بلوغ و درمان درد قاعدگی

بلوغ و درمان درد قاعدگی

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیمتهیه و تنظیم:خانم به صومی

اسلاید 2: تعریف بلوغبلوغدوره بحراني انتقال از مرحله کودکي به بزرگسالي و زمان اکتساب قدرت باروري است. دوره ی بلوغ به ویژه برای دختران دوره ی بسیار مهم و حساسی در زندگی به شمار می رود. آنان با ورود به سن بلوغ شاهد تغییرات زیادی در وضعیت «ظاهری»، «روانی» و «رفتارهای اجتماعی» خود می باشند. در این دوره تغییرات فیزیکی مهمی در بدن رخ می دهد که منجر به ایجاد «تغییرات بافت چربی در بدن»، «رشد سریع استخوان ها»، «بلند شدن قد» و «بروز تغییرات جنسی جسمی» خواهد شد.دوران بلوغ همزمان با دوران نوجوانی است و بر اساس تعریف سازمان بهداشت جهانی به سنین 10 تا 19 سال اطلاق می شود.

اسلاید 3: اشکال بلوغ بلوغ اخلاقی بلوغ معنویبلوغ اقتصادیو.................

اسلاید 4: بلوغ جسمی و تغییرات تلارک:اولین واقعه بلوغ رشد پستان ها است که معمولا در سنین بین 13-9 سالگی روی می دهد.بطور متوسط در 9.5 سالگی پستان ها رشد می کنند. پوبارک و آدرناک:رشد موهای شرمگاهی . متعاقب رشد پستانها اتفاق می افتد و تقریبا در 10.5 سالگی بروز میکند.منارک:شروع خونریزی و قاعدگی معمولا 2 سال پس از تلارک اتفاق می افتد.

اسلاید 5: فیزیولوژی قاعدگیبا بلوغ دختر، هورمونهایی از هیپوفیز (یکی از غدد موجود در مغز) ترشح می‌شود که این هورمونها تخمدانها را وادار به ساخت هورمونهای زنانه می‌کنند. این هورمونهای زنانه استروژن و پروژسترون نامیده می‌شوندپس از  شروع دوره های قاعدگی یک دختر و بلوغ جسمی او ، در هر ماه یک تخمک  از درون تخمدان آزاد می‌شود که به این عمل تخمک گذاری می‌گویند. تخمک وارد لوله‌های فالوپ می‌شود و از طریق آن به سمت رحم حرکت می‌کند.– مسأله‌ای که در اکثر دروه‌های قاعدگی اتفاق می‌افتد- تخمک بارور نمی‌شود و از بدن دفع می‌شود. در این صورت رحم که خود را آماده پذیرایی از تخم بارور کرده بود و دیواره اش ضخیم شده بود ، با تشکیل نشدن تخم (بارور نشدن تخمک) به حالت اول خود برمی‌گردد و برای این کار بافت اضافی رحم شروع به ریزش می‌کند. ریزش بافت و مخاطات که خونی است همان خونریزی قاعدگی است.پس  خونریزی قاعدگی فقط شامل خون نیست بلکه بافت اضافی و مخاطات خونی است که از رحم به بیرون ریخته می‌شود. این وقایع هر ماه یکبار اتفاق می‌افتد. و این وقایع ماهانه در طول زندگی یک خانم طبیعی ادامه می‌یابد تا اینکه زن در حدود سن ۵۰سالگی به یائسگی برسد. یائسگی به این معنی است که زن همة تخمک‌های موجود در تخمدانها را آزاد کرده است و دیگر تخمک ندارد. بنابراین دوره‌های قاعدگی نیز تمام می‌شود و دیگر امکان بچه‌دار شدن برای او نیست.

