تئوری پیچیدگی و آشوب

صفحه 1:
‎gus‏ بجیدگی و آثوب ‎gil Joan)‏ 

صفحه 2:
تتوری پیچیدگی بشر در دورانی به سر می برد که پیچیدگی جزو جدایی ناپذیر آن است گی عامل تعیین کننده ای در پدیده های طبیعی و همچنین درپدیده های ساخته دست بشر است. 

صفحه 3:
مفهوم پیچیدگی می تواند هم در داخل سازمان و هم در رابطه با محیطی که سازمان با آن رویرو است . آنچه مهم است درک این پیچیدگی هااست. بيد 

صفحه 4:
ا . در گذشته دانشمندان جهان را مجموعه ای از سیستم هایی تصور می کردند که مطابق با قوانین جبری طبیعت ءبه طریقی مشخص وقابل پیش بینی در حرکت است. ازاینرومعتقدبودند: معلولها به صورت خطی » برایند علل خاصی هستند.اما امروزه ایشان جهان را مجموعه ای از سیستم هایی می دانند که به شیوه ی خود سامانده و خلاق»عمل می کنند.اين علم جدید »نتوری پیچیدگی (Complexity Theory).294 2 ai 

صفحه 5:
4 با توجه به نقش تغییرات محیطی در شکل گیری تنوری پیچیدگی »قبل از پرداختن به این بحث لازم است مقایسه ای بین شر ایط محیطی قبل و بعد از دهه ی 600 صورت گیرد.جدول بیانگرتفاوتهای اين دو دوره aul 

صفحه 6:
گذشته ( قبل از دهه ی 90) محیط ساده وایستا رفتارها قابل پیش بینی سیستم وسازمان به مثابه ماشین علم:مجموعه متراکمی ازدانستنیها (لیدم پردازع) حاکمیت قوانین مکانیکی و قوانین نیوتن روابط على و معلولى وخطى مدیر:حافظ وضع موجود تصمیم گیری :متمرکز امروزه ( بعد از دهه ی ‎(OO‏ ‏محیط پیچیده و پویا رفتارها غبرقابل پیش بینی سیستم وسازمان به مثابه موجود زنده علم:تسلط به روشهای انجام کار ‎(eas SS)‏ رد قوانین مکانیکی و قوانین نیوتن روابط تعاملی »چندگانه و غیرخطی مدیر:خلاق و نوآور تصمیم گیری : غیرمتمرکزتاکید بر هوشمندی عمسن ‎SIS‏ 

صفحه 7:
4 به دنبال تغییرات مذکور»تئوریها نیز به منظورتطابق با تحولات صورت :گرفته»تغفییر و تکامل یافتند که این سیر تکامل در زیر نشان داده شده است Cybernetic(S@ u 42) Catastrophe theory(70u 4 ) Chaos theory(80 ‏(دهه ی‎ ( دهه ی90) ۲060۲۷ ‎Complexity‏ علیرغم تقسیم بندی زمانی فوق بسیاری از صاحب نظران » تئوری آشوب را جزئی از تئوری پیچیدگی می دانند »برخی دیگر آندو را معادل یکدیگر قلمداد کرده .و برخی نیز آندو را دو روی يك سکه می شمرند 

صفحه 8:
برخی از پیچیدگی ها بواسطه کارهای انجام شده توسط آدمی بوجود آمده است.بطور مثال پیشرفتهایی که در زمینه ارتباطات و علوم گوناگون بوجود آمده باعث پیچیدگی محیط و درون بسیاری ازسازمانها شده است و برخی دیگر از پیچیدگی ها بطور طبیعی و بدون دخالت بشروجود داشته است ولی بعلت عدم دانش بشری دانشمندان از آن آگاهی نداشتند و با اينکه اقدام به ساده سازی آن پدیده های پیچیده می نمودند تا بتوانند آن پدیده ها را تشریح نمایند. 

