برنامه‌ریزی برای پروژه
اسلاید 1: Logical Framework Approach(LFA) Goal Oriented Project Planning رویکرد چارچوب منطقیبرنامه ریزی برای پروژه مبتنی بر هدف نهاییدانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج)دکتر عبدالرضا بابامحمودیبسم الله الرحمن الرحیم
اسلاید 2: مقدمه تحلیل مبتنی بر چارچوب منطقی :در دهه 1960 توسط تیمی به راهنمایی لئون روزنبرگ در سازمان فضایی ایالات متحده امریکا- ناسا ابداع و به‌کار گرفته شد. با وجود انتقادات گسترده اولیه بر رویکرد مزبور، به تدریج در سازمانها و کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفت و در چهل سال اخیر، همواره به‌عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از رویه‌های اجرایی مربوط به مدیریت برنامه‌ها و پروژه‌ها و همچنین، ارزیابی آنها بوده است.
اسلاید 3: کاربردرویکرد چارچوب منطقی مجموعه‌ای از ابزار طراحی را ارایه می‌کند که در صورت بهره‌گیری خلاقانه می‌توان از آن برای طرح‌ریزی، طراحی، اجرا و ارزیابی پروژه‌ها سود جست. چارچوب منطقی رویکردی ساختاریافته و منطقی برای تنظیم اولویتها و تعیین نتایج و فعالیتهای مربوط به یک پروژه است. با استفاده صحیح از رویکرد مزبور می‌توان سازکاری رسا و کارامد برای توسعه مفهوم یک پروژه در تمامی اسناد مربوط به طرح آن ایجاد کرد. همچنین، چارچوب منطقی قادر به ایجاد زمینه‌ای برای ارزیابی اثربخشی، کارایی و روایی یک پروژه است.
اسلاید 4: مزایاچارچوب منطقی به‌عنوان بخشی از تحلیل منطقی است که در بر گیرنده زنجیره نتایج است. این رویکرد ریشه در درک پایه‌ای افراد از برنامه‌ها و چگونگی تجسم آنان از فرایند اجرا دارد. رویکرد مزبور طرحی از مولفه‌های برنامه و چگونگی ارتباط بین آنها را ترسیم می‌کند. بنابراین، برخورداری از فرایندی نظام‌مند و سلسله‌مراتبی برای طرح‌ریزی پروژه‌ها، برنامه‌ها و راهبردهای خرد و کلان از مهمترین ویژگیهای الگوی یاد شده است.
اسلاید 5: رویکرد مزبور کمک می‌کند تا: وضعیت موجود شامل: شناسایی الزامات ذینفعان و تعریف اهداف مربوط مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. رابطه‌ای علی بین ورودیها، فرایندها، خروجیها، پیامدها و اهداف به‌صورت عمودی ایجاد شود. مفروضاتی تعریف شود تا منطق پروژه بر آن استوار شود. مخاطرات بالقوه موجود بر سر راه دستیابی به اهداف و پیامدها شناسایی شود. نظامی برای نظارت و ارزیابی عملکرد پروژه مستقر شود. فرایندی ارتباطی و یادگیرانه بین ذینفعان شامل: ارباب رجوع، طراحان، تصمیم‌گیران، سیاستگزاران و مجریان ایجاد می‌کند.
اسلاید 6: ماتریس چارچوب منطقی ماتریس چارچوب منطقی نتایج فرایند را به اختصار نشان می‌دهد و پروژه را در قالبی استاندارد به طراحان، سیاستگزاران و مدیران ارایه می‌کند. همچنین به‌عنوان مرجعی برای مدیریت چرخه پروژه مورد استفاده قرار می‌گیرد
اسلاید 7: دو مرحله اساسیرویکردهای مختلفی برای چارچوب منطقی وجود دارد. به‌طور کلی می‌توان گفت که چارچوب منطقی دارای دو مرحله اساسی تحلیل و طرح‌ریزیاست.
