برنامه ریزی عملیاتی

برنامه ریزی عملیاتی

اسلاید 1: 1

اسلاید 2: 2 دکتر فردین مهرابیان دکترای تخصصی مدیریت خدمات بهداشتي و درماني E: Mail : mehrabian@gums.ac.irاسفند 1389

اسلاید 3: 3 برنامه ریزی یکی از مهم ترین و با اولویت ترین ارکان مدیریت می باشد . آثار بجای مانده از زندگی بشر اولیه طی صدها هزار سال پیش نشان می دهد که در هر زمانی برنامه ریزی به نوعی صورت می پذیرفته است .سیرتکامل برنامه ریزی :

اسلاید 4: 4- از بدوی ترین و ساده ترین فعالیت های گروهی بشر دررفع نیازهای خود( نظیر شکاریا خوشه چینی ) تا جدیدترین و پیچیده ترین فعالیت های اقتصادی ، اجتماعی و صنعتی که عمدتاً از اواخر قرن هفدهم و درچارچوب صنایع و بازرگانی رونق گرفت و در دوران انقلاب صنعتی متجلی شد عموماً نیاز به برنامه ریزی را ثبوت راند

اسلاید 5: 5- گردآوری افراد و ابزار و سازماندهی و هدایت آنها در زمان مناسب برای شکار، مدیریت اولیه را به برنامه ریزی ابتدایی پیوند می داد. - مراکز بزرگ تمدن باستان نظیر چین ، مصر، ایران ، یونان،روم هرکدام به سهم خود دارای برنامه ریزی های ضمنی بوده اند . - اولین برنامه ریزی توسعه به اوایل دوران زمامداری استالین در اتحادجماهیر سوسياليستي شوروی سابق برمی گردد .

اسلاید 6: 6کمی پس از سال 1500 میلادی ، عقاید ماکیاولی مبتنی بر لزوم حداکثر استفاده از هر چیز در خدمت حاکم، طرفداران زیادی یافت . در حدود سال 1650 میلادی ، لویی چهاردهم ، امپراتور فرانسه زندگی روزمره و شیوه حکومت خود را براساس یک زمان بندی دقیق قرار داده بود که طبیعتاً دستگاه دولت نیز تا حدودی ملزم به رعایت این برنامه ریزی بود .

اسلاید 7: 7- در اواخر قرن 17 برنامه ریزی با اهدافی صرفاً اقتصادی متجلی شد - توماس هابز( (Thomas Hobbes دانشمند انگلیسی بر این باور بود که منافع افراد ، انگیزه واقعی حرکات و فعالیت آنان می باشد . در قرن 18 آدام اسمیت اقتصاد دان معروف انگلیسی اصل تخصیص ، تفکیک و تقسیم کار را ارائه نمود .

اسلاید 8: 8- در سال 1832 چارلز بابیچ روش علمی مدیریت رو مورد تاکید قرار داد - مدیریت علمی فردریک تیلور در اواخر قرن نوزدهم پدید آمد که چیزی جز یک ساختار برنامه ریزی و به تبعیت آن سازماندهی نبود - هنری فایول با برنامه ریزی و استفاده از شیوه تولید زنجیری در یک کارخانه اتومبیل سازی نشان داد که می توان یک اتومبیل را به جای 12/5 ساعت ، فقط در 1/5 ساعت مونتاژ کرد . - دهه های میانی قرن بیستم شاهد دو نوع برنامه ریزی متمرکز برگرفته از نظام سوسیالیستی و برنامه ریزی غیر متمرکز ، ناشی از نظام کاپیتالیستی بوده است .

اسلاید 9: 9دین مبین اسلام نیز به برنامه ریزی توجه خاصی دارد . در آیه 45 سوره مبارکه اعراف آمده است . به موسی در هر موردی پند دادیم و به او گفتیم آنها را با قوت اجرا کن و به قوم خود فرمان ده که بهترین آنها را انتخاب کنند و اجرا نمایند . نکته : در برنامه ریزی باید بهترین روش را انتخاب نمود و آن را با تمام توان انجام داد.

اسلاید 10: 10آیه 47سوره مبارکه یوسف یوسف گفت 7 سال پی در پی کشت کنید و آنچه را درو کردید جز اندکی را که می خورید در خوشه اش کنار بگذارید . نکته : 1- برنامه ریزی برای خروج از بحران 2- برنامه ریزی در تولید

اسلاید 11: 11تعاریف برنامه ریزی:آکاف معتقد است که نیاز به برنامه ریزی آنقدر روشن است که مشکل می توان کسی را عليه آن یافت . - برنامه ریزی طرحی برای یک آینده مطلوب و راههای موثر وصول به آن می باشد (آکاف ) - برنامه ریزی عبارت است از : ارائه طروقی برای عملیات آینده که متضمن نتایج معین با هزینه مشخص و در دوره زمانی معلوم است ( سیریل هودسن )

اسلاید 12: 12- برنامه ریزی فرایند مستمری است از تصمیمات سیستماتیک با در دست داشتن بهترین اطلاعات ممکن نسبت به آینده سازماندهی منظم ، کوشش های لازم برای انجام این تصمیمات و سنجش و مقایسه نتایج بدست آمده با انتظارات ، از طریق فراگرد بازخور)ايران ن‍ژاد پاريزي وساسان گهر)- برنامه ریزی شامل انتخاب از میان شقوق مختلف عملیات آینده برای کل موسسه و هریک از ادارات یا واحدهای داخلی آن است ( کونتز ، ادانل و وایهریخ )

اسلاید 13: راسل آكوفبرنامه ريزي را نوعي تصميم گيري آينده نگرانه مي داند وآن را فرايند تصميم گيري قبل از عمل قلمداد ميكند13

اسلاید 14: لئو نارد گود اشتاينبرنامه ريزي شامل تعيين اهداف و انتخاب مناسب ترين وسيله رسيدن به ان هدف ها پيش از هرگونه اقدام است 14

اسلاید 15: 15ویژگی های برنامه ریزی : در تعاریفی که از برنامه ریزی به وسیله پژوهشگران ارائه شده است 3 ویژگی عمده به چشم می خورد . 1- برنامه ریزی ماهیتاً با پیش بینی همراه است اصولاً قبل از این که عملی انجام شود بایستی نوع کار و چگونگی انجام آن را معلوم کرد . 2 – برنامه ریزی یک نظام تصمیم گیری است . 3- برنامه ریزی بر نتایج مطلوبی تاکید دارد که در آینده بدست می آید .

