صفحه 1:
بررسی چگونگی گذران اوقات فراغت
جانبازان و معلولین با تا کید بر نقش داوطلب
شدن آن ها در دنیای ورزش
صفحه 2:
با توجه به اهمیت اوقات فراغت و کارکردهای بهداشتی. درملنی و فرهنگی آن. در تحقیق حاضربه بررسی
پیرامون لین موضوع پرداخته شده است. لین مطالعه در مورد جانبازان و معلولیتی.به اجرا در آمده که از ویژگی
های منحصربه فردی نظیر بالا بودن میزان ساعات فراغت. مشکلات جسمانی, حرکتی و روهی برخوردارند. بعد
دیگری که مورد توجه قرار گرفته است. نقش تربيت بدنى و ورزش است كه از توانمندی های فراولنی برای جهت
دهی و غنی سازی اوقات فراغت انسان ها برخوردار عی باشد. لین تحقیق از نوع بررسی های موردی و زمینه ای
است كه در اجراى آن از پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. تعداد ۴۰۴ جانباز و ۲۰۶ معلول که همگی مرد
بودند در لین تحقیق مورد مطالعه قرار گرفتند. در نملیش و تحلیل اطلاعات به ترتیب از آمار توصیفی و روش
آماری 50018۲6 61 استفاده شده است. ببه دست آمده حاکی از آن است که شکل فعلی گذراندن
اوقات فراغت مطلوب نیست و موجب نارضایتی قشر مورد مطالعه است. در لین خصوص کمبود امکانات و وسایل
و تنگناهای مللی و رواج روش های نامطلوب قلبل توجه لند. همچنین کثرت ساعات فراغت جانبازان و معلولین
نکته مهمی است. روش ها و وسایل مطلوبی که مورد توجه افراد مورد مطالعه لند عبار تند از: تماشای تلویزیون,
پرداختن.به ورزش. فعالیت های آموزشی و علمی و حضور در گردشگاه ها و طبیعت که بلید طی یک برنامه
هدفمند مورد بهره برداری قرار بگیرند. تحلیل رولبط میان متغیرهلیی نظیر جانباز یا معلول بودن. ورزشکار
بودن, محل سکونت. تاهل و نحوه گذران اوقات فراغت نیز مبین یافته های قابل توجهی است که به بحث گذاشته
شده است.
صفحه 3:
موضوع اوقات فراغت از دیرباز مورد توجه بشر بوده است و مطالعات به عمل آمده نشان می دهد که
انسان به طور پیوسته در این باره در پی چاره جویی بوده است. در حال حاضر نیز این توجه و
حساسیت نه تنها کاهش نیافته بلکه اهمیت آن بنا به دلایل متعددی افزایش نیز یافته است. بخشی از
این دلایل عبارتند از : رشد و توسعه زندگی ماشینی, کاهش ساعات کار و فعالیت ارتقای سطح آگاهی
ها و دانش بشری و از همه مهمتر و موثرتر دگرگونی های فرهنگی و شکل گیری خاص تمایلات و علایق
انسانها است. بر این اساس. تصمیم گیری اجتماعی و فردی دربره ایام فراغت بخش قابل توجهی از
زندگی بشر امروزی محسوب می شود و چشم پوشی از آن غیر ممکن است. به گونه ای که بسیاری از
کشورهای جهان با استفاده از نتایج تحقیقات و مطالعات در پی یافتن الگوهای مناسب در جهت
استفاده بهینه از اوقات فراغت جوامع خود می باشند.
