آشنایی با منابع اسلامی - تفسیر موضوعی نهج البلاغه

صفحه 1:
طرح درس و کلیات مدرس : حامد پوررستمی هيئت علمی دانشگاه تهران(پردیس ‎pd‏ ‏عنوان درس : آشنایی با منابج اسلامی - تفسیر موضوعی نهج البلاغه هدف: آشنایی با نهج البلاغه و مهمترین و بنیادیترین مفاهیم و معارف آن 

صفحه 2:
ل جلسه اول بایسته های علمی و درسی + ساختارشناسی نهج البلاغه [- جلسه دوم برسي شخصیت گردآورنده نهج البلاغه(سیدرضی) و دلایل اعتبار کتاب أ جلسه سوم = تحلیل و بررسی جایگاه و منزلت امیرمومنان علی لادر آیینه عقل و نقل ل جلسه جهارم = خداشناسی ۱: ضرورت و اهمیت بحث + کارکردهای آن ل جلسه پنجم خداشناس ۲ بررسبی مقاهیم؛ دلایل و اقسام تزحیدی + تقد و بررسی شبهات 1 جلسه ششم خداشناسی ۳: بررسی نکات کاربردی و بنيادین + رویکرد آسیب شناسانه به مباحث توحیدی 1 جلسه نبوت و نی اسی ۱: ضرورت و اهمیت بحث + کارکردهای آن نبوت و نبی شناسی ۲: بررسی مفاهیم. دلایل بحث + پیامبر اسلام(ص)؛ اوصاف, مرتبت 

صفحه 3:
لأ جلسه نهم انبوت و نبى شناسى ۳: پیامبر اسلام(ص)؛ اعجاز و وحی + نقد و بررسی شبهات لأ جلسه دهم امامت و اهل بیت(ع) ۱: ضرورت و اهمیت بحث + کار کردهای آن [- جلسه یازدهم امامت و اهل بیت(ع) ۲: بررسی مفاهیم و دلایل + تعامل متقابل قرآن و اهل بیت(ع) !— جلسه دوازدهم سیاست و حکومت ۱: اهمیت و کارکردهای موضوع + مفهوم شناسی 1" جلسه سیزدهم سیاست و حکومت ۲: اصول و اهداف حکومت اسلامی+ حاکمیت سیاسی در عصر حضور اثمه(ع) لأ جلسه جهاردهم سياست و حكومت ۳: حاکمیت سیاسی در عصر غيبت + نقد و بررسى شبهات ل جلسه پانزدهم معاد شناسی ۱: ضرورت و اهمیت بحث + کار کردهای آن [- جلسه شانزدهم معاد شناسی ۲: بررسی مفاهیم. دلایل و مبانی + نقد و بررسی شبهات 

صفحه 4:
منايع #منابع اصلی: ۱) تفسیر موضوعی نهج البلاغه, مصطنی دلشاد تهرانی. نشر معارف ۲) مطالب ارائه شده در کلاس (شامل مباحث کتاب و خارج از آن) منابع فرعی: سیری در نهج البلاغه. استاد شهید مرتضی مطهری, نشر صدرا آشنایی با نهج البلاغه. حمیدرضا شیخی, انتشارات سمت 

صفحه 5:
)توج ودقت به مباحت كلا - و ‎١‏ ‏سارک ای + سل اند خی ‎uw‏ ‏)سکره > مطلوب یگ كوثيزها- 1۵ 0 2 ماه هرس ‎a0‏ = ‎pled LF‏ و کفرانس (خیاری)< ۵ »نم ‎Tbs on poh pn‏ 1 ۶ آزمون بایان ترم< 1۷۵ 2 Abe at ills 

صفحه 6:
Ow شیوه تدریس و روند کلاس: ۴ کوئیز و مروری برآنچه گذشت: (۱۵) از كلاس ۲)طرح بحث و ارائه سوالات بنیادین: (4۱۵) ‎Ee‏ و بررسی سوالات در قالب مشارکت کلاسی: (۳۵/) (0) ‏۴)جمع بندی:‎ ٩ 

صفحه 7:
Owe سوالات بنیادین: * مولف مج البلاغه کیست و این کناب چگونه و با چه انگیزه ای شکل گرفت؟ ‎٩‏ در نهج البلاغه چه موضوعاتی مطرح شده و آیا ناظر بهنیازمندیهای جهان معاصر است؟ 

صفحه 8:
نکته ۲): بعد از حکمت ۲۵۲ سید رضی بابی را تحت عنوان (فصل نذكر فيه شيا من اختیار غریب کلامه علیه السلام), کشوده و در آن به پردازش معنایی ثه سخن از امام كه از حيث معنا و لفظ دشوارتر به نظر مى رسند برداخته است. 

