بهداشت باروری

بهداشت باروری

اسلاید 1: دانشگاه علوم پزشکی بوشهردانشکده بهداشتReproductive Healthبهداشت باروری1مونوپوز

اسلاید 2: مونوپوز2Menopause ((یائسگی

اسلاید 3: يائسگی يا منوپوز طبيعی به دوره ای فيزيولوژيك از زندگی زنان اطلاق می شود که تخمدانها توليد استروژن را متوقف می کنند. دوره گذار يائسگی ( دوره پری منوپوز يا کليماکتريك)دوره زمانی بلافاصله قبل وبعد از شروع يائسگی است وبطور متوسط ۴ سال طول می کشد. اين دوره معمولا با قطع قاعدگی به مدت يك سال بدون ارتباط با عوامل پاتولوژيك شناخته می شود. سايرعلائم کليماکتريك شامل گرگرفتگی، تغييرات خلقی ، مشکل خواب و خشکی واژن است سن متوسط شروع يائسگی ۵١ سال (از ۴٧ تا ۵٣ سال ) است .دوره پست منوپوز بعد از آخرين قاعدگی آغاز می شود.مونوپوز3

اسلاید 4: مونوپوز4

اسلاید 5: اختلال قاعدگی يکی از علائم دوره پری منوپوز است که به دليل عدم تعادل هورمونی و تاثير آن بر تخمک گذاری اتفاق می افتد و منجر به ادامه ترشح استروژن و ضخيم شدن آندومتر ودر نتيجه خونريزی نامنظم و لکه بينی می شود. در اغلب موارد خونريزی غير طبيعی در دوره پری منوپوزبه علت يعنی اختلال تخمك گذاری است، در اين حالت معمولا قاعدگی ها کم تعداد ( اليگو منوره ) ، طول مد ت آن نامنظم و حجم خونريزی غير قابل پيش بينی است و معمولا علائم (PMS) یا سندرم قبل قاعدگی هم وجود ندارد. اختلالات دوران یائسگیمونوپوز5

اسلاید 6: اگر اختلال قاعد گی ناشی از فقدان تخمک گذاری باشد درمان با LD بخصوص اگر نياز به پيشگيری از بار داری نيز مطرح باشد يا ترکيبات پروژسترونی از زمان مراجعه بیمار بمدت 12 الی 14 روز( روزانه ١٠ ميلي گرم مدروکسی پروژسترون استات ). در صورتی که بيش از سه ماه طول کشيده و به درمان پاسخ نداده است، بايد درمورد رد اختلالات خونريزی دهنده، سرطانها وساير دلايل خونريزی اقدام نمود. توجه به اين نکته ضروری است که ادامه تاثير استروژن بر جدار رحم در افراد مستعد می تواند ايجاد پوليپ وحتی سرطان آندومترنمايد .مونوپوز6

اسلاید 7: خونريزی رحمی به صورت منوراژی ايديوپاتيک همراه با تخمک گذاری(Ovulatory) به طور معمول از نظر طول مدت ، فواصل و حجم خونريزی منظم و قابل پيش بينی است . در اغلب موارد می تواند منجر به فقر آهن گردد که بايد برای پيشگيری از آنمی ويا درمان آن اقدام کرد.تجويز مفناميك اسيد هر ٨ ساعت ٢۵٠ ميلي گرم کمك کننده است و در صورتی که خونريزی کنترل نشد می توان از مدروکسی پروژسترون استات روزانه ١٠ ميليگرم از روز 15- ١٢ قاعدگی به مدت ١۴ استفاده کرد.مونوپوز7

اسلاید 8: قبل از توقف کامل دوره قاعدگی يعنی در دوره پری منوپوز، ممکن است اختلال قاعدگی حداکثر تا ۶ ماه وجود داشته باشد . اما فرد مبتلا به اختلال قاعدگی در موارد زير بايد ارجاع شود :١- در معرض خطر سرطان رحم باشد (عدم تخمک گذاری طولانی ،سابقه سرطانهای خانوادگی ، چاقی ، ديابت ، فشار خون بالا )٢- ميزان خونريزی زياد باشد (طولانی شدن دوره قاعدگی تا ٢ هفته و استفاده از تعداد زياد نوار بهداشتی در شبانه روز )مونوپوز8

اسلاید 9: 3- پس از دوره منوپوز به خونريزی غير طبيعی رحمی مبتلا شود . اين افراد چه تحت درمان هورمونی جايگزين باشند و چه نباشند ، ريسک سرطان آندومتر( ١٠ در صد )در آنان بايد مورد توجه قرار گرفته و بيمار برای بررسيهای لازم از جمله انجام سونوگرافی ترانس واژينال و تعيين ميزان ريسک براساس ضخامت آندو متر ارجاع گردد.4- در بيمارانی که تاموکسيفن دريافت می کنند و مبتلا به خونريزی واژينال هستند، به عنوان رده اول اقدام تشخيصی بيوپسی آندومتر بايد انجام گيرد ،زيرا بافت رحم در اثر مصرف طولانی مدت تاموکسيفن تغيير کرده و سونو گرافی قادر به تعيين علت افزايش ضخامت جدار رحم نخواهد بود .مونوپوز9

اسلاید 10: اختلال وازوموتور به صورت احساس گرم شدن شديد در قسمت فوقانی بدن (سر و صورت و گردن و قفسه سينه ) می باشد . اين اختلال بيشتر شبها اتفاق می افتد و مانع خواب و استراحت فرد می شود. گرگرفتگی پس از 4 الی 5 دقيقه با عرق سرد و احساس سرما تمام می شود . دفعات گر گرفتگی در افراد مختلف متفاوت است و در بعضی از زنان اصلا اتفاق نمی افتد . اختلالات دوران یائسگیمونوپوز10

