صفحه 1:
استاندارد حسابرسی شماره ۶۲
استفاده از نتایج کار کارشناس
are Ad ۱7
صفحه 2:
لس
از حسابرس انتظار نمی رود که دانش تخصصی فرد آموزش دیده ای را برلی
Fate cere noe Fro Se RN ee eee
ASH Sy Sah gg Lee
FECTS SME Sy Boe nee eC SRC oe ee)
[Oss ir ee ae can Caren cr Pe oe ors Ong pee ea
استفاده از نتايج كار كارشناس را در شرايط بخصوصى الزامى نكرده است.
ضرورت استفاده از کار کارشناس به قضاوت حرفه ای حسابرس بستگی دارد.
طبق بخش ۶۲ استانداردهای حسابرسیء اشاره به کار کارشناس در گزارش
حسابرسى استاندارد (مقبول) منع كرديده است.
Pye ag 975 eV pec era oe ORC OPES ee
ای سرا تس
صفحه 3:
تعریف
ا Ro eRe PCRS Ne
دانش و تجربه در زمینه ای خاص غیر از حسابداری و حسابرسی است.
۱
شود.
صفحه 4:
نمونه هایی از موارد نیز به خدمات کارشناس
* حسابرس ضمن رسيدكى هاى خود ممكن است به كسب شواهد حسابرسى از
ااا ۱
OT 22*70
الف. ارزیابی گروه مشخصی از دارایهءبرای مثال. زمین و ساختمان. کارخانه و
ماشین آلات. کارهای هنری و سنگهای قیمتی.
ب. تعيين مقدار يا وضعيت فيزيكى داراييهاء براى مثال: مواد كانى كه به صورت
زا
300
ل ا لك Ie ea
ره
FSS SSI Oar pee eNO اا
پیمانکاری.
RA ee SS FC pe ae nS ea
صفحه 5:
۱۳ ewe) sy pe)
ESE) il eo oe ل
الف. معلومات كروه حسابرسى در مورد موضوع مورد نظر و تجربيات قبلى آنان
5018
ب. خطر تحریف با اهمیت با توجه به ماهیت. پیچیدگی ولهمیت موضوع مورد
نظر؛ و
پچ کمیت و کذفیت سیر شواهد حنابرسی در دستریو.
۶ بخش ۶۳ استانداردهای حسایرشی: درمواردی کد آهمیت: خظر تحریف و
pe ry Cnn Cas Foe egy aA 2
زهتمودى اراثه Om
اا ضوورت می بابد که
ميلح يا مورد لكشي يا اهدنى در سور تهاق مالي براساس نر كار تاس
تعیین شده باشد.
صفحه 6:
کارشناس تحت استخدام حسابرس
کارشناس ممکن است توسط واحد مورد رسیدگی یا حسایرس دعوت به
3 باشدد
و ار
۱
و 00
0 ee aR ا Dy arty)
ندارد.
صفحه 7:
۱
« تس تب ترس در
لاا ا FR
در استخدام واحد مورد رسيدكى باشد يا به نحوى :. به واحد مورت رسيدكى
| ا Pca
1000 اا ل
۱
111011111111177
۱ و
۱ ay Fev oe Fares Pea ire Foe |
صفحه 8:
FOCI Ppt ere ae)
Foe Re م ا e
حرفه ای وی را ارزیابی کند.
اس .حسايرس.بايد.مفارك حرقة اى
ا ات كن
بر تسس مب ا ا .لت سرد ات
eatery eo are ار را RS ads Sars Aa
rt ye eer ينه Fr ioe uy ee Re
Sere eon ep tee ae eee ee ene oe
بت سرت یل ی ی ترا تیه مر ی
لكاي :و ی ی سر ما و عتروات يرتيظ ا موارة
لد Tee Sito
1 ا
0 لل Ce een eT oe Re
بررسى شود
صفحه 9:
ی ی ل
*؟ حسابرس بايد انعكاس درست يافته هاى كارشناس در صورتهاى مالى يا تاييد
مندرجات صورتهاى مالى رلء ارزيابى كند.
و
[7 Cares Foon Sp wer Te ey eneee On Ee ee
ب. کسپ شناخت از مفروضات و روشهای مورد استفاده کارشتاس و این
۷
ا ا عا ور سس
ال Rome
raed
صفحه 10:
ابى نتايج كار كارشناس
-_
* حتابرشبرای حضول اطمینان از مناسب بودن اطلاعات اولیه مورد استفاده
کارشتاس
می تواند اقدامات زیر را انجام دهد:
19 are Feo Speyer ress Ton Pee)
۱ ean SOE
ب. پرس و جو
1
ي.. .بزرسى يا آزمون اطلاغات مورد استفاده كارشتاس.
