اخلاق در پژوهش های علوم زیستی

صفحه 1:
اخلاق در پژوهش های علوم زیستی Leili Salehi,PhD Health Education Department School of Health Alborz University of Medical Sciences 

صفحه 2:
اخلاق رعایت حقوق دیگران 

صفحه 3:
برخی مسائل اخلاقی در تحقیقات * مسائل اردوگاههای آلمانها در سال ۱۹۴۵ - ۱۹۴۳ 

صفحه 4:
Two Nazi doctors at Dachau preside over a cold water immersion experiment on a prisoner 

صفحه 5:
Nuremberg Trials نخستين بيانيه بين المللى در زمينه يزوهش روى انسان ها بود كه درسال ۶ در جريان محاكمه يزشكان نازى به سبب انجام مطالعاتى برروى زندانیان و اسرا » صادر شد. 

صفحه 6:
اصول اساسی نورنبرگ السارضايت انسان لسآضرورت انجام آزمايش( بر ثمر بودن) الساييش بينى قبلى ايج( حيوانات . وضع طبيعى ) السااجتناب از هر كونه آزار جسمى و روانى 

صفحه 7:
بيانیه هلسینکی( اصول اخلاقی در پژوهش های پزشکی بر روی انسان) ؟ این بیانیه توسط انجمن جهانی پزشکان در هلسینکی ارائه شد. 

صفحه 8:
* صلاحیت علمی پژوهشگر (صاحب صلاحیت در پزشکی در پژوهش بیومدیکال( مسئولیت افراد مورد آزمایش هميشه با پزشک است 

صفحه 9:
* برتری اهمیت هدف تحقیق بر خطرات 5 * لست عبت ماش فد ۳ 

صفحه 10:
* حفظ اسرار افراد جهت کاهش آسیب های جسمی و روانی ۰ فکر adh 5.06 * رعلیت صحت اطلاعات در انتشار نتایج ao 

صفحه 11:
ad * اگاهی نسبت به اهدافه ‎lytg,‏ ‏فواید احتمالی. و خطرات بالقوة تحقیق وناراحتی هلیی که ممکن است در پی داشته باشد ترک تحقیق در صورت تمایل * دریافت رضایت آگاهلنه و آزدانه ترجیحا به صورت کتبی 

صفحه 12:
سه اصل بنیادی در پژوهش * اصل احترام به فرد a * اصل خیر رسانی ‎we‏ اموا * اصل عدالت 

صفحه 13:
کاربرد اصول سه گانه اخلاق در پژوهش 9 7 ss 22:17 ‏سر‎ ‎as 

صفحه 14:
سا گرفتن رضایت آگاهانه 34 سود وزیان ۰ کاربرد اصل خیررسانی الساانتخاب آزمودنی . کاربرد اصل عدالت 

صفحه 15:
as رضایت نامه لساعنوان يزوهش را بطور كامل داشته باشد . ‎ol‏ يا دانشكاهى كه يزوهش در آنجا صورت می گیرد بطور مشخص بیان شود . آساسازمانی که هزینه پژوهش را می پردازد به طور مشخص نام برده شود. لامشخصات کامل و حقوق مجری طرح ( شامل نام ء نام خانوادگی ۰ آدرس کامل) ذکر شود 

صفحه 16:
aol Cols, الأاهداف كلى و ‎oy‏ پژوهش به زبان قابل درک بیان شود . لساروشهای اجرای طرح بطور صریح بیان شود آاهمه خطرهای احتمالی به طور مشخص در رضایت نامه بیان شود . لاتمام منافعی که آزمودنی ممکن است از مطالعه به دست آورد » بیان شود. 06 

صفحه 17:
آسروشی که آزمودنی در صورت لزوم می تواند به پاسخ پرسش هایی که برایش پیش می آید دست یلبد ( تلفنی» مکاتبه ای . حضوری ‎Gly‏ ‏آسزمان و مکان گرفتن رضایت نامه ذکر شود اظهاریه ای مبنی بر این که شرکت آزمودنی در پژوهش داوطلبانه بوده . به همه پرسش هليش ياسخ داده شده . و لین که آزمودنی در هر زمان وبه هر دلیل ازمطالعه خارج شود و با خروج ازمطالعه هیچ گونه زیانی را متحمل نخواهد شد . وجود دا 

