تاثیر تمدن اسلامی در غرب

تاثیر تمدن اسلامی در غرب

اسلاید 1: بخش ششم : (تاثیر تمدن اسلامی در غرب)ارائه دهنده : کیوان رحمانی مقدماستاد محترم : آقای شکوهیانبهار 95

اسلاید 2: سه دوره تمدن اسلامیرکوداوجآغاز1/26

اسلاید 3: با ظهور اسلام در پایان قرن ششم میلادی، فرهنگ و تمدن اسلامی طلوع کرد. اسلام با اعلان «اقرا» که نمادی از علم و اندیشه بود، در جامعه جاهلی آن روز نوعی بینش جدید ایجاد کرد که هم دوری از تعصبات قومی و اعتقادات باطل را فرمان می داد و هم نوعی بینش جدید بویژه در خصوص علم آموزی و گسترش هنر ارائه  می کرد. آغاز ظهور اسلام وشکل گیری تمدن اسلامیتمدن اسلامی به سرعت به سمت قله رشد و بالندگی حرکت کرد. «هر چند قبل از اسلام، تمدن و فرهنگ یونانی، رومی، هندی، ایرانی و چینی هر یک سهمی در بالندگی و شکوفایی انسانیت داشتند اما هنگام ظهور اسلام همه این فرهنگ و تمدن ها در حال زوال و نابودی بودند و اگر اسلام در آن زمان با درایت و روشنفکری به این فرهنگ ها نمی نگریست چه بسا همه آنها به نابودی و زوال همیشگی می رسیدند.» 2/26

اسلاید 4: قرآن به عنوان کتابی که ایمان و علم را مایه سرافرازی و تعالی انسان می داند، می فرماید : (تولید و توسعه علم در تمدن اسلامی نشان دهنده آن است که دین اسلام با علم و تمدن تعارضی ندارد). با شکل گیری حکومت اسلامی و تأکید فراوان دین اسلام بر علم آموزی، مسلمانان به تولید علم و دانش پرداختند و آنچه را که از دیگر تمدن ها آموخته بودند در شکوفایی تمدن اسلامی به کار گرفتند. به تدریج آنها در رشته های شیمی، نجوم، ریاضیات،طب و سایر علوم سرآمد و تولیدکننده دانش شدند به گونه ای که دانشمندان از سایر ممالک برای یادگیری علوم جدید به سرزمین های اسلامی روانه شدند. «در نهضت ترجمه که گفتگوی تمدن های پیشین با تمدن اسلامی محسوب می شد میراث تمدن های گذشته به عالم اسلام منتقل گردیددوران اوج تمدن اسلامی3/26

اسلاید 5: کوپرنیک برای اولین بار نظریه ای سیاره ای مطرح کرد که در آن خورشید در مرکز قرار داشت. به این ترتیب نظریه سیاره ای بطلمیوس که برای بیش از هزار سال بر اذهان حاکمیت داشت کنار گذاشته شد. نظریه او را انقلابی در اذهان بشری و آغاز عصر جدید دانسته اند. دانشمندان اسلامی از جمله خواجه نصیرالدین طوسی پیش از این تردیدهایی جدی بر نظریه بطلمیوس وارد کرده بودند. ابن شاطر دمشقی کار طوسی را توسعه داد. پژوهشهای چند دهه اخیر نشان داده اند کوپرنیک برای ارائه نظریه خود از آثار ابن شاطر استفاده کرده است.دقت ستاره شناسان مسلمان در مشاهده و رصد آسمان چندان زیاد بود که ستاره شناسان اروپایی تنها در قرن هفدهم و در زمان تیکو براهه به این دقت در رصد رسیدند. نجوم4/26