اسلاید 6: تغییرات هورمونی در قاعدگیدر نيمه اول سيكل ميزان استروژن بالا رفته و باعث رشد و افزايش سلولهاي رحمي مي شود.در پاسخ به هورمون FSH  ، در هر تخمدان ، چند فولیکول  شروع به رشد مي كنند.هر فولیکول ، حاوی یک تخمک نا بالغ است . در حوالي روز ۱۴ از يك سيكل ۲۸ روزه در پاسخ به هورمون LH ، یکی از فولیکولها که زرنگ تر و سالم تر از بقیه بوده و توانسته تخمک را بالغ کند ،  پاره شده و تخمک را به داخل لوله آزاد میکند . اين مرحله تخمك گذاري ناميده مي شود.   در نيمه دوم سيكل (یعنی پس از تخمک گذاری ) ، تخمك وارد لوله فالوپ (لوله رحم ) مي شود.در اين مرحله پروژسترون بالا رفته و رحم را آماده بارداري مي كند.اگر در اين مرحله تخمك بارور شود بارداري رخ خواهد داد.در غير اينصورت تخمك بعد از مدتي از بين مي رود.اگر بارداري رخ ندهد استروژن وپروژسترون كاهش مي يابند و لايه ضخيم رحم ريزش كرده و خونريزي قاعدگي يا عادت ماهيانه را ايجاد مي كند.

اسلاید 7: دوره یا سیکل قاعدگی چیست؟ خونريزي قاعدگي قسمتي از سيكل قاعدگي مي باشد.متوسط زمان يك سيكل قاعدگي نرمال ۲۸ روز است.اما يك سيكل نرمال ممكن است از ۲۳ تا ۳۵ روز متفاوت باشد. از روز اول این پریود تا روز اول پریود بعدی ، یک چرخه یا سیکل نام دارد . مثلا اگر شما 2 مهر ، 5 آبان ، 3 آذر پریود شده باشید ، سیکل اول شما 33 روز و سیکل دوم شما 27 روز بوده است .

اسلاید 8: خونریزی قاعدگی هر چند وقت یک بار تکرار می‌شود؟همانگونه که سن شروع بلوغ در دختران متفاوت است، دوره‌های قاعدگی نیز برای دختران متفاوت است. دوره ی قاعدگی برای بعضی دختران ممکن است ۲۸روز، برای بعضی دیگر ۲۴روز، ۳۰روز و یا حتی ۳۵روز طول بکشد. حتی ممکن است در یک فرد ، سیکل طبیعی بطور ثابت ، یک عدد نباشد . مثلا ماه قبل 32 روزه و این ماه 30 روزه باشد. دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داشته باشند که بخصوص در اولین دوره‌های قاعدگی بیشتر دیده می‌شود. برای مثال یک دختر که به تازگی قاعده شده است ممکن است ۲ماه متوالی دوره‌های ۲۸روزه داشته باشد و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باشد یا حتی دو خونریزی متوالی با فاصله زمانی بسیار کم بین آنها داشته باشد. معمولاً پس از چندین ماه، دوره‌های قاعدگی از نظم بهتری برخوردار می‌شود.

اسلاید 9: در قاعدگی خونریزی به چه میزان است و چندروز طول می کشد؟مدت زمان خونریزی ثابت نیست و ممکن است تغییر کند. بعضی دختران فقط 3 روز خونریزی دارند. بعضی دیگر ممکن است ۷روز و یا حتی بیشتر خونریزی داشته باشند. مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد. بعضی از دختران آنقدر مقدار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا قاعده شده‌اند یا نه. بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند. برای اکثر دختران خونریزی در حد چند قاشق غذاخوری تا کمتر از نصف یک استکان (حدود ۱۲۰میلی‌لیتر) است که ممکن است زیاد به نظر آید ولی طبیعی باشد. اما میزان طبیعی خونریزی ، در منابع علمی ، 30 تا 80 میلی لیتر ذکر شده است . اگر هموگلوبین یک زن را به طور طبیعی ۱۴ فرض کنید، کاهش بیش از ۵ واحدی در هموگلوبین پس از هر قاعدگی به مفهوم یک خطر جدی برای فرد و مستلزم دریافت خون پس از هر بار قاعدگی است. باید متوجه بود که حتی از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد. در صورتیکه از بی‌نظمی و یا مقدار خونریزی خود نگرانی دارید بهتر است تا با یک پزشک مشورت کنید.

اسلاید 10: قاعدگی کم و قاعدگی زیاد :نکته : اگر خونریزی کمتر از 3 روز یا میزان آن کمتر از 30 میلی لیتر باشد به آن هیپومنوره گفته میشود و غیر طبیعی است.اگر مدت خونریزی بیشتر از 8 روز یا میزان آن بیشتر از 80 میلی لیتر باشد به آن هیپرمنوره گفته میشود و غیر طبیعی است.فواصل بین قاعدگی ها نباید کمتر از 21 روز و بیشتر از 35 روز باشد.برای تعیین میزان خونریزی به تعداد پدهای که استفاده می کنید دقت کنید

اسلاید 11: يك خانم تا چه زماني پريود مي شود ؟  زنان تا زمان يائسگي پريود مي شوند.سن متوسط يائسگي حدود 50 سالگي است.يائسگي يعني زن قادر به توليد تخمك نبوده و نمي تواند ديگر باردار شود.مانند قاعدگي سن شروع يائسگي هم مي تواند متفاوت باشد.معمولا در سالهای قبل از یائسگی ، الگوهای نا منظمی از خونریزی ایجاد می شوند.

