بیماری های شغلی و سرطان های شغلی

بیماری های شغلی و سرطان های شغلی

اسلاید 1: بیماریهای شغلی و سرطانهای شغلی

اسلاید 2: بیماریهای شغلیبیماریهای شغلی بیماریهایی هستند که به دلیل خصلت کار و در محیط کار که دارای عوامل زیان آور اثرگذار بر سلامت شاغلین هستند بوجود می آیند علیرغم اینکه بنظر می رسد اینگونه بیماریها از شیوع کمتری نسبت به سایر بیماریها برخوردارند، شواهد نشان دهنده آن است که گروه عظیمی از افرادی که به نوعی شاغل محسوب میشوند خصوصاً در کشورهای در حال توسعه مبتلا به اینگونه بیماریها هستند. بیماریهای شغلی در صورت بروز و ابتلا می توانند فرد مبتلا را ناتوان از انجام فعالیّت ها نمایند. بروز بیماریهای شغلی می تواند بر اساس دو عامل پیشگیری کننده کاهش یابدکنترل و ارزیابی مداوم در محیط کارمعاینات قبل از استخدام ومعاینات دوره ایبیماریهای شغلی در صورت تشخیص زودرس در مراحل اولیه قابل پیشگیری و کنترل است.

اسلاید 3: عوامل اثرگذار بر سلامت شاغلین چیست؟ محیط کار دارای عوامل مختلفی است که هر کدام می تواند برای کارگران و سایر افرادی که به گونه ای در معرض آن قرار گیرند سلامت آنها را تهدید نماید مانند:عوامل شیمایی محیط کارعوامل فیزیکی محیط کارعوامل بیولوژیکی محیط کارعوامل ارگونومیکی و روانی محیط کار

اسلاید 4: محیط کار به تنهایی عامل بیماری زایی نیست بلکه شرایط، تفکّر شخص وعدم رعایت اصول بهداشت نیز از عوامل تشدید کننده می باشد.بیماریهای شغلی دارای مدّت مسئولیت هستند و آن مدتی است که کارگر بعد از قطع تماس با عوامل بیماریزای محیط کار، علائم بیماری را بروز می دهند، در این صورت است که بیماری او ناشی از کار شناخته می شود.مدّت مسئولیت، مسئولیّت کارفرما و (بیمه گر) در قبال کارگر است

اسلاید 5: - در مدت زمانی که کارگر در محیط آلوده و بیماریزا کار می کند، طبیعی است که مسئولیت هر نوع خطر از جانب محیط کار که کارگر را تهدید کند با کارفرما است علاوه بر آن حتّی زمانی که کارگر از کار خود جدا شد در صورت بروز بیماری ناشی از کار بر عهده کارفرما است. تمامی مشاغل دارای خطراتی هستند که باید آنها را شناخته و راه های جلوگیری از آنها را به کار بست کارگری که در واحد صنعتی با جیوه، سرب و یا مواد شیمیایی سر وکار دارد. ممکن است دچار مسمومیت حاد و یا یک بیماری مزمن شود. کارگر معدن در اثر گرد و غبار یا گازهای معدنی، دچار بیماری ریوی می شود.کشاروزان در معرض سموم ممکن است دچار بیماری شوند.رانندگان، خلبانان و کسانی که در کارگاه های پر صدا کار می کنند دچار عوارض کاهش شنوایی خواهند شد.افرادی که با مواد شیمیایی سر و کا دارند ممکن است به بیماریهای پوستی، تنفسی و … دچار شوند.کارمندان اداری به علّت بی حرکتی و یا کم تحرکی و یا کار در نور ضعیف و غیر استاندارد می توانند دجار بیماریهای اسکلتی، عضلانی و چشمی شوند.

