Basic Epidemiology
اسلاید 1: Basic Epidemiology
اسلاید 2: 2Epi = Upon, amongDemos = Population, peopleLogy = Studyآنچه بر جمعیت می‌گذرد و در جمعیت اتفاق می‌افتد (مطالعه و شناخت روی جمعیت). Epidemiology
اسلاید 3: 3تعريف اپيدميولوژی:مطالعه چگونگی توزيع وقايع يا حالات مرتبط با سلامتي و عوامل تعيين‌كننده آنها در جمعيتهاي مشخص و به كارگيري اين علم در كنترل مشكلات سلامت “Epidemiology is the study of the distribution and determinants of health-related states or events in specified populations, and the application of this study to the control of health problems.” J. M. Last
اسلاید 4: 4مطالعه چگونگی توزيع وقايع يا حالات مرتبط با سلامتي و عوامل تعيين‌كننده آنها در جمعيتهاي مشخص و به كارگيري اين علم در كنترل مشكلات سلامتمطالعه: مشاهده، طرح فرضیه و آزمون آن، پژوهشهای تحلیلی و تجربیتوزیع: توصیف مبتلایان به بیماری بر حسب زمان و مکان و ... عوامل تعیین کننده: تمام عوامل زیستی، فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی و رفتاری که بر سلامت مردم مؤثرندوقايع يا حالات مرتبط با سلامتي: شامل بیماریها، ناتوانیها، علل مرگ، رفتارها (مانند مصرف دخانیات) و ... جمعیت مشخص: جمعیتی که خصوصیات دقیقاً مشخص (مانند تعداد ) دارند
اسلاید 5: 5توجه به فراواني رويداد بيماري عمدتاً از اين عقيده اپيدميولوژي گرفته شده كه بيماري بطور اتفاقي ايجاد نمي‌شود.افراد جامعه احتمال يكساني براي ابتلا به يك بيماري خاص ندارند، بلكه برخي به خاطر ويژگيهاي شخصي و محيطي خود به طور نسبي در خطر زيادتري هستند.اطلاع از این توزیع غیر یکسان بیماری در جامعه، به یافتن عوامل بیماریزا و ایجاد برنامه‌های کنترل و پیشگیری بیماریها کمک می‌کند.بررسی الگوهای بیماری در گروههای مردم و تلاش برای فهمیدن اینکه چرا عده‌ای به بیماری مبتلا و عده‌ای مبتلا نمی‌شوند، از کاربردهای اپیدمیولوژی است.
اسلاید 6: يك اپيدميولوژيست، بيماري را هم از جنبه بيولوژي و هم از جنبه اجتماعي بررسي مي‌كند. تمايل به مطالعه عوامل اجتماعي كه روي سلامت اثر مي‌كنند به وضوح نشان مي‌دهد يك پژوهش اپيدميولوژي چگونه اجرا مي‌شود. در بيشتر موارد اين‌گونه پژوهشها شامل مشاهده پديده‌هايي است كه به طور طبيعي در جوامع بشري روي مي‌دهند.6
اسلاید 7: 7گرانت در سال 1662، به بررسی میرایی و باروری در جمعیت پرداخت و متوجه تولد زیادتر پسرها، مرگ زیاد شیرخواران و تغییرات فصلی و تفاوتهای شهری و روستایی در میرایی شد.در سال 1747 جیمز لیند با دقت بر روی بیماران مبتلا به اسکوربوت در کشتی سالیسبوری، فرضیه‌ای را برای علت بیماری پیشنهاد کرد. و سپس با انجام یک تجربه (که امروزه به آن مطالعه کارآزمایی بالینی می‌گوییم) کشف کرد که میوه‌های حاوی ویتامین ث در درمان اسکوربوت مؤثرند.از سال 1795 لیمو یا آب لیمو جزو رژیم غذایی کشتیهای نیروی دریایی بریتانیا شد.
