گیاه اسطوخدوس

گیاه اسطوخدوس

اسلاید 1: بسمه تعالی موضوع سمینار :گیاه اسطوخدوس رشته تحصیلی :مهندسی کشاورزی –علوم باغبانی –گیاهان دارویی آذر ماه 1390

اسلاید 2: Lavander اسطوخدوس فرانسوی Lavandula angustifolia

اسلاید 3: Labiaceae: گیاهان گلدار تیره:دسته لاواند:دولپه ایها سرده : رده اسطوخدوس حقیقی ، خرام :نام های دیگر این گیاه …خیردشتی ،آنس الارواح ، لاواند ، آلاله تلخ و

اسلاید 4: گونه های لاوان فرانسویاسپیکاLavandula spicaافیسینالیسLavandula officinalisوراLavandula vera

اسلاید 5: مقدمه

اسلاید 6: اسطوخدوس حقیقی- اسطوخدوس فرانسویدر زمان های گذشته مردم گونه های کمی از جنس اسطوخدوس را می شناخته و از آنها استفاده می کرده اند کلمه لاواند از ریشه لاتین لاوار مشتق شده و به معنای تمیز کننده و شوینده است ؛به طوری که مردم اروپا در گذشته از اسانس این گیاه برای شستشوی بدن خود استفاده می کردند اسانس این گیاه یکی از ترکیبات اصلی برخی فراورده های بهداشتی و آرایشی را تشکیل می دهد ودر تولید ادکلن ،عطر صابون ،شامپو ،خوشبوکننده های هوا و امثال آن کاربرد فراوانی دارد ؛اسانس این گیاه همچنین خاصیت شدید ضد باکتریایی دارد.

اسلاید 7: مردم در گذشته از پیکر رویشی و گل اسطوخدوس استفاده های دارویی متعدد می کردند ؛آنها معتقد بودند که استفاده از آن سبب معالجه افراد فلج و به کار افتادن مجدد دست وپای این افراد می شود ؛ آنها همچنین برای درمان بعضی از بیماری های مربوط به مغز از جمله خون گرفتگی عروق مغزی از این گیاه استفاده می کردند؛ درتمام فارماکوپه های معتبر از گلهای این گیاه به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد بررسی قرار گرفته است ؛ در حال حاضر از مواد موثره اسطوخدوس فرانسوی برای معالجه بیماری های مربوط به سیستم عصبی و همچنین برای درمان رماتیسم استفاده می شود دربعضی ازکشورها گونه های مختلف اسطوخدوس ، به عنوان گیاهان زینتی در باغها و پارکها کشت می شود

اسلاید 8: محل رویشگیاهی مدیترانه ای ،منشا آن جنوب اروپا گزارش شده است ودر جنوب و مرکز ایتالیا ، یونان ،جنوب فرانسه و اسپانیا در خاکهای سبک شنی و در متری از سطح دریا به طور خودرو می روید 1700ارتفاعات

اسلاید 9: مشخصات گیاه گونه های مختلف اسطوخدوس گیاهانی چند ساله و خشبی هستند تاکنون حدود چهل وهشت گونه متعلق به لاواند شناسایی شده است

اسلاید 10: این گیاه حقیقی غیر دو رگ است وبذر تولید نمی کند ریشه اصلی آن طویل و چوبی است و انشعاب های متراکم و فراوانی دارد و قادر به جذب رطوبت از اعماق سه تا چهار متری زمین می باشد ساقه ضخیم و قهوه ای رنگ است قسمت تحتانی ساقه انشعاب های فراوانی دارد و گیاه بسیار متراکم و انبوه به نظر می رسد ارتفاع ساقه متفاوت است و به سن گیاه وشرایط اقلیمی محل رویش آن بستگی دارد ارتفاع گیاهان چند ساله به چهل تا شصت سانتی متر می رسد برگها به رنگ سبز تیره ،نیزه ای شکل وبه طور متقابل روی ساقه قرار می گیرند برگها پوشیده از کرک و حفره های حاوی اسانس هستند گلها به رنگ آبی یا متمایل به بنفش است برخی از گیاهان ممکن است گلهای سفید رنگ یا بور، قهوه ای روشن تولید کنند ولی اسانس این گیاهان کمیت وکیفیت نا مطلوبی دارند

