بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی

صفحه 1:
حيم بسم الله الرحمن الر 555 صفی الدین اردبٍ ضوع :, مو نام ونام خانوادکی : تام :مدرس :تاريخ 

صفحه 2:
بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی, مجموعه‌ای از آرامگاه‌های و قضاهای آیینی و عبادی واقع در بزرگان, مشایخ و سلاطین و از آناز ثبت شیده دز فهزست میرات جهاتن يوتسكما می‌باشد. سابقه پخش‌هایی از اين بنا به دوره خود شیخ صفی الذین و سابعهبخن‌هایق از آن:به زمان دیگر شاهان ضقوع: و فررندان:شیع صفی می‌رسد. در اين محوطه علاوه بر مقبره شیخ صفی‌الدین (نخستین پادشاه صفویه) 19 اردبیلی, مقبره‌های ) نیز قرار دارد. قسمتی از همسر شاه اسماعیل (مادر . می‌باشد 3 اين بنا مزار کشته شدگان جنگ‌های این بقعه حاوی ده‌ها اثر بدیع در مضامین مختلف رشته‌های هنری است که از آن جمله می‌توان به عالیترین نوع کاشی کاری معرق و مقرنس و گچ‌بری کتیبه‌های زیبا و نفیس و خط خطاطان بزرگ دوره و...) منبت‌های‌مجمد اسماعیل, صفوی ) ارزنده. نقره کاری, تذهیب و طلاکاری. نقاشی و تنگ بری و غیره اشاره کرد. اين آثر از ساختار معماری فخیمی برخوردار است که گرد هم آمدن قضایل هنری نام برده, آن را در مجموعه‌های تاریخی . شاخص و متمایز نموده‌است 

صفحه 3:
درباره شیخ صفی الدین اردبیلی شیخ صفی‌الدین اردبیلی (۷۱۳ - ۶۳۱ش,برابر۷۳۵ - ۶۵۰ق.) نیای بزرگ دودمان صفویان از سادات بومی اردبیل ایران است و نیز هشتمین نسل از تبار فیروزشاه زرین‌کلاه بود. فیروزشاه نیز از سادات بومی کردستان ایران بود.[۱] زبان مادری شیخ صفی‌الدین زبان آذری بود و .اشعاری به اين زبان ایرانی در کتاب صفوه الصفا و سلسله النسب سروده‌است پدر و اجداد وی در فریه کلخوران اردبیل زراغت داشتند و پیشینیان آن‌ها از قريه رنگین گیلان به آسفرنجان در حدود اردبیل آمده بودند. پدر او امین الدین جبرائیل نام داشت. صفی الدین در سال ۶۵۰ق: به دنیا آمد. شیخ صفی پیرو شیخ زآهد گیلانی بود و با دختر او فاطمه خاتون ازدواج کرد.وی روز دوشنبه دوازهم محرم سنه ۷۳۵ قمری, بعد از نماز صبح, در سن هشتاد و پنج سالگی وفات یافت و روز بعد به وقت نماز ظهر, در مجاورت خلوت خانقاه خویش دفن شد. بیشتر مورخان, اجداد وی را سنی شافعی مذهب و هاشمی تبار مهاجر از حجاز به کردستان ایران دانسته‌اند. دکتر عبدالحسین زرین کوب محقق و مورخ فقید. در کتاب «جستجو دز تضوف ایزان»با ایسجناهبه: متانع تازیخی متعدد و گوتاگون: ویر ستن فده من‌داند. سیداحمد کسروی تبریزی سید بودن او را نیز با آوردن چندین دلیل رد کرده‌است. دودمان صفوی نام خویش را از وی گرفته بودند. او پای‌گذار خانقاه صفوی در اردبیل بود که با گذشت مان پیزوان بسیاری را به دست آورد: خاتقاه او محل اطعام؛فقرا و پناه ضعفا و مسنکینان بود .و همین نکته دستگاه او و اخلافش را همچنان محل محتاجان و درویشان می‌داشت 