اسلاید 8: Some reports are a part of historyJohn Snow8
اسلاید 9: 9اپیدمی وبا در لندن در اواسط قرن 19 قربانیان زیادی می گرفت. جان اسنو به بررسی این اپیدمی پرداخت. دو شرکت آبرسانی lambeth و southwark & vauxhall، از پایین دست رود تایمز که آلوده با فاضلاب بود آب دو سوم ساكنان جنوب رودخانه را تامین می‌کردند. در سال 1849شرکت لامبث محل تأمین آب را به بالای رودخانه تغییر داد. درسال 1854 كه همه‌گيري وبا روي داد، جان اسنو پیش بینی کرد که افرادی که از این شرکت آب می‌گیرند مرگ و میر کمتری خواهند داشت.وی یک مطالعه را آغاز کرد:
اسلاید 10: 10يافته‌ها بدون شك روشن بود، ميزانهاي مرگ از وبا در خانه‌هايي كه بوسيله شركت سوث وارك و واكسهال آبرساني مي‌شدند 8 تا 9 مرتبه بيش از خانه‌هايي بود كه توسط شركت لامبث آبرساني مي‌شد. اسنو نتيجه‌گيري كرد وبا توسط آب آلوده به "عامل وبا "منتقل مي‌شود.اسنو تعداد خانه‌هايي را مشخص كرد كه هر شركت آبرساني مي‌كرد و در نخستين هفته همه‌گيري ميزان مرگ از وبا را به ازاء 10000 خانه محاسبه كرد و آنرا با بقيه محله‌هاي لندن مقايسه نمود:
اسلاید 11: كار اسنو براساس مشاهده‌هاي منظم او، درك وي از يك تجربه طبيعي و روش كمي او درتحليل رويداد يك بيماري در جوامع انساني بود. تاثير گزارش او گسترده‌تر از آن چيزي بود كه تصور مي‌شد:تنها دو سال پس از گزارش او قانوني وضع شد مبني براينكه تمام شركتهاي آبرساني لندن بايد آب خود را تصفيه نمايند.اسنو در سال 1854 نتیجه‌گیری کرد که وبا توسط آب آلوده منتقل می‌شود.آقای کخ، ویبریو کلرا (باکتری عامل وبا) را در سال 1883 کشف کرد.11
اسلاید 12: 12 مطالعه وفور بيماريها مطالعه توزيع بيماريها مطالعه عوامل تعيين‌كننده بيماريها سه موضوع مورد توافق همه اپيدميولوژيستها: 1ـ وفور بيماريها: فراواني بيماريها در جامعه و اندازه‌گيري ميزانها و نسبت بيماريها 2ـ توزيع بيماريها::بررسي توزيع بيماريها در زمان، مكان و اشخاص مختلف كه به بررسي توصيفي معروف است. 3ـ عوامل تعيين‌كننده بيماريها:تعيين عوامل عليتي و عوامل خطر بيماريها كه به بررسي تحليلي معروف است.
اسلاید 13: 13کاربردها و اهمیت اپیدمیولوژیاگر فردی با شکایات تنفسی به پزشک مراجعه کند، دانستن این موضوع که در جامعه، اپیدمی آنفولانزا وجود دارد یا اپیدمی استرپتوکوک، وی را در رسیدن به تشخیص صحیح کمک می‌کند.برای بررسی میزان رضایتمندی مردم یک منطقه از خدمات ارائه شده توسط بیمارستان دانشگاهی منطقه، مطالعه‌ای بر مراجعان آن بیمارستان انجام می‌دهیم. اشکال کار کجاست؟محققی می‌خواهد توزیع کلسترول کشور خود را با فنلاند مقایسه کند. آیا می‌تواند از نتیجه کلسترول بیماران بستری شده در چند بیمارستان یا افراد مراجعه کننده به آزمایشگاهها استفاده کند؟ اشکال کار کجاست؟
اسلاید 14: 14 کاربردهای اپيدميولوژي:توصيف حجم مشكلات سلامتي و فراوانی بيماريها درجوامع و چگونگی توزيع آنها.شناسائي علل(cause) و عوامل خطر(risk factor) در ايجاد بيماريهاتعیین سیر طبیعی بیماری (پرسش اغلب بیماران: چه بر سر من می آید؟)به دست آوردن اطلاعات اساسي براي برنامه‌ريزي، اجرا و ارزيابي خدمات پيشگيري، كنترل و درمان بيماريها و اولويت‌بندي آنها بررسی عوامل پیش آگهی دهنده بیماریهاآزمودن درمانهای جدید
اسلاید 15: 15
اسلاید 16: 16اپيدميولوژي و پزشكي بالينيبررسی روي یک فرد بيمار انجام مي‌شود. به دنبال درمان فرد است.كاربرد روش‌هاي درماني جديد براي بيماران بررسی می‌شود.بيمار بايد به دنبال پزشك برود.مطالعه روی يك جمعيت انجام مي‌شود .به دنبال كنترل بيماري است.نتايج درازمدت اقدامات درماني و پيشگيري مورد ارزيابي قرار گرفته و Feed back لازم را براي مجريان برنامه‌‌هاي بهداشتي و درمانی فراهم مي‌كند.اپيدميولوژيست به سراغ جامعه مي‌رود. در كل:اين دو دسته لازم و تكميل‌كننده يكديگر در تأمين، حفظ و ارتقاء سطح سلامتي جامعه هستند.
