گردش خون در رگ ها

گردش خون در رگ ها

اسلاید 1: گردش خون در رگ ها رگ ها عبارت اند از: سرخرگ:رگ هایی که خون را از قلب خارج می کنند، شریان یا سرخرگ نام دارند.دیواره ی سرخرگ ها کلفت و ماهیچه ای است. سیاهرگ:رگ هایی که خون را به قلب می آورند، ورید یا سیاهرگ نام دارند.دیواره ی سیاهرگ ها نازک است. مویرگ:وقتی سرخرگ وارد اندامی می شود، مانند ریشه ی گیاه شاخه شاخه می شود و در آخر به رگ های بسیار باریکی که دیواره ی آن ها بسیار نازک است، تبدیل می شود. به این رگ های کوچک مویرگ می گویند. در هر دو مسیر گردش بزرگ و گردش کوچک ،رگ ها شامل سرخرگ های بزرگ ،سرخرگ های کوچک ، مویرگ ها ،سیاهرگ های کوچک و سیاهرگ های بزرگ هستند.علی انتظاری

اسلاید 2: استثنائات گردش خون در رگ ها در سیستم گردش خون،خون از سرخرگ به مویرگ و از مویرگ به سیاهرگ منتقل می شود.اما در این مسیر مواردی استثنا می باشد:1)در گردش خون روده ها خون سیاهرگ روده به کبد رفته و بین مویرگ های آن توزیع می گردد و پس از تغییرات لازم به صورت سیاهرگ فوق کبدی،خون خارج شده وبه سیاهرگ زیرین می ریزد.یعنی مسیر به صورت مقابل است: سیاهرگ مویرگ سیاهرگ 2)در گردش خون کلیه،خون سرخرگ کلیه به سرخرگ های کوچکی به نام سرخرگ آوران می رسد.این سرخرگ ها شبکه ی مویرگی گلومرول را می سازند وسپس خون به سرخرگ وابران منتقل می شود.یعنی مسیر به صورت مقابل است: سرخرگ مویرگ سرخرگ علی انتظاری

اسلاید 3: توزیع خون در بافت هاهر بافت می تواند به صورت موضعی میزان جریان خون خود را کنترل کند.سرخرگ های کوچک مهم ترین نقش را در تغییر مقدار خون بافت ها به عهده دارند.در دیواره ی سرخرگ های کوچک،ماهیچه های صاف حلقوی فراوانی وجود دارد که بر اثر مواد شیمیایی و یا تحریک عصبی می توانند به سرعت منقبض یا منبسط شوند وقطر رگ را زیاد یا کم کنند.کاهش قطر سرخرگ های کوچک یک بافت سبب کاهش جریان خون درآن بافت می شود و برعکس.در این جا به بررسی اثر مواد شیمیایی و تحریک عصبی بر قطر سرخرگ های کوچک می پردازیم:الف)مواد شیمیایی:1-مقدار اکسیژن و دی اکسید کربن بافت ها:با کاهش مقدار اکسیژن یا افزایش مقدار دی اکسید کربن یک بافت،قطر سرخرگ های کوچک آن بافت زیاد می شود تا خون بیش تری به بافت موردنظر برسد.تذکر:واکنش رگ های دیواره ی کیسه های هوایی شش ها در برابر کمبود اکسیژن با نواحی دیگر بدن متفاوت است.اگر غلظت اکسیژن درکیسه های هوایی کاهش یابد،رگ های خونی مجاور آن ها منقبض می شوند و به این ترتیب خون کمتری به کیسه های هوایی می رسد. 2-هیستامین:در پاسخ التهابی،سلول های آسیب دیده هیستامین آزاد می کنند.هیستامین موجب افزایش قطر رگ ها و در نتیجه افزایش جریان خون در محل آسیب دیده می شود.بازوفیل ها نیز هیستامین آزاد می کنند.علی انتظاری

