تاریخ ایران و جهان (۱)

تاریخ ایران و جهان (۱)

اسلاید 1: بسم الله الرحمن الرحیم تاریخ ایران جهان (1) تهیه و تنظیم از : فردین محرابی

اسلاید 2: درس یازدهمحکومت ساسانیانبخش دوم: فرهنگ و تمدن ساسانیان

اسلاید 3: فهرست:اوضاع اجتماعیدیناداره کشورخط ، ادبیات و آموزشمعماریحجاریهنر و صنعتموسیقی بازرگانی

اسلاید 4: وضعیت اجتماعی ساسانیانوضعیت روستائیانزندگی خوبی نداشتند.فشار مالیات بر دوش آنان بود.از ترقی و دست یابی به مشاغل بالای اجتماعی محروم بودند.با این حال شکایت چندانی نداشتند زیرا تبلیغات ساسانیان به آنان باوراند که خون آنان با خون اشراف زادگان و بزرگان متفاوت است یکی زاده شده است تا کشاورز باشد دیگری زاده شده است تا آقای او باشد.

اسلاید 5: جامعه عصر ساسانی :توده مردم:1- کشاورزان 2- صنعتگران3- پیشه وران ارتقاء از طبقه ی پایین تر به طبقه بالاتر غیر ممکن بود.بزرگان: 1- خاندان شاهی 2- خاندان های قدیمی3- حاکمان ولایت4- مقامات دولتی5- مقامات نظامی

اسلاید 6: هفت خاندان برتر در دوره ساسانیاردشیر 7 قوم از ایران را برای دستگاه پادشاهی خود برگزید اینان از مناطق مختلف ایران بودند و به عبارت دیگر نماینده برای دولت بر گزید تا این اقوام منافع همه اقوام ایران را در نظر بگیرد . زیرا وظیفه ملی پادشاه برقراری عدالت بین اقوام مختلف بود . به گفته تاریخ طبری این نمایندگان که به دربار شاهنشاه برای حفظ قومیت های ایرانی وارد شدند به این ترتیب بودند: ( خاندان کارن از قسمت ماه نهاوند در غرب ایران - خاندان سورن از سیستان - خاندان مهران از شرق - خاندان اسپندیار از ری شهر - خاندان سوخرا - خاندان سپهبد و خاندان ساسانی ) که در راس همه این خاندان ها شاهنشاه اردشیر پاپکان به عنوان شخص متحد کننده مردم ایران و پدر ایرانی قرار گرفت .

اسلاید 7: تاثیر تمدن ساسانیاوج شکوفایی تمدن عصر ساسانیدوره خسروانوشیروان می باشد.تمدن عصر ساسانی تمدن درباری است یعنی با دستگاه حاکم ارتباط زیادي داشت.

اسلاید 8: تأثیر تمدن ساسانیتمدن ساسانی با ظهور اسلام به حیات خود ادامه داد:1- طاق و ایوان در مسجد تجلی یافت.2- کلیله و دمنه و ویس و رامین به حیات ادبی خود ادامه دادند.

اسلاید 9: ایوان مدائن یا طاق (کاخ )کسری

اسلاید 10: طاق كسريیکی از آثار دوره ساسانی طاق کسری است که بقایای دربار معروف خسرو اول و دوم در تیسفون می باشد . این طاق اکنون در کناردجله در نزدیکی بغداد در جایی به نام سلمان پاک قرار دارد . سقف آن به شکل بیضی زده شده و قسمتی از کاخ سفید است که انوشیروان در 550 میلادی بناکرده بود و قالی زربافت معروف بهارستان، فرش این تالار بوده است . دهنه طاق به بیست و پنج متر و ارتفاع آن به بیست و نه متر می رسد . این اثر شگرف را بعضی از زمان شاپور اول نیز دانسته اند .