اسلاید 6: - بیماریهای شغلی بر حسب عامل فیزیکی مولد بیماری در محیط کار عبارتند از:بیماریهای و عوارض ناشی از گرما که ممکن است دچارگرفتگی عضلانی، گرمازدگی، جوش های گرمایی شوند.بیماریها و عوارض ناشی از سرما که ممکن است دچار یخ زدگی، هیپوترمی یا کاهش حرارت مرکزی بدن و آسم و روماتیسم شود.بیماریها و عوارض ناشی از نور، سبب ایجاد خستگی اعصاب، کاهش سلامت چشم و قدرت بینایی و عدم دقّت عمل درکار و کاهش رغبت در کار.بیماریها و عوارض ناشی از صدا، سبب ایجاد کری شغلی، افزایش فشار خون ، کم خوابی، عصانیت و … شود.بیماریها و عوارض ناشی از ارتعاش سبب ایجاد ضایعات استخوانی، ضایعات بافت های نرم، ضایعات مفصلی می گردد.بیماریها و عوارض ناشی از تشعشعات یونزان و غیر یونیزان سبب بوجود آمدن ضایعه در مراکز خونساز، ضایعات دستگاه گوارش، ضایعات سیستم اعصاب مرکزی خواهد شد.

اسلاید 7: بیماریهای شغلی را بر حسب عامل شیمیایی و تأثیرات آن بر روی ارگان های بدن می توان به صورت ذیل دسته بندی کرد:مواد التهاب آور که محرک و دارای اثر سوزاننده و تاول زا بوده سبب متورم شدن سطوح مخاط مرطوب می شود و قسمت فوقانی دستگاه تنفس را مورد حمله قرار می دهد مانند آلدئیدها، فرمالدئیدها، گرد و غبار، آمونیاک، اسید کرومیک، گارهای سولفور و سولفوریک تعدادی نیز دستگاه تنفسی تحتانی را تحت تأثیر قرار می دهند مانند تری کلرید آرسنیک، بی اکسید و تری اکسید ازت و …مواد خفگی آور: که به علّت اختلال در اکسیداسیون نسوج سبب خفگی خواند شد که خود دو دسته اند خفقان آور ساده و خفقان آور شیمیایی. مواد خفقان آور ساده: گازهایی هستند که از نظر فیزیولوژیکی بی اثر بود بطور کلی با رقیق کردن هوا و اکسیژن موجود در هوای تفنسی سبب کاهش اشباع خون از اکسیژن می شود مانند اتان و متان و …مواد خفقان آور شیمیایی: به علّت اثراتی که دارند از عمل حمل اکسیژن توسط خون از ریه ها جلوگیری می کنند و یا اکسیژنه کردن نسوج را، هر چند هم که خون دارای اکسیژن کافی باشد به هم می زنند مانند اکسید دو کربن، سیانوژن، اسید سیانیدریک و …

اسلاید 8: - مواد بیهوشی آور مخدر: که بدون عوارض شدید سیستمیک اثر می گذارند تعدادی از آنها رخوت آور بوده و بر روی سلسله اعصاب مرکز تأثیر دارند مانند هیدروکربورهای استیلنی، ترکیبات اتر، کتون های آلفاتیک و …سموم سیستمیک: که سبب صدمات عضوی به بعضی از اعضاء داخلی مانند کبد، کلیه ها و ریه ها می شود. اغلب هیدروکربورهای هالوژنه ترکیباتی هستند که باعث تخریب سیستم خونساز می شوند مواد شیمیایی همچنین می توانند سبب بوجود آمدن مسمومیّت شوند از جمله آرسنیک، آهن، روی، سرب، کروم، کادمیوم، نیکل و همچنین حشره کش ها را نام برد.

اسلاید 9: محيط كار عاملي مهم است كه در كارايي كاركنان تاثير مستقيم دارد. با توجه به اينكه اكثريت محيطهاي كاري اصول اوليه ارگونومي را رعايت نمي نمايند و اين عدم توجه به اصول اوليه مسبب ايجاد ريسك فاكتورهاي ارگونومي و سبب بروز مشكلاتي براي كاركنان مي گردد و همچنين سلامتي كاركنان را نيز به خطر مي اندازد.بیماریهای ناشی از از عوامل ارگونمیکی و روانی به سبب خستگی های مفرط ناشی ار کار در اثر عدم تطابق ابزار با کارگر بوجود می آید. لذا برای نگاهداری و ارتقاء سطح سلامت جسمی و روحی کارگران در همه مشاغل باید عوامل زیان آور محیط کار شناسایی، اندازه گیری، ارزیابی و کنترل شده و معاینات قبل از استخدام و دوره ای به منظورهای ذیل انجام پذیرد:نعیین سطح سلامت شاغلینتشخیص زودرس بیماریها و درمان آنانتخاب کارگران برای مشاغلی که متناسب با ظرفیت های جسمی و روانی آنان باشد.تطبیق ابزار کار با وضعیّت جسمانی – روانی کارگر.پیشگیری از بیماریهای ناشی از کار