صفحه 4:
تاریخچه بنا سابقه بخش‌هایی از اين بنا به دوره خود شیخ صفی الدین (۷۳۵-۶۵۰), عارف نامی ایرانی, و فرزندان وی شيخ صدرالدين موسی و خواجه علی سیاهپوش, می‌رسد. به نوشته منابع. منزل و خانقاه شیخ صفی در همین مکان 291 و بنابر و >29 ]19 جنازه‌اش در اتاقی جنب خلونتانه وباغجه و حوضخانه دفن كردند وبر قبر وى ينان ساختند.[۷] از آن این مکان اهمیّت و قداست یافت و شماری از مشایخ و محارم خاندان صفوی را اسماعیل اول (حک: ‎)٩۳۰۹۰۷‏ و گروهی از قربانیان ‎me.‏ شیروان و چالدران در جوارمرقد شیخ دفن شدند. از زمان شاه طهماسب اول (حک: ۹۸۴-۹۳۰), ساختمان بقعه توسعه یافت و محل امن و بست, نیز به حساب آمد که برای ورود به آن, مراحل و مراتب .هفتگانه طریقتی درنظر گرفته شد 

صفحه 5:
اجزا و عناصر معمارى بنا جموعه آرامكاه شيخ صفى الدين اردبيلى از اجزا و عناصر !معماری ویژه ای تشکیل یافته است که عبارتند از سر در ورودی وزودی بقعه در جبهه شرقی میدان عالی قاپو قرار دارد که در دو لنگه چوبی آن به حیاط بزرگ باز می‌شود. در اين سردر, در جانب غربی همین میدان, سردر اصلی بقعه به نام عالی: قابو قراز داشته است که دز.دوزان شاه:عبایین دومبه دست یوسف شاه بن ملک صفیا ساخته شده بود. به استناد کتیبه معرق بدنه اين سردر, که در انبار بقعه نگهداری می‌شود, کاشیکاری آن را اسماعیل بن نما اردبیلی در ۱۰۵۷ انجام .داده است. این سردر در ۱۳۲۱ش. به کلی برچیده شد 

صفحه 6:
‎Suite blo a‏ و مستطیلی به ابعاد حدود ۲۶۵*۹۳ متر قرار دارد که در واقع حائلی است ‎SiS yo ail‏ مجموعه. در دو جناح آن دو حوض سنگی هست که احتمالاً یادگار دوره صفوی آجری این حیاط, که روی آزاره سنگی بنا شده‌اند. طاقچه‌ها و طاقنماهایی دارند ‏صحن كو ‏حياط مشجّر بزرگ, سردر و دری کوچک, که با گچ و آجر رسمی بندی شده, به راهروی به ابعاد 8 متر باز می‌شود. اين سردر از ‎Ul‏ دوره قاجار است که به جای سردر قدیم‌تر دوره صفوی ساخته رواق‌ها و طاق نماهای دیوارهای جانبی اين صحن با گچبری‌های زیبایی قاب بندی و پشت بغل‌ها و با کاشیهای معرق پوشیده شده است. درقسمت جنوبی این راهرو دری تعبیه شده که به ‎ale‏ خانه ‎oa‏ ‏' جدید(قربانگاه) ‎a‏ حتمالاً قدیمی ترین عنصر مجموعه است. بیشتر از دیگر بخشها آسیب دیده و در حال حاضر حیاطی + کل است که دز جبهه غزیی آن,"خجره‌هایی با تمای آخری ة طاق قونی وجود دازد. دز شمال #208 در یکی از حجرات که سقف آن ريخته است, بقایای پلکانی آجری به چشم می خورد که به طبقه می بزّد. از اين رو به نظر می رسد که ‎ale‏ خانه در گذشته طبقه فوقانی نیز داشته است. با توجه به ی اين بنا می توان آن را بخشی از خانقاه خود شنم ضفی دانسست که به بمزاسم آییبی و چله ذرآویش اختصاص داشته است. اطلاق نام قربانگاه به این مان نیز از آنجاست که این محل بعد از از ویرانی به صورت قربانگاه در آمد؛ چناتکه اطلاق واژه جدید به این فضا نیز از آنروست که هم وجود داشته که امروز به صورت حجره هایی دو طبقه در جبهه شمال غربی صحن اصلی ‎ ‎ 