صفحه 9:
:به گفته ی یکی از صاحب نظران مدٍ "تتوري بي نظمي و آشوب اولین ضربه را بر پیکر پارادایم سنتي مدیریت وارد آورد ومي رود تا اساس پارادایم تازه اي را در مدیریت و سایر علوم مرتبط شکل دهد. نظریه هاي مدیریت علمي » روابط انساني » مدیریت مقداري و كمي و مديريت سيستمي افسانه مي شوند و اقعيتهاي امروز در تنوري هاي بي نظمي و آشوب با ويژگيهاي خاص پديدارمي گردند*)دکتر الوانی) 

صفحه 10:
‎HATCH‏ مي كويد: ‏”در دوراني كه تغييرات مداوم » تصادفي و بدون نظم است ‏ لازم است که شیوه هاي تفکر تفع خود به کار گیریم " ‎ 

صفحه 11:
شوب 

صفحه 12:
زر ات "۳ نتى: بى ‎ks‏ »آشوب و نوعی درهم و برهمی کلی مانند ریزش آب از یک آبشاریا شرایط جوی ** تعریف جدید: آشوب ممکن است صرفا سطح بالایی از پیچیدگی باشد که میتواند از فرایندهای قطعی منبعث شود. 

صفحه 13:
Chaos Theoret Sj * نام دیگر تئوری آشوب»نتوری سیستم های غیر خطی است. * در رابطه خطی یک علت معین فقط یک پیامد دارد ولی در رابطه غير خطى مى تواند چندین پیامد داشته باشد. " در سیستم غیر خطی هم افزایی وجود دارد و نمی توان با تجزیه و بررسی تک تک اجزا» کل سیستم را شناخت. * در سیستم غیرخطی پیوندهای بین علت و معلول های مختلف» بسیار زياد و پیچیده و آینده بلندمدت سیستم غیر قابل پیش بینی است. 

صفحه 14:
| gVhaos Theor¥.g.i 594 * هیچ چیز تصادفی نیست و بی نظمی ظاهری امور نتیجه تفکر بر مبنای وجود روابط خطی است, * چرا شیوه های آماری چرا خطا؟! * فرایند های ساده وجبری نظیر معادله لجستیک می تواند الگوهای پیچیده رفتار را ایجاد نماید. 8 5 

صفحه 15:
: 2 قطعی گرایی پیچیدگی همان تصادفی بودن نيست» نا آگاهی همان تصادفی بودن نيست» ناتوانی ما در آگاهی یا شناخت هدف نهایی به علت تصادفی بودن نیست بلکه نتیجه ی پیچیدگی و ناآگاهی است. در بازی گلف هیچ جيز تصادفی نیست!! 

صفحه 16:
حساسیت نسبت به شرایط اولیه 4 " نحوه رفتار یک سیستم آشوبناک شدیدا به شرایط اولیه آن سیستم بستگی دارد»چون موقعیت جدید سیستم بر حرکت از موقعیت پیشین آن سیستم استوار است. * وابستگی به شرایط اولیه عاملی است که پیش بینی صحیح هوا را در بلند مدت غیر ممکن می سازد. " بيش بینی بلند مدت سیستم های آشوبناک با استفاده از تعمیم روند گذشته به آینده تحقق پذیر نیست 

صفحه 17:
وضعیت اشوبی + به شدت آشوبناک 2 میزان آشوبناک بودن پدیده از فک ماهيت آن سرجشمه نمى كيرد م رم بيك" ياكهيه نيل مطح تركما از ‎oc‏ آن تعیین می شود ۱ مور د تا C2) 2 ب الب > 

صفحه 18:
سس معادله لجستیک 5 در ارزش های پایین 06 دا ‎١‏ 0 نوعی تبات و نرخ بقا در فصل گذشته استواری و ‎d‏ ‏در ارزش های بالاتر با _ نوسان مواجه خواهیم ) ‎Xnext= X(1-‏ و شد / 4 J ‏نرخ بقا در فصل آتی‎ | \ ١ لذ خصوصيات سيستم اكولوثييك 

صفحه 19:
نرخ بقا » سهم سالانه بازار 0-96 

صفحه 20:
نرخ ‎ola‏ سهم سالانه بازار ( 6 0 0-06 ۷0020 6 

صفحه 21:
حساسیت نسبت به شر ایط اولیه 4 قصل سال 0606100616150615 00000 9 6 + 9 6 © 9 © 0 تغيي رلا ينجمين فصل سال از .666)00 به ©0066 055-00604596 qa aot aot ar. ao. as. ar aot ae. aa © سهم بازار 

صفحه 22:
هدف. این تئوری پیش بینی تفصیلی نیست» بلکه تبیین و درک روابط است. طراحی آینده ی کوتاه مدت سازمان - بسته به میزان قابلیت پیش بینی آن - تا حدی ممکن است اما برنامه ریزی بلندمدت با ردیابی تغییرات» درک ما از رویدادها افزايش می یابد و با یافتن نقاط حساس. می توانیم با ایجاد تغییرات اندک به نتایج جشمكيرى دست بيدا کنیم. 