اسلاید 11: توصيه ها برای رفع علائم وازوموتوراين توصيه ها قدم اول درمان هستند: استفاده از پوشش نخی ، لباس چندلايه برای کم کردن لايه ها در مواقع لزوم خنك نگهداشتن محيط زندگی ، خوابيدن در جای خنك ، ورزش سبك ، قطع مصرف سيگار و الكل و ادويه جات ، قطع مصرف مايعات گرم و دوش آب گرم قبل از خوابرژيم غذايی سبك و مصرف بيشتر ميوه و سبزی وماستاستفاده از تكنيكهای آرام سازی و ماساژ و به خصوص تنفس عميق و آهسته مشاوره خانواده و سايكوتراپی و کاهش استرسها تغيير شيوه زندگی ونگهداشتن BMI در حد مناسب مونوپوز11

اسلاید 12: درمان دارويی اختلال وازوموتور ابتدا با درمانهای غير هورمونی شروع می شود درمان غيرهورمونی از جمله فلوکسی تين ٢٠ ميلی گرم روزانه و يا پاروکستين ٢۵ ميليگرم روزانه نيز بر کنترل علائم تا بيش از ۵٠ در صد موارد موثر بوده است. گاباپنتين و کلونيدين ( بويژه در مبتلايان به فشار خون بالا ) نيز از درمانهای مناسب هستند . برای علائم وازوموتور شديد درمان انتخابی هورمون درمانی است اما در صورت خفيف بودن علائم ،عدم پذيرش درمان هورمونی از سوی بيمار يا وجود کنترا انديکاسيون خاص می توان از داروهای غير هورمونی استفاده کرد. درمان اختلال وازوموتور مونوپوز12

اسلاید 13: در صورت عدم پاسخ به درمان غير هورمونی ، استروژن درمانی صورت می گيرد. درمان کوتاه مدت هورمونی با دوز پايين معمولا در کاهش علائم وازوموتور و اختلالات خواب موثر است. تاثير دارو پس از يك ماه روشن می شود و می توان دوز آن را تنظيم کرد درمان برای مدت ١ الی 4سال می تواند ادامه پيدا کند. بايد توجه داشت که ممکن است پس از قطع مصرف دارو علائم عود کنند. قطع تدريجی استروژن بهتر از قطع ناگهانی آن است. اگر نتوان از استروژن استفاده کرد ، پروژستين - انتخاب بعدی است که البته اثر بخشی کمتری دارد.در مرحله بعدی و در صورت عدم پاسخ به توصيه ها ووجود علائم آزار دهنده لازم است رد هيپر تيروئيدی ، فئوکروموسيتوم و سندرم کارسينوئيد مورد توجه قرار گيرد .مونوپوز13

اسلاید 14: اختلال اوروژنيتال• کاهش استروژن ناشی از منوپوز سبب تغييرات بافتی در واژن می شود که شامل موارد زير است : کاهش جريان خون ، کاهش کلاژن بافت و افزایش PH آن می شود . آتروفی دستگاه ادراری تناسلی منجر به علائم گوناگونی ميشود که بر کيفيت زندگی تاثير می گذارد. اورتريت به همراه ديزوری ،بی اختياری فوريتی و تکرر ادرار بيشتر نتيجه نازک شدن مخاط پيشابراه و مثانه هستند. عفونتهای مکرر ادراری بطور موثری از طريق درمان استروژنی داخل واژن در زنان يائسه قابل پيشگيری هستند . اختلالات دوران یائسگیمونوپوز14

اسلاید 15: Urinary incontinence به صورت حاد يا مزمن ديده می شود .در نوع حاد آن عواملی مانند ديابت ، عفونت ، مشكلات نورولوژيكال و آناتوميك موثرند . نوع مزمن آن در دو حالت با مثانه خالی و مثانه پر ديده می شود . stress incontinence ممكن است به کمبود استروژن دوره مرتبط باشد . در اينحالت ترشح مختصر ادرار همراه با سرفه ، عطسه ، و ... وجود دارد درمان با استروژن موضعی به صورت کرم واژينال يك گرم روزانه ۵ روز در هفته يا استروژن خوراکی 0/3 الی 0/625 ميليگرم روزانه می توان استفاده کرد. تمرين کگل(Kegel) یا انقباضات کف لگن، برای پيشگيری و درمان بی اختياری استرسی ادرار کمک کننده است .مونوپوز15

اسلاید 16: استئو پروزيس یك بيماری شايع استخوانی است که در آن توده استخوانی بتدريج ازبين ميرود و فراژيليتی استخوانها و بدنبال آن خطر شكستگی بخصوص در استخوانهای مهره ، لگن ، و مچ افزايش می يابد و بدون آنكه علامت خاصی ايجاد کند ، معمولا با ايجاد اين شكستگی ها فرد را از بيماری خود مطلع می سازد . شكستگی ها ممكن است بدنبال سقوط يا حتی بطور خودبخود با حرکات ساده ای مانند سرفه و عطسه ايجاد شود.پيشگيری از استئو پورزيس با هدف حفظ ساختار اسكلتی و توده استخوانی ، پيشگيری از کاهش توده استخوانی ناشی از افزايش سن و عوامل ثانويه پيشگيری از شكستگی صورت می گيرد .مونوپوز16اختلالات دوران یائسگی