صفحه 4:
با توجه به تحولات همه جانبه کشور. ضرورت بررسی و در صورت لزوم بازنگری الگوهای رایج گذران
اوقات فراغت ضروری به نظر می رسد. اگر چه این بررسی برای کلیه اقشار و گروه های اجتماعی یک
نیاز اساسی است. اما چگونگی گذران این اوقات در میان جانبازان و معلولین از اهمیت ویژه ای
انقلاب و بروز جنگ هشت ساله میان
برخوردار است. تعداد جانبازان به دلیل حوادث و وقایع دوران
ایران و عراق از میزان قابل توجهی برخوردار است. این گروه با توجه به زمینه های اعتقادی و
اختصاصات منحصر به فرد. بازوی توانمند جامعه محسوب میشوند و چنانچه کار کردهای مثبت و منفی
این اوقات برای اقشار جانباز و معلول به خوبی معین شود. زمینه های لازم برای برنامه ریزی و بهره
وری نحوه گذران اوقات فراغت آنان به منظور دستیابی به یک الگوی مناسب. از جمله موارد مهم در
جامعه اسلامی ما محسوب می شود. بنابراین هدف از اجرای این تحقیق شناخت چگونگی گذران اوقات
فراغت جانبازان و معلولین از طریق مطالعه و بررسی وضع موجود و عوامل موْثر در شکل دهی آن است.
صفحه 5:
روش تحقیق
در این تحقیق تعداد افراد نمونه ۶۱۰ جانباز و معلول مرد بودند (۴۰۴ نفر جانباز و ۲۰۶ نفر معلول).
جامعه تحقیق از میان جانبازان و معلولین شهرهای تهران. ورامین, دماوند. شمیران. کرج. رشت و
شیراز بود؛ این شهرها تنها به دلیل سهولت در جمع آوری اطلاعات و اجرای تحقیق مورد توجه بودند.
این تحقیق از نوع "موردی و زمینه ای بود که با استفاده از نتایج پرسشنامه باز. یک پرسشنامه بسته
تنظیم و اجرا گردید. به منظور نمایش اطلاعات از روش های آمار توصیفی استفاده شده است و با
استفاده از روش آماری 5013۲6 1 رابطه میان متغیرهای مورد پرسش بررسی شده است.
صفحه 6:
میزان ساعات فراغت و وضعیت اشتغال افراد نمونه
میزان اوقات فراغت حکم شمشیر دو لبه را دارد. کمبود آن موجب خروج زندگی از مسیر طبیعی خود
خواهد شد و بسیاری از مشکلات جسمی و روحی را باعث خواهد گردید. فراوانی و کثرت ساعات
فراغت نیز هر چند که ابتدا به ساکن مثبت ارزیابی می شود. ولی چنانچه به شکل مطلوب مورد استفاده
قرار نگیرد. بسیار خطرناک خواهد بود. با توجه به اطلاعات حاصله در تحقیق حاضر میزان ساعات
فراغت جانبازان و معلولین مورد مطالعه بسیاربالاست. امر فوق با توجه به عدم تحرك اين قشر منطقى
به نظر می رسد. حدود ۲۴ درصد افراد اظهار داشته اند که در شبانه روز بین ۱۲ تا ۱۸ ساعت فرصت
فراغت دارند. اگر دامنه را قدری وسیع تر در نظر آوریم. آنگاه ملاحظه می شود که حدود ۴۵ درصد
گروه مورد مطالعه بیش از شش ساعت فرصت فراغت دارند. از سوی دیگر. نزدیک به ۰
غير كمى ولى كاملا قابل فهم بیشتر اوقات بیکارم " پاسخ داده اند.
صفحه 7:
| نتایج به دست آمده به شكل بارزی اهمیت و ضرورت غنی سازی ایام فراغت این گروه از اجتماع را
گوشزد می کند. برای درک این اهمیت کافی است فردی را در نظر بگیریم که بین ۶ تا ۱۸ ساعت فرصت
را نمی داند چگونه بگذراند. آیا غیر طبیعی است که چنین فردی به هر فرک و عملی بپردازد؟!
اشتغال و فراغت در واقع دو روی سکه زندگی هستند و تأثیر این دو جنبه در یکدیگر قطعی و آشکار
است. گذشته از تأثير كمى (میزان ساعات باید توجه داشت که کیفیت گذراندن اوقات فراغت نیز از
اشتغال و چگونگی اشتغال تأثير مى پذیرد.
در خصوص جامعه مورد نظر این تحقیق اشتغال با استقلال مالی عینة انطباق ندارد. زیرا برخی از افراد
جانباز یا معلول بیکارند. ولی از نظر مالی حمایت می شوند. تمام حالات فوق موجب شکل دهی خاص به
الگوی گذران اوقات فراغت می شوند. اطلاعات به دست آمده از جامعه تحقیق حاکی از بیکاری حدود
۷ درصد از افراد مورد مطالعه است كه اين وضعيت را بايد بسیار حساس تلقی کرد.