صفحه 7:
ls’ سی آقی راهرو میانی واقع شده, از نوک با مقرنس‌های بر روی هم تزیین شده و در پایان قسمت اتصال به درگاه سنگی, بر کتیبه‌ای کاشیکاری, نام شاه عباس و تاریخ ۱۰۳۶ نقش بسته است نیز شناخته می‌شود, محوطه‌ای است مستطیل شکل به ابعاد بالغ بر ۵ر-۱۶*۳ متر که با صيقلى مفروش است و در مركز أن يى حوض سنكى كم عمق كلبركى شكل با دوازده ترك (شايد به لياش و يا دوازده امام شيعيان) تعبيه شده است. در كذشته يى حلقه جاه آب نيز در كنار اين حوض وجود تأمین می‌کرده, آما اکنون روی این چاه را پوشانده‌اند سردر عباسی در آن قرار دارد, یک دیوار سراسری و طاق نمادار آجری است که با کاشی‌های معرّق تزیین اپوار در قسمت شمالی به حجرات کوچک دو طبقه با سقف کوتاه ختم می‌شود که احتمالاً محل چلّه خانه قدیم وهاي مشیّک کاشی, به شیوه گره چینی, نور لازم را به داخل اطاق‌ها می‌رساند كن اصلى, ایوانی با در بزرگ چوبی آرسی مشیّک قرار دارد. در شمال اين ایوان, که به مثابه شاه نشین ی تعبیه شده که به ساختمانی گنبددار و هشت صلعی موسوم به جتت: سرا باز می‌شود. بز دیواز‌های ‎ext oe‏ سرا درهایی برای راهیابی به اطاق های مجاور نصب کرده‌اند.درباره ساختار نخستین اين بنا و تحولات و نیز (ع دقیقی در دست نیست. برخی پنداشته‌اند که اين بنا از همان ابتدای ساخت(احتمالاً ‎)٩۴۷-۹۴۳‏ گنبدی داشتهو ‎Jaro‏ ‏6 آشت. اما اولثاریوس که مشاهدات خود را از اين بقعه در دوره صفویه بدقت تقل کرده: از گتبد جثت سرا چنانکه دلاواله نیز که در همان دوره بقعه شیخ صفی را دیده, جلت سرا را مسجدی بی‌سقف خوانده است. از آیکه شاه عباس اشیای گرانب‌ها و کتابهای کتابغانه سلطنتی را به بقعه اهدا کرده, به صورت کتابخانه ‎idly‏ قرن سیزدهم سقفی ‎ala‏ با با ‎casi‏ ستون چوبی بر روی پایه‌های حجّاری شده برای جثت سا 0499 قاجاری نیز چند دهه قبل به کلی ویران شده و در سالهای اخیر گنبدی آجری به شیوه ستّتی بر مجموعه به شمار می‌آید 

