آزمایش رسوب ادرار

آزمایش رسوب ادرار

اسلاید 1: آزمایش رسوب ادرا ردکتر کامبیز مظفری متخصص آسیب شناسی تشریحی و بالینی

اسلاید 2: مقدمه :رایج ترین آزمو ن آزمایشگاهی جهت تفسیر بیماریهای کلیوی یا مجاری ادراری بررسی رسوب ادراری استدر ارزیابی بیماری کلیوی، نمونه ادرار اول صبح ارجح استهمچنین در خصوص خانم ها، بمنظورجلوگیری ازآلودگی با ترشحات واژن ، نمونه وسط ادرار با ارزشتر است

اسلاید 3: هدف آن تجسس و شناسايي مواد غير محلول در ادرار مي‌باشدگلبولهاي قرمز و سفيد ، سيلندرها ، سلولهاي پوششي ، باكتريها ، مخمرها ، انگلها و موكوس ، اسپرماتوزوئيد و كريستال ها

اسلاید 4: شروع تخریب سلولها و سیلندر ها در طی 2ساعت بعد از نمونه گیری میباشد در صورت تاخیر در انجام آزمایش،لازم است نمونه در یخچال گذارده شود

اسلاید 5: ابتدا10الی 15سانتیمترمکعب از ادرارمخلوط شده را به مدت 5 دقیقه باg450×) دو تا سه هزاردور دردقیقه) سانتریفوژ نموده مایع رویی راخالی کرده وحجمی از مایع روی رسوب را جهت مخلوط نمودن رسوب نگه میداریم(2/ 0- نیم سانتی متر مکعب )سپس ادرار را مخلوط کرده ، چند قطره روی لام قرار داده و 30 تا 60 ثانیه صبر میکنیم.

اسلاید 6: مطالعه سیلندر ها با عدسی ضعیف (10× ) انجام گرفته و معد ل تعداد را در میادین حساب میکنیمگلبولهای سفید ، قرمز و سلولهای اپیتلیالی را با عدسی قوی در 10 میدا ن میکروسکوپی شمارش کرده و معد ل آنها ذکر میگردد

اسلاید 7: سلول های قرمز وسفید - سلولهاي اپي تليال و كريستالها بصورت تعداد (high power field) سيلندرها بصورت تعداد در ميدان ميكروسكوپي ضعيف

اسلاید 8: بهتر است که از نور ملا یم جهت بررسی لام ادرار استفاده گردد.لازم به ذکر است از رنگهای سافرانین ، کریستال ویوله و متیلن بلو نیز میتوان بهره جست ذرات کلسترول و بلور ها با نور پلاریزه بهتر مشخص میگردند .

اسلاید 9: آزمایش سیتولوژی ادرار با سایتو سانتریفوژ رنگ آ میزی پاپ برای مطا لعه دقیق سیلندرها ، سلولها ، قطعا ت بافتی و سلولهای تومورال قابل انجا م است

اسلاید 10: گلبولهای قرمز:دیسکی شکل و بقطر 7 میکرون میباشند . تعداد طبیعی آن از صفر تا دو عدد در میدان قوی میکروسکوپی است.اگر نمونه ادرار تازه نباشد بد لیل خروج هموگلوبین بصورت شبح یا سایه(( shadow- ghost cell میشود .د ر صورتی که ادرار هیپرتونیک باشد ، سلولها کنگره ای میگردند(crenated cells ).

اسلاید 11: گلبولهای قرمز با قطرات چربی ومخمرها اشتباه میشوند.البته قطرات چربی در اندازه های مختلف و براق میباشند. مخمر نیز جوانه زده و فاقد رنگ پذیری است. اگر به نمونه ادرار اسیداستیک اضافه شود ، گلبولها لیز میشوند.

اسلاید 12: RBC

اسلاید 13: اشکال دیس مورفیکدر ضایعات گلومرولی دیده شده و گلبولهای قرمز بعلت عبور از گلومرول بد شکل میشوند. حتی بخشی از غشا سلولی را از دست میدهند ولی اگر در نمونه ادراری بیش از 80 درصد گلبولها غیر دیس مورفیک باشند ، منشا اشکال دیس مورفیک غیر گلومرولی است. ندرتا سلولهای داسی شکل و گلبولهای قرمز هسته دار نیز دیده می شوند.

