احکام در سنین دبستان

صفحه 1:


صفحه 2:


صفحه 3:
احکام سنین دبستان : از آنجایی که دسترسی به احکام نونهالانی که در سنین دبستان به سر می برند کمیود چنین مجموعه ای در فضای مذهبی کشور حس می شد واستخراج احکام مربوط به اين سنين ‎Glo GUS jl‏ مراجع برای این عزیزان ممکن بود کمی دشوار باشد و عواقبی در اثر حس کنجکاوی زیاد داشته باشد. بر آن شدیم که مجموعه ی پیش رو را با در نظر گرفتن تمام نیازهای این سنین وبا انتخاب گزینشی مسائل گردآوری کنیم. امید است که این مجموعه مورد رضای حق تعالی ومخاطبین گرام قرار بگیرد. 

صفحه 4:
۰ اثر درخشائى بر درون كودك می گذرد. گر چه کودک ممکن است معائى الفا و عبارات نماز *. ‎og alt‏ مقدّمه؛ كودكان و احكام دينى ‎ ‏عبادت. دعا و تيايش تمرينى كودكان در بيشكاه خداون ‎ead‏ ولى توجه به خداوندراز و نيا درخواست كمك از برورد كار, دعا و خواهش در ييشكاه الهى رل در همان عالم كودكى درك مي كند و دلش را به خداوند و رحمت نامحدود وى مطمئن مى سازد و در باطن خود تكيه كاهى براى خويش احساس مى كند و هنكام سختى ها و روبه رو شدن با حوادث. قلب خود را تسکین می بخشد. جنان بعه خداوند مى فرمايد: مومنان واقعى ب ياد خدا دلىآرام و مطمئن دارند. آكاه باشيد كه تنها با ياد خداوند دل ‎Sl‏ ‏«مردم قرار و اطمينان بيدا مى كند. ‏براى اين كه كود كان ازآغازمومن وخدابرست تربيت شوند .لازم ست بين جسم و جان آن هاازنظرايمائى هماهنكى برقرارباشددبه همين مناسبت اسلام ابرستى و آموزش هلى دينى بياموزند و از سوى ديكر: دستور ‎ ‏پدران و مادران را مولف کرده است که فرزندان خود را متوجه خداوند سازند و به .داده است كه كودكان را به ثماز و عبادت تمريتى وادار كتند. ‏«.رسول خدا(ص) می فرماید.«به کودکان خود درهفت سالگی امر کنید نمازیخوانند امام باقر(ع) وظایف پدران ومادران را درتربیت ایمانی کودکان. در دوران گوناگون سنی چنین بیان فرموده است:« درسه سالگی کلمه توحید "لااله الا له "را به کود کان بیاموزید ودرچهار سالگی "محمد رسول الّه " را یاد بدهید. و درپنج سالگی صورت او را به سوی قبله نمایید و به او بگویید سر بر سجده گذارد. در شش سالگی کامل,ر کوع و سجود را به طور صحیح به او بیاموزید و در هفت سالگی به کودک بگویید دست و «.صورت خود را بشوید(وضو بگیرد) و نماز بگزارد ‏آموز گاران .پدران و مادران باید توجه داشته باشند که مذهب بزرگ ترین کمک و یاور آن هاست. زیرا * ایمان همانند مشعل فروزانی است که تاریک ترین راه ها را روشن می کند و وجدان ها را حساس وبیدارمی ‏سازد وه رکجا انحرافی وجود داشته کند ‎ ‎ ‏اشد.مذهب می تواند او را به راحتى وآسانی به سوی راستی وسعادت رهبری 

صفحه 5:
مص كا تسس © يادكيرى احكام یا کسی که در آموختن احکام دينى مورد نياز خود كوتاهى مىكند؛ گناهکار است؟ # همه مراجع: اگر نیاموختن احکام به ترک واجب یا ارتکاب حرام بينجامد» كناهكار است. آيت الله خامنهای» اجوبة استفتاءات» س 1+ العروة الوئقی» ج 4۱ © و همچنین برای اهمیت این موضوع نظر شما دوستان را به آیه و روایتی جلب می كنم كه ضرورت ياد گیری احکام را به ما ياد آورى مى كند: رازه گرزمی از ان» طایفهای کوچ نمی‌کند ؛ تا در دين (و معارف و احکام اسلام) آگاهی يابند و به هنكام باز" بسوی قوم خود؛ آنها را بیم دهند؟!) «احکام » نیز جزئی از دانش دینی است که هميشه عده ای مامور به فراگیری و آموزش آن هستند. و عده ای هم لازم است که اين احکام را از آنان که یاد گرفته اند؛ بیاموزند. © در حديثى ازييامبر عزيز خدلاص) وارد شده استخ ‎dae JS Si ade" 5‏ فى تل جع يَؤْما ب ‎ ‏© (واى بر هر مسلمانى كه در هر هفته؛ روزى را براى آموختن و سوال كردن از دينش قرار ندهد.) 

صفحه 6:
#یک سوال مهم! #در اين خصوص اولین سوالی که نوجوان ممکن است از مربی يا والدین خود بپرسد این سوال است که:*اگر خداوند اسان را آزاد و مختار خلق کرده است پس دلیل این همه احکام و ee le ae : برئامه ریزی دقیق برای اسان چیست؟! #در پاسخ میگونیم که یک تولید کننده وقتی یک وسیله ای را تولید میکند برای ضایع و تباه نشدن آن یک برنامه یا بروشور نیز با آن قرار میدهد که در آن نیازهای آن در هر موقع با آن آورده شده است.چطور یک خالق مدیّر اند برای اشرف مخلوقات که انسان باشد برنامه ای دقیق برای رعایت کردن آن در اختیار انسان قرار ندهد؟ این پاسخ که با مثال همراه است ملموس ترین مثالی است که میتوان برای سن توجوانان بیان نمود. 