اسلاید 11: شکل اجزای گیاهمیوه فندقه و به شکل تخم مرغ است طول میوه1.8 تا 2.2میلی متر و رنگ آن قهوهای تیره و براق است وزن هزار دانه 0.85 تا1.1 گرم است پیکر رویشی این گیاه بوی مطبوعی دارد که ناشی از وجود اسانس است اسانس در برگها و گلهای اسطوخدوس و در حفره های مخصوص ساخته و ذخیره می شود اسانس گلها در مقایسه با برگها کیفیت مناسبتری دارند و مقدار آن به نوع گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی داشته و بین 0.5تا 1.5درصد است مهم ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را لینالین استات 35)تا 60درصد(لینالول ،کامفور وگرانیول تشکیل می دهد

اسلاید 12: از دیگر ترکیبات گیاه ، کومارین ، فلاونویید و استرول را می توان نام برد

اسلاید 13: زمان گلدهی :معمولا از سال اول به گل می روند گلها اواخر بهار )اواخر خرداد(ظاهر می شوند و گلدهی تا اواسط تابستان )مرداد(ادامه می یابد هوای سرد و بارندگی 10)تا 15روز قبل از گلدهی(گلدهی را به تاخیر می اندازدهوای گرم وخشک سبب تسریع در گلدهی اسطوخدوس می شود زمان رسیدن میوه :تدریجیدوره رویشی :بسیار طولانی،20 تا 30سال عمر میکند بازدهی اقتصادی 15 :تا 20 سال

اسلاید 14: نیازهای اکولوژیکی : از گیاهان مناطق خشک و نیمه خشک نیاز به نور فراوان ،هوای گرم ،رطوبت کم :عملکرد گل ،اسانس ،کیفیت اسانسعدم نور کافی در محیط کشت:کاهش اسانس ،کاهش ترکیبات استری)لینالیل استات (کشت در سایه در مقایسه با کشت در آفتاب :اسانس 55% و ترکیبات استری 41%حساس به سرما در اوایل فصل رویش )بهار(ولی درجه حرارتهای پایین -15تا-20 را تحمل میکند رطوبت زیاد مناسب نیست ،آبیاری زیاد :کاهش چشمگیر اسانس 30تا50%

اسلاید 15: خاک مناسب :قادر به رویش در هر نوع خاک خاک سبک حاوی ترکیبات کلسیم و غنی از مواد تولید انبوه خاک نامناسب :خاک سنگین وخاکهایی که سبب آب ایستایی می شوندPhخاک 6.4: تا 8.2

اسلاید 16: مواد و عناصر غذایی مورد نیاز:رویش در زمین های تهی از مواد و عناصر غذایی در سطوح وسیع کشت :زمین های غنی و حاصلخیزبرای تولید هر یکصد کیلو گرم گل :گیاهان 0.8کیلو گرم ازت ،0.2کیلو گرم اکسید فسفر،0.8کیلو گرم اکسید پتاس ، جذب از خاککود حیوانی پوسیده :افزایش عملکردمصرف کود ازت در بهار سال اول 70تا80کیلو گرم به صورت سرک

اسلاید 17: روش کاشت کاشت و تکثیر :توسط بذریا از طریق رویش.1کاشت توسط بذر:بصورت غیر مستقیم )در خزانه هوای آزاد که بستر آن به این منظور آماده شده است (و سپس اتقال نشا به زمین اصلی.2تکثیر رویشی )قلمه:(قلمه ها را از ساقه های سبز و جوان گیاهان یک ساله و یا از ساقه های خشبی گیاهان 4تا 5ساله تهیه می کنیم

اسلاید 18: مراحل داشت وبرداشت :در مرحله داشت مبارزه با علف های هرز ،افزودن کود ، برگرداندن خاک بین ردیف ها و هرس بوته ها در سال اول و دوم برای افزایش کمیت و کیفیت محصول ضروری می باشد برداشت شامل جمع آوری ساقه های گل دهنده دارای گل می باشد که توسط داس یا ماشین های برداشت صورت می گیرد

