آسیب شناسی مهدویت

آسیب شناسی مهدویت

اسلاید 1: آسیب شناسی مهدویتمقوله مهم مهدويت، به دليل اثرات بسيار حياتبخش و بهجت‏زايي كه دارد؛ در معرض خطرات و آسيب‏هايي است که در این مقال به برخی از آن موارد به صورتی خلاصه اشاره خواهیم نمود.

اسلاید 2: آسیب، عاملی است که سبب اختلال، ناهنجاری و آفت در پدیده ها می شود و آسیب شناسی به معنای بازشناسی اختلال های مفهومی و مصداقی بحث است. این اختلال ها ممکن است که در اثر ناکارآمد بودن و ضعف روشهای پیام رسانی یا محتوایی پیام باشد.

اسلاید 3: انواع آسیب های مهدویت>برداشت‏هاي غلط>استعجال ظهور>تعيين زمان ظهور>تطبيق علائم ظهور بر مصاديق خاص>طرح مباحث غير ضروري>مدعيان دروغين

اسلاید 4: برداشت های غلط1: انتظارافرادی که انتظار را به نشستن در مسجد، حسینیه، منزل و دعا کردن برای فرج می دانند. اینها مردمی هستند که به تکلیف خود عمل می کنند، لکن به این فکر نیستند که برای فرج، کاری کنند.بعضی قائلند که ما کار به هیچ امری نداریم و باید خودِ حضرت بیایند و امور را اصلاح نمایند.عده ای می گویند: عالَم باید پر از معصیت شود تا حضرت بیاید و ما نباید امر به معروف و نهی از منکر کنیم.عده ای دیگر پا را فراتر کذارده می گویند: باید برای گسترش فساد و تباهی، تلاش کنیم تا به ظهور نزدیک شویم.

اسلاید 5: بنيانگذار جمهوري اسلامي حضرت امام خميني(ره) در نقد اين ديدگاه فرموده‏اند:ما اگر دستمان مي‏رسيد، قدرت داشتيم بايد برويم تمام ظلم‏ها و جورها را از عالم برداريم تکليف شرعي ماست. منتهي ما نمي‏توانيم. اين که هست اين است که حضرت [امام مهدي‏عليه السلام] عالم را پر مي‏کند از عدالت؛ نه شما دست برداريد از اين تکليفتان، نه اين که شما ديگر تکليف نداريد..ايشان همچنين در ادامه بيانات خود فرموده‏اند:[آيا] ما بر خلاف آيات شريفه قرآن دست از نهي از منکر برداريم؟ دست از امر به معروف برداريم و توسعه بدهيم گناهان را براي اين که حضرت بيايند؟!.

اسلاید 6: ابن اعین ازامام باقر(ع): کل رایة تُرفَعُ قَبلَ قیامِ القائمِ طاغوتٌ بعضي از ظاهر بعضي از روايات اينگونه برداشت کرده‏اند که هر قيامي قبل از قيام امام مهدي‏عليه السلام محکوم و مردود است بنابراين در برابر قيام و انقلاب شکوهمند اسلامي ايران که قيامي بر ضدّ طاغوت و استکبار و در جهت برقراري احکام الهي بوده است موضع نادرستي گرفته‏اند. برداشت های غلط2: قیام قبل از قیام

اسلاید 7: پاسخدر پاسخ بايد گفت که اجراي بسياري از احکام اسلامي مانند اقامه حدود و قصاص و نيز جهاد با دشمنان و مبارزه فراگير با فساد جز با تشکيل حکومت اسلامي ممکن نيست، بنابراين تلاش براي برقراري نظام اسلامي کاري پسنديده و مورد قبول است و نهي از قيام در بعضي از روايات به معني شرکت در قيام‏هاي باطل که انگيزه الهي ندارد و يا قيام‏هايي که بدون توجه به شرايط و زمينه‏هاي لازم انجام مي‏گيرد و يا حرکت‏هايي که به عنوان قيام مهدوي شروع مي‏گردد، مي‏باشد. نه اينکه هر انقلاب و حرکتي که در مسير اصلاح جامعه است مردود شمرده شود.