صفحه 8:
صحن اصلی, بنایی الحاقی است که بعد از ایجاد آرامگاهها و چینی خانه و جنت سرا و, به احتمال زیاد. در ‎sly!‏ اتصال بناهای منفرد به یکدیگر ساخته شده است. قسمت فوقانی نمای خارجی بنا با مقرنس‌های قطاربندی ی آیات قرآن در کاشی معرّق تزبین شده است. دیوار آجری قندیل خانه ازاره سنگی پیش آمده سکومانندی دارد. ه چوبی پنج تایی نصب شده که با فولاد مشک مسدود شده است. دور پنجره‌ها با کاشی‌های معتژق حاوی نقوش شده و بر بالای پنجره‌های پایینی نورگیرهایی از کاشی مشبک و کتیبه‌ای به خط ثلث به صورت قاب بندی وجود ر فاصله بین دو پنجره فرمانی از شاه طهماسب اول با خط نستعلیق بر سنگ مرمری به ابعاد چند متری کنده‌کاری ‎chads gusta‏ از معاهیو سباهنوزمراعات جزمت آسنابه:وبین چگویگن نب و متانتک ربارت را پاذآوزی منکن خانه بای قندیل خانه, طاق و سردر ورودی قندیل خانه واقع شده است. نمای این طاق بلند و جناغی تماما با کاشی معتژق و شده است. قوس طاق از نوع قوسهای چهار مرکزی است دو ستون باریک مرمرین سفید با سرستونهای ادو طرف درگاه دو نشیمن از سنگ های آذرین خاکستری, كه سنك شالوده دركاه نيز به شمار می‌آید. تعبیه شده آزاره دزگاه نیز از سنگ های مرمر سفید است. در ورودی و پنجره مشبک بالای آن درون طاق قرار دارد. پیرامون درگاه با و کتینه‌هایی با خط ثلث زینت یافته است. در بالاترین قسمت کنیبه حدیث «انا مدینة العلم و علث باب‌ها» نقش بسته است. طاق, کتیبه‌ای حاوی عبارات صوفیانه و القاب و درجات و مقامات شيخ صفى دور تا دور چرخیده است ساده‌ای که جایگزین در نقره‌ای مشتّک شده(با تاريخ ۱۰۱۱ که در راهرو ورودی قندیل خانه نگهداری می‌شود), به گچبری و کاشیکاری باز می‌شود که در مسیر آن تا حیاط شهیدگاه, دو اتاق وجود دارد. در سمت چپ راهرو دری به جانب دو با پوشش ورقه‌های نقره و آب طلا و طرحی از به پشت یام می‌رسد. در سمت راست راهرو, دری از چوب (محمدحسن زرگر) و تاریخ ۱۰۲۷ بر لوحی منقوش ندیل خانه راه دارد. نام سازنده در(امیراسدالله آردبیلی) و زر" 

صفحه 9:
قنديل خانه يا دار الحُقّاظ قنديل خانه اين قسمت كه نمازخانه نيز ناميده مى شود. محل قرائت و تفسير قرآن بوده است.اطلاق نام قنديل خانه نيز به دليل قنديلهاى نورانى آنجا بوده كه روشنايى آستانه را تأمين مىكرده است. قنديل خانه تالارى است مستطيل شكل به ابعاد ۵ر۶*۱۱ متر و دو فضاى بيوسته در شمال و جنوب آنكه طاقى نيم كنبدى هر كدام را يوشش داده است. در ۹۴۶ به دستور شاه طهماسب اول, مقصود کاشاني فرشی برای قندیل خانه با ۳۳ میلیون گره بافت که بعد از گستردن بر زمین, نقش آن را بر سقف گهواره‌ای قندیل خانه به صورت مطلاً تصویر کردند. اين فرش که کی. ابوت انگلیسی در دوره قاجار آن را ازاردبیل خارج کرده, هم اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت هال لندن به عنوان نفیس‌ترین قالی دوره صفوی با نام «فرش اردبیل» نگهداری می‌شود. سقفی نیز که .نقشه اين فرش در آن تصوير شده بود, در زلزله سال ۱۲۶۴ فروریخت سقف فعلی احتمالاً در دوره قاجار یا در ۱۳۱۴ ش, ساخته شده است. دو نیم گنبد جنوبی و شمالی تالار که با گچ ساخته شده و روی آن‌ها با مقرنس ورنگ و روغن زینت یافته تا حدودی از سادگی سقف گچی فعلی کاسته است. طاق شاه نشین نیز در مقابل آرامگاه شيخ صفی به طاقی کوچک‌تر که تزبینات ناودانی(خیاره‌ای)دارد و ازشیوه‌های معمول در بناهای قرون هشتم تا دهم بوده, ختم می‌شود. شاه نشین تالار که در انتهای جنوبی قندیل خانه واقع شده و بیش از شصت سانتی‌متر از کف رواق بلندتر است, با دو پله «مرمری و یک در و نرده‌ای نقره‌ای از قسمت اصلی تالار جدا می‌شود 