اسلاید 4: 3-اپی نفرین و نوراپی نفرین:هورمون های اپی نفرین و نوراپی نفرین سبب انقباض بسیاری از رگ ها و در نتیجه افزایش فشار خون می شوند.توجه داشته باشید که انقباض رگ سبب کاهش میزان جریان خون در آن می شود،اما فشار خون درآن رگ افزایش می یابد.اپی نفرین سبب انبساط رگ های برخی بافت ها مانند رگ های کرونر می شود و به این ترتیب سبب افزایش جریان خون به ماهیچه ی قلب می شود. ب)تحریک عصبی:دستگاه عصبی خود مختار در تنظیم عصبی گردش خون دخالت دارد:1-کاهش و یا افزایش تعداد ضربان های قلب توسط اعصاب پاراسمپاتیک و سمپاتیک2-کاهش و یا افزایش فشار خون:برای مثال در هنگام فعالیت و یا استرس فشار خون افزایش می یابد.در این حالت اعصاب سمپاتیک سبب انقباض سرخرگ های کوچک گردش عمومی خون می شوند و به این ترتیب فشار خون افزایش می یابد.در ضمن اعصاب سمپاتیک سبب افزایش تعداد ضربان قلب می شوند که این امر نیز سبب افزایش فشار خون می شود.3-نحوه ی توزیع جریان خون در یافت های مختلف بدن:همان طور که اشاره شد تحریک اعصاب سمپاتیک سبب انقباض سرخرگ های کوچک و در نتیجه کاهش میزان جریان خون در بافت ها می شود.تذکر:تحریک اعصاب سمپاتیک سبب انبساط سرخرگ های کوچک ماهیچه های اسکلتی و در نتیجه افزایش میزان جریان خون در ماهیچه ها می شود.به این ترتیب اکسیژن و مواد غذایی بیشتری در اختیار ماهیچه ها قرار می گیرد. علی انتظاری

اسلاید 5: سرخرگ لایه خارجی:بافت پیوندی ارتجاعی(ضخیم) ساختار سرخرگ ها لایه میانی:بافت عضلانی صاف(ضخیم) لایه داخلی:بافت پوششی سنگفرشی تک لایه وظایف سرخرگ ها:1-انتقال خون از قلب به اندام ها و بافت های مختلف بدن2-حفظ پیوستگی جریان خون در رگ ها3-تغییر مقدار خون بافت ها علی انتظاری

اسلاید 6: خواص ایجاد شده از لایه ارتجاعی سرخرگ ها1-تبدیل جریان خون منقطع به پیوسته:سرخرگ ها با دیواره قابل ارتجاع خود بخشی از انرژی سیستول قلب را در دیواره ی خود ذخیره می کنند و در دیاستول به خون بر می گردانند.به این ترتیب پیوستگی خون در رگ ها تامین می شود.2-ایجاد نبض:موج حاصل از باز و بسته شدن جدار سرخرگ ها بر اثر خاصیت ارتجاعی آن ها3-فشارخون:فشار وارد بر جدار رگ ها از طرف قلب فشار خون سرخرگ ها را به دو قسمت می توان تقسیم کرد:الف)فشار حداکثر(پایان سیستولی):ناشی از فشار قلب 120 میلی متر جیوهب)فشار حداقل(پایان دیاستولی):ناشی از خاصیت ارتجاعی سرخرگ ها 80 میلی متر جیوهعلی انتظاری

اسلاید 7: نکات نکته:فشار خون در رگ ها هیچ گاه صفر نمی شود.نکته:سرعت حرکت خون در وسط رگ بیشتر از کنارهای آن است و سرعت متوسط خون در آئورت و رگ های دیگر بیشتر است.نکته:در انتهای سرخرگ های پیش مویرگی یک اسفنگتر وجود دارد.نکته:اندام هایی که به طور طبیعی متابولیسم شدیدی دارند و یا به طور موقت فعال ترمی شوند،خون بیشتری را به سوی خود می کشند.زیرا افزایش متابولیسم سبب کاهش اکسیژن و افزایش دی اکسید کربن در مایع میان بافتی می شود.کاهش اکسیژن،افزایش دی اکسید کربن و گرما مستقیما بر دیواره رگ ها اثر می کند و باعث گشاد شدن رگ ها می شود.نکته:هر چه قطر رگ کم تر شود،مقاومت در برابر جریان خون بیش تر می شود.نکته:هر چه غلظت پروتئین های پلاسما بیشتر شود،مقاومت در برابر جریان خون نیز بیش تر می شود. نکته:هر چه درصد حجم سلول های خونی به حجم خون(هماتوکریت)افزایش یابد،مقاومت در برابر جریان خون نیز افزایش می یابد. علی انتظاری