اسلاید 17: اصول کلی پيشگيری از استئوپورزيس :رژيم غذايی با کلسيم کافی تغذيه صحيحدريافت کافی ويتامين D تمرينات ورزشی متحمل وزن بطور منظم ترك مصرف سيگار و الكل در شرايط ويژه مداخلات دارويی پيشگيری کننده مانند مكمل کلسيم و ويتامين D هورمون درمانی جايگزين و بی فسفوناتها به کار گرفته می شود .مونوپوز17

اسلاید 18: عوامل خطر برای ابتلا به استئو پروزيس و شكستگی ناشی ازآن: جنس :استئو پروزيس بطور کلی در زنان بيشتر از مردان اتفاق می افتد . بطوری که در زنان ۵٠ ساله 2 برابر افزايش می يابد سن : در سن بالا تر از ۶٠ سال بيشتر و با گذشت هر دهه از عمر بعد از ۵٠ سالگی ريسك نسبی ابتلا به استئو پورزيس 2 الی 3 برابر افزایش می یابد.يائسگی و کمبود استروژنيائسگی زودرسآمنوره طولانی مدت ( بيش از يک سال ) قبل از يائسگی : منظور از آمنوره طولانی قبل از يائسگی مواردی از آمنوره غير طبيعی است که با نقص عملكرد تخمدان همراه باشد (هيپو گوناديسم ، تخمدان پلی کيستيك و........)منارك دير هنگام ( بعد از ١۵ سالگی )کمبود دريافت کلسيم در رژيم غذايیالکليسمافتادنهای مکرربه هر دليل ( اختلال بينايی ، اختلال عضلانی اسکلتی، مصرف دارو و .....)مونوپوز18

اسلاید 19: عوامل خطر برای ابتلا به استئو پروزيس و شكستگی ناشی ازآن: سابقه استئو پروز و شکستگی با ضربه خفیفlow Threshold trauma در فردريسك شكستگی را ٨ برابر می کند. حدود ۵٠ در صد موارد اين شكستگی ها در گروه استئوپنيك اتفاق می افتد. وجود شكستگی های خاموش و بدون علامت در راديوگرافی مهره افرادی که کاهش قد به ميزان ٢ سانتی متر داشته اند، نيز خطر شكستگی را افزايش می دهد .سابقه استئوپروز، کيفوز و شکستگی در اثرlow Threshold trauma در بستگان درجه يک فرد بويژه مادر 1/5 الی 2 برابر ريسك شكستگی را افزايش می دهد.هر گونه شكستگی در زنان بعد از منوپوز، حتی شكستگی تروماتيك نيز بايد از نظر پوکی استخوان مورد توجه قرار گيرد.لاغری و جثه کوچک ( BMI<19,WT< 59) يا کاهش وزن اخير به ميزان بيش از ۵ کيلو گرم يا بيش از ۵ در صد وزن پايه. مونوپوز19

اسلاید 20: سيگاری بودن : سيگار يها عموما لاغرتر هستند ، زودتر به منوپوز می رسند. مصرف الکل هم به دليل کاهش دانسيته استخوان وهم افزايش ريسك سقوط ريسك استئو پوروزيس و شكستگی را افزايش ميدهد .مصرف زياد کافئينفعاليت فيزيکی متحمل وزن ناکافی ، زندگی کم تحرك و بيماريهايی که منجر به بي حرکتی طولانی مدت می شوند .دريافت ناکافی کلسيم و ريز مغذيهاوضعيت بد اجتماعی اقتصادیافراد سفيد پوست و نژاد آسيايیعوامل خطر برای ابتلا به استئو پروزيس و شكستگی ناشی ازآن: مونوپوز20

اسلاید 21: مصرف دارو هايی که تاثير منفی بر دانسيته استخوان دارند مانند: کورتيکو استروييد به مدت بيشتر از سه ماه ، داروی ضد انعقاد ( هپارين ) به مدت طولانی ،داروی ضد صرع ، فنی توئين و فنو باربيتال به دليل تاثير بر همو ستازيس ويتامين Dوجود بيماری زمينه ای : وجود اختلالات هورمونی مانند هيپر پاراتيروئيديسم ، هيپر تيروئيديسم ، هيپو گوناديسم ناشی از دارو يا بيماری ،سندرم کوشينگ ، بيماريهای اتوايمون و آرتريت روماتوييد، سندرم سوء جذب و....افتادن مكرر يك عامل مهم پيش بينی کننده برای شكستگی بخصوص شكستگی لگن در سنين بالا است .کمبود ويتامين Dعوامل خطر برای ابتلا به استئو پروزيس و شكستگی ناشی ازآن: مونوپوز21

اسلاید 22: مونوپوز22

اسلاید 23: اسكرينينگ با استفاده از دانسيتومتری تقريبا در هيچ جا توصيه نشده است.انجام دانسيتومتری استخوان در زنان گروه 45 الی 60 سال درايران در شرايط زير توصيه می شود :تصميم گيری برای شروع درمان در افراد پرخطر نیازمند تشخیص قطعی با دانسیتوتری (يائسگی زود رس، سابقه فاميلی کيفوز يا کوتاه شدن قد وشكستگی بويژه شكستگی لگن در يكی از والدين بخصوص در مادر در، استئو پنی در Ray X ،افتادن مكرر به هر دليل)یائسگی زود رس ، مونوپوز23

