اجاره بلند مدت

اجاره بلند مدت

اسلاید 1: اجاره بلند مدت1leasing

اسلاید 2: تعریف:اجاره قراردادیست که به موجب آن اجاره دهنده(lessor) حق استفاده از دارایی را در یک دوره زمانی معین در مقابل مبلغی اجاره به شخص حقیقی یا حقوقی که اجاره کننده نامیده می شود، واگذار می نماید. 2

اسلاید 3: ◄مفاهیم و اصطلاحات3 حق امتیاز خرید به قیمتی کمتر از ارزش متعارف ارزش مازاد (باقیمانده) اموال تجاری ارزش مازاد تضمین شده ارزش مازاد تضمین نشده نرخ ضمنی بهره (نرخ بازده)

اسلاید 4:  نرخ فرضی استقراض توسط اجاره کننده اجاره عملیاتی operating lease اجاره سرمایه ای capital lease4

اسلاید 5: مفهوم رجحان محتوی بر شکل5◄ در چه صورتی اجاره سرمایه ای تلقی می شود؟ در صورتی اجاره سرمایه ای تلقی می شود که حداقل یکی از شرایط زیرین را دارا باشد :1- مالکیت اموال مورد اجاره در پایان مدت قرارداد به اجاره کننده انتقال یابد. (اجاره به شرط تملیک)

اسلاید 6: 2- اختیار خرید دارایی اجاره به بهایی کمتر از ارزش متعارف در قرارداد برای اجاره کننده پیش بینی شده باشد.3- مدت قرارداد اجاره حداقل معادل 75% عمر مفید اقتصادی اموال مورد اجاره باشد.6

اسلاید 7: 4- ارزش فعلی حداقل مبالغ پرداخت های اجاره ، در آغاز قرارداد اجاره معادل یا بیش از 90% ارزش متعارف اموال مورد اجاره به کسر هر نوع مزایای مالیاتی انباشته شده توسط اجاره دهنده باشد.5- دارایی مورد اجاره دارای ماهیتی خاص باشد به گونه ای که تنها اجاره کننده بتواند بدون انجام تغییرات قابل ملاحظه از آن استفاده کند.7

اسلاید 8: مثال: شرکت الف اجاره کننده بر اساس عقد قرارداد اجاره سرمایه ای تجهیزاتی را در مقابل پرداخت 1000 ریال نقدی و تعهد پرداخت اقساط اجاره شش ماهه بالغ بر 1600 ریال قابل پرداخت در پایان هر شش ماه(12 قسط) در 1/1/1x تحصیل نمود.سایر اطلاعات:8

اسلاید 9: 2- حق امتیاز خرید به مبلغ 2000 ریال را دارد.3- نرخ فرضی استقراض 8% در شش ماه4- عمر مفید اقتصادی 8 سال5- ارزش متعارف آن 15000 ریال91- از1600 ریال مبلغ اجاره 100 ریال هزینه اجرایی است.(تعمیر و نگهداری)

اسلاید 10: نحوه محاسبه ارزش فعلی: ریال ارزش فعلی 1000 ریال پرداختی وجه نقد 1000 ارزش فعلی سالواره اقساط(x7/536081500 11304 (ارزش فعلی مبلغ آتی حق اختیار خرید(0.39711(1500x 794 13098 10

اسلاید 11: اول سال:تجهیزات در اجاره سرمایه ای 13098 تعهدات در اجاره سرمایه ای 13098 تعهدات در اجاره سرمایه ای 1000 وجوه نقد 1000 11

اسلاید 12: اولین قسط اجاره:تعهدات در اجاره سرمایه ای 536هزینه مالی 968 هزینه اجرایی 100 وجوه نقد 1600 12

اسلاید 13: پایان سال اولین:تعهدات در اجاره سرمایه ای 575هزینه مالی 925هزینه اجرایی 100 وجوه نقد 1600 13

