بهداشت کشاورزی

بهداشت کشاورزی

اسلاید 1: بهداشت كشاورزي

اسلاید 2: طرح بهداشت كشاورزيصنعت كشاورزي يكي از بخش هاي مهم وبا ارزش هر جامعه است ودرصد زيادي از شاغلين دراين بخش فعاليت دارندوتقريبا“ از مشاغل پايه جهت تامين غذااست.با توسعه بخش كشاورزي وورود تكنولوژي جهت بهره برداري مطلوبتر وتوليد اقتصادي تر به تبع عوامل زيان آور متعددي وارد اين بخش از محيط كار شده است.وهمين امر باعث شده كه سلامت شاغلين كشاورزي در معرض خطر قرار گيرد.طبق برآورد سازمان بين المللي كار سالانه حدود 170 هزار نفر از كشاورزان جان خود را از دست مي دهند .تعريف بهداشت كشاورزي :بهداشت كشاورزي علمي است كه با شناسائي ، ارزيابي وكنترل عوامل وشرايط زيان آور محيط كار وانجام مراقبت هاي بهداشتي ودرماني حافظ سلامتي كشاورزان باشد.اهداف طرح بهداشت كشاورزي :1- آموزش و ارتقاء سطح آگاهي كشاورزان در خصوص عوامل زيان آور اين شغل2- بازديدوبهسازي واحدهاي كشاورزي 3- تعيين سطح سلامت شاغلين كشاورز

اسلاید 3: كشاورزي از ديدگاه بهداشت حرفه اي:كشاورزي صنعتي : به كشاورزي گفته مي شود كه درآن مكاني به نام كارگاه وجود دارا كه درآن كارگاه كارگران تحت سرپرستي كارفرما فعاليت دارند.به استناد ماده 85 قانون كار كليه مقررات كارگاه در بخش كشاورزي صنعتي اعمال مي گردد.اين واحدها شامل : مرغداري ها ، گاوداريها ، پرورش طيور صنعتي ،پرورش ماهي وكشت گلخانه ايكشاورزي سنتي : كليه باغات بدون حصار ، مزارع ، دامداري خانگي در اين گروه قرار مي گيرد. در اين گروه بايستي به اولويت هاي زير توجه نمود:بيماريهاي مشترك انسان ودام ، سموم وعوارض آن ، خطر ماشين آلات كشاورزيمعاينات اين گروه بايستي جهت سرپرستان خانوار درهر روستا با هماهنگي خانه بهداشت انجام گردد.

اسلاید 4: روشهاي ارتقاء سهم مشاركت كشاورزان در برنامه بهداشت كشاورزي1- تشكيل جلسات آموزشي توجيهي براي تعاوني ها واتحاديه هاي كشاورزي ومروجين كشاورزي در خصوص اهداف برنامه2- هماهنگي با سازمان جهاد كشاورزي جهت جلب مشاركت تعاوني ها وتشكل هاي مرتبط در راستاي بهسازي كارگاههاي كشاورزي3-تهيه ، تدوين واجراي برنامه هاي آموزشي مدون براي كشاورزان واجراي آن از طريق سيستم شبكه با مشاركت جهاد كشاورزي ،مسئولين اتحاديه وتشكل هاي صنفي4- جلب مشاركت سازمان آموزش وپرورش جهت آموزش بهداشت كشاورزي در مدارس روستائي 5- مشاركت شوراهاي اسلامي روستا ودهياران در برنامه6- استفاده از سيستم تشويق براي كشاورزان فعال در امر بهسازي وبهداشت كشاورزي7- فعال نمودن برنامه رابطين بهداشتي در سطح روستاها در ارتباط با برنامه بهداشت كشاورزي8- استفاده از رسانه هاي گروهي ومطبوعات محلي صدا وسيماو...

اسلاید 5: بازديد وبهسازي كارگاههاي كشاورزي1- اين واحد ها شامل : دامداري ،مرغداري ، پرورش ماهي ، پرورش طيور صنعتي وگلخانه ها مي باشد.2- به استناد ماده 85 قانون كار اين واحد كارگاه محسوب شده و در هنگام بازرسي فرمهاي بازديد ومصوب تكميل گردد.3- بازديدها توسط كارشناسان وكاردانهاي مراكز بهداشتي ودرماني ( محيط وحرفه اي ) بر اساس قوانين وضوابط بهداشت حرفه اي وقانون كار انجام گيرد.4- كليه تاسيسات وتسهيلات كارگاه ( ساختمان ، سرويس هاي بهداشتي ، آب ، دفع فاضلاب و... ) بر اساس آيين نامه تسهيلات كارگاه ساخته شده باشد.5-در ارتباط باكارگاههاي خانگي وسنتي كشاورزي( باغات بدون حصار ،مزارع ، دامداري خانگي و...) بهسازي از طريق آموزش وتوجيه كشاورزان صورت پذيرد .