اسلاید 12: درد قاعدگی یا دیسمینوره چیست و چطور آنرا متوقف کنیم یا کاهش دهیم ؟درد قاعدگی عبارت است از بروز درد شدید دل پیچه مانندبه هنگام عادت ماهانه. درد قاعدگی ممکن است یکی دوسال بعد از بلوغ آغاز و بطور مرتب رخ دهد ( درد قاعدگی اولیه )، یا اینکه سالها بعد از وقوع اولین قاعدگی شروع شده باشد ( درد قاعدگی ثانویه ) شدت علایم بیماری از یک فرد به فرد دیگر بسیار متغیر است و حتی در یک خانم نیز ممکن است از یک قاعدگی به قاعدگی دیگر متفاوت باشد. معمولا با بالارفتن سن و به دنیا آوردن بچه علایم بیماری کمتر می شود. درد قاعدگی در ۱ تا ۲ درصد از زنان به حدی شدید است که مخل فعالیت های روزانه آنها می شود.درد دل پیچه مانند و گاهی تیز در قسمتهای پایین شکم، کمر و رانها. این درد با شروع قاعدگی آغاز شده و به مدت چند ساعت تا چند روز ادامه می یابد.

اسلاید 13: علت درد قاعدگی–انقباضات قوی و طولانی مدت دیواره عضلانی رحم وکمر به دلیل آزاد شدن پروستوگلاندینها از اعصاب پشتی نخاع، کش آمدن و گشاد شدن گردن رحم برای ورود خون از رحم به واژن و دفع آن.درد قاعدگی شدید می تواند نشان دهنده بیماری های زیر باشد– عفونتهای لگنی – آندومتریوز – فیبروئیدها و سایر تومورهای خوش خیم رحم – استفاده از آی یو دیعوامل تشدید کننده درد قاعدگیمصرف کافئیناسترس. مسایل عاطفی و روانی به خودی خود باعث درد نمی شوند اما می توانند درد را بدتر یا پاسخ به درمان را کمتر کنند.ورزش نکردنرژیم غذایی نامناسب مانند : کمبود آهن ، کمبود کلسیم و منیزیم و ............

اسلاید 14: درمان درد قاعدگی هدف اولیه درمان این بیماری کاهش درد قاعدگی است. اهداف دراز مدت عبارتند از: کشف علت زمینه ساز بیماری و درمان آن،مشاوره و شاید جراحی.گرما به رفع درد قاعدگی کمک میکند. می توانید روی شکم و کمر کمپرس گرم بگذارید یا اینکه حمام آب داغ بگیرید– برای ناراحتی خفیف استفاده از داروهایی مثل: آسپرین ، ایبوپروفن ، مفنامیک اسید کافی است.– گاهی ممکن است بسته به علت بیماری برای شما داروهای دیگری نیز تجویز شود. – انجام ورزش و فعالیت بدنی منظم، شدت درد و ناراحتی را در قاعدگی بعدی کمتر میکند.– درد قاعدگی معمولا در دختران لاغر اندام شدید تر بوده و آن به علت میزان کم توده چربی در بدن به طور کلی و در اطراف لگن آنهاست.اگر بیش از حد لاغر هستید افزایش وزن به میزان کم نیز خواهد توانست به مقدار قابل توجهی درد قاعدگی را بکاهد. – مصرف نوشیدنی ها و غذاهای کافئین دار را متوقف کنید.– دربعضی از خانمها مصرف چای میتواند علایم درد قاعدگی را کاهش دهد.– درصورتیکه درد قاعدگی با استرس و ناراحتی روحی ارتباط داشته باشد، روان درمانی یا مشاوره روانپزشکی توصیه می شود.– استرس از یک طرف باعث تشدید درد ها و از سوی دیگر باعث افزایش میزان خونروی می شود.– برای کاهش درد و یا جلوگیری از قاعدگی های دردناک بهتر است از مصرف قهوه پیش از قاعدگی و یا در حین آن اجتناب کنید و در حد توان خود به انجام حرکات ورزشی ساده بپردازید.انجام حرکات نرمشی در حد اعتدال می تواند به کاهش درد به طور چشمگیر کمک کند. حرکات نباید سریع باشند و مدت زمان انجام آنها از پانزده دقیقه تجاوز نکند چون خود باعث تحلیل رفتن انرژی شما خواهد شد