اسلاید 8: معمر بن خلاد مي‏گويد: نزد امام رضا(ع) سخن از حضرت قائم(ع) مطرح شد. حضرت فرمودند:((‏... لو قد خرج قائمنا(ع) لم يكن الا العلق و العرق و النوم علي السّروج شما امروز سبكبال‏تر از آن زمانيد. قائم كه قيام كند، جز عرق ريختن و خواب (از فرط خستگي و مجاهدت‏هاي پي در پي) روي زين‏ها نيست)).برداشت های غلط3:افراط و تفریط در ترسیم چهره مهر و غضب امام عصر(عج)برخي هر گونه مبارزه و مجاهدت را از حضرت نفي مي‏كنند و صرفا به دنبال حل معجزه آساي امورند و مهرباني حضرت را به معناي عدم اجراي هر گونه كيفري مي‏دانند.

اسلاید 9: مبارزه و درمان علم و بصيرت در دين، بررسي آيات و روايات و سيره اهل‏بيت: به ويژه درك مطالب ذيل: 1. روشن شدن مسأله امداد غيبي و جايگاه آن در قيام. 2. بررسي رابطه حكمت و محبت، كه حكيم، مهرباني‏اش هم از حكمت او سرچشمه مي‏گيرد و حكمت هيچ‏گاه نمي‏پذيرد بر گرگ صفتان ـ كه خويي جز وحشيگري و جنايت ندارند و هيچ موعظه‏اي در آن‏ها اثر ندارد و به هيچ صراطي مستقيم نيستند ـ ترحم شودپیامدها-خاستگاه-درمانپيامدها1. عدم آمادگي و كوشش براي زمينه‏سازي ظهور.2. اميد كاذب كه بسياري از افراد را در انجام وظايف سست مي‏كند. خاستگاه1. معجزه آسا پنداشتن همه امور2. عدم درك عميق مهرباني حضرت كه با حكمت توأم است.3. عدم نگاه جامع به دين (صريح آيات و روايات و سيره اهل‏بيت)

اسلاید 10: پيامدها 1. ايجاد دلزدگي و نفرت نسبت به امام. 2. ترس و خوف از حضرت و عدم پذيرش امام به عنوان پدري مهربان. 3. نااميدي از انجام اعمال صالح به جهت ترس از عدم پذيرش توسط امام، با اين تصور كه اكثريت كشته خواهند شد و حضرت اعمال او را نيز نخواهد پذيرفت. نتيجه اين‏كه نفرت و خشونت و يأس، باعث عدم انگيزه براي درك و حتي تأمل درباره حضرت و راه و مرام او مي‏گردد.برداشت های غلط3:افراط و تفریط در ترسیم چهره مهر و غضب امام عصر(عج)ديدگاه ديگر، ارائه چهره‏اي خشن و وحشت آفرين است كه توأم با قتل و خون‏ ريزي مي‏باشد. اين مطلب با روح آيات و رسالت پيامبران و اوصيا: سازگاري ندارد

اسلاید 11: مبارزه و درمان 1. با بررسي روايات روشن مي‏گردد كه بسياري از مطالب ارائه شده (قتل‏هاي آغازين، جوي خون، كشته شدن دو سوم مردم و ...) دچار اشكالات بسيار از ناحيه سند و دلالت مي‏باشند. 2. روشنگري توسط انديشمندان: الف) جنگ تنها با كساني است كه جز زبان زور چيزي نمي‏فهمند، نه عموم مردم كه با جان و دل سراغ حضرت مي‏آيند. 3. حضرت با مردم مهربان، بلكه مهربان‏ترين افراد است. ((‏جواد بالمال، رحيم بالمساكين، شديد علي العمال . او نسبت به مال و دارايي، كريم و گشاده دست، با مسكينان، مهربان و با كارگزاران، سخت‏گير است)). در روايتي، امام رضا(ع) در بيان صفات امام معصوم فرمود: ((‏يكون اعلم الناس و احكم الناس و اتقي الناس و احلم الناس و اشجع الناس و اسخي الناس... و يكون اولي بالناس منهم بانفسهم و اشفق عليهم من آبائهم و امهاتهم و...)) امام، سرآمد مردم در دانش، قضاوت و حكمت، پرهيزكاري، حلم، شجاعت و سخاوت است... او نسبت به مردم از خودشان سزاوارتر و از پدر و مادرشان دلسوزتر است و... . 3. در نهايت گفتني است وظيفه يك عالم ـ چنان‏كه روايات مي‏گويند ـ ايجاد تعادل در خوف و رجا است، نه اين‏كه دچار افراط و تفريط شده و مخاطبان خويش را به ورطه افراط و تفريط افكند.خاستگاه-درمانخاستگاه 1. عدم بصيرت كافي و نگاه جامع به دين.2. عدم بررسي دلالي و سندي روايات.