اسلاید 11: ایوان مدائن در فرهنگ و ادبیات ایران نماد ناپایداری اوضاع جهان شناخته شده است.هان ای دل عبرت بین از دیده عبر کن ایوان مدائن را آیینه عبرت داناز اسب پیاده شو بر نطع زمین رخ نهزیر پی پیلش بین شه مات شده نعمان(داستان خسرو پرويز و نعمان بن منذر)

اسلاید 12: کاخ کسریآن قصر که بهرام در او جام گرفت آهو بچه کرد و روبه آرام گرفتبهرام که گور گرفتی همه عمر دیدی که چگونه گور بهرام گرفت؟

اسلاید 13: کاخ تیسفونآن قصر که بر چرخ همی زد پهلو بر درگه او شهان نهادندی رودیدی که بر گنگره اش فاخته ای بنشسته همی گفت که : کوکو،کوکو؟

اسلاید 14: طاق کسریاین کهنه رباط را که عالم نام است آرامگه ابلق صبح و شام استبزمی است که وامانده صد جمشید استگوریست که خوابگه صد بهرام است

اسلاید 15: مسجد امیر چخماق یزد

اسلاید 16: مسجد تاريخانه‌ - سمنان‌ كهن‌ترين‌ بناي‌ دوره‌ اسلامي‌ كه‌ تاكنون‌ شالوده‌ ساساني‌ خود را حفظ‌ كرده‌ مسجدتاريخانه‌ (خانه‌ خدا) دامغان‌ است‌. ساختمان‌ مسجد به‌ قرن‌ دوم‌ ه.ق‌ تعلق‌ دارد. اهميت‌ اين‌ بنا بخاطر امتزاج‌سبك‌ عربي‌ ـ اسلامي‌ و اسلوب‌ و معماري‌ عهد ساساني‌ است‌. طرح‌ اصلي‌ ساختمان‌ مسجد به‌ سبك‌ حياط‌اندروني‌ است‌ كه‌ يك‌ صحن‌ بزرگ‌ تقريباً چهار گوش‌ را در بر گرفته‌ است‌ و در گرداگرد آن‌ رواق‌هايي‌ با تاق‌هاي‌ضربي‌ آجري‌ روي‌ پايه‌هاي‌ گرد و قطور وجود دارند.

اسلاید 17: مسجد تاريخانه‌ - سمنان‌

اسلاید 18: مسجد تاريخانه‌ - سمنان‌

اسلاید 19: دین در دروره ساسانیاندین های رایج:1- زردشتی2- صابئین3- مانوی4- مزدکی5- مسیحیت6- یهودی 7- بودائی

اسلاید 20: زردشتیتلاش دولت ساسانی برای گسترش دین زرتشتی:1- ساختن آتشکده2- وقف زمین برای آتشکده3- اهمیت دادن به موبدان (به رئیس موبدان ، موبدان موبد می گفتند.)

اسلاید 21: اهميت آتشكدهابهرام گور تاج هاي خان ترك و همسرش را به آتشكده آذرگشنسب بخشيد.خسرو دوم نذر كرد اگر بر بهرام چوبين پيروز گردد هدايا گرانبها و نقدي تقديم آذرگشنسب كند.

اسلاید 22: اساس سياست داخلي ساسانياناساس سياست داخلي ساسانيان هماهنگي دين و دولت بود.چنانكه فردوسي مي گويد:چنان دين و دولت به يكديگرندتو گويي كه از بن ز يك مادرندچو دين را بود پادشاه پاسبانتو اين هر دو را جز برادر مخوان

اسلاید 23: آتشكده هاي زرتشتياز مظاهر دین مزدیسنی در ایران آتشکده هایی بود که در هر گوشه ای برپا داشته بودند . آتشدان در میان آتشکده جای داشت و پیوسته آتش مقدس در آن می سوخت . هر آتشکده هشت درگاه و چند اطاق هشت گوشه داشت . آتشدان در اطاق تاریکی بود که در وسط بنا ساخته بودند ، آتشکده از کندر و دیگر عطریات آکنده بود . محافظ آتشکده را هیربد می نامیدند ، در میان آتشکده های ایران سه مادر آتشکده بودند که طبقات مختلف مملکت آتشکده های شهرها و دیه ها و حتی خانه های خود را از آنها فروزان می ساختند و آن سه عبارت از : آذرفرنبغ و آذرگشنسپ و آذربرزین مهر بودند .