ل ان
با مفروضات و روشهای مورد عمل در دوره های گذشته اطلاعات کسب کند.
* چون حسابرس به اندازه کارشناس دانش تخصصی ندارد: پس نمی تواند مفروضات
و روشهای کارشناس را همواره مورد چالش قرار دهد. ام بای مفروضات و روشهای مورد
1 1
و نتایج بدست آمده از دیگر روشهای حسابرسی 0
صفحه 11:
اشاره به کارشناس در گزارش حسابرس
* اجون اشاره به كارشتاس در مزارش حسابرس ممكن اسث اشتباهاً به عنوان.
تقسیم مسئولیت با کارشناس یا مشروط شدن لظهار نظر تلقی شود » پس
Perey cree) ۱
* استثناء براى اين ممنوعيت زماتى رخ:مى دهد كه حسابرس به دليل نتابيج
کار کارشناس. تصمیم بة صدور گزارش تعدیل شده بگیرد. ( برای مثال, حسابرس
ro peer ges) Spe 9 Ces ore cae eee rome Coy
0 esters
* در چنین شرایطی: حسایرس باید در بند توضیحی مربوط : به کارشناس اشاره
کند. اما باید ابتدا اجازه این کار را از کارشناس دریافت کند.
۱ م ae Cc
حقوقی را جویا شود.
صفحه 12:
دستور کار
و
كارشناس براى مقاصد. حسابرسى اطمينان ۱[
ا 000
چا
See SE SE) ل ا ae
الف. هدفها و دامنه فعالیت کارشناس.
ب . موضوعات خاصى كه در رئوس كلى كزارش كارشناس مطرح مى شود.
ب مقاصه -صنابرس از بكار كيرى عايج كلر كارشداس» شامل امكان Fee Fea
تور 00
00 05
صفحه 13:
دستور کار
و
توصيف رابطه وابستكى كارشناس با واحد مورد رسيدكى (در صورت وجود)
محرمانة بودن اطلاعات واحد مورد رسيدكى.
اطلاعاتى.دربارة مقروضات و روشهايى كه كارشناس بايد استفاده كند و لزوم
یکنواختی آنها با مفروضات و روشهای بکار رفته در دوره های گذشته.
201000 م REY Oe ere
حسابرس بايد بيرامون آن با كارشناس مكاتبه كند.
BE I re os
EON ا اا
ec cr و
استاندارد حسابرسی شماره 62
استفاده از نتایج کار کارشناس
www.prozhe.com
مقدمه
•
•
•
•
•
از حسابرس انتظار نمی رود که دانش تخصصی فرد آموزش دیده ای را برای
انجام حرفه یا شغل دیگری داشته ،یا واجد شرایط چنین تخصص هایی،چون
یک اکچوئر ،مهندس یا یک وکیل باشد.
بخش 62استانداردهای حسابرسی ،راهنماییهای الزم را درباره روش های
حسابرسی مورد عمل به هنگام استفاده از نتایج کار کارشناس ارائه داده ،اما
استفاده از نتایج کار کارشناس را در شرایط بخصوصی الزامی نکرده است.
ضرورت استفاده از کار کارشناس به قضاوت حرفه ای حسابرس بستگی دارد.
طبق بخش 62استانداردهای حسابرسی ،اشاره به کار کارشناس در گزارش
حسابرسی استاندارد (مقبول) منع گردیده است.
چنین اشاره ای ممکن است اشتباهًا به عنوان مشروط شدن اظهارنظرحسابرس
ویا تقسیم مسئولیت تلقی شود.
تعریف
• کارشناس .به فرد یا موسسه ای اطالق می شود که دارای مهارت،
دانش و تجربه در زمینه ای خاص غیر از حسابداری و حسابرسی است.
کارشناس ممکن است توسط واحد مورد رسیدگی یا حسابرس استخدام
شود.
نمونه هایی از موارد نیاز به خدمات کارشناس
• حسابرس ضمن رسیدگی های خود ممکن است به کسب شواهد حسابرسی از طریق کارشناس
به شکلهای گوناگونی چون گزارش ،نظرخواهی یا ارزیابی ،در مواردی از قبیل زیر نیاز داشته
باشد:
الف .ارزیابی گروه مشخصی از داراییها ،برای مثال ،زمین و ساختمان ،کارخانه و
ماشین آالت ،کارهای هنری و سنگهای قیمتی.
