بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان

بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان

اسلاید 1: بيماري هاي قابل انتقال بين انسان و حيوان

اسلاید 2: بيماري هاي قابل انتقالتب مالتسالك ( ليشمانيوز )هاريكيست هيداتيك

اسلاید 3: پيشگفتارتب مالتبروسلوز مشكل جهاني است . به استثناي تعداد كمي از كشورهاي جهان كه عاري از عفونت بوده يا موفق به ريشه كني شده اند ، اكثريت كشورها به عفونت آلوده بوده اند . در تازه ترين آمار جهاني تنها 17 كشور ريشه كني بروسلوز را گزارش كرده اند ( جزاير مانش ، نروژ ، سوئد ، هلند ، سوئيس و .... ) . در منطقه خاور ميانه تمامي كشورها آلودگي به بيماري بروسلوز يا تب مالت را دارند . وضعيت در ايران : در روستاها و عشاير ايران بين چادرها و كلبه هاي روستائيان و محل نگهداري دام ها فاصله چنداني وجود ندارد . نوازش نوزاد دام تازه به دنيا آمده توسط كودكان و مصرف محصولات لبني غيرپاستوريزه بخصوص آغوز از علل انتشار بيماري تب مالت در ايران مي باشد . آمار ساليانه بروسلوز انساني در ايران تا سال 68 سير صعودي و پس از آن سير نزولي به خود گرفته است .

اسلاید 4: تب مالت :تب مالت یا بروسلوز یکی از بیماری های عفوني قابل انتقال بين انسان و حیوان بوده که از طریق حیوانات آلوده ( گاو، گوسفند ، بز ، شتر ،خوک و گاومیش ) به انسان منتقل می شود . میکروبی است به نام بروسلا که بواسطه جونشاندن یاپاستوریزاسیون شیر و فرآورده های آن از بین می رود . كه شامل 6 گونه: 1- بروسلا ملي تنسيس 2- بروسلا كنيس 3- بروسلا اوويس 4- بروسلا سوئيس5- بروسلا آبورتس 6- بروسلا نئوتومهعامل بيماري : عامل شايع و اصلي تب مالت در ايران

اسلاید 5: دوره نهفتگی تب مالت معمولا بین یک تا سه هفته است اما گاهی به چند ماه نیز می رسد دوره كمون : علايم بيماري : بیماری ممکن است شدید یا خفیف با شروع تدریجی یا ناگهانی باشد . علایم شایع آن تب و لرز ، خستگی ، تعریق ، سردرد ، درد مفاصل وکمر ، بی اشتهایی ، کاهش ، وزن ، یبوست ، گلودرد و سرفه خشک می باشد .* مهم ترين علامت بيماري در دام ها سقط جنين و زايش دام نارس مي باشد .

اسلاید 6: مصرف شیر خام آلوده، فرآورده های لبنی تهیه شده از شیر خام یا شیری که به خوبی جوشیده نشده مخصوصا پنیر محلی ، خامه ، سرشیر ، بستنی و .... تماس با خون ، جفت ، جنین و ترشحات رحمی حیوان آلوده تنفس هوای محل نگهداري دام های آلوده پاشیده شدن خون یا ترشحات دام آلوده به چشم از طریق مادر آلوده به جنین و همینطور در حین شیردهی راههاي انتقال : راه انتقال اصلي تب مالت

اسلاید 7: راه هاي پيشگيري از شیر و فرآورده های لبنی پاستوریزه یا شیری که به اندازه کافی جوشیده استفاده کنیم قبل از مصرف شیر، آن را به مدت 20- 15 دقیقه بجوشانیم ، باید توجه داشته باشیم که کف کردن شیر به هنگام حرارت دادن ، علامت جوشیدن شیر نمی باشد افرادی که به نحوی با دام سروکار دارند ، باید به هنگام کار از وسایل حفاظتی مانند دستکش ، عینک ، چکمه و لباس غیر قابل نفوذ استفاده نمایند