اسلاید 10: صدای محیط و کاهش شنوائی كاهش شنوایی ناشی از صوت در اثر مواجهه مداوم و طولانی با اصوات غیرمجاز و یا مواجهه ناگهانی و یك باره با صدای بسیار بلند (مثل انفجار) رخ می دهد. این كاهش شنوایی به دلیل آسیب دائمی و غیرقابل بازگشت در سلول های مویی و حلزونی گوش داخلی می گردد و ارتباطی به آسیب پرده صماخ ندارد. با ادامه یافتن مواجهه كاهش شنوایی به سرعت پیشرفت می كند و در عرض ۱۵-۱۰ سال به حداكثر می رسد.

اسلاید 11: مواجهه با صدای غیرمجاز در مراحل اولیه علامتی ندارد برخی افراد كه در محیط كار با صوت غیرمجاز مواجهه دارند در پایان روز كاری به طور موقت دچار وزوز گوش می شوند كه به تدریج شدید تر و مداوم شده و در كیفیت شنوایی، خواب و تمركز شخص اختلال ایجاد می كند. همانطور كه گفته شد این افراد در معاینه گوش سالم به نظر می رسند و آسیب پرده صماخ وجود ندارد و تنها راه تشخیص و شناخت بیماری براساس سابقه مواجهه با صدای غیرمجاز در تست شنوایی سنجی است.

اسلاید 12: در تست شنوایی شناسی (ادیومتری) این افراد ابتدا گرفتاری در دامنه اصوات پر فركانس است كه خارج از دامنه شنیداری است و بنابراین در مكالمات روزمره در ابتدای سیر بیماری مشكل ندارند. با ادامه مواجهه دامنه گرفتاری به سمت فركانس های شنیداری (كم فركانس) پیشرفت نموده و فرد در درك صحبت دیگران و برقراری ارتباط دچار مشكل خواهد شد. .

اسلاید 13: از آنجا كه این بیماری بازگشت ناپذیر و غیرقابل درمان است راهكارها مبتنی بر پیشگیری و تشخیص در مراحل اولیه بیماری به منظور جلوگیری از پیشرفت و گسترش آن است. این راهكارها شامل برنامه ها و دستورالعمل های مدون جهت انجام اقدامات حفاظتی در برابر صوت غیر مجاز شامل اجتناب از حضور در مكان های پر سروصدا یا كاستن از صدای محیط است.

اسلاید 14: اقداماتی كه به منظور كاستن صدای محیط انجام می شود شامل كنترل مهندسی دستگاه ها در محیط های پرسروصدا و رفع عیوب مربوط به دستگاه ها و در صورت لزوم و امكان تعویض دستگاه است. در صورتی كه انجام اقدامات فوق ممكن نباشد یا قادر به رفع صدای غیرمجاز محیط نباشیم باید گوشی های محافظ در اختیار افراد در معرض صوت غیرمجاز قرار داد. این گوشی ها متناسب با شدت و فركانس صدای محیط كار تجویز می شود. برای این افراد باید سالانه معاینه دقیق شنوایی شناسی انجام شود تا در صورت مشاهده اختلال در تست شنوایی اقدامات مناسب به منظور پیشگیری از پیشرفت افت شنوایی بر دامنه فركانس شنیداری انجام شود.

