بکارگیری چارچوب COBIT در ارایه روشی برای برنامه ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات همسو با کسب و کار
اسلاید 1: بكارگيري چارچوب COBIT در ارايه روشي براي برنامه‌ريزي استراتژيك فناوري اطلاعات همسو با كسب و كارمرتضي علاالدينيافشين دانشورمونا رشيدي راد
اسلاید 2: طرح مسألهبرنامه‌ريزي استراتژيك در حوزه فناوري اطلاعات به يكي از مباحث داغ در جهان و به تبع آن در كشورمان، ايران تبديل گرديده است.ورورد مبحث برنامه‌ريزي استراتژيك از حوزه علوم مديريتي به حوزه علوم مهندسي، بيشتر با همان منطق حكمفرما بر مسايل مديريتي همراه بوده، كمتر به نيازها و الزامات فناوري اطلاعات توجه شده است.در سال‌هاي اخير مقالات و كتب زيادي در زمينه‌هايي نظير همسويي كسب و كار و فناوري اطلاعات يا مباحث حاكميت فناوري اطلاعات منتشر شده، اما باز هم فقدان روشي براي تعيين عناصر استراتژيك در حوزه فناوري اطلاعات سازمان بر مبناي رويكردها و راهكارهاي مرتبط با اين موضوعات، احساس مي‌گردد.
اسلاید 3: طرح مسألهمطالعه انجام شده توسط مؤسسه مكنزي در سال 2007 نشان مي‌دهد كه تنها 43% مديران امريكاي شمالي توانسته‌اند از بكارگيري فناوري اطلاعات در سازمان خود، خلق ارزش كنند.گرچه بنا به تحقيق مكنزي 79% سازمان‌هاي امريكاي شمالي توانسته‌اند كسب و كار خود را با فناوري اطلاعات همسو سازند، اما در بيشتر اين موارد، همسويي ايجاد شده در سطح زيرساخت فناوري اطلاعات بوده، همسويي در سطح استراتژي و حاكميت فناوري اطلاعات تنها 45% است.مطالعه انجام شده بر روي بيش از 600 سازمان اروپايي نيز نشان مي‌دهد كه امتياز همسويي در آنها به طور متوسط برابر 57 از 100 است.D. Craig, K. Kanakamedala, and R. Tinaikar, The next frontier in IT strategy: A McKinsey Survey, McKinsey Quarterly, Spring 2007.B. Cumps, S. Viaene, G. Dedene, and J. Vandenbulcke, An Empirical Study on Business/ICT Alignment in European Organisations, in 39th Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS), 2006.
اسلاید 4: پيشينه: همسويي كسب‌وكار و فناوري اطلاعاتهمسويي فناوري اطلاعات و كسب و كار مفهومي است كه از دهه 1970 مطرح بوده، اما تا زمان ارايه يك مدل سيستماتيك توسط هندرسون و ونكاترامن در دهه 1990 مديران قادر به ايجاد همسويي بين اين دو مقوله در سازمان خود نبودند.در مدل همسويي استراتژيك (هندرسون و ونكاترامن) همسويي بين چهار حوزه مختلف دروني (زيرساخت و فرايندهاي سازمان و زيرساخت و فرايندهاي فناوري اطلاعات) و بيروني (استراتژي كسب و كار و استراتژي فناوري اطلاعات) در قالب دو نوع ارتباط افقي (يكپارچگي عملكردي) و عمودي (تناسب استراتژيك) مورد بحث قرار گرفته است.P. Coleman and R. Papp, Strategic Alignment: Analysis of Perspectives, in Southern Association for Information Systems (SAIS) Conference, Florida, USA, 2006, pp. 242-250.J. C. Henderson and N. Venkatraman, Strategic alignment: Leveraging information technology for transforming organizations, IBM Systems Journal, vol. 38, no. 2&3, pp. 472-484, 1999, (vol. 32, no. 1, 1993, reprint).
اسلاید 5: پيشينه: رهيافت‌هاي مختلف ايجاد همسوييR. Kazman and H. M. Chen, Aligning Business Models, Business Architectures, and IT Architectures, news@sei interactive, vol. 5, no. 2, Second Quarter 2002.