اسلاید 24: درمان استئوپورزيس:1 - در زنان در دوره منوپوز و پس از آن با سابقه شكستگی يا سابقه استئوپورزيس بدون سابقه شكستگی ،برای پيشگيری از شكستگی در همه سايتهای بدن ، (بي فسفوناتها + کلسيسم +ويتامين د ) به صورت آلندرونيت ١٠ ميليگرم روزانه يا ٧٠ ميليگرم هفتگی + ۵٠٠ ميليگرم کلسيم روزانه + ۴٠٠ واحد ويتامين D روزانه اساس درمان می باشد .در صورتی که امكانات برای دانسيتومتری وجود داشته باشد ، پيگيری تاثير درمان در گروههای مختلف را ميتوان با انجام دانسيتومتری کنترل کرد . اما در هر حال فواصل انجام آن حتی در افراد استئوپنيك درحال درمان نبايد کمتر از دو سال باشد.مونوپوز24

اسلاید 25: بي فسفوناتها ( آلندرونيت ) ريسك شكستگی را بخصوص در مهره ها در افراد استئو پروتيك کاهش می دهند وBMD را افزايش ميدهند. اين دارو در پيشگيری از کاهش توده استخوانی در زنانی که اخيرا به منوپوز رسيده اند، درمان بيماران مبتلا به استئوپورز قطعی در دوره بعد از منوپوزودرمان استئوپورز ناشی از مصرف گلوکوکورتيكوئيد ها موثر است .طول مدت درمان : تاثير درمان و بی ضرری آن تا ١٠ سال اثبات شده است. پس از قطع درمان ممكن است بطور خفيفی توده استخوانی کاهش يابد. اين درمان در مصرف کنندگان استروئيدها تا زمانی که استروئيد دريافت می کنند بايد ادامه داشته باشد و برای ساير افراد گروه A(پرخطر) حداقل به مدت ۵ سال تجويز شود . در شروع درمان با مكمل کلسيم ، کلسيم ادرار و سرم و سپس سالی يك بار کلسيم ادرار کنترل شود .درمان استئوپورزيس:مونوپوز25

اسلاید 26: 2- رالوکسيفن ۶٠ ميليگرم روزانه + کلسيم ۵٠٠ ميليگرم روزانه + ويتامين D۴٠٠ واحد روزانه٣ - کلسيتونين اينترا نازال ٢٠٠ واحد روزانه + ۵٠٠ ميليگرم کلسيم روزانه + ۴٠٠ واحد ويتامين D روزانهمونوپوز26

اسلاید 27: 4-هورمون درمانی جایگزین ( ( HRTHRT(Hormone Replacement Therapy) به ميزان ( ۵%) برافزايش BMD وکاهش خطر شكستگی مهره و لگن به ميزان ( ٣4 %) تاثیر دارد.هورمون درمانی به عنوان درمان اوليه استئوپورزيس توصيه نمی شود و ساير داروها ترجيح داده می شوند مگر آنكه دليل ديگری بجز استئو پوروزيس برای تجويز استروژن وجود داشته باشد.مونوپوز27

اسلاید 28: اختلال در سلامت رواندر زنان گروه هدف مشکلات عمده سلامت روان شامل افسردگی ، اضطراب ، اختلال خواب و اختلال عملکرد جنسی است. بسياری از مواقع اختلالات روانی فوق ناشی از علائم جسمانی هيپو استروژنمی می باشند و گاهی در تشخيص افتراقی علائم ونشانه ها بايد مورد توجه قرار گيرند. به عنوان مثال اختلال خواب ممکن است ناشی از علائم وازوموتور ناشی از يائسگی بوده و با درمان آن بهبود يابد و يا ممکن است حملات اختلال وازوموتور شبانه به حساب اختلال اضطرابی گذاشته شود.مونوپوز28اختلالات دوران یائسگی

اسلاید 29: افسردگی : عمده ترين اختلا ل روانی در دوره يائسگی افسردگی است . بهترين راه برای پيشگيری از افسردگی و اختلال شناخت در اين گروه شيوه زندگی سالم با تاکيد بر حفظ وزن مناسب ( تغذيه صحيح ، فعاليت فيزيكی مناسب ) ، عدم استفاده از سيگار ، انجام فعاليتهای فكری و اجتماعی و گذراندن صحيح اوقات فراغت است. همچنين درمان مشكلاتی مانند چاقی ، فشارخون بالا و ديس ليپيدمی به رفع عوامل خطر اختلال شناخت کمك می کند .مونوپوز29

اسلاید 30: بیخوابی يکی ديگر از مشکلات سلامتی در اين گروه است .اگر شکايات زير به مدت حد اقل يک ماه در فرد ادامه داشته باشند نياز به مداخله وجود دارد :١- اشکال در به خواب رفتن٢- بيدار شدن مکرر شبانه٣- بيدار شدن در ساعات اوليه صبح و مشکل در به خواب رفتن مجدد۴- احساس خستگی و کسلی و نبودن نشاط با وجود ساعات خواب وخواب غير نيرو بخش عليرغم ساعات خواب کافیمونوپوز30

اسلاید 31: برای اداره اختلال خواب به نكات زير توجه کنيد :١ - علل طبی بيخوابی مانند درد ، مشكل ادراری ، تنفسی و ... را رد يا درمان شود . علل طبی شامل موارد زير می باشند :• وضعيت هاي همراه با درد (بدخيمي ها/آرتريت/ريفلاکس/اختلالات قلبي تنفسي) (Nocturia) • ناکتوريا ناشي از عفونتهاي ادراري• اختلالات اندوکرين يا متابوليك (بيماري هاي تيروييد/نارسايي کبد يا کليه)• ضايعات سيستم عصبي مرکزي (تروماي سر/ضايعات عروقي مغز)• اختلالات خواب مربوط به تنفس• مصرف مواد، قهوه،چای و ساير محر كها• الكل• ترك مصرف سيگارمونوپوز31

