استانداردهای نام گذاری فولادها

استانداردهای نام گذاری فولادها

اسلاید 1: استانداردهای نامگذاری فولادهاSteel Numbering Systems

اسلاید 2: معرفی برخی از متداولترین استانداردهای نامگذاری فولادها فولادها به روشهاي مختلفی تقسیم بندي می شوند که تقسیم بندي آنها می تواند بر اساس موارد زیر باشد:بر اساس ترکیب شیمیایی، مانند فولاد کربنی، فولاد کم آلیاژ ، فولاد زنگ نزن و ... بر اساس روش تولید مانند روش کوره الکتریکی و ...بر اساس روش ساخت، مانند نورد گرم، نورد سرد و ... بر اساس شکل محصول مانند ورق، لوله، میله، صفحه و ... بر اساس روش اکسیژن زدایی مانند فولاد آرام، نیمه آرام، جوشان و ... بر اساس ریز ساختار مانند فریتی، پرلیتی، مارتنزیتی بر اساس استحکام مورد نیاز بر اساس عملیات حرارتی مانند بازپختی، کوئنچ و تمپر و... بر اساس کیفیت محصول مانند فولاد با کیفیت آهنگري، کیفیت تجاري و ... بر اساس کاربرد مانند فولاد فنر، فولاد ساختمانی، فولاد ابزار و ....

اسلاید 3: تقسیم بندی بر اساس ترکیب شیمیاییانواع فولادها1- فولادهای ساده کربنی (Fe-C) 2- فولادهای آلیاژی (Fe-C + Alloy Elements)تقسیم بندی انواع فولادهای ساده کربنی:1- فولادهای کم کربن (Low Carbon Steel): %C<0.25-0.32- فولادهای کربن متوسط (Medium Carbon Steel): 0.25-0.3<%C<0.65-0.73- فولادهای با کربن بالا (High Carbon Steel): 0.65-0.7<%C

اسلاید 4: Ni-Cr-Mo-Mn-V-Ti-W-Nb-Si-Co-Cb,… مهمترین عناصر آلیاژی فولاد: تقسیم بندی فولادهای آلیاژی: 1- فولادهای میکروآلیاژ (Micro Alloy Steel):در این نوع فولادها با افزودن حداکثر چند صدم یا چند دهم درصد از عناصر Ti, V, Nb استحکام بسیار بالایی ایجاد می‌شود.2- فولادهای کم آلیاژ (Low Alloy Steel): %Alloy Elements ≤ 5%3- فولادهای پر آلیاژ (High Alloy Steel): %Alloy Elements > 5%

اسلاید 5: سیستم نامگذاری فولادها در استانداردهاي آمریکایی استاندارد ASTM:American Society for Testing and Materialsاین استاندارد با ترکیبی از حروف و شماره‌ها معرفی میشوند که هر کدام از این حروف و شماره‌ها اطلاعاتی را درباره مشخصات فلز ارایه می‌دهد.ASTM A XXX, ASTM B XXX, ASTM C XXX,…A ferrous metals; B nonferrous metals; C cementitious, ceramic, concrete, and masonry materials; D miscellaneous materials; E miscellaneous subjects;ASTM A XXX-XXسال تدوین یا بازنگری

اسلاید 6: مثال:ASTM A 516/A 516M-01 Grade 70 – Pressure Vessel Plates, Carbon Steel, for Moderateand Lower- Temperature Serviceحرف A اول نشان دهنده فلز آهنی است اما آنرا به زیر مجموعه هاي چدن، فولاد کربنی، فولاد آلیاژي یا فولاد زنگ نزن تقسیم حرف نمی کند.عدد 516 یک شماره ترتیبی است که مستقیما با خواص فلز ارتباطی ندارد.حرف A دوم یعنی از هر دو سیستم متریک و اروپایی استفاده شده و حرف M یعنی از سیستم متریک استفاده شده است.عدد 01 سال بازبینی یا انتشار را نشان می‌دهد.Grade 70‌ یعنی حداقل استحکام کششی آن 70 Ksi‌ است.