صفحه 7:
1- توحید اصول دین ۳ 2- بوت 3- معاد 1- امامت اصول مذهب 2- عدالت 

صفحه 8:
فروع دین: sis ‏مربه معروف‎ نپی از منکر دول 

صفحه 9:
ه احکام سلام کردن : 0 ۱- سلام کردن به دیگران مستحب. ولی جواب آن واجب است . 0 ۲- سلام کردن به کسی که در حال خواندن نماز می باشد مکروه است . © ۳-اگر کسی به نماز گزار سلام کند. باید پاسخ او را بدهد . 0 ۴- کسی که نماز می خواند جایز نیست به دیگران سلام کند . 0 ۵- سلام را باید فورا جواب داد و اگر کسی عمدا جواب سلام راتاخیر بیندازد گناه کرده است . 0 ۶-اگر دو نفر همزمان به یکدیگر سلام کنند بر هر یک واجب است که جواب سلام دیگری را بدهد . ِ 0 ۷- مستحب است در غیر حال نماز جواب سلام را بهتر از ان 8 

صفحه 10:
اخسکام قس رآن: قرآن هميشه بايد ياك و تميز باشد و نجس. كردن خط و ورقه قرآنء حرام است و اگر نجس شود بايد فورا آن را آب كشيد . ‎Oo‏ - رساندن جايى از بدن به نوشته قرآن براى كسى كه وضو ندارد حرام است . ‎-Yo‏ در نوشته قرآنی فرقی بین آیات و کلمات بلکه حروف و حتی حرکات آن نیست.. ‎-Fo‏ -در چیزی كه قرآن بر آن نوشته شده استه بين كاغذ و زمين و دیوار و پارچه فرقی ن ۵ ۵-اگر نو آنى در قرآن هم نباشد. لمس, کردن آن حرام است.. 0 ۶- دست. کشیدن به نوشته قر آن از پشت. شيشه یا پلاستیک نازک اشکال ندارد . ‏0 ۷- دست. کشیدن به ترجمه قرآن اشکالی ندارد مگر اسم خداوند مانند کلمه «خداء که بدون وضو دست. كشيدن به ان حرام است . ‎ ‎ ‎ 

صفحه 11:
0 احکام صدقه : 0 ۱-صدقه یک کار مستحبی است که در آیات و روایات تاکید بسیاری نسبت به آن شده و ثواب بیشماری برای آن بیان گشته است . 0 ۲-صدقه در دنیا مانع پیشامدهای ناگوار و در آخرت موجب بخشش گناهان بزرگ است و حسابرسی قیامت را آسان می کند . 0 ۳- فرزندم! انسان باید در پرداخت صدقه قصد قربت داشته باشد. یعنی تنها برای رضای خدا آن را بپردازد و از هر گونه ریا و خودنمائی به دور باشد . 0 ۴-بازپس گرفتن صدقه داده شده جایز نیست . 0 ۵-بهتر است صدقه را پنهانی بدهند مگر آنکه بخواهند دیگران هم یق شوند . 0 ۶- گدائی کردن و رد کردن گدا (چیزی به او ندادن)؛, هر دو مکروه است . 

صفحه 12:
8 بر طرف شدن عین نجاسات 9. استبرا (در نسخه نوجوانان حذف شده است.) 0غائب شدن مسلمان و ... 1 کم شدن 1/6 آب انگور(در نسخه نوجوانان حذف شده 

صفحه 13:
شرایط لباس نماز گزار: ۱- پاک باشد. ۲- مباح باشد یعنی غصبی نباشد. ۳- از اجزای مردار نباشد. ۴- از حیوان حرام گوشت نباشد. ۵- اگر نماز گزار مرد است لباسش از ابریشم خالص وطلا باف نباشد. شرایط مکان نماز گزار: ۱ میاح باشد یعنی غصبی نياشد. ۲- مکان نماز گزار بدون حرکت باشد. ۳- جایی سقف کوتاه است ونمی تواند درآن جا راست بایستد یا به به اندازه ی کوچک است که جای رکوع وسجده ندارد نملز نخواند واگر ناچار شد بخواند باید به قدر ممکن قیام ورکوع وسجده را به جای آورد. ۴- آنکه مکان نما گزار اگر نجس است به طوری تر نباشد که رطوبت آن به بدن يا لباس و پرسد . ولی جاپی که پیشانی را برآن بگذارد اگر نجس باشد در صورتی که خشک هم باشد نماز باطل است. 

صفحه 14:
گرفتن وضو: در وضو واجب است صورت ودستها را بشویند وجلوی سر و روی پاها را مسح کنند . درازای صورت را بايد از بالای پیشانی جایی که موی سر بیرون می آید تا آخر چانه شست و پهنای آن به مقدارى كه بين انگشت وسط وشصت قرار می گیرد باید شسته شود. باید صورت را بنا به احتیاط واجب از بالا به پایین شست واگر از پایین به بالا بشوییم وضو باطل است ودست ها را باید از آرنج به سر انگشتان بشویند. در وضو شستن صورت ودستها مرتبه ی اول واجب مرتبه ی دوم جایز ومرتبه ی سوم وبيشتر از آن حرام مى باشد. 