صفحه 9:
جربان و علت تالیف به قلم سید رضی © من در روزگار جوانی و هنگام شادابى درخت زندكانى به نوشتن كتابى يرداختم؛ و گرد آوری فضیلتهای خاص پیشوایان دین را وجهه همت ساختم, تا گلچینی از گلستان اخبار آنان باشد. و از فصلى كه مخصوص امير المؤمنين على علیه السلام است فارغ كشتم. اما كردش روزكار نساخت و انجام كار را به عهده درنك و تأخير انداخت. آنچه آماده بود در بابهایی جای داده بودم. و در هر باب جند فصل نهاده. و فصل آخرين سخنانى كوتاه از امیر المومنین (ع) را در بر گرفت از: پندها. حکمتها. آداب و مثلهای شگفت. مگر خطبههای دراز و نامههای مفصل که- در کتاب جای نگرفت-. تنی چند از دوستان و برادران آنچه را در آن فصل بود نیکو شمردند. و آن معانی زیبا و اسلوب بدیع و دلربا لذت بردند, و به شگفت ماندند و خواستند تا کتابی بپردازم و گزیده سخنان مولی امیر المزمنین را در آن فراهم سازم. از دیدن 

صفحه 10:
تاکید سیدرضی بر بعد بلاغی نهج البلاغه: گفتارهایی از همه فنون و مجموعهای از همه گون: از آداب و پند. یا نامه یا خطبههای کوتاه و بلند. که می‌دانستند چنین کتاب طراز فصاحت خواهد بود» و پیرایه بلاغت» عربیت را بها فزاید و دين و دنیا را به کار آید. که بلاغتی چنان نه در گفتاری فراهم آمده است و نه یکجا در کتابی هم. چه امیر مومنان (ع) سرچشمه فصاحت است و آبشخور بلاغت. چه در گفتار او رنگی از علم خداست و بویی از گفتار مصطنی (ص),و من پذیرفتم که اين کار را آغاز کنم. چه می‌دانستم سودی بزرگ در پردارد و نامی بلند بر اثر, و اندوختهای است برای روز محشر و کوشیدم چند كه بتوانمبهای این سخنان را در بازار فصاحت و دیده صرافان بلاغت آشکار کنم و محاسن بسیار و فضیلتهای بی‌شمار را که در آن نهفته است پدیدار. و نشان دهم كه على (ع) در اين میدان یکهتاز است و از دیگران ممتاز, آنچه از اوست یقین است و از دیگران خبر. از او عين است و از اینان اثر, دریایی است خروشان و اقیانوسی پیکران. 

صفحه 11:
کیفیت قدوین نهج البلاغه و نامگذاری آن ©ر ديدم كه سخنان امام بر محور سه مضمون است. و از سه دسته نفائس, گفتار مشحون: خطبه و فرمان, نامه به اين و آن. حکمت و اندرز- برای پند پذیران-. به توفیق خدا به کار پرداختم و نخست خطبههای اعجاب انگیز. پس نامههای دلاویز. سپس سخنان کوتاه حکمتآمیز را فراهم ساختم. برای هر یک بابی گشودم و در هر باب برگهایی افزودم تا آنچه اکنون در نظرم نياید و در آینده به دست آید, در آن جای دهم. ‎ue‏ این همه دعوی نمی‌کنم که همه سخنان امام (ع) را فراهم آوردهام. بلکه دور نیست آنچه به دستم نیامده بیش از این باشد که به من رسیده» و آنچه در کمند جستجو افتاده کمتر از آن باشد که رمیده. اما بر من بود که کوشش خود به کار برم, و تا آنجا که می‌تواز را فراهم آورم که خدای بزرگ راه می‌گشاید. و راهنمایی می‌نماید (ٍن شاء چنین دیدم. کتاب را «نهج البلاغه» نامیدم چه درهای بلاغت را برا را بدان فراز می‌خواند. هرچه دانشمند و دانش آموز بخواهد در آن است. و مطلوب بلیغ و زاهد در آن موجود و نمایان. ‎ ‎ 