صفحه 23:
نظریه بی نظمی با نظم غایی 3 امروز برای رویاروئی با جهان, باید پیچیدگی را بشناسیم و راههای مواجهه با آن را بدانیم. 

صفحه 24:
* در محاورات روزلنه آشفتگی نشانه‌بی نظمی و سازمان نیافتگی است و جنبه ای منفی دارد. اما بی نظمی و آشوب واجد نکات نیز " بی نظمی یک نشلنه است .یک اخطار دهنده در مورد احتمال وضعیتی نامطلوب که باید از آن با خبر شد و با آن به مقابله پرداخت. 

صفحه 25:
بی نظمی مورد نظر در بحث حاضر: * در بعث‌ا سبی نظمی و آشوب به مفهوم سازمان نیافتگی, ناکارایی و در هم ریختگی نیست.بی نظمی وجود جنبه های غیر قلبل پیش بینی و اتفاقی در پدیده های پویاست که ویژگیهای خاص خود را دارا می باشند. * بی نظمی و آشوب نوعی بی نظمی منظم یا نظم در بی نظمی است. 

صفحه 26:
مثال هائی از نظم و بی نظمی: جاکهبس ( معمار و شهرساز) شهر منچستر را ناموفق می دانست چون نظم یافته بود و قابلیت انعطاف را از شهر سلب کرده بود. پرایگوگین ( برنده جایزه نیبل شیمی در 1۹۷۷)می توان نظم را از بی نظمی بدست آورد مورخ امریکلنی: از آشفتگی زندگی ایجاد می شود در حالیکه از نظم عادت بوجود می آید. متخصص قلب در دانشکده طب هاروارد : نظریه های قلبی در مورد نظم ضربان قلب را رد می کند.معتقد است یک قلب سالم در ضربانهایش دارای نوسانات آشوبناک است در حالیکه قلب بیمار غالبا آهنگ منظم دارد. 

صفحه 27:
خصوصیات دستگاه های آ شوبی (سیستمهای پیچیده): * ارتباطات غیر خطی اند: یک تغییر کوچک می تواند نتیجه بسیار بزرگی به دنبال داشته باشد.( اثر پروانه ای) ‎butterfly effect‏ درای خاصیت خود ما هستد. ۰ ‎self-similarity‏ * دارای جاذبه های غریب می باشند. ‎Strange attractors‏ 

صفحه 28:
* امروزه با پدیده های پیچیده روبرو هستیم و نظریه آشوب نیز ابزاری برای مواجهه با این پیچیدگیها و نا بقینی هاست. ۴ یک سیستم پیچیده سیستمی است که شامل تعداد زیادی از عاملان و واسطه ها بوده که از طرق مختلف بر یکدیگر تاثیر گذار باشند. 

صفحه 29:
خصوصیات سیستمهای پیچیده: به طور کلی پیچیدگی می تولند هدف یا عملکرد سیستم. در اندازه و ترکیب آن. در ساختار و یا نوع پوبللی سیستم مورد ملاحظه قرار گیرد.سیستمی ممکن است از نظر اندازه و ترکیب ویا آنکه سیستم دیگری از کلیه جنبه ها پیچیده باشد. سیستمهای پیچیده سیستمهای بازبه حساب می آیند. دائمابا محیط خود در تعاملند. مرز مشخصی ندارند تو در تو(آشیلنه ای) هستند:جزثی از یک سیستم پیچیده خود نیز پیچیده اند ( مانند جامعه) 

صفحه 30:
پیچیدگی را می توان در سیستمهای طبیعی و یا مصنوع دست بشر یافت. سیستمهای پیچیده می توانند سیستمهائی بزرگ پا کوچک باشند. شکل ظاهری سیستمهای پیچیده می توانند منظم یا نا منظم باشند. هر چه تعداد اجزای یک سیستم زیادتر باشد. احتمال پیچیده بودن آن سیستم افزونتر خواهد بود. سیستمهای پیچیده نه کاملا قطعی ونه کاملا تصادفی هستند بلکه در طیفی بين دو حد قرار دارند. روابط علت و معلولی مشخصی در سیستمهای پیچیده وجود ندارد. 