اسلاید 14: هزینه استهلاک xxx استهلاک انباشته xxxآخرین قسط:تعهدات در اجاره سرمایه ای 2000 وجوه نقد 2000 14

اسلاید 15: نحوه برخورد ارزش مازاد تضمین شده توسط اجاره کننده◄ فروش و اجاره مجدد sales and leaseback فروشندهفروشخریداراجاره دهندهاجاره عملیاتیاجاره کننده15

اسلاید 16: وجوه نقد xxxاستهلاک انباشته xxx تجهیزات xxx سود تحقق نیافته-فروش و اجاره مجدد xxx ( نحوه مستهلک کردن سود تحقق نیافته فروش و اجاره مجدد )16

اسلاید 17: حسابداری اجاره های بلند مدت در دفاتر اجاره دهنده:1- اجاره عملیاتی2- اجاره شکل فروش3- اجاره تأمین مالی مستقیم4- اجاره اهرمی17

اسلاید 18: ◄ اجاره عملیاتی :قرارداد اجاره ای که هیچ یک از ضوابط اجاره سرمایه ای و ویژگی قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم و اجاره شکل فروش را برخوردار نباشد ، اجاره عملیاتی گویند.18

اسلاید 19: ◄ چنانچه قرارداد اجاره جهت مقاصد حسابداری دارای ضوابط زیرین باشد اجاره دهنده می تواند اجاره سرمایه ای را به عنوان اجاره شکل فروش یا اجاره تأمین مالی مستقیم تلقی نماید :19

اسلاید 20: 2- قابلیت وصول حداقل مبالغ دریافتهای اجاره بطور معقول قابل پیش بینی باشد.3- از نظر برآورد مخارج آتی به عهده اجاره دهنده است ابهام با اهمیتی وجود نداشته باشد.1- قرارداد اجاره باید حداقل یکی از ضوابط اجاره سرمایه ای را دارا باشد.20

اسلاید 21: ▬ اجاره شکل فروش به گونه ای است که اجاره دهنده بتواند در زمان انتقال دارایی به اجاره کننده ضمن تأمین اعتبار برای او بتواند در عمل (سود نا خالص) را شناسایی نماید.این حالت ، برای اجاره دهنده اجاره شکل فروش تلقی می شود.حال اگر در زمان انتقال نتوان درآمد را شناسایی نمود اجاره تأمین مالی مستقیم تلقی می شود.اجاره شکل فروش21

اسلاید 22: ثبت حسابداری اجاره به شکل فروش :اجاره دریافتنی xxxCGS xxx فروش xxx درآمد بهره تحقق نیافته xxx موجودی کالا xxx 22

اسلاید 23: وصول اجاره:▬ وجوه نقد xxx هزینه اجرایی پرداختی xxx اجاره دریافتنی xxx ▬ هزینه اجرایی پرداختنی xxx وجوه نقد xxx 23

اسلاید 24: 12/29 هر سال :درآمد بهره تحقق نیافته xxx درآمد بهره xxx خالص مطالبات = (مانده ح دریافتنی  مانده درآمد بهره تحقق نیافته) درآمد بهره = خالص مطالبات x نرخ بازده24

اسلاید 25: اجاره تأمین مالی مستقیم :اجاره دریافتنی xxx تجهیزات xxx درآمد بهره تحقق نیافته xxx 25

اسلاید 26: قرارداد اجاره تأمین مالی مستقیم :بهای تمام شده داراییبرابر با ارزش متعارف بازارسرمایه گذاری ناخالصدرآمد بهره تحقق نیافته26

اسلاید 27: قرارداد شکل اجاره :بهای تمام شده دارایینا برابر با ارزش متعارف بازاربهای فروشسرمایه گذاری ناخالصدرآمد بهره تحقق نیافتهسود ناخالص27

