آشنایی با جغرافیای ایران و عراق

آشنایی با جغرافیای ایران و عراق

اسلاید 1: آشنايي با جغرافياي ايران و عراقفصل دوم

اسلاید 2: جغرافياي جمهوري اسلامي ايران:موقعيت رياضي: جمهوري اسلامي ايران درجنوب غربي آسيا و درمركز ثقل يكي از بزرگترين شبكه هاي ارتباطي جهان قراردارد. ايران همچون پلي، اروپا رابه خاور دور ، وكشورهاي آسياي مركزي وماوراء قفقاز را به جنوب متصل مي كند.موقعيت ژئوپليتيكي ايران: باتوجه به اين كه ايران درجنوب غربي آسيا و واسط بين سه قاره آسيا ، اروپا و آفريقا قرار گرفته است ، هر نوع واقعه اي كه دراين قاره ها رخ دهد بر ايران نيز تأثير خواهد گذاشت . به عبارتي ايران يك موقعيت مركزي نسبت به كشورهاي همسايه خود دارد .

اسلاید 3: نقشه ایران

اسلاید 4: عوامل ژئوپلتیکی ایرانالف- عوامل ثابتموقعيت:1-متصل به موقعیت بری اوراسیا میباشد.2-دارای سواحل طولانی در خلیج فارس ودریای عمان3- در اختیار داشتن تنگه هرمز به عنوان هارتلندشكل:کشور ایران از لحاظ شکل جغرافیایی، شبیه یک چهار ضلعی نا منظمی است که بزرگترین قطر آن در جهت شمال غرب به جنوب شرق و از آرارات در مرز بازرگان تا خلیج گواتر وقطر کوچک از سرخس تا دهانه اروند میباشد. به طور کلی کشور ایران با داشتن موقعیت خوب، مساحت زیاد وشکل هندسی مطلوب می تواند درمعادلات امنیتی بین کشورهای همجوار، نقش اول را داشته و تنها کشوری است که صلح ثبات را در منطقه می تواند تأمین کند.

اسلاید 5: عوامل ژئوپلتیکی ایرانب-عوامل متغير 1)جمعيت : ايران درسال 1260 حدود 7/6ميليون نفر جمعيت، درسال 1357 حدود 33 ميليون نفر ، سال 1385حدود 70 ميليون نفر و سال 1389 نيز حدود 74 ميليون نفر جمعيت داشته است . جمعيت جوان وفعال جمهوري اسلامي ايران مي تواند درحفظ امنيت وتوسعه اقتصادي ، به عنوان مطلوب ترين عوامل ژئوپلتيكي محسوب شود.2)-منابع : ايران داراي منابع غني انرژي (نفت و گاز)، اورانيوم ، صنايع بومي واستخراجي ، معادن صنعتي وساختماني ، توليدات كشاورزي ودامي و نيزمنابع آبزيان ( 800 نوع)است.3)-سياسي اجتماعي : جمهوري اسلامي ايران با برخورداري از وجود رهبري ، ديپلماسي، وحدت وهمگرايي سياسي وحكومتي ، حكومت ديني شيعي و نظام مردمي توانسته در يك بستر ژئوپليتيكي به عنوان قدرت برتر و تأثير گذار در منطقه قرار گیرد.

اسلاید 6: نقشه عراق

اسلاید 7: جغرافياي كشور عراقكشور عراق از نظر قلمرو فضايي آن قسمت از آسياي جنوب غربي را شامل مي شود كه به طورسنتي به هلال خصيب معروف است .اين هلال از فلسطين و مصر شروع و به طرف جنوب شرقي درة بين النهرين ودر محل تلاقی رودخانه هاي اروند ، دجله و فرات به خليج فارس منتهي مي شود.عوامل ثابت ژئوپليتيكي عراق-موقعيت: عراق در غرب آسيا و در حاشيه خليج فارس قرار دارد كه از شمال به تركيه، ازغرب به سوريه و اردن، از جنوب به عربستان، از جنوب شرقي به كويت و از شرق به جمهوري اسلامي ايران هم مرز است.-شكل: شكل هندسي كشور ها در مسائلي نظير ارتباطات ، وحدت و يكپارچگي ، ملاحظات دفاعي و امنيت ملي واجد اهميت است .شكل كشور عراق تقريباً شبيه مثلث متساوي الاضلاعي مي باشد كه رأس آن متوجه اردن و قاعدة بزرگ آن مرز مشترك ايران و عراق است

