اندیشه اسلامی ۱ دانشگاه پیام نور

اندیشه اسلامی ۱ دانشگاه پیام نور

اسلاید 1: 1 انديشه اسلامي 1 تهيه كننده: زهرا خيراللهي گروه معارف اسلامي دانشگاه پيام نور

اسلاید 2: 2اهداف كليخدا شناسي و فرجام شناسي

اسلاید 3: 3اهداف رفتاري آشنايي با:1- انسان و ايمان 7- معاد2- ايمان 8- مرگ3- مبدا 9- بعد از مرگ 4- صفات خدا 10- بهشت و جهنم 5- مسئله شر6- توحيد و عبادت

اسلاید 4: 4بخش يكمانسان و ايمان

اسلاید 5: 5بخش يكم فصل اولانسان

اسلاید 6: 6الف) خود شناسي از مسائل مهم انسان و شايد مهمترين آنها، شناخت خود انسان است.دعوت به شناخت انسان از توصيه هاي مهم پيامبران الهي، عارفان، عالمان اخلاق و فيلسوفان است.اگر انسان با تامل استعدادها و امكاناتي كه براي رشد او آفريده شده است، بشناسد، بهتر مي تواند سرمايه هاي وجودي خود را به كمال برساند.

اسلاید 7: 7الف) خود شناسي قرآن و روايات اسلامي، انسان را به خود شناسي دعوت مي كنند.قرآن مي فرمايد:انسان بايد بنگرد كه از چه آفريده شده است. (طارق-5)آيا انسان به ياد نمي آورد كه ما او را آفريديم و حال آنكه چيزي نبوده است؛ (مريم-67)اي كساني كه ايمان آورده ايد! به خود بپردازيد....(مائده-105)

اسلاید 8: 8الف) خود شناسي امام علي (ع) مي فرمايد:((كسي كه به خود شناسي دست يابد، به بزرگترين سعادت و كاميابي رسيده است.))در تاريخ فلسفه، خودشناسي، از نظريات اساسي سقراط بوده است.ايمانوئل كانت فيلسوف بزرگ مغرب زمين مي گويد:((انسان قبل از هر چيز بايد به ارزيابي و شناخت دقيق توانايي خود بپردازد))

اسلاید 9: 9الف) خود شناسي 1- مقدمة كمال انسانينقطه آغاز شناخت سرمايه هاي وجودي انسان است. انسان مي تواند از خود بپرسد: آيا حد وجودي انسان در حد ساير حيوانات است يا قدرت تعالي و رشد پرواز كردن دارد؟ اگر قدرت پرواز كردن به عالم ملكوت را دارد تا چه حد مي تواند پرواز كند؟آيا انسان جز بدن مادي، حقيقت ديگري به نام روح هم دارد؟پاسخ به اين سؤالات مقدمة تكامل انساني است.

اسلاید 10: 10الف) خود شناسي 2- پيش درآمد جهان شناسيانسان بايد ابتدا قوا و ابزار شناخت خود و گستره و مرزهاي آن را بشناسد تا بعد به شناخت جهان دست يابد.اميرالمومنين علي (ع) مي فرمايند:((كسي كه خود را نمي شناسد، چگونه غير از خود را تواند شناخت؟))((كسي كه خود را بشناسد، ديگري را بهتر مي شناسد و كسي كه به خود جاهل است، به ديگران جاهل تر است.))

اسلاید 11: 11الف) خود شناسي 3- مقدمة خداشناسيامير مؤمنان علي (ع) مي فرمايد:هر كس خود را بشناسد، پروردگارش را مي شناسد.جنبه هاي گوناگون خود شناسي :از آنجا كه فطرت آدمي با معرفت خدا عجين است، دعوت به خود شناسي در واقع دعوت به خداشناسي است. بنابراين، خود شناسي، مقدمة محبت و معرفت به خداست.

اسلاید 12: 12الف) خود شناسي 3- مقدمة خداشناسيجنبه هاي گوناگون خود شناسي : وجود انسان، وجودي وابسته و ممكن الوجود است و چنين موجودي نمي تواند، آفرينندة خود باشد و وابستگي انسان به خدا مشهود است.قرآن مجيد مي فرمايد:((اي مردم! شما به خدا نيازمنديد و خدا است كه بي نياز و ستوده است.))

اسلاید 13: 13الف) خود شناسي 3- مقدمة خداشناسيجنبه هاي گوناگون خود شناسي : اگر انسان ساختار پيچيدة خود را مورد تامل قرار دهد، به ناظمي حكيم و عليم كه چنين ساختاري را پديد آورده است، آگاه مي گردد.قرآن مجيد مي فرمايد:((و در زمين آياتي براي جويندگان يقين است و در وجود شما؛ آيا نمي بينيد؟!.))

اسلاید 14: 14الف) خود شناسي 4- حلال مشكلات انسانبسياري از مشكلات انسان ناشي از خود ناشناسي است.اگر آدمي نقش خود را در زندگي، حقيقت واقعي خود، هدف خلقت، رابطه اش با خدا، نقش اخلاق نيكو و ... را بداند، بسياري از مشكلاتش حل گشته و زندگي سعادت آميزي را براي خود رقم مي زند.

اسلاید 15: 15ب) حقيقت انسان در باره حقيقت انسان دو ديدگاه وجود دارد:1- مادي: كساني كه هستي را با ماده برابر مي دانند يا انسان را پديده اي كاملاً مادي تلقي مي كنند، تمام قوانين حاكم بر حقيقت انسان را مادي مي دانند.2- الهي: اين گروه علاوه بر بعد مادي انسان، بعد غير مادي او را نيز اعتقاد دارند، و براي انسان علاوه بر بدن مادي، حقيقتي به نام ، روح، قائلند.

اسلاید 16: 16ب) حقيقت انسان قرآن در آياتي به دو ساحتي بودن انسان (روح و بدن)، تصريح مي فرمايد:سپس خدا، اندام انسان را موزون ساخت و از روح خويش در وي دميد.(سجده – آيه 9)خدا روح مردم را هنگام مرگشان به تمامي باز مي ستاند. (زمر – 42) بگو: فرشتة مرگ كه بر شما گمارده است شماها را مي ستاند و آنگاه به سوي پروردگارتان بازگردانده مي شويد. (سجده – 11)

اسلاید 17: 17ب) حقيقت انسان قرآن در آياتي به دو ساحتي بودن انسان (روح و بدن)، تصريح مي فرمايد:و هنگامي كه پروردگار به فرشتگان گفت: من بشري را از گلي خشك، از گلي سياه و بدبو خواهم آفريد. پس وقتي آن را درست كردم و از روح خود در آن دميدم، پيش او به سجده درافتيد. (حجر – 28و29)هرگز كساني را كه در راه خدا كشته شده اند، مرده مپنداريد؛ بلكه زنده اند، كه نزد پروردگارشان روزي داده مي شوند. ( آل عمران – 169)

اسلاید 18: 18ب) حقيقت انسان 1- بعد ادراکي انسان بعد ادراكي انسان در دو حوزة نظر و عمل فعاليت مي كند.اگر متعلق شناخت، اشياء، آنگونه كه هستند يا خواهند بود، باشد، به آن حوزة شناخت نظري مي گويند. ولي اگر متعلق شناخت، عمل انساني از جهت خوب و بد، يا بايدها و نبايدها باشد، به آن حوزة شناخت عملي مي گويند.

اسلاید 19: 19ب) حقيقت انسان 1- بعد ادراکي انسان ادراك نظريشناختي كه براي انسان حاصل مي شود، يا از طريق صورت ها و مفاهيم ذهني است كه علم حصولي نام دارد.انسان مستقيماً به متعلق شناخت و يا وجود واقعي و عيني آن آگاهي دارد كه به آن علم حضوري مي گويند.امام علي (ع):((من خدايي را كه نبينم عبادت نمي كنم؛ البته نه با چشم سر، بلكه با چشم قلب.))

اسلاید 20: 20ب) حقيقت انسان 1- بعد ادراکي انسان قواي علم حصوليقواي حس: بسياري از صورتهاي ذهني از طريق حواس پنجگانه به ما مي رسند.قوة عقل: اين قوه توانايي درك مفاهيم كلي را دارد؛ مانند مفهوم انسان، كتاب... عقل از طريق استدلال و قياس و برهان به معلومات جديدي مي رسد. رياضيات و فلسفه مصداق بارز معرفت عقلاني اند. به معلوماتي كه توسط اين قوه كسب ميشوند معلومات عقلاني مي گويند.

اسلاید 21: 21ب) حقيقت انسان 1- بعد ادراكي انسان ادراك عمليشناختي كه در حوزة عمل يعني بايدها ونبايدها و خوبها و بدها است، حوزة شناخت عملي مي گويند؛ مانند اينكه عدالت خوب است يا انسان بايد راست بگويد. به تعبيري، حكمت عملي عبارت است از علم به تكاليف و وظايف انسان. علوم تربيتي . مكاتب تعليم و تربيت در شمار مجموعة معرفت يا حكمت عملي اند؛ زيرا به عمل آدمي ارتباط دارند.

اسلاید 22: 22ب) حقيقت انسان 2- بعد گرايشي انسانبعد گرايشي، همان تمايلاتي اند كه با روح انسان سرشته شده اند. هر انساني ذاتاً از اين گرايشها – هر چند در حد بسيار ضعيف و نهفته- بهره مند است و آنها را به طور بديهي احساس مي كند. اين تمايلات بر اثر عوامل خارجي و القائات محيط و جامعه و تربيت پديد نيامده اند.

اسلاید 23: 23ب) حقيقت انسان 2- بعد گرايشي انسانگرايشهاي انسان به دو دسته تقسيم مي شوند:1- گرايش هاي حيواني: اين گرايش ها ميان حيوان و انسان مشترك اند. مانند: گرايش به حفظ ذات و صيانت از خود و ميل به جنس مخالف، اين گرايش ها را غريزه هم مي گويند.

اسلاید 24: 24ب) حقيقت انسان 2- بعد گرايشي انسانگرايشهاي انسان به دو دسته تقسيم مي شوند:2- گرايش هاي انساني: گرايش ها و تمايلاتي اند كه به انسان اختصاص دارند و يا دست كم نشانه هاي آنها در حيوانات كمتر مشاهده مي گردد.از گرايش هاي اصيل انسان، ميل و محبت به خداست كه از وي جدايي ناپذير است. امام علي (ع):((خداوندا! تو قلبها را برمحبت خود آفريده اي.))