اسلاید 15: انواع بلوغ1.بلوغ زود رس2.بلوغ دیر رس

اسلاید 16: بلوغ زودرس چیست؟بلوغ طبیعی دوره‌ای است که طی آن صفات ثانویه جنسی به‌وجود می‌آیند و فرد توان باروری پیدا می‌کند. تغییرات فیزیکی در دوران بلوغ، نتیجه‌ مستقیم یا غیرمستقیم بلوغ غده هیپوتالاموس در دستگاه عصبی مرکزی، تحریک اعضای جنسی و ترشح هورمون‌های جنسی است. اما بلوغ زودرس براساس تعریف‌های اپیدمیولوژیك ظاهر شدن علائم بلوغ‌ ‌از نظر فیزیكی و هورمونی زیر 8 سال در دختران و زیر 9 سال در پسران است. این روزها با تغییری كه در ساختار زندگی شهری صورت گرفته و با توجه به پیشرفت‌هایی كه در زندگی اجتماعی به‌وجود آمده بلوغ زودرس در دختران سفیدپوست زیر 7 سال و در سیاه‌پوستان زیر 6 سال تعریف شده است. این سن در مورد شروع بلوغ است چون همان‌طور كه می‌دانید بلوغ دوره‌ای چند ساله دارد.

اسلاید 17:  عوامل ایجاد‌كننده بلوغ زودرس:عوامل زیادی در شروع بلوغ اهمیت دارند ولی بیشتر بار این عوامل وابسته به ژنوم افراد است. در واقع این ژنتیك است كه تعیین می‌كند در چه سنی فرد وارد بلوغ شود اما چنین به‌نظر می‌رسد که سایر عوامل نیز بر سن شروع و البته پیشرفت تکامل بلوغ تاثیرگذارند. تغذیه، وضعیت عمومی سلامت، موقعیت جغرافیایی و البته حالت روانی همگی می‌توانند بر زمان شروع بلوغ اثر بگذارند. اینکه در بیشتر موارد نشانه‌های بلوغ در یک دختر تقریبا در همان زمانی که مادرش بلوغ را تجربه کرده ظاهر می‌شود، نشان می‌دهد ژنتیک بر زمان آغاز این پدیده اثر مستقیم دارد. این در واقع در ساختار بدن فرد تعیین شده است اما این تنها ژن نیست كه تعیین‌كننده است. برخی عوامل محیطی هم این ژن را می‌پرورانند، از جمله وزن، قد و تغذیه(اضافه وزن در دختران، احتمال بلوغ زودرس را افزایش می‌دهد ولی این رابطه در پسران حالت عكس دارد و لاغری مفرط، باعث افزایش احتمال بلوغ زودرس می‌شود)

اسلاید 18: بلوغ دیررس و عوامل : دیرتر شروع شدن عادت ماهیانه به عواملی بستگی دارد مثل لاغری شدید، کم خوری عصبی ، ورزشکار بودن(ورزش شدید و دائمی ) ، استرس های شدید یا بعضی بیماری های خاص هم در تاخیر عادت ماهیانه دخالت دارند. در صورتی که دختر 13 سال کامل داشت ولی هنوز آثار بلوغ مثل رویش موهای زیربغل وزهار و یا رشد پستانها و عادت ماهانه اتفاق نیفتد باید به پزشک مراجعه نماید ، اگر صفات ثانویه جنسی که در بالا ذکرشد بوجود آید ولی منارک اتفاق نیفتد باید15 سالگی به پزشک مراجعه نماید که از علل ایجاد آن می توان به کیستهای تخمدان یا Pco و .............می توان اشاره کرد.