اسلاید 8: عوامل متغير ژئو پليتيكي عراقجمعيت : جمعيت عراق در سال 1359 حدود 13/2 ميليون نفر، سال 1390 حدود 32 ميليون نفر مي باشد. تركيب قومي : عرب ها 80-75 درصد، كردها 20- 15 درصد و همچنين تركمن و آشوري 5 درصد است. مذهب و زبان : 97 درصد جمعيت، مسلمان هستندكه 60- 65 درصد آن شيعه، 35 –30درصد آن سني و ساير اديان 3 درصد جمعيت عراق را تشكيل مي دهند.زبان رسمي مردم اين كشور؛ عربي و در مناطق كردنشين ، عربي و كردي است.ساختارسياسي: كشور عراق نوپا و جديدالتأسيس است كه بعد از جنگ جهاني اول با تجزيه امپراطوري عثماني در جغرافياي كره زمين موجوديت يافت كه تاريخ سياسي عراق را مي توان به چند دوره تقسيم كرد :

اسلاید 9: عوامل متغير ژئو پليتيكي عراقساختارسياسي (الف)- تاريخ قبل از اسلام : عراقي ها خود را ميراث دار تمدن هاي بزرگي از جمله سومريان مي دانند كه درهزاره چهارم قبل از ميلاد، دولت شهرهايي در منطقه كنوني عراق ايجاد كرده بودند . اين كشور به دست كوروش كبير، امپراتور ايراني سقوط كرد و تا عهد ساسانيان به مدت 11 قرن تحت حاكميت ايران بوده است.(ب)-امپراتوري اسلامي: پس از اسلام عراق جزء سرزمين بين النهرين و تحت امر خلافت امويان، عباسيان، سلجوقيان و بعد به صحنه رقابت ايران و عثماني تبديل شد. البته قابل توجه است بين النهرين در دوره اي ازخاندان آل بويه ، تيموريان و آق قويونلوها تحت حاكميت ايرانيان نيز اداره مي شد.(ج)- امپراتوري عثماني: سرزمين بين النهرين از قرن 16 تا 20 ميلادي جزو امپراطوري عثماني بود ، هرچنددر زمان صفويان به مدت طولاني جزو ايران بود.(د)- بعد از جنگ جهاني اول: پس از جنگ جهاني اول و انقراض امپراطوري عثماني در سال 1920 ميلادي، اين سرزمين به اشغال انگليس در آمد و كشور عراق با حكومت پادشاهي فيصل تشكيل شد . سپس رژيم پادشاهي با روي كار آمدن عبدالكريم قاسم به جمهوري تبديل شد.آنگاه جمهوري عراق با روي كار آمدن عبدالسلام عارف، عبدالرحمن عارف و ايجاد حزب بعث تا حكومت صدام ادامه داشت.

اسلاید 10: منابع اقتصادي عراقنفت : نفت ، ركن اساسي اقتصاد اين كشور محسوب مي شود و حدود 50 % درآمد عراق از نفت و فرآوردهاي آن مي باشد . منابع نفتي عراق در شهرهاي كركوك ، موصل ، بصره ، خانقين ، العماره ، رمادي و كربلا است.كشاورزي و دامپروري : وجود دو رودخانه دجله و فرات كه از تركيه و سوريه وارد عراق و سپس به خليج فارس مي ريزد اين كشور را براي امور كشاورزي ، مستعد نموده است. اين كشور در امر توليد خرما با 400 هزار اصله نخل، مقام اول را دردنيا به خود اختصاص مي دهد. اين كشور در امر پرورش دام شامل شتر ، گاو ، گوسفند و طيور سابقه ديرينه دارد. در بخش شيلات با توجه به وجود درياچه هاي مصنوعي و طبيعي توليدات چشمگيري دارد . به صورتي كه بخش عظيمي از درآمد خانوارهاي عراقي از اين ناحيه تأمين ميشود .