اسلاید 25: 25بخش يكم فصل دومايمان

اسلاید 26: 26الف) معناي ايمان ايمان امري است معنوي و حالتي روحي كه جايگاه آن قلب آدمي است.تعريف: ايمان مصدر باب إفعال و از ريشه امن (امنيت يافتن) است كه به معناي جاي گير شدن اعتقاد در قلب، يا تصديق چيزي با اطمينان و نيز وثوق به چيزي يا كسي است و در هر دو معنا، مفهوم ايمني در كار است.امام رضا (ع) در باب تعريف ايمان فرموده اند:((ايمان تصديق قلبي و اقرار زباني و عمل به اركان و اعضاست.))

اسلاید 27: 27الف) معناي ايمان تعريف مؤمن: معناي خاص واژه ايمان، اعتقاد و تصديق قلبي به خدا، روز قيامت، كتب آسماني، ملائكه و پيامبران و به تعبيري امور غيب است و كسي را كه به همه اين امور تصديق و اعتقاد قلبي دارد و در عمل نيز پايبند به آنهاست ((مؤمن)) مي گويند.

اسلاید 28: 28الف) معناي ايمان 1- ايمان و معرفتاز ديدگاه قرآن، ايمان مبتني بر علم و معرفت است، ولي چنين نيست كه اگر معرفت و علم وجود يابد ايمان نيز ضرورتاً وجود پيدا كند.قرآن از نمونه هايي ياد مي كند كه در آنجا علم هست ولي ايمان نيست: هنگامي كه قوم بني اسرائيل معجزات روشن موسي را ديددند به انكار برخاستند، قرآن مي فرمايد:و با آنكه دلهايشان بدان يقين داشت، از روي ظلم و تكبر آن را انكار كردند.

اسلاید 29: 29الف) معناي ايمان 1- ايمان و معرفت* شيطان با آنكه از عظمت خدا، آگاه بود و هزاران سال بندگي خدا مي كرد، سرانجام ايمان خود را از دست داده و راه كفر و عناد را پيشه كرد و به اغواگري مردم پرداخت.در اسلام، ايمان مبتني بر شناخت و معرفت است؛ ولي در مسيحيت، انسان بايد نخست ايمان بياورد تا بفهمد نه اينكه نخست بفهمد و سپس ايمان بياورد.

اسلاید 30: 30الف) معناي ايمان 2- ايمان و عقلاسلام معتقد است كه عقل و دين دو موهبت الاهي است كه خداوند به بشر ارزاني داشته است و آدمي با دين مي تواند به سعادت جاودانه برسد. عقل، دين را، و دين، عقل را تأييد مي كند.قرآن از نمونه هايي در باب عقل ياد مي كند:* ما قرآن را به زبان عربي نازل كرديم؛ شايد تعقل كنيد. ( يوسف – آيه 2)* بدترين جنبندگان نزد خدا كساني هستند كه كر و لال اند و اصلاً تعقل نمي كنند. (انفال- 22)

اسلاید 31: 31الف) معناي ايمان 2- ايمان و عقلآنگاه گويند كه اگر ما سخن انبيا را شنيده بوديم يا به دستور عقل رفتار مي كرديم، امروز از دوزخيان نبوديم. ( ملك – 2)و هنگامي كه به آنها گفته شود: از آنچه خدا نازل كرده است، پيروي كنيد! مي گويند: نه، ما از آنچه پدران خود را بر آن يافتيم، پيروي مي نماييم. آيا پدران آنها، چيزي نمي فهميدند و هدايت نيافتند. (بقره – 170)

اسلاید 32: 32الف) معناي ايمان 2- ايمان و عقلروايات اسلامي نيز اهميت فراواني به عقل و تعقل مي دهند، به گونه اي عقل را حجت باطني و راهنماي مؤمن مي دانند.1- امام كاظم (ع) مي فرمايند:((خداوند بر مردم دو حجت دارد: حجت آشكار و ظاهري و حجت باطني. حجت آشكار، رسولان و انبيا و امامانند و اما حجت باطني ، عقلها هستند.2- امام صادق (ع):((عقل راهنماي مؤمن است.)) و ((هركس عاقل است دين دارد و كسي كه دين دارد به بهشت مي رود.))

اسلاید 33: 33الف) معناي ايمان 3- ايمان و عملاز ديدگاه اسلام ايمان و عمل ارتباط تنگاتنگي دارند. از روايات بر مي آيد كه عمل نمود ظاهري ايمان است و اگر عمل نباشد، آشكار مي شود كه ايمان در قلب ريشه ندوانيده است. عمل بدون ايمان نزد خداوند مانند خاكستري كه در روز طوفاني هيچ اثري از آن باقي نماند.

اسلاید 34: 34الف) معناي ايمان 3- ايمان و عملخدا در قرآن مي فرمايد:((باديه نشينان گفتند: ايمان آورديم. بگو، ايمان نياورده ايد، بلكه بگوييد اسلام آورده ايم.))از امام صادق پرسيدند كمترين مرتبة ايمان چيست؟ فرمود:((اينكه آدمي به وحدانيت خدا و بندگي و رسالت محمد(ص) گواهي دهد و اطاعت از حق را بپذيرد و امام خود را بشناسد. هرگاه چنين كرد، او مؤمن است.))

اسلاید 35: 35الف) معناي ايمان 3- ايمان و عمل امام علي (ع) مي فرمايند:((اگر ايمان تنها بر زبان آوردن شهادتين بود، روزه و نماز و هيچ حلال و حرامي تشريع نمي گشت.)) قرآن دربارة عمل بدون ايمان مي فرمايد:((داستان اعمال كساني كه به پروردگارشان كفر ورزيدند، داستان خاكستري است كه در روز طوفاني بادي سخت بوزد كه هيچ از آن خاكسترها را نمي توانند كسب كنند.))

اسلاید 36: 36الف) معناي ايمان 4- ايمان و اختيارايمان و كفر دو امر اختياري است و آدمي بايد با تأمل و تفكر به دين حق ايمان بياورد و سعادت دنيا و آخرت خويش را تأمين كند و مي تواند از سر اختيار كفر بورزد و دين خدا و راه هدايت را انكار كند و سرنوشت هلاكت باري براي خود رقم زند.

اسلاید 37: 37الف) معناي ايمان 4- ايمان و اختيارقرآن درباره اختياري بودن به صراحت بيان مي نمايد:((بگو، دين حق، همان است كه از جانب پروردگار شما آمد. پس هركه مي خواهد ايمان بياورد و هر كس مي خواهد كافر گردد.))((كساني كه آيات ما را دروغ شمردند و از پذيرفتن آنها تكبر ورزيدند، درهاي آسمان بر ايشان گشوده نمي شود و در بهشت در نمي آيند و ...))

اسلاید 38: 38ب) متعلقات ايمان 4- ايمان و اختيارقرآن در آيات متعددي متعلقات ايمان را بر شمرده كه برخي از انها عبارتند از:1- ايمان به خدا2 - ايمان به آخرت3- ايمان به رسالت پيامبر و ايمان به انبياي گذشته4- ايمان به قرآن و كتب الهي پيشين5- ايمان به ملائكه6- ايمان به امامت7- ايمان به عالم غيب

اسلاید 39: 39ب) متعلقات ايمان 4- ايمان و اختيارايمان به خدا و رسالت و معاد جزء اصول دين هستند و از اهميت ويژه اي برخوردار است و ديگر متعلقات از لوازم اعتقاد به اصول هستند.قرآن مي فرمايد:((بگوييد هيچ معبودي جز خداي يگانه نيست تا رستگار شويد.))

اسلاید 40: 40ج) درجات ايمان ايمان حقيقتي است داراي درجات مختلف و چنين نيست كه اهل ايمان در درجه ايمان يكسان باشند. مرتبة برتر ايمان، آن است كه فرد به درجة عصمت مي رسد و هدفي جز رضايت خداوند ندارد.از آنجا كه ايمان مبتني بر معرفت است و جلوة آن، عمل صالح است، چون معرفت مؤمن عميق تر گردد و عمل صالح او بيشتر شود، ايمان او نيز استواري بيشتري مي گيرد.

اسلاید 41: 41ج) درجات ايمان خدا در سوره انفال، آيه دوم مي فرمايد:((مؤمنان كساني هستند كه چون خدا ياد شود، دلهايشان بترسد، و چون آيات او بر آنان خوانده شود بر ايمانشان بيفزايد و بر پروردگار خود توكل مي كنند.))خدا در سوره فتح آيه چهارم مي فرمايد:((او است آن كس كه در دلهاي مؤمنان آرامش فرو فرستاد تا ايماني بر ايمان خود بيفزايند.))

اسلاید 42: 42ج) درجات ايمان مؤمن براي اينكه ايمان خويش را توانمندتر سازد، بايد امور ذيل را رعايت كند:1- در برابر اوامر و نواهي خداوند تسليم محض گردد؛ نه آنكه به برخي احكام ايمان آورد و به برخي ديگر كفر بورزد؛2- به متعلقات ايمان، علم يابد و بر اين علم خويش پيوسته بيفزايد و دلايل متقن و روشني براي آن پيدا كند و اگر با شبهاتي مواجه است، با دلايل روشن، آنها را از ميان بردارد؛

اسلاید 43: 43ج) درجات ايمان مؤمن براي اينكه ايمان خويش را توانمندتر سازد، بايد امور ذيل را رعايت كند:3- به متعلقات ايمان بيشتر توجه كند و پيوسته به ياد خدا و قيامت باشد؛4- بكوشد تا به لوازم ايمان پايبند باشد.5- ايمان خود را به ظلم نيالايد و حقوق ديگران را رعايت نمايد.6- با تهذيب نفس، زمينة رشد ايمان را در نفس خود تقويت نمايد.

اسلاید 44: 44بخش دوممبدأ

اسلاید 45: 45بخش دوم فصل اولاثبات وجود خدا

اسلاید 46: 46از موضوعات بنيادي و بسيار مهمي كه انديشة بشر را همواره به خود مشغول داشته و نيز موضوع محوري همة اديان، وجود خدا است. برخي از فيلسوفان و متكلمان مسلمان وجود خدا بي نياز از دليل و به تعبيري ((فطري)) مي دانند.قرآن در سورة ابراهيم آيه 10 مي فرمايد:((مگر دربارة خدا- پديد اورندة آسمانها و زمين – ترديدي هست؟))

اسلاید 47: 47قرآن در سورة روم آيه 30 مي فرمايد:((پس روي خود را متوجه آيين خالص پروردگار كن! اين فطرتي است كه خداوند انسانها را بر آن آفريده؛ دگرگوني در آفرينش الهي نيست. اين است آيين استوار، ولي بيشتر مردم نمي دانند.))اميرالمؤمنين علي (ع) خطاب به پيشگاه الهي مي فرمايد:((خدايا! تو قلبها را با ارادت و محبت خود و عقلها را با معرفت خود سرشته اي.))

