صفحه 1:
باغ ایرانی
3
تحليل باغ فين کاشان و ارم 5 a
صفحه 2:
* .باغ ایرانی
* ۲ تحلیل باغ فين كاشان
صفحه 3:
.١ باغ ایرانی
زمين
هندسة باغ ایرانی
کوشک
آب در باغ
كياهان باغ
صفحه 4:
باغهای ایرانی
1
۳
* _ ایرانیها از قدیم الایام به ساختن باغها و باغچه در Pia
0
و دور و بر بناها علاقة خاصى داشتهاند.
خاطرة میهن اصلی و خاستگاه قوم آریا منشا ۱
این علاقه بوده است. آنها باغچه‌هایی را که در
اطراف بنا میساختند (په اره دئسه) می‌نامیدند.
که به معنای پیرامون در يا (دیس) بود. (دیس)
یعنی بنا و کسی را که دیس می‌ساخت (دیسا)
oa ,
متصور شدند. در هشت کوثر هست و درختان و
كلها و جویبارهاء و در باغ نیز آب روان خوش و
گلهای زیبا و درخت‌هایی که میتوان در سايذ آنها ۱
آرمید؛ و , همه محصور در دیواری که مانع ورود
جهنمیان به آن شود.
صفحه 5:
ری
* باغهای ایرانی در زمین مسطح بنا می‌شدند و باغهای دشتی بودند.
*_ يا در زمین شیبدا که امکان می‌داد باغ را با آبشارها و درختهای بیشتر زیباتر
مثل باغ تاج نطنزء باغ شاه زلهؤماهان و باغ تخت شیراز که از بین رفته است»
صفحه 6:
هندسة باغ ايرانى
ابه طور خلاصه در هندسةباغ ابرانى دو اصل مهم بود: سه كشيدكى در كنار هم. و تقسيم باغ به مربعهابى كه خود داراى تقسيماتي منلم و مربع شكل
بودند سابقة اين أصول به خيني قبل. به هزاران سال قبل از میکرد. در کشاووزی ما هم عات مربعى معمول بوده و زمين وآب به صورت مريعى
قلسیممیشده است.
غير آز مستطيل كشيده و مربع. شكلهاى هشت كوش. كشكولى و تكينى وجهار كوش هم در باغ بود
صفحه 7:
یک اصل مهم دیگر در باغسازی
ایرانیباز بودن چشم‌انداز اصلی
به شکل مستطیل کشیده بود. در
اين باغهاء در مقابل بناء فضاى
باز و كشيدهاى بود كه درست در
چشم‌انداز اصلی واقع می‌شد. در
اين فضا درختان بلند
می‌نشاندند. معمولاً گیاهانی
می‌کاشند که زیاد بلند نشود و
منظر باز را سد نکند و در عین
حال هميشه زيبا باشد. كياه زمينه
معمولاً است (يونجه) بود كه حالا
جايش را جمن كرفته است.
صفحه 8:
کوشک:
بنا را در نقاط مختلف باغ میساختند.
مثلً گاه بنای اصلی در وسط باغ بود و از چهار طرف دیده می‌شد و بناهای
فرعی و سردر در اطراف بودند.
یا بنای اصلی باغ یک طرف بود و بناهای فرعی در اطراف. با دو راد متقاطع.
و منظر اصلی در امتداد محور طولی باغ بود.
در بغ‌هابی نیز کوشک به نسبت به سوم در امتداد محور طولى قرار داشت و
Glade اندرون را در طرف خلوت باغ قرار مىدادند و منظر اصلى در جهت
مخالف اندرون بود. باغ طرف اندرون هم ميان كرت و ساير اجزاء را داشت.
Ll يشت آن مسدود بود. مثل باغ دلكشا.
انوعى باغ هم بود كه در يشت بناى اصلى آن يك حياط بسته بود. رو به جلو
منظر داشت. اما در پشت بناء فقط حياط خلوت و كوشة دنجى بود؛ مثل باغ
ارم شيراز باغ مزار كاشان و سروستان فارس.