اسلاید 17: 17 رويكرد اپيدميولوژيك به مشکلات سلامت (Epidemiologic Approach) الف) طرح كردن سؤال ب) مقايسه كردن الف) سؤالات مربوط به وقايع سلامت:ـ مشکل (بیماری) و ابعاد آن چيست؟ـ چه موقع اتفاق افتاده است؟ـ كجا رخ داده است؟ـ چه كساني تحت تأثير آن قرار گرفته‌اند؟ـ چرا اتفاق افتاده است؟WhatWhenWhereWhoWhy
اسلاید 18: 18ب) مقایسه:اساس حل مسایل در اپیدمیولوژیمقایسه گروههای مختلف با هم (مثلاً بیماران و سالمها، ...)کمک به یافتن علل بیماریها و روشهای پیشگیری و درمان آنهانکته مهم در مقایسات:توجه و اطمینان یافتن از قابل مقایسه بودن گروهها راههای قابل مقایسه کردن گروهها در اپیدمیولوژی؟RandomizationMatchingStandardization…
اسلاید 19: What, who is in the denominator ? ??? Ratio Rateابزارهاي اندازه‌گيري(Frequency measures) 19
اسلاید 20: 20نسبت (Ratio)حاصل تقسیم دو عددصورت کسر جزئی از مخرج کسر نیستمی توان کمیت های متفاوت را با هم قیاس کرد= 5 / 2 = 2.5 / 1
اسلاید 21: 21مثال هایی از نسبتنسبت تخت به ازای پزشک:850 تخت تقسیم بر 10 پزشک:85 تخت به ازای هر پزشکنسبت شرکت کننده به ازای هماهنگ کننده کارگاه28 نفر تقسیم بر 214 نفر به ازای هر هماهنگ کنندهنسبت جنسیتعداد مردان /تعداد زناننسبت شانس (odds ratio)
اسلاید 22: 22میزان (Rate)حاصل تقسیم دو عدد وقوع یک پیامد در جمعیت خاص در زمان معینزمان را نیز شامل می شودسرعت وقوع یک پیامد را در طی زمان نشان می دهد صورت کسر تعداد پیامدهایی که در طی یک دوره زمانی اتفاق افتاده (تعداد افراد دارای پیامد)مخرج کسرتعداد جمعیتی که پیامد در آن اتفاق افتاده (جمعیتی که افراد دارای پیامد متعلق به آن هستند) (جمعیت در معرض خطر)2----- = 0.02 / year 100Observed in 1998
اسلاید 23: 23مثال میزانمیزان مرگ ناشی از حوادث ترافیکی در ایرانتعداد مرگ ها در سال 82: 26000 نفرجمعیت در سال 82: 68 میلیون نفرمیزان مرگ در سال: 26000/ 68000000 = 38/100,000/yearمیزان ها را معمولاً در توانی از 10ضرب می کنند (100، 1000، 100000)
اسلاید 24: 24 انواع ميزانها: ميزانهاي خام ( Crude Rates):مخرج اين ميزانها را كل جمعيت تشكيل مي‌دهند مثل ميزان خام مرگ (CDR) یا ميزان خام تولد (CBR) در سالنام دیگر: میزان غیر استانداردميزانهاي خاص(Specific Rates): مخرج اين ميزانها را گروههاي خاصي تشكيل مي‌دهند مثل میزانهای اختصاصی سنی مرگ‌ومير (ASDR) برای گروههای مختلف سنی (با فاصله 5 سال)ميزانهاي استاندارد:اين ميزانها برحسب سن يا جنس استانداردسازی شده یا تطبیق داده مي‌شوند.