اسلاید 48: 48الف) برهان فطرتراه شناخت خدا دو نوع است: سير در آفاق - سير در انفساز راه سير آفاق، انسان با مشاهدة مخلوقات و تدبر در حدوث و امكان و نظم پديده ها به وجود خالق و مدبري دانا و توانا پي مي برد.از راه سير انفس با تأمل در خود در مي يابد كه نسبت به خدا شناخت قلبي و بي واسطه دارد و در برابر چنين خدايي كه كمال مطلق است سر تعظيم فرود مي آورد.

اسلاید 49: 49الف) برهان فطرت 1- معناي فطرتمادة ((فطر)) در اصل به معناي آغاز و شروع است و به همين دليل به معناي خلق نيز به كار ميرود؛ بر اين اساس مي توان گفت، فطرت به معناي حالت خاصي از شروع وجود و آغاز و به بيان ديگر، نوعي از آفرينش است.

اسلاید 50: 50الف) برهان فطرت 1- معناي فطرتويژگي هاي امور فطري:1- در همة افراد آن نوع يافت مي شوند، هر چند كيفيت آنها از نظر شدت و ضعف متفاوت است؛2- همواره ثابت اند، نه اينكه در برهه اي از تاريخ اقتضاي خاصي داشته باشند؛3- نياز به تعليم و تعلم ندارند.

اسلاید 51: 51الف) برهان فطرت 1- معناي فطرتامور فطري انسان به دو دسته تقسيم مي شوند:الف- شناخت هاي فطري كه هر انساني بدون نياز آموزش از آنها برخوردار است؛ب- ميلها و گرايشهاي فطري كه مقتضاي آفرينش هر فردي است.

اسلاید 52: 52الف) برهان فطرت 2- فطرت خداجوييخداجويي از گرايش دروني انسان به خدا حكايت مي كند. انسان به گونه اي ساخته شده كه خدا طلب است.خداوند در سورةيــس مي فرمايد:((آيا با شما عهد نكردم اي فرزندان آدم كه شيطان را نپرستيد، چون او براي شما دشمني آشكار است. و اين كه مرا بپرستيد كه راه مستقيم اين است.))

اسلاید 53: 53الف) برهان فطرت 2- فطرت خداجوييخداوند در سورةرعد مي فرمايد:((تمام كساني كه در آسمانها و زمين هستند از روي اطاعت و اكراه و همچنين سايه هايشان، هر صبح و عصر براي خدا سجده مي كنند.))امام صادق (ع) مي فرمايد:((الله همان است كه همة مخلوقات هنگام نيازها، سختيها و نااميدي از هر چيز، به او پناه مي آورند.))

اسلاید 54: 54ب) برهان علي 1- تعريف علت و معلولعلت تامه: موجودي كه با وجود آن، تحقق و وجود موجود ديگر ضرورت پيدا مي كند..فيلسوفان علت را بر چهار قسم مي دانند:1- علت فاعلي: معلول از آن پديد مي آيد.2- علت غايي: انگيزة فاعل براي انجام كار است.3- علت صوري: صورت و فعليتي است كه در ماده پديد مي آيد و منشأ آثار جديدي مي گردد.4- علت مادي: زمينه پيدايش معلول است و در ضمن آن باقي مي ماند.

اسلاید 55: 55ب) برهان علي 1- تعريف علت و معلولعلت فاعلي دو اصطلاح دارد:1- علت فاعل طبيعي: كه در فيزيك و طبيعيات به كار مي رود و منشأ حركت و دگرگوني اجسام است.2- علت فاعل الهي: كه در فلسفه و الهيات بحث مي شود و منظور از آن موجودي است كه معلول راپديد مي آورد و به آن هستي مي بخشد. در اينجا منظور از علت فاعلي، علت فاعل الهي است.

اسلاید 56: 56ب) برهان علي 2- اثبات معلوليت عالماز آنجا كه ملاك احتياج معلول به علت، ضعف وجودي اوست، هر موجود فقير و ضعيفي نيازمند علت است.ضعف مرتبة وجودي آثار ونشانه هايي دارد كه مي توان شناخت و به گفته اميرالمؤمنين (ع):((هر چيزي غير از خداوند معلول است))—((هر شيئي به او قيام دارد.))

اسلاید 57: 57ب) برهان علي 2- اثبات معلوليت عالمامام علي (ع) در تعابيري، صفاتي را منحصراً از خدا سلب مي كند و اين صفات لازمة معلوليت اند كه اين صفات عبارت است از: گذر زمان او را تغيير نمي دهد؛محدوديت مكاني ندارد؛حالت او تغيير نمي يابد؛سكون و حركت بر او عارض نمي شود؛خداوند مثل و مانند ندارد تا از آن طريق مشابه شناخته شود؛خداوند نه مي زايد و زاييده مي شود؛ افول و زوال بر او راه ندارد.

اسلاید 58: 58ب) برهان علي 3- امتناع دور و تسلسلبرخي معترضان برهان علي مي گويند: چه اشكالي دارد كه سلسله علل تا بي نهايت ادامه يابد، يا جهان خود، علت خود باشد؟اگر علت وجودي موجود خود او باشد؛ يعني وجود موجود متوقف بر خود باشد و اين امر مستلزم آن است كه موجود بر خود مقدم باشد و لازمه آن اجتماع متناقضين است كه اجماع تناقض محال است.

اسلاید 59: 59ج) برهان نظم آدميان از دير باز با مشاهده پديده هاي منظم و هماهنگ جهان، از خويش پرسيده اند كه اين نظم و هماهنگي معلول چيست؟ يكي از راههاي رسيدن به وجود خداوند، نظم حاكم بر هستي است. انبياي الهي نيز بر برهان نظم بسيا رتأكيد داشته اند.

اسلاید 60: 60ج) برهان نظم قرآن مجيد در اين باره مي فرمايد:((آيا به شتر نمي نگريد كه چگونه آفريده شده است و به آسمان كه چگونه نشانده شده است و به زمين كه چگونه گسترده شده است؟ يادآوري كن، تو فقط يادآوري بر آنها مسلط نيستي.))

اسلاید 61: 61ب) برهان نظم 1- ساختار مشترك برهان نظممقدمه اول: عالم طبيعت، پديده اي منظم است، يا در عالم پديده هاي منظم وجود دارند.مقدمة دوم: هر نظمي بر اساس بداهت عقلي از ناظمي حكيم و با شعور ناشي است كه از روي علم و آگاهي، اجزاي پديدة منظم را با هماهنگي و آرايش خاص و براي وصول به هدف مشخصي كنار هم نهاده است.

اسلاید 62: 62ب) برهان نظم 2- تعريف نظمپديدة نظم ، مجموعه اي است كه اجزاي آن به گونه اي با هم ارتباط دارند كه همگي هدف يگانه و مشخصي را تعقيب مي كنند. سه عنصر اصلي سازندة مفهوم نظم:1- طراحي و برنامه ريزي دقيق2- سازماندهي حساب شده3- هدفمندي

اسلاید 63: 63ب) برهان نظم 3- تقرير برهان نظمبرهان نظم را مي توان به دو صورت مطرح ساخت: برهان هدفمندي و برهان هماهنگيبرهان هدفمندي:در اين برهان بر هدفمندي موجودات تكيه شده است.برهان هماهنگي: اين تقرير از برهان نظم بر هماهنگي و نظم كل عالم تأكيد دارد تا ناظم حكيم را براي كل عالم اثبات كند.

اسلاید 64: 64بخش دوم فصل دومصفات خدا

اسلاید 65: 65الف) راههاي شناخت خدا1- راه عقليخواجه نصبرالدين طوسي در كتاب تحريرالاعتقادنتايجي را مبني بر وجوب وجود خداوند مي فرمايد:خداوند تعالي همواره بوده و باقي است.خدا شريك ندارد. خدا مركب نيست خداوند در مكان قرار نگرفته است و نمي توان به او اشاره حسي كرد.

اسلاید 66: 66الف) راههاي شناخت خدا1- راه عقليخواجه نصبرالدين طوسي در كتاب تحريرالاعتقادنتايجي را مبني بر وجوب وجود خداوند مي فرمايد:خداوند در چيزي حلول نمي كند.خدا با غير خود متحد نمي گردد. خدا در هيچ جهتي نيست، چون جسم نيست. خدا محل حوادث نيست.

اسلاید 67: 67الف) راههاي شناخت خدا1- راه عقليخواجه نصبرالدين طوسي در كتاب تحريرالاعتقادنتايجي را مبني بر وجوب وجود خداوند مي فرمايد:واجب الوجود در هيچ صفتي به كسي احتياج ندارد.صفات خدا زائد بر ذات او نيستند. خدا را چشم سر نمي توان ديد. خدا، ملك و حاكميت دارد.او حكيم است.خدا قيوم است.

اسلاید 68: 68الف) راههاي شناخت خدا2- سير در آفاق و انفسراه ديگر شناخت اوصاف الهي، سير در آفاق و انفس است. در پرتو اين مطالعه، انسان مي تواند به برخي از اوصاف الهي راه يابد.3- قرآن و رواياتراه ديگر شناخت اوصاف الهي، مراجعه به قرآن و روايات معتبر معصومين (ع) است.4- كشف و شهودانسان بر اثر تكامل روحي و كسب فضايل معنوي به جايي مي رسد كه مي تواند بسياري از اين حقايق، از جمله صفات جمال و جلال الهي را از طريق مشاهدة قلبي درك كند.

اسلاید 69: 69ب) انواع صفات خدا1- صفات ثبوتي و سلبيصفات ثبوتي، آن دسته از صفات اند كه كمالي از كمالات خدا را بيان مي كنند و جنبة ثبوتي و وجودي دارند و نبود آنها گونه اي نقص محسوب مي شود مانند؛ علم، قدرت ، حيات و .... اين نوع صفات، با واقعيت ثبوتي و كمالي خود، ماية جمال و زيبايي اند كه به آن صفات جماليه نيز مي گويند.

اسلاید 70: 70ب) انواع صفات خدا1- صفات ثبوتي و سلبيصفات سلبي، آن دسته از صفات اند كه نقص و كاستي را از خدا نفي مي كنند. از آنجا كه نقص، نوعي سلب كمال است، بنابراين، سلب سلب كمال ، خود به نوعي اثبات و كمال بر مي گردد. هدف صفات سلبي، اين است كه نسبت نقص و كاستي را از خدا سلب كنند و در نهايت آنچه مي ماند، كمالات است.

اسلاید 71: 71ب) انواع صفات خدا2- صفات ذاتي و فعليصفات ثبوتي خدا به دو دسته ذاتي و فعلي تقسيم مي شوند.صفات ذاتي آن دسته از صفات هستند كه از ذات الهي انتزاع مي يابند. اين صفات را بدان رو ((ذاتي)) ناميده اند كه همواره با ذات الهي اند و در انتزاع آنها نياز به تصور موجودات ديگر نيست و ذات همواره متصف به آنهاست.