سس
صفحه 9:
z باغ هايى نيز بودند كه علاوه بو با
اصلى. يك باغ بیرونی هم داشتند که
کمی عمومی‌تر بود و بعد از عبور از آن
وارد باغ می‌شدند. مثل باغ دولت آباد
یزد که در جلو آن باغ بهشت آئین بود .
باغ جهان‌نمای شیراز هم باغ بیرونی
Cals که اینک به صورت کارخانه
درآمده, اما هنوز قسمت اصلی آن
مانده است.
در جلو بعضی از باغها نیز یک دربند,
یا یک بست. با جلوخان وجود داشت.
مش باغ شاهزادة ماهان.
اما در تمام این باغهاء در مقابل بنا
حتما میان کرت بود. با یک فضای
مستطیل کشیده که در آن آبنما با
استخر میساختند.
صفحه 10:
آب در باغ:
aod
یکی از مشخصه‌های مهم باغ ایرانی, تمایل
چون آب معمولا خیلی کم و بسیار عزیز بو
*_ در مقابل (ارسی)
به شکلی می‌تراشیدند تا موج ایجاد کند و آب را وقتی که کم است
بیشتر نشان دهد . آب از هر سینه کبکی وارد یک حوخ
می‌شود. و از آنجا در جویهایی در دو طرف میان کره
و به سردر میرسد
اغ تاج نطنز.
این موارد از (سینه کبکی) استفاده
مو كر بد عه ]اب را ميشتن نشان مئال
صفحه 11:
گیاهان باغ :
* _ همان‌طور که گفته شد. در میان کرت باغ ایرانی معمولاً کیاهانی می‌کاشتند كه زياد بلند
نشوند و هميشه سبز و زیبا باشند.
* اما در دو خیابان دو طرف میان کرت یا آبنمء دلان سرپوشیده‌ای از درختان میساختند.
نوع درختان بسته به آب و هوا و خاک منطقه متفاوت بود.
* اگر مقطع طولی خیابان را رسم کنیم, نشان میدهد كه در اين خيابانها كه مثلً يك سروء يك كاج
و يك جنار به نوبت كاشته th go دالان زيبايى به وجود مىأمد كه در دو طرف أن معمولاً يك
سرو در مقابل سروء و يك كاج در مقابل كاج و يك جنار در مقابل جنار قرار مىكرفت.
جايكاه كلها در باغ. پای درخت‌ها بود. گلهایی کاشته می‌شد که خاصیتی داشته باشند؛ هم از عطر
نها استفاده می‌شد و هم از گلبرگ‌هایشان حلوا و مربا و چیزهای دیگر درست می‌کردند و برخی
از آنها خاصیت طبی هم داشت.
6
11
صفحه 12:
۲ باغ فین کاشان:
موقعیت باغ فین- کاشان
موقعیت باغ در شهر
شبکه های دسترسی در وضع موجود
تاريخجه باغ فين كاشان
* معرفى و شكل كيرى با:
* کوشک
محورهای باغ
بازشناسی کاربری های وضع موجود
آب
نقشة چگونگی حضور آب و شکل حرکت آن در باغ
نقشه جهت حرکت آب بر اساس شیب زمين در باغ
ghouls *
نقشه دسترسی ها
12
صفحه 13:
باغ فین- کاشان
*_شهر کاشان در حاشیه کویر
در فاصله ۲۲۰ کیلومتری
جنوب شهر تهران و ۸۶
کیلومتری جنوب شهر قم وآقع
است. مختصات جغرافیایی آن
۵۱ درجه و ۲۷ دقیقه طول
شرقی و ۲۳ درجه و ۵٩ دقیقه
عرض شمالی است و ارتفاع
آن از سطح دریای آزاد بین
۰ تا ۱۱۳۰ متر میباشد.