اسلاید 19: استفاده از علف کش هااسطوخدوس جوان :علف کش هایی که ماده موثره آن پرومترین است)مانند مرکازین(اسطوخدوس چند ساله :استفاده از علف کش مرکازین به مقدار 6تا7کیلو گرم در هر هکتار به مدت دو تا سه ماه و پس از آن وجین مکانیکی علف های هرزعلف کش هونگازین به مقدار 4تا5کیلو گرم در هکتار در اواخر پاییزعلف کش سینبار برای مبارزه با شبدر سفید )علف هرز ریشه ای چند ساله (به مقدار 4تا6کیلو گرم در هکتار،اواخر پاییز یا اوایل بهار قبل از رویش اسطوخدوس

اسلاید 20: تولید اسطوخدوس در ایران

اسلاید 21: سطح زیر کشت و میزان تولید در ایرانمیزان تولید )تن(سطح زیر کشت )هکتار(

اسلاید 22: فرآوریاسانس اسطوخدوس فرانسوی از تقطیر سر شاخه های گل دار با بخار آب حاصل می گردداگر این عمل درمحل برداشت محصول صورت گیرد بازده بیشتری خواهد داشت برگها . گل های این گیاه دارای 0.5تا 5.1اسانس کومارین ، فلاونویید،استرول و تانن هستند

اسلاید 23: خواص درمانی و کاربرداسانس این گیاه دارای خواصی چون آنتی باکتریال قوی،آرام بخش و موثر در درمان رماتیسم است این گیاه به طور گسترده ای در فراورده های آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد

اسلاید 24: خواص لاوان در طب سنتیدر طب سنتي، اسطوخدوس را از نظر طبع، گرم و خشك دانسته‌اند كه مسكن و آرام ‌بخش است و براي رفع نگراني، اضطراب، فشارهاي عصبي و رفع ناراحتي‌هاي مغز و اعصاب، قلب و ريه، دستگاه گوارش و همچنين به عنوان ضددرد، بادشكن معده، نيرودهنده، ضدانگل و باكتري و ضد تشنج نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد.اسطوخدوس را دافع اخلاط فاسد بدن دانسته‌اند.اما آنچه بيش از همه باعث شده تا افراد از آن استفاده كنند خاصيت تقويت كنندگي اش در درمان اختلالات عصبي است، از جمله نارا‌حتي‌هاي عصبي با ريشه رواني مانند سرگيجه و سردرد‌هاي ميگرني، فشردگي‌هاي عصبي، سردرد و ناراحتي مغزي، حالات عصبي تشنج، فلج، غش، صرع. البته مصرف آن براي تقويت اعصاب قلب نيز توصيه مي‌شود. كمك به درمان ناراحتي‌هايي چون فراموشي، سرماخوردگي، گلودرد چركي، اختلالات قاعدگي، تاول دهان، انگل، ضعف بينايي و شنوايي، تپش قلب، لارنژيت و... از ديگر خواص اسطوخدوس است.

اسلاید 25: چای اسطوخدوساين چاي را مي‌‌توان جانشين چاي عصر يا شب، قبل از خواب كرد كه براي رفع خستگي بسيار مفيد و موثر است. براي كساني كه از اختلالات نام‌ برده شده در رنج هستند، مصرف روزانه 3 تا 4 فنجان از اين چاي به مدت دو هفته توصيه مي‌شود. البته هنگام استفاده ازاين گياه بايد به نكاتي هم توجه كرد اين كه هنگام استفراغ، تشنگي و عطش فراوان نبايد از آن استفاده كرد. بيماراني كه نياز به هشياري كامل دارند بايد آن را با احتياط مصرف كنند

اسلاید 26: بررسی اثر رایحه اسطوخدوس و پرتقال در کاهش اضطراب در مطب دندان پزشکیاین بررسی روی 200 بیمار مرد و زن 18 تا 77 ساله انجام گردید. به هنگام انتظار برای انجام اعمال دندانپزشکی تعدادی از این بیماران با بوی اسطوخدوس یا بوی پرتقال مواجه شدند ، برای تعدادی موزیک پخش شد و گروهی نیز به عنوان گروه کنترل بودند که مواجهه با بوی اسطوخدوس یا بوی پرتقال نداشتند و برای آنها موزیک هم پخش نشد. اضطراب، خلق، هوشیاری و آرامش بیماران ارزیابی و مشخص شد که در مقایسه با گروه کنترول؛ بوی اسطوخدوس یا بوی پرتقال  اضطراب بیماران را کاهش و خلق آنان را بهبود بخشید و میزان آرامش بیشتری داشتند.