اسلاید 72: 72ب) انواع صفات خدا2- صفات ذاتي و فعليصفات فعلي خدا از آن دسته اند كه از ارتباط ذات الهي با مخلوقات انتزاع مي شوند، مانند خالقيت كه از وابستگي وجودي مخلوقات به ذات الهي انتزاع مي گردند. وقتي صفت خالقيت انتزاع مي شود مي گوييم خدا خالق موجودات است.

اسلاید 73: 73ب) انواع صفات خدا3- صفات نفسي و اضافيصفات نفسي، آن دسته از صفات اند كه ذات الهي بدون لحاظ نسبت و اضافه به غير ذات، به آنها متصف مي شوند؛ مانند حيات الهي كه نيازمند نسبتي خارج از ذات نيست؛ ولي صفت اضافي به لحاظ مفهومي، مشتمل بر نوعي اضافه به غير است؛ مانند علم و قدرت كه مشتمل بر اضافه و نسبت به شي ء ديگر، يعني معلوم و مقدور است.

اسلاید 74: 74ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي1- علم الهياز اوصاف ثبوتي و ذاتي خداوند، علم است. خدا به ذات خود و به همة موجودات آگاه است.علم خدا به سه صورت است:1- علم به ذات؛2- علم به موجودات و مخلوقات پيش از آفرينش آنها؛3- علم به موجودات و مخلوقات پس از آفرينش آنها.

اسلاید 75: 75ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي2- قدرت الهياز اوصاف ثبوتي و ذاتي خداوند، قدرت است. تعريف قدرت به ديدگاه برخي متكلمين؛ فاعلي كه كار خود را با اراده و اختيار انجام مي دهد، مي گويند او در كار خود ((قدرت)) دارد.در تعريفي ديگر: قدرت آن است كه اگر قادر بخواهد، فعل را انجام دهد و اگر نخواهد، انجام ندهد.

اسلاید 76: 76ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي2- قدرت الهيبراي اثبات صفت قدرت دلايلي آمده:اعطا كنندة كمال فاقد كمال نيست.اتقان و نظم شگفت انگيز مخلوقات مي تواند هم دليل علم و قدرت الهي باشد؛ زيرا اگر خدا قدرت نداشت، نمي توانست چنين موجودات منظم شگفت انگيزي را با كيفيت بسيار دقيق بيافريند.

اسلاید 77: 77ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي3- حيات الهياز اوصاف ثبوتي و ذاتي خداوند، حيات است. حقيقت حيات به ويژه حيات الهي براي آدمي روشن نيست؛ ولي مفهوم آن روشن است. قرآن كريم مي فرمايد:((و بر آن زنده اي توكل كن كه نمي ميرد و به ستايش او تسبيح گوي))--- ((خد است كه معبودي جز او نيست، زنده و قيوم است))

اسلاید 78: 78ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي4- ارادة الهياز اوصاف ثبوتي و ذاتي خداوند، اراده است. قرآن مي فرمايد:((فرمان او چنين است كه هرگاه چيزي را اراده كند، تنها به آن مي گويد: موجود باش! آن نيز بي درنگ موجود مي شود.))

اسلاید 79: 79ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي4- ارادة الهيامام صادق در پاسخ به پرسش كه آيا علم و مشيت (اراده) خدا يكي است يا دو معناي متفاوت دارد مي فرمايد:((علم همان مشيت و اراده نيست؛ زيرا تو مي تواني بگويي من فلان عمل را انجام مي دهم اگر خدا بخواهد؛ ولي نمي گويي من آن را انجام مي دهم اگر خدا بداند.))

اسلاید 80: 80ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي4- ارادة الهياراده الهي به دو صورت در نظر گرفته مي شود:1- اراده تكويني: از رابطة خاص خدا با مخلوقات سرچشمه مي گيرد و چون خداوند امري را اراده كند، بالضروره تحقق مي يابد.2- اراده تشريعي: رابطة خاص خدا با برخي از افعال اختياري انسان سرچشمه مي گيرد كه امكان تخلف اراده از مراد وجود دارد.

اسلاید 81: 81ج) برشماري صفات ذاتي ثبوتي5- حكمتاز اوصاف ثبوتي خداوند، حكمت است. از اين رو خداوند حكيم و همة افعال او حكيمانه است. حكمت دو معنا دارد:1- افعال فاعل در نهايت اتقان و استواري و كمال باشد و هيچ نقص و كاستي به فعل او راه نيابد.2- قبيح و بيهوده نبودن فعل فاعل است. بر اساس اين معنا هنگامي كه گفته مي شود خدا حكيم است يعني خدا كار قبيح و زشت و لغو و عبث و بيهوده انجام نمي دهد.

اسلاید 82: 82د) عدلصفت عدل از صفات فعل خداوند است. مقصود از عدل، قرار دادن هر چيز و هر كس در جاي مناسب خود است.امام علي (ع) مي فرمايد:((عدالت، هر چيز را جاي خود مي نشاند.))اقسام عدل:1- عدل تكويني2- عدل تشريعي 3- عدل جزايي

اسلاید 83: 83د) عدل1- عدل تكويني: معناي عدل در نظام تكوين يا جهان خلقت آن است كه خدا در چنين نظامي به هر موجودي به اندازة شايستگي و قابليت او نعمت داده است و به تعبيري خدا به اندازه ظرفيت و شايستگي هر شي ء به او وجود و كمال اضافه كرده است.

اسلاید 84: 84د) عدل2- عدل تشريعي: بدين معناست كه تكاليفي كه خدا بوسيله پيامبران بر مردم نازل كرده است، بر پاية عدل و دادگري است؛ يعني اولاً همة احكام لازم براي سعادت انسان را فرو فرستاده است و ثانياً هيچ انساني را بيش از توان و ظرفيتش مكلف نساخته است.

اسلاید 85: 85د) عدل3- عدل جزايي به اين معنا است كه خدا در روز قيامت ميان افراد به عدل داوري مي كند و حق كسي را تباه نمي كند؛ يعني ميان افراد نيكوكار و بدكار به يكسان داوري نمي كند و پاداش هر كس را به متناسب با اعمال او مي دهد. قرآن مي فرمايد:((ما ترازوهاي عدل را در روز قيامت برپا مي كنيم، پس به هيچكس ستمي نمي شود.))

اسلاید 86: 86بخش دوم فصل سوممسئلة شر

اسلاید 87: 87الف) تعريف شربه طور كلي شر را به دو قسم تقسيم مي كنند:1- شر اخلاقي: گاه شر نتيجة عامل انساني است مانند؛ دزدي، قتل، غارت و جنگ2- شر طبيعي: بدون مداخلة عامل انساني پديد مي آيد كه به آن شر طبيعي مي گويند، مانند؛ زلزله، آتشفشان، سيل، طوفان و طاعون

اسلاید 88: 88ب) راه حلهاي مسئلة شر1- لازمة جهان مادي اين ديدگاه بر آن است كه در عالم شر وجود دارد، اما لازمة جهان مادي است و جهان مادي در مجموع خير است. از اين رو خلقت جهان بهتر از عدم آن است. از آنجا كه خداوند، قادر، عالم و خيرخواه مطلق است و ذات او خير محض است، هر چه از او صادر شود، خير است.

اسلاید 89: 89ب) راه حلهاي مسئلة شر1- لازمة جهان مادي فارابي، فيلسوف بزرگ اسلامي در اين باره مي گويد:((خدا كه قدرت و حكمت و علم خود تام است، تمامي افعال او كامل و بدون نقص و عيب است. آفات و شروري كه عارض اشياي طبيعي مي شود، ضروري عالم ماده و طبيعي است. عالم ماده، نمي تواند خير محض را بپذيرد.

اسلاید 90: 90ب) راه حلهاي مسئلة شر2- ناشي از آزادي انسان خداوند به انسان، نعمت آزادي و اختيار ارزاني داشته و خوبيها و بديها را نيز به او الهام كرده است. همچنين دستورهاي سعادت بخشي را از طريق رسولان براي تكامل انسان هديه فرموده است. اگر انسان رفتار و كردار درست در پيش گيرد، مي تواند بسياري از شرور طبيعي را از راه خويش بردارد. مثلاً ساختن خانه اي مستحكم جهت مقاومت با زلزله.

اسلاید 91: 91ب) راه حلهاي مسئلة شر2- ناشي از آزادي انسان خداوند در قرآن مي فرمايد:((و اگر مردم شهرها ايمان آورده و به تقوا گراييده بودند، قطعاً بركاتي از آسمان و زمين بر ايشان مي گشوديم؛ ولي تكذيب كردند؛ پس به كيفر دستاوردشان گريبان آنان را گرفت.))

اسلاید 92: 92ب) راه حلهاي مسئلة شر2- ناشي از آزادي انسان خداوند در قرآن در سورة روم آية 41 مي فرمايد:((فساد در خشكي و دريا به سبب كارهايي كه مردم انجام داده اندآشكار شده است؛ خدا مي خواهد نتيجة بعضي از اعمالشان را به آنان بچشاند، شايد به سوي حق بازگردند.))خداوند در قرآن در سورةرعد آيه 11 مي فرمايد:((در حقيقت خدا قومي را تغيير نمي دهد مگر آنان خود حال خويش را تغيير دهند.))

اسلاید 93: 93ب) راه حلهاي مسئلة شر3- ناشي از جزئي نگري برخي متفكران معتقدند اينكه انسانها بسياري از امور را شر مي دانند، ريشه در قضاوتهاي سطحي و جزئي و تنگ نظرانه و شتاب زده دارد. اگر آنان از آگاهي وسيعتر و جامعتري برخوردار بودند، هيچگاه به شر بودن برخي امور، حكم نمي كردند.

اسلاید 94: 94ب) راه حلهاي مسئلة شر3- ناشي از جزئي نگري قرآن كريم در سوره بقره ناخوش دانستن برخي امور را ناشي از عدم شناخت جامع و كامل مي داند و مي فرمايد:((و بسا چيزي خوش نمي داريد و آن براي شما خوب است، و بسا چيزي را دوست مي داريد و آن براي شما بد است و خدا مي داند و شما نمي دانيد.))

اسلاید 95: 95ج) فوايد شرور در جهان1- شكوفا شدن استعدادها ساختار آدمي به گونه اي است كه بسياري از توانائيها و استعدادهاي او در مواجه با سختيها و مشكلات، شكوفا مي شود.قرآن مي فرمايد:((پس با دشواري آساني است. آري با دشواري آساني است.))