صفحه 31:
خصوصیات سیستمهای بیجیده: + * اجزای مختلف سیستمهای پیچیده بصورت 2 )135 ‎(SyMergiStic)‏ ‏با یکدیگر در ارتباطند و بر هم اثر می گذارند. * سطح پیچیدگی سیستم. وابسته به ماهیت سیستم. محیط آن و چگونگی روابط متقابل بین آنهاست. " سیستمهای پیچیده سیستمهای برگشت ناپذ‌برند. 

صفحه 32:
" لين سیستمها پیچیده و پیبا هستند و هدف متغیر و متحرکی را دنبال * بسیاری از سیستمهای پیچیده دچار تغییرات ناگهلنی می شوند و عملکرد منطقی و منظمی ندارند. * در سیستمهای پیچیده پارادوکس یا تنلقض وجود دارد.بین معنی که وقلیع سریع و کند. منظم و نامنظم. هدفدار وبی هدف و... همراه هم رخ می دهندبرای سنجش پیچیدگی سیستمها از شیوه های هندسی و الگوریتمی استفاده شده است. 

صفحه 33:
کاربرد تتوری پیچیدگی در ساز مان ها: رشته مدیریت از این نظریه می تواند بهره بسیار برد چون بسیاری از رفتارهای انسان در سازمان از وبژگی پیچیدگی و غیر قابل پیش بینی بودن برخوردارند. * برای مثال در تصمیم گیری غالبابا محیطی روبرو هستیم که خواص پیچیدگی را دارا بوده وبا نظربه های تصمیم گیری سنتی قلبل تفسیر و تحلیل نمی باشد. 

صفحه 34:
نظریه آشوب برای رویاروئی با سیستمهای پیچیده سازما ۳۹ و سازمان همواره در معرض یک ایراد و انتقاد نا عادلانه بوده اند و آن مساله نا دقيق بودن و غير قابل بيش بينى بودن نظريه هاى سازمان و مديريت بوده است. در حاليكه اكنون متوجه شده ايم قطعيت كرائى ساير علوم نيز رويائى بيش نبوده است. 

صفحه 35:
مدل منطقی - عقلایی: سازمان در مفهوم کلاسیک آن در نظر گرفته شده است و مجموعهای از افراد و ابزارها براى نيل به هدفی خاص تعریف شده اند. مدل سیاسی: در اين مدل ائتلاف ميان افراد و گروههایی که لزوما اهداف و منابع یکسانی ندارند سازمان را به وجود آورده است. مدل آشفته:در اين مدل سازمان در واقع مجموعه ای از بی نظمی های سازمان یافته تعبیر شده است. 

صفحه 36:
بررسی از لحاظ نحوه مشارکت تصمیم كير ها " در مدل عقلایی افرادی که در تصمیم گیری مشارکت دا با توجه به موضوع تصمیم گیری و بر اساس تخصص و دانششان انتخاب می شوند. ‎ti‏ در مدل سیاسی » اين انتخاب بر اساس قدرت» منافع و موقعیت سیاسی افراد صورت می گیرد. ‏" در مدل آشفته افراد مختلف و گوناگون در تصمیم گیری مشارکت دارند و از گروه تصمیم گیری ممکن جدا شوند و نحوه مشارکت موقت» متغیر و بی نظم و غیر قابل پیش بینی است. 

صفحه 37:
" در مدل عقلایی اهداف از قبل تعیین شده و مشخص می باشد .اين اهداف با مصالح سازمان همخوانی دارد و به بهترین وجه نشان دهنده منافع کل سازمان است. 7 در مدل سیاسی ‏ اهداف چند گانه و متعارض است و در بر گيرنده منافع گروههای مختلف در سازمان است. " در مدل های آشفته »اهداف مبهم ءتعریف نشده و نامشخص است و اغلب بعد از اتخاذ تصمیم می توان آنها را به طور روشن و عینی تعریف كرد. 

صفحه 38:
7 در مدل های عقلایی » فرایند انتخاب از مراحل منطقی برای دستیابی به هدف تشکیل می شود. 7 در مدل های سیاسی ‏ اين فرایند تابع قدرت گروههای غالب و نحوه انتلاف بین آنها و بین آنها و گروههای رقیب می باشد. " در مدل آشفته » فرایند انتخاب تصادفی و حاصل تلاقی مسائل » مشکلات. راه حلهاء فرصتهای انتخاب و مشارکتهای اتفاقی و موقت اعضای تصمیم گیرنده است. 