اسلاید 14: Dysmorphic RBC

اسلاید 15: Dysmorphic RBC

اسلاید 16: علل هماتوری:کلیوی: گلومرولونفریت ، نفریت انترسیسیل ، لوپوس اریتماتوز ، داروها ، سنگ کلیه ، تومور، توبرکولوز، فشار خون ، ترومبوز ورید کلیه ، نکروز حاد توبولی ، کلیه پولی کیستیک .مجاری تحتانی : عفونت ، سنگ ، تومور ، تنگی ، کموتراپی با سیکلوفسفامید.خارج کلیوی: آپاند یسیت ، التهاب لوله رحمی ، دیورتیکول یا کانسر گوارشی ، تب حاد ، مالاریا ، اندوکاردیت ، پلی آرتریت ندوزا ، فشار خون .فیزیولوژیک: ورزش ، فعالیت بدنی .

اسلاید 17: گلبولهای سفید:پلی مرفونوکلِِِئر ها: حداکثر تا 5 عدد در میدان قوی میکروسکوپی مجاز است. کروی شکل و گرانولر به قطر 12 میکرون میباشند. در صورت دژنراسیون سلولها، جزئیات هسته محو شده و شبیه سلول اپیتلیال توبولر میشوند که افزودن اسید استیک رقیق باعث وضوح جزئیات هسته میشود. اگر نمونه ادرار رقیق باشد ، سلولها متورم شده و حرکات براونی گرانولها دیده میشود (glitter cell)

اسلاید 18: پیوریهنگامی بکار میرود که 20< سلول در میدان قوی میکروسکوپی دیده شود. دیدن 30< گلبول سفید موید عفونت حاد است ولی اگر کشت ادرار منفی باشد ، احتمال توبرکولوز و نفریت را باید در نظر داشت .در پارگی آبسه کلیوی پیوری ماکروسکوپیک دیده مي شود .

اسلاید 19: اگر نمونه ادرار رقیق یا قلیائی باشد طی 2 الی 3 ساعت 50 در صد گلبولهاي سفيد لیز می شوند .پلی مرفونوکلِِِئر ها : التهابات کلیوی یا پروستا ت سنگ یا تومور مثانه تب ورزش سندرم سوزش و تکرر ادرار

اسلاید 20: Neutrophil

اسلاید 21: WBC

اسلاید 22: ائوزینوفیلها: در نمونه سیتوسانتریفوژ شده که بروش رایت یا پاپ رنگ شود، در شرایطی مانند نفریت داروئی یافت میشوند .

اسلاید 23: Eosinophil

اسلاید 24: سلولهای تک هسته ای:بدنبال رد پیوند کلیه تعدادشان در ادرار زیاد میشود.

اسلاید 25: WBC & RBC

اسلاید 26: سلولهای اپیتلیال : ممکن است از منشا: توبولهای کلیهمجاری جمع کننده ادرار حالب و مثانه ثلث خارجی اورترا

اسلاید 27: سلولهای توبولر : در ادرار نوزادان قدری بیشتر مشاهده شده . قطر 14 تا 60 میکرون دارند . منفرد و مستطیلی یا تخم مرغی شکل. در نکروز حاد توبولر و مسمومیت با داروها یا فلزات سنگین افزایش دارند. در سندروم نفروتیک حاوی تری گلیسرید و کلسترول شده که سبب لیپید اوری میشود. کلسترول با نور پلاریزه بشکل صلیب مالت استتری گلیسرید با رنگهای مخصوص چربی بهتر است دیده شود. ممکن است سلولهای توبولر هموگلوبین ، بیلی روبین یا حتی ملانین رادر سیتوپلاسم نشان دهند .

اسلاید 28: Renal Cell

اسلاید 29: Oval Fat Body

اسلاید 30: Fat Droplet Under Polarized Light

اسلاید 31: سلولهای مجاری جمع کننده ادرار: مکعبی - چند ضلعی با هسته بزرگ کناری بقطر 12 تا 20 میکرون بوده در رد پیوند کلیه ، ایسکمی ، نفرواسکلروز ، مسمومیت سالیسیلات یا گلومرولونفریت با آسیب کلیه ازدیاد نشان میدهند

اسلاید 32: سلولهای ترانزیشنال : گرد یا گلابی شکل و بقطر 40 تا 200 میکرون در دست کاری های مثانه یا تومور ها ی این ناحیه افزایش دارند

اسلاید 33: Two transitional cells from the deep layers of the epithelium of the urinary tract

اسلاید 34: سلولهای سنگفرشی : سیتوپلاسم فراوان ،هسته کوچک مرکزی و حاشیه تا خورده دارند . در زنان بدلیل احتمال آلودگی نمونه اهمیت تشخیصی کمی دارند.