اسلاید 6: حفظ سلامت شاغلين مرغداريها ، دامداريها ، شيلات وآبزيان ، كشت گلخانه اي1- ايجاد تسهيلات بهداشتي رفاهي براي شاغلين بخش كشاورزي مثل : رختكن وحمام ، اطاق استراحت وغذاخوري ، تامين آب آشاميدني سالم بر اساس آيين نامه تاسيسات وتمهيدات بهداشتي ( ماده 156 قانون كار )2- تامين وسايل حفاظت فردي مناسب ( لباس كار ، كفش ، ماسك و... )3- انجام معاينات دوره اي در كارگاههاي مشمول4- تشكيل كميته حفاظت فني وبهداشت كار در كارگاههاي مشمول5- آموزش پزشكان خانواده جهت انجام معاينات دوره اي شاغلين

اسلاید 7: عوامل زيان آور درمحيط كار كشاورزي 1- عوامل زيان آور فيزيكي (سروصدا ،ارتعاش ،اشعه مضر،گرما وسرما)2- عوامل زيان آور شيميائي ( گردوغبار ، گازوبخارات ، سموم وآفت كش ها )3- عوامل زيان آور بيولوژيك (قارچها ، انگلها ، باكتريها ، ويروسها )4- عوامل زيان آور ارگونومي ( طرز كار نامناسب ، ابزار كار نامناسب وحمل بار )سروصدا:اگر فرد در فاصله يك متري از گوينده قرار گيرد ونتواند صحبت معمولي طرف مقابل را بشنود در يك محيط پرسروصدا قرار گرفته است.عوارض ناشي ازسرو صدا :كاهش شنوائي ودر تماسهاي طولاني مدت ايجاد سنگيني گوشبالا رفتن فشار خون وضربان قلبناراحتي هاي رواني مانند اثر بر خواب وروابط اجتماعي اثرات واختلالات رواني – هيجان – تحريك پذيريكاهش راندمان كاري افزايش ريسك حوادث

اسلاید 8: كارگران در معرض :- رانندگان تراكتور- كمپاين و...كارگراني كه با اره برقي چوب بري كار مي كنندمتصديان تلمبه خانه ها وموتورهاي آبكشاورزان در معرض ماشين آلات كشاورزكنترل سروصدا :بازديد مرتب وسرويس به موقع ماشين آلاتجدا كردن ويا محصور كردن عامل ايجاد صدا ( اطاقك براي تراكتور)كاهش ساعت تماس با صداانجام معاينات پزشكي وتست شنوائي سنجياستفاده از وسايل حفاظت فرديارتعاش :ارتعاش عاملي است كه به عضلات بدن فرصت كافي جهت استراحت نمي دهدوعضلات براي مدت طولاني در حال انقباض باقي مي مانند.

اسلاید 9: عوارض ناشي از ارتعاش :1- اختلالات ستون فقرات2- اختلالات گوارشي3- اختلالات عصبي ورواني كارگران در معرض:رانندگان تراكتور وكمباين وماشين آلات كشاورزي مرتعشكارگراني كه با اره برقي چوب بري كار مي كنندكنترل ارتعاش :- تغيير قطعات يا وسايلي كه در دستگاه موجب لرزش مي شودتغيير صندلي ثابت تراكتور با پوشش نرم وقابل ارتجاعاستفاده از دستكش وكفش هاي مخصوصاشعه مضر :نور خورشيد به طور طبيعي داراي اشعه ماوراء بنفش بوده كه قرار گرفتن در معرض مستقيم نور آفتاب خطراتي براي انسان ايجاد مي كند.

اسلاید 10: عوارض ناشي از اشعه :سوختگي پوست با درجات متفاوتآسيب به چشمايجاد چين وچروك در صورتدر تماس هاي طولاني مدت سرطان پوستكارگران در معرض :كشاورزان در مناطق روباز ، ماهيگيران ،دامداران ،جنگلبانان وچوپانانكنترل اشعه مضر:پوشش مناسب تمام قسمت هاي باز بدناستفاده از كلاه لبه دار ودستكشاستفاده از سايبان در هنگام استراحتخودداري از كار درساعت 12-16 به دليل اينكه بيشترين اشعه مضر دراين ساعت به زمين مي رسداستفاده از عينك مخصوصاستفاده از كرم هاي محافظ پوست