اسلاید 25: 25انواع مخرج ( denominator) در كسرهاي فوق: --جمعيت وسط سال: به علت تغييرات روزانه درجمعيت به دلیل تولد و مرگ و مهاجرت معمولا جمعيت وسط سال را انتخاب و قرار مي‌دهيم.--جمعيت در معرض خطر:كساني هستند كه ممکن است واقعه ای در آنها رخ دهد (صرف نظر از اینکه واقعاً رخ دهد یا ندهد) مثلا کسانی که از غذای مسموم خورده اند در معرض خطر مسمومیت هستند (مخرج کسر میزان بروز مسمومیت)--شخص ـ زمان :(Person - Time) ممكن است اشخاص در زمانهاي متفاوت تحت مطالعه قرار گیرند لذا تركيبي از اشخاص و زمان در مخرج میزان قرار مي‌گيرد (کاربرد در مطالعات کوهورت و محاسبه چگالی بروز) رایج ترین: شخص- سال(person-year)
اسلاید 26: 26--شخص ـ فاصله (Person - Distance)در مخرج كسر گاهي شخص ـ فاصله مثل مسافر ـ كيلومتر قرار مي‌گيرد--زيرگروههاي جمعيت:در مخرج كسر زيرگروههايي مثل سن، جنس يا شغل و ... قرار مي‌گيرد.
اسلاید 27: Odds: Won Lost Total------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Basic Science Exam 140 20 160-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Probability that an event will happen Probability that an event will not happen 140 / 160Odds = ---------------- =7TO 2 20 / 16027
اسلاید 28: 28اندازه گیریهای مرگ و میرمیزان خام مرگمیزانهای اختصاصی مرگمیزان کشندگی بیماری (Case Fatality Rate)ميزان مرگ نسبتي (Proportional Mortality Rate)میزان بقا (Survival Rate):كل بيماراني كه تشخيص داده يا درمان مي‌شوندكل بيماراني كه بعد از 5 سال زنده می مانند 100میزان بقاء 5 ساله
اسلاید 29: 29کاربرد میزان بقا: -بیان پیش آگهی بیماری (prognosis) -ارزیابی درمان
اسلاید 30: 30 ميزانهاي تطبيق داده شده يا استاندارد شده Adjusted or Standardized Rate براي مقايسه ميزانهاي مرگ در دو جمعيت با توزيع سنی متفاوت به كار مي‌رود. با اين عمل اثر ساختار سني متفاوت جمعيت را از بين مي‌بريم. انواع استاندارد كردن: 1ـ استاندارد كردن مستقيم:ابتدا یک جمعیت استاندارد را در نظر می گیریم. تعداد مرگ قابل انتظار در هریک از گروههای سنی این جمعيت استاندارد را با استفاده از میزانهای اختصاصی سنی جمعیت مورد مطالعه محاسبه می کنیم. سپس مجموع این مرگهای قابل انتظار را تقسیم بر تعداد افراد جمعیت استاندارد می نماییم و آنرا میزان استاندارد شده جمعیت مورد مطالعه به حساب می آوریم.
اسلاید 31: 31-2استاندارد كردن غيرمستقيم:Standardized Mortality Ratio (SMR)مثلاً مرگ ومير در كارگران يك كارخانه با ميزان مرگ‌ومير در جامعه (جمعیت استاندارد) مقايسه مي‌شود: چنانچه با هم مساوي باشند شغل فوق خطرناك نيست.محاسبه تعداد مرگها درگروههای سنی جمعیت مورد مطالعه بر اساس میزانهای اختصاصی سنی جمعیت استاندارد و سپس جمع کردن آنها = مرگهای قابل انتظارتقسیم کردن تعداد مرگهای واقعی (مشاهده شده) در جمعیت به تعداد مرگهای قابل انتظارتعداد مرگهاي قابل انتظارتعداد مرگهاي مشاهده شدهS.M.R= 100
اسلاید 32: 32اندازه گیریهای ابتلا (Morbidity)شیوعبروزارزش داده های ابتلا:بیان وسعت و بار بیماری در جامعه و کمک به اولویت بندی بیماریهابیان اطلاعات دقیقتر و جامعتر نسبت به اندازه های مرگ و میر برای تحقیقاتنقطه آغاز مطالعات سبب شناسی و لذا کمک به پیشگیری از بیماریهاکمک به پایش و ارزشیابی اقدامات مربوط به کنترل بیماریها
اسلاید 33: Measures of disease occurenceEpidemiology : « Study of the occurrence of illness »Two types of measures : Prevalence(شیوع) Measures population disease status Incidence (بروز)Assess frequency of disease onset 33