اسلاید 16: 16برنامه ریزی به منظورتغییر محیطتدوین استاندارهاییبرای تسهیلکنترل کاهش تاثیر تغییراتتعیین مسیرکاهش ضایعات و اضافاتافزایش کاراییو اثر بخشی

اسلاید 17: 17ویژه گيهای یک برنامه خوب : چندان ویژگی های یک برنامه خوب را بدین گونه بیان می کند : 1- هدف های برنامه باید روشن ، مشخص و قابل فهم باشد . 2- یک برنامه خوب باید ساده و جامع باشد 3- برنامه باید کاملاً متعادل و در عین حال قابل انعطاف باشد . 4- هر برنامه باید دارای محدودیت زمانی باشد 5- برنامه باید با همکاری کارکنان تهیه شود . 6- وحدت برنامه ریزی از جانب مدیران مختلف مورد تاکیدقرار گيرد

اسلاید 18: 18طبقه بندی روش های برنامه ریزی

اسلاید 19: 19الف)انواع برنامه ریزی از نظر تمرکز و عدم تمرکز عبارتند : 1- برنامه ريزي متمركز 2- برنامه ریزی غير متمركز - در نظام متمركز ، معمولاً برنامه ريزي براي كل سيستم يا سازمان و يا كشور به صورت يكسان انجام مي شود .- در برنامه ريزي متمركز سطوح پايين تر سازمان دخالتي در برنامه ريزي ندارند .- در نظام برنامه ريزي متمركز ارتباط به صورت يكطرفه و از جانب مقامات بالا به طرف مجريان در سطوح پايين جريان دارد .- در نظام برنامه ريزي غير متمركز ، تصميمات در پايين ترين سطوح يعني واحدهاي اجرايي اتخاذ مي شود .- در نظام برنامه ريزي غير متمركز ، ارتباط به صورت دو طرفه و در تمام سطوح جريان دارد .- در نظام برنامه ريزي غير متمركز توجه به نيازها ، امكانات و انتظارات در مناطق مختلف كشور يا سازمان بيشتر لحاظ ميشود .

اسلاید 20: 20محاسن نظام برنامه ريزي متمركز: 1.بعلت آنكه تصميم گيري توسط عدة معدودي انجام ميشود ، تصميم ها سريع تر اتخاذ مي شود .2. تربيت و تأمين نيروي انساني سريعتر انجام ميشود .3. به خاطر آنكه همه استانها و مناطق كشور از نظر مالي وابسته به مركز هستند از بودجه و امكانات مالي نسبتاً يكساني بهره مند مي شوند .4. مشكلات و مسائل اجرايي مشابه و معدودي وجود دارد (وحدت دراتخاذ تصميمات )

اسلاید 21: 21معايب نظام برنامه ريزي متمركز :1.به علت اتخاذ تصميم توسط مديران عالي و دور بودن آنها از محيط اجرايي اكثر تصميماتشان با نيازها ، شرايط ، امكانات موجود مطابقت نمي كند .2. به لحاظ آنكه برنامه ها بطور يكسان براي تمام نقاط كشور تهيه ميشود نيازها و شرايط و امكانات محلي ناديده گرفته مي شوند .3. در اين برنـامه از فرصت بهره مند شدن ازنـظرات مجريان برنامه ، به ويژه متخصصان و مديران واحدها محروم مي مانند .

اسلاید 22: 224. ميزان آزادي عمل در برآوردن نيازهاي محلي و حل و فصل مسائل مالي و اداري در اين نوع برنامه كم است .5. در صورت وجود نقص در اين برنامه ها ، زيان حاصله شامل تمام كشور يا سازمان مي شود .6. مجريان و مديران قادر نيستند كه برنامه هاي ابلاغي را در راستاي پاسخگويي به نيازها و شرايط و امكانات محلي تغيير دهند .

اسلاید 23: 23 محاسن نظام برنامه ريزي غير متمركز :1. تصميم گيريها توسط افرادي انجام ميشود كه با محيط سازماني آشنايي دارند .2. به نيازها و تفاوت هاي انسان ها توجه بيشتري معطوف ميشود .3. به نيازها ، مختصات ، شرايط و كميت و كيفيت منابع و امكانات محلي و منطقه اي توجه بيشتري مي شود .4. آزادي بيشتر و ارتباط آسان تر بين مسئولان ، برنامه ها و مجريان برنامه ها قرار دارد.5. برنامه ريزي با شركت مسئولان و مجريان برنامه در سطوح مختلف انجام مي گيرد و در نتيجه نظرات و پيشنهادات و راه حل هاي آنها را شامل مي شود .

اسلاید 24: 24معايب نظام برنامه ريزي غير متمركز :1- وجود اختلاف نظرها و تفاوت در سليقه ها و در نتيجه اشكالات در تصميم گيري ها 2- كندي و عدم هماهنگي در تصميمات اتخاذ شده در سطوح و واحدهاي مختلف3- مشكلات متنوع و متفاوت ، به ويژه در راه ايجاد هماهنگي و ارتباط 4- احتياج به وسايل و مواد متنوع تر و فراوان تر 5- صرف هزينه هاي بيشتر ، دوباره كاري و گرانتر تمام شدن برنامه ريزي براي كل جامعه 6- لزوم ايجاد يك سازمان نظارت كننده ، هماهنگ كننده و وحدت دهنده

اسلاید 25: 25ب- برنامه ریزی استراتژیک ، تاکتیکی و عملیاتی معیارهای تشخیص : 1- افق زمانی : 2- دامنه تأثیرات ( کل سازمان / بخش های سازمان / واحدهای سازمان ) 3- سطح تصمیم گیری برنامه ریزی استراتژیک معمولاً در سطوح بالاتر سازمان تصمیم گیری می شود .

اسلاید 26: 26وجوه افتراق برنامه ریزی استراتژیک و عملیاتی : - برنامه ریزی استراتژیک به منافع آتی سازمان توجه می نماید . اما برنامه ریزی عملیاتی به منافع فعلی واحدها توجه دارد . - برنامه ریزی عملیاتی نسبت به برنامه ریزی استراتژیک بطور نسبی مخاطرات کمتری دارد . - برنامه ریزی عملیاتی بیشتر بر بازدهی و کارایی ( انجام درست کار ) تاکید دارد ولی در برنامه ریزی استراتژیک اثر بخشی و انتخاب اهداف مناسب مد نظر می باشد ( یعنی انتخاب کارهای درست )

اسلاید 27: 27- در برنامه ریزی عملیاتی روش های کار غالباً تجربه شده و متکی به دستاوردهای گذشته است در حالی که برنامه ریزی استراتژیک روش های نو و تجربه نشده را نیز مورد مطالعه قرار می دهد. - در برنامه ریزی استراتژیک ساختار ، شرایط و محیط متغیر فرض میشود بنابراین تصمیمات باید با انعطاف بیشتر اتخاذ شود ، ولی در برنامه ریزی عملیاتی ساختار و شرایط محیطی دارای ثبات نسبی فرض می شود و انعطاف پذیری تصمیمات کمتر است .