اسلاید 12: مرحوم صدوق در كمال‏الدين نقل كرده كه امام جواد(ع) فرمود: ((‏يهلك فيها المستعجلون؛ در دوران غيبت، شتاب‏زدگان در امر ظهور هلاك مي‏شوند.)) امام صادق(ع) فرمود: انما هلك الناس من استعجالهم لهذا الامر. ان الله لايعجل لعجلة العباد ان لهذا الامر غاية ينتهي اليها فلو قد بَلَغوها لم يستقدموا ساعة و لم يستأخروا. شتاب مردم براي اين كار، آن‏ها را هلاك ساخت. خداوند به جهت شتاب مردم، شتاب نمي‏كند. براي اين امر مدتي است كه بايد پايان پذيرد. اگر پايانش فرا رسد، آن را ساعتي پيش و پس نيفكنند.تعجيلپیامدها1. ناسپاسي و اعتراض و عدم رضايت به مصلحت الهي2. رويكرد به منحرفان و مدعيان دروغين مهدويت3. يأس و نااميدي در اثر عدم تحقق ظهور4. شك و ترديد5. دست به اقدام ناشايست زدن6. استهزا و تمسخر آيات و روايات و معتقدان به غيبت و ظهور.

اسلاید 13: خاستگاه تعجیل1. عدم درك جايگاه مصلحت و حكمت الهي2. عدم تسليم نسبت به اراده خدا3. بي طاقتي و بي ظرفيتي و عدم صبر در سختي‏ها، اذيت‏ها و طعنه‏هاي دشمنان4. تنها خود را معيار ديدن. لذا پايان عمر و زندگي خود را ملاك مي‏داند، نه سير تاريخ را.

اسلاید 14: درمان تعجیلتسليم اراده و حكمت الهي بودن همراه با آرزوي ظهور و داشتن آمادگي.امام جواد(ع) فرمودند: ((‏...يُهلَك فيها المُستعجلون و يَنجُو فيها المُسلِمون[29]؛ در دوره غيبت، شتاب‏زدگان در امر ظهور هلاك مي‏شوند و اهل تسليم نجات مي‏يابند.))خوشا به حال صابران در دورة غيبت او، و استواران در محبت او! همانان كه خداي تبارك و تعالي در كتابش چنين توصيفشان فرموده است: اين قرآن، هدايت است براي پرهيزگاران، همان كساني كه به غيب ايمان دارند.در روايت ديگر آمده است:... و متي عَلَّمنَا اَنَّه عزوجل حكيم، صَدَقنَا بِاَنَّ افعالَه كلُها حِكمةٌ و اِن كان وجهُها غَيرَ مُنكَشِفٍ لَنا.[31]هنگامي كه خداي تبارك و تعالي را حكيم بدانيم، همه افعال خدا را مطابق حكمت و مصلحت خواهيم دانست، گرچه سبب آن‏ها براي ما روشن نباشد.

اسلاید 15: 2- علم و بصيرت در دين:در دو مقولة عواقب تعجيل و آثار صبر، روايات بسياري آمده است. به مناسبت، به برخي از آن‏ها اشاره مي‏شود:الف) عاقبت عجله ، پشيماني است: ((‏لا تعاجلوا الامر قبل بلوغه فتندموا؛ پيش از رسيدن اين امر، شتاب مكنيد كه پشيمان مي‏شويد.))ب) فضيلت صبر و شتابزده نبودنجهاد در كنار رسول خدا(آن‏ها كه در زمان غيبت او برآزار و طعنه و تكذيب دشمنان صبر ‏كنند، مانند كساني هستند كه در حضور رسول خدا شمشير زده‏انددر زمره اهل‏بيت: و در عليين بودن(كسي كه منتظر امر ما باشد و در اين راه، بر آزار و ترس و وحشت صبر كند، روز رستاخيز در جرگه ما خواهد بود.)درمان تعجیل