صفحه 18:
“save ‏للجم‎ IePorwratos ket ued have heed the deta of? the ot exphatced ‏ای تما شرع سدصاصسسي برذ عون وا‎ 17 ‏روت 1 نی مات بو‎ wk Purtker ‏توف تمس‎ oe. ۱ he rh iy wakdraw Pro te ‏نود ف بعاد‎ teow ced deck ty xe iver oxy ‏ای لصو‎ 1 ‏با وی‎ prove RBar b the reoearcher(e) ost he armani hal ‏وه فلت ای سا ات لت سوه بو‎ ‏ما‎ “Logreeldy 0 ayree tp the teterview beter ‏ام‎ ‎electric. 21 ‏انجلا عاد عون‎ 1 Feavee ther right tr cts Por the tape to be raed DAP ot aay toes dart fer beter view (Loqree wy puted kribty okey vender the overeat the nfo sheet ‎Dawe = Dare‏ = مور ‎06 ‎ ‎Consen ‎t Form ‎* Might take the following form 

صفحه 19:


صفحه 20:
* این کدها پس از انجام یک طرح پژوهشی تحت عنوان «تدوین موازین اخلاقی و حقوفی جهت حفاظت از آزمودنی در پژوهش‌های علوم پزشکی» که حاصل مطالعاتی بر روی کتب و مقالات منتشره دربارمی رضایت آگاهانه. نفع و ضرر و نحوه‌ی انتخاب آزمودنی و هم‌چنین مورد توجه قرار دادن بیانیه‌های نورنبرگ. هلسینکی و بیانیه‌ی بلمونت بوده است با تطبیق نتلیج با فقه و حقوق اسلامی و نیز همخولنی با فرهنگ و اعتقادات حاکم بر جامعهی اسلامی ما با تصویب نهایی کمیته ی کشوری اخلاق در پژوهش‌های علوم پزشکی برای بهره برداری و مبنای قضاوت اخلاقی کمیته‌های منطقه‌ای اخلاق در پژوهش تهیه و به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی به شرح زیر اعلام گردیده است: هه 

صفحه 21:
Pay ساکسب رضایت آگاهانه در کلیه تحقیقاتی که بر روی آزدمودنی‌انسانی انجام می‌گیرد ضروری است. در مورد تحقیقات مداخله‌ای. کسب رضایت آگاهلنه باید کتبی ‎a‏ منافع جامعه یا پیشرفت علم نمی‌تواند یی برای قرار دادن آزمودنی در معرض ضرور و زیان غیرمعقول باشد و یا محدودیتی در اعمال اراده و اختیار او ایجاد نماید. ‏ساکسب رضایت آگاهانه بایستی فارغ از هرگونه اجبار, تهدید. تطمیع و اغوا انجام گردید. در غیر این صورت. رضلیت اخذ شده باطل و هیچ لثر قانینی بر ن مترتب نیست و در صورت بروز هرگونه خسارت. مسوولیت آن متوجه پژوهشگر خواهد بود. 

صفحه 22:
لادر مواردی که به لحاظ تشکیلاتی, محقق و موقعیتی بالاتر و موثرتر نسبت به آزمودنی‌داشته باشد. علت انتخاب آزمودنی باید به ‎wal‏ كميته اخلاق در پژوهش رسیده و توسط فردی ثالث رضایت آگاهانه كسب شود. در انجام تحقیقات علوم پزشکی اعم از درملنی و غیردرمانی, محقق مکلف است اطلاعات مربوط به روش اجرا و هدف از انجام تحقیق, زیان‌های احتمللی» فواید. ماهیت و مدت تحفیق را به میزلتی که‌با آزمودفی ارتباط دارد به وی تفهیم نموده و به سوالات او پاسخ‌های قانع‌کننده دهد و مراتب مذکور را در رضایت‌نامه قید نماید. ee 

صفحه 23:
Q Q محقق بلید به آزدمودنی اعلام نملید که می‌تولند در هر زمان که مایل باشد از شرکت در تحقیق منصرف شود. بدیهی السك ذر صورت؛اتصبراف: پژوهشنگز مکلف استا موازفی:وا "که ترک تحقیق, تبعات نامطلوبی نصیب آزمودنی می‌نماید به ایشان تفهیم نموده و او را حمایت کند. در تحقیقات علوم پزشکی, باید قبل از انجام : تمهیدات لازم از قبیل امکانات پیشگیری تشخیصیء درملنی) فراهم گردد و در صورت بروز خسارت غیرمتعارف» جبران شود. 