اسلاید 6: پيشينه: حاكميت فناوري اطلاعاترهيافت‌هاي مختلف براي ايجاد همسوييمبتني بر معماريمبتني بر ارتباطات (اجتماعي)مبتني بر حاكميتمديريت كارآيي كسب و كار: BSCمديريت سرويس‌هاي فناوري اطلاعات: COBIT و ITILCOBIT چارچوبي براي استقرار حاكميت فناوري اطلاعاتبه اعتقاد مؤسسه ITGI و بسياري از پژوهشگران اين حوزه، COBIT يك چارچوب پذيرفته شده و كاربردي بين‌المللي در زمينه حاكميت فناوري اطلاعات و مبتني بر تجارب موفق مديريتي در زمينه امنيت و كنترل بوده، براي همسوسازي فناوري اطلاعات با اهداف كسب و كار، ارايه ارزش و مديريت مخاطرات مناسب است.M. Ernest and J. M. Nisavic, Adding value to the IT organization with the Component Business Model, IBM Systems Journal, vol. 46, no. 3, pp. 387-403, 2007. S. C. Misra, V. Kumar, and U. Kumar, A strategic modeling technique for information security risk assessment, Information Management & Computer Security, vol. 15, no. 1, pp. 64-77, 2007.
اسلاید 7: پيشينه: برنامه‌ريزي استراتژيك فناوري‌اطلاعاتروش‌هاي فعلي برنامه‌ريزي استراتژيك فناوري اطلاعات، عمدتاً همان روش‌هاي معمول برنامه‌ريزي استراتژيك در حوزه كسب و كار هستند.نكته مهم در طراحي يك روش برنامه‌ريزي استراتژيك فناوري اطلاعاتارتباط جهت‌گيري‌هاي استراتژيك كسب و كار با فناوري‌هايي كه مي‌توانند سبب ارتقاي سازمان در اين جهت‌گيري‌ها شوندتمركز روي توصيف روشن اين كه سازمان براي دستيابي به مزاياي رقابتي، مزاياي استراتژيك، بهبود كارآيي كسب و كار و فرصت‌هاي رشديافته چه مي‌تواند كندس. م. اعرابي و م. ر. الماسي فرد،ارايه يك مدل هماهنگي استراتژيك بين استراتژيهاي سطح كسب و كار و استراتژيهاي فناوري اطلاعات، در پنجمين كنفرانس بين‌المللي مديريت فناوري اطلاعات و ارتباطات، ايران، تهران، 1378.W. V. Grembergen and R. Saull, Aligning Business and Information Technology through the Balanced Scorecard at a Major Canadian Financial Group: its Status Measured with an IT BSC Maturity Model, in 34th Hawaii International Conference on System Sciences (HICSS), 2001.D. Peak, C. S. Guynes, and V. Kroon, Information Technology Alignment Planning—a case study, Information & Management, vol. 42, pp. 635-649, 2005.ITGI, Board Briefing on IT Governance, 2003, 2nd ed.J. N. Luftman, P. R. Lewis, and S. H. Oldach, Transforming the enterprise: The alignment of business and information technology strategies, IBM System Journals, vol. 32, no. 1, 1993.
اسلاید 8: ابزارها و مدل‌هاي مورد استفادهماتريس نقطه مرجع استراتژيكمدل محرك كسب و كارچشم‌اندازهدفهدف كميتقويت مي‌كندكميت مي‌بخشدمنظوروسيلهمأموريتاستراتژيتاكتيكعملياتي مي‌كندهدايت مي‌كند به سويتنظيم شده براي دستيابي بهپياده‌سازي مي‌كنديك مؤلفه از برنامهدرونيبيرونيزمانE3 E2 E1 I1I2T1T2T3I1: ورودي‌هاي استراتژيكI2: خروجي‌هاي استراتژيكE1: رقباE2: مشتريانE3: ذينفعانT1: گذشتهT2: حالT3: آيندهS. Baïna, P. Y. Ansias, M. Petit, and A. Castiaux, Strategic Business/IT Alignment using Goal Models, in BUSITAL, 2008, pp. 31-43.The Business Rules Group, The Business Motivation Model: Business Governance in a Volatile World, 2007, Release 1.3.A. Fiegenbaum, S. Hart, and D. Schendel, STRATEGIC REFERENCE POINT THEORY, Strategic Management Journal, vol. 17, pp. 219-235, 1996.