اسلاید 28: 28مدلهای برنامه ریزی مراحل برنامه ریزی بهداشتی آندروگرین 1- تجزیه و تحلیل وضعیت موجود : 1- نیاز بهداشتی مردم چیست ؟( در سه زمینه بررسی می کند ) 2- خدمات و منابع 3 - سیاست ها و خط مشی های نظام بهداشتی درمانی

اسلاید 29: 292- تعیین اولویت ها : اهداف کلی و اهداف ویژه 3- ارزیابی حق انتخاب 4- برنامه ریزی5- اجرا و پایش 6- ارزشیابی

اسلاید 30: 30مدل آندروگرین

اسلاید 31: 31مراحل عمومی برنامه ریزیمدل کونتز و وایهریخ1- آگاه بودن نسبت به فرصت ها 2- تعیین هدفها3- تعیین پیش فرضهای لازم برای برنامه ریزی 4- تعیین شقوق مختلف عملیات : بررسی و تشخیص راه حلهای مختلف

اسلاید 32: 325- ارزیابی شقوق مختلف6- انتخاب یک شق ( راه حل ) 7- تنظیم برنامه های فرعی ( کمکی یا پشتیبانی ) : تعیین برنامه هایی که برای پشتیبانی از برنامه اصلی ضروری است . 8- نشان دادن برنامه ها در قالب اعدادو ارقام از طریق بودجه بندی

اسلاید 33: 331- گام صفر ( اقدامات مقدماتی )- انتخاب تیم برنامه ریز ، سازماندهی گروه ، کسب مهارت برای برنامه ریزی در زمینه مورد نظر از طریق برگزاری کارگاههای آموزشی ، تمرین کار گروهی و ....مراحل کلی برنامه ریزی «الگوی تطبیقی »

اسلاید 34: 342- تحلیل وضعیت موجود 1- نيروي انسانی 2- تجهیزات و تسهیلات الف – تحلیل محیط داخلی 3- پول و سرمایه 4- فضاها ( مکان فیزیکی ) 5- مدیریت 6- فرهنگ سازمانی

اسلاید 35: 35 الف – اختصاصی مشتری رقبا2- تحلیل محیط خارجی عرضه کنندگان سرمایه داران قوانین و مقررات 1- عوامل فرهنگی 2- عوامل اجتماعی ب – عمومی 3- عوامل سیاسی 4- عوامل اقتصادی 5- عوامل امنيتی و نظامي 6- عوامل جغرافیایی

اسلاید 36: 36اهداف تجزیه و تحلیل وضع موجود 1- شناختن نقاط قوت وضعف 2- شناختن فرصت ها و تهدید ها

اسلاید 37: 37یکی از روش های تحلیل، swot (قوت ، ضعف ، فرصت ، تهدید ) می باشد .

اسلاید 38: 383- M.V.V.G.& O Mission . Vission. Value . Gols and Objective 4- تعیین اهداف برنامه : تعیین اهداف کلی و تفصیلی اولویت بندی اهداف 5- پیش بینی رویدادهای آتی یا آینده نگری استفاده از تکنیک های کمی و کیفی آینده نگری از جمله تحلیل روند ، روش دلفی و ..... 6- تصمیم گیری در مورد کلیات برنامه تعیین راههای گوناگون نیل به اهداف برنامه ، ارزیابی شقوق مختلف و انتخاب بهترین روش

اسلاید 39: 397- فازتدوین عملیاتی : تعیین مسئولیت های اجرایی ( چه کسی ) ، ارائه راهکارهای اجرایی (چگونه ) ، تخمین بودجه ، تسهیلات ، تجهیزات و سایر منابع مورد نیاز، زمان بندی اجرا(چه وقت ) ، مکان اجرا (کجا) ، ضمانت اجرا ( پاداش ها و تنبیهات ) 8- اجرا و پايش برنامه ها : اجرای برنامه ها در عمل و کنترل مستمر بر نحوه اجراء از طریق فنون کنترل ( روشهای آماری کنترل بودجه ای ، نمودار گانت ، کنترل نقاط بحرانی ( CPM ) 9- ارزشیابی و اعمال اصلاحات

اسلاید 40: 401- اولین مرحله : تنظیم برنامه ریزی و تمرین برای کسب مهارت در آن 2- دومین مرحله : تنظیم خط مشی ها و هدفهای جامع 3- گردآوری اطلاعات (آمار) وبررسی وضعیت موجود 4- تعیین اولویت ها در مسائل بهداشتی 5- تهیه کلیات برنامه همراه با طرح های مختلف پیشنهادی (تصمیم گیری )6- تکمیل برنامه های تفضیلی 7- تشریح و اجرای برنامه 8- ارزشیابی مراحل برنامه ریزی بهداشتی درمانی مدل صادقی حسن آبادی

اسلاید 41: 41چرخه برنامه ریزی مدل بهداشتی ، درمانی جی وکی پارک 1- تجزیه و تحلیل وضعیت بهداشت ( خدمات بهداشتی ، درمانی )2- تعیین اهداف مقطعی و اهداف نهایی3- ارزیابی منابع 4- تعیین اولویت ها 5- نوشتن برنامه تفضیلی6- برنامه ریزی خاص و اجراء7- پایش 8- ارزشیابی

اسلاید 42: 42برنامه عملیاتی چیست :برنامه عملیاتی در واقع سر رسید سازمان می باشد . برنامه ریزی عملیاتی بازوی اجرایی برنامه ریزی استراتژیک است در حالیکه برنامه ریزی استراتژیک در تعیین دور نماو مسیر حرکت برای آینده کمک می کند این مهم تحقق نخواهد یافت مگر از طریق برنامه ریزی عملیاتی که دور نما و مسیر حرکت سازمان را زنده و پویا نگه می دارد .