13
صفحه 14:
ناحیه فین یکی از تفرجگاه‌های اطراف کاشان است و
میتوان نسبت ناحيه فين به كاشان را مانند منطقه
تجريش به تهران دانست.
ناحی‌ای که باغ فين در أن قرار كرفتهاست, به نام فين
كوجك معروف بوده و موقعيت آَن در جنوب غربى شهر
کاشان میباشد. اغتاریخی فین در منتهالیسه جنوب
شرقی جاده فین (خیبانامیرکبیر) در شهر کاشان و در
مجاورت مظهر چشمه تاریخی سلیمان قرار گرفته‌است.
در كذشته در ناحيه فين منظومداى از باغها وجود داشته
كته باغ فين با لعميتتريين .وذ حقيقت تكسن لن
منظومه بوده‌است.
14
صفحه 15:
صفحه 16:
ریخچه باغ فین کاشان
به نظر میرسد در دورن بارانی بین آخرین دورههای یخچالی دوران چهارم ۴506670 در نجد ایران
دریاچه پهناوری گسترده بوده است. اين دریا با شروع عهد خشکسالی به تدریج خشک شده و اکنون در محل
آن کویر بزرگ مرکزی برجاست.
در اواخر هزاره ششم در سرزمین حاصلخیز رسوبی در جوار کوهستان و حاشیه کویر مرکزی اولین استقرارها در
تاحیه سیلک شناسایی شده است. یکی از مهمترین عوامل این امر که موجب استقرار طولانی در این ناحیه
گردیده را میتوان وجود چشمه فین در ۲ کیلومتری این ناحیه ذکر کرد.
وجود باغ فين به دوران آل بویه منسوب است که از این دهران شواهدی در دست نیست و اثبات این مطلب
نیز بهتحقیقات و کایشهای باستنشناسی دارد
بعد از اين دوران نيز وجود باغ فين را به دوران ایلخانی منسوب کرده اند.
از یتدای دوره صفویه به همان نسبت که ثبات سیاسی بیشتر گردید تاریخ باغ فین هم انسجام بیشتری یافت.
در سال ۹۸۲ ۵. ق زلزله سختی در کاشان حادث گردید وشاه عباس اول در صدد تعمیر و مرمت باغ برآمد.
شاه عباس که در نشیب و فراز که و کاخهای شاهانهرافراشته و سرتاسر کشور خویش ربا اشنههایبی‌شماری آراسته وه چون
خورهری با چشنه دل فروزسیمنیه و ایسته هستوالای خود نمی دید
زاين رو به فرمان وى طرح باغ و كاخ جديد بدين كونه بى افكنده شد )
16
صفحه 17:
معرفى و شكل كيرى باغشاه فين
به فرمان TE re EE yeh Tye wl old ونه
* _ مظهر آب آن چشمه را قریب پانصد متر بالات از باغشاه قدیم یعنی در مکان کنونی قرار داد
و باغشاه جديد را در محدودهزمینهای تورگیر ه اعد ۱۵۷ متر طول شرقی و غربی و ۱۴۲
متر عرض شمالی و جنوبی حصاربندی و در چهار گوشة آن برجهای گرد و مرتفعی بنا کردند
۴ _ در خارج حد غربى باغ نيز به جهت رفع مخاطره سیلاب دره های کوه دندانه از محوطه این
باغ و بناهاى أن سدى معتبر و مستحکم با سنگ و ساروج ساخته شده
* باغشاه بر بستری از باغهای قدیمی‌تر ساخته شده تا هم در بهترین نقطه مجموعه گفته شده
اقرار كيرد و هم توانسته باشد درختانى از باغيهاى كههن تر را تا سر برافراشتن سروهايش به
عاریت گیرد
باغشاه فين از تبار باغ قلعههاى ايرانى است كه به دلايل خاص خود بدين كونه و در چنین
نظمى شكل كرفتهاند اما بدن شك انتخاب اين نوع الكوى محصور در يناه ديوارى بلند بی
ارتباط یا استفاده شاهانه از آن نيست» تا هم در بناه برج و باروى بسترش امن و امانى يافت
و هم بواسطه حجم و شكل و ارتفاعش كه از درون و برون باغ به رخ كشيدتى است جلال و
شکوهی شاهانه را گوشزد کرد.