اسلاید 11: گرما :اگر ميزان حرارت ورطوبت محيط كار زياد باشد عوارضي ايجادمي گردد.عوارض ناشي از گرما:گرمازدگي ( كار در محيط گرم وخشك )جوشهاي گرمائي ( كاركردن در محيط گرم ومرطوب )اختلالات عصبي – روانيخستگي گرمائي (كارگراني كه در حين كار عرق زيادي مي كنند ) كارگران در معرض:كشاورزان ،دامداران ،جنگلبانان ،ماهيگيران وچوپانانكنترل گرما:پوشش مناسب واستفاده از لباسهاي نخي وگشادنوشيدن مايعات خنك به مقدار زيادرعايت زمان استراحت وكاررعايت بهداشت فردي واستحمام مرتبخنك كردن بدن

اسلاید 12: سرما :مطلوبترين حرارت براي زندگي 21 درجه سانتيگراد با رطوبت 50 درصد وجريان هوائي درحدود 10 سانتيمتر درثانيه مي باشدوقتي بدن درمعرض سرماي شديد قرار ميگيرد سيستم دفاعي ديگر قادر به مبارزه نمي باشد وبه تدريج حرارت مركزي بدن كاهش مي يابد .عوارض ناشي از سرما :سرمازدگي عمومي ( لرز شديد ،دردشديد عضلاني بخصوص درناحيه پشت گردن ،بالا رفتن فشارخون ،افزايش تهويه ريوي ) ، كهير وسرخ شدن پوست ، مرگ دراثر سرمازدگي همراه بيهوشيسرمازدگي موضعي (يخ زدگي اندامهاي دست وپا وقطع عضو)كارگران درمعرض :كشاورزان ،دامداران،ماهيگيران ،جنگلبانان ،چوپانانكنترل سرما:استفاده از پوشش مناسب ولباس گرم استفاده از غذا ونوشيدني گرم درمحيط گرماستفاده از چادرهاي مخصوص براي گرم شدنرعايت فواصل استراحت وكاراستفاده از كفش ،كلاه ودستكش مناسب وعدم پوشيدن كفش يا دستكش تنگ ولباس خيس

اسلاید 13: گردوغبار: در ضمن فعاليتهاي مختلف كشاورزي نظير اره كردن ،خردكردن ، غربال كردن وغيره ذراتي ايجاد مي گردد كه گردوغبار ناميده مي شوند. مثالهاي زيربرخي ازگردوغبارهايي هستند كه ممكن است كشاورزان درمعرض آنها قرارگيرند.كودها:كودهاغني ازموادنيترات معدني وآلي هستندكه به همراه فسفاتها وپتاسيم باعث پرورش ورشدگياهان مي شوند.علف كشهاوآفت كشها گردوغبارهاي گياهي: مانندگردوغبارپنبه،تنباكو،چاي،توتون،قهوه،كاكائو،نيشكر،سبوس غلات گردوغبارهاي حيواني: گردوغبارهاي ناشي ازموادحيواني نظيراستخوان،پر،شاخ،مو،پشم وغيره علاوه برايجادآلرژي ممكن است بعلت آلودگي ميكروبي وياقارچي بيماري ريوي ايجادنمايند.

اسلاید 14: عوارض ناشي از گردوغبار: انواع خاص ازپنوموكونيوزيس ها تب ،سرفه ،كوتاه شدن نفس دراثرمواجهه باگردوغبار يونجه احساس سوزش وخارش درگلو وبيني سرفه وحملات شبيه آسم دراثر مواجهه با گردوغبارپنبه كارگران درمعرض : رانندگان تراكتور ،كمباين ،خرمنكوبها كارگران كود پاشي ،كارگران چوب بري كارگران دامداري ها ، مرغداريها كارگران انبارهاي غلات وعلوفه ويونجه كارگراني كه درمزارع پنبه ونيشكر فعاليت مي نمايند

اسلاید 15: راههاي كنترل گردوغبار:- استفاده از وسايل مكانيزه كه مانع از تماس كارگران با منبع توليد گردوغبار شوداستفاده از وسايل حفاظت فرديحمل ونقل يونجه ،علوفه وغلات به طوري كه باعث كاهش گردوغبار رعايت بهداشت فردي وانجام معاينات بهداشتيگازوبخار :گازوبخارجزو عوامل زيان آور شيميائي بوده ، بعضي از انواع ممكن داراي رنگ مشخص ويا بوي خاص باشندمانند گاز سولفيد هيدروژن در مخازن فاضلاب ويا گاز كلر ، ممكن است فاقد رنگ وبوي مشخص باشندمانند گاز دي اكسيد كربن ومونواكسيد كربن كه در اثر كاركردن با ماشين هاي كشاورزي نظير تراكتور ايجاد ميگردد. سموم :سم ماده يا موادي است كه داراي منشاء گياهي ، حيواني ويا شيميائي بوده كه از راههاي مختلف ( تنفس ،پوستي ، گوارشي )مي تواند ايجادمسموميت نمايد.