اسلاید 43: دونکته مورد توجه ومجزا دربرنامه عملیاتی، برنامه ها و فرایند ها می باشند. برنامه عملیاتی در واقع یک سند و مدرک با نتایج – اختصاصی مشخص در یک دوره زمانی ( معمولاً یک سال ) می باشد . همچنین برنامه عملیاتی دارای فعالیتهای اختصاصی همراه با منابع لازم برای آنها ، جهت حصول نتایج می باشد . فرایند برنامه ریزی عملیاتی در واقع درگیری مستمر و مداوم مجریان ، مدیران و کارمندان کلیدی در تهیه برنامه های عملیاتی برای کل سازمان و نیز برای واحدهای اختصاصی سازمان می باشد .

اسلاید 44: 44از نقاط قوت اختصاصي این فرایند ، تاکید آن بر روی برنامه ریزی تیمی می باشد که از طریق پیگیری تشکیل جلسات منظم و باسازماندهی خوب دنبال می شود . این خصوصیت موجب ایجاد اعتماد سازمانی و تعهد نسبت به برنامه عملیاتی می گردد .

اسلاید 45: 45 رسیدن به نتایح کوتاه مدت عملی نتایج کوتاه مدت شامل نتایج مالی ، عملکرد فروش تکامل محصول جدید ، بازار و مشتریان جدید و توسعه نیروی انسانی می باشد. البته به این قسمت ها محدود نمی شود . این نتایج و اهداف لازم است نسبت به آنچه که در برنامه ریزی استراتژیک در نظر گرفته شده اند ، جزئی ترو اختصاصی تر شوند . برنامه عملیاتی قسمت نهایی مدیریت در هر سازمان می باشد و اهداف آن عبارتند از :

اسلاید 46: 46 استفاده از جزء سالی جاری ( تقویم ) در برنامه استراتژیک یک سازمان برنامه عملیاتی اولین وسیله ای است که برنامه استراتژیک را به فعلیت در می آورد ، بنابراین باید به نحو دقیقی هماهنگ و ادغام یافته با برنامه استراتژیک باشد . تضمین این امر که تمامی قسمت های سازمان با هم به طرف جلو هدایت می شوند : درگیر نمودن و ایجاد تعهد در تمام افراد کلیدی جهت دستیابی به اهداف سازمانی

اسلاید 47: 47اجزای برنامه عملیاتی چیست و چگونه این اجزاء با همدیگر تطابق می یابند ؟ برنامه عملیاتی از شش جزء اصلی تشکیل شده است ( شکل زیر )

اسلاید 48: 48مدل قیفی شکل ، این واقعیت را نشان می دهد که برنامه ریزی مدیریتی و تصمیم گیری از قسمت گشاد و کلی آن به طرف قسمت باریک و اختصاصی تر حرکت می نماید . مسیری که فرایند برنامه ریزی طی می کند از جزء وسیع شروع و رفته رفته به قسمت باریکتر و اختصاصی تر ، ختم می شود .

اسلاید 49: 49تحلیل عملیاتی چیست ؟ تحلیل عملیاتی یک ارزیابی در سطوح اجرایی از عملکرد سازمان و مسائل عمده آن است که در سالهای آتی نیز ذاتاً تاثیر گذار خواهد بود . این ارزیابی ، ارتباط کلیدی بین برنامه استراتژیک و تکامل برنامه عملیاتی را فراهم می نماید . همچنین فرصت ها و تهدید های کوتاه مدت ، در قابلیت دسترسی به منابع و اولویت های اصلی را که تیم برنامه ریزی برای استقرار برنامه در سال آتی بدان نیاز دارد بررسی می کند .

اسلاید 50: 50 اطلاعات پایه از اهداف واقعی و فعالیت برنامه هایی که تهیه می شود را در اختیارما قرار می دهد . تمرکز مستمر روی حل تعدادی از نتایج حساس را از طریق فرایند برنامه ریزی تضمین می کند . نیازهای استراتژیک بلند مدت سازمان را با الزامات عملیاتی کوتاه مدت ادغام می نماید . تحلیل عملیاتی :

اسلاید 51: 51- باعث فراهم آوردن فهم و توافق در میان اعضای تیم برنامه ریزی بر روی مسائل مهمی می شود که سیمای سازمان را نشان می دهد . تحلیل عملیاتی چه مراحلی دارد ؟ چهارمرحله اصلی در مدیریت تحلیل عملیاتی در شکل زیر نشان داده شده است .

اسلاید 52: 521- تعیین لیست مشکلات : تهیه فهرست جامع توسط اعضای تیم از مسائل احتمالی تاثیر مهمی بر روی عملکرد عملیاتی در سال آتی دارد . 2- اولویت بندی مسائل : ابتدا باید تیم برنامه ریزی در باره 3 تا 6 مورد از مهمترین مسائل عملیاتی که احتمالاً بزرگترین اثر را در کل سازمان دارند ، به توافق برسند . در مورد مسائل مهم دیگر که از حساسیت کمتری برخوردارند ، می توان فعالیت در مورد چنین مسائلی را به واحد و یا واحد کار مشخص واگذار کرد .

اسلاید 53: 534- جمع بندی مسائل : در این مرحله لازم است مسائل اختصاصی و دوره های فعالیت نسبی لازم برای حل آنها مستند شودو این نتایج و جمع بندی ها به وسیله اطلاعات حاصل از مراحل قبلی ، حمایت شود 3- تحلیل مساله :

اسلاید 54: 541- شناسایی مشکلات :ترکیبی از تکنیک های زیر می تواند روش موثری برای مشخص کردن مسائل باشد . الف – پرسشنامه : که ممکن است اختصاصاً توسط اعضای تیم برنامه ریزی از قبل و یا در طی اولین قسمت از جلسه شروع برنامه ریزی تکمیل گردد . در این فهرست هم مشکلات و هم فرصت ها مشاهده میشود . چگونه تحلیل عملیاتی حاصل می شود ؟

اسلاید 55: 55 دو یا سه تا از مسائل حساس و بحرانی نشان دهنده سیمای سازمان در سال آتی چه خواهد بود . احتمالاً هریک از این مسائل و مشکلات چه اثری در سازمان خواهد داشت ؟ چه مسائلی می توانند در مسیر سودمندی ( یا نتایج کوتاه مدت ) در سازمان دارای بیشترین اثر در سال آینده باشند ؟ چه مسائلی می توانند در مسیر نیل به موفقیت های بلند مدت سازمان ، موثر باشند ؟ چه تغییراتی اتفاق افتاده و یا احتمالاً در سال آتی اتفاق خواهد افتاد که تاثیر عمده ای بر عملکرد سازمان خواهد داشت ؟ چه مشکلات بین بخشی (Cross- Functional ) و یا چه فرصت هایی احتمالاً تاثیر عمده ای بر عملکرد سازمان می باشند ؟ سوالات پرسشنامه می تواند شامل موارد زیر باشد :

اسلاید 56: 56ب- بارش افکار : تکنیک موثر دیگری برای مشخص کردن مسائل حساس می باشد . ج- برنامه استراتژیک و عملیاتی موجود و همچنین عملکرد این برنامه باید تجدید نظر شود تا عوامل اضافه دیگر نیز به فهرست مشکلات اضافه شود . د- تعدادی از نواحی دارای مشکلات عملکردی بحرانی که قبلاً مشخص نشده اند مثل مشکلات سوء کیفيتی يا کمبود پرسنل اصلی باید مورد بررسی قرار گیرد .