اسلاید 32: ٢- علل روانی بيخوابی شامل اختلالات اضطرابي، افسردگي واختلالات سايکوتيک می باشد.٣- ا گر بيخوابی به دليل علائم وازوموتور يا تعريق شبانه است ، با درمان اين اختلالات مشكل بيخوابی نيز بهبود می يابد .۴ – توصيه های بهداشت خواب در بسياری از موارد کمك کننده است :• قطع مصرف داروها يی مثل کافئين ، نيكوتين ، الكل ، و محرکها• پرهيز از چرت زدن روزانه• حفظ تناسب جسمانی به کمك برنامه تدريجی ورزش صبحگاهی• استفاده بيشتر از راديو يا مطالعه در حال آرامش به جای تماشای تلويزيون• حمام آب داغ ٢٠ دقيقه قبل از خواب• صرف غذا در ساعت معينی از روز• ميل نكردن غذای سنگين قبل از خواب• استفاده از روش آرام سازی هنگام غروب• فراهم کردن شرايط خواب راحتمونوپوز32

اسلاید 33: اختلا ل عملكرد جنسیاختلال عملكرد جنسی در زنان تحت تاثير عوامل روانی ، فيزيولوژيك و اجتماعی بوده و به ۴ گروه تقسيم می شود :اختلال در چرخه جنسی (اختلال ميل جنسی، desire ، اختلال برانگيختگی arousal، اختلال orgasm ) مقاربت دردناک يا dyspareuniaناشی از خشکی واژن .هورمون درمانی در رفع مشكل ديسپارونيا ناشی از خشكی و آتروفی ژنيتال موثر است. کاهش ليبيدو يا اختلال desire بيشتر تحت تاثير روابط قبلی زناشويی قرار دارد و مسائل فرهنگی بر آن موثر است . مونوپوز33اختلالات دوران یائسگی

اسلاید 34: مقاربت دردناك : خشكی واژن ناشی از کاهش استروژن با لوبريكانتها يا هورمون درمانی بهبود می يابد . بيان نياز های جنسی کمك کننده است. به بيماران توصيه شود که در زمان مناسبی بدون خشم و عصبانيت يا انتقاد از همسر در باره جنبه های مثبت روابط جنسی خود بی پرده گفتگو کنند و نياز های خود را بيان نمايند وتمايلات همسر خود را متقابلا مورد توجه قرار دهند . مونوپوز34

اسلاید 35: اقدامات لازم اوليه برای کمك به رفع اختلال عملكرد جنسیشناخت وجود مشكل عملكرد جنسی از اولين قدمهای يك مشاوره و ارتباط صحيح بين پزشك و بيمار است. در مورد مصرف داروها توسط بيمار سوال کنيد. برخی داروها مانند داروهای ضد فشار خون و داروهای ضد افسردگی عامل ايجاد اختلال فونکسيون جنسی هستند.هيپر پرولاکتينمی ، ديابت و کم کاری تيروئيد از عوامل طبی اختلال عملکرد جنسی می باشند .با حضور زوجين مشاوره انجام شود و درمورد منوپوز و تغييرات طبيعی آن توضيح دهيد .روابط بين فردی و عاطفی زوجين را اصلاح گردد.در باره ترس و اضطراب يا خجالت از برقراری تماس جنسی و شيوه مقابله با ان توضيح دهيد .مونوپوز35

اسلاید 36: اقدامات لازم اوليه برای کمك به رفع اختلال عملكرد جنسیمشكلات اوروژنيتال برای برقراری تماس جنسی رفع گردد.در صورت عدم موفقيت مشاوره ، آموزشها، اصلاح روابط بين فردی زوجين درمان دارويی را بر حسب نوع مشكل شروع می شود.در صورت وجود افسردگی باید درمان شود.بهترين درمان موجود برای اختلال عملكرد جنسی در خانمهای يائسه روزانه 2/5 ميليگرم تيبولون می باشد که داروی گرانی است و امكان استفاده وسيع از آن وجود ندارد .در صورت عدم موفقيت يا عدم امكان مداخله مناسب بيمار را به متخصص اعصاب و روان ارجاع گردد .مونوپوز36

اسلاید 37: ورزش و فعاليت جسمانی منظمورزش منظم سبب افزايش قدرت عضلانی ، افزايش چابکی بدن ، افزايش تعادل بدن ،افزايش قدرت و استحكام استخوانها ،کاهش احتمال زمين خوردن و شكستگی ناشی از آن می شود . بطور کلی فوايد فعاليت فيزيكی عبارت است از : سلامت قلب و عروق ،سلامت عصبی روانی ، سلامت دستگاه گوارش ، سلامت عضلات و استخوانها ، افزايش کيفيت زندگی ، کمك به کار و خلاقيت ،حفظ تعادل و تناسب وزن و بالاخره کاهش هزينه زندگی و بيماری و مرگ و مير . ورزش منظم يکی از راههای مهم پيشگيری از مهمترين بيماريهای دوره منوپوز يعنی استئو پوروزيس می باشد . مونوپوز37

