اخلاق معاشرت

صفحه 1:
ek 

صفحه 2:
#6 یال آن و لوا وم یو کم قبل المشرق والمغرب وک ناهول اليو التتهكة والكتب ails = 1 ai ‏خبّه-دوی‎ IIS 5 وَالْمَسَككِينَ ‎AS ISG IG‏ آلصَوهوءاق الرکزء والموفو رک یعهیجم هر چم یسم بر SMASH willis LOG Kise nats 4 6 ‏صکش ویک ها نمکیره‎ ۱۷۷ ‏سوره بقره آیه‎ از این آیه استفاده می شود که در معاشرت کمک به دیگران . عبادت جمعی , وفا به عهد و صبر در پستی و بلندی های زندگی لازم است 

صفحه 3:
فصل 5 اخلاق معاشرت جلسه دهم و يازدهم 

صفحه 4:
اهداف این فصل : الف - دانشی ۱-با ویژگی های دوست خوب و بد آشنا شویم. ۲با وظایف اخلاقی خود . در معاشرت با افراد و گروه ۳-ضمن آشنایی با فریضه امر به معروف و نهی از منکر . در اجرای این وظیفه الهی اقدام کنیم. 

صفحه 5:
ب - رفتاری ۱- با توجه به تاثیر فوق العاده معاشرت در شکل گیری شخصیت انسان . در انتخاب معاشران خود . دقت لازم را را به کار گیریم . ۲-در معاشرت . خود را مقدم بر دیگران ندانیم و هر جه را برای خود می پسندیم برای دیگران نیز بپسندیم و بالعکس. ۳-در حل اختلافات اجتماعی میان مسلمانان کوشا باشیم. ۴-ضمن آشنایی با هدف اصلی معاشرت ,دنبال بهره جویی های شخصی نباشیم. 

صفحه 6:
سوالات اين فصل -انزوا و دوری از معاشرت بهتر است یا اجتماعی بودن و معاشرت وسیع ؟ با اینکه در طول تاریخ افرادی طرفدار گوشه گیری و انزوا بوده اند و فوائدی مانند : دوری از ریا و حسد و غیبت و تکبر و مورد تهمت و سوءظن قرار گرفتن را برای آن شمرده اند. اما معاشرت صحیح و زندگی اجتماعی که ظرف ظهور و بروز فضایل و شخصیت و هویت انسان است بهتر از انزوا بوده و تکامل بشری را در پی دارد. البته هر یک از این ۲ مضرات و منافعی دارند.اما منافع معاشرت بسیارمهم تر و غیر قابل اغماض است. 

صفحه 7:
۳-به نظر شما انسان مدنی بالطبع است یا مدنی بالاجبار؟ بعضی خواسته اند اثبات کنند که انسان برای رفع احتیاجات خود مجبور است در جمع بوده و معاشرت داشته باشد .لکن به نظر می رسد انسان که به گفته بعضی از نویسند گان از ماده انس گرفته شده طبعا و فطر تا نیازمند انس و الفت است . دليل اين مدعا آن است كه اكر یک انسان را در سلول انفرادی قرار دهند و همه احتیاجاتش را برطرف کنند باز راحت نسیت و می خواهد در جمع و جامعه باشد. ۳-به تعبیر پیامبر اکرم (ص) معاشرت بهتر یا تنهایی؟ آن حضرت به ابی ذر فرمودند: همنشین خوب بهتر از تنهایی است و تنهایی بهتر از همنشین بد است. «الجلیس الصالح خیر من الوحده و الوحده خیر من جلیس السوء» هم نشین تو از تو به بايد تا تو را عقل و دین بیافزاید. 

صفحه 8:
۴- انواع معاشرت های یک فرد را بیان کنید؟ الف)معاشرت با عمو م انسان ها . قرآن هم عبارت «یا ایها الناس» را برای عموم اورده . ب)معاشرت با مسلمین و هم دینان - پا ایها الذین امنوا ...۰ ج)معاشرت با شهروند و همسایگان امیر المومنین فرمودند: الله الله فى جيرانكم....... د)معاشرت با دوستان )معاشرت خانواد كى با اقوام و نزديكان 

صفحه 9:


صفحه 10:
۵- معیار معاشرت چیست؟ نفس خود انسان . به طوری که هر چه را برای خود می پسندی برای دیگران هم بپسندی و هر چه را برای خود نمی پسندی برای دیگران هم نپسندی. امير المومنین می فر مایند: «يا بني اجعل نفسك ميزانا في بينك و بين غيرك » فاحبب لغيرك ما تحب لنفسك» ع- در معاشرت وظيفه ما نسبت به ديكران جيست؟ الف)محبت و مهر ورزى به بندكان خذا. پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «مردم عیال خداوند اند ,پس محبوب ترین افراد در نزد خداوند نیکو ترین ایشان نسبت به عيال خداوند است.» 