اسلاید 7: سیستم نامگذاری AISI / SAE این سیستم نامگذاری از چهار رقم براي مشخص کردن فولادهاي کربنی و کم آلیاژ بر اساس ترکیب شیمیایی بهره می‌برد. بر اساس این سیستم، دو رقم آخر نشان دهنده میزان کربن برحسب صدم درصد است. رقم اول از سمت چپ مشخص کننده طبقه اي است که فولاد به آن تعلق دارد و مطابق است با:American Iron and Steel Institute / Society of Automotive Engineers AISI XXXX گروه فولاددرصد کربن×100عدد 1 براي فولادهاي کربنی عدد 2 براي فولادهاي نیکل دار عدد 3 براي فولادهاي نیکل – کرم عدد 4 براي فولادهاي مولیبدن دار عدد 5 براي فولادهاي کرم دار عدد 6 براي فولادهاي کرم – وانادیم عدد 7 براي فولادهاي تنگستن دار عدد 8 براي فولادهاي سیلیسیم – منگنز

اسلاید 8: مفهوم برخی علائم، پیش و پسوندها :رقم دوم عموما مشخصه درصد متوسط عنصر مسلط است.نمایش اضافه شدن عنصر بر (B) جهت افزایش سختی پذیري با حرف “B” نمایش اضافه شدن سرب (Pb) جهت بهبود قابلیت ماشینکاري با حرف “L” پیشوند“M” براي فولاد با کیفیت تجاري پیشوند“E”‌برای فولاد تولید شده با کوره الکتریکی پسوند “H” جهت قابلیت سختی پذیري

اسلاید 9:

اسلاید 10: روش نامگذاری فولادهای پر آلیاژ در استاندارد AISI : فولادهای ابزار (Tool Steel) فولادهای زنگ نزن ‌(Stainless Steel)فولادهای ابزار: جهت نامگذاری این گروه از یک حرف و یک عدد مشخص استفاده می‌گردد. این حرف پیشوند وضعیت فولاد ابزار را از نظر روش سرد کردن، کاربرد و ویژگی‌های خاص آن نشان می‌دهد. عددی که در این کنار این حرف می‌آید، گروه‌های خاص آنرا نشان می‌دهد.W (Water Hardening): W1, W2, W5O (Oil Hardening): O1, O2, O6, O7A (Air Hardening): A2, A4, A7D (High Carbon, High Chromium): D2, D3, D4S (Shock Resistance): S1, S2, S4P (Mould Steel): P6, P20, P21H (Hot Work): H10, H13, H19M, T (High Speed Tool Steel: Mo & Ti): M1, M2, T1, T15F, L (Special Tool Steel): F1, L2, L6AISI XXX شرایط کاریزیر مجموعه‌ها

اسلاید 11: فولادهای زنگ نزن ‌(Stainless Steel)فولادهای زنگ نزن: در این روش از یک عدد سه رقمی (XXX) استفاده می‌شود که رقم اول گروه فولاد زنگ‌نزن و ارقام بعدی زیر مجموعه‌های آن گروه را مشخص می‌کند.2xx (Cr-Ni-Mn): 201, 202, 2033XX (Cr-Ni : Austenitic Stainless Steel): 302, 303, 3044XX (Cr : Ferritic Stainless Steel): 405, 409, 4304XX (Cr : Martensitic Stainless Steel): 403, 410, 414به عنوان مثال فولاد زنگ نزن معروف و پرکاربرد 18-8:302: Austenitic Stainless SteelCarbon: 0.15 maxChromium: 17 - 19 Manganese: 2 maxNickel: 8 - 10 Phosphorus: 0.045 maxSilicon: 1 max Sulphur: 0.03 maxIron Balance

اسلاید 12: سیستم نامگذاری به روش UNS این روش سیستمی متشکل از یک حرف و پنج عدد است. حرف اول کلاس آلیاژ و چهار حرف اول طبق همان استاندارد AISI/SAE گروه بندی آلیاژها را نشان می‌دهد. رقم پنجم طبق علائم قراردادی، 1 بجای B، 4‌ بجای L و 6 بجای E استفاده می‌گردد.Unified Numbering System

اسلاید 13: روش نامگذاري فولادها با استاندارد اروپا استاندارد DIN آلمان: Deutsches Institut für Normung German Institute for Standardizationاستاندارد عددی: W. Nr. : X.YYYY.Zگروه اصلی مواد Xشماره نوع YYYYارقام پیوست Zگروه اصلی مواد (X)رقم 0 برای چدنها رقم 1 برای فولادهارقم 2 برای فلزات سنگین غیر از آهنرقم 3 برای فلزات سبکرقم 4 تا 8 برای فلزات غیر آهنیرقم 9 آزاد براي کاربردهاي داخلیگروه اصلی 0 و 1 مربوط به همه موادي است که در آن آهن بیشترین کاربرد را دارد.