اسلاید 19: عفونتهای زنان 1 – عفونتهای قارچی و کاندیدیایی2 – عفونتهای باکتریایی

اسلاید 20: عوامل تغذيه اي در عفونت قارچی:ميزان گلوکز ، آرابينوز و ريبوز موجود در ادرار افراد مبتلا به عفونت کانديديايي مهبل بيشتر از زنان سالم است . تغيير در رژيم غذايي مثل مصرف بيشتر مواد لبنياتي و کاهش مصرف ساکارز منجر به کاهش قند ادرار و کاهش ابتلا به عفونت کانديديايي مهبل ميشود. بنابراين بهتر است اين بيماران از خوردن شيريني جات ، نوشيدني هاي شيرين و ... پرهيز نمايند. خوردن ماست حداقل 3 بار در هفته سطح مناسب لاکتوباسيل را نگه ميدارد. خوردن 8 انس ماست غير شيرين حاوي لاکتوباسيل اسيدوفيلوس معادل 1 ليوان در روز باعث کاهش عفونت کانديديايي مهبل ميشود.

اسلاید 21: درمان های طبیعی کاهش درد و خونریزی:- یک قاشق مرباخوری پودر دارچین را در آب سرد حل کنید و حداقل سه بار در روز آن را بنوشید.دم‌نوش دارچین نیز یکی از درمان ها است. برای این کار، یک قاشق مرباخوری پودر دارچین را در یک لیوان آب بجوشانید و مقدار کمی عسل به آن بیافزایید. چهار بار در روز این دم نوش را بنوشید که از خونریزی بیش از حد قاعدگی جلوگیری می کند. - مقداری برگ تازه جعفری را به همراه یک لیوان آب بجوشانید. اگر این محلول را در سه روز اول قاعدگی بعد از هر وعده غذایی (سه بار در روز) بنوشید، مطمئنا از فواید آن بهره خواهید برد.

اسلاید 22: - آب شنبلیله باعث کاهش خونریزی و درد می شود. 5 قاشق مرباخوری تخم شنبلیله را در یک لیتر آب بجوشانید. بعد از 7 تا 10 دقیقه، درون مخلوط‌کن بریزید. افزودن یک قاشق مرباخوری عسل و یا نصف قاشق مرباخوری شکر به آن، محلول حاصله را خوشمزه می کند. - استفاده از زنجبیل تازه و خام باعث کاهش خونریزی و درد می شود. 200 گرم زنجبیل را رنده کنید و با نصف لیتر آب به مدت 10 تا 12 دقیقه بگذارید تا بجوشد. مقداری عسل به این دم‌کرده زنجبیل اضافه کرده و چهار بار در روز آن را بنوشید.یک قاشق مرباخوری پودر کنجد را به همراه دو قاشق غذاخوری آب داغ بنوشید تا جلوگیری از خونریزی و درد زیاد گردد. شما می توانید این نوشیدنی را دو بار در روز، طی دو روز اول قاعدگی و یا فقط در روز اول قاعدگی بنوشید. انبه هندی نیز می تواند در کاهش درد موثر باشد.

اسلاید 23: بهداشت بلوغ توجه به نظافت پوست موجب زيبايي ، شادابي ، تبخير ، تعريق و تنفس پوستي و از بين رفتن بوي بدن مي شود . شستشو با آب ولرم و صابون سبب پاکيزگي پوست مي شود . در اين دوره غدد عرق ، ماده چربي با بوي بد ترشح مي کنند که سبب بد بو شدن بدن مي شود . شستشوي بدن و استحمام علاوه بر تميزي و نشاط و شادابي نوجوان ، سبب از بين رفتن بوي بد بدن نيز مي شود . بنابراين بهترين و مهمترين وسيله نظافت پوست حمام کردن و شستن تمام بدن بوسيله آب گرم و صابون است .استحمام مرتب براي سلامتي نوجوان لازم است . استحمام روزانه در دوران عادت ماهانه لازم است . البته توصيه مي شود از حمام کردن در وان خودداري شود . دردهاي دوران عادت ماهانه اغلب به دليل انقباضات عضلاني رحم بوجود مي آيند که مي توان آن را از طريق استحمام با آب گرم و يا در دوران عادت ماهانه ، شستشو و گرفتن طهارت ضروري است و سبب هيچ نوع بيماري نمي شود . با شستشوي خون ، بوي بد از بين مي رود و از مساعد شدن محيط براي رشد انواع ميکروبها جلوگيري مي شود .

