در تأسیسات هسته ای همواره بیم آن وجود داشته است که در صورت حمله به تأسیسات هسته ای یا اقدامات خراب کارانه در این تأسیسات کشور میزبان با خسارت غیر قابل جبران روبرو خواهد شد. لذا با تأسیس آژانس بین المللی انرژی اتمی ضرورت تدابیری برای حفاظت از تأس یسات هس ته ای امری مه م تشخی ص داده شد و موضوع پیشگیری از تروریسم هسته ای را اولین بار آژانس بین المللی انرژی اتمی در اوایل دهه 1970مورد توجه قرار داد.آزانس در سال 1974سند 225خود را در خصوص حفاظت فیزیکی از مواد هسته ای صادر کرد. مطاب ق س ند مذبور آژان س ب ه دول ت های عض و توص یه کرد ک ه تدابی ر فنی و امنیتی الزم را نسبت به مواد و تأسیسات هسته ای تح ت کنترل خود به کار گرفت ه ت ا از وقوع تهدیدات و خطرات احتمال ی پیشگیری به عم ل آید .هرچند تعریف خاص ی از تروریس م هس ته ای در آن زمان ص ورت نپذیرف ت اما لزوم تقویت حراست از تأسیسات هسته ای خود ،قدمی برای مقابله با خرابکاری در تأس یسات هس ته ای و در نتیج ه مبارزه ب ا تروریس م هس ته ای بود .در سال 1979آژانس توانس ت یک س ند الزام آور ب ه ص ورت کنوانس یون در خصوص پیشگیری از تروریسم هسته ای و حفاظت از تأسیسات هسته ای منعقد نماید. کنوانسیون حفاظت فیزیکی از مواد هسته ای با اهداف مبارزه با خرابکاری و تروریسم هسته ای منعقد گردید و در سال 1987الزم االجرا گردید. ای ن کنوانس یون نی ز تعری ف دقیق ی از تروریسم هس ته ای ارائ ه نم ی نمای د و فق ط با اتخاذ تدابیری برای افزای ش حراس ت و حفاظت فیزیک ی از موارد تأس یسات هسته ای احتمال وقوع اقدامات خرابکارانه و تروریسم را کاهش دهد .آژانس همچنین در دهه 1990مبادرت به اتخاذ ی ک س ری تدابی ر در خصوص پیشگیری از قاچاق مواد هس ته ای کرد .هدف از این کار مبارزه با اشاعه سالح های هسته ای و مبارزه با دستیابی گروه های تروریستی به مواد و فناوری هسته ای بود. ای ن تالشه ا ک ه شام ل تبادل اطالعات و تعامل • • • • • بنابر این تروریسم هسته ای تهدیدی جدی برای امنیت مل ی محس وب م ی شود و در بی ن حقوق دانان و نیز علمای رواب ط بی ن الملل 4مدل برای اقدامات تروریس تی ،هس ته ای پی ش بین ی گردیده اس ت که عبارتند از: 1ـ سرقت و به کارگیری سالح هسته ای آماده 2ـ سرقت یا تهدید مواد به منظور استفاده در ساختن سالح هسته ای 3ـ حمله به راکتورها یا تأسیسات دیگر هسته ای با هدف ایجاد آلودگی رادیواکتیو 4ـ استفاده از مواد رادیو لوژی به منظور ساختن وسیله انتشار رادیولوژیک. که از بین این مواد ،دستیابی به وسایل و امکانات نشر رادیولوژی ک ی ا بم ب کثی ف ،از هم ه آس انتر می باشد. • اين سند در اجالس شوراي حكام در 1نوامبر2001مورد بررسي قرار گرفت و كشورهای مختلف نظرات خود را در خص وص اي ن س ند ارئ ه داده اند .در 15آوري ل سال ،2005مجمع عمومي سازمان ملل متحد ،كنوانسيون بين المللي جلوگیری از ترورسم هسته اي را تصويب و براي امضا مفتوح گذاشت .