اسلاید 57: 57تیم برنامه ریزی بعد از روشن کردن و مشخص نمودن مسائل و همچنین کاهش آنها به تعداد قابل بررسی ، لازم است در مرحله بعدی ، 3 تا 6 عدد از مهم ترین مسائل سازمان را در سال آتی مد نظر قرار دهند . 2- اولویت بندی مسائل :

اسلاید 58: 58الف – هر فردی در تیم 3 مساله را با نمره های 1و2 و 3 مشخص می نماید ، به طوری که به بهترین مساله نمره 3 اختصاص یابد . ب- معیارهای اولویت بندی که توسط هریک از اعضای تیم تعیین شده است است در مقابل هر مساله ، در یک جدول نوشته شوند . ج – اولویت بندی براساس تعداد پاسخ ها و متوسط نمره انجام شود .تکنیک ساده ولی موثر برای اولویت بندی مسائل در سطوح شده است .

اسلاید 59: 59د- بحث روی مسائل به نحوی که تیم برنامه ریزی در مورد اولویت بندی انجام شده به توافق برسد مسائل حذف شده از فهرست نهایی باید به بخش ها و ی واحد اختصاصی خود ارجاع و یا به طور کلی حذف شوند و یا در نوبت بعدی لحاظ گردند . 3- تحلیل مسائل : بعد از حصول اولین توافق بر روی مهم ترین مسائل، فعالیت بعدی ، تکامل و معرفی اطلاعات حمایت کننده درمورد هریک از مسائل می باشد .

اسلاید 60: 60دو روش موثر برای این مرحله بحث گروهی و تکالیف مشخص قابل ارائه در جلسه بعدی است برای هر ساله اولویت دار لازم است تیم برنامه ریزی در مورد هریک از سوالات زیر به تفاهم برسد .

اسلاید 61: 61چه اطلاعاتی در مورد مسأله قابل دسترسی و یا برای حل مسأله مورد نیاز است مسأله چیست ؟

اسلاید 62: 62عوامل ایجاد کننده این مسأله برای سازمان چگونه ظاهر شده است ؟ چه نتایجی در این ناحیه لازم است ؟ 4- خلاصه سازی مسأئل : پس از مشخص کردن ، اولویت بندی و تحلیل مسأئل ، تیم برنامه ریزی باید خلاصه نمودن مسأله را برای کسب نتایج و دوره های فعالیت مد نظر قرار دهد . در مثالهایی که ارائه می شود مسأله ظرفیت خدمت اضافی به دلیل کاهش جمعیت مراجعه کنندگان با توجه به یافته های زیر تعیین شده است .

اسلاید 63: 63مسأله : ظرفیت خدمات اضافه به دلیل کاهش مراجعه کنندگان ( از آژانس خدمتی جامعه داده / اطلاعات ) جمعیت واقعی مراجعه کنندگان در 3 سال گذشته به میزان متوسط X درصد کاهش یافته است پیش بینی انجام شده نشان می دهد که این مسأله برای سه ماه دیگر ادامه دارد . نمونه تحلیل مسأله بحرانی

اسلاید 64: 64- هزینه متوسط در سه سال گذشته برای هر خدمت ارائه شده به مشتری از میزان X درصد به میزان Y افزایش یافته است . - بودجه بندی براساس هزینه به ازای هر خدمت قابل ارائه به مشتری تعیین می شود . استاندارد تعیین شده برای بودجه بندی سال بعد ، براساس برنامه های جاری اضافه خواهد شد .

اسلاید 65: 65علتها با توجه به سطح پیش بینی شده مراجعه کنندگان ، ظرفیت تکامل یافته است . - جمعیت مراجعه کنندگان به علت تغییرات دموگرافیک کاهش یافته است .

اسلاید 66: 66 متوسط هزینه ارائه هر خدمت برای مشتری نباید افزایش یابد . لازم است استفاده از طدفیت جاری به نحومطلوبی صورت گیرد . درصورت امکان تمام پرسنل شاغل حفظ شوند . نتایج لازم

اسلاید 67: 67تعیین نواحی نتایج کلیدی شاخص های عملکردی نواحی نتایج کلیدی به صراحت معرف خود می باشند . نواحی نتایج کلیدی در واقع محلهایی هستند که برای عملکرد موثر در سازمان وجود این نواحی ضروری می باشد . اگر سازمان بخواهد به طور موفقیت آمیزی ماموریت خود را انجام دهد و به محصولات مورد انتظار از طریق برنامه عملیاتی برسد ، موفقیت های داخل این نواحی الزامی می باشد . نواحی نتایج کلیدی همه آنچه که سازمان انجام می دهد را پوشش نمی دهد این نواحی عنوانهای اصلی را مشخص می نماید .

اسلاید 68: 681- به طور کلی 4 تا 6 محل اصلی داخلی که برای عملکرد سازمان در طی سال آتی الزامی می باشند ، مشخص شوند . بعضی از نواحی نتایج کلیدی مثل درآمد ، فروش و تولید ممکن است به طور مداوم در هر برنامه عملیاتی مد نظر قرار گیرند . 2- نواحی نتایج کلیدی ، هر دو واحدهای مالی و غیر مالی را شامل می شود . 3- نواحي نتايج كليدي در حمايت مستقيم برنامه استرات‍ژيك سازمان خواهند بود3- نواحی نتایج کلیدی در تمام برون داده های سازمانی را پوشش نمی دهند ولی تعدادی از نواحی بحرانی که فعالیت های اولویت دار در آنجا مدیریت شود را بایستی مشخص نمایند .