صفحه 10:
چینی خانه از بناهای اولیه مجموعه شیخ صفی است که احتمالاً قیل از احداث جنت سرا و قندیل خانه, و حتی شاید همزمان با گنبد اللّه اللّه ساخته شده باشد.این محل که به طور کاملاً نامتقارن به قندیل خانه راه پیدا می‌کند. در ابتدا محل اجتماع درویشان يا تالار مراسم(جمع خانه/بوده است. در دوران شاه عباس اول(حک:۹۹۶ - ۱۰۳۸) با ایجاد نفیبرانی در داخل آن. محل ری نب نیس و اشیای یم و چینیهای سلطنتی شد. اين جينىها از نوع طروف مشهور به مي سلادون به سفارش شاه عباس اول به منت ستمتكران جين سافته شده دهیگی مهرشاهی و عبارت موق ‎ual‏ شيخ صفی نمود بنده شاه ولایت عباس» را دارند. بخشی از اين گنجینه‌ها صرف لشکرکشیهای شاه طهماسب و نادرشاه شد, و در دوره دوم جنگهای ایران و روس در ۱۲۴۳/ ۱۸۲۸ پاسکویج, فرمانده سپاه روس, با اشاره گریبایدوف, وزیر مختار روسیه, بخشی از اين اشیا را به سن پطرزیورگ انتقال داد که هم اکنون در موزه ارمیتاژ موجود است. آشغالگران روسی به دلیل مخالفت علما و بزرگان شهر با انتقال کتاب‌هاء با قید اين شرط که کتاب‌ها را پس از نسخه برداري دوباره به اردبیل برگردانند. به امانت به تقلیس بردند, اما کمی بعد آن‌ها را نیز به کتابخانه سن پطرزیورگ انتقال دادند. بخشی از ظروف باقیمانده چینی نیز همراه چند قطعه فرش و اندکی اسناد و کتب, در ۱۳۰۵ و ۱۳۱۴ش به تهران .منتقل و تحویل موزه ایران باستان شد ‏در سالهای اخیر با افتتاح موزه صفوی در محل چینی خانه, تعدادی از چینی‌ها به محل اصلی خود انتقال یافت 

صفحه 11:
قندیل خانه به آن راه می‌يابند, اطاق کوچکی است آشش گنبدی آجری اس پیلیوش(سه که از لبه هر سه كنج به یک هاالیه سقف, رت مققری بالاى ديوارها و سقف به شيوه ماهرانه‌ای با گل و بته نكهاى مختلف و آب طلا تزيين شده است. ديوارها تا ف آرامگاه با کاشیهای خشتی آبی لاجوردی که بر روی آندازی شده پوشش داده شده است. کاشی‌ها دآرای است که با تابش نور جلوه‌ای خاص پیدا می‌کند؛ اين نوع ل/به کاشی «گازماگازی» مشهور است. کف اناق دست کم با رنگهای مختلف فرش شده که نشان دهنده مرمقتهای عجولانه زده شده اسماعیل ذر بقعه شیخ صفى الدين اردبيلى | #/برجی استوانه‌ای به ارتفاع هشت متر بنا شده که گنبد راس أت قرار كرفته است. روى كنيد و سافه آن با اق سفيد و سياه و زرد و فيروزهاى د ا ‎Sigh slg‏ شكل تزيين شده است. گرداکرد گلی؛ خط ثلث درهم. نام ائمه اطهار(ع) نقش بسته ٍ به نشانه پنج طایفه‌ای که شاه اسماعیل را در بدند. نصب شده است قبر اول از پشت:شيخ صفی‌الدین - قبر دوم:شيخ صدرالدین موسی پسر شیخ صفی‌الدین - قبر سوم:شیخ ابراهیم پسر خواجه علی سیاهپوش پسر شیخ صدرالدین موسی 