اسلاید 15: تجهيزپرسنل به لوازم حفاظت فردي به عنوان : 1 - آخرين راه كنترل عوامل زيان آور است . و در صورتي قابل قبول است كه نتوان از راه مهندسي و مديريتي مشكل را حل كرد يا اقدام اساسي ايمني مشكل و يا محتاج زمان باشد در اين صورت تامين شرايط ايمني براي افراد به طور موقت خواهد بود . 2 – بعنوان ابزار كار تلقي شده كه بدون آن پرداختن به شغل موردنظر غير ممكن است . 3 - بعنوان اقدام اساسي ايمني بر روي محيط پيرامون كارگر وآنچه در اختيار دارد برند. تجهيزات حفاظت فردي و انتخاب آنها

اسلاید 16: بیماریهای ریوی شغلی بیماریهای ریوی شغلی ، بیماریهای شغلی هستند که کنترل آنها ، به سرعت ، شدت و قدرت پیشگیری بستگی دارد. این بیماریها معمولاً بعلت قرار گرفتن بیشتر در معرض آلرژنها یا مواد سمی ایجاد شده و ممکن است باعث نارسائی حاد یا مزمن اعضای دستگاه تنفسی گردند، همچنین تماسهای کم و شدید بیشتر موجب بیماریهای مزمن ریوی میشوند. مصرف دخانیات می تواند اثر افزایشی روی شدت این بیماریها داشته باشد. -         مجموع هزینه های سالیانه صدمات ، بیماریها ونارسائیهای ریوی در ایالت متحده بالغ بر 170 میلیون دلار میباشد. درسال 2002 تقریباً 244500 مورد جدید از بیماریهای شغلی گزارش شده است ، این تعداد علاوه بر 22000 مورد شناخته و گزارش شده قبلی است . بیش از 5/2 در 10000 کارگرکه تمام وقت کار میکنند ، مبتلا به بیماریهای ریوی شغلی هستند ، اغلب بیماریهای شغلی غیر قابل درمان میباشند.تهویه مناسب ، پوشش حفاظتی مناسب ، تغییر پروسه های کاری و آموزش کارگران از جمله فاکتورهای پیشگیری میباشند.

اسلاید 17:  خديجه رحماني كارشناس ارشد ارگونوميتعدادی از مهمترین بیماریهای شایع ریوی شغلی :1-     سرطانهای ریوی شغلی 2-     آسم شغلی 3-     آزبستوریز4-     مزوتلیوما5-     بسینیوزیز( بیماری قهوه ای ریه = ریه قهوه ای بیمار) 6-     پنوموکونیوزیز کارگران معدن زغال سنگ ( ریه سیاه بیمار = بیماری سیاه ریه ) 7-     سیلیکوزیس8-     نپومونی بسیار حساس

اسلاید 18: اینک بیماریهای مذکور یک به یک بصورت مفصل توضیح داده میشوند.1-     سرطانهای ریوی شغلی :در جهان پهناور کنونی ، تقریباً 20 تا30 درصد مردان و 5 تا 20 درصد زنان شاغل در حرف کارگری در معرض عوامل آلودگی قرار دارند که در طول زندگی کاری خود به سرطان ریه مبتلا میگردند. عوامل خطرساز شغلی ، تقریباً 3/10 درصد از سرطانهای ریه را به خود اختصاص میدهند. تراشه ، برونشها، برونکوسها ، بیشتر در معرض سرطانهای شغلی قرار دارند. 2- آسم شغلی آسم شایعترین بیماری ریوی شغلی است . تقریباً 15 تا 23 درصد از موارد آسمی جدید بالغین در ایالات متحده امریکا است که بعلت قرار گرفتن در معرض عوامل خطرساز شغلی میباشد. این عوامل خطرساز درمحل کار نیز میتواند باعث افزایش شدت آسم گردند.3-آزبستوزیز:آزبستوزیز یک بیماری تهاجمی داخل بافتهای ریه است که بعلت استنشاق فیبرهای ریز آزبستوزیز در هنگامی که افراد در معرض عوامل خطرساز قرار میگیرند ، ایجاد میشود ، تقریباً 3/1 میلیون ریزه که مشخصه آزبستوزیز است در مشاغلی که دارای گردوغبار است دیده میشود و این عوامل زیان آور شغلی در ایجاد