اسلاید 6: اسطرلاب رایج و معمولی دستگاه و صفحه مدور فلزی است که از جنس برنز یا برنج و یا از آهن وفولاد و یا تخته به طرز بسیار دقیق و ظریف و مستحکمی ساخته شده و برای مطالعات ومحاسبات کارهای نجومی از قبیل پیدا کردن ارتفاع و زاویه آفتاب، محل ستارگان و سیارات و منطقه البروج و به دست آوردن طول و عرض جغرافیایی محل در تمام مدت شبانه روز و فصول مختلف سال بکار برده می‌شود. همچنین برای بدست آوردن ارتفاع کوهها و پهنای رودخانه‌ها و سایر عوارض طبیعی زمین و تعیین ساعات طلوع و غروب یکایک ستارگان ثابت و سیاراتی که نام آنها بر شبکه اسطرلاب نقش بسته نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این دستگاه برای محاسبه ساعات طلوع و غروب آفتاب هر محل (علی الخصوص در دوره اسلام که تعیین ساعات نماز هم برآن اضافه شد) ساخته شده است. با توجه به این حقیقت که در هنگام استفاده از دستگاه مذکور هیچ احتیاجی جهت به کاربردن و دانستن فرمولهای ریاضی نیست. (مانند خط کش محاسبه‌ای که به وسیله مهندسین به کار برده می‌شود)اُصطُرلاباصطرلاب جدید ساخته شده در تبریز سال 92اصطرلاب ایرانی که در موزه علم و تاریخ کمبریج نگهداری میشود.5/26

اسلاید 7: تأثير مسلمانان بر تئوري موسيقي از سوي اکثریت دانشمندان غربي قوياً رد مي شود. آنان تأثیر مسلمانان را مربوط به برخي آلات موسيقي مي دانند. اولين کسي که مشارکت مسلمانان را در نظريه موسيقي مطرح کرد يک دانشمند فرانسوي به نام لابورده بود. او در کتابش درباره موسيقي باستاني و مدرن (1780) ثبت الفبايي نتهاي موسيقي را به مسلمانان نسبت داده است. اين نت بندي که مرکب از سيلابهايي به نام سولفژ مي باشد؛ دو، ره، مي، فا، سول، لا و سي به نحو گسترده اي ترکيبي لاتين شناخته مي شوند که از سيلابهاي سرود روحاني سنت جان گرفته شده اند. موسيقيدان ايتاليايي گيدو از آرزو (995-1050) به عنوان کسي که اين ترکيب را در سال 1026 ابداع کرده است شناخته مي شود. ويلوتو (درگذشت 1839) تأثير مسلمانان بر تئوري موسيقي را پذيرفته است. او با مقايسه مقياس موسيقي گيدو با مقياس مسلمانان شباهتهاي غيرمنتظره اي يافت که باعث شد به اين باور برسد که اين موسيقيدان ايتاليايي نظريه خود را از مسلمانان اخذ کرده است. موسیقی و نظریه موسیقی6/26

اسلاید 8: محمد بن موسي خوارزمي رساله اي در جبر با عنوان کتاب المختصر في الحساب الجبر و المقابله نوشت که تبديل به الگوي اوليه و اصلي براي تمامي آثار اسلامي و لاتين قرون ميانه درباره جبر شد. بي شک اثر خوارزمي آغاز محاسبه جبري و حساب ده تايي بود. براین اساس محاسبات به نحو چشمگیری آسان شد و رفته رفته هیجان وافری در میان دانشمندان برای انجام محاسبات هرچه پیچیده تر فزونی گرفت. خوارزمی چهارچوبهایی برای حل شش نوع معادله درجه دوم ارائه کرد و تعریفی که برای محاسبه عدد پی ارائه داد دقت یک در هزار داشت. لئوناردو فيبوناچي تحت تأثير روشهاي حساب عربي و کاربرد آن در تجارت در سال 1202 ليبر آباچي را منتشر ساخت. اين کتاب بسيار تأثيرگذار طرز نگاه اروپا را به حساب دچار انقلاب نمود. ریاضیات7/26