اسلاید 9: ابزارها و مدل‌هاي مورد استفادهچارچوب COBITمدل همسويي استراتژيكJ. C. Henderson and N. Venkatraman, Strategic alignment: Leveraging information technology for transforming organizations, IBM Systems Journal, vol. 38, no. 2&3, pp. 472-484, 1999, (vol. 32, no. 1, 1993, reprint).ITGI, Control Objectives for Information and related Technology (COBIT), Ver 4.1, Apr 2007.محدودهكسب و كارقابليت‌هاي متمايزكنندهحاكميت كسب و كاراستراتژي كسب و كارساختار مديريتيفرايندهامهارت‌هازيرساخت و فرايندهاي سازمانمحدودهفناوريقابليت‌هاي سيستميحاكميتفناوري اطلاعاتاستراتژي فناوري اطلاعاتمعماريفرايندهامهارت‌هازيرساخت و فرايندهاي فناوري اطلاعاتيكپارچگي عملكرديتناسب استراتژيكاهدافكسب و كارمسئوليت و ساختار پاسخگوييتجارب كنترلفعاليت‌هاي كليديشاخص‌هاي كارآييمعيارهاي نتيجهمدل‌هاي بلوغآزمون‌هاي طراحي كنترلاهداف كنترلآزمون‌هاي نتيجه كنترلفرايندهاي فاوااهداف فاوانيازمندي‌هااطلاعاتشكسته شده بهاجرا شده به وسيلهاندازه‌گيري شده به وسيلهبراي كارآييبراي نتيجهبراي بلوغمميزي شده باكنترل شده به وسيلهحاصل ازبر اساسمميزي شده بااجرا شده با
اسلاید 10: ارايه روش: تعيين چشم‌انداز فناوري اطلاعاتدر تدوين چشم‌انداز فناوري اطلاعات سازمان، در نظر گرفتن چند نكته ضروريست:چشم‌انداز فناوري اطلاعات بايد همسو با چشم‌انداز كسب و كار در سازمان باشد.تحقق چشم‌انداز فناوري اطلاعات با توجه به بعد زمان در ماتريس نقطه مرجع استراتژيك در چند مرحله صورت مي‌گيرد.
اسلاید 11: ارايه روش: تعيين مأموريت فناوري اطلاعاتبا توجه به اين كه كداميك از دو حوزه استراتژي كسب و كار يا زيرساخت و فرايندهاي فناوري اطلاعات سازمان داراي قدرت بيشتري هستند، انجام برنامه‌ريزي استراتژيك فناوري اطلاعات مي‌تواند بر روي حوزه ديگر تأثير بگذارد.تعيين اين حوزه قدرتمند قبل از انجام فرايند برنامه‌ريزي استراتژيك فناوري اطلاعات، ضروريست.هريك از ديدگاه‌هاي چهارگانه مطرح در مدل همسويي استراتژيك را مي‌توان پايه و اساس تعيين مأموريت فناوري اطلاعات در سازمان دانست.
اسلاید 12: ارايه روش: تعيين اهداف فناوري اطلاعاتدر صورتي كه برنامه‌ريزي استراتژيك كسب و كار در سازمان انجام شده باشد، مي‌توان با نگاشت اهداف كسب و كار سازمان با اهداف كسب و كار ذكر شده در پيوست 1 چارچوب COBIT، اهداف فناوري اطلاعات مرتبط با آنها را استخراج كرد.در غير اين صورت بايد بر اساس مراحل مختلف چشم‌انداز تعيين شده براي فناوري اطلاعات، اهداف ذكر شده در COBIT اولويت‌بندي و تعيين گردند.
اسلاید 13: ارايه روش: تعيين راهبردهاي فناوري اطلاعاتجايگاه سازمان در قبال فناوري اطلاعات شامل سه دسته انتخاب است:محدوده فناوري اطلاعات: پشتيباني‌كننده استراتژيهاي فعلي يا شكل‌دهنده استراتژيهاي جديد سازمان در حوزه كسب و كار است.قابليت‌هاي سيستمي: با تكيه بر روي برخي خصوصيات استراتژيهاي فناوري اطلاعات، به ايجاد استراتژيهاي جديد يا پشتيباني بهتر از استراتژيهاي موجود در زمينه كسب و كار كمك مي‌كند.حاكميت فناوري اطلاعات: شامل انتخاب و بكارگيري مكانيزمي براي دستيابي به قابليت‌هاي مورد نياز در زمينه فناوري اطلاعات است.فناوري اطلاعات در سازمان دو نقطه مرجع استراتژيك دارد:مزيت رقابتي (مربوط به كنترل منعطف يا شديد)نحوه پياده‌سازي (مربوط به برون‌سپاري يا اجراي داخلي)
اسلاید 14: ارايه روش: تعيين اهداف كمي فناوري اطلاعاتدر بدنه چارچوب COBIT در توصيف هريك از فرايندهاي فناوري اطلاعات، رابطه ميان فرايند مورد نظر با اهداف فناوري اطلاعات و نحوه كميت بخشيدن به اين اهداف توسط يك سري معيارها ذكر گرديده است.مي‌توان بنا به مورد، افزايش يا كاهش هريك از اين معيارها را به عنوان يك هدف كمي در حوزه فناوري اطلاعات سازمان در نظر گرفت.