17
صفحه 18:
کوشک:
*_ فضای تحدید شدهاى در ميانه برج و باروهاى باغ شکل گرفته که براساس
ساختار و نظم فضایی باغ ایرانی فضایی هندسی و خالص بدست می دهد و در
نقطداى در ميانه باغ نیز کوشک یا بنای میانی قرار گرفته است.
*_ محل قرارگیری کوشک مذکور که در نیمه بالایی باغ واقع گردیده و عدم وجود
اطلاعاتی مبنی بر وجود شاه نشین و يا فضایی مشابه آن که کازکرد بالاخانه باغ
را داشته باشد. اين نکته را به ذهن متبادرمی‌رسازد.کذ کوشکپلیانی خود کارکرد
شاهنشین و بالاخانهباغ را نیز داشته است. 1
18
صفحه 19:
محورهای باغ:
در اینجا نیز همچون دیگر باغهای ایرانی» محورها
یخشی از ساختار هندسی باغ اند که علاوه بر اینکه
در پی طرح و شکل هندسی و گاه بس سادهباغ
شکل می گيرند خود نقاطی را نیز در طرح کلی باغ
و تحت ساختار و نظام هندسی آن شکل می‌بخشد تا
بتوانند پراساس نظام هندسی مذکور بسط فضاها و
شك لكيرى نظام معمارى باغ را بىافكتند.
بناى ديكر به حتم بجا مانه از دوران صفويه حمام
کوچک باغ است.
از ویژگیهای باغ ایرانی است که در چهارچوب
نظام‌های خود می‌تواند فضاهای مورد نیازش را در
خود جای دهد.
19
ایغ اه
صفحه 20:
بازشناسی کاربری های وضع موجود:
صفحه 21:
*_ چشمه سلیمانیه در جنوب Gab BL
چشمه آبی موسوم به چشمه
سلیمانیه, با قریب به دوازده سنگ
آب وجود دارد. آب آن فوق العاده
صاف است ولی به واسطه داشتن
بعضی املاح برای آشامیدن
مناسب نیست. آب چشمه فین به
واسطه کیفیتهای خاص خود مانند
صافی و پاکی و روشنایی کمنظیر
و همچنین کیفیت ثابت و
ناپذیرش همواره مشهور و ضرب
المثل بوده است.
21
صفحه 22:
= 22
صفحه 23:
آب چشمه سلیمانیه دو شاخه می شود.
آب شاخه ی اول وارد چشمه ی مردانه
می شود. . آب شاخه ی دوم وارد چشمه
ی زنانه می شود.سپس به سه بخش
تقسیم و در میانه سه آیگیر جلوه کر
عن شود.آب سرریز ده از اين سه
آبكير از ميان آبراه هاى متعامد.در شيب
ملايم از جنوب به شمال در سراسر باغ
حرکت می کند وبا خارج شدن از
باغ ,سنگ آسیاب بزرگ معروف به
خونی را به گردش در می آورد وطی
مسافتی .دوباره با آب چشمه ی مردانه
یکی شده و به مصرف مزارع و باغ های
روستاى فين مى رسد.
23
ae
جيه حركماب در باغ
داب باع
أخروج آبازبع
صفحه 24:
گیاهان باغ:
باغشاه بر بستری از باغهای
قدیمی‌تر ساخته شده تا هم در
رين نقطه مجموعه گفته شده
قرار گیرد و هم توانسته باشدٍ
درختانی از باغهای کهن تر را تا
سر برافراشتن سروهایش به
عاریت گیرد.