صفحه 24:
سانحوه اراتمی گزارش یا اعلام نتیجه تحقیقات می‌باید متضمن رعایت حقوق مادی و معنوی عناصر ذیربط آزمودنی» پژوهشگر. پژوهش و سازمان مربوطه باشد. لسأجنانجه بهنة هشگر ارائهی بعضی از اطلاعات به آزمودنی. منجر به مخدوش شدن نتايج تحقيق كردد. عدم ارلئه اين اطلاعات می‌بایستی با تأييد كميتهى اخلاق در يزوهش باشد و ضمنا برنامهريزى كاملى جهت آگاهی به موقع آزمودنی از آن اطلاعات تدارك ديده شود. or 

صفحه 25:
لا مسوولیت تفهیم اطلاعات به آزمودنی به عهدمی محقق است. در مواردی که فرد دیگری این اطلاعات را به آزمودنی بدهد از محقق سلب مسوولیت نمی‌گردد. لساشرکت دادن آزمودنی در پژوهش: بدون ارائهمی اطلاعات مربوط به پژوهش. ممنوع است. مگر این‌که آزمودنی؛ آگاهانه از حق خود در كسب اطلاعات صرف نظر كرده باشد. 

صفحه 26:
لسادر تحقیقات کارآزمایی بالینی (۲۳۱۵۱5 ۱10۱۵۱/)) که وجود دو گروه شاهد و مورد. ضروری است؛ بایستی به آزمودنی‌ها اطلاع داد که در تحقیقی شرکت کرده‌لند که ممکن است به‌طور تصادفی در یکی از دو كروه فوق قرار ككيرند. و 

صفحه 27:
لسآدر تحقيقات درملنی میزان ضرر و زیان (۳5[6) بایستی کم‌تر از منافع (8©1261115) تحقيق باشد. مرجع تشخيص نفع و ضررء كميتفى اخلاق در يزوهش مىباشد كه يس از مشورت با متخصصان حرفه‌ای رشته‌ی مربوطه اعلام نظر می‌نماید. ee 

صفحه 28:
آسادر تحقیقات غیردرمانی میزان ضرر قابل پذیرش نبایستی از میزان ضرری که آزمودنی در زندگی روزمره با آن‌ها مواجه است بیش‌تر باشد. توضیح آکه در محاسبه‌ی ضرر و زیان در زندگی روزمره. ضرورت دارد ن دسته از ضریو زیان‌هایی که آزمودنی به اقتضای موقعیت و شرایط شغلی. سنی. زمانی و مکانی با آن‌ها مواجه می‌باشد مستثنی گردد. همه 

صفحه 29:
لاعملى بودن» ساده بودن؛ راحت بودن» سریع‌بودن» اقتصادى بودن و مشابه لن نمی‌تولند توجیهی برای مواجه نمودن آزمودنی با ضرر و زیان اضافی در eo 

صفحه 30:
سادر تحقیقاتی که دارای زیان احتمالی بوده و آزمودنی‌هایی در آن‌ها مورد پژوهش قرار می‌گیرند که دچار فقر فرهنگی یا اجتماعی و یا مللی هستند لازم است درک صحیح آزمودنی‌ها در اين زيانها مورد تأیید کمیته‌ی اخلاق در پژوهش قرار گیرد. هه 

صفحه 31:
للأمحقق موظف است که اطلاعات مربوط به آزمودنیرا به‌عنوان «راز» تلقی و آن را افشا ننموده و ضمناً شرایط عدم افشای آن را نیز فراهم کنده مگر آنكه در اين مسیر محدودیتی داشته باشد که در لین صورت باید قبلا آزمودنی را مطلع نماید 60 

صفحه 32:
در مواردی که آزمودنی از نوع دارو در تحقیق بی‌اطلاع باشد. محقق بایستی ترتیبی اتخاذ نماید که در شرایط ضروری» طلاعات مربوط به دارو را در اختیار آزمودنی و یا پزشک معالج و قرار دهد. هرگونه صدمه جسمی و زیان مللی که در پی انجام تحقیق بر آزمودنی تحمیل شود بایستی مطابق قوانین موجود جبران گردد. QO 66 

صفحه 33:
لانجام روش‌های گوناگون تحقیق نباید مغایر با موازین دینی و فرهنگی آزمودنی و جامعه باشد. 