اسلاید 8: تنظیم مقدار خون بافت ها به وسیله ی سرخرگ هابعلی انتظاری

اسلاید 9: مویرگساختار:دیواره ی مویرگ ها از یک لایه بافت پوششی سنگفرشی تک لایه تشکیل شده است.اغلب مویرگ ها در دیواره ی خود منافذ زیادی دارند که باعث افزایش نفوذ پذیری آن ها می شود.از این منافذ آب،اکسیژن،دی اکسیدکربن،مواد غذایی ساده و مولکول های ریز عبور می کنند،ولی گلبول های قرمز و پروتئین های درشت نمی گذرند.حداقل منافذ بین سلولی در مغز ونخاع وحداکثر آن در کبد است.تذکر:مویرگ های مغز فاقد منفذ هستند؛با این حال موادی چون گلوکز،اکسیژن،دی اکسید کربن و آب می توانند به سرعت از دیواره ی میرگ ها عبور کنند.در ابتدای هر مویرگ،یک ماهیچه ی صاف حلقوی وجود دارد که به صورت یک دریچه عمل می کند و با انقباض و انبساط خود دهانه ی مویرگ را بسته یا باز می کند.در هر لحظه در اغلب بافت ها تنها تعدادی از مویرگ ها باز هستند. علی انتظاری

اسلاید 10: نیرو های موثر در تبادل موادتولید،گردش و بازگشت مایع بین سلولیجابجایی مایع در مویرگ ها به تقابل دو نیرو بستگی دارد:1-فشار تراوشی2-اختلاف فشار اسمزی1-فشار تراوشی(فشار هیدرواستاتیک):فشار تراوش نتیجه یفشار خون است.فشارخون در مسیر گردش خون به تدریج پایین می آید.بنابراین فشارخون در انتهای مویرگ،کم تر از ابتدای مویرگ است.فشارخون در سراسر طول مویرگ تمایل دارد مایع و مواد محلول در آن را از منافذ مویرگی به درون فضا های میان بافتی براند.اختلاف فشار اسمزی:پروتئین های محلول در پلاسما و مایع میان بافتی سبب ایجاد فشار اسمزی می شوند.غلظت پروتئین های پلاسما بیش از غلظت پروتئین های مایع میان بافتی است.بنابراین فشار اسمزی پلاسما در سراسر مویرگ بیش از فشاراسمزی مایع میان بافتی است.تفاوت فشار اسمزی در سراسر طول مویرگ به نحوی است که مایع و مواد محلول درآن تمایل دارند از فضا های بین سلولی وارد مویرگ شوند. فشاراسمزی آب میان بافتی فشار اسمزی پلاسما اختلاف فشاراسمزیعلی انتظاری

اسلاید 11: نحوه ی جابجایی موادعلی انتظاری

اسلاید 12: تبادل مواد بین خون و بافت ها در مویرگنیمه سرخرگی: Pₒ ∆ <PH ورود < خروج 100% مواد از مویرگ ها خارج می شوند . نیمه سیاهرگی: PH< Pₒ ∆ خروج < ورود 90% مواد به مویرگ وارد می شوند. 10 درصد باقی مانده به وسیله رگ های لنفی جذب می شود و سپس به گردش خون بازمي گردند.علی انتظاری

اسلاید 13: بیماری خیز یا اِدم تعریف:به تجمع مایع اضافی در فضاهای بین سلولی یا تورم و جمع شدن اضافه مواد خروجی از مویرگ ها بر اثر عدم تخلیه آن ها توسط رگ های لنفی را خیز یا اِدم می گویند.عوامل ایجاد خیز:1-کمبود پروتئین در خون:کاهش پروتئین های خون سبب کاهش فشاراسمزی ودر نتیجه کاهش تفاوت فشاراسمزی بین خون و مایع میان بافتی می شود.به این ترتیب برگشت مایع از فضاهای بین سلولی به مویرگ کاهش می یابد و خیز ایجاد می شود.2-افزایش فشار درون سیاهرگ ها:افزایش فشار خون در سیاهرگ ها سبب افزایش فشار خون در مویرگ ها و در نتیجه تراوش بیش تر مایع از مویرگ ها می شود.3-افزایش سدیم خون:افزایش سدیم خون و مایع میان بافتی سبب احتباس آب در بدن و در نتیجه افزایش حجم خون و مایع میان بافتی می شود.افزایش حجم خون سبب افزایش فشارخون و افزایش حجم مایع میان بافتی منجر به خیز می شود.4-بسته شدن رگ های لنفی:مایع میان بافتی وارد رگ های لنفی نمی شود و باعث خیز می شود. 5-آسیب دیواره ی مویرگ ها:آسیب دیدن دیواره ی مویرگ ها سبب نشت مقدار زیادی پلاسما به فضاهای بین سلولی و در نتیجه خیز می شود. علی انتظاری