اسلاید 38: فعاليت ورز شی بايد بگونه ای تنظيم شود که سبب فشار زياد بر استخوانها و افزايش احتمال شكستگی نشود . حرکات ورزشی زير برای پيشگيری از پوکی استخوان در زنان کمتر از ۶٠ سال موثر است :ورزشهای متحمل وزن بدن مناسب ترين تمرينها برای سلامت استخوانها و عضلات هستند. ورزشهايی مانند پياده روی ، دويدن آهسته ، کوه پيمايی انجام حرکات هوازی با شدت ملايم، بالا رفتن از پله ها ، ورزشهای راکتی از اين دسته هستند. انجام اين ورزشها سه بار در هفته هر بار به مدت ٣٠ دقيقه به پيشگيری از پوکی استخوان کمك می کند .تمرينهای قدرتی مانند کار با وزنه های دستی ، نوارهای ارتجاعی و دستگاههای متنوع وزنه برای افزايش توده و قدرت عضلانی و استحكام استخوانها . مونوپوز38

اسلاید 39: مقدار کلسيم غذايی دريافتی لازم برای گروه سنی 20 الی ۵٠ سال ١٠٠٠ ميليگرم روزانه و برای ۵١ سال و بالاتر، ١٢٠٠ ميليگرم روزانه است . فواصل دريافت مواد حاوی کلسيم برای جذب بهتر آن بايد حداقل 5 الی 6 ساعت باشد و هر بار از ۵٠٠ ميلی گرم کلسيم بيشتر مصرف نشود . مونوپوز39

اسلاید 40: مونوپوز40

اسلاید 41: بهترين منبع تامين کلسيم مورد نياز منابع غذايی حاوی کلسيم است . مقدار توصيه شده برای زنان 45 الی 60 سال 3 سهم از منابع غنی از کلسيم در روز است. اگر حداقل سه سهم منابع غنی کلسيم دريافت و جذب شود ، نياز به مكمل کلسيم وجود ندارد. متوسط سهم مصرف شده درهر روز می تواند ملاك ارزيابی و تجويزمكمل کلسيم قرار گيرد.مونوپوز41

اسلاید 42: افزايش دهنده های جذب کلسيم :کلسيم در روده کوچك جذب می شود .ميزان جذب آن بستگی به نوع کلسيم دريافتی ، چگونگی هضم آن و مقدار کلسيم بدن دارد. محيط اسيدی : برای جذب کربنات آلسيم محيط اسيدی لازم است . ترشح اسيد معده با مصرف غذا افزايش می يابد ، بنابراين بهتراست مكمل کربنات کلسيم همراه غذا مصرف شود . استروژن : هورمونی است که درکمك به جذب بهتر کلسيم نقش بازی می کند ، همچنين توليد ويتامين د را افزايش می دهد .لاکتوز: لاکتوز که کربوهيدرات مهم شير است ، با مكانيسم نا شناخته ای جذب کلسيم را افزايش ميدهد .نوع مكمل کلسيم مصرفی: ميزان دريافت مکمل کلسيم : هرچه دريافت کلسيم افزايش يابد ، جذب آن غير موثر تر خواهد شد . بنا بر اين بهتر است دريافت مکمل کلسيم در حداقل دوزمورد نياز تنظيم گردد و در هر بار مصرف نيز نبايد بيشتر از ۵٠٠ ميليگرم کلسيم دريافت شود و بين دريا فتها حد اقل 4 الی 6ساعت فاصله بيفتد . برای جلوگيری از عارضه توکسيسيتی کلسيم ، دريافت روزانه مکمل کلسيم نبايد بيشتر از ٢۵٠٠ ميلی گرم باشد .مونوپوز42

اسلاید 43: کاهش دهنده های جذب کلسيم :اگزاليك اسيد موجود در اسفناج ، لوبيای سويا و کاکائو ،چغندرقند، تانين موجود در چای و فيبر مواد غذايی به کلسيم باند شده و جذب آن را کاهش می دهد.داروهای مسهل و اسهال به هر دليلی نيز به علت سرعت عبور غذا از روده کوچك جذب کلسيم را کاهش می دهد.نسبت بالای دريافت املاح فسفر و منيزيم به کلسيم به علت رقابت با کلسيم در مصرف ويتامين D برای جذب سبب کاهش جذب کلسيم می شود .کافئين : مصرف زياد قهوه به صورت قهوه بدون شير ، شکلات ، چای پررنگ ونوشابه های کافئين دار دفع ادراری کلسيم را افزايش می دهد .مونوپوز43

اسلاید 44: دريافت کافي ويتامين D سبب افزايش جذب کلسيم، افزايش مقاومت عضلات وپيشگيری از سقوط و در نتيجه کاهش شکستگی می شود. جذب کلسيم نيز به سطح ويتامين بستگی دارد . کمبود ويتامين Dعلاوه بر آنكه سبب کاهش جذب کلسيم شده و ريسك شكستگی راافزايش ميدهد ، سبب کاهش قدرت عضلانی ، دردهای استخوانی ،وافزايش خطر ابتلا به بيماريهای مزمن متعددی از قبيل بيماريهای کارديو واسكولار ،اتوايمون و برخی سرطانها می شود.مونوپوز44

اسلاید 45: ويتامين D از طريق غذاهايی مانند ماهی و شير غنی شده و همچنين نور خورشيد تامين می شود . ٩٠ در صد ويتامين D مورد نياز بدن بطور معمول از طريق آفتاب تامين می شود . بطورکلی هفته ای سه بار هر بار ١٠ الی 15دقيقه در معرض آفتاب بودن صورت و دستها می تواند سطح مورد نياز ويتامين Dرا تامين کند . حداکثرمكمل ويتامين D دريافتی روزانه ۵٠ ميكروگرم يا 2000 واحد بين المللی است. آسانترين راه اصلاح کمبود ويتامين D پر کردن ذخاير آن با تجويز ۵٠٠٠٠ واحد ويتامين D هر هفته تا ٨ هفته است و ميزان نگهدارنده آن ۵٠٠٠٠ واحد ويتامين D يك تا دو بار درماه است. قرص ويتامين D حاوی ۴٠٠ واحد ويتامين D همراه با دريافت همزمان مواد غذايی و آفتاب ويتامين D مورد نياز را تامين می کند.در کسانی که نياز به مصرف مکمل کلسيم دارند و روزانه ٢ عدد قرص کلسيم D مصرف می کنند ، ويتامين D مورد نياز خود را نيز به ميزان 400 واحد دريافت می آنند .مونوپوز45