اسلاید 15: ارايه روش: تعيين تاكتيك‌هاي فناوري اطلاعاتدر بخش ديگري از پيوست 1 چارچوب COBIT ارتباط ميان اهداف فناوري اطلاعات سازمان و فرايندهاي اين حوزه مشخص گرديده است.در چارچوب COBIT بيشتر به چيستي كارها پرداخته شده تا چگونگي انجام آنها. از اين رو فرايندهاي اين چارچوب بيشتر جنبه تاكتيكي دارند تا جنبه عملياتي.
اسلاید 16: ارايه روش: عوامل عمده موفقيت در همسوييقابل فهم بودن استراتژي فناوري اطلاعات تدوين شده در واژگان هر دو حوزه دروني و بيروني سازمانتعهد مديريت ارشد به استفاده استراتژيك از فناوري اطلاعاتاطلاع مديريت فناوري اطلاعات از كسب و كاراطمينان مديريت ارشد به بخش فناوري اطلاعاتارايه خدمات كارا و قابل اعتماد توسط بخش فناوري اطلاعات به كاربرانوجود ارتباطات مكرر ميان كاربران و بخش فناوري اطلاعات قابليت كاركنان بخش فناوري اطلاعات در همراهي با پيشرفت‌هاي اين حوزه همكاري مديران كسب و كار و فناوري اطلاعات در توسعه‌هاي اولويت‌دارشناخت مدير فناوري اطلاعات از اهداف كسب و كارپاسخگويي بخش فناوري اطلاعات به نيازهاي كاربراناطلاع مديريت ارشد از فناوري اطلاعاتمطرح شدن بخش فناوري اطلاعات به عنوان آفريننده ايده‌هايي براي چگونگي استفاده استراتژيك از فناوري اطلاعاتدسترسي مدير فناوري اطلاعات به برنامه كسب و كار سازمانمديريت مقاومت‌هاكفايت منابعارتباط واضح ميان استراتژيهاي كسب و كار و فناوري اطلاعات
اسلاید 17: موردكاوي: شركت مپناارزيابي استراتژيك وضع موجودبررسي گزارش‌هاي وضع موجودگزارش معماري وضع موجودگزارش نتايج مطالعات تطبيقيمطالعه اسناد بالادستيبرنامه‌هاي كشوري فناوري اطلاعاتسند چشم‌انداز مپنامديريت ارشدمصاحبهمديران كسب و كارمدير فناوري اطلاعاتمديريت ارشدپايش روند تكنولوژيپيشران‌هاي فنيپيشران‌هاي كسب و كارتعيين چشم‌انداز فناوري اطلاعاتتعيين مأموريت فناوري اطلاعاتتعيين اهداف توسعه فناوري اطلاعاتCOBITتعيين استراتژيهاي فناوري اطلاعاتتعيين تاكتيك‌هاي فناوري اطلاعاتسياست توسعهتعيين اهداف كمي فناوري اطلاعات
اسلاید 18: نتيجه‌گيريدرصد آشنايي پايين و استفاده كم از COBIT بزرگترين مانع بر سر راه اجرايي شدن اين روش برنامه‌ريزي استراتژيك در حوزه فناوري اطلاعات است.تلفيق اين روش با مدل‌هايي نظير CBMBoIT كه دسته‌بندي استراتژيهاي حوزه فناوري اطلاعات را در سازمان به عنوان يك واحد كسب و كار سرويس‌گرا مورد بحث قرار مي‌دهند، مي‌تواند جزو موارد پژوهشي آينده قلمداد شود.مهمترين منفعت كليدي مؤلفه‌هاي مدل اخير، معيارهاي خوبيست كه براي برنامه‌ريزي استراتژيك در حوزه فناوري اطلاعات در اختيار مدير ارشد اطلاعاتي سازمان قرار مي‌دهد.
اسلاید 19: با تشكر از حوصله شما سرورانمرتضي علاالدينيm.alaeddini@aut.ac.ir
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.