صفحه 1:
صفحه 2:
1 اسیدی
کارخانهها, ماشینها, کامیونها, و وسایلی که دارای دودکش هستند, از
سوخت فسیلی نظیر زغال و مواد نفتی استفاده میکنند. سوخت اين دو
نوع ماده موادی نظیر اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن را وارد هوا
میسازد. در فضا اين اکسیدها تغییر میکنند. به گرد و غبار و باران
اسیدی تبدیل میشوند. سپس به صورت بارشهای خشک يا تر به سطح
زمین بر می فده هاي اسيدي
صفحه 3:
باران اسيدى
گازها و بخارهایی که از دستگاههای دارای سوخت فیلی وارد هوا
میشوند, در هوا خیلی ببالا نمیروند و در صورت عدم ترکیب با آب, به
صورت گرد و غبار اسیدی در میآیند. گرد و غبار اسیدی ضمن فرود
آمدن بر زمین به نمای ساختمانها و بناهای سنگی میچسبد و موجب
فرسایش آنها و کاهش عمر مفید آنها میگردد. گرد و غبار اسیدی حتی
به چرم, کاغذ و لباس نيز آسيب مىر ساند. این غبار ها حیات درختان و
حتی گیاهان را مورد 8 مج St ttn ذت را کاهش
میدهند و تا کنون سيد حجن ca fom ممم
eh ةا
امم مسو #9 wll
/
صفحه 4:
باران اسيدى
اکثر شهرهای بزرگ صنعتی مورد تهدید غبارهای اسیدی قرار دارند. شهر
لندن در زمستان سال 1۹0۲ مورد تهاجم شدید غبارهای اسدی قرار
گرفت و اين امر موجب مرگ زودرس ۴۰۰۰ نفر از افراد بیمار گردید.
اين سانحه باعث شّد که مسئولین شهر اقدانات پیشگیزانهای را دز جهت
کنترل آلودگی هوا به عمل آورند. در نتیجه, امروزه شهر لندن در زمره
شهر هایی به شمار مىرود كه هواى نسبتا تمیزی دار ند.
Acid Rain
صفحه 5:
مواد آلوده کننده هر قدر در فضا بيشتر بمانندترکیبات زیادتری حاصل
میشنود که انتیدها یکی از ترکیبات آنها میباشند. آنتندها به کمک
بادهای شدید میتوانند برای روزهای متوالی در هوا باقی بمانند و صدها
كيلومتر مسافت را طى كنتد:و بة اين ترتيب از کنمهری چه کصور ویگر
انتقال يابند.
صفحه 6:
جنگلها نقش مهمی را در حیات انسان ایفا میکنند. صرف نظر از نقش
آنها در حیات زیستی ما, چوب درختان جنگلی منبع عمده تهیه سلولز به
شمار میرود که یکی از نیازهای اولیه صنعت کاغذ سازی است. جنگلها
همچنین آب و هوای اطراف خود را تنظیم میکنند و زیستگاه مناسبی
برای حیوانات وحشی به شمار میروند. امروزه اين منبع سرشار
طبیعی, در نقاطی از جهان که عوامل تشکیل دهنده باران اسیدی مهیا
هستند. شدیداً در معرض نابودی قرار دارند. باران اسیدی با فرود آمدن
بر روی درختان رشد آنها را دچار اختلال ساخته و به پوست آهنا آسیب
میرساند. آسیب دیدن پوست درختان. موجب میگردد که آنها مورد
حمله حشرات و بیماریهای گیاهی قرار گیرند و در مدت کوتاهی از رشد
و نمو باز بمانند.
صفحه 7:
باران اسیدی گذشته از اثر مستقیم خود بر درختان, بر خاک اطراف
درختان نیط اثر سو گذاشته و مواد غذایی درختان را که در خاک قرار
دارد از بین میبرد.
به طور کلی, گیاهان و خاک در یک مجموعة طبیعی پیچیده زندگی
میکنند. وقتی که مواد غذایی در اثر عواملی از قبیل باران اسیدی در
خاک از ی بین برود و خاک در اثر آلودگی به اسید مواد مورد نیاز درختان
را از دست بدهد, این نظم طبیعی به هم خواهد خورد و مرگ درختان و
گیاهان فرا خواهد رسید.
باران اسیدی وقتی که به دریاچهها فرو میریزد به مرور زمان باعث از
بين رفتن موجودات زنده در درون آنها میگردد. از اين رو آب دریاچهها
زلال شده و مواد ریز موجود در آب به ته آنها نشست میکند و ته آنها
مثل بیابان و آب آنها نیز مثل بلور صاف به نظر میرسد. البته لازم به
توضیح است که در این نوع دریاچهها, تا مادامی که اسید از حد خاصی
فراتر نرفته, تعداد محدودی از ماهیان میتوانند به حیات خود ادامه دهند.