اسلاید 14: شماره نوعدو رقم اول شماره نوع فولاد و دو رقم بعدي ارقام شمارنده می باشند.نوع فولاد به گروههاي زیر تقسیم بندي می شود:فولادهاي پایه و کیفی و فولادهاي نجیب این گروهها بر حسب ترکیب شیمیایی و نیز ویژگیهاي قابل توجه که از شرایط فنی کاربردي و تولیدي حاصل می شود، به زیر مجموعه‌هاي کوچکتر تقسیم‌بندي می شوند.از ارقام شمارنده نمی توان در مورد میزان کربن و عناصر آلیاژي اظهار نظر کرد.ارقام پیوست ارقام پیوست فقط وقتی به کار می روند که براي مشخصه واضح مواد لازم است. اولین رقم پیوست جهت مشخصه فرآیند تولید فولاد به کار می رود و دومین رقم پیوست جهت مشخصه وضعیت عملیات حرارتی به کار می رود.

اسلاید 15: استاندارد حروفی DIN :فولادهای ساده کربنی: 1- فولادهای انبوه (غیر مرغوب):St XXQ St XXR St XXU St XX دو رقم بعد حرف ST حداقل استحکام کششی را بر حسب Kg/mm2 نشان می‌دهد.2- فولادهای مرغوب (قابل عملیات حرارتی): در این روش از علامت مشخصه CX و یک عدد دو رقمی که درصد کربن فولاد را نشان می دهد استفاده می گردد. حرف X شامل مشخصات زیر است:حرف f برای فولاد با قابلیت سخت کاري شعله اي و القایی (Cf 53) حرف k برای فولاد نجیب با مقدار پایین فسفر و گوگرد (Ck 35, Ck 45)حرف m برای فولاد نجیب با محدوده معینی از گوگرد (Cm 35) حرف q برای فولادهاي کربوره و بهسازي جهت کله‌زنی سرد (Cq 35)

اسلاید 16: 1- فولادهای کم آلیاژ:XX Cr Ni Mo V… YYYY…مثال:30 CrMo 4 : %C = 0.3, %Cr = 4/4=1, %Mo = 1/10=0.135 NiCr 148 : %C = 0.35, %Ni = 3.5, %Cr = 2فولادهای آلیاژی:درصد کربن×100نسبت درصد عناصر آلیاژی×100ElementsFactorCr, Co, Mn, Ni, Si, W4Al, Be, Cu, Mo, Nb, Pb, Ta, Ti, V, Zr10Ce, N, P, S100B1000

اسلاید 17: ۲- فولادهای پر آلیاژ:X XX Cr Ni Mo V… YYYY… مثال:X 10 CrNi 188 : (0.1% C, 18% Cr, 8% Ni)X 20 Cr 13 : (0.2%C, 13% Cr)درصد کربن×100درصد واقعی عناصر آلیاژی×100

اسلاید 18: فولادهای مورد استفاده در این آزمایشگاه و علائم اختصاری جهت تعیین آنها1- فولاد کم کربن Ck35 (AISI 1035): %C=0.35در این آزمایشگاه با حرف C نامگذاری می‌شود.2- فولاد کم کربن St37 (مشابه AISI 1008): %C=0.15-0.25در این آزمایشگاه با حرف S نامگذاری می‌شود.3- فولاد کربن متوسط ASAB 760‌ (AISI 1148, DIN C60W): %C=0.55-0.65در این آزمایشگاه با حرف A نامگذاری می‌شود.4- فولاد پر کربن و پر آلیاژ Buhler K100 (AISI D3, DIN X210Cr12, W.Nr. 1.2080): در این آزمایشگاه با حرف K نامگذاری می‌شود.همچنین بسته فولاد مورد نظر در چه محیطی سرد شده باشد، شماره‌های زیر به آن اختصاص می‌یابد:0: Reference (as cast), 1: Water Cooled, 2: Oil Cooled, 3: Air Cooled