اسلاید 8: ادامه راه هاي پيشگيري قبل و بعد از دوشیدن شیر و در هنگام ذبح دام ، ضمن استفاده از وسایل حفاظتی ، دستهای خود را با آب و صابون بشوئید با ایجاد فاصله مناسب بین محل نگهداری دام ها و محل سکونت ، امکان انتقال تنفسی را کمتر نمایید همیشه در موقع جارو کردن و نظافت محل نگهداری دام ها ، جلوبینی و دهان خود را با پارچه تمیزی بپوشانید مهم ترین راه پیشگیری از تب مالت در حیوانات شناسایی و جدا کردن حیوانات آلوده است

اسلاید 9: تشخيص :تشخیص تب مالت از طریق آزمایش خون می باشد درمان : درمان تب مالت باید بوسیله دو دارو به مدت حداقل دو ماه انجام شود جهت پیشگیری از مزمن شدن ، بیمار باید داروها را بطور مرتب و کامل طبق دستور پزشک مصرف نماییم .

اسلاید 10: بيماري سالك در مناطق گرمسيري امريكا ، آفريقا وشبه قاره هند ودر نواحي نيمه گرمسيري آسياي جنوب غربي و ناحيه مديترانه آندميك است . اگر چه بيماري سالك معمولاً با مرگ و مير بالائي همراه نيست ولي ميزان ابتلاء بالا و ايجاد ضايعات بد شكل پوستي كه در برخي موارد تا بيش از يك سال باقي مي ماند و جوشگاه (اسكار)پس از بهبودي آن نيز كه حتي با درمان استاندارد تا آخر عمر وجود دارد ، قابل توجه است و موجب اذيت و آزار بيمار مي گرددپيشگفتارسالک

اسلاید 11: سالانه 1500000 نفر در دنيا به اين بيماري مبتلا مي شوند كه بسياري از آنها ثبت و گزارش نمي شوند . گرچه سالانه حدود بيست هزار مورد بيماري ليشمانيوز جلدي در ايران گزارش مي شود ولي احتمالاَ موارد حقيقي بيش از 4 تا 5 برابر آن است . سالك در ايران به شكل روستائي( مرطوب) و شهري ( خشك ) مشاهده مي شود، نوع روستائي در اكثر مناطق روستائي 15 استان كشور شايع است و نوع شهري در بسياري از نقاط شهري به صورت آندميك از جمله شهر بم وجود دارد .ادامه پيشگفتار :

اسلاید 12: اين بيماري بخصوص نوع جلدي آن درنقاط مختلف كشور شايع و پراكنده است . سالك جلدي ( پوستي ) در كانونهاي مختلف كشور از هر دو نوع روستايي و شهري و جود دارد و از سال 68 تاكنون تعداد مبتلايان سير صعودي داشته و افزايش چشمگيري را نشان داده است .آلوده ترين استانها بر اساس آمار استانهاي اصفهان و هرمزگان بوده اند. وضعيت بيماري سالك ( ليشمانيوز ) در ايران :

اسلاید 13: انگل تك ياخته اي از جنس ليشمانيا است كه انواع مختلفي دارد : 1- ليشمانيوز جلدي شهري (سالك جلدي شهري يا خشك) كه لشيشمانيا تروپيكا عامل آن مي باشد . 2- ليشمانيوز جلدي روستايي ( سالك جلدي روستايي يا مرطوب ) كه ليشمانيا ماژور عامل آن مي باشد . 3-ليشمانيوز احشايي كه ليشمانيا دونوواني يا اينفانتوم عامل آن مي باشد. عامل بيماري :