حدود ۲۵ درصد گروه به میزان متعارف اشتغال به کار دارند. ۱۶ درصد دیگر بیش از ۸ ساعت کار می
کنند که الگوی فراغت اینان در معرض آسیب ناشی از اشتغال نامناسب است. حدود ۵ درصد گروه
نتر از ۵ ساعت کار میکنند که اگر مشکل اقتصادی نداشته باشند وضعیتی مطلوب دارند.
صفحه 8:
فحوه گذران اوقات فراغت توسط جانبا
ان و معلولین مورد مطالعه
به نظر مى رسد كه در ميان كليه وسایل ارتباط جمعی. رادیو و تلویزیون خصوصاًتلویزیون اهمیت و
زان و معولین در پاسخ به پرسش چگونگی گذران اوقات
فراغت با توجه به وسایل و امکانات موجود به تماشای تلویزیون اشاره نمودهان. از آنجایی که حضور در
جایگاه ویژه ای دارد. زیرا ۵۶ درصد جان
اجتماع و جابه جایی آنان بدون در اختیار داشتن امکانات مناسب موجبات ناراحتی های شدید جسمانی
و روانی را فراهم می آورد. بنابراین به نظر می رسد که یکی دیگر از علل استقبال آنان از تلویزیون
علاوه بر جاذبه های آن. مشکلات ویژه اين قشر باشد. به عبارت دیگر. تماشای تلویزیون برای
جامعه تحقیق را نباید صرفا به منزله علاقه و انتخاب آزاد آنان تلقی کرد. بلکه نیم نگاهی هم به عدم
توانایی در استفاده از وسایل دیگر باید داشت.
صفحه 9:
بعد از خانواده و اماکن طبیعی. حضور در ورزشگاه گزینه مورد تمایل جامعه تحقیق با ۴۶ درصد است.
ممکن است چنین به نظر آید افرادی که از حضور در اماکن شلوغ و پر رفت و آمد اظهار ناخشنودی می
کردند. چرا در یک ورزشگاه که شباهت های زیادی با این گونه اماکن دارد و خود مصداقی برای آن
تلقی می گردد شرکت می کنند. شاید بتوان پاسخ را در ماهیت مکانهای ورزشی CEL اگر چه اماکن
ورزشی و ورزشگاه ها شلوغ و پر رفت و آمد هستند. اما در آنجا تمام توجهات به سوی دیگر است و
افراد در کنار یکدیگر در تیر رس نگاه هم نیستند و به موضع واحد دیگری یعنی فعالیت ورزشی توجه
دارند. در آخر آنکه شاید معلولین و جانبازان اشتراک فعالیت با سایرین را دارند (تماشاگر بودن)؛ زیرا
در این موضع آفراد حاضر در ورزشگاه تماشاگرند و هر گونه رقابت برای تماشاگران منتفی است و تنها
فعالیت ممکن, گرایش روانی به تیم مورد علاقه است که در قالب ابراز احساسات آشکار می شود.
صفحه 10:
موانع و مشکلات موجود در گذران اوقات فراغت افراد مورد مطالعه
از ارقام موجود چنین بر می آید که کما کان مشکلات مالی مهمترین مانع بوده و استفاده از اين اوقات
را با خطر جدی مواجه ساخته است. به عبارت دیگر. بیش از نیمی از جامعه تحقیق یعنی ۵۴ درصد
مشکل مالی را یک عامل بازدارنده معرفی کرده اند. به گونه ای که اهمیت آن حتی بیش از امکانات
رفت و آمد بیان گشته است.
بر مبنای رتبه عوامل مانع. چنین استنباط می شود که جامعه تحقیق بسیاری از معضلات خود از جمله
رفت و آمد. مشکلات جسمانی و حرکتی و مشکلات معماری را به عنوان مانع اصلی معرفی کرده اند.
عدم دسترسی به امکانات برای اين قشر به مفهوم عدم تحرک و فعالیت و عدم انگیزه و به بیان دیگر
مرگ اوقات فراغت است. نقش وسایل و امکانات در گذراندن مطلوب اوقات فراغت بسیار اساسی است.