با وجود قریب وسیع باغهای
پیرامون باغشاه هنوز هم که از
فراز برجهای حدود باغ و ی از بام
رفیع کوشک صفوی نظری به
پیرامونش بيفکنیم, تک درختهای
عظیم الجثه سرو را در اطرافنش
توانیم یافت که آثاری بجای مانده
از باغهای قدیمی منطقه فين اند.
24
صفحه 25:
صفحه 26:
ورودی باغ
* محور اصلى باغ
* کوشک
* كياهان باغ
شيوه آبيارى باغ
26
صفحه 27:
موقعيت باغ در شهر:
* .باغ ارم در شمال غربى شيراز. واقع در حَيابان ارم
بوده واز ضلع شمال غربى به بلوار دانشجو(خيابا,
أسياب سه‌تایی) محدود می‌گردد. 2
غربی آن واقع بوده و اطراف آن بیابان و رودخانه
ستکلاخ بوده است.
27
صفحه 28:
کامل بر جامعه آن دوره حاکم بوده بدون تردید بانیان و صاحبان باغ ارم که
باغى ارزشمند بوده در آن زمان حکام وقت بوده اند
از اواخر دوره زندیه تقریبا بیش از هفتاد و پنج سال باغ در تصاحب سران
قشقائی بوده است
"نخستین ایلخان اين خاندان یعنی جانی خان و پسرش محمد قلی خان عمارتی
مرغوب در این باغ بنا نهادند
"در دوره سلطنت ناصرالدین شاه حاج نصیر الملک شیرازی باغ را از خاندان
ایلخانی خریداری تموده و ساختمان فعلی را بر جای عمارت ایلخانی ینا نموده
ولی احتمالا" اساس ساختمان قبلی را حفظ کرده است
* در طرح این باغ که در سال ۱۹4۵ کشیده شده نیز همین ساختمان هسته
مركزى باغ به شمار مى رود . در اين موقع دیواری در وسط باغ احداث کردند
او بدين ترتيب باغ به دو قسمت تقسيم كرديد ...
28
صفحه 29:
29
صفحه 30:
عرصه وفضای باغ :
فضای باغ ارم از لحاظ اسلوب خیابان کشی و درخت کاری نه تنها در بين باغهای شیراز بلکه درتمام
مناطق کشور ما کم نظیر است
پاره ای از هنر شناسان را عقیده بر این است که از نظر باغ سازی طرح باغ ارم یاد آور باغهای عهد
To lr
طرز باغهائی است که در زمان ساسانیان احداث گردیده .در اطراف دارای خیابانهای مستقیم زیبا و
سروهای بسیاری خصوصا" سرو آزاد که در هيج نقطه ایران سروی بدین استواری نمی توان یافت
منحصر بشیراز و بدین باغ است و آبشارهای متعدد از هر جانب آن روان است . *
اصلی
محورهای موازی محور دید به محور اصلی بعد از کوشک دید به محور اصلی از ایوان کوشک
30
صفحه 31:
زمين باغ بشكل مربع مستطيل بسیار وسیعی
آن به جانب فسال و
به "ارم "و یک ضلع کوچعتر
بجائب مقرب و بلوار موسوم به " آسیاب سه
Posen eel ae
و خانه های مسعونی آست . مساحت باغ ارم فى
دوران كذشته افزایش و کاهش بسیار یافته است
* سمت شیب زمین از رب بسوی شرق باغ
است و مجموعه عمارت اصلی و اندرون در
قسمت مغرب و در بلندی چشم گیری قرار
دارد . به سبب شيب زياد زمين در قسمتهائى
از خیابانهای اصلی و دیکر خیابانهای باغ پله
هائی ایجاد نموده اند و اين پستی و بلندی
زمین بر زیبائی فضای باغ بسی افزوده است .