ب .تعیین مقدار یا وضعیت فیزیکی داراییها ،برای مثال ،مواد کانی که به صورت
فله انبار شده ،ذخایر زیرزمینی مواد کانی و نفت خام و باقیمانده عمر مفید
ماشین آالت و تجهیزات.
پ .تعیین مبالغی که نیاز به استفاده از فنون و روشهای ویژه دارد ،برای مثال،
ارزیابیهای اکچوئری مربوط به بیمه نامه ها.
ت .اندازه گیری میزان کار تکمیل شده و کار در جریان تکمیل درقراردادهای
پیمانکاری.
ث .نظر حقوقی درباره تفسیر مفاد قراردادها ،قوانین و مقررات.
تعیین ضرورت استفاده از خدمات کارشناس
• حسابرس باید موارد زیر را در نظر نگیرد:
الف .معلومات گروه حسابرسی در مورد موضوع مورد نظر و تجربیات قبلی آنان
در این زمینه؛
ب .خطر تحریف با اهمیت با توجه به ماهیت ،پیچیدگی و اهمیت موضوع مورد
نظر؛ و
پ .کمیت و کیفیت سایر شواهد حسابرسی در دسترس.
• بخش 62استانداردهای حسابرسی ،درمواردی که اهمیت ،خطر تحریف و
سایر شواهد در دسترس ،استفاده از کار کارشناس را ایجاب می کند،
رهنمودی ارائه نکرده است.
• بطورکلی ،در عمل ،استفاده از کار کارشناس زمانی ضرورت می یابد که
مبلغ یا مورد افشای با اهمیتی در صورتهای مالی براساس نظر کارشناس
تعیین شده باشد.
کارشناس تحت استخدام حسابرس
•
کارشناس ممکن است توسط واحد مورد رسیدگی یا حسابرس دعوت به
کار شده ،یا در استخدام واحد مورد رسیدگی یا حسابرس باشد.
• در مواردی که کارشناس تحت استخدام حسابرس است ،حسابرس
می تواند به سیستم موسسه حسابرسی در مورد نحوه آموزش و استخدام -
که تعیین کننده تواناییها و صالحیت کارشناس است -اعتماد کند ،و به
ارزیابی مهارت و صالحیت حرفه ای وی برای هر کار حسابرسی ،نیاز
ندارد.
ارزیابی بیطرفی کارشناس
•
حسابرس باید بیطرفی کارشناس را ارزیابی کند.
•
خطر خدشه دار شدن بیطرفی کارشناس هنگامی زیاد می شود که کارشناس
در استخدام واحد مورد رسیدگی باشد یا به نحوی ،به واحد مورد رسیدگی
وابستگی داشته باشد .برای مثال؛کارشناس ممکن است به واحد مورد رسیدگی
وابستگی مالی داشته یا در آن سرمایه گذاری کرده باشد.
•
اگر حسابرس نسبت به صالحیت حرفه ای و بیطرفی کارشناس تردید داشته
باشد باید دالیل تردید خود را با مدیریت واحد مورد رسیدگی مطرح کند ،و
ضرورت استفاده از روشهای حسابرسی بیشتر یا کسب شواهد حسابرسی مورد
نیاز با استفاده از خدمات کارشناس دیگر را مورد ارزیابی قرار دهد.
ارزیابی صالحیت حرفه ای کارشناس
• حسابرس در برنامه ریزی برای استفاده از نتایج کار کارشناس باید صالحیت
حرفه ای وی را ارزیابی کند.
• برای ارزیابی صالحیت حرفه ای کارشناس ،حسابرس باید مدارک حرفه ای
یا جواز کار کارشناس از مراجع ذیصالح یا مدارک عضویت وی در جوامع حرفه ای
معتبر ،و تجربه و حسن شهرت کارشناس را در زمینه ای مورد توجه قرار دهد
که می خواهد در آن زمینه شواهد حسابرسی بدست آورد.
• برای مثال ،اگر حسابرس جویای تفسیری در رابطه با رعایت قوانین و مقررات
ایمنی در حوزه قضایی خاصی باشد باید گواهینامه کارشناس در امور قانونی و
قضایی ،و همچنین تجربیات گذشته او در قوانین و مقررات مرتبط با موارد
ایمنی مربوط در آن زمینه را مد نظر قرار دهد.
• هرگونه قید و شرطی در ارتباط با صالحیت حرفه ای کارشناس باید با مدیریت
بحث ،و نیاز به انجام روشهای اضافی ویا جستجو برای شواهد از کارشناس دیگر
بررسی شود.
ارزیابی نتایج کار کارشناس
• حسابرس باید انعکاس درست یافته های کارشناس در صورتهای مالی یا تایید
مندرجات صورتهای مالی را ،ارزیابی کند.