ك ه هدف از اي ن كنوانسيون بهبود چهارچوب حقوق ي موجود براي مبارزه ب ا تروريس م بين المللي براي همكاري بين المللي در تحقيق ،پيگرد قانوني و استرداد‌آنهايي است كه با استفاده از مواد راديواكتيو يا تجهيزات هسته اي ،عمليات تروريستي انجام مي دهند. • اين كنوانسيون از دولتها ميخواهد كه چارچوبهاي قانوني مرتبط ب ا جناي ي اعالم كردن جراي م مربوط ب ه تروريس م هسته اي ايجاد نمايند جرايم گزارش شده را مورد تحقيق قرار دهند و به طري ق مقتض ي ب ه دس تگيري ،بازجوي ي و استرداد مجرمان مبادرت نمايند ،اين كنوانسيون همچنين همكاري بين المللي با تحقيقات و بازجويي هاي تروريسم هسته اي ،از طريق تقسيم اطالعات،استرداد و انتقال بازداشت شدگان به منظور كمك به تحقيقات و بازجوييهاي خارج ي رادرخواس ت مينماي د ،اين كنوانيسيون با تمركز بر تحقيق و بازجويي افراد ،تا حدي نيز رفتار با بازداشت شدگان را عنوان ميسازد. • در مقدمه اين كنوانسيون آمده است كه با توجه به اين كه اقدامات تروريستي هسته اي ممكن است به شديدترين عواقب منتهي شود و امنيت و صلح بين المللي را در معرض خطر قرار دهد،وبا اعتقاد به اينكه نياز فوري به افزايش همكاري بين المللي ميتوان دول در اتخاذ تدابير عملي و موثر براي جلوگيرري از اين دسته فعاليتهاي تروريستي و براي مجازات و تنبيه عامالن آنها وجود دارد دول متعهد اين كنوانسيون را ميپذيرند. در ماده1ب ه تعري ف و گس تره شمول مواد راديواكتي و و مواد هستهاي امكانات و تجهيزات هس ته اي ميپردازد.اي ن كنوانس يون ارزشه ا و موضوعات مختلفي را مطرح ميسازد،ازجمله محكوم ساختن و غير قانوني اعالم كردن فعاليتهاسي ترورستي ،نشان دادن اتحاد جهاني در مقابله با تروريس م ،برخورد با تروريس م ب ه عنوان يك موضوع حقوق داخلي و بين المللي ،به چالش كشيدن دولته ا در بكارگيري و در صورت نياز انطباق نظامهاي قانون ي داخليشان ب ا مبارزه تروريس م ،اس تفاده از س ازمان مل ل به عنوان مجمعي بين اللمللي براي همكاري ميان دولتي ،استفاده از حقوق بين الملل به عنوان پايه و چارچوبي براي عمل و به كارگيري سازمان ملل به عنوان مجمعي براي ايجاد حقوق بين الملل و انجام اين امور توسط ورود داوطبانه دولتهاي حاكم به يك چارچوب قانون ي بي ن الملل ي از طري ق معاهده رس مي و پذيرش داوطلبانه التزامات عملي توسط دولتهاي حاكم .اين كنوانسيون به امنيت اولويت بااليي ميدهد،امنيت را در حقوق بين الملل جاي ميدهد. دس!تاورد اص!لي اي!ن كنوانس!يون تعري!ف تروريس!م هس!ته اي به عنوان جرم جديدي در حقوق بي!ن المل!ل اس!ت ،همانگون!ه ك!ه در ماده 2كنوانس!يون مقرر گرديده اگر شخصي به طور غي!ر قاقوني به مواد هسته اي دس!ت يابد و يا به تاس!يسات هسته اي آس!يب رس!اند ي!ا در طراح!ي ي!ا اجراي چني!ن افدامات!ي دخال!ت داشت!ه باش!د آن شخص مرتكب اقدام غير قانوني تروريسم هسته اي شده و يك مجرم است . طب!ق ماده 5كنوانس!يون ه!ر دول!ت متعه!د بايس!تي ي!ك س!ري اقدامات در رابط!ه با اجراي اي!ن كنوانس!يون انجام ده!د ،اول اينك!ه جرايم!ي را ك!ه در ماده 2اين كنوانس!يون تعري!ف شده ب!ه عنوان جراي!م كيفري و جناي!ي در قانون داخلي خود محسوب كند ،و مجازاتهاي مناسب براي اين دسته از جرايم را پيش بيني كند در آ!ن راهه!ا و ابزار هاي همكاري كشورهاي عضو در طراح!ي و اجراي اس!تراتژي هاي ض!د تروريستي را تشري!ح ميكن!د .كنوانس!يون جلوگیری از تروريس!م هسته اي مقرر ميدارد ك!ه دول!ت ه!ا باي!د هم!ه اقدامات عملي الزم جه!!ت خنث!!ي س!!ازي و بازداشتن تمهيدات تروريس!تها در قلمروشان را ك!ه ممك!ن اس!ت به ارتكاب جرم در داخ!ل ي!ا خارج ا!ز كشورشان اس!تفاده شون!د به اقدامات مقتضي. گيرن!