اسلاید 35: Squamous Cell

اسلاید 36: سیلندر ها ( Casts ) :موادی بدون رنگ و شفاف از جنس پروتئین تام هورس فال ، آلبومین ، بنس جونز یا هموگلوبیندر انسداد و تنگی نفرون ها یا غلیظ بودن و کاهشPH ادرار بیشتر شده در نمونه رقیق یا قلیائی در حضور باکتری ها منهدم می شوند

اسلاید 37: از لحاظ شکلتوبولهای متسع شکل سیلندر را پهن مي كندنسج انترسیس ملتهب سیلندر را باریک می کند اگر هم بعد از استاز ادراری ، دیورز ایجاد گردد سیلندر پیچدار میشود

اسلاید 38:

اسلاید 39: سیلندر هیالن :با میکروسکوپ نوری بدشواری مشاهده شده . در امراض کلیوی یا بطور گذرا پس از ورزش ، تب یا مصرف دیورتیکها دیده میشود. بیماران دچار نارسائی احتقانی قلب نیز امکان دفع آنرا دارند.

اسلاید 40: Hyaline Cast

اسلاید 41: سیلندر مومی (waxy) :بر خلاف سیلندر هیالن براحتی مشهود است با حاشیه صاف و انتهای پهن . طرفین آن نیز شکافدار هستند. در نارسائی مزمن کلیه و انسداد موضعی نفرون یا رد پیوند حاد و مزمن دیده میشوند .

اسلاید 42: Waxy Cast

اسلاید 43: سیلندرهای گرانولر:هنگامی بوجود میآیند که پروتئینها، بقایای گلبولهای قرمز و سفید یا رسوبات نمکی در حالاتی چون بیماریهای توبولی ، پیلونفریت ، رد پیوند ، عفونتهای ویرال و مسمومیت با سرب بدنه سیلندر را بسازند . در صورت استاز ادرار، گرانولهای بزرگ به کوچک تبدیل میشوند.

اسلاید 44: Conversion of Cellural to Granular And Then to Waxy Cast

اسلاید 45: Granular Cast

اسلاید 46: Waxy & Granular Casts

اسلاید 47: Conversion of Granular to waxy cast

اسلاید 48: سیلندر چربیحاوی تری گلیسرید و کلسترول است در سندروم نفروتیک شایع است

اسلاید 49: ممکن است سیلندر ها حاوی رنگدانه هموسیدرین یا کریستال اورات ، اگزالات و یا سولفونامید باشد که در صورت ایجاد انسداد ، هماتوری از عوارض آن است. مواد دیگری مانند هموگلوبین ، میوگلوبین ، بیلی روبین و داروی فنازوپیریدین هم ممکن است در سیلندر تجمع کنند.

اسلاید 50: سيلندر سلوليسلولهای مختلفی از جمله گلبولهای قرمز و سفید و نیز اپیتلیوم توبولی ، بتنهائی و یا مخلوط با یکدیگر درون سیلندر ها تجمع می یابند.

اسلاید 51: گلبولهای قرمز داخل سیلندر ها بدلیل امراض گلومرولی ، هموراژی پارانشیم و بندرت در پیلونفریت شدید دیده میشوند.

اسلاید 52: گلبولهای سفید طی پیلونفریت ، نفریت بینابینی ، لوپوس اریتماتوز ، سندروم نفروتیک و گلومرولونفریت از انترسیس کلیه به توبولها وارد می شوند .

اسلاید 53: سیلندر اپیتلیال ( توبولر) در حالاتی وسیع چون نکروز حاد توبولی ، عفونت سیتومگال ، داروها مانند سالیسیلات ، اتیلن گلیکول و فلزات سنگین و نیز بدنبال رد پیوند تشکیل میشوند. سیلندر اپیتلیال با سیلندر گلبولهای سفید در تشخیص افتراقی است.

اسلاید 54: سیلندر پهن ( broad cast ): در نارسائی مزمن کلیه بدلیل اتساع توبولها شایع است و پهنای آن 2 تا 6 برابر یک سیلندر معمولی است.

اسلاید 55: Cellular Cast

اسلاید 56: Cellular Cast

اسلاید 57: RBC Cast

اسلاید 58: RBC Cast

اسلاید 59: RBC Cast

اسلاید 60: RBC cast

اسلاید 61: WBC Cast

اسلاید 62: WBC CAST

اسلاید 63: Fatty Cast

اسلاید 64: Fatty Cast

اسلاید 65: مواد شبیه سیلندر رشته موکوس : این مواد حدودی نامشخص دارند ، بزرگ یا دراز و نواری شکل بوده و انتهای نوک تیز و شکافدار دارند. سیلندروئید : نوعی سیلندر پروتئینی است که در محل قوس هنله و لوله دیستال ایجاد گردد.