اسلاید 16: 3. تبيين و روشنگري انديشمندان نسبت به عواقب تعجيل و آثار صبر و تسليم و رضا و تذكر به اين نكته كه مهم، انجام وظيفه است و حركت در اين مسير و معرفت به امام و راه و مرام او با چنين حالتي، ظهور مقدّم شود يا به تأخير افتد، هيچ ضرر نكرده و در ركاب و در زمره اهل بيت: قرار داريم.امام باقر(ع):هر كس با شناخت امامش بميرد، پيش افتادن اين امر يا به عقب افتادن آن به او ضرري نرساند. كسي كه با معرفت امامش بميرد مانند كسي است كه با حضرت قائم(ع) در خيمه‏اش باشد.درمان تعجیل

اسلاید 17: آسیبی دیگرتعجيل، يكي از آفت‏ها و آسيب‏هايي است كه فرا روي منتظر قرار دارد، اما برخي در نقطه مقابل دچار آسيب شده‏اند و آن دور شمردن وقت ظهور است كه پيامد آن، بي‏تفاوتي و قساوت قلب مي‏باشد. در روايتي فرموده‏اند:لا تعاجلوا الامر قبل بلوغه فتندموا ولا يَطولَنَّ عليكم الامد فتَقسُو قُلوبُكم.پيش از رسيدن اين امر شتاب نكنيد كه پشيمان مي‏شويد و آن را دور نشماريد كه دلتان قساوت مي‏گيرد.در روايات ديگر، تكليف مشخص شده است: ((‏اهل عجله هلاكند. اهل نجات، كساني‏اند كه تسليم اراده خدايند، و امر ظهور را نزديك مي‏شمارند. (و آن‏كه امر ظهور را نزديك داند، خويشتن را آماده مي‏سازد).

اسلاید 18: توقیتحكمت الهي بر اين است كه وقت ظهور امام زمان(ع) بر بندگان مخفي بماند. لذا احدي نمي‏تواند زماني براي ظهور تعيين كندمفضل بن عمر گويد: از مولايم امام صادق(ع) پرسيدم:آيا ظهور حضرت مهدي(ع) وقت معيني دارد كه مردم آن را بدانند؟ فرمودند: اين چنين نيست كه خداوند براي آن وقتي تعيين كرده باشد كه شيعيان ما آن را بدانند. اي مفضل، براي آن وقتي تعيين نمي‏كنم. وقتي هم نمي‏شود براي آن معين كرد. آن‏كه براي ظهور ما وقتي تعيين كند، خود را در علم خداوند شريك دانسته و مدعي شده كه از اسرار خداوند آگاه گشته است.فضيل از امام باقر(ع) پرسيد: آيا براي اين امر وقتي معيّن است؟ آن حضرت سه مرتبه فرمود: آنان كه وقتي براي آن تعيين مي‏كنند، دروغ مي‏گويند.ابي بصير گويد: از امام صادق(ع) درباره امام زمان(ع) پرسيدم. فرمود:آنان كه وقتي براي آن تعيين مي‏كنند، دروغ مي‏گويند. ما اهل بيت، زماني براي آن تعيين نمي‏كنيم. آن‏گاه فرمود: خداوند چنين اراده كرده است كه با هر وقتي كه تعيين كنند، حتما مخالفت نمايد و ظهور را در آن وقت قرار ندهد.

اسلاید 19: توقیتدر روايت ديگر فرموده‏اند:((‏كذب الموقتون، ما وقّتنا فيما مضي ولا نوقّت فيما يستقبلآن‏كه براي آن وقتي تعيين كند دروغ گفته است... ما در گذشته وقتي تعيين نكرده‏ايم و در آينده نيز هرگز وقتي براي آن تعيين نخواهيم كرد)).امام جواد(ع) فرمودند:لو عُيّن لهذا الامر وقت لقست القلوب و لرجع عامّة الناس عن الاسلام و لكن قالوا: ما اسرعه! ما اقربه! تألفاً لقلوب الناس و تقريبا للفرج؛اگر براي اين امر وقتي تعيين شود دل‏ها را قساوت مي‏گيرد و توده مردم از اسلام بر مي‏گردند. بگوييد: چه زود است! چقدر نزديك است! تا دل مردم آرام گيرد و فرج نزديك شود.