صفحه 34:
‎oO‏ شرایط مساوی در ریند تحقیق - چه از نظر آزمودنی و چه از نظر روش تحقیق - انتخاب آزمودنی از بين زندانيان و گروه‌های خاص (صغار,عقب‌ماندگان ذهنی. مبتلایان به زوال عقل, بیماران روان‌پريش و جنین) از طرفی و بقیه جامعه از طرف ديكرء انتخاب اولویت به عهده کمیته اخلاق در ‏پژوهش است. ‎ ‎or 

صفحه 35:
لساشرکت زندانیان در تحقیقاتی که نتایج آن منحصر به زندانیان می‌شود با کسب رضایت آگاهانه کتبی بلامانع است. هه 

صفحه 36:
سازندانیان را به علت شرایط خاص از جمله در دسترس بودن آنان نباید به‌عنوان آزمودنی ترجیحی در تحقیقات شرکت داد و از طرفی نیز نمی‌توان آن‌ها را از منافع تحقیق محروم نمود 99 

صفحه 37:
* شرکت گروه‌های صغار. عقب‌ماندگی ذهنی» مبتلایان به زوال عقل و بیماران روان‌پریش در کلیمی تحقیقات به شرط کسب رضایت کتبی از ولی قانونی آن‌ها و اثبات ضرورت انجام چنین تحقیقی بلامانع است. در صورتی که در ابتدای تحقیق. آزمودنی. زوال عقل و یا علائم روان‌پریشی نداشته و در مدت انجام تحقیق مبتلا به علاشم روان‌پریشی (519۳5 ‎PSYCHOTIC‏ 9 یا زوال عقل گردد؛ رضلیت قبلی باطل بوده و بلید از ولی قانینی او رضلیت کتبی کسب شود. آزمودنی‌هایی که در ابتدای تحقیق روان‌پریش یا صغیر بود‌لند. اگر در مدت انجام تحقیق به ترتیب واجد صلاحیت پا کبیر شوند. رضایت قبلی ولی ایشان باطل بوده و لازم است رضایت کتبی جدیدی از خود ایشان کسب شود. 

صفحه 38:
لسانجام تحقیقات غیردرملنی بر روی جنین مجاز نیست. انجام تحقیقات درملنی بر روی جنین مجاز است که به نفع جنین و یا مادرش بوده و ضرری متوجه هیچ یک از آنان نگردد. بذیهی است ‎Gales Gens‏ أكاهانة: كتبى از مادز و ولی قانونی جنین ضروری است. لانجام تحقیق بر روی جنین‌های سقط شده به شرط ضرورت و رعایت موازین قانونی بلامانع است. 

صفحه 39:


اخالق در پژوهش های علوم زیستی Leili Salehi,PhD Health Education Department School of Health Alborz University of Medical Sciences 1 اخالق رعایت حقوق دیگران 2 برخي مسائل اخالقي در تحقيقات • مسائل اردوگاههاي آلمانها در سال 1943 – 1945 3 Two Nazi doctors at Dachau preside over a cold water immersion experiment on a prisoner 4 Nuremberg Trials • نخستین بیانیه بین المللی در زمینه پژوهش روی انسان ها بود که درسال 1946در جریان محاکمه پزشکان نازی به سبب انجام مطالعاتی برروی زندانیان و اسرا ،صادر شد. 5 اصول اساسی نورنبرگ رضایت انسان ضرورت انجام آزمایش( پر ثمر بودن) پیش بینی قبلی نتایج( حیوانات ،وضع طبیعی ) اجتناب از هر گونه آزار جسمی و روانی 6 بیانیه هلسینکی( اصول اخالقي در پژوهش هاي پزشكي بر روي انسان) • این بیانیه توسط انجمن جهانی پزشکان در هلسینکی ارائه شد. 7 بیانیه هلسینکی • صالحیت علمی پژوهشگر (صاحب صالحیت در پزشکی در پژوهش بیومدیکال( • مسئولیت افراد مورد آزمایش همیشه با پزشک است 8 بیانیه هلسینکی • برتری اهمی ت هدف تحقیق بر خطرات • اولوی ت رعای ت منافع افراد بر منافع جامعه 9 بیانیه هلسینکی • حف ظ اس رار افراد جه ت کاهش آسیب های جسمی و روانی ،فکر ی و شخصیت • رعایت صحت اطالعات در انتشار نتایج 10 بیانیه هلسینکی • اگاهی نسبت به اهداف ،روشها، فوای د احتمالی ،و خطرات بالقوة تحقیق وناراحتی هایی که ممکن است در پی داشته باشد • ترک تحقیق در صورت تمایل • • دریافت رضایت آگاهانه و آزدانه ترجیحا به صورت کتبی 11 سه اصل بنیادی در پژوهش • اصل احترام به فرد • اصل خیر رسانی • اصل عدالت 12 کاربرد اصول سه گانه اخالق در پژوهش 13 کاربرد اصول سه گانه اخالق در پژوهش گرفتن رضایت آگاهانه ارزیابی سود وزیان ،کاربرد اصل خیررسانی انتخاب آزمودنی ،کاربرد اصل عدالت 14 رضایت نامه عنوان پژوهش را بطور کامل داشته باشد . س ازمان ی ا دانشگاه ی ک ه پژوه ش در آنجا صورت می گیرد بطور مشخص بیان شود . سازمانی که هزینه پژوهش را می پردازد به طور مشخص نام برده شود. مشخصات کامل و حقوق مجری طرح ( شامل نام ،نام خانوادگی ،آدرس کامل) ذکر شود 15 رضایت نامه اهداف کلی و ویژه پژوهش به زبان قابل درک بیان شود . روشهای اجرای طرح بطور صریح بیان شود هم ه خطرهای احتمال ی ب ه طور مشخص در رضایت نامه بیان شود . تمام منافع ی ک ه آزمودن ی ممک ن است از مطالعه به دست آورد ،بیان شود. 16 رضایت نامه روشی که آزمودنی در صورت لزوم می تواند به پاسخ پرسش هایی که برایش پیش می آید دست یابد ( تلفنی ،مکاتبه ای ،حضوری ویا).. زمان و مکان گرفتن رضایت نامه ذکر شود اظهاریه ای مبنی بر این که شرکت آزمودنی در پژوهش داوطلبانه بوده ،به همه پرسش هایش پاسخ داده شده ،و این که آزمودنی در هر زمان وبه هر دلیل ازمطالعه خارج شود و با خروج ازمطالع ه هیچ گونه زیان ی را متحمل نخواهد شد ،وجود داشته باشد 17 Consen t Form • Might take the following form I have read the Information Sheet and have had the details of the study explained to me. My questions have been answered to my satisfaction, and I may ask further questions at any time. I understand I have the right to withdraw from the study at any time and decline to answer any particular questions. I agree to provide information to the researcher(s) on the understanding that my name will not be used without my permission. I agree/do not agree to the interview being recorded electronically. I understand that I have the right to ask for the tape to be turned off at any