اسلاید 96: 96ج) فوايد شرور در جهان2- بيداري غفلت از فوايد شرور و سختيها آن است كه انسان را از خواب غفلت بيدار مي كند.در سوره سجده آيه 21 :((و قطعاً غير از عذاب بزرگتر از عذاب كوچكتر به آنان مي چشانيم، اميد آنكه باز گردند.))

اسلاید 97: 97ج) فوايد شرور در جهان3- آزمون الهي گاه خداوند، بندگانش را با مصيبت و سختي مي آزمايد تا مومنان راستين بازشناخته گردند. خداوند برخي بندگان را در كوران رنج و مصيبت و مشكلات محك مي زند تا خالص و ارزشمندتر گردند.

اسلاید 98: 98بخش دوم فصل چهارمتوحيد و عبادت

اسلاید 99: 99الف) مراتب توحيدمراتب توحيد عبارتند از:1- توحيد در ذات2- توحيد در صفات3- توحيد در خالقيت4- توحيد در ربوبيت5- توحيد در حاكميت6- توحيد در اطاعت7- توحيد در تقنين و تشريع8- توحيد در عبادت و پرستش

اسلاید 100: 100الف) مراتب توحيد1- توحيد ذاتي منظور اين است كه خدا يگانه، بي همتا و بي مانند است. ذات خدا به گونه اي است كه تعدد و كثرت بر نمي دارد و نمي توان در عالم خارج و ذهن، براي او فرد ديگري را تصور كرد.

اسلاید 101: 101الف) مراتب توحيد1- توحيد ذاتي در سوره آل عمران آيه 18 :((خدا گواهي مي دهد كه معبودي جز او نيست و فرشتگان و صاحبان دانش گواهي مي دهند، در حالي خداوند درتمام عالم به عدالت قيام دارد؛ معبودي جز او نيست كه هم تواناست و هم حكيم است.))

اسلاید 102: 102الف) مراتب توحيد2- توحيد صفاتيخدا همة صفات كمال را دارد و عقل و وحي بر وجود اين كمالات در ذات خدا دلالت مي كنند.امام صادق (ع) در اين باره مي فرمايند:((خدا از ازل پروردگار ما بوده و هست، و علم عين ذات اوست نه اينكه معلوم باشد و سمع عين ذات اوست، نه اينكه مسموع باشد و بصر ذات اوست ، نه اينكه او مبصر باشد و قدرت ذات اوست، نه اينكه مقدور باشد.))

اسلاید 103: 103الف) مراتب توحيد3- توحيد در خالقيتتوحيد در خالقيت بدين معنا است كه در عالم، آفريدگار و خالقي جز خدا، وجود ندارد و هر موجودي كه لباس هستي پوشيده است، مخلوق و آفريدة اوست. قرآن در سور رعد و غافر مي فرمايد:((بگو: خدا خالق همه چيز است و او است يكتا و پيروز))((اين است خداوند، پروردگار شما كه آفرينندة همه چيز است، جز او خدايي نيست.))

اسلاید 104: 104الف) مراتب توحيد4- توحيد در ربوبيتبه معناي آن است كه تنها خدا در ادارة و تدبير و كارگرداني جهان و انسان مؤثر است. توحيد در ربوبيت دو جلوه دارد: تدبير تشريعي و تدبير تكويني.تدبير تكويني: منظور كارگرداني جهان است. بدين معنا كه ادارة جهان، همانند ايجاد و احداث آن، فعل خداوند يكتا است.

اسلاید 105: 105الف) مراتب توحيد4- توحيد در ربوبيتخداوند در قرآن كريم در مريم و يس مي فرمايد:((و آنان غير از خدا، معبوداني براي خود برگزيدند تا ماية عزتشان باشد.))((آنان غير از خدا معبوداني براي خويش برگزيدند به اين اميد كه ياري شوند؛ ولي بتها نمي توانند آنان را ياري كنند؛ آنان بسان سپاهي در خدمت بتهايند.))

اسلاید 106: 106الف) مراتب توحيد5- توحيد در تشريعبه معناي آن است كه قانونگذاري و تشريع فقط ويژة خداست؛ زيرا كسي كه مي تواند زمام امور زندگي بندگان خدا را بدست گيرد، جز خدا نيست.انسان خواهان زندگي اجتماعي است و هر اجتماعي نيازمند قانون است.

اسلاید 107: 107الف) مراتب توحيد5- توحيد در تشريعويژگي قانونگذار:1- انسان شناس باشد؛ يعني به همة رموز و اسرار جسمي و رواني انسان به طور دقيق آگاه باشد.2- از هر نوع سودجويي پيراسته باشد، زيرا قانونگذاران ممكن است تحت تأثير منافع شخصي گروهي، حزبي و قبيله اي قانون وضع نمايند.

اسلاید 108: 108الف) مراتب توحيد6- توحيد در اطاعتبه معناي آن است كه تنها خدا را بايد اطاعت كرد، انسان بايد سخن او را بشنود و عمل كند. خدا در قرآن (سور تغابن، نساء) مي فرمايد:((پس تا مي توانيد از مخالفت خدا بپرهيزيد و به سخن او گوش فرا دهيد و از فرمانش اطاعت كنيد و انفاق كنيد كه براي شما بهتر است.))— ((اطاعت از پيامبر، اطاعت از خداست.))

اسلاید 109: 109الف) مراتب توحيد7- توحيد در حاكميتبه معناي آن است كه حق حكومت اصالتاً مربوط به خداست و حكومت ديگران بايد به اجازة خاص يا عام او باشد. حكومت پيامبران و اولياي الهي همگي به اذن خداست. قرآن در سوره يوسف مي فرمايد:((حكومت براي كسي جز خدا نيست؛ فرمان داده است كه فقط او را بپرستيد.))

اسلاید 110: 110الف) مراتب توحيد8- توحيد در عبادتيكتا پرستي اساس دعوت همة پيامبران الهي در تمام ادوار تاريخ است. همة انسانها بايد خداي يگانه را بپرستند و از پرستش موجودات ديگر بپرهيزند. قرآن در سورة نحل مي فرمايد:((ما در ميان هر امتي، رسولي برانگيختيم كه خدا را بپرستيد و از طاغوت اجتناب ورزيد.))

اسلاید 111: 111ب) اسرار نمازنماز، بهترين تجلي عبادت خداست؛ وسيله اي است كه مي تواند بندگي خدا را تجلي بخشد. نماز غايت آفرينش آدمي است.قرآن كريم در سوره ابراهيم در آيات 40 و 37 مي فرمايد:((پروردگارا! مرا برپادارندة نماز قرار ده، و از فرزندانم نيز. پروردگارا! دعاي مرا بپذير.))((پروردگارا! من فرزندانم را در دره اي بي كشت، نزد خانة محترم تو، سكونت دادم. پروردگارا! تا نماز را برپا دارند.))

اسلاید 112: 112ب) اسرار نمازقرآن كريم در سور مريم و لقمان و عنكبوت مي فرمايد:((خدا مرا سفارش به نماز و زكات كرده است))((اي پسرم! نماز را برپا دار.))((آنچه از كتاب به سوي تو وحي شده است بخوان و نماز را برپا دار، كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مي دارد و قطعاً ياد خدا بالاتر است.))

اسلاید 113: 113ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز1- ياد خداقرآن يكي از اسرار نماز را ياد خدا مي داند: ((به ياد من نماز را برپا دار)) طه آيه 14.ياد خدا آرامش دهندة قلبها و زنده كنندة و عامل بسياري از فضايل و همچنين بسط عدالت است.

اسلاید 114: 114ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز2- وحدتنماز در اوقاتي معين، نموداري از وحدت و يگانگي امت اسلامي است. همة مسلمانان رو به قبله ايستاده، با تشريفاتي خداوند را مي پرستند. اين خود، تجلي بزرگي از اتحاد و يگانگي است كه مسلمانان را به ريسمان عبادت و ارتباط با خدا، به هم پيوسته و متحد مي كند.

اسلاید 115: 115ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز3- رفع فاصلة طبقاتينماز، عامل برانداختن فاصلة طبقاتي است كه در جامعة مادي گرا پديد مي آيد. هنگامي كه مسلمانان به نماز مي ايستند، كمترين اختلافي ميان صاحب منصبان و مردم عادي و غني و فقير نيست.

اسلاید 116: 116ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز4- پرهيز از گناهنمازگزار ناچار است براي صحت و قبولي نماز خود، از گناهان اجتناب ورزد. مكان و لباس نماز، بايد از حلال باشد و نمازگزار مجبور است آب غسل و وضو را از مال حلال فراهم سازد.قرآن در سوره عنكبوت مي فرمايد:((همانا نماز انسان را از زشتيها و گناه باز مي دارد.))

اسلاید 117: 117ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز5- اطاعت پذيرينماز حس اطاعت و تبعيت از كمال مطلق را نيرومند مي كند. نماز تمريني براي اين احساس است تا انسان سر تسليم فرود آورد.6- بهداشت تننمازگزار بايد در مواقع معين، همه بدن را بشويد و بيشتر اوقات بايد وضو بگيرد و نظافت بدن و مواضع وضو را از هر نظر مراعات كند.

اسلاید 118: 118ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز7- اخلاصمقصود از اخلاص اين است انگيزة عبادت و پرستش خدا فقط انجام تكاليف الهي، يا بالاتر از آن شايستگي ذات او براي عبادت باشد. عنصر اخلاص در آدمي، باعث پرورش روحية عبوديت به عنوان يك صفت متعالي مي گردد و اين روحيه مبدأ بسياري از فضايل اخلاقي است.

اسلاید 119: 119ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز8- شادابي و نشاطچون نمازگزار به نماز مي ايستد، بايد با نشاط نماز بگزارد.اگر با كسالت اين عمل را انجام دهد مورد پسند خدا نخواهد بود. قرآن، منافقان را از آنروز كه با كسالت به نماز مي ايستند، مذمت مي كند و مي فرمايد:((و هنگامي كه به نماز بر مي خيزند، با كسالت بر مي خيزند.))

اسلاید 120: 120ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز9- وقت شناسيكسي كه در پنج وقت خاص به نماز مي ايستد و مي كوشد تا در اول وقت نماز بگزارد، معمولاً در ديگر كارها نيز از نظم دقيق پيروي مي كند. قران د رسورة نساء آيات 142 و 103 مي فرمايد:((همانا نماز بر مؤمنان، در اوقات معين مقرر شده است.))((پس واي بر نمازگزاراني كه در نماز خود سهل انگاري مي كنند.))

اسلاید 121: 121ب) اسرار نمازاسرار و حكمت هاي نماز9- وقت شناسيامير مومنان علي (ع) در نامة خود به محمد بن ابي بكر مي فرمايد:((مراقب وقت نماز باش و آن را به هنگام بخوان، نه به دليل بيكاري آن را پيش از وقت بخوان و نه به سبب پركاري آن را از وقتش به تأخير انداز.))