صفحه 12:
SS, ا الهيات و ماوراء الطبیعه ۲-سلوک و عبادت "ا حکومت و عدالت ۴-اهل البیت و خلافت ۵- موعظه و حکمت ۶ دنیا و دنباپرستی ۷- حماسه و شجاعت ۸-ملاحم و مغيبات دعا و مناجات Glo} ‏شکایت و انتقاد از مردم‎ ٠١ ۱۱ اصول اجتماعی ۴-اسلام و قرآن ۳س اخلاق و تهذیب نفس ‎IF‏ شخصیت ها ‏ر.ک: رت مرتضی» سیری در نهج البلاغه» ‎ ‎ ‎ ‏معاجم موضوعی دیگر با نگاه تفصیلی و ریز موضوعات ‏, محمد؛ فرهنگ موضوعات کلی نهج البلاغه: #انصاریان, علی, الدلیل علی موضوعات نهح البلاغه؛ #معادیخواه, عبدالمجید. فرهنگ آفتاب (فرهنگ تفصیلی ‏نهج البلاغه؛ #خاتمی, احمد. فرهنگنامه موضوعی نهج البلاغه؛ #ارفع. سید کاظم, الکتاب المعجم لموضوعات نهج البلاغه. به عنوان مثال در معجم فرهنگ آفتاب (نه جلدی) و فرهنگنامه موضوعی نهج البلاغه بیش از ۱۰۰۰ مدخل و عنوان ذکر شده است. 

صفحه 13:
هابی از عظمت نهج البلاغه لبى الحديد معتزلى (م ۶۵۶ ق) يس از نقل نامد 58 نهج البلاغه با شكفتى و بیفتگی تمام. چنین می نگارد: © فصاحت را بنكر كه جكونه زمام خود را به دست این مرد داده است و افسار خود را در اختیار او از نظم عجیب الفاظ بکار رفته تعجب کن که چگونه یکی یکی مانند زنجیره ای نرم پشت سر هم قرار گرفته و مانند چشمه ای خود به خود و بدون زحمت و تکلف می جوشند و تا اینکه به آخر کلام ختم می شوند ... سبحان الله! جوانی از عرب در شهری مانند مکه, بزرگ می شود با هیچ حکیمی برخورد نکرده است؛ اما سخنانش در حکمت نظری» بالا دست سخنان افلاطون و ارسطو قرار گرفته است. با اهل حکمت عملی و ارباب آداب تفسانی معاشرت نکرده اما شهرت او از سقراط فراتر رفته است. میان شجاعان و دلاوران تربیت نشده (چرا که اهل مکه اهل تجارت بودند) اما شجاع ترین افراد از کار درآمده که بر روی زمین راه رفته است. ر.ک: شرح نهج البلاغه. ج ۱۶ ص ۱۴۵-۱۴۶ 

صفحه 14:
جلوه هایی از عظمت نمج البلاغه کتاب نهج البلاغه که نازله زوح اوست. برای تعلیم و تربیت ما خفتگان دز بستر میت و در حجاب خود و خودخواهیء خود مق ونی اسب بای ی مرهمی است برای دردهای فردی و آجتماعی و مجموعه ای است دارای" ایعادی به انداژه ابعاد یک انسان و یک جامعه بزرگ انسانی از زمان صدور آن تا هرچه تاریخ به پیش می رود وهرچه جامعه ها به وجرد آيد و ملت ها متحقق شوند و هر قدر متفکران و فیلسوفان و محّغان ببایشد و در آن غوز کنند.و غرق شوند. بخشی از پیام امام خمینی (ره) به مناسب بر گزاری, کنگره هزار نهج البلاغه (اردیبهشت ۱۳۶۶) صحيقة نور ج ۱۴ ص۲۲۲. 