صفحه 11:
ب)پار مظلوم و خصم ظالم باشیم. امير المومنين مى فرمايند: «کونا للظالم خصما و للمظلوم عونا» ج)خدوم و خیر باشیم. « لا خیر فی من لا بحب جمع المال من حلال يكف بهی وجه و یقضی به دینه و یصل به رحمه » سعدی طریقت بجز خدمت خلق نیست به تسبیح و سجاد ه دلق نیست د)به فکر پیشرفت جامعه اسلامی باشیم. پیامبر اکرم می فرمایند: - «من اصبح لا ييتم بامور المسلمين فليس بمسلم» 

صفحه 12:
۷- ما در برابر مشکلات و نیاز مندی های دیگران چه وظیفه ای داریم؟ بخاطر خدا در حل مشکلات آنان تلاش کنیم. ‎lol‏ رضا (ع) می فرمایند: «ان لله عبادا في ‎PIN‏ يسعون في حوائج الناسءهم الآمنون یوم القيامه ومن ادخل علي مومن سرورا فرج الله قلبه يوم القيامه» صد ها فرشته بوسه بر آن دس می زنند کز کار خلق یک گره بسته وا کند ‎Jigs Lb‏ کانت» هم کمک. به دیگران و حل مشکلات دیگران را توصیه می کند . اما او این کار را برای فراگیر و قانون عام شدن توصبه می کند که اگر خودش هم روزی نیازمند شود .طبق همان قانون مشکلش حل شود.ولی اسلام می فرمایند : اگر برای خدا باشد ارزشمند است . نه اینکه باز هم به فكر خويش باشيم. 

صفحه 13:
۸-ما در برابر اختلافات مومنین در جامعه چه مسولیتی داریم؟ یکی از بهترین اخلاقیات اجتماعی «اصلاح ذات بين » است و در اين رابطه روایات و آیات فراوانی داریم . به عنوان نمونه : پیامبر اکرم می فرمایند: «آشتی دادن میان مردم بهتراست از نماز و روزه سالیان زیاد» قرآن کر نم در اد.. مهرد م. فد مانند: عر 2 بحاو رمع لبي ‎Js SY! pec gles‏ لانف ‎at Zz‏ ‎abl pee Sil Aol‏ اصلاح ذات بین توصیه شده سوره انفال آیه ۱ 

صفحه 14:
می‌المومییافتکلو اس خوا بسانت حدهعا ‎AEE MLS SE‏ سل 0 ‎aS‏ ایا سر واه ‎a ANCA 4 aN Sipe‏ لي تما وتو وه لعا کر لزان ۱ سوره حجرات آیه ‎٩‏ و۱۰ 

صفحه 15:
- آیا در معاشرت. ما حق دخالت در امور دیگران را داریم؟ دخالت بی جا در امور شخصی و پنهان دیگران جایز نیست.اما در امور اجتماعی و مسائل مربوط به جامعه مسلمین وظیفه داریم با دلسوزی و خیرخواهی به مسائل دوستان و هم نوعان خود نظارت کنیم و در موارد لازم تذکر دهیم . این کار موجب کمال و رفع نواقص جامعه مسلمین خواهد شد و به همین جهن اسلام امر به معروف و نهی از منکر را بر همه مسلمین واجب کرده است. اگر دیدی که نابینا به چاه است اگر خاموش بنشینی گناه است قرآن کریم در مورد این و ظیفه الهی می فرماید: 

صفحه 16:
‎dada pistes 4‏ وده ع ‎oc‏ سح سح ل ع ‎UY‏ ‏وی روت مت رون ویتهزت مآنشگر ‏هوشر و | ‎Spy‏ لصّلوة ويؤتوت ال 0 ‎ake»‏ ‎ANG ‏و وم‎ ore ‎Ose saline ‏و رک‎ ‏رو 1 اما 

صفحه 17:
ا 2 ‎maar Sty‏ = يب ىقو ا لتصلوة وأمر 27 +, Atv fee ‏مر مج & ره‎ eae aoe NS Bah Whe poly S25 ‏بالمعروف وآنه‌عن‎ 7 = ie" xt ‏و و ود‎ )( ‏منعزمالامور‎ سوره لقمان آیه ۳ 