اسلاید 24: در شروع بلوغ به علت فعاليتهاي هورمونهاي بدن ،‌فعاليت غدد پوست زياد شده ، باعث ايجاد جوش مي شود . جوشهاي صورت نبايد دستکاري شوند زيرا موجب عفونت و برجاي ماندن محل جوشها به شکل جاي زخم بر روي صورت مي شود . در موارد خفيف بايستي از طريق شستشوي مرتب با آب ولرم و صابون آنها را تميز نگهداشت و از دستکاري يا فشاردادن و کندن آنها خودداري کرد . استفاده از کيسه آب گرم به مدت ۱۵-۱۰ دقيقه تسکين داد . استفاده از حوله و وسايل بهداشتي شخصي و همچنين زدودن موهاي زائد بدن به روش صحيح ، از نکات ضروري است که بايد رعايت شود

اسلاید 25: کم خونیآنمی(anemia)  که در زبان فارسی به آن کم خونی گفته می شود عبارت از کاهش هموگلوبین، كاهش تعداد و حجم توده گلبول های قرمز و در نتیجه کاهش ظرفیت حمل اکسیژن در گردش خون است. گلبول هاي قرمز و هموگلوبين درون آن ها براي حمل و نقل اكسيژن از شش ها و تحويل آْن ها به بافت هاي بدن ضروري مي باشند. كم خوني در تمام نژادها، هر دو جنس مونث و مذكر ودر تمام سنين ديده مي شود. كم خوني به‌طور وسيع، به‌عنوان يك مشكل مهم بهداشتي مخصوصا در كشورهاي در حال‌توسعه  مطرح است و در بسياري از اين كشورها نسبت عظيمي از جمعيت به آن مبتلا هستند. مهم‌ترين و شايع‌ترين علت كم خوني، كمبود آهن ناشی از سوء‌‌تغذيه است. كم‌خوني‌هاي تغذيه اي، كم‌خوني‌هايي است كه در اثر دريافت ناكافي مواد مغذي ايجاد مي‌شوند. در ميان فلزات حياتي براي زندگي, آهن مهم ترين و فراوان ترين آن ها است و در بسياري از واكنش هاي زيست شيميايي بدن دخالت دارد. اگر آهن خوراکی به مقدار کافی برای ساختن گلبول قرمز خون در دسترس بدن قرار نگیرد، بدن ابتدا از ذخاير خود ( مانند آهن موجود در كبد ) استفاده می کند و در صورت ادامه کمبود آهن، ذخایر آن در  بدن کاهش یافته وکم خونی فقرآهن بروز می کند. در كم‌خوني به علت کاهش تعداد يا اندازه گلبول‌هاي قرمز و نيز مقدار هموگلوبين موجود در آن ها، تبادل اكسيژن و دي‌اكسيدكربن بين خون و سلول‌ها دچار اختلال مي‌شود.

اسلاید 26: طبق آمار سازمان جهانی سلامت، حدود 2 میلیارد نفر از جمعیت جهان دچار کمبود آهن هستند که از این تعداد سالانه یک میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند. کم‌خونی یک عارضه خونی شایع است که تقریبا از هر 5 زن یک نفر به آن مبتلاست ( 20% بانوان ) و در برخی از نقاط دنیا در حدود 80% کودکان دو تا پنج ساله مبتلا به کم خونی می باشند.  تقریبا نیمی از موارد کم خونی مرتبط با کمبود آهن است و مهمترين علت آن هم، كمبود جذب آهن از راه مواد غذايي مي باشد.  باید دانست کم خوني ممكن است به علت بيماري هايي مانند بدخيمي هاي خوني ( لوکمي )، كم خوني سلول داسي شكل و تالاسمي، از دست دادن بيش از اندازه خون، ناهنجاري‌هاي ژنتيكي، بيماري‌هاي مزمن، مسموميت‌هاي دارويي  و يا عفونت ها ايجاد شود. كم خوني مشكلي جدي است زيرا ممكن است نشانه يك بيماري زمينه اي باشد، بنابراين بررسي تمام علل كم خوني ضروري می باشد. تشخیص کم خونی معمولا نیاز به دقت و توجه خاصی دارد. ممکن است کم خونی از اولین نشانه های یک بیماری خطرناک باشد. کم خونی به تنهایی نشانه یک بیماری خاصی نیست و کاهش هموگلوبین یک علامت غیر اختصاصی می باشد که علت آن امکان دارد از یک فقر آهن تا بدخیمی متفاوت باشد. اگر شما گمان می‌برید کم‌خونی دارید، حتما پزشک خود را مطلع کنید زیرا کم‌خونی می‌تواند علامتی از یک بیماری جدی باشد.