اسلاید 34: 34اندازه های وقوع بیماریشیوع (Prevalence)وضعیت بیماری (موارد جدید و قدیم) در جامعه را نشان می دهدشیوع دوره ایشیوع لحظه ایبروز(Incidence )فراوانی موارد جدید بیماری را نشان می دهدبروز تجمعیچگالی بروز
اسلاید 35: 35
اسلاید 36: 36شيوع: (Prevalence) كليه موارد بيماري (جديد يا قديمي) در يك مقطع زماني خاص يا در طول مدت زماني خاص و در يك جمعيت مشخص در حقيقت proportion يا تناسب است:انواع شيوع: الف) شيوع لحظه‌اي (Point prevalence) ب) شيوع دوره‌اي (Period prevalence) تعداد موارد جدید و قدیم بیماری در یک مقطع زمانی مشخص جمعیت در همان مقطع زمانی
اسلاید 37: 37شيوع لحظه‌اي:تعداد كل جمعيت در همان مقطع زمانيتعداد بيماران فعلي (جديد يا قديمي) براي يك بيماري خاص در يك مقطع زماني خاص 100شيوع لحظه‌اي كاربرد بيشتري از شيوع دوره‌اي دارد. شيوع دوره‌اي:تعداد موارد فعلي يك بيماري (جديد يا قديمي) در طي دوره زماني معينتعداد تخميني جمعيت در معرض خطر در نيمه همان دوره زماني 100Point Prevalence: existing cases at a point in timePeriod Prevalence: existing cases plus those developing over a specified period of time
اسلاید 38: 38کاربرد شیوع:تعیین حجم مشكلات مربوط به بيماري و سلامت در جامعه (خصوصاً بیماریهای مزمن)برنامه ریزی تسهیلات درمانی و نیروی انسانی (تعداد تخت، نیروی انسانی لازم، پیش بینی تعداد مراجعین به درمانگاه)پیگیری برنامه های کنترل بیماریهای مزمن (خصوصاً روانی)توجه: شیوع ...مناسب برای مطالعه علت بیماریها نیست.متاثر از کلیه عواملی است که بر طول دوره بیماری و یا ایجاد آن اثر دارند.( مثلا در مورد شیوع دیابت، لوکمیا، عقب ماندگی ذهنی)تنها با انجام یک بررسی قابل محاسبه است.
اسلاید 39: 39در محاسبه بروز تعیین تاریخ شروع بیماری مهم است.مدت مشاهده: باید دقیقاً مشخص شود.در مخرج کسر فقط باید افراد در معرض خطر قرار گیرند. موارد استفاده بروز: وسیله ای اساسی برای شناخت علل بیماریها (حاد و مزمن)بیانگر احتمال یا خطر ابتلا به بیماری است.(بروز تجمعی)برای ارزیابی اقدامات پیشگیری و درمانی
اسلاید 40: 40بروز (Incidence) تعداد موارد جدید بیماری در یک دوره زمانی مشخص جمعیت در معرض خطر در ابتدای دورهI = 100Cumulative Incidence: the probability (risk) of an individual developing the disease (outcome) during a specific period of time. در حقیقت فرمول فوق، بروز تجمعی (Cumulative Incidence) را نشان می دهدبروز بر دو نوع است: - بروز تجمعی (Cumulative Incidence) (Incidence Proportion) - چگالی بروز(Incidence Density) (Incidence Rate)
اسلاید 41: Dr Seyyed Alireza Moravveji MD Community Medicine Specialist41کاربرد ميزانهاي بروزدر موارد خاص :ميزان حمله (Attack Rate) تعداد موارد جديد از يك بيماري خاص در طي يك دوره زماني مشخص = ميزان حمله تعداد كل جمعيت در معرض خطر در طي همان مدتاين ميزان براي بيماري‌هائي كه در دوره زماني محدودي جمعيتي را در معرض خطر قرار مي‌دهند كاربرد دارد )مثلا آنفولانزا یا سارس) و به درصد بيان مي‌شود و بيانگر وسعت اپيدمي آن مي‌باشد.
اسلاید 42: 42
اسلاید 43: 43شیوع به دو عامل بستگی دارد: 1-تعداد افرادی که بیمار شده اند (بروز) 2-طول دوره بیماری (Duration)P= I × Dارتباط بین بروز، شیوع و طول مدت بیماری
اسلاید 44: 44
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.