اسلاید 9: رازی یکی از برجسته ترین شیمیدانان مسلمان بود. او تجربيات خود را فهرست بندي کرده و شرح داد. ابتدا مواد مورد استفاده را شرح داده سپس به دستگاههاي مورد استفاده پرداخته است و در نهايت روشها و شرايط آزمايش را شرح داده است. رازي آزمايشگاه را مطابق با سبک و کاربرد عمومي امروزي طراحي کرد. او براي آزمايشگاه خود بيش از بيست نوع ابزار طراحي کرد و مورد استفاده قرار داد. او جزئياتي از چگونگي ساختن ابزارهاي ترکيبي آزمايشگاهي ارائه داده است. طبقه بندي منظم او از حقايق به دقت مشاهده شده و تفسير شده اش، براساس مواد شيميايي، واکنشها و دستگاههاي مورد استفاده، با زباني کاملاً روشن و واضح تأثير زيادي در اهميت استثنايي او در تاريخ شيمي چنان که هولميارد توصيف مي کند دارد. اينها در واقع سمبلهاي علم مدرن هستند.شیمی8/26

اسلاید 10: ابن سینا مشهورترین پزشک مسلمان در غرب است. اثر عظیم ابن سینا در پزشکی به نام قانون، در قرن دوازدهم توسط جرارد از سرمونا به لاتين ترجمه شد. در سي سال پاياني قرن پانزدهم پانزده بار به لاتين و يک بار به عبري منتشر شد. در قرن شانزدهم بيش از بيست بار چاپ شد. علاوه بر اين بخشهايي از کتاب به صورت جداگانه مکرراً چاپ مي شد. تفاسيري که به لاتين و عبري براي آن نوشته مي شد بيشمار است. تا نيمه دوم قرن هفدهم بارها چاپ شد و کتاب درسي ماند. شايد هيچ کتاب طبي تاکنون به اين اندازه رواج نداشته است.از سال 800 تا 1300 ميلادي دنياي اسلام بيش از 60 چشم پزشک مشهور که يا نويسنده کتب متعدد بوده اند و يا رساله واحدي درباره چشم پزشکي نوشته اند بوجود آورد. در حالي که در اروپا قبل از قرن دوازدهم درباره حتي يک چشم پزشک هم چيزي نشنيده ايم.طب9/26

اسلاید 11: با شکل گیری مدارس و مکتب خانه ها و دانشگاه به عنوان مکانی برای یادگیری علم، مرزهای علمی فراخ شد و مدرسه مکانی برای بحث، گفتگو و دفاع از هر نوع اندیشه و تفکر گردید. در محیط های علمی؛ مسیحی، یهودی، زردشتی، صابئی و مانوی همه مورد احترام بودند. به این ترتیب مسلمانان با همگانی کردن علم آموزی برگزاری جلسات نقد بصورت مناظره تساهل و تسامح در سایر تمدن ها به خوبی توانستند برای حدود یکهزار سال سکاندار کشتی علم و تمدن باشند و تمدن اسلامی توانست چراغ روشنی برای عبور اروپا از تاریکی و جهالت قرون وسطی شود. اروپاییان با آشنا شدن با تمدن اسلامی و تولیدات و اختراعات مادی آنها توانستند تکنولوژی و علم را وسعت ببخشند.10/26

اسلاید 12: مسلمانان علاوه بر پیشرفت های فراوان در زمینه علمی، از نظر جغرافیایی نیز حکومت و تمدن خود را توسعه دادند بطوریکه در دومین قرن ظهور اسلام، حدود دو برابر مساحت اروپا تحت سلطه مسلمانان قرار گرفت؛ از کرانه اقیانوس اطلس تا دیوار چین، از سواحل دریای مدیترانه تا کشورهای غربی آفریقا (مراکش، طرابلس، الجزایر و ...)، اروپا (اندلس، شهرهای مرزی فرانسه)، اقیانوس هند و ... .جغرافیای اسلامی و تاثیر آن بر غرب :11/26

اسلاید 13: جغرافیای اسلامی و تاثیر آن بر غرب :(ادامه)نخستین جایی که استادان مسیحی جغرافیای اسلامی را آموختند شهر طلیطله بود.در این شهر نخستین چیزی که مسیحیان آموختند کروی بودن زمین بود.یکی از مهمترین ابزار جغرافیای دریانوردی مسلمانان استفاده از قطب نما بود.سال ها قبل از واسکو دو گاما(جهانگرد و کاشف پرتغالی بود که برای اولین بار از راه دریا از اروپا به هند رفت . او را از موفق‌ترین دریانوردان تاریخ می‌دانند.) با راهنمایی دریانورد مسلمان احمدبن ماجد به سمت چین و هند رفت.پیش از مارکوپولو(یک تاجر و جهاۆگرد ونیزی در قرن سیزدهم میلادی بود که سفرهایش را در کتابی به نام سفرهای مارکوپولو ثبت کرده‌است، امروزه این کتاب با نام‌های کتاب شگفتی‌های جهان یا توصیفی بر جهان شناخته می‌شود. این کتاب در شناساندن آسیای مرکزی و چین به اروپاییان نقش کلیدی داشت) سلیمان سیرافی به هند و چین رفته بود. واسکو دو ماگا مارکو پولو12/26