اسلاید 27: قطره خوراکی اسطوخدوسموارد مصرف: - کک مک (freckle) - لک های حاملگی (melasma) - لک های آفتاب زدگی (solar freckle ) - لک های پوستی دوران پیری (age- spot) مواد موثره: ژرانیول، استرهای لینالیل و ژرانیل، ترپینئول، لینالول

اسلاید 28: اثر گیاه اسطوخدوس در درمان افسردگی دكتر مسعود نيك فرجام، ندا پروين، دكتر نزيهه عصارزادگان استادي ر روانپزشكي – مركز تحقيقات سلولي، مولكولي- دانشگاه علوم پزشكي شهركرد ، مربي پرستاري- مركز تحقيقات گياهان داروييدر اين مطالعه كارآزمايي باليني 80 بيمار سرپايي مراجعه كننده به كلينيك روانپزشكي بيمارستان هاجر شهركرد كه طبق مصاحبه ساختاريافته وپرسشنامه هاميلتون معيارهاي ابتلا به افسردگي اساسي را داشتند وارد مطالعه شده و به شكل تصادفي به دو گروه شاهد و مورد تقسيم شدند

اسلاید 29: در گروه شاهد، قرص سيتالوپرام 20 ميلي گرمي همراه با 2 ليوان آ ب و نبات به عنوان پلاسبو دو بار در روز و در گروه مورد علاوه بر 20 ميلي گرم سيتالوپرام، معادل 5 گرم اندام هوايي خشك شده اسطوخودوس دو بار در روز در دو نوبت صبح و شب به شكل جوشانده همراه با نبات تجويز شد . بعد بيماران از 4 و 8 هفته از آغازبا مطالعه تکمیل فرم پرسشنامه هاميلتون و فرم عوارض درماني پيگيري شدند . داده ها به كمك آزمون هاي آماری تی استیودنت زوجی و کای دو تجزیه و تحلیل شد

اسلاید 30: یافته ها و نتایج تحقیق بعد از 4 هفته ميانگين افسردگي با مقياس افسردگي هاميلتون در دو گروه شاهد و مورد به ترتيب17.5+-3.5 و15.2+-3.6بود(p<0.05)بعد از 2 ماه نيز ميانگين افسردگي در 2 گروه شاهد و مورد به ترتيب 16.8+-4.6و 14.8+-4بود(P<0. 01)به علاوه شايع ترين عوارض مشاهده شده در دو گروه خشكي دها ن وگيجي بود. دو گروه از نظر عوارض دارويي تفاوت آماري معني داري نداشتند ( (p>0.05نتيجه گيري: با توجه به اين نتايج اسطوخودوس اثرات درماني مثبتي در بيمار ان داشته و احتمالاً مي تواند دردرمان بيماران افسرده به صورت مستقل و يا همراه با داروهاي ضد افسردگي مصرف شود.

اسلاید 31: تغییرات غلظت پلاسمایی کورتیزول و سروتونین و کاهش سطح اضطراب هنگام زایمان در زنان به دنبال بوییدن اسانس اسطوخدوس فیروزه میرزایی ،دکتر سارا کشتگر، معصومه کاویانی ، دکتر عبدالرضا رجایی فرد) دانشگاه علوم پزشکی شیراز( زنان در هنگام زایمان دچار اضطراب شدیدی می شوند که همین اضطراب سبب کاهش شانس زایمان طبیعی خواهد شد از طرف دیگر تحقیقات نشان نشان داده اند که استشمام رایحه اسطوخدوس منجر به کاهش اضطراب می گردد هدف از این تحقیق تعیین تاثیر استشمام رایحه اسطوخدوس بر سطح اضطراب زنان وبررسی تغییرات غلظت پلاسمایی کورتیزول ،سروتونین و -5هیدروکسی ایندول استیک اسید در اثر استشمام این رایحه بود

اسلاید 32: این مطالعه بر روی 121خانم باردار نخست زای مراجعه کننده به اتاق زایمان بیمارستان های حافظ و زینبیه شیراز که در هفته 37بارداری یا بیشتر بودند انجام شد افراد به دو گروه شاهد58نفر و مورد63نفر تقسیم شدند افراد گروه مورد به مدت یک ساعت اسانس اسطوخدوس را استشمام کردند پرسش نامه اسپیل برگر توسط افراد هر دو گروه قبل و بعد از رایحه درمانی تکمیل شد نبض و فشار خون علظت پلاسمایی هورمون های کورتیزول و سروتونین قبل و یک ساعت پس از رایحه درمانی در هر دو گروه اندازه گیری شد