صفحه 15:
رس ‎-١‏ ابتدا بايد نيّت قربت(نزديك بودن به خدا) داشته باشد. ۲ شسس ‎geo‏ ‎Fs Repro eee in‏ ۱ سر ‎Bol AS) pe ee KOMEN Rey ene emer gee ea‏ ا ا ا ۶ -مسح سربا دست راست. ۷- مسح پای راست با دست راست از سر انگشتان تا بر آمدگی پای راست. ‎۱ 

صفحه 16:
الا براى نمازهاى واجب غير نماز ميت. ل براى سجده وتشهد فراموش شده. لا براى طواف واجب خانه ی خدا. لا اكر نذر يا عهد كرده يا قسم خورده باشد كه وضو ‎Dor ne ree sera)‏ ل براى آب كشيدن قرآنى كه نجس ** ادرارربول) 3 era ar eT Cr is ۱ nS Set ee ae ais باطل نمى شود وغيره. 

صفحه 17:
احكام وضوى جبيره: 07 17 2 ee 010 ‏ا‎ ‎Ne = ۳‏ م ۱ ‎re ۳‏ ‎CURES YE) ger 0 ae)‏ 1 ‎eed‏ ل 

صفحه 18:
۱- تهیه ی آب به قدر وضو وغسل ممکن نباشد. ۲- به واسطه ی پیری یا ترس از دزد وجانور ومانند اینها پا نداشتن وسیله ای که آب از چاه بکشد دسترسی به آب نداشته باشدباید تيمم كند. ۳- اگر از استفلده ی آب به جان خود بترسد یا بترسد که به واسطه ی استفاده آن مرض يا عیبی در او پیدا شود یا طول بکشد ولی اگر آب گرم برای او ضرر ندارد باید با آب گرم وضو بگیرد یاغسل کند. ۴- هرگاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا سل برساند خود واطرافیانش که با او هستند از تشنگی بلشد. بمیرند یا مریض شود یا به قدری تشنه شوند که تحمل آن ۵- کسی که یدن یا لباسش نجس است وکمی آب دارد که اگر با آن وضو بگیرد يا غسل كند براى آب كشيدن بدن يا لباس او آبى نمى ماند بايد بدن يا باس را آب بکشد وبا تیمم نمازبخواندولی اگر چیزی نداشته باشد که در ۷مورد به جای وضو وغسل باید تیم کرد : برآن تيمم كند بايد آب را به مصرف وضو یا غسل برساندوبا بدن یا لباس نجس نمازبخواند. ۶ اگر ظرف يا آبی که برای وضو وغسل باید مصرف شود غصبی باشند باید تیمم کند. " - هر گاه وقت بقدری کم باشد که اگر وضو بگیرد ویا غسل کند تمام نماز یا مقداری از آن بعد از وقت خوانده | مى شود بليد تيقم كند. 

صفحه 19:
چیزهایی که تیم بر آن صحیح است| « , ری روش انجام دادن تیقم: ‎-١‏ نيت ۲- زدن کف دودست با هم برچیزی که تيمم برآن صحيح است ۳- کشیدن کف هر دودست به تمام پیشلنی ودوطرف آن از جلیی که موی سر می روید تا ابروها وبالای بینی وبنا بر احتیاط واجب باید دست ها روی ابروها هم کشیده شود. ع- کشیدن دست چپ به تمام پشت دست راست وبعدازلن کشیدن کف دست راست به تمام پشت دست چپ. 

صفحه 20:
احکام تیمم: > براى اينكه يقين كند كه تمام بشت دست را مسح كرده بايد مقدارى بلاتر از مج را هم مسح نماید ولی مسح ببن انكشتان لازم نيست واكر مختصرى از بيشانى بشت دست ها را هم مسح نكند تيمم باطل است. ۲- در موقع نیت باید معین کند كه تيمم او بدل از غسل است يا بدل از وضو واكر بدل از غسل باشد آن غسل را معين كند- موانعى كه در كف دست ؛ بشت دست يا پیشانی می باشد مثلاً چیزی به آنها چسبیده باشد باید بر طرف نماید(مثل انگشترو...) ۳- اگر پیشلنی یا پشت دست ها زخم است وپارچه یا دست را روی آن بکشیم واگر کف دست زخم باشد وپارچه یا چیز دیگری را که برآن بسته نتولند باز کند یگری را که برآن بسته نمی تولند باز كند بايد بايد دست را با همان بارجه به جيزى كه نيمم بر آن صحيح است بزندوبه پیشانی وپشت دست ها بکشد. ۴- اگر پیشانی وروی دست ها مودرآمده باشد مشکلی نیست ولی اگر موی سر روی آن را عقب بزند. انی آمده باشد باید 

صفحه 21:
1-زدن کف دو دست بر زمين ۲- کشیدن دستها بر پیشانی و دو طرف آن - ۳-کشیدن دست چپ بر دست راست ۴- کشیدن دست راست بر دست چپ 

صفحه 22:
ترتیبی انواع غسل ۲-خسل ارتماسی ‎ee ۳‏ *غسل ترتیبی: در غسل ترتیبی ابتدا نیت می کنیم بعد سروگردن را شسته سپس تمام سمت راست بدن را می شوییم ودر آخر تمام سمت چپ بدن را می شوییم. * غسل ارتماسی: ابتدا نیت می کنیم سپس ‎Oy‏ طوری درآب فرو می رویم که تمام بدن و سر زیر آب قرار گیرد. احتیاط آن است که یک دفعه زیر آب رویم. 