اسلاید 66: Mucus

اسلاید 67: ادرار تلسکوپی (Telescoped urine) :منظره میکروسکوپیک رسوب ادرار اگر مشابه گلومرولونفریت حاد و مزمن و سندروم نفروتیک باشد بدین معنی که گلبول های قرمز وسفید و سیلندر حاوی این گلبولها همراه با سایر سیلندر های سلولی ، قطرات چربی و سیلندر پهن مومی دیده شود

اسلاید 68: بیماری های کلاژن واسکولر ( لوپوس اریتماتوزيس )آندوکاردیت باکتریال تحت حادفشار خون بدخیم گلومرولواسکلروز دیابتی گلومرولونفریت پیشرونده سریعRPGN

اسلاید 69: ادرار بیماری با تابلوی نارسائی پیشرفته کلیهتنها تعداد اندکی نفرون باقی اند که ادرار رقیقی تولید می کنند

اسلاید 70: سلولهای غیر طبیعی ادرار:سلولهای تومورالسلولهای انکلوزیوني ویروس هرپس و سیتومگال پلاکتها باکتری ها قارچها (معمولا جوانه زده و دارای میسلیوم کاذب هستند)

اسلاید 71: اگر نمونه ادرار بطور استریل تهیه شده و قبل از انجام سانتریفوژ بروش گرم رنگ آمیزی شود دیدن یک باکتری با عدسی 100= ده بتوان پنج کلنی است

اسلاید 72: Bacteria

اسلاید 73: Bacteria

اسلاید 74: Yeast

اسلاید 75: Aspergillus Fungus

اسلاید 76: Candida

اسلاید 77: انگلها:اکسیور بعلت آلودگی نمونه ادرار با مدفوعتریکومونا واژینالیس در اثرآلودگی ادرار با ترشحات واژنشیستوزوما هماتوبیوم نیز در بیماران با درگیری مثانه تخم هایش را در ادرار دفع میکند.آمیب (دو احتمال وجود دارد) : ورود انگل از راه لنفاوی به جریان ادرار آلودگی پیشابراه به مدفوع

اسلاید 78: تخم اکسیور

اسلاید 79: تریکومونا واژینالیس

اسلاید 80: تخم شیستوزوما هماتوبیوم در ادرار

اسلاید 81: Microfilaria

اسلاید 82: آلوده کننده های ادرار : مدفوع سلولهای گیاهی یا رشته های عضلا نی غذای هضم نشده گرده گیاهان ذرات اپلیکاتور چوبی اسپرم قطرات چربی نشاسته الیاف پوشک (با سیلندر اشتباه می شوند ، البته نور را پلاریزه می کند) نشاسته (با نور پلاریزه بشکل صلیب مالت دیده می شود)

اسلاید 83: Sperm

اسلاید 84: Fecal Material

اسلاید 85: Starch

اسلاید 86: Starch

اسلاید 87: Fat Droplet

اسلاید 88: Talc Powder

اسلاید 89: Cotton Fibers

اسلاید 90: کریستال های ادراری :ادرار طبیعی میتواند حاوی املاح يا كريستال ها ي آنها باشد آ گاهی از pH ادرار بیمار مهم استمشاهده کریستال ها در نمونه ای که در حرارت اتاق باشداهمیت زیادی ندارد چرا که اکثر اینها در دمای 37 درجه حل مي شوندآنهائی که باقی بمانند در صورت تطابق با علائم بالینی حائز اهمیت اند

اسلاید 91: بلورهای طبیعی در ادرار اسیدی :اورات آمورفاورات بلوری اسید اوریک اگزالات کلسیم

اسلاید 92: اورات آمورف :حاوی نمکهای سدیم ، پتاسیم ، کلسیم و منیزیم میتواند باشد بلورهای کوچک زرد قهوه ای با ظاهر شبیه گرد آجر با افزودن اسید استیک به ادرا ر اسید اوریک در حرارت 60 درجه و در محیط قلیائی حل می گردد

اسلاید 93: Amorphous urate

اسلاید 94: اورات بلوری :بشکل سوزنی یا کروی استحاوی سدیم ، پتاسیم و آمونیوم می باشدبا افزودن اسید استیک به ادرا ر اسید اوریک