اسلاید 8: جدول ماتریسی
اسلاید 9: تشریح واژگان کلیدی رویکرد چارچوب منطقی قبل از تشریح نحوه بکارگیری چارچوب منطقی بهتر است برخی واژگان کلیدی آن به‌دقت تشریح شود. اهم واژه‌های مورد استفاده در این رویکرد و مفهوم آنها به‌صورت زیر است:- اثر (هدف عینی یا مشهود توسعه‌ای/ هدف کلی نهاییایجاد بهبود در یک وضعیت به‌صورت اقتصادی یا اجتماعی که به‌عنوان پاسخی به نیازهای جامعه هدف در یک چشم‌انداز درازمدت قلمداد میشود.- پیامد (هدف عینی پروژه، منظور یا مقصود از پروژهوضعیت مطلوب در پایان یا درست پس از طول عمر پروژه به‌صورت دستاوردهای عملکردی (به‌عنوان نتیجه تغییر در دانش و رفتار)- خروجیها (نتایج پروژه، موارد قابل ارایه[محصولات و خدمات تولیدی یا شایستگیها و ظرفیتهای مستقیم ایجاد شده ناشی از اقدامات پروژه.
اسلاید 10: تشریح واژگان کلیدی رویکرد چارچوب منطقی(ادامه)- فعالیتها و اقدامات(مولفه‌ها یا اجزای پروژه)وظلیف ویژه انجام شده با استفاده از منابع و روشهای مختلف به‌منظور دستیابی به خروجیهای مطلوب.- شاخصهاخصیصه‌هایی که به‌صورت صحیح و دقیق از نظر کمی و کیفی قابل سنجش یا لااقل قابل تشریح است و تغییر در وضعیت را نشان می‌دهد.- ابزار بازبینینشان می‌دهد کجا، با چه شیوه‌ای و در چه قالبی می‌توان به اطلاعات مربوط به دستیابی به اهداف و نتایج حاصله دست یافت.- ورودیهانهاده‌های فیزیکی و غیر فیزیکی (کارکنان، تجهیزات و مواد) و نیازمندیهای مالی برای انجام فعالیتهای طرح‌ریزی شده و مدیریت پروژه.- مفروضاتوضعیتهایی که می‌تواند بر پیشرفت پروژه تاثیر گذارد، ولی تحت کنترل مستقیم مدیر پروژه نیست. یک فرض عبارتی مثبت از یک وضعیت است که تحقق آن برای دستیابی به اهداف پروژه ضروری است. یک مخاطره عبارتی منفی از یک وضعیت است که در صورت تحقق، ممکن است از دستیابی به اهداف پروژه جلوگیری کند
اسلاید 11: نکات قابل توجه - در بسیاری از موارد، تمایز بین پیامد و خروجی چندان ساده نیست. در چنین مواردی بهتر است مقصود اصلی پروژه تعیین شود. به‌عنوان مثال: ایجاد پایگاه رایانه‌ای برای ثبت و تحلیل کارامد اطلاعات. در اینجا، ایجاد پایگاه اطلاعاتی رایانه‌ای در خدمت یک مقصود کلی با عنوان توسعه ظرفیت محلی ذخیره‌سازی و مدیریت اطلاعات است. در نتیجه، پایگاه اطلاعاتی یک خروجی به‌شمار می‌آید. - هنگام فورموله کردن اهداف باید ثابت‌قدم و نامتناقض بود. از افعال مصدری (برای انجام چیزی) یا گذشته مطلق باید استفاده کرد. - باید به‌خاطر سپرد که چارچوب منطقی همواره به‌عنوان یک پیش‌نویس باقی خواهد ماند؛ زیرا فقط تصویری لحظه‌ای از یک وضعیت را در زمانی معین نشان می‌دهد. بنابراین، ممکن است تطبیق ماتریس با تغییر در وضعیت ناشی از گذشت زمان ضروری به‌نظر رسد. از این‌رو، باید از بکارگیری ابزارهای بسیار صلبی که خطر محدود کردن مدیر پروژه به‌جای کمک کردن به او را دارد باید دوری گزید.
اسلاید 12: نحوه بکارگیری چارچوب منطقیزمان استفاده:از رویکرد مزبور می‌توان در مقاطع مختلف چرخه مدیریت پروژه، همچون: شناسایی، آماده‌سازی، تقویم زمانی، اجرا، نظارت و ارزیابی استفاده کرد. در صورتی که از این رویکرد برای مفهوم‌سازی به‌جای سازکار استاندارد طراحی پروژه استفاده شود، دارای قابلیت بهتری برای بکارگیری گسترده و انعطاف‌پذیر خواهد بود.نقطه شروع:نقطه شروع مرسوم همان تحلیل مشکل از طریق ذینفعان ( تعیین علایق و قابلیتهای عملگران مختلف)، تحلیل اهداف (تصویری از وضعیت بهبودیافته در آینده) و گزینش راهبردهای مناسب (با توجه به اهداف) است. برای هر یک از موارد یاد شده باید به‌صورت زیر اقدام کرد: - برای برنامه‌ها و راهبردها بهتر است از تعریف اهداف توسعه مورد نظر شروع شود. - به‌جای رویکرد مشکل‌محور بهتر است تنگناهای مورد انتظار شناسایی شود. - یک رویکرد میانبر که مستقیما نیازها را با خروجیهای پروژه مرتبط می‌کند.