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!د •كاربر طب!ق ماده ن!ه ه!ر دول!ت متعاه!د براي پيگيري قضای!ی زمان!ی ب!ه عم!ل م!ی آورد که جرم در س!رزمین آ!ن دول!ت ارتکاب یافت!ه باش!د و یا جرم در شناور دریای!ی حام!ل پرچ!م آن کشور ،اتفاق افتاده باش!د .این کنوانس!یون مان!ع از اجرای هی!چ یک از مقررات جنای!ی و کیفری تدوی!ن شده از سوی دول!ت متعه!د مطاب!ق ب!ا قانون مل!ی آ!ن دولت نیس!!ت(یعن!!ی چنانچ!!ه دول!!ت متعه!!د خود رأسا ً مقررات!ی در ارتباط ب!ا جرائ!م تروریس!تی هسته ای وض!ع کن!د ،مفاد ای!ن کنوانس!یون مان!ع از اجرای آن نیست). • مواد یازده ت!!ا س!!یزده در مورد قوانین اس!ترداد مجرم و ی!ا جرائ!م قاب!ل استرداد بح!ث کرده اس!ت.استرداد ی!ک شخ!ص مته!م به ارتکاب تروریس!م هس!ته ای ،اص!ل صالحیت شخص!یت منفع!ل م!ی باش!د ک!ه مبنای بحث برانگیزی را در مورد حدود ص!الحیت قضایی کشوره!!ا مطرح م!!ی نماید .اگرچ!!ه اصل ص!الحیت شخص!یت منفع!ل ب!ه عنوان ی!ک اصل ص!الحیتی همچنان مورد اختالف اس!ت ولی در خص!وص تروریس!م و دیگ!ر حمالت سازمان یافت!ه علی!ه شهروندان ی!ک کشور ب!ه دلیل ملیت آنها اعمال می گردد. • اس!تفاده از ای!ن اص!ل ب!ه همراه دیگ!ر اصول ص!الحیتی منطق!ی ب!ه نظ!ر م!ی رسد و اعمال اص!ل ص!الحیت شخص!یت منفع!ل برای تقویت • ای!ن کنوانس!یون اص!ل ص!الحیت! سرزمینی! را ب!ه عنوا!ن شک!ل ا!ص!لی اعم!ال صالحیت! بر جرائ!م تروریس!م هس!ته ای ارتک!اب!ی در داخل ی!ک کشور ی!ا بر عرش!ه ناوگان حام!ل پرچم آ!!ن کشور ،انتخاب! کند .عالوه بر ا!ین کنوانس!یون ا!جازه م!ی د!ه!د! ک!ه! ملی!ت به عنوان مبنای!ی! برای ا!عم!ال صالحیت! مورد اس!تفاده قرار گیرد! .اگ!ر جرم توس!ط یک شخ!ص! بدون! تابعی!ت! در قلم!رو کشوری یا ع!لی!ه! اتباع ای!ن کشور ی!ا علی!ه! تأس!یسات یا اماک!ن دیپلماتی!ک آ!ن ک!شور د!ر خارج ی!ا د!اخل هواپیم!ای!ی رخ ده!د! ک!ه! توس!ط! آن کشور بک!ار گرفته! شده باش!د%. • شاب!د مشک!ل س!ازترین نقص های موجود در فرآین!د استرداد مجرمی!!ن در زمین!!ه تروریسم هس!ته ای اس!تثنای جرم سیاسی باشد .بنابرای!!!ن هیچ معیار پذیرفت!ه شده ای راج!ع ب!ه آنچه "جرم س!یاسی"تلق!ی شده ی!ا هر قاعده حقوق!!ی دیگ!!ر که از اس!!ترداد مجرمی!!ن سیاسی جلوگیری کند ،وجود نداردو .در نتیج!!ه ،تص!!میم ب!!ه استرداد مجرمی!!ن ب!!ه معیارهای ذهنی دول!ت نگهدارنده بس!تگی دارد .با ای!ن شرای!ط ،س!یستم استرداد دو جانب!ه مجرمی!ن تنه!ا راه ملی سپردن برای جزای!!!!!ی تروریس!!تهای بی!!ن الملل!!ی به دست عدالت است%. • ماده هیجده ای!ن کنوانس!یون اعالم می دارد ک!ه پ!س از اینک!ه دولت متعهدی مواد رادیواکتی!و ،وس!ایل تمهیدی هسته ای و ی!ا تجهیزات هس!ته ای را پس از وقوع جرم!ی ک!ه در ای!ن کنوانس!یون ب!ه آن اشاره شده است در اختیار بگیرد بایس!تی اقدامات الزم برای ب!ی خطر شدن مواد مذکور را انجام دهد ،و تضمی!ن کن!د ک!ه هرگون!ه مواد هسته ای مطاب!ق ب!ا ضواب!ط آژان!س انرژ!ی اتمی در تأمی!!ن قرار بگیرد و ب!!ه توصیه های حفاظ!ت فیزیک!ی در زمین!ه استانداردهای بهداش!!ت و امنی!!ت مواد مذکور توجه نمایند. اهمی!ت ای!ن کنوانسیون را در چهار مورد می توان بیان نمود: 1ـ تعریف جرمی جدید در حقوق بین الملل 2ـ جرم انگاری تروریس!م هسته ای در حقوق داخلی 3ـ هدف ،قربانیان غیر نظامی هستند