صفحه 23:
اذان: شعار دین مبین اسلام می باشد که اجازه ی ورود به نماز هم می باشد وستحب است که شخص نماز گزار قبل از شروع به نماز آن قرائت کند. ‎ater OE‏ ات که تنل: ‏الله اكبر ؟مرتبهء اشهد ان لا لله الا الله ‎ag at‏ اشهد ان محمداً رسول ... ۲مرتبه اشهد ان علیاً ولی .. ۲مرتبه » حی علی صلاٌ مرتبه . حی علی فلاح ۲مرتبه : حی علی خیرالعمل ۲مرتبه » قدقامت الصلاه آمرتبه ؛ الل اكبر ۲مرتبه » لا اله الا الله امرتبه. ‏لازم به ذكر است كه جمله ى ( اشهد ان علياً ولى ا... جزء اذان واقامه نيست ولى خوب است بعد از جمله ى اشهد ان محمداً رسول ... به قصد قربت اين ذكر كفته شود. 

صفحه 24:
۲ 0 نمازهاي بومیه نماز ز آیات © نماز آيات 7 نماز های واجب :| ‎٩‏ نماز ميت “4 نماز طواف واجب خانه ي خدا 0 نماز تمناي پدر که بر پسر بزرگتر واجب است ©نمازي كه به واسطه ي اجاره ونذر وقسم وعهد واجب مي شود. 0- صيح ©ركعت ۱ 7 © ظیر #رکت 9 عصر هرکت 6 مغرب ©ركعت ©- عشا © ركعت ” نمازهاى واجب يوميّه + 

صفحه 25:
وقت نماز های واجب پنج گانه: * نماز بح نماز ظهر ‎wet)‏ ۳۰ تا نماز عشا ¥ %¥ * * 

صفحه 26:
وقت نماز هاى واجب ينج كانه: نماز صبح : که زما ‎tele roe ee‏ 00 ۱ Res 1 فماز عصر: ازبعد ازیک نماز چهار رکعتی که همان نماز ظهر است ازاذان ظهر گذشته "ا ادآن معرب" ار 7/7 Cee eB ees ons) ed 

صفحه 27:
نماز مسافر یا شکسته : مسافر بليد نمازهاى ؟ركعتى ظهر » عصروعشا را "ركعتى بخولند به لين كار شكسته خواندن نماز كفته مى شود . البته بايد سفر شرايط خاصى داشته باشد نا بتوان نماز را شكسته خوانداكر كسى تصميم داشته باشد به جايى برود كه از محل سكونتش بيش از :1 كيلومتر فاصله دارد بايد نمازش شكسته يخوائد. ابن در صورنى ست كه يخواهد كمتر از ده روز آنجا بملند . اما اكر بدلند ده روز يا بيشتر درن مكان مى ماند دیگر نمازش شكسته نيست واز همان اول بايد نماز ' را كامل بخواند. صلوات: *حضرت صادق (ع): هر که را حاجتی باشد ال صلوات بفرستد . بعد از خدا حاجت بخواهد. و دعا را Ea ep lee هحفص‎ Y be ‏ه صلوات ه ركز بى اخلاق‎ 

صفحه 28:
سجده سهو : Py sell 7 0 ۳ ا- دربین نماز اطو رآلاه (سیوا) حرف پزئر. 2 و ۱ Pap ae: A eer 5 Sy ceae: ‏ا‎ MEN ae enya ‏ع‎ Pan FOSS ha OTE PROT Sa an pa Oy ARTA Ne a ihe Re ۳ ‏ل‎ رس ‎el Ae er ۳‏ شزو ‎i:‏ ۳ ‎Lea‏ ا ‎ORY‏ اك صفیح است پلزارر ویلوییر پسع...وباانك اللهم صل علی مفبر ول مفمر. بعر پایر پنشیثر وروباره به سره رور ووگر بالا را لویر وبنشینر وبعر از فوانرن ‎DP Pen ye arr grb 

صفحه 29:


صفحه 30:
پلیان.-.-. خلیا چنان کن سرانجام کار ۳ ] ۱۳ 

بس هّلل ّ حم م ا ارل ن ت ض م رطح مطال ّعا يحي با و وع ارل م سن ی ح “ ا كام رد ن بس گرد آورندگان: آقـایــان: ‏بـیک زاده ‏راسخ گهر ‏اهلل یـاری مقدمه: ّ احكام سنين دبستان : از آنجايي كه دسترسي به احكام نونهاالني كه در سنين دبستان به سر مي برند كمبود چنين مجموعه اي در فضاي مذهبي كشور حس مي شد واستخراج احكام مربوط به اين سنين از كتاب هاي مراجع براي اين عزيزان ممكن بود كمي دشوار باشد و عواقبی در اثر حس کنجکاوی زیاد داشته باشد .بر آن شديم كه مجموعه ي پي ش رو را ب ا در نظ ر گرفت ن تمام نيازهاي اي ن س نين وب ا انتخاب گزینشی مس ائل گردآوري كنيم .امي د اس ت ك ه اي ن مجموع ه مورد رضاي ح ق تعالي ومخاطبين گرام قرار بگيرد. مقدمه :کودکان و احکام دینی :ادامه ی ّ ‏ عبادت ،دعا و نیایش تمرینی کودکان در پیشگاه خداوند ،اثر درخشانی بر درون کودک می گذارد .اگر چه کودک ممکن است معانی،الفاظ و عبارات نماز را نفهمد ،ولی توجه به خداوند،راز و نیاز ،درخواست کمک از پروردگار ،دعا و خواهش در پیشگاه الهی را ،در همان عالم کودکی درک می کند و دلش را به خداوند و رحمت نامحدود وی مطمئن می سازد و در باطن خود تکیه گاهی برای خویش احساس می کند و هنگام سختی ها و روبه رو شدن با حوادث، قلب خود را تسکین می بخشد ،چنان چه خداوند می فرماید :مومنان واقعی با یاد خدا دلی آرام و مطمئن دارند .آگاه باشید که تنها با یاد خداوند دل های .مردم قرار و اطمینان پیدا می کند برای این که کودکان ازآغازمومن وخداپرست تربیت شوند،الزم است بین جسم و جان آن ها،ازنظرایمانی هماهنگی برقرارباشد.به همین مناسبت،اسالم  پدران و مادران را موظف کرده است که فرزندان خود را متوجه خداوند سازند و به آنان خداپرستی و آموزش های دینی بیاموزند و از سوی دیگر ،دستور .داده است که کودکان را به نماز و عبادت تمرینی وادار کنند ».رسول خدا(ص) می فرماید«:به کودکان خود درهفت سالگی امرکنید نمازبخوانند ‏ امام باقر(ع) وظایف پدران ومادران را درتربیت ایمانی کودکان ،در دوران گوناگون سنی چنین بیان فرموده است «:درسه سالگی کلمه توحید "الاله اال اهلل"را به کودکان بیاموزید ودرچهار سالگی "محمد رسول اهلل" را یاد بدهید ،و درپنج سالگی صورت او را به سوی قبله نمایید و به او بگویید سر بر سجده گذارد .در شش سالگی کامل،رکوع و سجود را به طور صحیح به او بیاموزید و در هفت سالگی به کودک بگویید دست و ».صورت خود را بشوید(وضو بگیرد) و نماز بگزارد آموزگاران ،پدران و مادران باید توجه داشته باشند که مذهب بزرگ ترین کمک و یاور آن هاست ،زیرا  ایمان همانند مشعل فروزانی است که تاریک ترین راه ها را روشن می کند و وجدان ها را حساس وبیدارمی سازد وهرکجا انحرافی وجود داشته باشد،مذهب می تواند او را به راحتی وآسانی به سوی راستی وسعادت رهبری . کند  يادگيري احكام آيا كسى كه در آموختن احكام دينى مورد نياز خود كوتاهى مىكند ،گناهكار است؟ همه مراجع :اگر نياموختن احكام به ترك واجب يا ارتكاب حرام بينجامد ،گناهكار است .آیت اهلل خامنهاى ،اجوبة استفتاءات ،س 6؛ العروة الوثقى ،ج ،1 و همچنین برای اهمیت این موضوع نظر شما دوستان را به آیه و روایتی جلب می کنم که ضرورت یاد گیری احکام را به ما یاد آوری می کند: الدینِ َول ُِینذِ ُرو ْا خداوند متعال در قرآن کریم می فرمایندَ ":ف َل ْو ال َن َف َر مِ ن ُك ِّل ف ِْر َق ٍة ِّم ْن ُه ْم َطآ ِئ َف ٌة ِّل َی َت َف َّق ُهو ْا فِی ِّ َق ْو َم ُه ْم ِإ َذا َر َج ُعو ْا ِإ َل ْیهِ ْم" 2 ( چرا از هر گروهى از آنان ،طایفهاى کوچ نمىکند ،تا در دین (و معارف و احکام اسالم) آگاهى یابند و به هنگام بازگشت بسوى قوم خود ،آنها را بیم دهند؟!) « احکام » نیز جزئی از دانش دینی است که همیشه عده ای مامور به فراگیری و آموزش آن هستند .و عده ای هم الزم است که این احکام را از آنان که یاد گرفته اند ،بیاموزند. در حدیثی از پیامبر عزیز خدا(ص) وارد شده است: ول اهَّلل ِ (ص) :أ ٍُّف ل ُِك ِّل ُم ْسل ٍِم اَل َی ْج َع ُل فِی ُك ِّل ُج ْم َع ٍة َی ْوم ًا َی َت َف َّق ُه فِی ِه أ َْم َر دِ ی ِن ِه َو َی ْسأ َُل َع ْن دِ ینِه". َ " قال َر ُس ُ 3 ( وای بر هر مسلمانی که در هر هفته ،روزی را برای آموختن و سوال کردن از دینش قرار ندهد). یک سوال مهم! ‏در این خصوص ا ّولین سوالی که نوجوان ممکن است از مربّی یا والدین خود بپرسد این سوال است که“:اگر خداوند انسان را آزاد و مختار خلق کرده است پس دلیل این همه احکام و برنامه ریزی دقیق برای انسان چیست؟! ‏در پاسخ میگوئیم که یک تولید کننده وقتی یک وسیله ای را تولید میکند برای ضایع و تباه نشدن آن یک برنامه یا بروشور نیز با آن قرار میدهد که در آن نیازهای آن در هر موقع با آن آورده شده است.