صفحه 15:
منابع برای مطالعه بیشتر #چشمه خورشید. مطصفی دلشاد تهرانی #در بيرامون نهج البلاغه. هبة الدین شهرستانی, ترجمه میرزاده اهری تراد حول نهج البلاغه. محمد حسین حسینی جلالی شگفتیهای نهج البلاغه, جرج جرداق, ترجمه فخرالدین حجازی 

طرح درس و کلیات مدرس :حامد پوررستمی هیئت علمی دانشگاه تهران(پردیس قم)، عنوان درس :آشنایی با منابع اسالمی -تفسیر موضوعی نهج البالغه ایمیلpurrostami@ut.ac.ir : هدف :آشنایی با نهج البالغه و مهمترین و بنیادیترین مفاهیم و معارف آن  جلسه اول بایسته های علمی و درسی +ساختارشناسی نهج البالغه جلسه دوم بررسی شخصیت گردآورنده نهج البالغه(سیدرضی) و دالیل اعتبار کتاب جلسه سوم تحلیل و بررسی جایگاه و منزلت امیرمومنان علی در آیینه عقل و نقل جلسه چهارم خداشناسی :1ضرورت و اهمیت بحث +کارکردهای آن جلسه پنجم خداشناسی :2بررسی مفاهیم ،دالیل و اقسام توحیدی +نقد و بررسی شبهات جلسه ششم خداشناسی : 3بررسی نکات کاربردی و بنیادین +رویکرد آسیب شناسانه به مباحث توحیدی جلسه هفتم نبوت و نبی شناسی :1ضرورت و اهمیت بحث +کارکردهای آن جلسه هشتم نبوت و نبی شناسی :2بررسی مفاهیم ،دالیل بحث +پیامبر اسالم(ص)؛ اوصاف ،مرتبت  جلسه نهم نبوت و نبی شناسی :3پیامبر اسالم(ص)؛ اعجاز و وحی +نقد و بررسی شبهات جلسه دهم امامت و اهل بیت(ع) :1ضرورت و اهمیت بحث +کارکردهای آن جلسه یازدهم امامت و اهل بیت(ع) :2بررسی مفاهیم و دالیل +تعامل متقابل قرآن و اهل بیت(ع) جلسه دوازدهم سیاست و حکومت :1اهمیت و کارکردهای موضوع +مفهوم شناسی جلسه سیزدهم سیاست و حکومت : 2اصول و اهداف حکومت اسالمی +حاکمیت سیاسی در عصر حضور ائمه(ع) جلسه چهاردهم سیاست و حکومت :3حاکمیت سیاسی در عصر غیبت +نقد و بررسی شبهات جلسه پانزدهم معاد شناسی :1ضرورت و اهمیت بحث +کارکردهای آن جلسه شانزدهم معاد شناسی :2بررسی مفاهیم ،دالیل و مبانی +نقد و بررسی شبهات منابع ‏منابع اصلی: ) 1تفسیر موضوعی نهج البالغه ،مصطفی دلشاد تهرانی ،نشر معارف ) 2مطالب ارائه شده در کالس (شامل مباحث کتاب و خارج از آن) منابع فرعی: سیری در نهج البالغه ،استاد شهید مرتضی مطهری ،نشر صدرا آشنایی با نهج البالغه ،حمیدرضا شیخی ،انتشارات سمت کیفیت ارزشیابی نمرات )1 توجه و دقت به مباحث کالس= %5 )2 مشارکت علمی +سوال یا نقد خوب= %10 ‏کمکیار :پیش مطالعه مبحث جدید )3 عملکرد مطلوب در کوئیزها= %5 ‏پیشنیاز :مطالعه درس گذشته )4 ارائه تحقیق و کنفرانس (اختیاری)= %5 )5 نظم کالسی(عدم غیبت ،تاخیر و %5 =) ... )6 آزمون پایان ترم= %75 شیوه تدریس و روند کالس: )1کوئیز و مروری برآنچه گذشت )%15( :از کالس )2طرح بحث و ارائه سواالت بنیادین)%15( : )3نقد و بررسی سواالت در قالب مشارکت کالسی)%35( : )4 جمع بندی)%35( : سواالت بنیادین: مولف نهج البالغه کیست و این کتاب چگونه و با چه انگیزه ای شکل گرفت؟ در نهج البالغه چه موضوعاتی مطرح شده و آیا ناظر به نیازمندیهای جهان معاصر است؟ ساختار نهج البالغه نکته :)1اين كميت در خطبه ها، نامه ها و حكمت ها بر اساس نسخه فيض االسالم مي باشد. نکته :)2بعد از حكمت ،252سيد رضي بابي را تحت عنوان (فصل نذكر فيه شيئ ًا من اختيار غريب كالمه عليه السالم) گشوده و در آن به پردازش معنايي نُه سخن از امام كه از حيث معنا و لفظ دشوارتر به نظر مي رسند ،پرداخته است. جریان و علت تالیف به قلم سید رضی ‏من در روزگار جوانى و هنگام شادابى درخت زندگانى به نوشتن كتابى پرداختم ،و گردآورى فضيلتهاى خاص پيشوايان دين را وجهه همت ساختم ،تا گلچينى از گلستان اخبار آنان باشد .و از فصلى كه مخصوص امير المؤمنين على عليه السالم است فارغ گشتم .اما گردش روزگار نساخت و انجام كار را به عهده درنگ و تأخير انداخت. آنچه آماده بود در بابهايى جاى داده بودم ،و در هر باب چند فصل نهاده ،و فصل آخرين سخنانى كوتاه از امير المؤمنين (ع) را در بر گرفت از :پندها ،حكمتها ،آداب و مثلهاى شگفت ،مگر خطبههاى دراز و نامههاى مفصل كه -در كتاب جاى نگرفت . -تنى چند از دوستان و برادران آنچه را در آن فصل بود نيكو شمردند ،و از ديدن آن معانی زيبا و اسلوب بديع و دلربا لذت بردند ،و به شگفت ماندند و خواستند تا كتابى بپردازم و گزيده سخنان مولى امير المؤمنين را در آن فراهم سازم. تاکید سیدرضی بر بعد بالغی نهج البالغه: ‏گفتارهايى از همه فنون و مجموعهاى از همه گون :از آداب و پند ،يا نامه يا خطبههاى كوتاه و بلند،كه مىدانستند چنين كتاب طراز فصاحت خواهد بود ،و پيرايه بالغت ،عربيت را بها فزايد و دين و دنيا را به كار آيد ،كه بالغتى چنان نه در گفتارى فراهم آمده است و نه يكجا در كتابى هم .چه امير مؤمنان (ع) سرچشمه فصاحت است و آبشخور بالغت .چه در گفتار او رنگى از علم خداست و بويى از گفتار مصطفى (ص)،و من پذيرفتم كه اين كار را آغاز كنم ،چه مىدانستم سودى بزرگ در بردارد و نامى بلند بر اثر ،و اندوختهاى است براى روز محشر ،و كوشيدم چند كه بتوانم بهاى اين سخنان را در بازار فصاحت و ديده صرافان بالغت آشكار كنم و محاسن بسيار و فضيلتهاى بىشمار را كه در آن نهفته است پديدار ،و نشان دهم كه على (ع) در اين ميدان يكهتاز است و از ديگران ممتاز ،آنچه از اوست يقين است و از ديگران خبر ،از او عين است و از اينان اثر ،دريايى است خروشان و اقيانوسى بيكران. کیفیت تدوین نهج البالغه و نامگذاری آن ‏و ديدم كه سخنان امام بر محور سه مضمون است ،و از سه دسته نفائس ،گفتار مشحون :خطبه و فرمان ،نامه به اين و آن ،حكمت و اندرز -براى پند پذيران . -به توفيق خدا به كار پرداختم و نخست خطبههاى اعجاب انگيز ،پس نامههاى دالويز ،سپس سخنان كوتاه حكمتآميز را فراهم ساختم .براى هر يك بابى گشودم و در هر باب برگهايى افزودم تا آنچه اكنون در نظرم نيايد و در آينده به دست آيد ،در آن جاى دهم. ‏با اين همه دعوى نمىكنم كه همه سخنان امام (ع) را فراهم آوردهام ،بلكه دور نيست آنچه به دستم نيامده بيش از اين باشد كه به من رسيده ،و آنچه در كمند جستجو افتاده كمتر از آن باشد كه رميده .ا ّما بر من بود كه كوشش خود به كار برم ،و تا آنجا كه مىتوانم اين سخنان را فراهم آورم كه خداى بزرگ راه مىگشايد ،و راهنمايى مىنمايد (إن شاء اهّلل ) .و چون چنين ديدم ،كتاب را «نهج البالغه» ناميدم چه درهاى بالغت را براى بيننده باز مىكند و طالبان را بدان فراز مىخواند .