اسلاید 122: 122ج) دليل عبادت انسانچرا انسان بايد خدا را عبادت كند؟ خداوند چه نيازي به پرستش ما دارد؟1- هدف پرستش تكامل خود انسان است. عبادت وسيله تكامل و سعادت محسوب مي شود و دستور او به عبادت، لطف و مرحمت و راهنمايي خواهد بود كه ما را به كمال شايسته مي رساند.

اسلاید 123: 123ج) دليل عبادت انسانچرا انسان بايد خدا را عبادت كند؟ خداوند چه نيازي به پرستش ما دارد؟2- عبادت و نيايش و هرگونه كاري كه براي رضاي خدا انجام گيرد، داراي آثار ارزشمند فردي و اجتماعي است زيرا پرستش خدا حس تقدير و شكرگزاري را در انسان زنده ميكند و عبادت و پرستش ماية تكامل روحي انسان است.

اسلاید 124: 124بخش سوم معاد

اسلاید 125: 125بخش سوم فصل اولكليات

اسلاید 126: 126الف) تعريف و اهميت معاد1- تعريفمعاد از نظر لغوي به معناي بازگشتن است و از ريشة (عود) مي باشد. در اصطلاح به معناي دوباره زنده شدن پس از مرگ است. معاد به معناي زندگي مجدد انسان و ساير موجودات است. خداوند قادر است از زنده، مرده و از مرده، زنده خلق نمايد.

اسلاید 127: 127الف) تعريف و اهميت معاد2- اهميتانسان به دو دليل به تحقيق درباره معاد علاقه مند است:1- انسان ذاتاً علم دوست و حقيقت جو است، به ويژه دربارة آنچه با زندگي او ارتباط دارد.2- شناخت غايت و هدف زندگي براي انسان از اهميت زيادي برخوردار است؛ زيرا در شكل گيري فعاليتها و اعمال انسان نقش مهمي دارد.

اسلاید 128: 128الف) تعريف و اهميت معاد3- نظر قرآندر قرآن دربارة جهان پس از مرگ بيش از 1400 آيه وجود دارد. كه خود نشانگر اهميت معاد است. خداوند در سوره مؤمنون مي فرمايد:((آيا گمان كرديد شما را بيهوده آفريديم، و به سوي ما بازگردانده نمي شويد؟!))

اسلاید 129: 129الف) تعريف و اهميت معاد3- نظر قرآنخداوند در سوره مريم مي فرمايد:((سلام بر من، در آن روز كه متولد شدم و آن روز كه مي ميرم و آن روز كه زنده برانگيخته خواهم شد.))خداوند در سوره نوح مي فرمايد:((خداوند شما را مانند گياهي از زمين رويانيد، سپس شما را به همان زمين باز مي گرداند و بار ديگر شما را خارج مي سازد.))

اسلاید 130: 130ب) نمونه هاي مشابه1- احياي پرندگانخداوند در سوره بقره مي فرمايد:((به ياد آور، هنگامي كه ابراهيم گفت: خدايا به من نشان بده كه چگونه مردگان را زنده مي كني؟ خدا گفت مگر ايمان نداري؟...چهر پرنده را انتخاب كن ذبح كن، قطعه قطعه كن و در هم بياميز سپس بر هر كوهي پاره اي از آنها را بگذار.آنگاه آنها را فرا خوان؛ شتابان به سوي تو مي آيند، و بدان كه خدا توانا و حكيم است.))

اسلاید 131: 131ب) نمونه هاي مشابه2- زنده شدن غريز3- اصحاب كهفخداوند در سوره كهف مي فرمايد:((بدين سان مردم را متوجه حال آنها كرديم تا بدانند وعدة خدا حق است و در فرا رسيدن قيامت هيچ شكي نيست.))

اسلاید 132: 132ب) نمونه هاي مشابه4- زنده شدن مردگانحضرت عيسي مردگان را به اذن خدا زنده مي كرد.5- رويش گياهانخداوند در سوره روم مي فرمايد:((به آثار رحمت الهي بنگر كه چگونه زمين را بعد از مردنش زنده مي كند؛ چنين كسي زنده كنندة مردگان است و او بر همه چيز تواناست.))

اسلاید 133: 133ج) براهين معاد1- برهان فطرت فطرت به معناي نوع آفرينش است؛ يعني انسان به گونه اي آفريده شده است كه ميل به زندگي جاويدان و بقا دارد، و از نيستي و فنا بيزار است. دنيا شايستگي ابديت را ندارد. قرآن در سوره قيامت مي فرمايد: (( آيا انسان گمان كرده است بيهوده و بي هدف رها مي شود... آيا چنين خدايي نتواند كه مردگان را زنده كند؟))

اسلاید 134: 134ج) براهين معاد2- برهان عدالتاز صفات خداوند عدل است و آفرينش او نيز بر عدالت است.اميرالمومنين مي فرمايند:((به عدالت است كه اسمانها و زمين برافراشته شده است.))((عدالت، اصلي است كه عالم بر اساس آن برپا گرديده است.))قرآن سورة يونس – 44: ((بي گمان، خداوند هيچ ظلمي به مردم روا نمي دارد.))

اسلاید 135: 135ج) براهين معاد2- برهان عدالتبرخي آيات گواهي مي دهند كه خداوند تبهكاران و صالحان را برابر نمي داند:((آيا ما كساني را كه ايمان آورده اند و عمل نيك انجام داده اند با مفسدان در روي زمين يكسان قرار مي دهيم؟ آيا با آن تبهكاران به يكسان رفتار مي كنيم؟)) ص - 28

اسلاید 136: 136ج) براهين معاد3- برهان معقوليتاز راههايي كه آدمي مي تواند به حقانيت معاد راه يابد، برهان معقوليت (دفع ضرر محتمل) است. اگر آدمي اعتقاد به معاد و عدم اعتقاد را كنار هم بگذارد و مزايا و معايب هر يك را محاسبه كند، پي مي برد كه اعتقاد به معاد رجحان بيشتري دارد.

اسلاید 137: 137د) انواع معاد1- معاد جسماني و روحاني برخي اعتقاد دارند كه بعد از مرگ و حتي در قيامت فقط روح مجرد محشور مي گردد، و ديگر، بدني كه روح به آن تعلق داشته، به محشر گام نمي نهد. به اين معنا معاد را روحاني مي گويند.

اسلاید 138: 138د) انواع معاد1- معاد جسماني و روحاني گاه منظور از جسماني و روحاني بودن، آن است كه بدن يا روح به تنهايي و يا هر دو متعلق پاداش و كيفر قرار گيرند. از اين رو، معاد جسماني، به اين معنا است كه تا بدني در ميان نباشد، پاداش و كيفر تحقق نمي پذيرد(مانند خوشي) ولي اگر علاوه بر لذتها و آلام جسماني، يك رشته پاداشها و كيفرها و آلام روحي و عقلي نيز وجود دارد كه به آن معاد روحاني و مي گويند.

اسلاید 139: 139د) انواع معاد2- انواع معاد در قرآناول: آياتي كه از احياي مردگان در امتهاي پيشين سخن مي گويند؛ مانند زنده شدن پرندگان به دعاي حضرت ابراهيم (ع)، سرگذشت اصحاب كهف، زنده شدن غزير و زنده شدن مردگان به دعاي حضرت عيسي (ع)

اسلاید 140: 140د) انواع معاد2- انواع معاد در قرآندوم: آياتي كه به روشني گواهي مي دهند انسان از خاك آفريده شده است و دوباره به آن باز مي گردد و سپس از آن بيرون مي آيد:((از آن (زمين) شما را آفريده ايم و در آن شما را باز مي گردانيم و بار ديگر شما را از آن بيرون مي آوريم.)) طه - 55

اسلاید 141: 141د) انواع معاد2- انواع معاد در قرآنسوم: آياتي كه نشان مي دهند در روز رستاخيز اعضاي بدن انسان بر اعمال او گواهي مي دهند و تفسير اين اعضاء به اعضاي برزخي و صورتهاي بدون ماده، كاملاً بر خلاف ظاهر آيات است:((در روزي كه با زبانها و دستها و پاهايشان، عليه آنان به آنچه انجام مي دادند، گواهي مي شود.)) نور- 24

اسلاید 142: 142بخش سوم فصل دوممرگ

اسلاید 143: 143الف) ماهيت مرگمرگ دريچه اي به زندگي نو است. مرگ مرحلة ديگري از زندگي و سرآغاز حيات جديد انسان است. پيامبر مي فرمايند:((مرگ نخستين منزل از منازل آخرت و آخرين منزل از منازل دنياست.))

اسلاید 144: 144الف) ماهيت مرگ1- معناي لغوي مرگ مرگ درزبان فارسي مترادف با واژة موت در زبان عربي است. موت به معناي از دست رفتن قدرت و توان چيزي است. گاه مرگ را براي بدن بكار مي برند و گاه براي روح.مراد اين است كه روح، ابزار جسماني خود را از دست داده و در واقع نيستي در كار نيست و انتقال از مرحله اي به مرحلة ديگر از زندگي است.

اسلاید 145: 145الف) ماهيت مرگ2- آيا مرگ عدمي است؟ امام علي (ع) مي فرمايند:((اي انسانها! ما وشما براي بقا آفريده شده ايم، نه براي فنا وهنگام مرگ از سرايي به سراي ديگر منتقل مي شويم.))

اسلاید 146: 146الف) ماهيت مرگ2- آيا مرگ عدمي است؟امام حسين (ع) مي فرمايند:((جوانمردان صبر كنيد! مرگ پلي است كه شما را از سختيها و دشواريها به باغهاي گسترده و نعمتهاي پيوسته منتقل مي كند. كدام يك از شما انتقال از زندان، به قصر را ناخوش مي دارد؟))

اسلاید 147: 147الف) ماهيت مرگ3- مرگ؛ سنت حتمي و همگاني از نظر قرآن و احاديث مرگ انسان و جهان، سنتي حتمي است و گريزي از آن نيست.قرآن در سور ال عمران و نساء آيه هاي 185 و 78 مي فرمايد:(( هر انساني، طعم مرگ را مي چشد.))((هر جا باشيد، مرگ شما را در مي يابد، هر چند در برجهاي محكم باشيد.))

اسلاید 148: 148الف) ماهيت مرگ4- وحشت از مرگ مردي به حضور پيامبر آمد و گفت مرگ را دوست نمي دارم.حضرت از او پرسيدند: ((ثروت داري؟)) گفت بلي. فرمود:‌ (( آيا چيزي براي خود به سراي ديگر فرستاده اي؟)) گفت نه. فرمود:((به همين دليل است كه مرگ را دوست نمي داري.))