اسلاید 20: 1. ايجاد يأس و نااميدي به سبب عدم تحقق ظهور در وقت تعيين شده. 2. ايجاد بدبيني نسبت به اصل ظهور. 3. ايجاد بدبيني به شخصيت امام در اثر عدم تحقق ظهور. 4. قساوت قلب‏ها. 5. برگشتن مردم سست ايمان از دين.پیامد های توقیت

اسلاید 21: خاستگاه توقیت1. تعجيل و شتاب كردن در امر فرج.2. عوام‏فريبي در اثر هوي و هوس.3. توهم و خيال پردازي.4. عدم تطبيق صحيح آثاري كه بر اثر قدرت‏هاي روحي و رياضت‏ها به‏دست مي‏آورند. يعني چيزهايي را در آينده پيش‏بيني مي‏كنند، امّا در تطبيق آن‏ها اشتباه نموده و خيال مي‏كنند ظهور است. لذا وقتي تعيين مي‏كنند.

اسلاید 22: مبارزه و درمان توقیت1. تكذيب:محمد بن مسلم گويد: امام صادق(ع) فرمود:يا محمد، من اخبرك عنا توقيتا فلاتهابن ان تكذبه فانا لانوقت لاحد وقتا. اي محمد، هر كس از جانب ما به تو خبر دهد كه ما وقتي براي ظهور تعيين كرده‏ايم، بي مهابا و ترس او را تكذيب كن. زيرا ما براي هيچ كس [حتي خواص] وقتي تعيين نمي‏كنيم.2. نزديك دانستن ظهور همراه با تسليم.3. روشنگري و تبيين علما و انديشمندان ديني.

اسلاید 23: تطبیقعده‏اي با خواندن يا شنيدن چند روايت در علايم ظهور، آن‏ها را بر افراد يا حوادثي تطبيق مي‏دهند. البته خودِ تطبيق روايات بر حوادث، آفت و آسيب نيست، بلكه آفت، مطالب و ادعاهايي است كه افرادي به صرف خواندن يك يا دو روايت و بدون بررسي آيات و روايات و مطالب تاريخي و قدرت تشخيص صحيح و سقيمِ روايات مطرح مي‏كنند، يعني بدون داشتن تخصص به اظهار نظر مي‏پردازند. اين تذكر لازم است كه در روايات، تشخيص مؤلّفه‏ها و علايم سپاه حق و باطل به عهده علماي راستين گذاشته شده است؛ همان‏ها كه در عصر غيبت كبرا به عنوان ((‏نواب عام)) عهده دار امور گشته‏اند.

اسلاید 24: 1. پيامد تطبيق، توقيت و تعجيل است. 2. نوميدي و يأس در اثر عدم اتفاق ظهور. 3. به دليل عدم تحقق تطبيق‏هاي مطرح شده، باعث بي‏اعتقادي افراد نسبت به اصل ظهور مي‏گردد و افراد در اصل ظهور و روايات به شك و ترديد مي‏افتند.پیامد های تطبیق

اسلاید 25: خاستگاه تطبیق1. توهم زدگي.2. هوي و هوس و مشكل مطرح سازي خود (بيماري رواني هيستري)3. دخالت افراد غير متخصص در مطالب كاملا فنّي و تخصصي.4. عدم روشنگري كافي توسط علما:الف) عدم تبيين علايم حتمي و غير حتمي، عدم طرح مسأله بداء و مسايل مرتبط با علايم ظهور.ب) نداشتن عكس‏العمل مناسب در مقابل مدّعيان.

اسلاید 26: مبارزه و درمان تطبیق1. تبيين و روشنگري.2. تكذيب و مبارزه با انحرافات.3. كار كارشناسي در مورد علايم و ويژگي‏ها توسط علما.