اسلاید 14: ناقل بيماري پشه ريزي است بنام پشه خاكي يا فلبوتوموس كه اندازه آن 2 تا 3 ميلي متر است . پشه خاكي ماده خونخوار است و از بدن انسان و بعضي از حيوانات تغذيه مي كند .پشه خاكي ماده معمولاً هر 5 روز يكبار خونخواري مي كند ، و پس از حدود 10 روز مي تواند آلودگي يا به عبارتي عامل بيماري را به فرد ديگري منتقل كند .پشه خاكي معمولاً در شب خونخواري مي كند و روزها را در جاهاي تاريك و مرطوب اماكن انساني و يا حيواني استراحت مي كند .طول عمر پشه خاكي بالغ حدود يكماه است .ناقل بيماري :

اسلاید 15: مخزن در نوع شهري يا خشك انسان و گاهاً سگ است در نوع روستايي يا مرطوب عمدتاً جوندگان ( موش ) است در نوع احشايي انسان مخزن است كه البته بسته به نوع آن متفاوت خواهد بود به عنوان مثال در نوع هندي انسان و در نوع مديترانه اي از جمله ايران سگ و سگ سانان مخزن اصلي بيماري هستندمخزن بيماري :

اسلاید 16: 1- نوع روستايي يا مرطوب 1 تا 4 هفته2- نوع شهري يا خشك 2 تا 8 ماه و گاهي 1-2 سال3- نوع احشايي از چند هفته تا چند ماه و گاهي يكسال مي باشد .دوره كمون بيماري :

اسلاید 17: توزيع جغرافيايي بيماري : 1- نوع روستايي يا مرطوب ( اصفهان تا بادرود ، سرخس، تركمن صحرا، اسفراين ، بكران ، جاجرم ، سبزوار ، شاهرود ، اردكان ، ابرقوي يزد ) . مهم ترين اين كانون ها مناطق روستايي شمال وشرق اصفهان است2- نوع شهري يا خشك(تهران، مشهد ،شيراز ، نيشابور ، سبزوار ،كرمان ، ساوه ،يزد و بم )

اسلاید 18: نوع شهري بيماري داراي 4 مرحله است پاپول بي درد ، زخم ، شروع بهبودي و بهبودي كاملعلايم بيماري : در نوع روستايي اين شكل نيز داراي 4 مرحله است كه پس ازطي دوره كمون چند هفته تا چند ماه ضايعه بصورت جوش همراه با التهاب حاد ظاهر مي شود و پس از دو هفته زخمي شده و به سرعت بزرگ شده و اطراف آن پرخون مي شود بهبودي زخم از وسط و اطراف بطور همزمان اتفاق مي افتد . و بطور معمول زخم ظرف مدت 4 تا 6 ماه خوب مي شود .

اسلاید 19: در شكل احشايي يا كالا آزار : استقرار بيماري معمولاً مخفيانه و بدون علائم مشخص صورت مي گيرد وبه كندي پيشرفت مي كند .علائم بيماري معمولاً با تب نامنظم ، بيقراري ، درد ناحيه طحال سرفه و كم شدن وزن ، بزرگي طحال و كبد ، كم خوني ، ورم دست ها و پاها و صورت ديده مي شود . از بين رفتن سلولهاي بيگانه خوار بدن باعث كاهش قواي دفاعي بدن و سبب آمادگي بيمار براي پذيرش ساير عفونتها شده و اگر تشخيص و درمان به موقع انجام نگيرد موجب مرگ بيمار مي گردد

اسلاید 20: 1- بيماريابي2- درمان بيماران3- آموزش مردم در زمينه بيماري4- سمپاشي تمام مناطق آلوده5- بهسازي محيط 6- مهم ترين اقدام به طور كلي بيماريابي ، درمان و پوشاندن زخمها با پانسمان است . مهم ترين اقدامات براي كنترل سالك نوع شهري :

اسلاید 21: مهم ترين اقدامات براي كنترل سالك نوع روستايي : با توجه به اينكه مخزن عامل بيماري موشهاي صحرايي هستند بايستي در فصل تابستان با استفاده ازجونده كش ها چند بار عمليات مبارزه با جونده ها صورت پذيرد و از آنجا كه در فصل تابستان بيشتر افراد در بيرون از خانه استراحت مي كنند استفاده از پشه بند و مواد دور كننده حشرات موثر خواهد بود .