اسلاید 69: 69مثالهای نواحی نتایج کلیدیفروش / درآمد سود / بازده سرمایه سرمایه گذاری چند جانبه / رشد نفوذ بازار عملکرد حفظ تولید تولید تکامل تولید جدید توسعه نیروی انسانی تضمین کیفیتکنترل هزینه

اسلاید 70: 70شاخصهای عملکردی ، عواملی قابل اندازه گیری در داخل نواحی نتایج کلیدی هستند که می توانند در اولویت بندی اهداف ، سودمند واقع شوند به طور کلی شاخصهای عملکردی ، تشخیص آن چیزی است که باید اندازه گیری شود ، نه این که چه مقدار و چه وقت . شاخص های عملکردی حداقل چهار مزیت در فرایند برنامه ریزی دارند . - مشخص کردن فهرستی از عوامل قابل اندازه گیری موجود در هر ناحیه کلیدی هدف شاخصهای عملکردی

اسلاید 71: 71انتخاب عوامل قابل اندازه گیری مربوط به اهدافی که لازم است در این زمان اولویت بندی شوند . برقراری گامهای عملی اختصاصی برای دستیابی به اهداف پیگیری عملکرد مربوط به اهداف و فعالیت برنامه خطوط راهنما برای تعیین شاخصهای عملکردی : در شرایط طبیعی ، شاخصهای عملکردی باید دارای معیارهای زیر باشند . 1- شاخصهای عملکردی ، قابل اندازه گیری هستند و به هنگام مرتب نمودن اهداف در داخل واحدهای کلیدی انتخاب می شوند .

اسلاید 72: 722- این شاخصها می توانند در ارتباط با هرکدام و یا تمام موارد زیر انتخاب شوند : - موارد اصلی و عمده مثل درآمد ، سود ، کل درآمد نقلیه و تعداد مشتریان خدمت گرفته درصدها مثل سود ، سهم فروش ، فروش تولید ات جدید ، ترخیص بموقع ، مشتریان جدید دستاوردهای مهم ، مثل اجرای برنامه های عمده ، گواهینامه ها ، شناسایی جامعه يا صنعت و فراگیری فنون مشکلات حل شونده ، مثل موجودی کالا ، نقایص کیفیت 3- شاخص های عملکردی تعیین می کنند که چه چیزی باید اندازه گیری شود و مقدار و جهت اندازه گیری را تعیین نمی کند .

اسلاید 73: 73مثالهای شاخص های عملکردی نواحی نتایج کلیدی شاخص های عملکردی سود / بازده سرمایه بازگشت سرمایه درصد بازده فروش درصد سود خالص قبل از مالیات تولید درآمد دلاری به ازای هر کارمند واحدهای کلی تولید شده در هر ماه نیروی انسانی توسعه منابع انسانی روزهای آموزش به ازای هر کارمند تضمین کیفیت واگذاری هزینه دوباره کاری ماشین آلات

اسلاید 74: 74خطوط راهنما برای انتخاب شاخص های عملکردی1- عوامل قابل اندازه گیری که مربوط به نواحی نتایج کلیدی بوده ودر انتخاب اهداف موثر می باشند . 2- درهریک از موارد زیر و یا همه آنها انتخاب می شوند . - موارد اصلی و عمده درصدها دستاوردهای مهم مشکلات قابل حل

اسلاید 75: 753- شاخص های عملکردی تعیین می کنند که چه چیزی باید اندازه گیری شود نه چه مقدار ودر چه جهت 4- شاخص های عملکردی عواملی هستند که بطور مداوم و براساس قابلیت امکان پذیری پیگیری می شوند . از عوامل اصلی که توسط آنها عملکرد سازمانی سنجیده می شود اهداف می باشد . بنابراین حائز اهمیت است که تعیین اهداف برای مسائل و مشکلات بدرستی صورت گیرد و اهداف تعیین شده واقعی و قابل حصول باشند .

اسلاید 76: انتخاب اهداف عملياتياهداف عملياتي كدامند واز كجا سرچشمه مي گيرند؟اهداف عملياتي، مفاهيم و نتايج قابل اندازه گيري براي اجرا و انجام در محدوده زماني برنامه عملياتي( معمولاً يك سال مي باشد)يكي از مقاصد تعيين اهداف سازماني اولويت بندي موفقيتها و دستاوردهاي قابل پيش بيني و مشخص مي باشد.براي بيشتر سازمانها 4 تا 6 هدف با طرحها و برنامه هاي كاري مكتوب، مطلوب است.76

اسلاید 77: 77چطور اهداف را بنویسم: 1- هدف نویسی با کلمه ای که بصورت مصدری و به دنبال خود یک فعالیت و یا فعل عملیاتی را به دنبال دارد شروع میشود . 2- هدف باید مشخص کننده یک نتیجه خاص قابل اندازه گیری باشد . 3- هدف باید یک موعد مقرر یا فاصله زمانی مشخص تا زمان تحقق داشته باشد 4- حداکثر هزینه عوامل را مشخص نماید

اسلاید 78: 785- تا آنجا که ممکن است خاص ، کمی ( و بنابراین قابل سنجش و قابل (ثبات ) باشد . 6- چه چیزی و چه زمانی را مشخص سازد و از وارد کردن چرا و چطور در تحقق اهداف اجتناب شود . 7- در حمایت مستقیم از استراتژی سازمان و یا هماهنگ با آن و دیگر برنامه های سطح بالای سازمان باشد . 8- در عین حال که سخت کوشی را می طلبد ولی منطقی و قابل حصول باشد .

اسلاید 79: 79نمونه هایی از تعیین اهداف توسعه دادن نمایندگی خدمات برای پوشش کامل استان تا تاریخ سی و یکم دسامبر ( 12/31) با هزینه ای که از 100000 دلار بیشتر نباشد . کاهش دادن متوسط هزینه فروش تا حداقل 5 درصد واقعی تا تاریخ (6/1 ) اول ژوئن واگذار کردن محصول A برای تولید تا تاریخ سی ام سپتامر ( 9/30) با هزینه 50000 دلار و 5000 ساعت مهندسي

اسلاید 80: 80تهیه برنامه های کاری : برنامه های کاری ابزارهای اختصاصی جهت نیل به اهداف می باشند . برنامه های کاری بطور اساسی بایستی پنج جزء زیر را در برداشته باشند : گامهای اختصاصی یا فعالیتهای لازم تعیین مسئول اجرای هریک از گامهای اختصاصی یا فعالیتها زمان تحقق گامهای اختصاصی یا فعالیتها نتایج مورد نیاز اختصاص یافته به منظور انجام فعالیتها حفظ روز پس خوراند برای پایش پیشرفت هریک از فعالیتها