چطور یک خالق مدبّر میتواند برای اشرف مخلوقات که انسان باشد برنامه ای دقیق برای رعایت کردن آن در اختیار انسان قرار ندهد؟این پاسخ که با مثال همراه است ملموس ترین مثالی است که میتوان برای سن نوجوانان بیان نمود.  -1توحيد اصول دين -2نبوت -3معاد -1امامت اصول مذهب -2عدالت فروع دين: • • • • • جهاد امربه معروف نهي از منكر تبري ّ تول ّي • • • • • نماز روزه خمس زكات حج  احكام سالم كردن : -1 سالم كردن به ديگران مستحب ،ولي جواب آن واجب است . -2 سالم كردن به كسي كه در حال خواندن نماز مي باشد مكروه است . -3 اگر كسي به نمازگزار سالم كند ،بايد پاسخ او را بدهد . -4 كسي كه نماز مي خواند جايز نيست به ديگران سالم كند . -5 سالم را بايد فورا جواب داد و اگر كسي عمدا جواب سالم راتاخير بيندازد گناه كرده است . -6 اگر دو نفر همزمان به يكديگر سالم كنند بر هر يك واجب است كه جواب سالم ديگري را بدهد . -7 مستحب است در غير حال نماز جواب سالم را بهتر از آن بدهند .  احــكام قــرآن: - 1 قرآن هميشه بايد پاك و تميز باشد و نجس Aكردن خط و ورقA قرآن ،حرام است و اگر نجAس شود بايد فورا آن را آب كشيد . - 2 رساندن جايي از بدن به نوشته قرآن براي كسي كه وضو ندارد حرام است . - 3 در نوشته قرآني فرقي بين آيات و كلمات بلكه حروف و حتي حAركات آن نيسAت. A -4 در چAيزي كه Aقرآن بر آن نوشته Aشده است ،Aبين كاغذ و زمين و ديوار و پارچه ،Aفرقي نيسAت . -5 اگر نوشته قرآني در قرآن هم Aنباشد ،لمس Aكردن آن حرام است. A -6 دست AكشAيدن به نوشته Aقرآن از پشت AشيشAه يا پالستيك نازك اشكال ندارد . -7 دست Aكشيدن به Aترجمه قرآن اشكالي ندارد مگر اسم خداوند مانند كلمه« Aخدا» كه Aبدون وضو دست Aكشيدن به Aآن حAرام است .  احكام صدقه : -1 صدقه يك كار مستحبي است كه در آيات و روايات تاكيد بسياري نسبت به آن شده و ثواب بيشماري براي آن بيان گشته است . -2 صدقه در دنيا مانع پيشامدهاي ناگوار و در آخرت موجب بخشش گناهان بزرگ است و حسابرسي قيامت را آسان مي كند . -3 فرزندم! انسان بايد در پرداخت صدقه قصد قربت داشته باشد، يعني تنها براي رضاي خدا آن را بپردازد و از هرگونه ريا و خودنمائي به دور باشد . -4 بازپس گرفتن صدقه داده شده جايز نيست . -5 بهتر است صدقه را پنهاني بدهند مگر آنكه بخواهند ديگران هم تشويق شوند . -6 گدائي كردن و رد كردن گدا (چيزي به او ندادن) ،هر دو مكروه است . مطهرات: .1آب .2زمين .3آفتاب .4استحاله .5انتقال .6اسالم .7تبعيت .8بر طرف شدن عين نجاسات (در نسخه نوجوانان حذف شده .9استبرا است). .10غائب شدن مسلمان و ... .11كم شدن 1/6 آب انگور(در نسخه نوجوانان حذف شده شرايط لباس نماز گزار: -1پاك باشد. -2مباح باشد يعني غصبي نباشد. -3از اجزاي مردار نباشد. -4از حيوان حرام گوشت نباشد. -5اگر نماز گزار مرد است لباسش از ابريشم خالص وطال باف نباشد. شرايط مكان نماز گزار: -1مباح باشد يعني غصبي نباشد. -2مكان نماز گزار بدون حركت باشد. -3جايي سقف كوتاه است ونمي تواند درآن جا Aراست بايستد يا به به اندازه ي كوچك است كه جاي ركوع وسجده ندارد نماAز نخواند واگر ناچار شد بخواند بايد به قدر ممكن قيام وركوع وسجده را به جاي آورد. - 4آنكه مكان نمازگزار اگر نجس است به طوري تر نباشد كه رطوبت آن به بدن يا لباس و برسد . ولي جايي كه پيشاني را برآن بگذارد اگر نجس باشد در صورتي كه خشك هم باشد نماز باطل است. وضو گرفتن وضو: در وضو واجب است صورت ودستها را بشويند وجلوي سر و روي پاها را مسح كنند .درازاي صورت را بايد از باالي پيشاني جايي كه موي سر بيرون مي آيد تا آخر چانه شست و پهناي آن به مقداري كه بين انگشت وسط وشصت قرار مي گيرد بايد شسته شود .بايد صورت را بنا به احتياط واجب از باال به پايين شست واگر از پايين به باال بشوييم وضو باطل است ودست ها را بايد از آرنج به سر انگشتان بشويند .