اسلاید 95: Ammonium Urate

اسلاید 96: اسید اوریک :معمولا برنگهای زرد یا قرمز قهوه ای استچهار گوش ، لوزی، شش ضلعی ، لیموئی ، گلبرگی و گوه ای پیدا میکنداین کریستال نور را پلاریزه میکنداسید اوریک و اورات ، در بیمارانی که کموتراپی میشوند و یا بیماران دچار نفروپاتی نقرس بوجود می آیند

اسلاید 97: Uric Acid Crystal

اسلاید 98: Uric Acid Crystal

اسلاید 99: Uric Acid

اسلاید 100: Uric Acid Crystal

اسلاید 101: Uric Acid Crystal

اسلاید 102: Uric Acid

اسلاید 103: اگزالات کلسیم :شبیه پاکت نامه استدر اسید استیک حل نمی شود

اسلاید 104: Calcium Oxalate Crystal

اسلاید 105: Calcium Oxalate Crystal

اسلاید 106: بلورهای طبیعی در ادرار قلیائی :فسفات آمورف فسفات سه گانهکربنات کلسیمفسفات كلسيم بیورات آمونیوم

اسلاید 107: فسفات آمورف :بی شکل و بیرنگ بودهرسوبات شبکه ای ظریفبا چشم غیر مسلح نیز دیده می شود

اسلاید 108: فسفات بلوری (سه گانه)در عفونتها تشکیل شده بشکل درب تابوت و یا سرخسی شکل است

اسلاید 109: Triple Phosphate Crystal

اسلاید 110: Triple Phosphate Crystal

اسلاید 111: کربنات کلسیم :دانه های کوچک کروی دوتائی یا چهار تائی ایجاد میکند

اسلاید 112: Calcium Carbonate Crystal

اسلاید 113: بیورات آمونیوم :در نمونه های ادرار کهنه همراه با فسفات دیده مي شود زرد قهوه ای رنگ و بشکل سیب خاردار Thorn apple) ) درحرارت 60 درجه و با اسید استیک حل شده پس از 20 دقیقه تولید اسید اوریک میکند

اسلاید 114: Ammonium Biurate Crystal

اسلاید 115: Ammonium Biurate Crystal

اسلاید 116: فسفات كلسيم غير شايعبشكل منشور ، روزت يا صفحه (plate)با كريستال سولفوناميد اشتباه مي شود

اسلاید 117: Calcium phosphate crystal

اسلاید 118: بلورهای غیر طبیعی با منشاء متابوليك:سیستین تیروزین لوسین كلسترولبيلي روبينهموسيدرين

اسلاید 119: سیستین:در ادرار اسیدی دیده شدهبشکل شش ضلعی بی رنگ شبیه اسید اوریک استولی نور را پلا ریزه نمی کند تست سیانید نیتروپروساید جهت تائید آن استفاده میشود

اسلاید 120: Cystine Crystal

اسلاید 121: Cystine Crystal

اسلاید 122: تیروزین :سوزنی شکل و ظریف ((fine silky needleبیرنگ یا زرد رنگبا تست نیتروزونفتول تائید میشود

اسلاید 123: Tyrosine Crystalsheaves

اسلاید 124: Tyrosine Crystal

اسلاید 125: Tyrosine Crystal

اسلاید 126: لوسین :روغنی oily) ) کروی با خطوط شعاعی برنگ زرد با چربی اشتباه می شود اما بر خلا ف چربی در اتر حل نمی شود

اسلاید 127: Leucine Crystal

اسلاید 128: كلسترولLarge FlatRectangularNotched corner

اسلاید 129: كلسترول

اسلاید 130: بيلي روبين

اسلاید 131: بيلي روبين(توده كروي)

اسلاید 132: بلورهای غیر طبیعی داروئي سولفونامیدآمپی سیلینماده حاجبآسيكلووير

اسلاید 133: سولفونامید:زرد قهوه ای یا بی رنگ شبیه به هیمه گندم wheat sheaves)) روش تائیدی با تست دیازو است

اسلاید 134: Sulphadiazine

اسلاید 135: Sulfonamides

اسلاید 136: آمپی سیلین :در ادرار اسیدی بلورهای دراز ، ظریف و بی رنگ ایجاد می کند

اسلاید 137: Ampicillin

اسلاید 138: ماده حاجب :نمونه ادرار دارای وزن مخصوص بالا بشکل ستونهای چهار گوشبا نور پلاریزه مشخص میگردد

اسلاید 139: Radiographic Dye

اسلاید 140: Thank you