صفحه 12:
در نمای بیرونی آرامگاه برجی استوانه‌ای به ارتفاع هشت متر بنا شده که گنبد عرق جينى كوجكى بر رأس آن قرار گرفته است. روی گنبد و ساقه آن با کاشیهای معقلی ای سفید و سیاه و زرد و فیروزه‌ای در متن آجری و به شکلهای جناغی و شطرنجیهای لوزی شکل تزیین شده است. گرداگرد گلویی گنبد بر روی کاشی سفید به خط ثلث درهم, نام ائمه اطهار(ع) نقش بسته است. بالای گنبد پنج شمشیر, به نشانه پنج طایفه‌ای که شاه اسماعیل را در رسیدن به سلطنت یاری کردند. نصب شده است صندوق چوبی نفیسی از خاتم و منثّت بر قبر شاه اسماعیل نهاده‌اند که گویا هدیه همایون شاه گورکانی است. تمام صندوق با یک لاف درهم بافته پیچ در پیج از شکلهای هندسی گره سازی شده است. سطوح جانبی آن با زه‌هایی از چوب آننوس به اشکال مختلف هندسی و ستاره‌های ده پر و نیم ستاره تقسیم بندی شده و متن ستاره‌ها با عاج مشیّک زینت یافته است. الواحی از عاج با اسلیمیهای مشک بر بدنه صندوق نصب شده و در داخل قابهای مستطیل شکل عباراتی به خط ثلث بریده و الصاق شده است. قطعات عاج مشبک بر روی ابریشم سرخ رنگ جلوه زیبایی به این صندوق بخشیده است. در بعضی قسمت‌ها نیز با فیروزه‌های خوشرنگ دانه نشانی کرده‌اند. نام سازنده این شاهکار هنری(استاد مقصود علی) در وسط ترنجی از عاج آمده است, ولى تاريخ ساخت آن مشخص نیست بر روی سنگ سیاه رنگ مستطیلی که در ازاره دیوار شمالی نصب شده نقش دستی بزرگ‌تر از دست معمولی, منسوب به علی(ع), به چشم می‌خورد. همچنین نقش ندسنت درگزی ارورقه نشرمبهدرهمت:چب ففیره میج ده ات 

صفحه 13:
جی شیخ صفی قرار گرفته و در واقع هسته مرکزی مجموعه به شمار می‌رود. به دست صدرالدین موسی ساخته و هشت, أكم خيز و کر ق چینی شکل در بالا ختم می‌شود. بر روی بدنه برج با کاشی معقلی فیروزه‌ای رنگ کلمه جلاله ال را گنبد | مد تزیینات ساقه و خود گنبد نیز با همان کاشی فیروزه‌ای رنگ در متن آجر و به شکل لوزیهای محل اتصال برج به ساقه گنبد کتیبه‌ای از آیات قرآنی به خط ثلث با کاشی معتّق سفید در متن لاجوردی, به چشم در شمال و جنوب دارد؛ نمای شمالی با احداث قندیل خانه و اتصال با آن تقریباً گم شده است, اما قاب کاشی دور آن ‎A‏ مي‌خورد؛ نمای جنوبی که به «قبله قایوسی» (درٍ قبله) مشهور است ورو به صحن مقابر دارد. زمانی ورودی اصلی از احدات قندیل ‎wb‏ در دوره شاه طهماسب, متروک شده است. شاید برج آرامگاه شبخ صفی همانند بر‌های آرامگاهی م فاقد گنبد بوده یا گنیدی مخروطی شکل داشته که در دوره صفوی به گنبد فعلی تغییر شکل داده ۱ || لوطه قتف ضلعی, درون آرامگاه, با صندوق چوبی منبّت و خاتم کاری نفیسی پوشیده شده که در گذشته مرصع به ت. در حاشیه بالای سطوح جانبی آن, کتیبه مفضّلى به خط ثلث حكاكى شده است كه حاوى عباراتى, از جمله نام صاحب بر جبهم شمالی بدنه صندوق نیز لوحه‌ای از نقره وجود دارد که در آن نام بانی مرقد. العبد موسوی الصفوی, در عباراتی آمده مگاه با محل اتصال آن‌ها به نید همه گچکاری شده و بر بوک آ ده‌هایی از جنین با/ اس با نقوش اسلیمی و كل و هب | ‎Soleo 0959,‏ تزیین و به دیوارها میخکوب شده است. زیر گنبد یک ترنج تزیینی بزرگ ارگ نگ آمیزی شده قرار دارد که باا ‎١‏ اهن است. كوبا قنديل با ازرشى از طلا و نقره در سقف أرامكاه نصب بوده كه در حال حاضر ائرى ازآن برجا 1 ارتفاع ۵۴ر۲ متر در حال حاضر تخته کوبی شده و مشخص نیست که این پوشش در جه زمانى صورت كرفته است. اما | © لك اسث. دودر تقره‌ای با کتبه‌های مذقب در شمال و جتوب آرامگاه قرار دازد. در جنوب قبر شیخ. مزار سیخ ‎۱٩۰2‏ ‏وقچه‌ای چوبی و منبت کاری شده قرار گرفته و دو قبر دیگر در محوطه آرامگاه و جبهه شمالی قبر شیخ واقع شدلا" ژدیک‌تر است گور شبخ ابراهیم, مشهور به شیخ شاه, نواده شيخ و قبر مجاور آرامكاه شيخ از آنِ صدرالدين | ۱ 