در وضو شستن صورت ودستها مرتبه ي اول واجب مرتبه ي دوم جايز ومرتبه ي سوم وبيشتر از آن حرام مي باشد. ترتيب وضو: -1ابتدا بايد ن ّيت قربت(نزدیک بودن به خدا) داشته باشد. -2شستن دستها. -3شستن صورت از باال به پايين با دست راست. -4شستن دست راست بوسيله ي دست چپ از آرنج تا سر انگشتان. -5شستن دست چپ بوسيله ي دست راست از آرنج تا سر انگشتان. - 6مسح سربا دست راست. -7مسح پاي راست با دست راست از سر انگشتان تا برآمدگي پاي راست. -8مسح پاي چپ با دست چپ از سر انگشتان تا برآمدگي پاي چپ. چيزهايي كه بايد براي آنها وضو گرفت: براي نمازهاي واجب غير نماز ميت. براي سجده وتشهد فراموش شده. براي طواف واجب خانه ي خدا. اگر نذر يا عهد كرده يا قسم خورده باشد كه وضو بگيرد. اگر نذر كرده باشد كه جايي از بدن خود را به خط قرآن برساند. براي آب كشيدن قرآني كه نجس شده يا بيرون آوردن آن از مستراح. چيزهايي كه وضو را باطل مي كند: ادرار(بول) ( غائط)يا مدفوع باد معده وروده كه از انسان خارج شود خوابي كه به واسطه ي آن چشم نبيند وگوش نشنود ولي اگر چشم نبيند وگوش بشنود وضو باطل نمي شود وغيره. احكام وضوي جبيره: چيزي كه با آن زخم وشكستگی را مي بندند ودوايي كه روي زخم ومانند آن مي گذارند ”جبيره“ ناميده مي شود. كيفيت انجام وضوي جبيره اي: در وضوي جبيره اي بايد جاهايي كه شستن آن امكان دارد به طور معمول بشويد يا مسح كند ومواردي كه امكان ندارد ،دست تر به جبيره بكشد. تيمم كرد : در 7مورد به جاي وضـو وغسل بايد ّ -1تهيه ي آب به قدر وضو وغسل ممكن نباشد. -2بAه واسAطه ي پيري يAا ترس از دزد وجانور وماننAد اينهAا يAا نداشتAن وسAيله اي كAه آAب از چاه بكشAد دسAترسي به آب نداشته باشدبايد تيمم كند. -3اگر از استفاAده ي آب به جان خود بترسد يا بترسد كه به واسطه ي استفاده آن مرض يا عيبي در او پيدا شود يا طول بكشد ولي اگر آب گرم براي او ضرر ندارد بايد با Aآب گرم وضو بگيرد يا Aغسل كند. -4هرگاه بترسAد كAه اگAر آAب را بAه مصAرف وضAو يAا غسAل برسAاند خود واطرافيانAش كAه بAا او هسAتند از تشنگي بميرند يا مريض شود يا به قدري تشنه شوند كه تحمل آن سخت باAشد. -5كسAي كه بدن يAا لباسش نجAس اسAت وكمAي آب دارد كه اگAر با آAن وضAو بگيرد يا غسAل كنAد براي آب كشيدن بدن يا لباس او آبي نمي ماند بايد بدن يا لباس را آب بكشد وبا تيمم نماز بخواند ولي اگر چيزي نداشته باشد كه برآن تيمم كند بايد آب را به مصرف وضو يا غسل برساندوبا بدن يا لباس نجس نمازبخواند. -6اگر ظرف يا آبي كه براي وضو وغسل بايد مصرف شود غصبي باشند بايد تيمم كند. -7هرگاه وقت بقدري كم باشAد كه اگAر وضو بگيرد ويا غسAل كنAد تمام نماز يا مقداري از آن بعد از وقت خوانده مي شود باAيد تي ّمم كند. تيمم بر آن صحيح است: چيزهايي كه ّ تيمم بر خاك ّ  ريگ كلوخ تيمم: روش انجام دادن ّ سنگ -1ن ّيت -2زدن كف دودست با هم برچيزي كه تيمم برآن صحيح است -3كشيدن ك"ف ه"ر دودس"ت ب"ه تمام پيشان"ي ودوطرف آ"ن از جاي"ي ك"ه موي س"ر م"ي روي"د تا ابروها وباالي بيني وبنا بر احتياط واجب بايد دست ها روي ابروها هم كشيده شود. -4كشيدن دست چپب"ه تمام پشت دست راست وبعدازآ"ن كشيدن كف دست راست به تمام پشت دست چپ. تيمم: احكام ّ -1براي اينكه يقين كند كه تمام پشت دست را مسح كرده بايد مقداري بالتر از مچ را هم مسح نمايد ولي مسح بين انگشتان الزم نيست واگر مختصري از پيشاني پشت دست ها را هم مسح نكند تيمم باطل است. -2در موقع نيت بايد معين كند كه تيمم او بدل از غسل است يا بدل از وضو واگر بدل از غسل باشد آن ال چيزي به آنها چسبيده غسل را معين كند -موانعي كه در كف دست ،پشت دست يا پيشاني مي باشد مث ً باشد بايد بر طرف نمايد(مثل انگشترو)... -3اگر پيشاني يا پشت دست ها زخم است وپارچه يا چيز ديگري را كه برآن بسته نمي تواند باز كند بايد دست را روي آن بكشيم واگر كف دست زخم باشد وپارچه يا چيز ديگري را كه برآن بسته نتواند باز كند بايد دست را با همان پارچه به چيزي كه تيمم بر آن صحيح است بزندوبه پيشاني وپشت دست ها بكشد. - 4اگر پيشاني وروي دست ها مودرآمده باشد مشكلي نيست ولي اگر موي سر روي پيشاني آمده باشد بايد آن را عقب بزند. -1زدن كف دو دست بر زمين -2كشيدن دستها بر پيشاني و دو طرف آن -3 -كشيدن دست چپ بر دست راست -4كشيدن دست راست بر دست چپ -1غسل ترتیبی انواع غسل -2غسل ارتماسی ‏غسل ترتيبي :در غسل ترتيبي ابتدا نيت مي كنيم بعد سروگردن را شسته سپس تمام سمت راست بدن را مي شوييم ودر آخر تمام سمت چپ بدن را مي شوييم. غسل ارتماسي :ابتدا نيت مي كنيم سپس به طوري درآب فرو مي رويم كه تمام بدن و سر زير آب قرار گيرد .