چنانچه میزان اسید از این حد هم بالاتر رود. اين گروه ماهیها نیز ازیین
خواهند رفت.
صفحه 8:
مسیر خود را میشوید و سر انجام به دریاچهها ميریزد. در
ضمن این فرسایش خاک, فلزات سمی که از خاک آزاد شدهاند
به دریاچهها وارد میشوند. یکی از مهمترین فلزات ssa
آلومینیوم است که به همراه آب ثارد دستگاه تنفسی ماهیها شده
و موجب مرگ آنها میگردد. در مناطقی که دارای فضای بده به
صفحه 9:
رویههای سنگی ساختمانها, پلها, سدها و... توسط باران اسیدی,
ساییده شده و موجبات تلاشی آنها را فراهم میکند. بارانهای اسیدی
آسیبهای ویران کننده و غیر قابل جبرانی بر بناهای تاریخی و گنجینههای
فرهنگی وارد میسازد. ساختمانهای مشهوری همانند پارتنون در
آتن, مجسمه آزادی در نیویورک. کلیسای سن پول در لندن,
تاج محل در هندوستان, بناي ترایان در رم و کلیسای قدیمی
صفحه 10:
ی آنها معمولا از سنگهای آهک دار است, با کانیهای ستکها فعل
و انفعالات شیمیایی انجام داده و آنهارا به ماده پودر مانندی تبدیل
میکند.(به دلیل واکنش انتیدها با آهک, که خود همان عمل ساخته نشتدن
غارهاست, از مشابه همین عمل برای خنثی سازی اسید دریاچهها
استفاده میشود.)به دلیل همین واکنش هاست که از ضخامت مجسمه
مرمری wb 49 yiSuuly 52 (Abraham Lincoln) ..lSid plal ul
حدود :۸نتال, نیش از ۸ میلیمتر کانتته نشده.
فقط رو اين ساختمانها و بناها نیست که در معرض سایش قرار
ند. بلکه شیشههای رنگی آنها نیز از آسیب در امان نیستند.
خطوط راه آهن و پلهای فلزی و حتی خود ماشینها که ملد باران اسیدی
هستند. به علت قرار گرفتن در فضای آزاد. بیشترین آسیب را از غبار و
باران اسیدی, متحمل میشوند و رویه آنها در اثر باران اسیدی, سایید
صفحه 11:
آلودگی اسیدی فضا و محیط زیست به عنوان یک مساله خطیر,
کارشناسان مسایل زیشستی را بر آن داشتهاست تا مجدانه به ارایه
راههایی برای کنترل آن مبادرت کنند.
یکی از راههای سادهٌ جلوگیری از آلودگی اسیدی, تصفیه كردن ذغال قبل
از سوخت آن است. برای این منظور, ذغال را قبل از مصرف خرد کرده
و در آب میشویند, يا ضمن عملیات خاصی, گوگرد آن را میگیرند. در
مورد aa ۳۳۳00۵۳۳0 |های معینی
آن رااز كود
صفحه 12:
استفاده از روشهای اصولی در مصرف مواد سوختی نیز نقش مهمی
در جلوكيرى از الودكىهاى اسيدى دارج استفاده از فیلترها برای اين
منظور طريقة بسيار مناسبى ايت. بهره كيرى از اين روش در ماشينهاء
کامیونها و وسایل نقلیه موتوری, آلودگیهای اسیدی محیط زیسا را به
مقدار ee توجهي کاهش ميدهد. همچنین کنترل, eal موتور وسایل
نقلیه جهت و . :, آ “Acid Rain Formation 7 ,های اسیدی,
صفحه 13:
كه هرجا که انرژی مصرف می ذ؛ در کتار آن نیز آلونگی اسیدی
- در مواردی بسیار اندک و در مواردی بسیار چشمگیر و خطرناک
- ایجاد میشود. در حقیقت از آنجا که باد و باران اسیدی با
گردش چرخ کارخانهها و ماشینها ارتباط مستقیم دارد, جایگزینی
ماده دیگری که بتواند جانشین سوختهای فسیلی گردد, در بلند
مدت, اندیشه معقولی برای جلوگیری از آلودگیهای زیست
محیطی است. در اين راستا میتوان از منابع انرژیهای نو _
همچون انرژی خورشیدی و انرژی بادی نام برد که مصرف آنهاء
عوارضی از قبیل آلودگی هوا را به همراه ندارد.