صفحه 14:
قندیل خانه, یک در نقره‌ای به راهروی با سقف کوتاه باز می‌شود که کف آن با کاشیهای خشتی ات در:طرفين:زاهرو دواقيرنيا سى مزمر وجهد دازد..لين راهرة از نت سرفی ی ‎em will‏ مپ‌رسد که کاربرد آن مشخص نیست و قبري نیز در آنجا به چشم نمی‌خورد. در ضلع جنوبی اين اتاق چوب گردو که به شیوه لاکی با گل و پیچک و آب طلا تزیین شده به راهروی کوتاه باز می‌شود و راه به است مریع شکل به اضلاع ده متر که یک گنبد ساده آجری نیم کره آن را پوشش داده است. اين گنبد در گنبد اصلی و به تقلید از آن ساخته شده است. عکس‌های زاره در ۱۳۱۵/۱۸۹۷ گنبد اصلی را سالم و پابرجا آسشاری و اجزای نزیشی کنید اولیه بازسازی ننده و فقط زير كنيد و ديوارهاى حرم انه با کج اندود شده داخلی گنبد هم که فقط بخش کمی از آن پابرجاست, همچنان باقی مانده است. نام حرم خانه شاید به نخست همسر شيخ صفى در آنجا دفن شده است؛ گرچه بعدها تعدادی از مردان خاندان صفوی نیز در گردیده‌اند. در حال حاضر تعداد ده قبر در حرم خانه موجود است که به محارم و بزرگان خاندان صفوی زشته پرخي منابع. شيخ صفى ده سال بيش از وفاتش این بنا را برای دفن همسر و دخترش و نیز همسر درظر گرفت و در ساختمان آن نیز نظارت داشت 

صفحه 15:
شهیدگاه معروق است. شهيدكاة ر مشرق و شمال بنای چینی خانه واقع شده به حباط و گورستان وسیعتری داشته است, ولی در حال حاضر قسمتی از آن زیر خانه‌ها و مدرسه جدیدالاحداث شمال در کاوشهای باستان‌شناسی چند سال قبل, در جبهه غربی و جنوبی بیرون از مجموعه, قبور متعددی ‎uw os‏ در ادامه گورستان شهیدگاه باشند. شهیدگاه در اصل گورستان عمومی مجاور آستانه بوده اما شاه اسماعیل اول بر فرخ پسار شیروان شاه, اجساد سرداران شیخ حیدر که در جنگهای شیروان کشته مکان منتقل و مدفون شد