صفحه 18:
نت مبر اکرم(نش) . بهترین فرد از مسلمانان چه کسی است؟ وقتى اين سوال از حضرت شد فرمودند: «امرهم بالمعروف و انياهم عن المنکر و اتقاهم لله و ارضاهم» ۱-مراتب امر به معروف و نهی از منکر را توضیح دهید؟ کدام مرتبه قابل جلو گیری از سوی هیچ کسی نیست؟ ‎pol‏ به معروف دارای ۳مرتبه ,قلبی,زبانی و عملی است و آن مرتبه ای که قابل جلو گیری از سوی دیگران نیست ؛ مرتبه قلبی است. 

صفحه 19:
‎١1‏ - شرايط امر به معروف و نهی از منکر چیست؟ ‏الف)از شرایط امر به معروف و نهی از منکر,شناخت معروف و منکر است و الا تا شخص معروف و منکر را نشناسد.حق امر و نهی ندارد. ‏ب)احتمال تاثیر بدهد. ‏ج)بداند که شخص ‎Jole‏ « تصمیم بر تکرار و ادامه دارد. ‏د)خود آمر و ناهی عامل به گفته های خود باشد. چون قرآن می فرماید: ‏«لم تقولون مالا تفعلون» ‏۳- راه های مثبت و منفی اجرای امر به معروف ونهی از منکر را توضیح دهید؟ 

صفحه 20:
راه های مثبت این است که با زبان نرم و لین .همراه با دلسوزی و همدلی و مدارا اقدام کنیم. قرآن در این رابطه می, فرماید: ليه SO ye 5 xh, SEIZE O ‏منالمزمیوت‎ aes fn obese ‎Zo Be >‏ = برىء مماتعملوت لإييا سوره شعرا آیه ۲۱۶۱7۲۱۴ ‏اينکه قرآن می فرماید::بگو من از اين کار تان بیزارم. نه از خودتان» احترام به شخصیت طرف و بسیار آموزنده است . ‏راه های منفی آنست که با قدرت و قوه ی قهربه جلو منکرات گرفته شود و این قسمت بیشتر بر عهده ی حکومت و دولت اسلامی است.البته مردم هم می توانند گاهی با ترک مراوده و روی گردانی و امثال آن .از راه های منفی اقدام کنند. ‏لا کن تا راه مثبت باز است نباید از راه منفی اقدان کرد. 

صفحه 21:
۴- آسیب های معاشرت با دیگران کدامند؟ الف)دخالت در امور خصوصی و پنهان دیگران. البته نظارت و دخالت در امور مدیران و روسای سازمان های دولتی وظیفه حکومت و مقامات بالاتر است؛چون مربوط به کل جامعه و پیت المال است. ب) شایعه پراکنی ج)نگرش انتفاعی و سوءاستفاده از دیگران ۵- آیا شایعه پراکنی در اجتماع گناه است؟ البته جایز نیست که انسان هرچه را شنید منتشر کند.بلکه باید تحقیق کند.اگر خلاف است حق ندارد منتشر کند: پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «يا اباذر كفي بالمرء کذبا ان تحدث ‎JS‏ ما یستمع» قضيه امام زاده بعقوب در ‎ol‏ بحث مناسب است 

صفحه 22:
۶- نگرش انتفاعی چیست؟ وچگونه در معاشرت آسیب ساز است؟ اينكه انسان هدفش از دوست شدن يا وصلت با دیگران سودجویی برای خود باشد. آسیب بزرگی است و بنیان بسیاری از معاشرت ها و دوستی ها را خراب می کند. در معاشرت اگر هدف صحیح نباشد و معیار معاشرت رعایت نشود.مصداق این بیت است: «اين دغل دوستان که می بینی مگسانند گرد شیرینی» ۷- ویژگی های دوست خوب کدامند؟ 

صفحه 23:
0ن ى فرمارند: دوست خولٍ كسى است كه الف)ظاهر و باطنش يكسان باشد. ب)زینت دوستش را زینت خود و ننگ او را ننگ خود بداند. ج)ثروت و قدرت ,رفتارش را تغییر ندهد. د)چیزی را از دوستش دریغ نورزد. )در سختی ها . دوست خود را رها نکند. در روایت دیگری ,پیامبر اکرم(ص) نشانه های دوست خوب را چنین بیان می فرمایند: «الف)دیدن او انسان را به باد خدا بیندازد. ب) گفتارش بر دانش انسان بیفزاید. ج)رفتارش انسان را به پاد آخرت بیندازد.» 