• حسابرس باید بر نکات زیر متمرکز شود :
الف .ارزیابی مناسب بودن اطالعات اولیه مورد استفاده کارشناس.
ب .کسب شناخت از مفروضات و روشهای مورد استفاده کارشناس و این
که با توجه به شناخت حسابرس از فعالیت واحد مورد رسیدگی و نتایج
حاصل از اجرای سایر روشهای حسابرسی ،مفروضات و روشهای مورد
استفاده کارشناس ،مناسب و منطقی است.
ارزیابی نتایج کار کارشناس
• حسابرس برای حصول اطمینان از مناسب بودن اطالعات اولیه مورد استفاده
کارشناس
می تواند اقدامات زیر را انجام دهد:
الف .شناسایی اطالعات اولیه مورد استفاده کارشناس.
ب .پرس و جو درباره روشهای مورد استفاده کارشناس ،برای حصول اطمینان از
کافی ،مربوط ،و معتبر بودن اطالعات اولیه.
پ .بررسی یا آزمون اطالعات مورد استفاده کارشناس.
• حسابرس باید در باره مفروضات و روشهای مورد استفاده کارشناس و یکنواختی آنها
با مفروضات و روشهای مورد عمل در دوره های گذشته اطالعات کسب کند.
• چون حسابرس به اندازه کارشناس دانش تخصصی ندارد ،پس نمی تواند مفروضات
و روشهای کارشناس را همواره مورد چالش قرار دهد ،اما باید مفروضات و روشهای مورد
استفاده کارشناس را با توجه به شناخت خود از فعالیت و صنعت واحد مورد رسیدگی
و نتایج بدست آمده از دیگر روشهای حسابرسی مربوط ،مورد ارزیابی قرار دهد.
اشاره به کارشناس در گزارش حسابرس
• چون اشاره به کارشناس در گزارش حسابرس ممکن است اشتباهًا به عنوان
تقسیم مسئولیت با کارشناس یا مشروط شدن اظهار نظر تلقی شود ،پس
اشاره به کارشناس در گزارش حسابرس ،جایز نیست.
• استثناء برای این ممنوعیت زمانی رخ می دهد که حسابرس به دلیل نتایج
کار کارشناس ،تصمیم به صدور گزارش تعدیل شده بگیرد ( .برای مثال ،حسابرس
ممکن است به این نتیجه برسد که یافته های کارشناس با ادعاهای مدیریت در
صورتهای مالی تناقض دارد).
• در چنین شرایطی ،حسابرس باید در بند توضیحی مربوط ،به کارشناس اشاره
کند ،اما باید ابتدا اجازه این کار را از کارشناس دریافت کند.
• اگر کارشناس از دادن اجازه خودداری ورزد حسابرس ممکن است نظر مشاور
حقوقی را جویا شود.
دستور کار
• حسابرس باید شواهد کافی و مناسبی به دست آورد تا از کفایت دامنه فعالیت
کارشناس برای مقاصد حسابرسی اطمینان یابد.
• این شواهد می تواند از طریق بررسی شرایط قرارداد کارشناس یا دستور کار
کتبی ارائه شده به وی کسب شود.
• موضوعات مندرج در قرارداد یا دستور کار ،عمومًا موارد زیر را دربرمی گیرد:
الف .هدفها و دامنه فعالیت کارشناس.
ب .موضوعات خاصی که در رئوس کلی گزارش کارشناس مطرح می شود.
پ .مقاصد حسابرس از بکارگیری نتایج کار کارشناس ،شامل امکان گزارش،
نام کارشناس و گستره کار وی به اشخاص ثالث .
ت .حدود دسترسی کارشناس به سوابق و پرونده های الزم.
دستور کار
ث .توصیف رابطه وابستگی کارشناس با واحد مورد رسیدگی (در صورت وجود)
ج .محرمانه بودن اطالعات واحد مورد رسیدگی.
چ .اطالعاتی درباره مفروضات و روشهایی که کارشناس باید استفاده کند و لزوم
یکنواختی آنها با مفروضات و روشهای بکار رفته در دوره های گذشته.
• چنانچه هر یک از موارد باال در دستور کار کتبی به کارشناس تصریح نشده باشد،
حسابرس باید پیرامون آن با کارشناس مکاتبه کند.
• چنانچه نتایج کار کارشناس شواهد کافی و مناسبی را فراهم نکند یا نتایج کار
وی با سایر شواهد حسابرسی هماهنگی نداشته باشد ،حسابرس باید موضوع را به
گونه ای مناسب حل و فصل کند.