اسلاید 33: یافته هاقبل از مداخله سطح اضطراب و غلظت هورمون ها در هر دو گروه یکسان بود پس از رایحه درمانی سطح اضطراب و غلظت کورتیزول گروه مورد به طور معنی داری نسبت به گروه شاهد کاهش و غلظت سروتونین افزایش نشان داد علظت کورتیزول بعد از مداخله در گروه مورد نسبت به گروه شاهد کاهش معنی داری داشت رایحه بر میزان نبض و فشار خون تاثیر نداشت

اسلاید 34: نتیجه گیریاستشمام رایحه اسطوخدوس باعث کاهش سطح اضطراب هنگام زایمان ، کاهش ترشح کورتیزول از غده آدرنال و افزایش ترشح سروتونین از دستگاه گوارش می گردد

اسلاید 35: اسطوخدوس انگلیسی Lavandula X intermediaاسانس این گیاه نیز در صنایع بهداشتی آرایشی استفاده می شود خاصیت ضد باکتریایی دارداز اسانس این گیاه به عنوان ماده ای برای رنگ کردن و نقاشی بر روی ظروف چینی استفاده می شود استفاده از مواد موثره این گیاه برای درمان رماتیسم و همچنین برای معالجه برخی ناراحتی های مربوط به سیستم عصبی

اسلاید 36: مشخصات گیاهانواع گونه ها:بورناتی Lavandula burnati هیبریدا Lavandula hybridaمنشا آن نواحی بیابانی و کم آب آلپ در خاکهای شنی جنوب فرانسه واسپانیا گزارش شده است ریشه :طویل و چوبی طول آن دو تا چهار متر است ساقه :ضخیم ،قهوه ای رنگ –حاوی انشعاب های فراوان برگها:به رنگ سبز تیره و نیزه ای گلها :به رنگ آبی –در انتهی ساقه گل دهنده بصورت خوشه های مجتمع

اسلاید 37: پیکر رویشی و گلها حاوی اسانس هستند بشترین مقدار اسانس در گلهاساخته و ذخیره میشود

اسلاید 38: مهم ترین ترکیبات اسانسلینالیل استات 7)تا30درصد(بورنئول )اسطوخدوس فرانسوی فاقد این ماده است (کامفورژرانیولهیدروکربن های ترپنویید

اسلاید 39: نیاز های اکولوژیکی و مراحل کاشت داشت برداشت همانند لاوان فرانسوی است 6.8:phتا8میباشد

اسلاید 40: بررسی منابعامید بیگی ،رضا،رهیافت های تولید و فراوری گیاهان دارویی، جلد های اول )انتشارات فکر روز ،283صفحه ودوم )انتشارات طراحان نشر ،424صفحه(،1376-1374امید بیگی ،رضا ،بررسی جنبه های تولید آویشن و فراوری مواد موثره آن ،فصلنامه پژوهش و سازندگی،شماره 36صفحات 67-71 ،1376گلها و گیاهان زینتی ،مارگارت هاکنز ،ترجمه محمد علی فرزاد ،انتشارات روزبهاناثر گیاه اسطوخدوس در درمان افسردگی –دکتر مسعود نیک فرجام و دیگران –مجله دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد –ویژه نامه طب تکمیلی زمستان -1388ص 66-73تغییرات غلظت پلاسمایی کورتیزول و سروتونین و کاهش سطح اضطراب هنگام زایمان در زنان نخست زا به دنبال بوییدن اسانس اسطوخدوس –فیروزه میرزایی و دیگران –مجله دانشگاه علوم پزشکی کرمان –دوره شانزدهم شماره 3ص245-254، 1388

اسلاید 41: www.google . ComBernath,J.(1993):Wild and cultivated medicinal plants.Mezo.Publ.Budapes.pp.566Duke,J.A.(1982):Escosystematic data on medicinal plants.In:C.K.Atal and B.M.Kapur,cultivation and utilization of medicinal plants Reg.Res.Lab.Jammu – Tawi-India.13-26Hornok,L.(1988):Gyogynoventermesztese,kerteszeti es elemiszeripari egyetem,Budapest, pp.197