اسلاید 16: كارگران در معرض گازوبخار وسموم :كارگرانيكه در تهيه وآماده سازي سموم فعاليت مي نمايندكارگرانيكه درامر نگهداري سموم وكود شيميايي فعاليت مي كنندكارگران مرغداري ها ودامداري هاباغبانانكشاورزاني كه درانبارهاي غلات وعلوفه فعاليت مي كننداثرات گازوبخار وسموم :انواع خاص بيماريهاي ريوي آسممسموميت ناشي از سموم آفت كش درجه شدت عوامل زيان اوربه عوامل زيربستگي دارد:راه ورودبه بدننوع ماده شيمياييمدت تماس با ماده شيميايي

اسلاید 17: چگونه از خطر سموم در امان باشیم

اسلاید 18: راههای ورود سموم به بدن1- تنفس2- پوست3- خوراکی

اسلاید 19: نگهداری سموم1- دور از دسترس اطفال2- هیچوقت آن را در محل زندگی (آشپزخانه ، اطاقها ) قرار ندهیم.3- سموم را در ظرف یا قوطی مخصوص خود نگهداری کرده تا اشتباهی مصرف نشود.4 – بعد ازهر بار مصرف در آن را ببندیم.5- زنان باردار، اطفال وافراد مسن نباید با سموم کار کنند.

اسلاید 20: میزبانهاپرندگان وحشی ، مرغ وخروس، بوقلمون، پرندگان زینتی، شتر مرغ، اردک وغاز

اسلاید 21: در چه شرایطی باید سم را مصرف کنیمسم به هیچ وجه نباید با بدن تماس پیداکند: دستکش ، عینک مخصوص که کناره های آن بسته است ، ماسک یا پارچه تمیزی که روی دهان و بینی را بپوشاند.موقع سم پاشی خوردن آب وغذا ممنوع است.اگر سم به چشم پاشیده شد فوراً با آب فراوان شسته شود.اگر روی بدن ریخته شد محل را با آب وصابون بشویید. انجام سمپاشی در ساعات صبح و پشت به باد انجام شود.

اسلاید 22: مطالب نوشته شده روی بسته ها وقوطی های سموممورد مصرف سمنسبت حل کردن سم با آب یا نفتموقع سم پاشیدوره کارنس عوارض ایجاد شده در اثر مسمومیت واقدامات انجام شده تا رسیدن به پزشک

اسلاید 23: بعد از سمپاشی چکار باید کرد1- سمی که در پمپ سمپاش باقی میماند نباید داخل آب جاری ریخته شود.لباس ها و وسایل کار در پایان شسته شود.قوطی یا ظرف خالی را همین طور رها نکنیم.

اسلاید 24: مسموم کیست: وارد شدن سم به بدن از یکی از راهها.علائم مسمومیت بسته به نوع سم ، مقدار آن و مدت زمان گذشته از مسمومیت متفاوت است. اما به طور کلی سرگیجه ، حالت تهوع واستفراغ ، دل درد ، عرق کردن ، رنگ پریدگی و خواب آلودگی وجود دارد.انواع مسمومیت: حاد ومزمن

اسلاید 25: کمکهای اولیه1- سوال از مسموم و اطرافیان در مورد ماده ای که خورده شده یا با آن تماس داشته.2- خواندن برچسب روی ظرف سم3- خارج نمودن مسموم از محل سمپاشی ونگهداری در هوای آزاد4- خارج کردن لباسهای آلوده به سم5- شستن محل های آلوده به سم با آب وصابون6- گرم نگه داشتن بیمار7- اگر سم داخل چشم ریخت ، شستن با آب فراوان حدود 15دقیقه8- اگر سم به تازگی خورده شده ، وادار به استفراغ (تحریک ته حلق ، خوراندن آب نمک) کنیم.9- باز نگه داشتن راههای هوایی10- ارجاع به مرکز بهداشتی درمانی (قوطی سم نیز فرستاده شود)

اسلاید 26: راههاي كنترل وپيشگيري سموم:نصب تهويه مناسب در انبارهاوسيلوهااستفاده از سموم با غلظت تجويز شدهاستفاده از وسايل حفاظت فرديعدم سمپاشي درهنگام باد وهواي بسيار گرمسمپاشي پشت به باددفع صحيح ظروف حاوي سمومعدم استعمال دخانيات در هنگام سمپاشيخودداري از خوردن وآشاميدن درهنگام سمپاشي