time during the interview I agree to participate in this study under the conditions set out in the information sheet Signature – Name - Date 18 19 • اين كدها پس از انجام يك طرح پژوهشي تحت عنوان «تدوين موازين اخالقي و حقوقي جهت حفاظت از آزمودني‌ در پژوهش‌هاي علوم پزشكي» كه حاصل مطالعاتي بر روي كت ب و مقاالت منتشره درباره‌ي رضايت آگاهان ه ،نفع و ضرر و نحوه‌ي انتخاب آزمودني و هم‌چنين مورد توجه قرار دادن بيانيه‌هاي نورنبرگ ،هلسينكي و بيانيه‌ي بلمونت بوده است با تطبيق نتايج با فقه و حقوق اسالمي و نيز همخواني با فرهنگ و اعتقادات حاكم بر جامعه‌ي اسالمي ما با تصويب نهايي كميته ي كشوري اخالق در پژوهش‌هاي علوم پزشكي براي بهره برداري و مبناي قضاوت اخالقي كميته‌هاي منطقه‌اي اخالق در پژوهش تهيه و به دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي به شرح زير اعالم گرديده است: 20  كسب رضايت آگاهانه در كليه تحقيقاتي كه بر روي آزدمودني‌انساني انجام مي‌گيرد ضروري است .در مورد تحقيقات مداخله‌اي ،كسب رضايت آگاهانه بايد كتبي باشد. ارجحيت مناف ع جامع ه يا پيشرف ت عل م نمي‌تواند توجيه ي براي قرار دادن آزمودني در معرض ضرور و زيان غيرمعقول باشد و يا محدوديتي در اعمال اراده و اختيار او ايجاد نمايد. كس ب رضايت آگاهان ه بايس تي فارغ از هرگونه اجبار، تهديد ،تطميع و اغوا انجام گرديد ،در غير اين صورت، رضايت اخذ شده باطل و هيچ اثر قانوني بر آن مترتب نيست و در صورت بروز هرگونه خسارت ،مسؤوليت آن متوجه پژوهشگر خواهد بود. 21  در مواردي كه به لحاظ تشكيالتي ،محقق و موقعيتي باالتر و مؤثرتر نسبت به آزمودني‌داشت ه باش د ،عل ت انتخاب آزمودن ي بايد ب ه تأييد كميته اخالق در پژوهش رسيده و توسط فردي ثالث ،رضايت آگاهانه كسب شود. در انجام تحقيقات علوم پزشكي اعم از درماني و غيردرماني ،محقق مكلف است اطالعات مربوط به روش اجرا و هدف از انجام تحقيق ،زيان‌هاي احتمالي ،فوايد، ماهيت و مدت تحقيق را به ميزاني كه با آزمودني ارتباط دارد به وي تفهيم نموده و ب ه س ؤاالت او پاس خ‌هاي قانع‌كننده ده د و مراتب مذكور را در رضايت‌نامه قيد نمايد. 22  محقق بايد به آزدمودني اعالم نمايد كه مي‌تواند در هر زمان كه مايل باشد از شركت در تحقيق منصرف شود .بديهي است در صورت انصراف ،پژوهشگر مكلف است مواردي را كه ترك تحقيق ،تبعات نامطلوبي نصيب آزمودني مي‌نمايد به ايشان تفهيم نموده و او را حمايت كند. در تحقيقات علوم پزشكي ،بايد قب ل از انجام تحقيق، تمهيدات الزم (از قبيل امكانات پيشگيري ،تشخيصي، درماني) فراهم گردد و در صورت بروز خسارت غيرمتعارف، جبران شود. 23  نحوه ارائه‌ي گزارش يا اعالم نتيج ه تحقيقات مي‌بايد متضم ن رعايت حقوق مادي و معنوي عناص ر ذيرب ط آزمودن ي ،پژوهشگ ر ،پژوهش و سازمان مربوطه باشد. چنانچه به‌نظر پژوهشگر ،ارائه‌ي بعضي از اطالعات به آزمودني ،منجر به مخدوش شدن نتايج تحقيق گردد ،عدم ارائه اين اطالعات مي‌بايستي با تأييد كميته‌ي اخالق در پژوهش باشد و ضمناً برنامه‌ريزي كاملي جهت آگاهي به موقع آزمودني از آن اطالعات تدارك ديده شود. 24  مسؤوليت تفهيم اطالعات به آزمودني ب ه عهده‌ي محق ق است .در مواردي كه فرد ديگري اين اطالعات را به آزمودن ي بده د از محق ق سلب مسؤوليت نمي‌گردد. شركت دادن آزمودن ي در پژوهش، بدون ارائه‌ي اطالعات مربوط به پژوه ش ،ممنوع اس ت .مگ ر اين‌كه آزمودن ي ،آگاهان ه از حق خود در كسب اطالعات صرف نظر كرده باشد. 25  در تحقيقات كارآزمايي باليني ( )Clinical Trialsكه وجود دو گروه شاه د و مورد ،ضروري اس ت؛ بايس تي ب ه آزمودني‌ه ا اطالع داد كه در تحقيقي شركت كرده‌اند كه ممكن است به‌طور تصادفي در يكي از دو گروه فوق قرار گيرند. 