BIC ee
صفحه 32:
* در جلو شماى عمارت اصلى ياغ
تخر:
که مشود بر باع اسك هر
أب ثماى بزركي أست كه تصوير”
ارت دزن این می شود
پوشیده شده است .آب روان و زالی که از نهر
اعظم است پس از کرنش در حوضچه حوضخانه وارد
جوبهای اطراف استخر می شود و سپس در جوی عریض
خيابان اصلى و جويبار ها به يكديكر خيابانهاى باغ و
اطراف باغچه ها روان می گردد
32
صفحه 33:
ورودی باغ:
* درهای ورودی باغ ارم در ضلع شمالی قرار دارد و به طرف بلوار ار
در دوره قاجاریه اين باغ حصار و دیواری از " چینه گل " داشته است . در سالهای بعد
همزمان با توسعه فضای باغ اين دیوار خراب شده و دو ضلع آن را که مجاور بلوارهای
" ارم " و " آسیاب سه تائی " است با نرده های آهنی محصور کرده اند ؛ تا پینندگانی
که از حاشیه این خیابانها می گذرند از دیدن منظره زیبای باغ محظوظ گردند . قسمتهائی
از این نرده ها با گياهان رونده زیبائی مثل پیچ اناری و پیج امین الدوله پوشیده شده
33
صفحه 34:
محو ر اصلی باغ:
در تهية طرح باغ محور
طولانی آن مشخص
گریده است . در واقع .
جنبة جالب توجه باغ در
كنار همين محور قرار
دارد و تعادل این ناحیه
به وسیلة نقاط آبیاری
شده که با درختان
مرکیات و میوه پوشیده
شده حفظ گردیده است.
"در وسط باغ ارم
خیابان اصلی آن با
سمت غربی شرقی
احداث شده است که
از مقابل ساختمان و
استخر بزرگ آغاز
شده و تا انتهای باغ
دامه دارد .
"باغ ارم محبوبیت فراوان
خود را مدیون درختان
مرکبات و خیابان طویلی
است که در دو طرف آن
سرو های با شکوه غرس
گردیده و ساختمان قابل
توجهی که شاهد میهمان
توازی بیدریغ ایل قشقائی
بوده است
صفحه 35:
(1
حص ججح جر
| امروزه کوشک اصلی . هسته مرکزی این باغ و جالب توچه ترین *
جنبة آثرا تشكيل مى دهند. اطافهاى طبقه زيرين تقريبا"' زير
زمین است و تالار مرعزى آئرا براى استراحت در روزهاى كرم
تابستان در نظر كرفته اند
نهر آب مستقيما" اززاين تالار مى كذرد و در سر راه خود قبل از ب
اینکه به حوض بزرگی فرو ريزد استخر را پر می.
* پلکانی این طبقه را به طبقة بالاثر و به راهروهائى كه به تالارهاى
بزرك منتهى مى كردد متصل مى سازد
* . منظره جنوبی آن همان ادامة محور اصلى است و از طرف شمال
جشم انداز آئرا تپه هائی تشعیل میدهد كه در حاشیه رودخانه
قوارگرفته است
*_ ایوان ساختمان اصلی که روبمشرق است چنانکه
كفتيم در طبقه دوم و سوم قرار دارد . در جلو اين ايوان زيبا
دو ستون سنگی یکپارچه بلند واقع شده
* به تازكى (در سال ۱۳۸۲ خورشیدی/بخش هایی از حمام
مجموعه ی باغ ارم هنگام مرمت عمارت از پشت کوشک اصلی
كشف شد
35
صفحه 36:
گیاهان باغ:
1-درختان-
در این باغ وسیع سرو ناز های بلند و ز:
وجود دارد که سالهای زیادی بر آنها كذ:
موجب شهرت باغ شنده نت آصو ۳" باعچای"
براز بخاطر داشتن درختان سرو ناز شهرت
داشته
بلند ترین سرو ناز این باغ که قریب سى و ينج
متر بلندی آنست بلند ترين سرو ناز شيراز اسك
سروی است کشیده و گونی دست هنرمندی
آنرا بدین استواری و موزونی تراشیده است
ان باغ ارم را مى توان به دو
ان غیر مثمر و درختان مثمر
تقسیم کرد
یکم -درختان غیر مثمر باغ عبارتند از
اسرو ناز . كاج . افراء ارغوان . بيد مجنون .