اسلاید 13: افراد درگیر در کار: کار طرح‌ریزی و مدیریت پروژه را همواره باید به عنوان یک وظیفه تیمی مورد توجه قرار داد. این امر مستلزم ایجاد فرصت مناسب برای ذینفعان به‌منظور ارایه ورودیهای مناسب برای فرایند و محصول چارچوب منطقی است. در شرایط آرمانی، چارچوب مزبور به‌عنوان یک فرایند مشورتی برای مجموعه افراد دخیل در فعالیتهای مربوط مد نظر قرار می‌گیرد.
اسلاید 14: نقاط قوت و ضعف این روش
اسلاید 15: تدریس کارگاهی چارچوب منطقی پروژهدکتر عبدالرضا بابامحمودی
اسلاید 16: راز موفقیت یک پروژه چیست؟تعهد در انجام کارتعریف دقیق مالکیتهاتعریف دقیق مسئولیتهاتعریف دقیق اهداف و پرهیز از ایده الیسمتعریف شبکه فعالیتها تا پایین ترین سطح ممکنظرفیت مدیرت ریسکهاانعطاف پذیریحضور فعال ذینفعان در برنامه ریزی پروژهطراحی اهداف مبتنی بر چارچوب منطقی پروژه(LFA)
اسلاید 17: LFA ویژگی هایریشه های مسئله را قبل از تعیین اهداف بررسی می کندمبتنی بر اهداف نهایی استبا محوریت همه ذینفعان طراحی می شودبا مشارکت مالکین طراحی میشوداجماع گرا طراحی میشودبر روابط منطقی متمرکز میشودبر حس مشترک افراد به صورت سیستماتیک متمرکز می شود
اسلاید 18: ؟ LFA چرا به این وسیله امکان سنجی و بررسی ارتباط اجزا پروژه و پایداری آن بررسی میشود موقعیتها و ضعفهای پروژه مشخص میشوداز خطاها تا جایی که ممکن است اجتناب میشودتسهیلات و امکانات لازم برای رسیدن به اهداف معین میشودشاخصهای دستیابی به اهداف معین میشود و اهداف قابل سنجش میشوند
اسلاید 19: 9گام برای انجام تجزیه تحلیل های LFAتجزیه و تحلیل زمینه انجام پروژهتجزیه و تحلیل ذینفعانتجزیه و تحلیل مسئله و موقعیتتجزیه و تحلیل اهدافتجزیه و تحلیل برنامه هابرنامه ریزی فعالیتهابرنامه ریزی منابع و ورودیهاشناخت شاخصها و سنجه هاتجزیه و تحلیل ریسکهاتجزیه و تحلیل پیش فرضها
اسلاید 20: گام اول :تجزیه و تحلیل زمینه انجام پروژه این پروژه در چه زمینه ای باید انجام شود؟این پروژه زیرمجموعه چه سیستم بزرگتری است؟این پروژه درچه محیطی باید انجام شود؟برای انجام پروژه چه تغییراتی باید انجام شود؟چه عواملی باید محقق شوند تا پروژه با موفقیت انجام شود؟تجزیه و تحلیل شرایط زمینه با ابزار“SWOT” یا ابزارهای مشابه انجام میشود؟
اسلاید 21: LFA وSWOT میتوانند نقش مکمل داشته باشندابزاری برای شناسایی و محاسبه سازمان ،محیط و شرایطStrengthsWeaknessesOpportunitiesThreats
اسلاید 22: گام دوم :تجزیه و تحلیل ذینفعانذینفعان کسانی هستند که می تواند در پروژه اعمال نظر کنند و صاحب منافع هستند و یا از آن تاثیر می پذیرندباید نقشه نفوذ آنان تعیین شود و نقشی که ایفا می کنند معلوم گردداثرات مثبت و منفی حضور هر کدام باید معین شودباید معین شود کدامیک از ذینفعان در برنامه ریزی بایدحضور داشته باشند و کدام یک در اجرا باید سهیم باشند
اسلاید 23: گام دوم :تجزیه و تحلیل ذینفعانچهار گروه اصلی ذینفعانبهره بردارانمجریانعوامل تامین کننده بودجهتصمیم گیرندگان
اسلاید 24: تجزیه و تحلیل مشکل بسیار ضروری استاگر ریشه درخت میخواهد بماند باید با علفهای هرز مقابله کند