26 در تحقيقات درماني ميزان ضرر و زيان ( )Riskبايستي كم‌تر از منافع ( )Benefitsتحقيق باشد .مرجع تشخيص نفع و ضرر ،كميته‌ي اخالق در پژوهش مي‌باشد كه پس از مشورت با متخصصان حرفه‌اي رشته‌ي مربوطه اعالم نظر مي‌نمايد. 27 در تحقيقات غيردرمان ي ميزان ضرر قاب ل پذيرش نبايستي از ميزان ضرري كه آزمودني در زندگي روزمره با‌آن‌ها مواجه است بيش‌تر باشد .توضيح آكه در محاسبه‌ي ضرر و زيان در زندگي روزمره ،ضرورت دارد آن دسته از ضرر‌و زيان‌هايي كه آزمودني به اقتضاي موقعيت و شرايط شغلي ،سني ،زماني و مكاني با آن‌ها مواجه مي‌باشد مستثني گردد. 28 عملي بودن ،س اده بودن ،راح ت بودن ،سريع‌بودن، اقتصادي بودن و مشابه آن نمي‌تواند توجيهي براي مواج ه نمودن آزمودن ي ب ا ضرر و زيان اضافي در تحقيق باشد. 29 در تحقيقات ي كه داراي زيان احتمالي بوده و آزمودني‌هايي در آن‌ها مورد پژوهش قرار مي‌گيرند كه دچار فقر فرهنگي يا اجتماعي و يا مالي هستند الزم اس ت درك ص حيح آزمودني‌ه ا در اين زیان‌ها مورد تأييد كميته‌ي اخالق در پژوهش قرار گيرد. 30 محق ق موظ ف اس ت كه اطالعات مربوط به آزمودني‌را به‌عنوان «راز» تلقي و آن را افشا ننموده و ضمناً شرايط عدم افشاي آ ن را نيز فراه م كن د ،مگ ر آن‌كه در اين مسير محدوديتي داشته باشد كه در اين صورت بايد قب ً ال آزمودني را مطلع نمايد 31 در مواردي كه آزمودني از نوع دارو در تحقيق بي‌اطالع باشد، محق ق بايس تي ترتيبي اتخاذ نمايد كه در شرايط ضروري، اطالعات مربوط به دارو را در اختيار آزمودني و يا پزشك معالج او قرار دهد. ‏هرگونه صدمه جسمي و زيان مالي كه در پي انجام تحقيق بر آزمودني تحميل شود بايستي مطابق قوانين موجود جبران گردد. 32 انجام روش‌هاي گوناگون تحقيق نبايد مغاير با موازين ديني و فرهنگي آزمودني و جامعه باشد. 33 در شرايط مساوي در روند تحقيق -چه از نظر آزمودني و چه از نظر روش تحقيق -انتخاب آزمودني از بين زندانيان و گروه‌هاي خاص (صغار،عقب‌ماندگان ذهني ،مبتاليان به زوال عقل ،بيماران روان‌پريش و جنين) از طرفي و بقيه جامعه از طرف ديگ ر ،انتخاب اولويت ب ه عهده كميته اخالق در پژوهش است. 34 شركت زندانيان در تحقيقاتي كه نتايج آن منحصر به زندانيان مي‌شود با كسب رضايت آگاهانه كتبي بالمانع است. 35 زندانيان را به علت شرايط خاص از جمله در دسترس بودن آنان نبايد به‌عنوان آزمودني ترجيحي در تحقيقات شركت داد و از طرفي نيز نمي‌توان آن‌ها را از منافع تحقيق محروم نمود 36 • شركت گروه‌هاي صغار ،عقب‌ماندگي ذهني ،مبتاليان به زوال عقل و بيماران روان‌پريش در كليه‌ي تحقيقات به شرط كسب رضايت كتبي از ولي قانوني آن‌ه ا و اثبات ضرورت انجام چنين تحقيقي بالمانع است .در صورتي كه در ابتداي تحقيق ،آزمودني ،زوال عقل و يا عالئم روان‌پريشي نداشته و در مدت انجام تحقيق مبتال به عالئم روان‌پريشي ( )Psychotic signsو يا زوال عقل گردد؛ رضايت قبلي باطل بوده و بايد از ولي قانوني او رضايت كتبي كسب شود .آزمودني‌هايي كه در ابتداي تحقيق روان‌پريش يا صغير بوده‌اند ،اگر در مدت انجام تحقيق به ترتيب واجد صالحيت يا كبير شوند ،رضايت قبلي ولي ايشان باطل بوده و الزم است رضايت كتبي جديدي از خود ايشان كسب شود. 37 انجام تحقيقات غيردرماني بر روي جنين مجاز نيست .انجام تحقيقات درماني بر روي جنين مجاز است كه به نفع جنين و يا مادرش بوده و ضرري متوجه هيچ يك از آنان نگردد. بديه ي اس ت كس ب رضايت آگاهان ه كت بي از مادر و ولي قانوني جنين ضروري است. ‏انجام تحقيق بر روي جنين‌هاي س قط شده به شرط ضرورت و رعايت موازين قانوني بالمانع است. 38 39