اسلاید 11: منابع اقتصادي عراقصنعت :اهم صنايع موجود كشور عراق شامل صنايع نفت و مشتقات آن ، صنايع غذايي ، بافندگي ،صابون سازي ، بلور سازي ، سيمان و كفش هستند. اين صنايع با توجه به وضعيت زمين و شرايط اقليمي بيشتر درمناطق سليمانيه ، موصل ، هنديه ، كربلا ، كوفه ، بغداد و بصره استقرار يافته اند .واردات : واردات عراق شامل ماشين آلات صنعتي ، وسايل ترابري ، پارچه ، دارو ، مواد شيميايي ، وسايل الكترونيكي و پزشكي، شكر و چاي مي باشد .صادرات : صادرات عراق شامل نفت ، خرما ، جو ، پشم ، صابون ، كفش و سيمان مي باشد .جهانگردي : كشور عراق با سابقه تمدن چند هزار ساله و وجود اماكن مقدسه كربلا ، نجف ، سامرا ، كاظمين و شهر كوفه و آثار باستاني متعددي كه دارد مي تواند در صورت وجود امنيت ، سالانه قادر به تأمين بخش عظيمي از درآمد ملي و ايجاد اشتغال زياد از طريق صنعت گردشگري باشد .

اسلاید 12: مناطق جغرافيايي عراقشمال و شمال غربي : كوهستاني مي باشد.مركزي و جنوب : دشت هاي مجاور دجله و فرات كه مهمترين بخش عراق در گذشته از نظر اقتصادي بودهاست و آن را بين النهرين گفته اند.غرب : بيابان وسيع كه به آن باديه الشام مي گويند.تنوع آب و هوايي عراق شمال و شمال شرق: داراي زمستاني طولاني و سرد و تابستاني معتدل است. شرق و جنوب شرق: آب و هوايي ملايم دارد. غرب و جنوب غربي: گرم و خشك است.

اسلاید 13: رودخانه هاي عراقدجله: ازكوههاي توروس و كوههاي جنوب غربي درياچه وان در خاك تركيه سرچشمه مي گيرد. فرات : از محل برخورد دو رود قره سو و مراد سو در تركيه سرچشمه مي گيرد. رودخانه فرات ابتدا واردخاك سوريه شده و سپس وارد عراق مي گرددشط العرب: از محل اتصال دجله و فرات در القرنه تا نهرخين به طول 80 كيلومتر، شط العرب است . اين رودخانه پس از یکی شدن با کارون از نهر خين تا خليج فارس به طول 93 كيلومتركه مرز مشترك ايران و عراق را تشكيل مي دهد ،اروندرود ناميده مي شود.

اسلاید 14: اماكن متبركه عراقنجف اشرف :1- حرم حضرت امير (ع) و مرقد علما ، دانشمندان و شخصيت هاي مختلف است.2- وادي السلام (مرقد حضرت هود و صالح ، مقام امام زمان (عج) و امام صادق (ع) با وسعت 20 كيلومترمربع در شمال شرقي نجف قرار دارد.كر بلا: شهركربلا در جنوب غربي فرات ، در ميان منطقه اي آبرفتي ، مشهور به سودا واقع است و مكان مرقد مطهر امام حسين (ع) و 72 تن از ياران حضرت مي باشد كه در واقعه عاشورا به شهادت رسيده اند.كاظمين :اين مكان كه امروزه جزيي از شهر بغداد است مرقد مطهر امام موسي بن جعفر(ع) و امام جواد(ع) مي باشد.سامراء :اين شهر در استان صلاح الدين و در شرق دجله قرار دارد . مرقد مطهر امام هادي (ع) و امام حسن عسگري (ع) در شهر سامرا مي باشد.کوفه

اسلاید 15: با تشکر از شما محقق : مهدی نیازی