بدون تردید با وسایل و تجهیزات مکفی و مناسب است که می توان ایام مورد بحث را با کارکردهای
تربیتی. سیاسی و فرهنگی و اجتماعی. اقتصادی. آموزشی و غیره همراه ساخت. این امر درباره کلیه
اقشار و در تمام سنین مصداق دارد.
صفحه 11:
با توجه به یافته های تحقیقات جاری که متفقً به آثار مثبت ورزش و کاهش مشکلات روحی و جسمی
اشاره دارند. برای شناسایی تفاوت میزان مشکلات روحی در میان ورزشکاران و غیر ورزشکاران معلول
و جانباز, آزمون -1 در سطح ۹۵ درصد اطمینان انجام شد. نتيجه بین آزمون نشان می دهد که میان
جانبازان و معلولین ورزشکار و غیرورزشکاربه لحاظ انتخاب "مشکل روحی" به متابه یک "مانع
گذران اوقات فراغت تفاوت معنی داری وجود دارد. ارقام و نسبت های حاصله نشان می دهند که
ورزشکاران با اکنریت قاطعی اظهار داشته اند که چنین مشکل و مانعی را ندارند؟ این نتیجه بینگر آن
است که ورزش می توانند علاوه بر تأثیرات جسمانی, تأثیرات روحی خاصی را نیز به ارمغان آورد. یافته
های تحقیق حاضر نتایج به دست آمده توسط (۱۹۹۶) ۳۱6۱۷۵۳9 :6 811100 را كه بيانكر فواید
سودمند شرکت معلولین در فعالیت های ورزش در اوقات فراغت است تایید می کند. پرداختن به
ورزش یکی از شیوه های گذران اوقات فراغت است که بدون شک انتخاب آن از سوی جانباز یا معلول
بنا به دلایل متفاوتی است.
صفحه 12:
شاید یکی از دلابلی که موجب شده است تا پدیده ای به نام ورزش شمول و عمومیتی
برخوردار شود که در بین بسیاری از افراد مقبولیت داشته باشد. محدود نشدن آن در
مرزهای جغرافیایی باشد. با اين وجود. یکی از سئوالات تحقیق حاضر. تأثیر زندگی در
شهرهای مختلف ایران و پرداختن به ورزش بود. با بررسی های به عمل آمده و بر
اساس نتایج حاصل از آزمون 1 مشاهده می شود که میان جانبازان و معلولین
شهرستان های قم و شمیرانات از نظر پرداختن به ورزش تفاوتی وجود ندارد. در
صورتی که با توجه به بافت مذهبی شهر قم و از سوبی اختصاصات ویژه شمیرانات.
بخصوص مجاورت آن با تهران. چنین به نظر می رسد که افراد شمیرانی باید استقبال
بیشتری از ورزش کنند. حال آنکه نتایج. بيانكر استقبال افراد جامعه تحقیق از ورزش
است و این استقبال محدود به موقعیت های جغرافیایی نمیگردد.
صفحه 13:
5 تحلیل این مسئله که توجه کمتر جان
تلویزیون مثبت است يا منفی. قدری دشوار است و بی تردید با عوامل دیگری در ارتباط است.
زان و معلولین ورزشکار مورد پرسش در این تحقیق به
ولی حداقل یک برداشت را می توان داشت. بدین معنی که با جاذبه فعالیت های ورزشی برای
افراد مورد مطالعه خیلی قوی است و با اینکه برنامه های تلویزیون از جاذبه کافی نزد آنان
برخوردار نیست.
یکی از انديشه های جاری این است که میان جانبازان و معلولین تفاوت هایی وجود دارد و
جانبازان به دلیل برخورداری از پشتوانه های اعتقادی دیدگاههای مشترکی با معلولین ندارند
و در نتیجه رفتارها و نیازهای اوقات فراغت آنان نیز متفاوت است. همچنین به دلیل اعتقاد به
وجود تفاوت. این گونه به نظر می رسد که میان جانبازان و معلولین تفاوت های آشکاری در
خصوص مشکلات روحی وجود دارد و اصولا جانبازان از مشکلات روحی کمتری نسبت به
معلولین برخوردارند. نتابج آزمون 62 بيانكر آن است كه ميان اين دو كروه تفاوت معنی
اری مشاهده نمی شود.