اسلاید 14: اکتشاف آمریکا را یکی از عوامل اصلی پایان قرون وسطی و آغاز دوران جدید دانسته اند. استعمار آمریکا بیشک یکی از عوامل اصلی رشد ناگهانی اقتصاد اروپای غربی بود و در عرصه فرهنگی نیز تأثیرات شگرفی برجای گذاشت. دریانوردی و تجارت در دوره اسلامی توسعه یافت و پس از انتقال به اروپا زمینه ساز استعمار فرا اقیانوسی اروپایی شد. تجارت مسلمانان در اقیانوس هند و در سرزمینهای گسترده اسلامی از جمله مسیر جاده ابریشم در قرون نهم و دهم به اوج رسیده بود. شبکه تجاری مسلمانان تمامی پهنای دنیای متمدن آن دوران را از اقیانوس اطلس تا اقیانوس آرام دربرمی گرفت.ونیز بندرگاه پیشتاز بازرگانی غرب اروپا تنها طی جنگهای صلیبی در قرن دوازدهم اهمیت اصلی خود را بدست آورد. شاهزاده هنری، دریانورد پرتغالی در قرن پانزدهم تنها پس از فتح سیوتا بندرگاه مراکش در شمال غربی آفریقا به فکر دور زدن قاره آفریقا افتاد. دریانوردی و تجارت13/26

اسلاید 15: عصر رکود تمدن اسلامیجنگ های صلیبی هجوم مغولان از نواحی مرکزی آسیا به سمت ایرانسقوط اندلس14/26

اسلاید 16: 1 . جنگ های صلیبیبه سلسله‌ای از جنگ‌های مذهبی گفته می‌شود که به دعوت پاپ توسط شاهان و نجبای اروپایی داوطلب برای بازپس‌گیری سرزمین‌های مقدس از دست مسلمانان برافروخته شد.صلیبیان در ابتدا با هدف بازپس‌گیری اورشلیم و سرزمین‌های مقدس از دست مسلمانان شروع به جنگ کردند و مبارزات آنها در حقیقت پاسخی بود به درخواست رهبران امپراتوری روم شرقی برای جلوگیری از پیشروی ترکان سلجوقی در آناتولی(ترکیه آسیایی). همچنین، عبارت جنگ‌های صلیبی برای توصیف مبارزاتی همزمان و پس از آن در قرن ۱۶ به کار می‌رود .که در خارج از شام به دلایل مختلف مذهبی، اقتصادی و سیاسی معمولاً علیه پگانها(ادیان غیر خدایی) و خوارج مسیحی و افراد تکفیر شده انجام‌ شد. رقابت‌ها بین مراکز قدرت مسیحی و مسلمان گهگاه منجر به اتحاد بین جناحهای مذهبی در برابر مخالفان خود شد، مانند اتحاد مسیحیان با سلجوقیان روم در جنگ صلیبی یکم.صلیبیان در ابتدا موفقیت‌های موقتی داشتند، اما سرانجام از سرزمین‌های مقدس بیرون رانده شدند. با این حال جنگ‌های صلیبی تأثیرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مهمی بر اروپا گذاشت. به خاطر درگیری‌های درونی بین شاهان و مراکز قدرت مسیحی برخی از جنگ‌های صلیبی از هدف اولیه‌شان منحرف شدند، مانند جنگ صلیبی چهارم که به غارت قسطنطنیه(استانبول) مسیحی و تقسیم امپراتوری بیزانس(قسمتی از روم) بین جمهوری ونیز و صلیبیان انجامید. جنگ صلیبی ششم نخستین جنگی بود که بدون دعا و اجازه رسمی پاپ آغاز شد. جنگ‌های هفتم، هشتم و نهم به پیروزی مملوک‌ها(ترک هایی که در مصر فرمانروایی میکردند) و حفصیان(بربر ها) انجامید و جنگ نهم پایان‌بخش جنگ‌های صلیبی در خاورمیانه بود.15/26