صفحه 14:
يكى از موارد جالب در مورد آلودكى اسيدى آن است كه ممكن
است كشورى داراى منايع عظيم توليد كننده غبار اسيدى نباشد
اما به شدت تحت حمله بارانهای اسیدی قرار گیرد. برای مثال,
کشور کانادا که هر ساله عبارهای اسیدی فراوانی از آمریکای
صفحه 15:
در کشورهایی همانند زامبیاء
آفریقای حنویی, چین, هند,
Lin که در آنها مجتمعهای
wlio alas سنگ وجود دارد.
آلودگی اسیدی تقریبا یک
مساله جدی به شمار میآید.
کشورهای در حال توسعه بر
خلاف کشورهای ثروتمند,
نمیتوانند از عهده هزینههای
سنگین جلوگیری از آلودگی
اسیدی بر آیند. از اين رو لازم
است همراه با توسعه صنعت
خود, به کنترل آلودگی هوا نیز
توجه داشته باشند تا بعدا دچار
نشوند برای مبارزه با آلودگی
صفحه 16:
صفحه 17:
www.nadir.ir
م
ع
ل
م
م
:
:
آ
ع
ق
ا
ل
ی
ی
ه
ا
ک
ا
م
شم
گ
باران اسیدی
کارخانهها ،ماشینها ،کامیونها ،و وسایلی که دارای دودکش هستند ،از
سوخت فسیلی نظیر زغال و مواد نفتی استفاده میکنند .سوخت این دو
نوع ماده موادی نظیر اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن را وارد هوا
میسازد .در فضا این اکسیدها تغییر میکنند .به گرد و غبار و باران
اسیدی تبدیل میشوند .سپس به صورت بارشهای خشک یا تر به سطح
زمین بر میگردند.
باران اسیدی
گازها و بخارهایی که از دستگاههای دارای سوخت فیلی وارد هوا
میشوند ،در هوا خیلی بباال نمیروند و در صورت عدم ترکیب با آب ،به
صورت گرد و غبار اسیدی در میآیند .گرد و غبار اسیدی ضمن فرود
آمدن بر زمین به نمای ساختمانها و بناهای سنگی میچسبد و موجب
فرسایش آنها و کاهش عمر مفید آنها میگردد .گرد و غبار اسیدی حتی
به چرم ،کاغذ و لباس نیز آسیب میرساند .این غبارها حیات درختان و
حتی گیاهان را مورد تهدید قرار داده و رشد گیاهان و غالت را کاهش
میدهند و تا کنون سبب آسیب به میلیاردها تن غله شدهاند.
باران اسیدی
اکثر شهرهای بزرگ صنعتی مورد تهدید غبارهای اسیدی قرار دارند .شهر
لندن در زمستان سال ۱۹۵۲مورد تهاجم شدید غبارهای اسدی قرار
گرفت و این امر موجب مرگ زودرس ۴۰۰۰نفر از افراد بیمار گردید.
این سانحه باعث شد که مسئولین شهر اقدانات پیشگیرانهای را در جهت
کنترل آلودگی هوا به عمل آورند .در نتیجه ،امروزه شهر لندن در زمره
شهرهایی به شمار میرود که هوای نسبتا تمیزی دارند.
باران اسیدی
مواد آلوده کننده هر قدر در فضا بیشتر بمانندترکیبات زیادتری حاصل
میشود که اسیدها یکی از ترکیبات آنها میباشند .اسیدها به کمک
بادهای شدید میتوانند برای روزهای متوالی در هوا باقی بمانند و صدها
کیلومتر مسافت را طی کنند و به این ترتیب از کشوری به کشور دیگر
انتقال یابند.
جنگلها و دریاچهها ،قربانیان باران
اسیدی
جنگلها نقش مهمی را در حیات انسان ایفا میکنند .صرف نظر از نقش
آنها در حیات زیستی ما ،چوب درختان جنگلی منبع عمده تهیه سلولز به
شمار میرود که یکی از نیازهای اولیه صنعت کاغذ سازی است .جنگلها
همچنین آب و هوای اطراف خود را تنظیم میکنند و زیستگاه مناسبی
برای حیوانات وحشی به شمار میروند .امروزه این منبع سرشار
طبیعی b،در نقاطی از جهان که عوامل تشکیل دهنده باران اسیدی مهیا
هستند ،شدیدا ً در معرض نابودی قرار دارند .باران اسیدی با فرود آمدن
بر روی درختان رشد آنها را دچار اختالل ساخته و به پوست آهنا آسیب
میرساند .آسیب دیدن پوست درختان موجب میگردد که آنها مورد
حمله حشرات و بیماریهای گیاهی قرار گیرند و در مدت کوتاهی از رشد
و نمو باز بمانند.