اسلاید 46: ميوه و سبزی: مصرف ميوه و سبزی برای تامين انواع ويتامينها،تامين آنتی اکسيدانها ،تامين برخی املاح و تامين فيبر مورد نياز بدن لازم است . به طور کلی سبزی ها و ميوه ها سبب کاهش چربی های بد خون ( کلسترول LDL )، کاهش ايجاد لخته در خون ، بهبود اکسيژن رسانی به عضله قلب و محافظت ازسلولهای قلبی، شريانی و مويرگی قلب ، کاهش خطر سرطان ، افزايش مقاومت بدن در برابر عفونت و تسريع در بهبود زخمها و کاهش عوارض يائسگی (گر گرفتگی ، کوفتگی و افسردگی ) می شوند .انواع آنتی اکسيدانها شامل ويتامين ها یA , C, E ومينرالها مانند سلنيوم ، روی و مواد مغذی گياهی از قبيل فلاونوئيد ها و کاروتنوئيد ها (به ويژه بتا کاروتن) میباشند . ميزان نياز به آنتی اکسيدانها در دوران يائسگی و سالمندی ، مواجهه مکرر يا طولانی مدت با آلودگی های هوا، مصرف روغنهای حاوی ترانس بالا يا مصرف مکرر غذا های سرخ کرده ، آماده و مارگارين افزايش می يابد .مونوپوز46

اسلاید 47: امگا ٣ امگا ٣ يک اسيد چرب ضروری است که در غذاهای دريايی بويژه ماهيهای چرب وجود دارد. اين اسيد چرب روی متابوليسم چربی و کلسترول ، موثر بوده و اثر محافظتی روی استخوان و عضله دارد .کمبود اين اسيد چرب فرد را مستعد ابتلا به بيماری قلبی عروقی ، ديابت ، استئوپورزيس ، آرتريت ، افسردگی و ساير اختلالات روانی ، آلزايمر و دمانس ،کاهش عملکرد ايمنی و انواع سرطان می سازد.ماهی تون تازه که يک ماهی چرب محسوب می شود منبع خوبی برای تامين نياز به امگا ٣ می باشد اما کنسرو آن گرچه انتخاب خوبی است اما به اندازه ماهی تازه مفيد نيست . نياز زنان در گروه سنی پری منوپوز با مصرف ۴ سهم ماهی تون در هفته تامين می شود. هر سهم ماهی ١۴٠ گرم می باشد . مکمل امگا ٣ به ميزان 2 الی 3 گرم روزانه همراه با مکمل ويتامين E ( ٢عدد کپسول ١ گرمی امگا ٣ و يک عدد قرص ۴٠٠ واحد ويتامينE ) برای حفظ سلامت قلب و عروق توصيه می شود. مکمل ويتامين E زيست فراهمی امگا ٣ را افزايش می دهد.مونوپوز47

اسلاید 48: فيتو استروژنهايکی از درمانهای طبيعی جايگزين استروژن ، انواعی از مواد غير استروئيدی هستند که خود يا متابوليتهای آنها دارای فعاليت استروژنی هستند و در اصطلاح به آنها فيتو استروژن گفته می شود. فيتو استروژنها شامل : ايزوفلاونها از قبيل دانه سويا ، عدس ، نخود – ليگنانها مثل دانه کتان ، غلات، شبدر قرمز ،سبزيها ، ميوه ها – و کومستانها مانند آفتابگردان و جوانه لوبيا هستند .بيشترين تاثير گزارش شده فيتو استروژنها در مطالعات انسانی ، تاثير پروتئين سويا بر کاهش سطح LDLکلسترول می باشد. مصرف روزانه ٢۵ گرم پروتئين سويا برای هيپر کلسترولمی توصيه می شود . اين مقدار پروتئين با مصرف روزانه يک سوم فنجان سويای پخته يا برشته قابل تامين است . مونوپوز48

اسلاید 49: هورمون در مانی جايگزين (HRT)انديکاسيون ها ی هورمون درمانی : درمان گرگرفتگی و تعريق شبانه و اختلالات خواب ناشی ازآن بهترين انديكاسيون انجام HRTاست . همچنين روابط جنسی ، چروکهای پوست و Body shape در اثر هورمون درمانی بهبود می يابد.خونريزيهای نامنظم رحمی نيز پس از اطمينان خاطر از عدم ارتباط آن با سرطانها با درمانهای هورمونی بهبود می يابند.هوررمون درمانی باعث افزایش تراکم استخوانی و کاهش خطر شکستگی مهرها و لگن می شود. اما باتوجه به اثرات ديگر آن هورمون درمانی به عنوان پيشگيری ودرمان اوليه استئوپورزيس توصيه نمی شود و سايرداروها ترجيح داده می شوند. مگرآنكه دليل ديگری بجز استئو پوروزيس برای تجويز استروژن وجود داشته باشد.مونوپوز49

اسلاید 50: کنترا انديكاسيونهای هورمون درمانی:سرطان پستان يا رحم و ساير تومورهای وابسته به استروژنخونريزی غير طبيعی نامعلوم از مهبلسابقه لخته شدن خون درپاها يا ريه هابيماری فعال کبدسنگ کيسه صفرا يا بيماری کيسه صفراتريگليسريد بالاتر از ۴٠٠مونوپوز50HRT برای پيشگيری اوليه و ثانويه از بيماری عروقی کرونر ، مغز و عروق محيطی توصيه نمی شود. در آموزشها تاکيد بر لزوم تغيير شيوه زندگی با توجه به افزايش خطر بيماری قلبی عروقی به دليل برداشته شدن اثر محافظتی استروژن در دوره يائسگی در آموزشها ضروری است .