صفحه 14:
به بیان دیگر مشکلات روحی هر دو قشر معلولین و جانبازان را در بر میگیرد و از این نظر باید
مشکلات روحی را به عنوان یک مانع فراگیر و مشترک میان اين دو قشر در گذراندن اوقات
فراغت تلقی کرد که نیازمند توجه خاص می باشد. اگر چه ممکن است تنوع مشکلات روحی
Jo ol, های متفاوتی را طلب کند که اين امر مستلزم بررسی های بعدی است. برای مثال, یکی
از مشکلات روحی که روند عادی زندگی معلولین و جانبازان را می تواند تحت تأثیر خود قرار
دهد. طرز تفکر اطرافیان نسبت به این پدیده یعنی معلولیت است. زندگی در اجتماع ایجاب
می کند که انسان در باره دیگران به قضاوت بنشیند و متقابلا در انتظار ارزیابی آعمال خويش
از دیدگاه دیگران نیز بماند. روابط اجتماعی نیز بر اساس همین قضاوت ها شکل می گیرد.
بنابراین بسیار طبیعی است که طرز تفکر اطرافیان ما که سرچشمه ارزش گذاری آنهاست
بسیار مهم تلقی شود ایام فراغت نیز بخشی از زندگی هستند. بنابراین از چشمان ناظرین دور
نخواهد ماند.
صفحه 15:
در بررسی نظرات افراد مورد مطالعه این نکته آشکار می گردد که میزان قابل توجهی از آنان
طرز تفکر اطرافیان خود را یک مشکل تلقی کرده اند که مانع گذراندن اوقات فراغت آنان
است. در مرحله بعد. هنگامی که تفاوت میان جانبازان و معلولین را از نظر میزان رنج بردن از
این گونه نگرش بررسی کردیم. نتایج آزمون ->1 نشان داد که این مشکل یعنی طرز تفکر
اطرافیان برای معلولین شدید تر از جانبازان بوده است. از این رو اگر چه مشکلات روحی یک
مشكل شايع در میان جامعه مورد نظر است. در بررسی نظرات افراد مورد مطالعه این نکته
آشکار می گردد که میزان قابل توجهی از آنان طرز تفکر اطرافیان خود را یک مشکل تلقی
کرده اند که مانع گذراندن اوة
فراغت آنان است. در مرحله بعد. هنكامى كه تفاوت ميان
جانبازان و معلولین را از نظر میزان رنج بردن از این گونه نگرش بررسی کردیم. نتایج آزمون -
K نشان داد که این مشکل یعنی طرز تفکر اطرافیان برای معلولین شدید تر از جانبازان بوده
است. از این رو اگر چه مشکلات روحی یک مشکل شایع در میان جامعه مورد نظر است. اما
,برخی از این مشکلات با درجات متفاوتی از شدت و ضعف در این دو گروه نمایان می شود.
صفحه 16:
1
نتیجه گیری
۱- با توجه به حساسیت های خاص قشر مورد مطالعه و به ویژه جوان بودن soba!
باید گذراندن اوقات فراغت این گروه را بسیار با اهمیت و جدی تلقی کرد و این
نکته را در نظر داشت که عدم توجه به آن عواقب فرهنگی - اجتماعی و انتقادی
قابل توجهی را در بر خواهد داشت.
۲- کثرت ساعات فراغت جامعه تحقیق به حدی است که گذشتن از آن به سادگی
میسر نیست. به نظر می رسد جانبازان و معلولین نسبت به کارایی روش موجود
خوش بین نیستند و نسبت به اصلاح شرایط حاکم بر ایام فراغت خود در آینده نیز
اطمینانی ندارند.
۳- تصویر به دست آمده از الگوی گذران اوقات فراغت جامعه مورد نظر لزوم تدوین
یک برنامه جدید و تجدید نظر و بازنگری در برنامه های جاری را به منظور هماهنگی
بیشتر ضروری جلوه می دهد.