اسلاید 25: گام سوم :تجزیه و تحلیل مسئله و موقعیت شناسایی ریشه های مسئلهتعیین مسئله ای که باید حل شودتعیین کسی که باید مسئله را حل کندتمرکز روی یک مسئلهتعیین ریشه ها و نتایج مسئلهبرای حل مسئله به شیوه ای پایدارریشه های مسئله باید کنترل شود
اسلاید 26: چرا از درخت مسئله استفاده می کنیم؟درخت اهدافاهداف کلی اهداف عینی پروژهنتایجدرخت مسئلهاثراتمسئله اصلیریشه ها
اسلاید 27: نمونه درخت مسئله
اسلاید 28: گام چهارم: تجزیه و تحلیل اهداف در سه سطحاهداف کلی/اهداف توسعه ای: معمولا سطح این اهداف کلان است از قبیل سلامت و رفاه اجتماعی و معمولا این اهداف 10 تا 15 سال بعد از اتمام پروژه حاصل میشونداهداف پروژه / مقصود از انجام پروژه: این اهداف اثر مستقیم انجام پروژه است یعنی محصولات پروژه به این دلیل تولید می شوند .مثلا پروژه تحقیقاتی منجر به تولید نتایجی میشود که آن نتایج منجر به این اهداف میشوند .این اهداف از لحظه پایان پروژه تا سه سال بعد محقق میشوند.محصول پروژه /اولین نتایج پروژه:نتایج یا خدماتی که مستقیما در اثر انجام پروژه حاصل می شوند یعنی درون داد بعد از طی فرایند منجر به برون داد خواهد شد و این برون داد اولین محصول ملموس پروژه است.محقق شدن آن کوتاه ترین بازه زمانی را دارد
اسلاید 29: سه سطح اهداف و بازه زمانی مورد انتظار برای تحقق آنها10 تا 15 سال 0 تا 3 سالفورا پس از پایان پروژه
اسلاید 30: اهداف کلی(توسعه ای)این اهداف ،منافع بلند مدت اقتصادی و اجتماعی هستند که این پروژه در کنار سایر پروژه ها به رسیدن به آنها کمک می کندیک پروژه به تنهایی باعث پدید آمدن آن نخواهد شد بلکه سهمی از آن هدف بزرگ خواهد داشتدستیابی به این اهداف درنهایت باعث ایجاد موقعیتی برتر برای ذینفعان و بهره برداران از پروژه خواهد شدمثال:1- افزایش سرمایه اجتماعی2- رشد اقتصادی در منطقه X3- تامین پایدار مواد غذایی در منطقه Y4- ارتقاء سطح سلامت
اسلاید 31: اهداف پروژهاصلی ترین دلیل تعریف یک پروژه جدید هستند این اهداف منتج از حل مسئله اصلی استمنافع سرمایه گذاران در پروژه و مجریان را تامین می کندمثال:1- افزایش کارایی کارکنان بخش X 2- کاهش خطرات عامل X در منطقهy بر سلامت مردم3- افزایش کیفیت آب آشامیدنی مردم در شهر X 4- افزایش توان نگارش مقالات در پژوهشگاه X
اسلاید 32: محصول پروژه /اولین نتایج پروژهبه دلایل ایجاد مسئله ای که باعث شده پروژه بنویسید توجه کنیداولین برون داد پروژه رامعین کنیدخدماتی که به بهره برداران از پروژه میدهید توجه کنید مثال:1- بهبود وسایل حمل و نقل در منطقه X2- افزایش دانش مادران در شیردهی فرزندان3- کاهش دودزایی خودرو های شهر X
اسلاید 33: اهداف پروژه بایدSMART باشدSpecificMeasurableAccurate or ApprovedRealisticTime bound
اسلاید 34: گام پنجم:برنامه ریزی فعالیتهافعالیتهایی که ریشه های مسئله اصلی را مهار میکنداقداماتی که در پروژه باید انجام شود تا به محصول مورد نظر برسیمبه صورت یک کار باید تعریف شودتعیین ابزار رسیدن به هدف است نه فقط بیان اهدافمثال:1- تاسیس مراکز توانبخشی درمان اعتیاد2- آموزش کارکنان بخش سلامت2- بازسازی جاده ازA تاB
اسلاید 35: گام ششم:برنامه ریزی منابع و ورودیها نیروی انسانی ماهرمنابع مالیتجهیزاتقوانین و پیش فرضها