اسلاید 27: عوامل بروز  كم خونيکاهش تولید گلبول های قرمز کاهش تولید گلبول های قرمز بدلایل مختلف ارثی، محیطی، تغذیه ای، عفونی و خود ایمنی رخ می دهد که بسته به علت ایجاد اشکال، طول مدت بیماری و نحوه معالجه و درمان هم متفاوت خواهد بود.از جمله بیماری هایی که منجربه کاهش تولید گلبول های قرمز می شوند می توان به نارسايي کلیوی، بیماری تیروئید، مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی ( داروهای شیمی درمانی )، برخی آنتی بیوتیک ها مثل کلرامفنیکل، نمک های طلا و سمومی همچون بنزن و پرتوهای یونیزان اشاره کرد. همچنین برخی عفونت های ویروسی نظیر ایدز، هپاتیت های ویروسی، سوء تغذیه و کمبود برخی ویتامین ها و مواد معدنی مانند آهن، ویتامین B12، ويتامين A، مس و اسید فولیک، درگیری مغزاستخوان بوسیله بیماری های بدخیم وبرخی اشکالات ژنتیکی در مراحل ساخت گلبول های قرمز نظیر بیماری تالاسمی از دیگر علل قابل ذکر جهت کاهش تولید گلبول های قرمز خون می باشند. كمبود آهن سبب كمبود توليد همHaem مي شود كه يكي از اجزاي اصلي هموگلوبين است. كاهش توليد هموگلوبين پس از آن ديده مي شود.  با كاهش توليد هموگلوبين، توليد گلبول هاي قرمز هم كم شده و كم خوني رخ مي دهد.

اسلاید 28: كاركردهاي آهن در بدنساخت هموگلوبين(حمل و ذخيره اكسيژن در خون) ساخت ميوگلوبين (حمل و ذخيره اكسيژن در عضلات) ساخت پروتئين كلاژن موثر در افزايش قدرت سيستم ايمني (فقدان و يا كمبود آهن سيستم ايمني را تضعيف مي كند )دخالت در واكنش هاي شيميايي توليد انرژي از غذا موثر در تقسيم سلولي

اسلاید 29: ساخت انتقال دهنده هاي عصبي دخالت در تنظيم دماي بدنياري رسان بدن در مبارزه با عفونت هاحضور در آنزیم های سلولی ( مانند سیتوکروم ها و کاتالاز )متابولیسم آهنآهن به صورت سه ظرفيتي (فریک III) وارد دستگاه گوارش می‌شود،اما برای جذب باید به صورت دو ظرفيتي (فروس II) تبدیل شود. این تغییر در معده انجام می‌گیرد، جایی که اسید کلریدریک ( HCL ) محیط اسیدی را برای تبدیل آهن سه ظرفیتی به دو ظرفیتی و به دنبال آن براي جذب مهیا می‌کند. این روش جذب آهن، روشی برای تنظیم و کنترل میزان آهن بدن است

اسلاید 30: آهن در مولكول هاي فريتين ذخيره مي گردد. هر فريتين قادر به ذخيره 4 هزار اتم آهن مي باشد. هنگامي كه ظرفيت ذخيره آهن فريتين كامل مي شود،پروتئين هموسيدرين(HAEMOSIDERIN) آهن را در كبد ذخيره مي كند. زمانی که بدن برای سنتز هم، هموگلوبین و سایر مولکول‌ها نیازمند آهن است، آهن از فریتین جدا می‌شود و به ترانسفرین متصل می‌شود. با متصل شدن آهن به ترانسفرین، آهن در خون گردش می‌کند و در اولین مقصد خود به بافت‌های خون ساز  انتقال می‌یابد.  تعادل آهن عمدتا با كنترل جذب آن در روده ها حفظ مي شود و بدن هيچگونه مكانيسم دفع فيزيولوژيكي آهن در اختيار ندارد. با كاهش ذخاير آهن، جذب آهن افزايش مي يابد. مقادير بسيار اندك آهن ( حدود يك ميلي گرم ) روزانه از طريق تعريق، ريزش سلول هاي پوست و مو، ادرار و پوشش مخاطي معده - روده ها دفع مي گردد. اين ميزان دفع آهن با مصرف 2-1 ميلي گرم آهن از طريق رژيم غذايي جبران مي گردد. دو سوم يا بيشتر از آهن كل بدن در گلبول هاي قرمز جاي دارد و هر ميلي ليتر آن حاوي تقريبا يك ميلي گرم آهن است.