اسلاید 149: 149الف) ماهيت مرگ4- وحشت از مرگ اميرالمؤمنين علي (ع) فرمودند:((از آن كساني مباش كه مرگ را به دليل فزوني گناهان دوست نمي دارد.))((به خدا سوگند، فرزند ابوطالب به مرگ مأنوس تر است از كودك شيرخوار به پستان مادر.))

اسلاید 150: 150الف) ماهيت مرگ4- وحشت از مرگ مردي به امام مجتبي گفت چرا ما مرگ را دوست نمي داريم:امام فرمودند:((شما خانة آخرت را ويران كرده ايد و خانة دنيا را آباد ساخته ايد دوست نمي داريد كه از خانة آباد به ويرانه منتقل شويد.))امام علي (ع) مي فرمايند:((به خدا بيم ندارم بر مرگ وارد شوم يا مرگ به سوي من بيايد.))

اسلاید 151: 151ب) انواع مرگ1- مرگهاي دشوار و آسان در قرآن و روايات بر مي آيد كه فرشتگان جان همة انسانها را يكسان نمي گيرند؛ بلكه بعضي را با احترام و آساني و برخي ديگر را با خشونت و سختي. مرگ آسان غالباً براي صالحان و مؤمنان است.

اسلاید 152: 152ب) انواع مرگ1- مرگهاي دشوار و آسان در قرآن سوره نحل آيه 32 مي فرمايد:((كساني كه فرشتگان روحشان را مي گيرند؛ در حالي كه پاك و پاكيزه اند. به آنها مي گويند: سلام بر شما! وارد بهشت شويد، براي اعمالي كه انجام داديد.))

اسلاید 153: 153ب) انواع مرگ1- مرگهاي دشوار و آسان امام صادق در اين باره مي فرمايد:((مرگ براي مؤمن به سان بوييدن بوي خوش است كه به سبب خوشي آن، به خواب سبك مي رود و همه درها از او رخت بر مي بندد.))

اسلاید 154: 154ب) انواع مرگ1- مرگهاي دشوار و آسانمرگ دشوار غالباً ظالمان و ستمكاران است. قرآن در سورة محمّد مي فرمايد:((حال آنها چگونه خواهد بود هنگامي كه فرشتگان بر صورت و پشت آنان مي زنند و جانشان را مي گيرند.))

اسلاید 155: 155ب) انواع مرگ1- مرگهاي دشوار و آسانمرگ دشوار غالباً ظالمان و ستمكاران است. امام سجاد (ع) مرگ كافر را چنين وصف مي كند:((مرگ براي كافر به سان كندن لباسهاي زيبا و گرانبها و پوشيدن كثيفترين و خشنترين لباسها است و يا انتقال از خانه هاي مأنوس و سكني گزيدن در وحشت آورترين منازل همراه با بزرگترين عذابها.))

اسلاید 156: 156ب) انواع مرگ2- مرگ تن و قلباز ديدگاه قرآن تن و قلب هر دو عارض مرگ مي شوند. آنگاه كه روح از بدن گسسته شود مرگ تن فرا مي رسد و آنگاه بشر از نظر تعقل و تفكر در مرتبة دوني برسد و براي سخنان حق گوش شنوا نداشته باشد، قلب او مي ميرد.

اسلاید 157: 157ب) انواع مرگ2- مرگ تن و قلبقرآن در اين باره (نمل – 80) مي فرمايد:((قطعاً تو نمي تواني سخنت را به گوش مردگان برساني، و نمي تواني كران را هنگامي كه روي بر مي گردانند و پشت مي كنند، فراخواني.))

اسلاید 158: 158ب) انواع مرگ2- مرگ تن و قلبامام علي (ع) مي فرمايد:((كساني كه نهي از منكر را به كلي ترك كرده و نه به زبان و نه به قلب و نه به دست با منكر مبارزه نمي كنند، مردگان زنده نمايند.))

اسلاید 159: 159ب) انواع مرگ3- مرگ فرد و جامعهقرآن براي جامعه همچون فرد مرگ قائل است. مرگ جامعه بر اثر ظلم و ستم و گناه و نافرماني خدا پيش مي آيد.قرآن در اين باره (اعراف – 34) مي فرمايد:((براي هر امتي اجلي است، كه چون فرا رسد، نه ساعتي آن را پس اندازند و نه پيش.))

اسلاید 160: 160ب) انواع مرگ3- مرگ فرد و جامعهقرآن در اين باره (هود – 117) مي فرمايد:(( و پروردگار تو بر آن نبوده است كه شهرهايي را كه مردنش صالح اند، به ستم هلاك كند.))

اسلاید 161: 161ب) انواع مرگ4- مرگ افتخار آميزمرگي كه در راه خدا، برپايي قسط و عدل، فراگيري علم و دانش، كسب معارف الهي و كسب روزي حلال است.قرآن در اين باره (بقره – 154) مي فرمايد:(( كساني كه در راه خدا كشته مي شوند، مرده نخوانيد؛ آنان زندگانند؛ ولي شما درك نمي كنيد.))

اسلاید 162: 162ج) توبه و وصيت در حال مرگ1- توبه مختصراز ديدگاه قران، هنگام مرگ حجابهاي مادي برداشته مي شود و آدمي سرنوشت خود را در سراي ديگر مشاهده مي كند.بنابر آيات قرآن، توبه و ايمان در لحظه مرگ قبول نمي شود؛ زيرا توبه و ندامت، در صورتي ماية كمال روح انسان است كه فرد نادم، به انجام گناه قادر باشد.

اسلاید 163: 163ج) توبه و وصيت در حال مرگ1- توبه مختصرقرآن در سوره نساء مي فرمايد:((و توبة كساني كه گناه مي كنند، تا وقتي مرگ يكي از ايشان در رسد، مي گويد: اكنون توبه كردم، پذيرفته نيست.))قرآن در سوره يونس مي فرمايد:((تا آنگاه كه مرگ يكي از ايشان فرا رسد، مي گويد: پروردگارا، مرا باز گردانيد، در آنچه ترك كردم عمل صالحي انجام دهم.))

اسلاید 164: 164ج) توبه و وصيت در حال مرگ2- وصيت در حال مرگاز دستورهاي الهي است كه هر مسلماني هنگام مرگ دربارة اموال خود، وصيت كند، دو شاهد عادل نيز بر وصيت او شهادت دهند.قرآن در سوره بقره مي فرمايد:((بر شما مقرر شده است هنگامي كه يكي از شما را مرگ فرا رسد، اگر مالي از خود بر جاي گذاشته، وصيت كند.))

اسلاید 165: 165بخش سوم فصل سومبعد از مرگ

اسلاید 166: 166الف)قبر و عالم برزخاگر لحظه مرگ را نخستين منزل انسان پس از دنيا بدانيم، بايد نزول در قبر را منزل دوم بشماريم.البته معناي ظاهري قبر، همان گودالي است که جسد انسان در آن دفن مي شود، و يک معناي واقعي که همان برزخ است . قرآن در اين باره مي فرمايد:((و پيشاپيش آنان برزخي است تا روزي که برانگيخته خواهند شد.))

اسلاید 167: 167الف)قبر و عالم برزخبرزخ چيزي است که ميان دو شي ء حايل شود و از اين رو به جهاني که ميان دنيا و آخرت است، برزخ گويند.امام صادق (ع) منظور از برزخ را چنين فرمودند:((مقصود از برزخ قبر انسان است از لحظه مرگ تا روز قيامت.))

اسلاید 168: 168ب) تصوير رستاخيز1- وضع زمين و درياها و کوههادر روز قيامت، لرزشي سخت زمين را فرا مي گيرد. آنچه بر زمين پديدار گشته، فرو مي پاشد. کوهها از جا کنده مي شوند و به صورت غير متعادل در مي آيند. درياها از هم شکافته مي شود و جوشان و برافروخته مي شوند.

اسلاید 169: 169ب) تصوير رستاخيز2- وضع آسمان و ستارگانوضع آسمان دگرگون مي شود و ستارگان از جاي برکنده مي شوند. آسمان دچار نوعي تموج و حرکت پاره پاره و شکافته مي شود.نور خورشيد و ماه به تاريکي م يگرايد. نظم آنها به هم مي خورد و به سوي زمين پرتاب مي گردند.

اسلاید 170: 170ب) تصوير رستاخيز3- نفخ صوريکي نفخ مرگ است که پيش از قيامت عمومي رخ مي دهد و ديگري نفخ حيات است که قيامت برپا مي شود و صحنه جهان با نور خدا روشن مي شود و همه انسانها و حيوانات در يک لحظه زنده مي شوند.

اسلاید 171: 171ب) تصوير رستاخيز3- نفخ صورقرآن درباره نفخ صور مي فرمايد:((و در صور دميده مي شود، پس همه کساني که در اسمانها و زمين هستند، مگر آنان که خدا بخواهد. سپس بار ديگر در صور دميده مي شود، ناگهان همگي به پا مي خيزند و در انتظار حساب و جزا مي مانند.))

اسلاید 172: 172ج) اوصاف قيامتقرآن، نامها و اوصاف مختلفي براي قيامت بر شمرده است:1- واقع شدني و ترديد ناپذير2- نزديک3- حق4- خبر بزرگ5- فراخواني همراه رهبر6- فرياد

اسلاید 173: 173ج) اوصاف قيامتقرآن، نامها و اوصاف مختلفي براي قيامت بر شمرده است:7- فرار از بستگان، قطع پيوندها و جدايي8- پيرکننده9- آشکار شدن رازها10- سود ندادن مال و فرزند11- پذيرفته نشدن عذرها12- حسرت

اسلاید 174: 174د) حسابرسي اخروييکي از نامهاي قرآني روز قيامت روز حساب است روزي که خداوند به حساب اعمال بندگان مي رسد. در واقع مزرعه آخرتاست و هر چه کشت کنيم همانقدر برداشت مي کنيم.هدف از حسابرسي بندگان اين است که عدل و حکمت خدا متجلي شود.

اسلاید 175: 175د) حسابرسي اخروي1- حسابرسقران کريم در سوره غاشيه مي فرمايد:((در حقيقت، بازگشت آنان به سوي ماست، آنگاه حساب آنها بر عهده ماست.))قرآن کريم در سوره نساء مي فرمايد:((خداوند براي حسابرسي کافي است.))

اسلاید 176: 176د) حسابرسي اخروي1- حسابرسقران کريم در سوره اسراء مي فرمايد:((عمل هر انساني را ملازم او ساختيم«نامه اعمالش را بر گردنش آويخته ايم» و روز قيامت آن را به صورت کتابي بيرون مي آوريم که آن را در برابر خود گشوده مي بيند. به او. مي گوييم کتاب را به خوان! کافي است امروزه، خود حسابگر خويش باشي.))