اسلاید 51: تصميم گيری برای شروع HRT به عوامل زير بستگی دارد :وجود علائم يائسگیشرايط سلامت فردنظر و ترجيح شخصی فرد با توجه به مشکلات و مزايای هورمون درمانیخطرهای موجود برای بيماری مزمن خاص در بيمارجايگزينهای دارويی ديگرايجاد تعادل بين ريسکها و مزايای درمان هورمونی توسط پزشک و بيماروجود امکان انجام معاينات و آزمايشهای لازم برای شروع و ادامهHRT مونوپوز51

اسلاید 52: اقدامات لازم قبل از انجام هورمون درمانی : تستهای روتين بويژه پروفايل چربی خون ، تستهای کبدی وماموگرافی الزامی است . در صورت وجود امکانات بهتر است سونوگرافی لگن انجام شود . پاپ اسمير در چارچوب مراقبتهای روتين انجام گيرد . برای شروع هورمون درمانی بايد اطلاعات کافی در اختيار مراجعه کننده قرار گرفته و درمان با کمترين دوزآغاز شود و در صورت لزوم بتدريج دوز دارو افزايش يابد . همچنين قطع دارو بايد بتدريج صورت گيرد تا عود علائم اتفاق نيفتد . طول مدت درمان در هر فرد بايد کوتاهترين زمان مورد نياز برای درمان را شامل شده ( ترجيحا کمتر از ۵ سال ) و پیگیری بيماراز نظر فشارخون، معاينات عمومی ، معاينه لگنی ، پروفايل ليپيد و ما موگرافی به صورت سالانه و پاپ اسمير طبق برنامه روتين انجام گيرد.در صورت استمرار هورمون درمانی بيش از يک سال مشاوره با متخصص زنان انجام گيردمونوپوز52

اسلاید 53: تنظيم خانوادهيک زن مسن تر در حوالی سن يائسگی در صورتی که شرايط خاص پزشکی نداشته باشد ، برای پيشگيری از حاملگی می تواند از هر متدی استفاده نمايد . در واقع سن يک زن به تنهايی محدوديتی برای نوع کنترا سپتيو مورد استفاده ايجاد نمی کند ، اما در دوره پری منوپوز در انتخاب متد بايد به نکات زير توجه کرد :زنان بالاتر از ٣۵ سال سيگاری با هر تعداد سيگار مصرفی روزانه نمی توانند از قرصهای ترکيبی پيشگيری از بارداری يا ساير روشهای استروژنی استفاده کنند .زنان بالاتر از ٣۵ سال که بيش از ١۵ سيگار در روز استعمال می کنند از روش تزريقی ماهانه نيز نبايد استفاده کنند.زنان بالاتر از ٣۵ سال مبتلا به ميگرن نبايد از روشهای هورمونی استفاده کنند .روشهای پروژستينی تنها (قرص ، تزريقی) انتخاب خوبی برای زنانی است که محدوديت مصرف استروژن دارند.مونوپوز53

اسلاید 54: پروژستين ها مانند DMPA در طول مدت مصرف ، دانسيته مينرال استخوان را مختصرا کاهش ميدهند ولی مشخص نيست اين کاهش دانسيته روی ريسک شکستگی بعدی استخوان در دوره بعد از منوپوز نيز موثر است يا خير . قرصهای پيشگيری اورژانسی از بارداری در هر دوره سنی از زندگی زنان می تواند مورد استفاده آنان قرار گيرد حتی در افرادی که نمی توانند بطور مستمر از روشهای هورمونی استفاده کنند. استفاده از قرصهای پيشگيری اورژانسی از بارداری مانعی ندارد .وازکتومی و TL برای آن دسته از زنان که خانواده خود را تکميل نموده اند انتخاب مناسبی است . کاندوم و سا ير روشهای انسدادی با توجه به کاهش قدرت باروری در اين گروه انتخاب خوبی است . آیودی مسی يا هورمونی نيز مناسب بوده و ميزان دفع خودبخود آن با افزايش سن خانمها کاهش می يابد.مونوپوز54تنظيم خانواده

اسلاید 55: زمان توقف استفاده از روشهای پيشگيری از بارداری ١٢ ماه بعد ازآخرين قاعدگی است که مئوپوز قطعی به وقوع می پيوندد. توجه به اينکه متدهای هورمونی سبب منظم شدن قاعدگيها و ادامه آن می شوند، در حين مصرف اين روشها تعيين زمان شروع منوپوز قطعی را نمی توان تعيين نمود . در اين حالت بهتراست فرد پس از قطع روش هورمونی از روشهای غير هورمونی استفاده کند تا به طور طبيعی قاعدگی قطع شده و ١٢ ماه از آخرين قاعدگی بگذرد.مونوپوز55تنظيم خانواده

اسلاید 56: آزمایشات در زنان 45 الی 60 سال آزمايشات زير انجام ميشود : مونوپوز56

اسلاید 57: 57Thalassemiaموفق باشید