هرچه دانشمند و دانش آموز بخواهد در آن است ،و مطلوب بليغ و زاهد در آن موجود و نمايان. موضوعات و مضامین نهج البالغه 1ـ الهيات و ماوراء الطبيعه 2ـ سلوك و عبادت 3ـ حكومت و عدالت 4ـ اهل البيت و خالفت 5ـ موعظه و حكمت 6ـ دنيا و دنياپرستي 7ـ حماسه و شجاعت 8ـ مالحم و مغيبات 9ـ دعا و مناجات 10ـ شكايت و انتقاد از مردم زمان 11ـ اصول اجتماعي 12ـ اسالم و قرآن 13ـ اخالق و تهذيب نفس 14ـ شخصيت ها ر.ک :مطهری ،مرتضی ،سيري در نهج البالغه، ص.48-47 نهج البالغه دربردارنده اصول کاربردی و بنیادین ناظر به خرده سیستمهای فرهنگ ،سیاست و اقتصاد و مدیریت معاجم موضوعي دیگر با نگاه تفصيلي و ریز موضوعات بیشتر: *دشتي ،محمد؛ فرهنگ موضوعات كلي نهج البالغه؛ *انصاريان ،علي ،الدليل علي موضوعات نهج البالغه؛ *معاديخواه ،عبدالمجيد ،فرهنگ آفتاب (فرهنگ تفصيلي مفاهيم نهج البالغه)؛ *لبیب بيضون ،تصنيف نهج البالغه؛ *خاتمي ،احمد ،فرهنگنامه موضوعي نهج البالغه؛ *ارفع ،سيد كاظم ،الكتاب المعجم لموضوعات نهج البالغه. به عنوان مثال در معجم فرهنگ آفتاب (نه جلدي) و فرهنگنامه موضوعي نهج البالغه بيش از 1000مدخل و عنوان ذكر شده است. جلوه هایی از عظمت نهج البالغه ‏ابن ابي الحديد معتزلي (م 656ق) پس از نقل نامه 35نهج البالغه با شگفتي و شيفتگي تمام ،چنين مي نگارد: فصاحت را بنگر كه چگونه زمام خود را به دست اين مرد داده است و افسار خود را در اختيار او .از نظم عجيب الفاظ بكار رفته تعجب كن كه چگونه يكي يكي مانند زنجيره اي نرم پشت سر هم قرار گرفته و مانند چشمه اي خود به خود و بدون زحمت و تكلف مي جوشند و تا اينكه به آخر كالم ختم مي شوند ...سبحان اهلل! جواني از عرب در شهري مانند مكه ،بزرگ مي شود ،با هيچ حكيمي برخورد نكرده است ،اما سخنانش در حكمت نظري، باال دست سخنان افالطون و ارسطو قرار گرفته است .با اهل حكمت عملي و ارباب آداب نفساني معاشرت نكرده اما شهرت او از سقراط فراتر رفته است .ميان شجاعان و دالوران تربيت نشده (چرا كه اهل مكه اهل تجارت بودند) اما شجاع ترين افراد از كار درآمده كه بر روي زمين راه رفته است .ر.ک :شرح نهج البالغه ،ج ،16ص.145-146 جلوه هایی از عظمت نهج البالغه كتاب نهج البالغه كه نازله روح اوست ،براي تعليم و تربيت ما خفتگان در منيت و در حجاب خود و خودخواهي ،خود معجوني است براي شفا و بستر ّ مرهمي است براي دردهاي فردي و اجتماعي و مجموعه اي است داراي ابعادي به اندازه ابعاد يك انسان و يك جامعه بزرگ انساني از زمان صدور آن تا هرچه تاريخ به پيش مي رود و هرچه جامعه ها به وجود آيد و ملت ها متحقق شوند و هر قدر متفكران و فیلسوفان و مح ّققان بيايند و در آن غور كنند و غرق شوند .بخشي از پيام امام خميني (ره) به مناسب برگزاري كنگره هزار نهج البالغه (ارديبهشت ،)1360صحيفه نور ،ج ،14ص.224 منابع براي مطالعه بیشتر ‏چشمه خورشید ،مطصفی دلشاد تهرانی ‏در پیرامون نهج البالغه ،هبة الدین شهرستانی ،ترجمه میرزاده اهری ‏دراسه حول نهج البالغه ،محمد حسین حسینی جاللی ‏شگفتیهای نهج البالغه ،جرج جرداق ،ترجمه فخرالدین حجازی