اسلاید 22: مقدمه و تعريف بيماري هاری هاري يك بيماري عفوني حاد ( آنسفاليت ) و كشنده ويروسي است كه به دوشكل تحريكي(هاري خشمگين ) و ساكت (هاري فلجي) ظاهر مي شود . اين بيماري مخصوص گوشت خواران اهلي و وحشي بوده ، انسان و ساير حيوانات خونگرم پستاندار، بطور تصادفي و اغلب ازطريق حيوان گزيدگي به آن مبتلا مي شوند .

اسلاید 23: وضعيت بيماري هاري در ايران : بررسي هاي انجام گرفته در نقاط مختلف كشور نشان ميدهد كه سگ ، روباه ، و شغال از مهم ترين مخازن اين بيماري مي باشند. در طي بررسي هاي انجام گرفته مشخص گرديده است كه همه استان هاي كشور كم و بيش به اين بيماري آلوده هستند و بيشترين موارد آلودگي در نواحي شمال ، شمال شرقي و غربي ، استانهاي كرمان ، فارس ، اصفهان و لرستان مشاهده شده است . در ايران 85 % گاز گرفتگي توسط سگ ها ، 4 % توسط گربه ها و باقيمانده آنها توسط حيوانات ديگر رخ داده است . بيشتر نمونه هاي مثبت ثابت شده در حيوانات مربوط به گاوها بوده است .

اسلاید 24: 1- ميزان كشندگي بالا (100 % ) به طوريكه پس از ظهور علائم باليني چه در انسان و چه در حيوان درمان پذير نبوده و بيمار محكوم به مرگ خواهد بود 2- افزايش روند موارد حيوان گزيدگي انساني3- تلفات و خسارات اقتصادي كه بيماري در دام ها ايجاد مي كنند .اهميت بيماري هاري :

اسلاید 25: 1- گاز گرفتن : اصلي ترين راه سرايت بيماري گازگرفتن به وسيله حيوان هار است . البته از طريق كشيده شدن پنجه آغشته به بزاق حاوي ويروس نيز منتقل مي شود . 2- پوست : از طريق پوست سالم ،هاري سرايت پذير نيست ، ولي از راه كوچك ترين خراش يا زخم درپوست اين بيماري منتقل مي شود . راههاي سرايت بيماري :

اسلاید 26: 3- تنفس :سرايت هاري از طريق تنفس،به ويژه درغارهاي محل زندگي خفاش هاي آلوده ، امكان پذير است.4- دستگاه گوارش :انتقال ازاين راه بعيد است.ولي حيوان گوشتخوار ممكن اسن بندرت از طريق خوردن لاشه حيوانات مرده دراثر ابتلا به هاري به اين بيماري مبتلا شوند.5- جفت :ازآنجا كه دريك بررسي ، ويروس هاري را ازجنين، رحم وتخمدان هاي يك حيوان ماده جدا كرده اند، انتقال بيماري ازطريق جفت نيز بعيد نيست .

اسلاید 27: 6- وسايل آلوده :ويروس هاري بسيار حساس بوده در مقابل نور و خشكي به سرعت از بين مي رود لذا اين طريقه انتقال ممكن است در موارد استثنايي صورت پذيرد .7- انسان به انسان :تا به حال موارد معدودي انتقال هاري از انسان به انسان از طريق پيوند اعضا در دنيا گزارش شده است .معمولا 15 روز تا 3 ماه و بطور متوسط 1تا2 ماه * دركودكان طول دوره كمون كوتاه تر از بزرگسالان است.دوره كمون :

اسلاید 28: اقدامات پيشگيري در موقع لزوم :1- خارج كردن ويروس از زخم2- خارج كردن كف صابون از زخم3- بريدن قسمت هاي له شده4- ضدعفوني محل گزش با بتادين يا الكل5- خودداري از بخيه زخم6- تزريق سرم ضد هاري(20 واحد به ازاي هر كيلوگرم وزن )