صفحه 24:
۸- ویژگی های دوست بد که بايد از او برحذر باشیم. کدام است؟ امیر المومنین (ع) فرمودند: «بدترین دوستان کسی است که گناه را در چشم انسان زیبا جلوه دهد .» امام سجاد نیز در بیانی می فرماید: «از دوستی با ۵ گروه پرهیز کنید: ١)دروغ‏ كو ۲)فاسق ۳)بخیل ۴)احمق ه كسى كه رابطه اش را با خويشان خود قطع كرده.» 

صفحه 25:
قرآن کریم زبان حال کسی را که با افراد ناباب دوست شده ,چنین می فرماید: روم رم مت ‎Basis‏ الم یدموا ‎57 Nok TAO TASES Gs HE Sale LIO ULE 4 © Vie coh fob Shi ‏سوره فرقان آیه ۲۷ تا ‎۲٩‏ 

صفحه 26:


صفحه 27:
1 ۱ ا 3 . 1 1 ۴ e a ‏ع"‎ ‎® ‎a ‎۴ ارو 

سوره بقره آيه 177 از اين آيه استفاده مي شود كه در معاشرت كمك به ديگران ، عبادت جمعي ،وفا به عهد و صبر در پستي و بلندي هاي زندگي الزم است فصل ششم : اخالق معاشرت جلسه دهم و يازدهم اهداف اين فصل: K الف – دانشي -1با ويژگي هاي دوست خوب و بد آشنا شويم. -2با وظايف اخالقي خود ،در معاشرت با افراد و گروه هاي مختلف آشنا شويم. -3ضمن آشنايي با فريضه امر به معروف و نهي از منكر ، در اجراي اين وظيفه الهي اقدام كنيم. ب -رفتاري -1با توجه به تاثير فوق العاده معاشرت در شكل گيري شخصيت انسان ،در انتخاب معاشران خود ،دقت الزم را را به كار گيريم . -2در معاشرت ،خود را مقدم بر ديگران ندانيم و هر چه را براي خود مي پسنديم براي ديگران نيز بپسنديم و بالعكس. -3در حل اختالفات اجتماعي ميان مسلمانان كوشا باشيم. -4ضمن آشنايي با هدف اصلي معاشرت ،دنبال بهره جويي هاي شخصي نباشيم. سواالت اين فصل : -1انزوا و دوري از معاشرت بهتر است يا اجتماعي بودن و معاشرت وسيع ؟ با اينكه در طول تاريخ افرادي طرفدار گوشه گيري و انزوا بوده اند و فوائدي مانند :دوري از ريا و حسد و غيبت و تكبر و مورد تهمت و سوءظن قرار گرفتن را براي آن شمرده اند. اما معاشرت صحيح و زندگي اجتماعي كه ظرف ظهور و بروز فضايل و شخصيت و هويت انسان است بهتر از انزوا بوده و تكامل بشري را در پي دارد. البته هر يك از اين 2مضرات و منافعي دارند.اما منافع معاشرت بسيارمهم تر و غير قابل اغماض است.  -2به نظر شما انسان مدني بالطبع است يا مدني باالجبار؟ بعضي خواسته اند اثبات كنند كه انسان براي رفع احتياجات خود مجبور است در جمع بوده و معاشرت داشته باشد .لكن به نظر مي رسد انسان كه به گفته بعضي از نويسندگان از ماده انس گرفته شده طبعا و فطرتا نيازمند انس و الفت است . دليل اين مدعا آن است كه اگر يك انسان را در سلول انفرادي قرار دهند و همه احتياجاتش را برطرف كنند باز راحت نسيت و مي خواهد در جمع و جامعه باشد. -3به تعبير پيامبر اكرم (ص) معاشرت بهتر يا تنهايي؟ آن حضرت به ابي ذر فرمودند: همنشين خوب بهتر از تنهايي است و تنهايي بهتر از همنشين بد است. «الجليس الصالح خير من الوحده و الوحده خير من جليس السوء» تا تو را عقل و دين بيافزايد. هم نشين تو از تو به بايد  -4انواع معاشرت هاي يك Kفرد را بيان كنيد؟ الف)معاشرت با عمو م انسان ها .