اسلاید 19: آزبستوزیز موثر می باشند. لازم به ذکراست که بین سالهای 1980 تا 2002 تعداد 6343 مرگ بعلت آزبستوزیز وجود داشته است. 4- مزوتلیوما:مزوتیلیوما، از توابع سرطانهای ریوی است که لایه های ششها را گرفتار میسازد و بعلت عوامل خطرساز آزبستوز ایجادمیشود ، ولی نادرهستند. درسال 2030 آمارمرگ و میر مزوتلیوما تقریباً 60000 مورد پیش بینی شده است که علت آن آزبستوز میباشد.5- باسینوزیز ( بیماری هرون ریه ) :باسینوزیس که تحت عنوان بیماری قهوه ای ریه یا ریه قهوه ای بیمارنامبرده میشود ، یک انسداد مزمن و عمقی راههای کوچک هوائی ریه است که همراه با کاهش شدید فعالیتهای ریوی است که در نتیجه استنشاق ریزه های کنف ، گیاه زلف عروس و کتان ایجاد میگردد . بین سالهای 1979 تا 2003 تعداد 140 مورد مرگ بعلت باسیتوزیس اتفاق افتاده است ، همچنین بیش از 35000 کارگر ناتوان ( بیمار) بعلت باسینوزیس وجود دارد.6- پنوموکوینوزیز:پنوموکونیوزیز کارگران معدن زغال سنگ یا همان ریه سیاه بیمار( بیماری سیاه ریه) ، بعلت استنشاق گرد و غبار ناشی از معادن زغال سنگ در ریه کارگران تجمع یافته و ایجاد بیماری میکند، که باعث ایجاد اختلال و مشکل در تنفس میشود، فرد به سختی نفس میکشد یا تنفس برای فرد مبتلا مشکل میشود. تقریباً 8/2 از معدن چیان زغال سنگ دچار این مشکل میشوند، و از این تعداد حدود 2% (دو درصد) این گرد و غبارها را به داخل ریه های خود می برند و به فرم مزمن این بیماری مبتلا هستند. هرسال تقریباً 400 مرگ بعلت بیماری پنوموکونیوزیس ( بیماری ریه سیاه) اتفاق می افتد .

اسلاید 20: - سیلیکوزیس :بیماریهای سیلیکوزیس بعلت استنشاق کریستالهای آزاد شده سیلیکا د رمعادن سیلیس ، ریخته گری ، انفجار ، برش، سنگ ، خاک رس و کارخانه های شیشه سازی دربافتهای ریه با ایجاد اسکار زخم بوجود می آید. سیلیکوزیس ریسک فاکتورهای بیماری سل را تشدید میکند . هرساله حدود 200 نفر بعلت ابتلاء به بیماری سیلیکوزیس جان خود را از دست میدهند. نسبتی که تاکنون بدست آمده است ، پیش از سال 1990 تقریباً یک میلیون نفر کارگر در معرض گرد و غبار سیلیکا قرار داشته اند.8-     پنومونی بسیار حساس :این بیماری بعلت قرار گرفتن در معرض مکرر اسپورهای قارچی ، فضولات پرندگان یا گرد و غبار با ایجاد التهاب در کیسه های هوایی ریه ها بوجود می آید، ممکن است قسمتی از ریه ها دچار اسکار بافتی شوند و فعالیت طبیعی ریه ها را تحت تأثیر قرار دهد. مرگ ناشی از پنومونی با حساسیت بالا بصورت عمومی افزایش یافته است . از سال 1979 تا 1999 یعنی در فاصله 20 سال به 57 مورد رسیده است .*

اسلاید 21: سرطانهاي شغلي

اسلاید 22: اولين گزارش سرطان ناشي از تماس شغلي توسط Percival Pott گزارش گرديد و آن سرطان اسکروتوم در پسران دوده پاک کن بودتعريف هر ماده شيميائي ، فيزيکي و يا بيولوژيک محيط کار که ريسک سرطان را در کارگران در معرض را بيشتر کند هر نوع بدخيمي که بطور کامل يا تا حدودي به علت تماس در محيط کار و يا در ارتباط با شغل ايجاد شودسرطان شغلي چيستسرطان هائي هستند که به وسيله کارسينوژن هاي محيط کار ايجاد مي شوند2 تا 8 درصد از تمام سرطان ها را شامل مي شود4درصد کل مرگ ومير هاي ناشي از سرطان در افراد بالاي 15 سال ممکن است علت شغلي داشته باشدميزان ابتلا زنان نسبت به مردان کمتر است ( پتانسيل تماس با عوامل شغلي در خانم ها کمتر است )