اسلاید 28: اجاره اهرمی(leveraged lease) اجاره اهرمی شکل نسبتا پیچیدهای ازقرارداد اجاره سرمایه ای است که در سالهای اخیر رشد فراوانی داشته وشروع ان مربوط به سالهای 1960بوده و انتظار می رود در سالهای اتی اجاره دهندگان برای تامین منابع مالی لازم جهت تحصیل داراییها از قرارداد اجاره اهرمی بیشتر استفاده نمایند.28

اسلاید 29: ساختار قرارداد اجاره اهرمی یک نوع قرارداد سه جانبه است که بین طرفین قرارداد تحت شرایطی خاص منعقد می گردد:1-مالک-اجاره دهنده2-مصرف کننده دارایی-اجاره کننده3-تامین کننده منابع مالی29

اسلاید 30: بطور مثال: اگر یک واحد تولیدی کشتی سازی تمایل داشته باشد که یک تانکر نفتی ساخته وسپس انرا طی قرارداد اجاره بلند مدت به شرکت نفتی(اجاره دهنده)واگذار نماید در صورت کسری تسهیلات لازم برای ساخت تانکر طی درخواستی از بانک اعتبار لازم را تامین مینماید.30

اسلاید 31: مزایای اجاره اهرمی برای اجاره دهنده:1-بیشتر وجوه لازم برای خرید دارایی مورد اجاره را از طریق اعتبار دهنده تامین می شود.(60تا80درصد)2-وامی که از طریق اعتبار دهنده تامین میشود معمولا بدون حق مطالبه ازاجاره دهنده می باشد.3-اجاره دهنده از تخفیف مالیاتی استفاده مینماید.4-اموال استیجاری درپایان مدت اجاره به اجاره دهنده برگشت داده می شود.31

اسلاید 32: حسابداری اجاره اهرمیحسابداری اجاره اهرمی از نقطه نظر اجاره کننده روشی مشابه با اجارههای غیر اهرمی می باشد ونحوه محاسبه سرمایه گذاری خالص اجاره دهنده طبق بیانیه 13(FASB)به این شکل می باشد32

اسلاید 33: مبالغ دریافتی اجاره XXXXتخفیف مالیاتی تحقق یافته XXXXارزش مازاد XXXX XXXX جمع XXXXکسر میشود:مبالغ پرداختی بابت اصل وفرع بدهیXXXX درامد اجاره تحقق نیافته XXXXتخفیف مالیاتی تحقق نیافته XXXX XXXXسرمایه گذاری خالص اجاره دهنده XXXX33

اسلاید 34: حسابداری اجاره اموال غیر منقولقرارداد اجاره اموال غیر منقول را معمولا می توان به چهار طبقه به شرح زیر تقسیم کرد:1-اجاره زمین2-اجاره زمین وساختمان3-لجاره زمین وساختمان وتجهیزات بطور یکجا4-اجاره بخشی از ساختمان34

اسلاید 35: اجاره زمین1-از دیدگاه اجاره کننده:چنان چه شرایط حاکم بر قرارداد اجاره زمین حائز دو شرط اول ودوم از شرایط اجاره سرمایه ای باشد قرارداد به عنوان اجاره سرمایه ای طبقه بندی می شود و در غیر این صورت اجاره عملیاتی تلقی می شود.شرایط سوم وچهارم از ضوابط اجاره سرمایه ای در مورد زمین کاربرد ندارد.35

اسلاید 36: 2-از دیدگاه اجاره دهنده: چنانچه شرایط حاکم بر اجاره زمین به گونه ای باشد که اجاره کننده بتواند سود یا زیان را شناسایی نموده ویکی از دو شرط اول اجاره سرمایه ای نیز احراز شود,قرارداداجاره به عنوان شکل فروش اموال غیر منقول طبقه بندی می شود.36

اسلاید 37: چنانچه دو شرط اول اجاره سرمایه ای احراز شده وسود وزیانی کسب نشده باشد ونسبت به وصول اجاره بها و مخارج اتی ابهامی وجود نداشته باشد,اجاره دهنده قرارداد اجاره راتامین مالی مستقیم تلقی می نماید.37