اسلاید 31: پیشگیری از کم خونی1.استفاده از مواد غذایی دارای آهن هِم و غیر هِمالف:آهن هِم در منابع حیوانی مانند:تخم مرغ،گوشت و... یافت میشود و 20 تا 30 درصد جذب داردب:آهن غیر هِم در منابع گیاهی مانند غلات،حبوبات و... وجود دارد و 7تا 10 درصد جذب میگردد2.استفاده از قرص های مکمل آهن و اسید فولیک (فرفولیک) به مدت 16 هفته،هفته ای یکبار

اسلاید 32: چند نکتهنکته اول: بدن مردان حدود 4 گرم و بدن زنان حدود 3 گرم آهن دارد ( به ازاي هر كيلوگرم وزن 63- 60 ميلي گرم آهن). دو سوم اين مقدار آهن در هموگلوبين و ميوگلوبين موجود بوده و مابقي در كبد (بصورت فريتين و هموسيدرين)، مغز استخوان و طحال ذخيره مي گردد. نکته دوم: بدن، آهن را بازيافت مي كند. طول عمر متوسط گلبول هاي قرمز 120 روز مي باشد. هنگامي كه گلبول هاي قرمز عمرشان به پايان مي رسد، آهن آن ها به مغز استخوان بازگردانده شده تا مجددا در ساخت گويچه هاي سرخ مصرف گردند. نکته سوم: بطور طبيعي در حدود 10 درصد از 10 تا 20 ميلي گرم آهني كه در روز در يك غذاي متوسط خورده مي شود جذب بدن مي شود ( حدود یک میلی گرم ). نكته چهارم: افزايش نياز به آهن به دليل رشد سريع، بارداري يا خونريزي، مي تواند باعث شود ميزان جذب آهن به حدود 20% از آهن خورده شده برسد. همچنين كمبود واضح آهن مي توان باعث شود بين 30% تا 40% از آهن خورده شده، جذب گردد. نکته پنجم: آهن موجود در گوشت قرمز از آهن معدني موجود در ساير غذاها قابل جذب تر است، اما غذاي اكثر مردم در سراسر دنيا بخصوص قشر متوسط به پائين جامعه فاقد اين منبع غني آهن, يعني گوشت قرمز مي باشد.

اسلاید 33: نکته ششم: جذب آهن بطور عمده در اثني عشر يا دوازدهه (دئودنوم) و قسمت اول روده كوچك (ژوژنوم ) صورت مي گيرد. اختلال در جذب آهن بعد از برخی جراحی های دستگاه گوارش شایع است. هر اختلالی در دستگاه گوارش   می تواند جذب آهن را تغییر داده و منجر به آنمی فقر آهن شود. نكته هفتم: كلسيم با جذب آهن تداخل دارد. بنابر اين اگر مكمل هاي حاوي كلسيم و يا تركيبات ضد اسيد حاوي كلسيم دريافت مي كنيد دقت نماييد كه مصرف آن ها با مصرف غذا هاي غني از آهن و يا قرص آهن هم زمان نباشد. نبايد قرص آهن را با شير مصرف نمود، زيرا شير سرشار از كلسيم است. شير را در فاصله بين دو وعده غذا مصرف كنيد. نکته هشتم: خوردن يا نوشيدن مواد سرشار از ويتامين C هم زمان با مصرف قرص آهن يا مواد غذايي حاوي عنصر آهن، با تشكيل دادن كمپلكس هاي محلول آهن، میزان جذب آهن را از منابع غير حيواني بالا می برد. يك ليوان آب پرتقال يا آب گوجه فرنگي، يك مشت پُر توت فرنگي، فلفل شيرين، يا نصف يك عدد گريپ فروت داري ميزان كافي ويتامين C براي جذب آهن خواهد بود. اما تانين كه در چاي موجود است، همچنين فيتات و فسفات جذب آهن را از دستگاه گوارش كم مي كنند.

اسلاید 34: توصیه مجدد:با توجه به عارضه مهم کم خونی که کوتاهی قد می باشد در مورد مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D نیاز است .

اسلاید 35: با تشکـــــــــــــــــــــر از توجـــــــــــــه شما