اسلاید 23: کارسينوژن هاماده اي است که باعث ايجاد سرطان مي شود شيميايي (بتا نفتيل آمين ) فيزيکي ( پرتو يونيزان )بيولوژيکي ( ويروس هپاتيت B و C )طبقه بندي IARC (International Agency for Research on Cancer ) گروه 1 : براي انسان سرطان زاست و مدارک کافي براي سرطانزائي در انسان موجود است گروه 2 موادي که احتمالا براي انسان سرطانزا هستند ( مدارک تجربي موجود است ) گروه 3 : اگر در ساير گروه ها قرار نگيرد ، در اين گروه قرار ميگيردگروه 4 : احتمالا براي انسان سرطانزا نمي باشد و مدارکي به نفع سرطانزائي در انسان و حيوانات آزمايشگاهي يافت نشده استآيا سطح ايمن براي تماس با سرطانزاها وجود دارد : خير (there is no safe level of exposure )

اسلاید 24: سير طبيعي سرطان ها سرطان هاي شغلي دوره نهفتگي طولاني ( حداقل 10 تا 15 سال ) دارند به همين دليل ميتواند به جاي آنکه در زمان شاغل بودن فرد تظاهر کند به هنگام بازنشستگي وي آشکار شود

اسلاید 25: کارسينوژنهاي اختصاصيفلزات آرسنيک ( ريه ، پوست ، کبد ) بريليوم ( ريه ) کادميوم ( ريه ، پروستات ، غدد ) کروم 6 ظرفيتي ( ريه ) نيکل ( ريه ، سينوس هاي پيشاني ) آهن و استيل ( ريه ، سيستم گوارشي ) عضو اصلي و هدف در مورد تمام سرطانزاهاي فلزي ريهسرطان ريهسيگار ( 80 درصد مرگ هاي ناشي از سرطان ريه ) مهمترين عامل ،آزبست ، رادون ،کلرومتيل اتر ( باکتري کش ، آفت کش ها ، حلال ها ) ، هيدروکربنهاي آروماتيک چند حلقه اي ( PAH ) ، کروم ، گاز خردلسرطان حفره بيني و سينوس ها(گرد و غبار چوب ( صنايع چوبي ) ، استخراج نيکل ، کروم ،فرمالدئيد)علائم بالينيعفونت مزمن خفيف همراه با ترشحانسداد و خونريزي کم ومتناوب از بينيسرطان حنجره(سيگار ،الکل ،آزبست ،گرد و غبار چوب ،گاز خردل ،نيکل ،روغن هاي برش (

اسلاید 26: علائم باليني : خشونت مداوم صدا ، اشکال در بلع ، درد هنگام بلع ، توده در گلو ، تغيير در کيفيت صداسرطان مثانهعلل:سيگار ( مهمترين )آلفا و بتا نفتيل آمينمشاغل : چرم سازي ، لاستيک سازي ، پالايشگاه نفت ، توليد و مصرف مواد رنگي ، نساجي و رنگرزي ، توليد قيرعلائم بالينيهماچوري ( وجود خون در ادرار ) که معمولا بدون درد و متناوب استتکرر ادرار سوزش ادرار

اسلاید 27: تشخيصاناليز ادراريسرطان کبد(وينيل کلرايد،آرسنيک) علائم باليني :درد در ناحيه فوقاني راست شکمخستگي ، ضعف ، کاهش وزنبزرگي کبد همراه با آسيت و زرديبزرگي طحالتوده شکميسرطان خون اشعه يونيزان ( قطعي ترين ) بنزن (مواد آرايشي ، صابون ها ، عطر ، دارو ، مواد رنگي ، بنزين )سرطان پوست نور خورشيد ( اشعه ماورا بنفش )کارگران کشاورزي ، ساختماني ، ماهيگيران ، باغبانان ، نگهبانان ، نظامي ، کارگران راه آهن ، راهسازان کارگران پالايش نفت ) جوشکاري با قوس الکتريکي(جوشکارها ، برش دهنده هاي لوله ، کارگران سرويس کار ) آرسنيکPAH   اشعه يونيزان تروما

اسلاید 28: موفق وسالم باشید