اسلاید 38: اجاره زمین وساختمان بطور یکجابا توجه به اینکه ساختمان استهلاک پذیر وزمین استهلاک ناپذیر بوده,چگونگی طبقه بندی ان از دیدگاه اجاره دهنده واجاره کننده به شرح زیر می باشد:الف:در مواردی که شرایط قرارداد حاکی از پیش بینی انتقال مالکیت در پایان مدت قرارداد,یا شامل حق اختیار خرید باشد:38

اسلاید 39: 1-1-ارزش فعلی حد اقل مبالغ اجاره بها بین زمین وساختمان تخصیص می یابد.1-از دیدگاه اجاره کننده به عنوان اجاره سرمایه ایتلقی میشود.2-1-ساختمان در طی عمر مفید اقتصادی مستهلک می شود.3-1-زمین استهلاک ناپذیر است.39

اسلاید 40: 2-از دید گاه اجاره دهنده:چنانچه واگذاری اموال همراه با سود یا زیان بوده باشد,اجاره به عنوان شکل فروش شناسایی می شود.در این شرایط زمین وساختمان به عنوان یک دارایی یگانه ثبت می شوند.اگر واگذاری همراه با سود یا زیان نبوده باشد ودر مورد وصول اجاره بها و مخارج اتی ابهامی وجود نداشته باشد اجاره سرمایه ای به عنوان تامین مالی مستقیم تلقی می گردد. 40

اسلاید 41: چنانچه ضوابط اول ودوم احراز نگردند وارزش متعارف زمین کمتر از25%جمع ارزش متعارف زمین وساختمان باشد به این طریق عمل می شود.1-از دید گاه اجاره کننده:چنانچه قرارداد اجاره دارای یکی از شرایط سوم یا چهارم باشد اجاره سرمایه ای در غیر این صورت عملیاتی تلقی می گردد.41

اسلاید 42: 2-ازدید گاه اجاره دهنده:چنانچه شرایط حاکم بر قرارداد اجاره حاکی از تامین شرایط مندرج در ضابطه 3و4 اجاره سرمایه ای ودو شرط اضافی باشد اجاره تامین مالی مستقیم تلقی می گردد.در غیر این صورت اجاره زمین وساختمان به عنوان اجاره عملیاتی تلقی می گردد.42

اسلاید 43: اجاره اموال غیر منقول و تجهیزات بطور یکجاهنگامی که زمین,ساختمان و تجهیزات بطور یکجا طی یک قرارداد اجاره بین طرفین مبادله گردد اجاره تجهیزات و اموال غیر منقول بطور یکجا ثبت نمی شود بلکه طرفین قرارداد اجاره باید مبالغ مربوط به اجاره تجهیزات را بطور جداگانه ارزیابی نموده وثبت نمایند.ضوابط طبقه بندی اجاره سرمایه ای و عملیاتی در ارتباط با تجهیزات و اموال غیر منقول باید بطور جداگانه همانند موارد اجاره مربوط به تجهیزات واموال غیر منقول مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.43

اسلاید 44: اجاره بخشی از ساختماناگر قرارداداجاره بخشی از یک مجموعه ساختمانی را شامل باشدو بهای بمام شده و ارزش متعارف اموال معلوم باشد طرفین قرارداد همانند اجاره زمین وساختمان عمل می کنند.در غیر این صورت هر یک از طرفین به شکل زیر عمل می کتتد.1-اجاره کننده:اگر مدت قرارداد اجاره معادل75%عمر مفید ساختمان باشدقرارداد را سرمایه ای تلقی می کند در غیر این صورتعملیاتی در نظر می گیرد44

اسلاید 45: 2-اجاره دهنده:اگر ارزش متعارف اموال مورد اجاره به وضوح غیر قابل تعیین باشد اجاره از نوع عملیاتی محسوب می شود.طبق بیانیه24(FASB)ارزش متعارف بازار بخشی از ساختمان که در اجاره می باشد می تواند مبنای مناسبی در این زمینه باشد.45