اسلاید 81: 81بیشتر برنامه های کاری با توجه به میزان سادگی یا پیچده بودن امور دارای 5 تا ده گام یا فعالیت اصلی می باشند کمتر از 5 فعالیت نشان می دهد که ملاحظات کافی در تعداد فعالیتهای لازم صورت نگرفته است و بیش از ده تا نشان می دهد که بیشتر به جزئیات پرداخته شده است تا فعالیتهای درست و مناسب

اسلاید 82: 82اهداف برنامه کاری چیست ؟ اولین و مهمترین هدف برنامه کاری روشن کردن ماهیت آن چیزی است که برای دستیابی به اهداف بایستی اتفاق افتد با وجود بدیهی بودن این مورد ، اهمیت این ملاحظات زمانی معلوم می شود که بعضی موارد نادیده گرفته شوند . معمولاً این گونه واماندگی موقعی اتفاق می افتد که افراد انجام فعالیتهای مورد انتظار را فراموش نمایند . برای مثال یک پروژه به این علت که افراد نتوانند یک تماس تلفنی مهم برقرار نمایند و یا فراموش کردن یک تست اختصاصی، با نرسیدن بموقع یک قسمت ازاطلاعات حیاتی یایک قطعه کلیدی ، یا از میان رفتن تعهد افرادی که معمولاً قابل اعتماد بوده اند به تاخیر بیافتند یا اصلاً انجام نشود . بنابراین ارزش برنامه کاری در سطح سازمان یا واحد ، تضمین انجام فعالیتهای است که نباید فراموش شوند . دومین هدف برنامه کاری آزمایش و معتبر کردن خود اهداف می باشد . اهداف معمولاً براساس نتایج مطلوب و بدون هیچ گونه تضمین واقعی که دستیابی به آنها را نشان دهد. پایه گذاری می شوند .

اسلاید 83: 83برنامه کاری اساس و پایه بسیار منطقی جهت اطمینان از موارد زیر را فراهم می نماید : آیا اهداف به طور معقول در دوره زمانی برنامه تحقق می یابد ؟ آیا دانش و مهارتهای ضروری برای انجام برنامه در سازمان وجود دارد ؟ آیا منابع لازم در دسترس است و یا می تواند تامین گردد ؟ آیا تمام اطلاعات ضروری فراهم شده است ؟ آیا موارد دیگر وجود دارد که لازم است در نظر گرفته شوند ؟

اسلاید 84: 84انتخاب اهداف عملیاتی اهداف عملیاتی کدامند و از کجا سرچشمه می گیرند . اهداف عملیاتی بیانگر نقطه مرکزی هر برنامه عملیاتی است ، 3 جزء اول فرایند برنامه ریزی عملیاتی ( تحلیل عملیاتی ، نتایج کلیدی و شاخص های عملکردی ) اطلاعات لازم برای تدوین اهداف را به ما می دهند دو جزء باقیمانده دیگر ( برنامه کاری بودجه ) وسایل و امکانات لازم برای تحقق اهداف را تامین می نمایند . هدف سوم برنامه کاری کمک به عنوان یک وسیله ارتباطی برای دیگر افراد داخل سازمان می باشد که لازم است در اقدامات و فعالیتهای در نظر گرفته شده همکاری نمایند یا تحت تاثیر قرار گیرند. شکل زیر یک روش موثر برای تهیه برنامه کاری را نشان می دهد .

اسلاید 85: 85روش تهیه برنامه کاری 1- فعالیتهای پیشنهادی در پاسخ به سوالات زیر را تعیین نمائید . چه فعالیت ها يا نتایجی احتمالاً در دستیابی به این اهداف شرکت خواهند داشت ؟ چه مشکلات اختصاصی ، موانع و یا مسائلی نیاز دارند که به منظور دستیابی به اهداف حل شوند ؟ چه اقدامات مرتبي برای حل این مشکلات لازم است ؟ به چه روشهای مختلفی این هدف می تواند تجزیه شود (مثل دوره های زمانی ، بخش واحد ، سطح مسئولیت، محل جغرافیایی ) 2- در این زمان بر روی ترکیبی از این فعالیتها برای دستیابی به هدف به توافق برسید

اسلاید 86: 863- این فعالیتها را به مراحلی از 5 تا ده گام اصلی تبدیل نمائید به نحوی که هر مرحله بر روی یک نتیجه اصلی متمرکز باشد و احتمالاً می تواند هدف یک فرد یا واحد باشد . 4- برای هر مرحله فعالیت موارد زیر را تعیین نمائید . مسئول – اصلی و سایرین تقویم – شروع و اتمام منابع – پول و زمان روند پس خوراند 5- تجدید نظر برنامه کاری پیشنهاد شده با سطوح پایین در سازمان و دیگر افرادی که نقش کلیدی در برنامه دارند به منظور معتبر نمودن و همچنین توافق و حمایت از آنها

اسلاید 87: 87فرمت مناسب برنامه کاری چیست ؟ فرمت برنامه کاری هدف اختصاصی .......

اسلاید 88: 88تهیه برنامه کاری در این قسمت جزئیات شکل قبل به طور خلاصه توضیح داده می شود . هدف : هدف اختصاصی عملیاتی برای فعالیتی که فراهم شده است ، نوشته می شود . مراحل فعالیت : پنج تا ده فعالیت اصلی یا وقایع اصلی یا وقایع و اقدامات اصلی که لازمه دستیابی به هدف است ، نوشته می شود . مسئوولیت : شامل افراد خاص ( یا واحدهای خاص ) که مسئوول انجام هر یک از مراحل کاری هستند ، این فرد در واقع مسئوول نهایی انجام فعالیت در هر مرحله می باشد و سایرین شامل هر فرد دیگری است که در مرحله خاصی دارای نقش کلیدی می باشد .

اسلاید 89: 89منابع : در نظر گرفتن کل هزینه برای تکمیل هریک از مراحل کاری یا فعالیت می باشد . هزینه در واقع شامل تمام هزینه ها به جز نیروی انسانی می باشد ، مثل تجهیزات ، مواد ، سیستم و پشتیبانی . زمان : در واقع مقدار و زمان کاری صرف شده از طرف کارکنان می باشد که برای تکمیل هریک از مراحل کار صرف می گردد ( معمولاً به ساعت یا روز نوشته می شود ) و به منظور تامین اطلاعات لازم برای تدوین و تعیین نیاز نیروی انسانی و هزینه به طور مجزا در نظر گرفته می شوند . تقویم : محدوده زمانی است که باید مراحل کاری در آن محدوده انجام شود زمان شروع در واقع زمانی را تعیین می نماید که فعالیت باید در آن زمان شروع شود و زمان تکمیل در واقع زمانی است که باید آن فعالیت یا وقایع به اتمام برسد .