اسلاید 17:

اسلاید 18: 2 . هجوم مغولانمغولان در سال 616 ه.ق به ایران حمله کردند که در آن زمان سلطنت محمد خوارزمشاه فرمانروایی می کرد . بعد از فتح ایران ، بغداد در سال 656 هجری سقوط کرد.در این دوران شام و مصر دست ایوبیان افتاد.

اسلاید 19: 2 . هجوم مغولان (ادامه)چنگیز خان پس از چیره شدن بر چین و بخشی از آسیای میانه با خوارزمشاهیان همسایه شد. خواسته چنگیز خان بازکردن راه بازرگانی میان ایران و چین بود. او در ابتدا، نسبت به سلطان محمد خوارزمشاه ادب و احترام را رعایت نمود ولی این پادشاه که خیال تسخیر چین را داشت با تدابیر خصمانه خود موجب تحریک غضب خان مغول را فراهم کرده و هجوم او را به ممالک اسلامی باعث گردید.. نخستین لشکرکشی در (پائیز ۶۱۶ ه ق) و به فرماندهی چنگیز خان بود. سلطان محمد خوارزمشاه در همان سال با سپاهی به مبارزه با مغول برآمد ولی از جوجی پسر چنگیز شکست خورد و از آن پس تصمیم گرفت که از مواجهه با لشکر مغول خودداری کند . سال بعد سلطان محمد در بستر مرگ، جلال‌الدین خوارزمشاه را به جانشینی خویش برگزید و جلال‌الدین بیش از ۱۰ سال پس از مرگ پدر در برابر سپاهیان مغول ایستادگی کرد.دومین لشکرکشی در سال ۶۲۶ ه ق به امر اوگتای خان و به فرماندهی جرماغون نویان بود. این لشکرکشی به قصد پایان دادن به مقاومت جلال‌الدین خوارزمشاه و تسخیر مناطقی که باقی‌مانده بود، انجام شد. در پایان این دو حمله مغولان به سلطنت خوارزمشاهیان بر ایران پایان دادند و بسیاری از شهرهای خوارزمشاهی مانند سمرقند، مرو، بامیان، هرات، توس، نیشابور و پایتخت این سلسله گرگانج(شهری در ترکمنستان) بکلی ویران شده و مردم آن قتل‌عام شدند.حمله مغول بیش از خسارت‌های اقتصادی، صدمات فرهنگی و روحی برجای ‌گذاشت. در این حمله مراکز علمی و فرهنگی مانند کتابخانه‌های بسیاری سوزانده و ویران شد. شهرهای بزرگ بسیاری از بین رفت و به دنبال آن مراکز رشد و پرورش فکری به حداقل رسید. کاهش جمعیت و به اسارت گرفتن و فرستادن صنعتگران ایرانی به مغولستان باعث رکود اقتصادی در ایران گردید و تخریب قنات‌ها و آبراهه‌هایی که در طول قرن‌ها ساخته‌شده‌بودند، سبب رکود کشاورزی شد. 17/26

اسلاید 20: پیشروی مغولان:نخستین هدف مغولان شهر اترار (قزاقستان) بود که پس از 5 ماه مقاومت سقوط و با خاک یکسان شد.بعد از تهاجم اولیه مغول چنگیزخان در سال 624 از دنیا رفت و سرانجام قلمرواش به دست نوه اش هلاکوخان افتاد و هلاکوخان در سال 651 تصمیم به حمله مجدد به ایران کرد.هدف هلاکوخان از حمله به ایران :برانداختن حکومت اسماعیلیان و فتح الموتفتح بغداد و از بین بردن خلافت عباسیان