اسلاید 46: اجاره های بلند مدت بین شرکتهای عضو گروهامروزه اجاره دارایی های غیر جاری بین شرکتهای عضو گروه یکی از متداولترین انواع مبادلاتی است که بین انها رایج گردیده وتحصیل این نوع دارایی ها و انتقال ان به شرکتهای تابعه به صورت اجاره امری عادی به شمار میاید.نحوه تلفیق مبادلات ذیلا مورد بررسی قرار می گیرد.46

اسلاید 47: اجاره عملیاتیفرایندتلفیق اجاره بلند مدت بین شرکتهای عضو گروه به ثبت اولیه قرارداد اجاره درواحدهای تجاری بستگی دارد. چنانچه اجاره عملیاتی تلقی شود اجاره دهنده تحصیل دارایی را در دفاتر خود ثبت نموده وبر مبنای بهای تمام شده اولیه طی عمر مفید مستهلک می نماید.اجاره دهنده درامد اجاره واجاره کننده هزینه اجاره را در دفاتر خود ثبت مینمایند.47

اسلاید 48: در چنین مواردی لازم است تا در فرایند تلفیق درامد اجاره در مقابل هزینه اجاره وهر نوع مبادلاتی دیگر بین شرکتهای عضو گروه در کاربرگ حذف گردند.دارایی های تحت پوشش اجاره در دفاتر اجاره دهنده واستهلاک انباشته مربوط به ان بجای دارایی های استیجاری در اجاره عملیاتی تحت عنوان دارایی های مولد عادی طبقه بندی و در ترازنامه گزارش می شوند.48

اسلاید 49: اجاره سرمایه ایفرایند تلفیق زمانی پیچیده تر شده که اجاره کننده قرارداد اجاره را به عنوان سرمایه ای و اجاره دهنده انرا به عنوان اجاره تامین مالی مستقیم یا اجاره شکل فروش ثبت نماید. تحصیل دارایی از طریق اجاره سرمایه ای در دفاتر اجاره کننده در زمان شروع قرارداد به حساب دارایی مربوط تحت عنوان اموال استیجاری در اجاره سرمایه ای بدهکار و تعهدات مربوط به ان در یک حساب بدهی تحت عنوان تعهدات در اجاره سرمایای بستانکار می گردد.49

اسلاید 50: قرارداد اجاره به شرط تملیک بر اساس قانون عملیات بانکیاجاره به شرط تملیک یکی از روشهای متداول جهت تامین منابع مالی به شمار می اید بدین ترتیب بانکها از طریق عقد اجاره به شرط تملیک می توانند نیازهای مصرفی و سرمایه ای متقاضیان را تامین نمایند.اصطلاح اجاره به شرط تملیک ابتدا در ایین نامه مصوب 26 ابان1361 شورای پول به کار گرفته شد وسپس در قانون عملیات بانکی بدون ربا مصوب شهریور1362 مورد استفاده قرار گرفت.50

اسلاید 51: طبق ایین نامه قانون عملیات بانکی بدون ربا بانکها می توانند به منظور ایجاد تسهیلات لازم جهت گسترش امور خدماتی کشاورزی صنعتی و معدنی اموال منقول وغیر منقول را بنا به در خواست مشتری وتعهد او مبنی بر انجام اجاره به شرط تملیک و استفاده خود خریداری و به صورت اجاره به شرط تملیک به مشتری واگذار نمایند.طبق ماده57 ایین نامه اجرایی قانون عملیات بانکی بدون ربا اجاره به شرط تملیک عقدی است که در ان شرط شود مستاجر در پایان مدت قرارداد ودر صورت عمل به شرایط مندرج در قرارداد عین مستاجره را مالک گردد.51

اسلاید 52: با تشکر از استاد ارجمند :دکتر همتی تهیه کننده:محمد علی خوبانی52