قرآن هم عبارت «يا ايها الناس» را براي عموم آورده . ب)معاشرت با مسلمين و هم دينان = يا ايها الذين امنوا . . . . ج)معاشرت با شهروند و همسايگان امير المومنين فرمودند :اهلل اهلل في جيرانكم....... د)معاشرت با دوستان ه)معاشرت خانوادگي با اقوام و نزديكان حلقه هاي معاشرت معاشرت خانوادگي معاشرت با دوستان معاشرت با همشهريان معاشرت به همكيشان و همدينان معاشرت با عموم انسان ها  -5معيار معاشرت چيست؟ نفس خود انسان ،به طوري كه هر چه را براي خود مي پسندي براي ديگران هم بپسندي و هر چه را براي خود نمي پسندي براي ديگران هم نپسندي. امير المومنين مي فرمايند: «يا بني اجعل نفسك ميزانا في بينك و بين غيرك ، فاحبب لغيرك ما تحب لنفسك» -6در معاشرت وظيفه ما نسبت به ديگران چيست؟ الف)محبت و مهر ورزي به بندگان خدا. پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند: «مردم عيال خداوند اند ،پس محبوب ترين افراد در نزد خداوند نيكو ترين ايشان نسبت به عيال خداوند است». ب)يار مظلوم و خصم ظالم باشيم. امير المومنين مي فرمايند: «كونا للظالم خصما و للمظلوم عونا» ج)خدوم و خير باشيم. « ال خير في من ال يحب جمع المال من حالل يكف بهي وجه و يقضي به دينه و يصل به رحمه » سعدي طريقت بجز خدمت خلق نيست به تسبيح و سجاد ه دلق نيست د)به فكر پيشرفت جامعه اسالمي باشيم. پيامبر اكرم مي فرمايند: «من اصبح ال يهتم بامور المسلمين فليس بمسلم»  -7ما در برابر مشكالت و نياز مندي هاي ديگران چه وظيفه اي داريم؟ بخاطر خدا در حل مشكالت آنان تالش كنيم. امام رضا (ع) مي فرمايند: «ان لله عبادا في االرض يسعون في حوائج الناس،هم اآلمنون يوم القيامه ومن ادخل علي مومن سرورا فرج الله قلبه يوم القيامه» صد ها فرشته بوسه بر آن دس مي زنند كز كار خلق يك گره بسته وا كند «اما نوئل كانت» هم كمك Kبه ديگران و حل مشكالت ديگران را توصيه مي كند ،اما او اين كار را براي فراگير و قانون عام شدن توصيه مي كند كه اگر خودش هم روزي نيازمند شود ،طبق همان قانون مشكلش حل شود.ولي اسالم مي فرمايند :اگر براي خدا باشد ارزشمند است ،نه اينكه باز هم به فكر خويش باشيم.  -8ما در برابر اختالفات مومنين در جامعه چه مسوليتي داريم؟ يكي از بهترين اخالقيات اجتماعي «اصالح ذات بين » است و در اين رابطه روايات و آيات فراواني داريم .به عنوان نمونه :پيامبر اكرم مي فرمايند: «آشتي دادن ميان مردم بهتراست از نماز و روزه ساليان زياد» قرآن كريم در اين مورد مي فرمايند: اصالح ذات بين توصيه شده سوره انفال آيه 1 سوره حجرات آيه 9و10  -9آيا در معاشرت ،ما حق دخالت در امور ديگران را داريم؟ دخالت بي جا در امور شخصي و پنهان ديگران جايز نيست،اما در امور اجتماعي و مسائل مربوط به جامعه مسلمين وظيفه داريم با دلسوزي و خيرخواهي به مسائل دوستان و هم نوعان خود نظارت كنيم و در موارد الزم تذكر دهيم . اين كار موجب كمال و رفع نواقص جامعه مسلمين خواهد شد و به همين جهت اسالم امر به معروف و نهي از منكر را بر همه مسلمين واجب كرده است. اگر ديدي كه نابينا به چاه است اگر خاموش بنشيني گناه است قرآن كريم در مورد اين و ظيفه الهي مي فرمايد: سوره توبه آيه 71 سوره لقمان آيه 17  – 10به فرمايش پيامبر اكرم(ص) ،بهترين فرد از مسلمانان چه كسي است؟ وقتي اين سوال از حضرت شد فرمودند: «امرهم بالمعروف و انهاهم عن المنكر و اتقاهم لله و ارضاهم» -11مراتب امر به معروف و نهي از منكر را توضيح دهيد؟كدام مرتبه قابل جلوگيري از سوي هيچ كسي نيست؟ امر به معروف داراي 3مرتبه ،قلبي،زباني و عملي است و آن مرتبه اي كه قابل جلوگيري از سوي ديگران نيست ؛ مرتبه قلبي است.  -12شرايط امر به معروف و نهي از منكر چيست؟ الف)از شرايط امر به معروف و نهي از منكر،شناخت معروف و منكر است و اال تا شخص معروف و منكر را نشناسد،حق امر و نهي ندارد. ب)احتمال تاثير بدهد. ج)بداند كه شخص عامل ،تصميم بر تكرار و ادامه دارد. د)خود آمر و ناهي عامل به گفته هاي خود باشد .چون قرآن مي فرمايد: «لم تقولون ماال تفعلون» -13راه هاي مثبت و منفي اجراي امر به معروف ونهي از منكر را توضيح دهيد؟ راه هاي مثبت اين است كه با زبان نرم و لين ،همراه با دلسوزي و همدلي و مدارا اقدام كنيم. قرآن در اين رابطه مي فرمايد: سوره شعرا آيه 214تا 216 اينكه قرآن مي فرمايد«:بگو من از اين كارتان بيزارم ،نه از خودتان» احترام به شخصيت طرف و بسيار آموزنده است . راه هاي منفي آنست كه با قدرت و قوه ي قهريه جلو منكرات گرفته شود و اين قسمت بيشتر بر عهده ي حكومت و دولت اسالمي است.البته مردم هم مي توانند گاهي با ترك مراوده و روي گرداني و امثال آن ،از راه هاي منفي اقدام كنند. ال كن تا راه مثبت باز است نبايد از راه منفي اقدان كرد.  -14آسيب هاي معاشرت با ديگران كدامند؟ الف)دخالت در امور خصوصي و پنهان ديگران .البته نظارت و دخالت در امور مديران و روساي سازمان هاي دولتي وظيفه حكومت و مقامات باالتر است؛چون مربوط به كل جامعه و بيت المال است. ب) شايعه پراكني ج)نگرش انتفاعي و سوءاستفاده از ديگران -15آيا شايعه پراكني در اجتماع گناه است؟ البته جايز نيست كه انسان هرچه را شنيد منتشر كند،بلكه بايد تحقيق كند.اگر خالف است حق ندارد منتشر كند. پيامبر اكرم (ص) مي فرمايند: «يا اباذر كفي بالمرء كذبا ان تحدث بكل ما يستمع» قضيه امام زاده يعقوب در اين بحث مناسب است  -16نگرش انتفاعي چيست؟ وچگونه در معاشرت آسيب ساز است؟ اينكه انسان هدفش از دوست شدن يا وصلت با ديگران سودجويي براي خود باشد.آسيب بزرگي است و بنيان بسياري از معاشرت ها و دوستي ها را خراب مي كند. در معاشرت اگر هدف صحيح نباشد و معيار معاشرت رعايت نشود،مصداق اين بيت است: «اين دغل دوستان كه مي بيني مگسانند گرد شيريني» -17ويژگي هاي دوست خوب كدامند؟ امام صادق مي فرمايند :دوست خوب كسي است كه الف)ظاهر و باطنش يكسان باشد. ب)زينت دوستش را زينت خود و ننگ او را ننگ خود بداند. ج)ثروت و قدرت ،رفتارش را تغيير ندهد. د)چيزي را از دوستش دريغ نورزد. ه)در سختي ها ،دوست خود را رها نكند. در روايت ديگري ،پيامبر اكرم(ص) نشانه هاي دوست خوب را چنين بيان مي فرمايند: «الف)ديدن او انسان را به ياد خدا بيندازد. ب)گفتارش بر دانش انسان بيفزايد. ج)رفتارش انسان را به ياد آخرت بيندازد».  -18ويژگي هاي دوست بد كه بايد از او برحذر باشيم ،كدام است؟ امير المومنين (ع) فرمودند: «بدترين دوستان كسي است كه گناه را در چشم انسان زيبا جلوه دهد ». امام سجاد نيز در بياني مي فرمايد: «از دوستي با 5گروه پرهيز كنيد: )3بخيل )4احمق )1دروغ گو )2فاسق 5كسي كه رابطه اش را با خويشان خود قطع كرده». قرآن كريم زبان حال كسي را كه با افراد ناباب دوست شده ،چنين مي فرمايد: سوره فرقان آيه 27تا 29