باران اسیدی گذشته از اثر مستقیم خود بر درختان ،بر خاک اطراف
درختان نیط اثر سو گذاشته و مواد غذایی درختان را که در خاک قرار
دارد از بین میبرد.
ه طبیعی پیچیده زندگی
به طور کلی ،گیاهان و خاک در یک مجموع ٔ
میکنند .وقتی که مواد غذایی در اثر عواملی از قبیل باران اسیدی در
خاک از ی بین برود و خاک در اثر آلودگی به اسید مواد مورد نیاز درختان
را از دست بدهد ،این نظم طبیعی به هم خواهد خورد و مرگ درختان و
گیاهان فرا خواهد رسید.
باران اسیدی وقتی که به دریاچهها فرو میریزد به مرور زمان باعث از
بین رفتن موجودات زنده در درون آنها میگردد .از این رو آب دریاچهها
زالل شده و مواد ریز موجود در آب به ته آنها نشست میکند و ته آنها
مثل بیابان و آب آنها نیز مثل بلور صاف به نظر میرسد .البته الزم به
توضیح است که در این نوع دریاچهها ،تا مادامی که اسید از حد خاصی
فراتر نرفته ،تعداد محدودی از ماهیان میتوانند به حیات خود ادامه دهند.
چنانچه میزان اسید از این حد هم باالتر رود ،این گروه ماهیها نیز ازبین
خواهند رفت.
مسیر خود را میشوید و سر انجام به دریاچهها میریزد .در
ضمن این فرسایش خاک ،فلزات سمی که از خاک آزاد شدهاند
به دریاچهها وارد میشوند .یکی از مهمترین فلزات سمیb،
آلومینیوم است که به همراه آب ئارد دستگاه تنفسی ماهیها شده
و موجب مرگ آنها میگردد .در مناطقی که دارای فضای آلوده به
مواد اسیدی هستند ،دذ فصل بهار ،دریاچهها آلوده ترین آب را
دارند .زیرا با ذوب شدن برفهای زمستان ،اسید همراه آنها به
دریاچهها روانه میگردد.
سایش شیمیایی
رویههای سنگی ساختمانها ،پلها ،سدها و ...توسط باران اسیدی،
ساییده شده و موجبات تالشی آنها را فراهم میکند .بارانهای اسیدی
آسیبهای ویران کننده و غیر قابل جبرانی بر بناهای تاریخی و گنجینههای
فرهنگی وارد میسازد .ساختمانهای مشهوری همانند پارتنون در
آتن ،مجسمه آزادی در نیویورک ،کلیسای سن پول در لندن،
تاج محل در هندوستان ،بنای ترایان در رم و کلیسای قدیمی
کلن در شهر کلن آلمان به وسیله باران اسیدی مورد حمله قرار
گرفتهاند و رویه آنها در اثر سایش شیمیایی ،تغییر شکل یافته.
سایش شیمیایی
غبار و باران اسیدی وقتی بر چنین ساختمانهایی فرو مینشیند ،به علت
ه آنها معموال از سنگهای آهک دار است ،با کانیهای سنگها فعل
آنکه روی ٔ
و انفعاالت شیمیایی انجام داده و آنهارا به ماده پودر مانندی تبدیل
میکند(.به دلیل واکنش اسیدها با آهک ،که خود همان عمل ساخته شدن
غارهاست ،از مشابه همین عمل برای خنثی سازی اسید دریاچهها
استفاده میشود).به دلیل همین واکنش هاست که از ضخامت مجسمه
مرمری آبراهام لینکلن )Abraham Lincoln( ،در واشنگتن در طی
حدود ۸۰سال ،بیش از ۸میلیمتر کاسته شده.
فقط رویه این ساختمانها و بناها نیست که در معرض سایش قرار
میگیرند .بلکه شیشههای رنگی آنها نیز از آسیب در امان نیستند.
خطوط راه آهن و پلهای فلزی و حتی خود ماشینها که ملد باران اسیدی
هستند ،به علت قرار گرفتن در فضای آزاد ،بیشترین آسیب را از غبار و
باران اسیدی ،متحمل میشوند و رویه آنها در اثر باران اسیدی ،ساییدگی
شیمیایی پیدا میکند.