اسلاید 29: 7- تزريق واكسن ضد هاري در 5 نوبت روزهاي 0 ، 3 ، 7 ، 14 ، 28 عضلاني وحتماً عضله دلتوئيد زير2 سال درناحيه فوقاني جانبي ران تزريق مي شود8- تزريق واكسن وسرم ضدكزاز (توام يا ثلاث )9- آنتي بيوتيك درماني 10-تحت مراقبت قراردادن حيوان به مدت10 روز 11- نمونه برداري از حيوان مهاجم مشكوك

اسلاید 30: كيست هيداتيك يكي از بيماريهاي مشترك بين انسان و دام است كه از شيوع نسبتاً گسترده اي در دنيا برخوردار میباشد . كيست هيداتيك مرحله لاروي كرم اكي نوكوكوس گرانولوزوس مي باشد . كرم بالغ در روده سگ و سگ سانان استقرار دارد و انسان و دامها (گوسفند ، بز و شتر و خوك ) با خوردن سبزیجات و مواد غذایی آلوده به تخم انگل كه با مدفوع سگ دفع گرديده به كيست هيداتيك مبتلا مي شوند . كيست هيداتيك :

اسلاید 31: وضعيت كيست هيداتيك ( اكينوكوكوس ) در ايران :اطلاعات موجود نشان دهنده وقوع كيست هيداتيك در سرتاسر ايران است . اما ميزان شيوع و الگوهاي انتشار غفونت در نقاط مختلف كشور متفاوت مي باشد به طوري كه ميزان آلودگي از منطقه شمال غربي ايران به سوي جنوب كمتر مشاهده مي شود . درمان : راه درمان كيست هيداتيك جراحي مي باشد

اسلاید 32: كيست هيداتيك در بافت هاي مختلف انســــان و دام استقـــرار يافتـــه و بيماريزايي آن در انسان به اندازه كيست و محل استقرار كيست در بدن بستگي دارد . كيست هاي كبدي و ريوي شايعترين تظاهرات بيماري هستند .1- تماس نزدیک و مستقیم با سگ های آلوده 2- تماس مستقیم با مدفوع سگ های آلوده 3-مصرف آب ، غذا و سبزیجات آلوده شده به مدفوع سگ راههاي انتقال بيماري به انسان :

اسلاید 33: 1- آگاهی در زمینه استفاده از سبزیجات به نحوی که سبزی باید کاملاً با مواد ضدعفونی کننده شسته و بعد مصرف گردد و همچنین شستشوی دستها با آب وصابون نیز حائز اهمیت است . ۲) کسانی که دارای سگ خانگی و گله هستند ، می بایست تماس محدودی با آنها داشته باشند . ( زیرا موی بدن آنها ممکن است به تخم انگل آلوده باشد) نگهداری این حیوانات باید تحت نظر دامپزشک با معاینه دوره ای مرتب و استفاده از داروهای ضد انگل همراه باشد و از لمس کردن آنها نیز خودداری گردد. راههاي پيشگيري :

اسلاید 34: ۴) بازرسی لاشه و اندام ها در موقع کشتار، ضبط و معدوم نمودن اندام های آلوده به کیست به نحوی که اندام آلوده از دسترس سگ دور نگه داشته شده و حتماً سوزانده و یا دفن بهداشتی گردند. ۵) مبارزه با سگ های ولگرد شامل معدوم نمودن آنها از طرق مختلف و همچنین جمع آوری و دفن صحیح زباله نقش مهمی در کاهش جمعیت سگ ها و مبارزه با این بیماری و سایر بیماری هایی که از طریق سگ به انسان منتقل می شود را خواهد داشت. ۳) از کشتار حیوانات ( گاو، گوسفند و بز) در خارج از کشتارگاه اکیداً خودداری شود و این کار باید در کشتارگاههای بهداشتی صورت پذیرد .