سياه بيد زبان كنجشك :ميد مشك : سبيدار
و اكالييتوس
دوم -درختان مثمر باغ عبارتند از : انار .
ازكيل
بادام .
ارنج. خرمالو . كردو : زرد آلو .
به و گلابی
36
صفحه 37:
2گل ها:
* _ یجز گلهاي رز گوناگون و زيباي باغ کسه جاي صسحبت =
فراوان دارد انواع دیگر گلها ي موجود در ياغ ارم را سي
توان بسسه ده عنوان کلسسي دمسسته بلدي نمود .
یکم- درختچه هاي زينتي داراي گلهاي زیبا که عبارتند
از نمسترن » باس خوشه اي ؛ یاس زرد » توري » مسنبل
درختي » به ژاپني » گوجه گل » هو گل ۰ مسیب گل ۰
طاووسي ؛ خرزهره ؛ ابريشم و انواع كل رز .
دوم -. - درختجه هاي زينتي داراي برگهاي زیبا و این
دسته عبارنند از : ماكنوليا ء سه رنگ» سرو نقره اي » سرو
خمره اي ؛ برگ پسسو » پالسسم و فوتیکسستن ر
سوم - گلهاي يك ساله مقاوم به سرما . بذر اين گلها در
اوايل شهريور ماه كاشته مي شود و بوته هاي لن از اواخر
بو » هميشه بهار ؛ مرواريد » ميمون » عدسي » زبان در قفا
»قرشل ء oy ep
37
صفحه 38:
چهارم -کلهای یکساله حساس به‌سرما . بذر
تابستان کل می دهند و براثر سرمای زمستان از
اطلسی + جعفرى . تاج خروس . مينا . كل ناز . كل
زینتی و کیلاس زینتی
كلها از اوايل اسفند ماه اشته می شود و بوته های آن از اوایل
ن ميرونه .اين نوع كلها عبارتند از: أهار . بكونيا . بريوش . آبری
tin JS رعنازیبا. سلوی .شاه ب
بنجم كلهاى پیاز دار عبارتند از : آلاله . اخثر . کوکب , شیپوری
ششم -بوته های دائمی گلدار شامل : داودی . مارکریت . خورشیدی و کوکب کوهی
هفتم - گیاهان دائمی پوششی و رونده . از نوع گیاهان پوششی می توان تلگرافی و از نوع رونده گلهای زیر را
نام برد : کل ساعت . كليسين . پاپیتال, آبشار طلانی , پیج برفی « پیج امین الدوله و پیج اناری
-کياهان یک ساله رونده . شامل : نیلوفر و کدوی زینتی
نهم -کياهان حصاری که از آن جمله است شمشاد و برک نو
دهم -کلهای خانه ای . علاوه بر انواع کلهای یاد شده بعضی انواع گلها نیز اختصاصا" در گلخانه باغ ارم نگهداری
و پرورش داده می شود .البته بعضی آز کلها نیز علاوه بر پرورش در باغچه ها در گلخانه هم هست . گلهای کلخانه
ای شامل انواع زیر است : کاغذی . سینره . حسن یوسف . بکونیا شویدی , کردی . کیلاس زینتی : فلفل زینتی :
فینیکس . برک انجیری و برک بیدی
38
صفحه 39:
شیوه آبیاری باغ
قسمت عمده آبی که اين باغ را مشروب می سازد
مانند بیشتر باغهای شیراز از نهر اعظلم است . اين نهر
چنانکه در فصول پیش گفته شد به جدولهای متعدد
تقسیم می کردد که هر کدام رابنا مي خوانند و از
آنجمله جدول مبری میباشد که یک پنجم از نهر اعظم
است . باغ ارم از جدول میری مشروب می گردد
مقدارآبی که از این جدول به باغ ارم اختصاص دارد
جمعا""پنجاه ساعت در هر دور چهار ده روزه است
*میجده ساعت از این آب ملکی و متعلق به باغ است و
چون این مقدار برای آبیاری آن کفایت نمی کند سی و دو
ساعت کسری آب را خریداری و باغ را آبیاری مینمایند
علاوه بر این بعلت احتیاج بیشتر به آب دو حلقه چاه
عميق به اندازه های چهار اینج و شش اینج در باغ حفر
گردیده که آب مورد نیاز بوسیله پمپ تامین شده و با
استفاده از لوله کشی بعصرف آبیاری گلهای باغ میرسد .