صفحه 39:
مقایسه از نظر محور توجه و تاکید * محور توجه و تاکید در مدلهای عقلایی ۰ حل مسئله و مشکل است. * در مدلهای سیاسی به حل و فصل تعارضها و نزدیک کردن اهداف توجه می شود. " در مدلهای آشفته » تلاشهایی انجام می گیرد که جهت مشخصی ندارد و با نوعی سرگردانی و بهت زدگی در مقابل مسائل و مشکلات همراه است. 

صفحه 40:
:مقايسه از نظر تصمیم گیرنده تصمیم گیرنده در مدل های عقلایی فردی خردمند و منطقی است که با عقل و منطق مسانل و راه حل ها را می سنجد و راه حل بهینه را بر می گزیند. در مدل سیاسی » فردی که قدرتمند تر است ۰ تصمیم گیر ی را انجام می دهد و با قدرت و سیاست به تصمیم گیری می پردازد. در مدل آشفته » تصمیم گيرنده در واقع بازیگر حیرت زده ای است که در آشفتگی و ابهام » روشها وشیوه های مختلف را می آزماید و به طور تصادفی و اتفاقی راه حلی را بر می گزیند. 

صفحه 41:
۰ با توجه به بررسی های انجام شده وقتی افق زمانى تصميم گیری بلند و نیروهای دخیل در تصمیم گیری در تصمیم متعدد و متنوع است »مدل آشفته با فرایند تصمیم گیری مطابقت بیشتری دارد. . در شرایط ضرب الاجل زمانی و وجود نیروهای قدرتمند سازمانی » که به تصمیم گیری حساس هستند مدل آشفتگی کاربرد چندانی ندارد. 

صفحه 42:
اثر پروانه ای ‎(ButterAly ePRevt)‏ * یکی دیگر از مفاهیمی که در تتوری آشوب وجود دارد اثر پروانه ای می باشد. * لورنز دانشمند هوا شناسی در پی تحقیقات خود به اين نتيجه رسيد كه يك تغییر جزیی در شرايط اوليه معادلات جو شناسى باعث تغييرات بسيار شديدى در نتايج مى شود. ‎٠»‏ حساسیت نسبت به تغییرات اندک اولیه یکی از ویژگی های مهم سیستم های آشوبی است و از آن به عنوان یک شاخص برای شناخت این سیستمها می توان بهره برد. 

صفحه 43:
ء از اثر پروانه ای می توان به عنوان توجیهی عقلایی برای تحولات عظیم پیش آمده حاصل ازانديشه خلاق استفاده کرد. ۰ در سيستم هاى غير خطی در رابطه علت و معلولی وارده ها با صادره ها برابر نیستند و اگر وارده ای خطی افزایش یافت لزوما صادره به صورت خطی افزایش پیدا نمی کند. * با توجه به اثر پروانه ای تعاریف کارایی و بهره وری و اثر بخشی هم تغییر می کند.زیرا کارایی را نسبت ستاده به نهاده تعریف می کنیم» نهاده های بسیار جزئی قادرند تا ستاده های بزرگ به وجود آورندو برعکس ,در واقع در کارایی نسبت ها دیگر مانند حالت سنتی عمل نمی کنند بلکه باید به دنبال روابط جدید و نتایج دلخواه از طریق نهاده های مناسب باشیم » نهاده هایی که ستاده هایی بزرك را ايجاد می کنند. 

صفحه 44:
باتوجه به مسائل بیان شده اصول اولیه برای مدیریت در شرایط آشوب چنین می باشد؛ < بازانديشي در مفاهیم سنتي مدیریت * ساختارهاي سلسله مراتبي در نظامهايي که دانما در معرض تغییرات و بي نظمي هستند جایگاهی ندارد ودر نظامیکه پیشامدها تصادفي و حوادث ازمنطق بي نظمي پيروي مي کند» طرح ريزي نقشی ندارد. در نتیجه مورگان بیان می کند که: نظريه بيجيدكي براي مديران اين بيام را دارد که دیگر نمي توان از طریق اهداف سلسله مراتبي یا از طریق منطق از پیش تعيين شده ‎٠‏ مثل اينكه در طراحي پلها یاساختمانها به کار گرفته مي شوده سازمانها را اداره کرد. آنها بایدبیاموزند که رخدادها وتغیبرات در جریان زمان ظهور مي کنند. مدیران خود نيز بخشي از اين تغيير هستند. آنها بايد به جاي طرح ريزي و کنترل به شکل سنتي ‏ به روان سازي فرآیند تغییر بیاندیشند. 