اسلاید 21: مهمترین شخصیت های فرهنگی ایران در عهد مغول :مولوی :(جلال‌الدین محمد بلخی)از مشهورترین شاعران ایرانی بزرگ پارسی‌گوی است.حافظ شیرازی:معروف به لسان‌الغیب ، ترجمان الاسرار لسان‌العرفا و ناظم‌الاولیا شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران.سعدی شیرازی:شاعر و نویسندهٔ پارسی‌گوی نامدار ایرانی است. آوازهٔ او بیشتر به‌خاطر نظم و نثر آهنگین، گیرا و قوی اوست.عطا ملک جوینی: مورخ و ادیب ایرانی قرن هفتم قمری است. از آثار او جهانگشای جوینی و رسالهٔ تسلیةالاخوان است.خواجه نصیر طوسی: شاعر،فیلسوف، متکلم، فقیه،ستاره شناس، دانشمند، اندیشمند ریاضیدان و منجم ایرانی سده هفتم است.18/26

اسلاید 22: 3. سقوط اندلساندلس بخش خودمختار کشور اسپانیا است. پایتخت آن شهر سبیا یا سویل است.نام اندلس گرفته شده از اقوام واندال ها است و قبیله ای است از ژرمن ها و اندال هاست که ویزوگوت ها به اندلس حمله کردند.در آستانه ظهور اسلام اندلس به دست ویزوگوت ها افتاد.

اسلاید 23: علل ضعف ویزوگوت ها در اندلس : تفرقه بین طبقات عیان و اشراف بر سر جانشینینارضایتی بخش های دیگری از اعیان و غیر قابل اعتماد بودن سپاهسخت گیری ها نسبت به بعضی ادیان خصوصا یهودیانوضعیت نابسامان اقتصادیطارق به دستور موسی بن نصیر با هزار سرباز تنگه ای که بعد ها به نام جبل الطارق نامیده شد وارد اندلس شد و ویزوگوت ها را شکست داد.سال بعد موسی بن نصیر با سپاهی به اسپانیا حمله کرد و اندلس به دست مسلمانان افتاد.سقوط اندلس از حوادث تلخ تاریخ اسلام است. سرزمینی که به مدت هشت قرن تحت سیطره مسلمانان بود با حملات پی در پی مسیحیان مرحله به مرحله سقوط کرد و سرانجام در سال 898 به کلی از دست مسلمانان خارج شد.20/26

اسلاید 24: استبــدادتحجرعصر رکود تمدن اسلامی(ادامه)21/26

اسلاید 25: 1. استبداداستبداد یعنی یکه و تنها ، به خودی و خود به کاری پرداختن ، خود رای بودن ، حاکم هیچ گونه تعهد و مسئولیتی ندارد..همه مسائل کشور با نظر و سلیقه یک فرد اداره می شود.از بین رفتن حقوق فردی در نظام استبداد معنی ندارد.پیدایش مخروط افکنه استبداد.نکته : اسلام به جای خودرایی ، مشورت را مطرح کرده است. یا به قدرت رسیدن بنی امیه سیاست مدارا و تحمل حکومت از بین رفت.نخستین بار در دوران معاویه سخت گیری و شکنجه و اعدام اعمال شد.دو عامل اصلی سقوط امپراطوری عثمانی : استبداد شاهان و نارضایتی مردم بود.22/26

اسلاید 26: 2. تحجرتحجر یعنی انعطاف پذیری در برخورد با اقتضائات زمان و مکان.شهید مطهری 3 جریان کلی را که در ترویج تحجر نقش داشته بیان می کند:جریانی که گفتند حَسبُنا کتاب الله و باعث انزوای حدیث و عترت شد.جریانی که گفتند حَسبُنا احادیثا و اخبارنا و باعث انزوای کتاب خدا شدند.گفتند شناخت آموزه های قرآن دست نایافتنی است و شعار آنها این التراب و رب الارباب بود.شهید مطهری میفرماید ضربه ای که اخباری گری شیعه به مسلملنان و اسلام زد هیچ گروهی نزد.23/26

اسلاید 27: تاریخ تمدن اسلامیدنیایی که آن را نمی شناسیم

اسلاید 28: پایاناز توجه شما سپاسگزارم!