راههای کنترل
آلودگی اسیدی فضا و محیط زیست به عنوان یک مساله خطیر،
کارشناسان مسایل زیشستی را بر آن داشتهاست تا مجدانه به ارایه
راههایی برای کنترل آن مبادرت کنند.
یکی از راههای سادهٔ جلوگیری از آلودگی اسیدی ،تصفیه کردن ذغال قبل
از سوخت آن است .برای این منظور ،ذغال را قبل از مصرف خرد کرده
و در آب میشویند ،یا ضمن عملیات خاصی ،گوگرد آن را میگیرند .در
مورد نفت نیز عمل تصفیه کردن صورت میگیرد و با روشهای معینی
آن را از گوگرد تصفیه میکنند.
راههای کنترل
استفاده از روشهای اصولی در مصرف مواد سوختی نیز نقش مهمی
در جلوگیری از آلودگیهای اسیدی دارد .استفاده از فیلترها برای این
ه بسیار مناسبی ایت .بهره گیری از این روش در ماشینها،
منظور طریق ٔ
کامیونها و وسایل نقلیه موتوری ،آلودگیهای اسیدی محیط زیسا را به
مقدار قابل توجهی کاهش میدهد .همچنین کنترل ایمنی موتور وسایل
نقلیه جهت جلوگیری از احتراق ناقص آنها ،در کاهش آلودگیهای اسیدی،
نقش بسزایی دارد.
کنترل
راههای
از همه مهمتر ،دقت در برنامه ریزی برای تامین انرژی است .چرا
که هرجا که انرژی مصرف میشود ،در کنار آن نیز آلودگی اسیدی
– در مواردی بسیار اندک و در مواردی بسیار چشمگیر و خطرناک
– ایجاد میشود .در حقیقت از آنجا که باد و باران اسیدی با
گردش چرخ کارخانهها و ماشینها ارتباط مستقیم دارد ،جایگزینی
ماده دیگری که بتواند جانشین سوختهای فسیلی گردد ،در بلند
مدت ،اندیشه معقولی برای جلوگیری از آلودگیهای زیست
محیطی است .در این راستا میتوان از منابع انرژیهای نو
همچون انرژی خورشیدی و انرژی بادی نام برد که مصرف آنها،
عوارضی از قبیل آلودگی هوا را به همراه ندارد.
راههای کنترل
یکی از موارد جالب در مورد آلودگی اسیدی آن است که ممکن
است کشوری دارای منابع عظیم تولید کننده غبار اسیدی نباشد
اما به شدت تحت حمله بارانهای اسیدی قرار گیرد .برای مثال،
کشور کانادا که هر ساله غبارهای اسیدی فراوانی از آمریکای
شمالی به سمت آن حرکت میکنند.
راههای کنترل
در کشورهایی همانند زامبیا،
آفریقای جنوبی ،چین ،هند،
برزیل که در آنها مجتمعهای
عظیم صنایع سنگ وجود دارد،
آلودگی اسیدی تقریبا یک
مساله جدی به شمار میآید.
کشورهای در حال توسعه بر
خالف کشورهای ثروتمند،
نمیتوانند از عهده هزینههای
سنگین جلوگیری از آلودگی
اسیدی بر آیند .از این رو الزم
است همراه با توسعه صنعت
خود ،به کنترل آلودگی هوا نیز
توجه داشته باشند تا بعدا دچار
نشوند برای مبارزه با آلودگی
تا این جا متوجه شدهایم :
که این متن ،بیشتر به کشورهای پیشرفته توجه
داشته و از بحث در رابطه با کشورهایی همانند
ایران ،تهی است .زیرا به این نتیجه میرسیم که
عامل اساسی تولید باران اسیدی و آلودگیهای
محیط زیست ،فقط ناشی از وجود کارخانهها و
وسایل نقلیهاست .این دیدگاه بر اساس ساختار
اقتصادی و صنعتی کشورهای صنعتی شکل
گرفتهاست .ولی در رابطه با کشوری همانند
ایران ،عوامل پایه آلوده کننده را نمیتوان تنها
وجود کارخانهها و مسایلی از این قبیل در نظر
گرفت .در حقیقت کشوری همانند ایران که
مساحت چندین برابر مساحت آلمان است ،علت
آلودگیها به دلیل حجم زیاد کارخانهها نیست بلکه
به دلیل تمرکز غیر اصولی آنها در مناطق مرکزی
ب
ا
س
پ
ا
س
و
ت
ش
ا
ز
کر
ا
س
ت
ا
د
گ
ر
ا
م
ی
و
د
و
س
ت
ا
ن
ع