اسلاید 36: گام هفتم: شناخت شاخصه ها و سنجه ها باید مطالعاتی انجام شود تا معین گردد موفقیت را با چه ابزاری بسنجیماین اقدام باعث می شود تا اهدافی که مبهم تعریف شده اند بازشناسی شوندشاخصه ها و سنجه ها باید به این سئوالات پاسخ دهند1- برای چه کسی2- چه چیزی3- چه زمانی4-چقدر5- با چه کیفیتی
اسلاید 37: گام هشتم: تجزیه و تحلیل ریسکشناسایی عواملی که ممکن است در روند اجرای پروژه اختلال ایجا کنند و در نتیجه روی نتایج تاثیر بگذارندریسکهای درونی و بیرونی باید شناخته شونداستراتژی های جایگزین باید طراحی شودمدیریت ریسک باید برنامه ریزی و اجرا شود
اسلاید 38: گام نهم:تجزیه و تحلیل پیش فرضها پروژه از منظر اجتماعی،حقوقی،سیاسی و مالی مورد بررسی قرار می گیرددر این بخش به شرایطی می پردازیم که برای موفقیت پروژه ضروری است اما در کنترل مدیران پروژه نیستدر تمامی سطوح سه گانه تعیین هدف باید به این مسئله توجه شودمثال:1- به موقع رسیدن تجهیزات2- ثبات سیاسی در کشور3- عدم تغییر قوانین قبل از اتمام پروژه
اسلاید 39: چرا بر گامهای مختلف درLFAتاکید میشود؟1-گام اول تا چهارم تضمین کننده حفظ ارتباط اجزاء(Relevance) گام پنجم تا هفتم امکان پذیری و موفقیت پروژه (Feasible)گام هشتم و نهم ثبات و پایداری (Sustainable)
اسلاید 40: منابع اینترنتی برای اطلاعات مفید درمورد LFA www.google.com/logical framework approach http://www.ausaid.gov.au/ausguide/ausguidelines/1.html http://lgausa.com/logframe_approach.htm http://www.cgiar.org/isnar/gender/hambly.htm http://www.pcm-group.com/services_helpdesk_faq.jsp http://europa.eu.int/comm/europeaid/evaluation/methods/PCM_Manual_EN-march2001.pdf
اسلاید 41: LFA matrix/Log Frame
اسلاید 42: ترجمه جدول ماتریسی LFAتمهیدات مقدماتی1-2-3-منابع مورد نیاز1-2-3-
اسلاید 43: منطق عمودی و منطق افقی
اسلاید 44: منطق عمودی و منطق افقیمنطق عمودی: ایجاد ارتباط منطقی بین هدف و وسیله منطق افقی: تضمین سنجش پذیری فعالیتها و اهداف
اسلاید 45: میزان کارایی LFA به کاربر آن مربوط می شودLFA موفق تر و بهتر از کاربر آن نیست
اسلاید 46: خلاصه به زبان انگلیسیRelevant, Feasible and Sustainable projects/programs - success!Participation & ownership!Joint approach to project Make problem analysis with accuracy /time to correctly analyze causes & effects Connection problems and objectives Add analysis such as cost effectiveness and gender, study on environmental aspects and make a clear division of responsibilities LFA during all phases of the project
اسلاید 47: کارعملی1- گامهای نه گانه را در یک پروژه فرضی به صورت انفرادی انجام دهید2- ماتریس آن پروژه را ترسیم کنید3- چند نفر به کلاس ارائه کنند و توسط مدرس اصلاح لازم صورت گیرد4- گروه بندی انجام شود5- به صورت گروهی پروژه ای طراحی کنید6- مراحل نه گانه و طراحی ماتریس را انجام دهید7- همه گروهها در کارگاه کارخود را ارائه کنند و توسط مدرس اصلاح انجام شود
اسلاید 48: پیروز و سربلند باشیددکتر عبدالرضا بابامحمودیsrm@dr.com
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.