اسلاید 177: 177د) حسابرسي اخروي2- متعلق حسابقران کريم در سوره نحل مي فرمايد:((قطعاً شما از آنچه انجام مي دهيد باز خواست مي شويد.))اميرالمومنان مي فرمايند:((در نعمتهاي حلال دنيوي حساب است و در حرامشان عقاب.))

اسلاید 178: 178د) حسابرسي اخروي3- اتمام حجتحسابرسي خدا به گونه اي است که حجت بر بندگان تمام مي شود و هيچ انساني نمي تواند براي گناه خود عذر بياورد.امام صادق (ع) مي فرمايند:((همچنين کسي که به سبب گرفتاريهاي زندگي و مصيبت هاي فراوان، دچار لغزش شده است، به بيچارگي و بدبختي خود عذر مي آورد ولي به او پاسخ مي دهند: ايوب را گرفتاريهاي بيشتري بود، ولي به گناه آلوده نگشت.))

اسلاید 179: 179ه) ميزاندر قيامت اعمال خوب و بد انسانها را وزن مي کنند و کساني که اعمال نيک آنها سنگين تر است، رستگارند.خدا در قرآن مي فرمايد:((ما ترازوي عدل را در قيامت برپا مي کنيم، کپس به هيچکس کمترين ستمي نمي شود و اگر به سنگيني يک دانه خردل باشد، ما آن را حاضر مي کنيم، و کافي است که ما حساب کننده باشيم.))

اسلاید 180: 180د) حسابرسي اخروي1- معناي ميزانمعيار اعمال انسان حق است. بدين سان اعمال هر کس بر اعمال پيامبران و اوصيا عرضه و ملاک و معيار و ميزان هر امتي عمل پيامبر و وصي پيامبر هر امت است.امام صادق (ع) مي فرمايند:((ميزان، همانا پيامبران و اوصياي آنانند...))

اسلاید 181: 181د) حسابرسي اخروي2- ميزان اهل ايمانميزان براي اهل ايمان است. براي مشرکان و گنهکاراني که بر اثر برخي گناهان همه کارهاي خوب را تباه کرده اند و براي آنان که هيچ شباهتي به پيامبران ندارند، ميزاني نخواهد بود.

اسلاید 182: 182و) گواهان روز رستاخيز1- خدانخستين شاهد اعمال انسان خداست.2- پيامبران الهي:روز قيامت فردي از هر امت بر اعمال مردم خويش گواهي مي دهد اين فرد پيامبر است.3- فرشتگان:يکي از فرشتگان گناهکار را به دادگاه مي آورد و ديگري گواه بر اعمال اوست.

اسلاید 183: 183و) گواهان روز رستاخيز4- زمين:پيامبر در اين باره مي فرمايند:((روز قيامت، زمين بر هر عملي که از مرد و زني بر ان سرزده است، گواهي مي دهد و مي گويد: او فلان عمل را در فلان روز انجام داده است.))5- زمان:زمان حوادث را ضبط مي کند و به فرمان خدا در روز قيامت باز مي گويد.امام سجاد (ع) مي فرمايد:((امروز روز نويي است که در قيامت بر اعمال ما گواه است.))

اسلاید 184: 184و) گواهان روز رستاخيز6- قرآن: قرآن در روز قيامت به صورت انساني مجسم مي شود و با دستور خدا باز مي گويد7- نامه اعمال :قرآن مي فرمايد: ((فرستادگان ما به آنچه نيرنگ مي کنيد، مي نويسند.))همه اعمال انسان به در نامه اعمال ثبت مي شود و در قيامت اين نامه در گردن آدمي آويخته مي شود.

اسلاید 185: 185و) گواهان روز رستاخيز8- اعضاي بدن:قرآن در اين باره مي فرمايد:((در آن روز زبانها و دستها و پاهايشان به اعمالي که مرتکب مي شدند، گواهي مي دهند.))9)پوست بدن :يکي از گواهان روز قيامت پوست بدن است که در هر کاري نقش داردحتي عام تر از اعضاي بدن است. هر عمل زشتي که گنهکاران در دنيا انجام مي دهند در پوست بدن ثبت مي شود و در قيامت به فرمان خدا، همه را باز مي گويد.

اسلاید 186: 186ز) تجسم اعمالتجسم اعمال بدين معنا است که اعمال نيک و بد انسان صورتي دنيوي دارند که ما آن را مشاهده مي کنيم و نيز صورتي اخروي که هم اکنون در دل و نهاد عمل نهفته است.قرآن دراين باره مي فرمايد:((روزي که هر کسي آنچه کار نيک به جا آورده، نزد خود حاضر مي يابد و هر کار بدي که انجام داده است، حاضر و آماده مي يابد و آرزو مي کند ميان او و عمل ناروا فاصله مکاني يا زماني بسياري پديد آيد.))

اسلاید 187: 187ز) تجسم اعمالرسول گرامي فرمودند:((از ستمگري بپرهيزيد، که ستم در روز قيامت به صورت تاريکي ها به صورت تاريکي ها نمايان مي شود.))قرآن مي فرمايد:((هر کس هموزن ذره اي کار نيکي انجام دهد، آن را مي بيند و هر کس هموزن ذره اي کار بدي انجام دهد آن را مي بيند.)

اسلاید 188: 188بخش سوم فصل چهارمبهشت و جهنم

اسلاید 189: 189بهشت، جايي است كه خداوند براي نيكوكاران آماده ساخته است همه نعمتها در آن يافت مي شود.جهنم، جايي است كه در آن، گناهكاران و ظالمان به انواع عقوبت گرفتار مي شوند.

اسلاید 190: 190الف) آفرينش كنوني بهشت و جهنمقرآن در سوره نجم مي فرمايد:((و قطعاً پيامبر بار ديگر او را نيز مشاهده كرد نزد سدره المنتهي كه جنت المأوي نزد آن است.))مقصود از جنت المأوي همان بهشت موعود است.

اسلاید 191: 191الف) آفرينش كنوني بهشت و جهنمقرآن در سوره آل عمران مي فرمايد:((و برا ي نيل به آمرزش از پروردگار خود و بهشتي كه پهنايش آسمانها و زمين است و براي پرهيزگاران آماده شده است، بشتابيد.))- ((و از آتشي كه براي كافران است، بترسيد))

اسلاید 192: 192ب) راه رسيدن به بهشت1- ايمان و عمل صالحايمان و اعمال صالحي انسان را به بهشت راه مي نمايد.قرآن در سوره بقره مي فرمايد:((و كساني كه ايمان آورده و كارهاي شايسته كرده اند، آنان اهل بهشتند و در ان جاودان خواهند ماند.))

اسلاید 193: 193ب) راه رسيدن به بهشت2- پيروي از خدا و رسولقرآن در سوره نساء مي فرمايد:((و هر كس از خدا و پيامبر او اطاعت كند وي را به باغهايي در آورد... و هركس از خدا و پيامبر او نافرماني كند و از حدود مقرر او تجاوز نمايد، وي را در آتشي كه در آورد كه همواره در آن خواهد بود و براي او عذابي خفت آور است.))

اسلاید 194: 194ب) راه رسيدن به بهشت3- راستگوييقرآن اوصاف مشتركي براي راستگويان و پرهيزكاران و نيكوكاران برشمرده است:ايمان به خدا، فرشتگان، كتابهاي آسماني و پيامبران الهي و نيز انفاق به خويشان، يتيمان، بينوايان، در راه ماندگان و مستمندان آبرومند، برپا داشتن نماز، پرداخت زكات، وفاي به عهد، بردباري در سختي و دشواريقرآن در سوره بقره مي فرمايد:((و اينها كساني هستند كه راست مي گفتند و اينها پرهيزكارانند.))

اسلاید 195: 195ب) راه رسيدن به بهشت4- نيكوكاريخداوند نيكوكاران را به بهشت مي برد؛ اما نيكي عملي است كه رضايت خداوند را فراهم مي آورد.قرآن در سوره انفطار مي فرمايد:((قطعاً نيكان به بهشت اندرند. و بي شك، بدكاران در دوزخند.))

اسلاید 196: 196ب) راه رسيدن به بهشت5- صبرخداوند آنان را كه در راه خدا صبر پيشه مي كنند مي ستايدقرآن در سوره رعد مي فرمايد:((سلام بر شما به دليل صبر و استقامتتان! چه نيكوست سرانجام آن سراي جاويد.))

اسلاید 197: 197ب) راه رسيدن به بهشت6- مواظبت از نمازآنان كه نماز را ترك نمي كنند و بر هر فريضة ديگر به آن ارجحيت دهند و به روح حقيقت آن پي برده اند.قرآن در سوره معارج مي فرمايد:((آنان كه بر نماز مواظبت دارند آنان در باغ هاي بهشتي گرامي داشته مي شوند.))

اسلاید 198: 198ب) راه رسيدن به بهشت7- انفاق در راه خدامهمترين انفاق در راه خدا، انفاق علم و دانش و احكام و معارف دين است.قرآن مي فرمايد:((همانا در توانگري و تنگدستي، انفاق مي كنند...آنها پاداششان آمرزش پروردگار و بهشت هايي است كه از زير درختانش، نهرها جاري است، جاودانه در آن مي مانند، چه نيكوست پاداش اهل عمل.))

اسلاید 199: 199ب) راه رسيدن به بهشت8- شهادت در راه خداشهيد نزد پروردگار مقام والايي دارد. در بهشت هيچ پاداشي همانند مقام عنديت يا قرب ارزشمند نيست.قرآن در سوره آل عمران مي فرمايد:((هرگز گمان مبر كساني كه در راه خدا كشته شدند، مردگانند؛ بلكه زنده اند و نزد پروردگارشان روزي داده مي شوند.))

اسلاید 200: 200نتيجه گيري

اسلاید 201: 201نتيجه گيريانديشمندان در حقايق خداشناسي و فرجام شناسي از مهمترين موضوعات تفكر انساني است تا دانشجويان ضمن تعميق و تقويت ايمان ديني و خداباوري از آفات فكري، روحي، علمي در امان باشند.

اسلاید 202: 202نتيجه گيريروشن شدن اهداف، برنامه ها و چگونه زيستن تا حد زيادي مرهون روشن شدن دو مسئله مهم مبداء و معاد است. بي شك آنچه در اين كتاب مطرح شد كمك بي شائبه به تلاشهاي مستمر عقلاني دانشجويان است.

اسلاید 203: 203نتيجه گيريدر صورتي كه دانشجو شبهاتي در زمينة مسائل خداشناسي و بحرانهاي فرا روي انسان و نقش دين در دنياي معاصر داشته باشد با مطالعه اين اثر مي تواند به راه حلهاي منطقي و معقول دست يابد و به بسياري از دغدغه هايش پايان دهد.

اسلاید 204: 204پايان