اسلاید 27: كارگران در معرض قارچها :كشاورزاني كه درانبارهاي علوفه ويونجه فعاليت مي كنندكشاورزاني كه در بريدن درختان وانبار هيزم وشاخ وبرگ فعاليت دارندكارگراني كه در توزيع ونگهداري خوراك دام وطيور فعاليت مي كنندماهيگيران دامپزشكان ودامدارانكشاورزاني كه درامر كود پاشي فعاليت مي كنندكشاورزان ودامداراني كه دراصطبل ها كار ميكنندراههاي كنترل وپيشگيري قارچها : رعايت بهداشت فردياستفاده از كودهاي حيواني واجتناب از مصرف كودهاي انساني استفاده از وسايل حفاظت فردياستحمام مرتب

اسلاید 28: مشاغل در معرض ويروسها :كشاورزان دامداران ودامپزشكانكارگران مرغداري هاراههاي كنترل وپيشگيري از ويروسها:رعايت بهداشت فردي ومراقبت هاي بهداشتي به هنگام كاراستفاده از وسايل حفاظت فردي مناسبمعدوم نمودن دام بيمارعدم تماس با پرندگانانجام معاينات پزشكي

اسلاید 29: كارگران درمعرض باكتريها:كشاورزاندامداران ودامپزشكانكارگران مرغداريهاراههاي كنترل وپيشگيري از باكتريها :انجام واكسيناسيونضدعفوني اماكن آلوده به فضولات وترشحات حيوانات بيمارجداسازي حيوانات آلودهآموزش بهداشت به افراد درمعرض خطر وآشنا نمودن آنها با بيماريگندزدايي مرتب اصطبلپاستوريزه كردن شيرو فرآورده هاي آن

اسلاید 30: كارگران در معرض انگلها:شاليكارانكشاورزاني كه با آب وخاك آلوده وكودهاي حيواني سروكار دارندكشاورزان مزارع نيشكر وتوتون وچايكارگران مرغداريها واصطبل دارانراههاي كنترل وپيشگيري از انگلها:احداث توالتهاي بهداشتي بخصوص درمزارع بزرگاستفاده از وسايل حفاظت فرديرعايت بهداشت فردي ومراقبت هاي بهداشتي هنگام كاراستفاده از سبزيجات سالم

اسلاید 31: عوامل زيان آور ارگونومي :طرز كار نامناسب - ابزار آلات نامناسبحمل باركارگران در معرض :شاليكارانكشاورزان باغبانانرانندگان تراكتوروكمباين وماشين آلات كشاورزيكارگران چوب بريمرغداريهادامداران

اسلاید 32: تعريف ارگونومي = ( علم راحتي ) ارگونومي دانشي است كه به رابطه ميان انسان ، ماشين ومحيط پيرامون او مي پردازد وطراحي وسايل ودستگاههاي مورد استفاده را به گونه اي پيشنهاد مي كند كه راحتي ، دسترسي ،ايمني وبازدهي را بالا برده ودشواري ،خطر ،خستگي وهزينه ها را كاهش مي دهد.ارگونومي دانش مطالعه ويژگيها وخصوصيات انسان به منظور طراحي مناسب محيط كار وزندگي مي باشد.

اسلاید 33: ارگونومي در دوزمينه عمده بكار گرفته مي شود:1- تناسب فرد با شغل ( انتخاب افراد از نظر توانايي آنها براي انجام وظايف)2- تناسب شغل با فرد(تجهيزات ، وظايف و تشكيلات طوري طراحي شوند كه با قابليت ها ومحدوديت هاي افراد متناسب باشد.هدف ارگونومي :- تقليل فشارهاي كار، خستگي وفرسودگي كه در اثر كاركردن ايجاد مي شود- تطبيق وتغيير دستگاهها با وضع صحيح بدن - حمايت وحفاظت ازكارگرنه ازدياد محصول وبازدهي

اسلاید 34: پيشگيري از اختلالات اسكلتي – عضلاني :خودداری از حرکات یکنواخت وتکراریرعایت فواصل کار واستراحتکاهش ساعت کاریاستفاده از ابزار آلات مناسب با دسته هایی که خمش مناسب داردمراقبت های پزشکیخودداری از خم شدن های مکرر و زانوزدن های مکرررعایت اصول بلند کردن بارخودداری از چرخاندن وانحراف بیش از حد مچ دستها

اسلاید 35: خدا نگهدار سلامت باشید16