احتياط آن است كه يك دفعه زير آب رويم. اذان: شعار دين مبين اسالم مي باشد كه اجازه ي ورود به نماز هم مي باشد ومستحب است كه شخص نماز گزار قبل از شروع به نماز آن قرائت كند. اقامه 17 :جمله است که شامل: اهلل اكبر 2مرتبه ،اشهد ان ال اله اال اهلل 2مرتبه ،اشهد ان محمدا ً رسول 2 ...مرتبه ،اشهد ان علياً ولي 2 ...مرتبه ، حي علي صالة 2مرتبه ،حي علي فالح 2مرتبه ،حي علي خيرالعمل 2مرتبه ،قدقامت الصالة 2مرتبه ،اهلل اكبر 2مرتبه ،ال اله اال اهلل 1مرتبه. الزم به ذكر است كه جمله ي ( اشهد ان علياً ولي ا ...جزء اذان واقامه نيست ولي خوب است بعد از جمله ي اشهد ان محمدا ً رسول ...به قصد قربت اين ذكر گفته شود. نماز نماز هاي واجب : -1نمازهاي يوميه -2نماز آيات -3نماز ميت -4نماز طواف واجب خانه ي خدا - 5نماز تمناي پدر كه بر پسر بزرگتر واجب است - 6نمازي كه به واسطه ي اجاره ونذر وقسم وعهد واجب مي شود. -1صبح 2ركعت -2ظهر 4ركعت نمازهاي واجب يوم ّيه : -3عصر 4ركعت -4مغرب 3ركعت -5عشا 4ركعت وقت نماز هاي واجب پنج گانه: * نماز صبح * نماز ظهر * نماز عصر * نماز مغرب * نماز عشا وقت نماز هاي واجب پنج گانه: نماز صبح :كه زمان آن از اذان صبح تا طلوع آفتاب مي باشد. نماز ظهر :ازاذان ظهر تايك نماز چهار ركعتي تااذان مغرب كه همان نماز عصر است مي باشد نماز عصر :ازبعد ازيك نماز چهار ركعتي كه همان نماز ظهر است ازاذان ظهر گذشته تا اذان مغرب. نماز مغرب :ازاذان مغرب تا 4ركعت مانده به نيمه شب شرعي كه از طريق رسانه ي ملي اعالم مي شود. نماز عشا:ازبعدازيك نماز 3ركعتي كه همان نماز مغرب مي باشد بعد از اذان مغرب تا نيمه شب شرعي. نماز مسافر يا شكسته : مسافر بايد نمازهاي 4ركعتي ظهر ،عصروعشا را 2ركعتي بخواند به اين كار شكسته خواندن نماز گفته مي شود .البته بايد سفر شرايط خاصي داشته باشد تا بتوان نماز را شكسته خوانداگر كسي تصميم داشته باشد به جايي برود كه از محل سكونتش بيش از 22كيلومتر فاصله دارد بايد نمازش شكسته بخواند .اين در صورتي است كه بخواهد كمتر از ده روز آنجا بماند .اما اگر بداند ده روز يا بيشتر درآن مكان مي ماند ديگر نمازش شكسته نيست واز همان اول بايد نماز را كامل بخواند. صلوات: •حضرت صادق (ع) :هر که را حاجتى باشد ا ّول صلوات_ بفرستد ،بعد از خدا حاجت بخواهد ،و دعا را نیز به صلوات ختم کند ،که خداوند متعال کریمتر از آنست که دو طرف دعا را قبول_ کند و وسط آن را فراموش نماید که صلوات هرگز بی استجابت نخواهد ماند) .مکارم اخالق جلد ۲صفح_ه ( •يك دعاي مستجاب شده است كه ثواب_ بسيار زيادي دارد .حتي درقرآن آيه اي در مورد صلوات َذين ءا َمنو صلُّو َعلَي ِه آمده است كه به اين صورت است :ا ِنَ ...و َمالئ ِكَ تَ ُه يُ َص َ لون َعلَي النبي يا اَيُّها ال َ َو َسلِّم ُوا تسليما(سوره احزاب_ –آيه ي )56خداوند وفرشتگان او بر پيامبر بزرگ خدا ،حضرت محمد (ص) عليه وآله درود مي فرستند اي مردم با ايمان شما نيز بر او درود وسالم فراوان بفرستيد. ذكرصلوات :ا َلل ُه َم_ َصليِ َعلي ُم َح َّمدٍ وآله مح ّمد. سجده سهو : -1دربين نماز ناخودآگاه (سهواً) حرف بزند. -2يك سجده را فراموش كند. -3درنماز 4ركعتي بعداز سجده دوم شك كند كه 4ركعت نماز خوانده يا5ركعت. -4درجاييكه نبايد نماز را سالم دهد ،سالم بدهد مثل آخر ركعت اول. -5تشهد را فراموش كند. نحوه ي خواندن سجده ي سهو : بعد از سIالم نماز فورا ً نيIت سجده سهو كنIد وپيشانIي را بر چيزي كIه سجده برآن صحيح است بگذارد وبگوييد بسم...وبااهلل اللهم صل علي محمد وآل محمد. بعد بايIد بنشينIد ودوباره به سجده رود وذكIر باال را بگويIد وبنشينIد وبعد از خواندن تشهد سالم آخر نماز را بخواند. منابع: .1 .2 .3 .4 رساله توضیح المسائل (شش مرجع) احکام نوجوانان کتاب هدیه های آسمان کالس ششم ابتدایی پایگاه اینترنتی حفظ و نشر آثار آیت اهلل خامنه ای .F.F.FنFاFیFاFپ رFاF کFمFاFجFنFاFرF سFنF کFنFاFنF چFاFیFاFدFخ FاF مF وFیFشFاF بFدFوFنFشF خFوFت FرFاFگFتFسFر .F.F.FتFاFوFلFص