اسلاید 90: 90روند پس خوراند : این روند شامل روشهای اختصاصی است . ( یا شاید لازم باشد که تهیه شوند ) . برای تامین اطلاعات لازم جهت پیگیری پیشرفت برنامه در هریک از مراحل ، روند پس خوراند می تواند از ساده ترین آنها به صورت یک جلسه گزارش دهی یا اطلاع رسانی تا درگیر نمودن سیستم اطلاعات تکامل یافته برای تهیه گزارش متغیر باشد . جمع آوری را می توان با تهیه یک فهرست شامل کارهایی که باید انجام شوند ( چک لیست ) ، به هنگام آماده نمودن برنامه عملیاتی نهایی انجام داد. تکمیل چنین فرمهایی به تضمین فراموش نشدن عوامل کلیدی در برنامه کمک می کند . شکلهای 3-6 و 4-6 مثالهایی از برنامه های کاری در نظر گرفته شده برای دو هدف اختصاصی را نشان می دهد .

اسلاید 91: 91شکل 3-6 – نمونه برنامه کاری برای کارخانه تولیدی متوسطهدف اختصاصی ، افزایش تولید از 120 به 130 واحد در هر ساعت تا 31 دسامبر با هزینه اجرایی که بیش از 35 هزار دلار نباشد ( فرض براین است که هزینه تولید به طور مداوم افزایش نیابد )

اسلاید 92: 92

اسلاید 93: 93خلاصه برنامه های کاری در واقع وسیله و ابزاری هستند که نحوه دستیابی به اهداف را نشان می دهند . این برنامه ها دارای مراحل و یا فعالیتهای مورد نیاز ، مسئوول اجرا، زمان لازم برای انجام فعالیت و منابع مورد نیاز می باشند . تهیه برنامه کاری به صورت یک و یا ترکیبی از روشهای تعیین وقایع یا فعالیتهای اختصاصی روش تحلیل یا حل مساله و یا یک سری از اهداف کوچکتر و کوتاهتر صورت می گیرد. علاوه بر این برنامه های کاری ، در نحوه دستیابی به اهداف و همچنین در آزمون و معتبر کردن اهداف و به عنوان یک وسیله جهت برقراری ارتباط با قسمتهای دیگر سازمان کمک می نمایند .

اسلاید 94: 94تلفیق بودجه ها در برنامه عملیاتی بودجه ، بودجه است و برنامه ، برنامه و این دو هرگز به هم نمی رسند و هیچ دادو فریادی در این مورد در هیچ سازمانی نباید باشد . بین بودجه و بودجه بندی تفاوت وجود دارد . بودجه مدرک و سندی است که برنامه عملیاتی را در عبارات و اصطلاحات مالی و پولی بصورت جزء به جزء بیان می کند . هدف آن تهیه چهارچوب مالی از پیش تعیین شده است که در آن سازمان می تواند به اهداف خود برسد . بودجه بندی فرایندی است جاری و مستمر که بافعالیتهای از قبیل تعیین ، تخصیص و کنترل منابع مالی لازم برای نیل به اهداف سازمان همراه می باشد .

اسلاید 95: 95هدف بودجه بندی چیست ؟ اهداف اصلی بودجه بندی به عنوان ابزار مدیریت که آخرین جزء در فرایند برنامه ریزی عملیاتی است عبارتند از : 1- بهینه کردن مصرف منابع محدود مالی برای رسیدن به نتایج مطلوب 2- فراهم کردن امکانات مالی مستمر برای برنامه 3- تمرکز و تاکید بر موارد اولویت دار که اهمیت مالی بیشتری برای سازمان دارند . 4- در نظر گرفتن جلسه اضافی برای ارتباط، مشارکت و وارد شدن در فرایند برنامه ریزی و بودجه بندی بدین ترتیب بودجه بندی یک ارتباط حیاتی در کل فرایند برنامه ریزی عملیاتی برقرار می کند و این ارتباط حیاتی در واقع با سایر اجزای برنامه عملیاتی را تضمین می کند

اسلاید 96: 96سه نقش اصلی بودجه بندی در فرایند برنامه ریزی عملیاتی : 1- تعیین سطح منابع مالی لازم برای رسیدن به اهداف برنامه 2- اختصاص منابع مالی موجود برای تضمین مصرف بهینه آنها در انجام اهداف برنامه 3- کنترل مصرف منابع موجود برای تضمین تحقق اهداف برنامه

اسلاید 97: 97خلاصه بودجه بخش تکمیلی برنامه عملیاتی است برای اطمینان از این که بودجه و برنامه در طول فرایند برنامه ریزی عملیاتی لحاظ گردد . لازم است یک فرایند بودجه بندی موثر مد نظر قرار گیرد . تاکید ما بر روی فرایند بودجه بندی است نه بر روی تهیه بودجهبودجه بندی به عنوان یک فرایند جاری از تعیین ، تخصیص ( از جمله هماهنگی یا برنامه عملیاتی ) و کنترل منابع مالی به منظور نیل به اهداف سازمان تعریف شده است . بکارگیری موثر و کارآمد فرایند بودجه بندی به ارائه واقع گرایانه بودجه در وهله اول و نیز ماندن در محدوده آن زمانی که تعیین شد ، بستگی دارد .

اسلاید 98: 98سه منبع موجود عمده و مهم اطلاعات که می تواند به مدیران در تهیه و کنترل بودجه کمک کند عبارتند از : برآورد واقع گرایانه منابع لازم برای نیل به اهداف و اجرای برنامه های عملیاتی ، استفاده از استانداردها و نسبتها و ضرایب تاریخی قابل اعتماد و بررسی عملکرد بودجه برای برنامه ریزی . تصمیم گیری تخصیص بودجه براساس تامین نیازها برای انجام و نیل به اهداف سازمان ، تعادل و هماهنگی نیازهای کوتاه مدت و بلند مدت و تضمین تامین بودجه کافی برای محدوده حمایتی بحرانی انجام می گیرد . درباره نقش نهایی در فرایند بودجه و کنترل مدیریت منابع در جلد سوم این دوره از کتابها بحث خواهد شد .

اسلاید 99: 99پایانبا آرزوی توفیق و شادکامی همیشگی