از آب لوله کشی شهر نیز برای آشامیدن و مصارف
عمارات استفاده می گردد .
39
صفحه 40:
نتيجه گیری:
باغایرانی همواره با دیواری محصور است که عمومً بند و از خشت خام با آجر بوده
است و فاقد هيجكونه تزنينى است (مكر حصار باغهاى حكام قديم و توانكران هر منطقه) ٠
الذا باغ ايرانى هم خلوتكاهى براى آرامش و كوشه نشينى و هم حفاظتى براى احساس و
ual on gs Saal Gaal
* . هندسه باغ ایرانی اصلی مهم در باغسازی ایرانی است. توجه به اشکال هندسی و ایجاد
اشکال مربع برای ساده تشان دادن اجزاءباغ و تعيين محل دقيق كاشت درختان به كونه اى
که ردیف درختان از هر طرف دیده شود. دارای اهمیتی خاص بوده است. درباغ ایرانی تأکید
بر ميان آسة اصلی است. گذرگاهی چهار جانب باغ را دور میزند. مسیرهای فرعی. باغ را
به باغچهها تقسیم میکند و باغچهها کرتها را در بر دارند.
- عنصر آب جاری اصلی ترین عنصری که همواره به باغ ایرانی حیاتی دوباره بخشیده است.
آب قنات در جدولها وجویهای منظم قرار گرفته و با گذر آز نهر اصلی به نهرها و
جدولهای فرعی جریان مییابد. .
جدولهاى باغهاى تزئينى كه به حوضها ميبيوستهائد معمولاً با سنك و آجر ساخته ميشده
نمایش آب با انتخاب سطوحى براى يله يله كردن مسير جريان آب و تند و بر سر و صدا
كردن آن صورت ميكرفته است.
40
صفحه 41:
- آب نما كه بعد اصلی آن در جهت طول ساختمان و به اشکال مربع و چند ضلعی و بیضی
ساخته ميشده اغلب در مقابل عمارت باغ احداث گردیده . گاهی نیز بصورت حوضخا
داخل عمارت باغهای قدیمی ایجاد میشده است.
- استخر را در ميان باغ در مقابل بنا میساخته اند. استخر باغهای قدیمی غالبا عمیق
و دارای چندین فواره بوده است. از جمله استخر بزرگ باغ هزار جریب نو اصفهان در دوره
صفوی که پانصد فواره داشته است. در دوران پیش از اسلام و اوایل اسلام استخرهای كرد
معمول بوده است ولی بعد از آن ساخت استخر بصورت مربع با مستطيل صورت مى كرفته
- کوشک باغ را در نقاط مختلف باغ میساختند. وسط باغ به گونهای که از چهار طرف
دیده شود. یکطرف باغ به گونه ای که منظر اصلی در آمتداد محور طولی باغ ایجاد شود.
به نسبت یک سوم در امتداد محور طولی از جمله نقاط باغ است که در آن کوشک را بنا میکرده
اند
- باغهای ایرانی به جهت گرمی و خشکی هوای اين مرز و بوم اغلب دارای درختان سایهدار
و انبوه بوده است. استفاده از درخت و گل و گیاه نیز در هر مکان منطق خاص داشته است.
41
صفحه 42:
42