صفحه 45:
* هنر تغییر ‎٠‏ جنانكه كفته شد سيستم هاي بيجيده و آشوب دائما بين جاذبه هاي مختلف اسیر هستند» اين وضعيت تا آنجا ادامه مي يابد که يكي از جاذبه هاي جدید بتواند بر نيروهاي جاذبه مسلط ‏غالب شود . ‏۰ وقتی رهبران تصمیم به تغییر در محیط سازمانی می گیرند با نوعی مقاومت روبرو می شوند در نتیجه مدیران باید منشا این مقاومت ها را در ک کنند و با توجه به آن سعی کنند که شرایط لازم را برای تغیبر ایجاد کنند. 

صفحه 46:
۰ نظامهاي غيرخطي در شرایط آشوب و بحران » نسبت به تغییرات کوچك و جزئي بسیار حساس بوده و کوچکترین نوسانات و اختلالات در آنها در اثر تقویت در كل نظام تشدید شده و مي تواند منجر به تغیبرات بزرگ شود . ‎٠‏ براي انجام تغیبرات بزرگ نیاز به دستگاههاي عریض و طويل نيست بلكه بايد نقاط حساس وتعیین کننده را پیدا کرد و آنگاه بااعمال تغییر كوچكي سازمان را به سوي تغییرات بزرگ هدایت کرد. 

صفحه 47:
< نقش مدیران * در سیستم هاي پیچیده و غيرخطي . امکان طرح ريزي و پیش بيني دقیق عملیات سیستم وجود ندارد . ۰ مدیران باید با اصول و مفاهيمي همچون خود سازماندهي » سازمانهاي یادگیرنده » گروههاي خودگردان » تواناسازيي »سازمانهاي هوشمند و...آشنا شوند. آنها بايد به هر ابتکار و تجربه اي به عنوان يك فرصت يادگيري نگاه کنند و سازمان را به يادگيري و کسب تجربه تشویق نمایند. 

صفحه 48:
يادكيري هنر جورسازي (کلاژ) امروزه مدیران با نظامهاي غيرخطي و پیچیده اي که داراي وجوه متعدد» متفاوت »درگیر و پویا است روبرو هستند. پس برای طراحی و هدایت سازمان تنها از يك ساختارء يك سبك ۰ يك دیدگاه و نگرش ‏ يك راهیرد» يك روش و فن آوري : يف فرهنگ و يك ریخت ‏ كاري ساخته نيست . به همين جهت آنها بايددائما در حال جورسازي ريخت سازمان به شکل مقتضي و مناسب باشند. قطعات سازماني بايد جنان درهم آميخته شوند كه جاذبه مسلط نمايانكر هویت و نظامي موزون » کاراء جذاب » بديع » نوو زاينده باشد و اين يكي از جالشهايي است كه مديران با آن روبرو هستند. 

صفحه 49:
در پایان بايد بیان شود که برای رویارویی با سیستم هاى امروزی باید بر روی مفاهیمی مثل سازمانهاي یادگیرنده » گروههاي خودگردان ۰ تواناسازي سازمانی و سازمانهاي هوشمند تکیه کرد تا به یاری آنها بتوانیم بر مشکلاتی که پیش روی سازمانهاست غلبه کنیم. نظریه آشوب و بی نظمی که به زعم گروهی از علمای معرفت شناسی پایه های حوزه تفکر جدیدی را بنیان می نهند » در جامعه علمی ما آنگونه که باید شناخته نشده و رشته مدیریت ارتباط خود را با آن در پافت ننموده است. 

صفحه 50:
:منابع الوانيسید مهدی؛دانایی فرد».حسن(190)" نظم در بی نظمی"انتشارات صفار - اشراقی عابدی جعفری حسن؛صفری»حسن» بررسی مراحل عمر سیستم های پیچیده و ناشناخته سومین کنفر انس بین المللی مدیریت روحانی.محمدخیام(مترجم)؛ پیروزی در مبارزه با پیچیدگی. خبرنامه ‎(BE) sabi Se‏ ‎WOTOW. DORVUO (OVP), ۵‏ ‎PLEORY, OXFORD‏ ‎DORECOO.CGORET (O97), "IMBCGES OF‏ ‎ORECOOILOMOO", GOCGE ۵۵‏ ‎R., Oowplexty — Life ot the Ede of Okws, Dect, Lowden,‏ عع 999۰