اسلاید 24: مهمترین آتشکده ها1- آذرفرنبغ در فارس مخصوص موبدان 2- آذرگشنسب در آذربایجان(شهر شيز) مخصوص شاهان و جنگجویان3- آذربرزین مهر در خراسان(كوهاي ريوند ، شمال غربي نيشابور) مخصوص کشاورزان

اسلاید 25: آتش مقدس برای زردشتیان

اسلاید 26: آتشکده آذرگشنسب

اسلاید 27: این اثر در جنوب شرقی استان آذربایجان غربی واقع در 43 کیلو متری شهرستان تکاب قرار داد و فاصله آن از تهران تقریبا 500 کیلومتر است که میتوانید در 6 ساعت از تهران به این مکان سفر کرد .

اسلاید 28: آتشکده آذرگشنسب

اسلاید 29: آذرگشنسبگفته می شود در اين آتشکده آتش جاویدان به مدت هفت صد سال روشن بوده و این آتش نماد قدرت زرتشتیان بوده است..

اسلاید 30: آتشكده چكچكو،يزد در 48 كيلومتري يزد ميان كوههاي انجيره محلي است كه به‌ دليل‌ نزول‌ آب‌ به‌ صورت‌ چك‌ چك‌ از كوه‌هاي‌ سنگي‌ و بريده‌ به‌ «چكچكو» معروف‌ شده‌ است‌. در اين‌محل‌ تعدادي‌ بناي‌ مناسب‌ و راحت‌ براي‌ ايام‌ زيارت‌ احداث‌ شده‌ است‌.

اسلاید 31: آتشكده چكچكو،يزد

اسلاید 32: آتشكده چكچكو،يزد

اسلاید 33: آتشکده ای در اصفهان

اسلاید 34: آتشکده ای در اصفهان

اسلاید 35: آتشکده نیاسر(کاشان)

اسلاید 36: آتشکده نیاسر

اسلاید 37: آتشکده بهرام در یزد

اسلاید 38: صابئینآیین پیروان حضرت یحیی (ع) است که بیشتر طرفداران آن در میان دورود می زیستند.اعتقادات صابئین:خوردن گوشت گاو را حرام می دانستند.نماز را پس از طلوع آفتاب می خواندند.

اسلاید 39: مانیدر دوره شاپوراول ظهور کرد.آیین او آموزه هایی از ادیان مسیحی ،زردشتی ،بودایی و ... بود.مخالفان او موبدان بودند که در زمان بهرام اول فرمان قتل او را گرفتند .بعد از مرگ مانی آیینش در آسیای مرکزی طرفداران زیادی یافت.مانی از نخستین کسانی بود که به اهمیت تصویر در آموزش دست یافت.کتاب ارژنگ وی که برای مردم عادی نوشته شده است دارای تصاویر زیادی است و مشهورترین کتاب وی است.

اسلاید 40: مانی ، پیامبر نقاش ایرانی؟

اسلاید 41: مزدکتفسیر تازه ای از نور و ظلمت ارائه کرد.او معتقد بود پیروزی خیر بر شر قطعی است و وظیفه مردم یاری رساندن به خیر است.

اسلاید 42: عقايد مزدكمزدک می گفت : که موجب اختلاف بین مردم دو چیز است : یکی مال است و دیگری زن . برای اینکه این اختلاف برخیزد باید از توانگران گرفت و به تهیدستان داد تا بدین وسیله نابرابری از بین برود و مساوات برقرار گردد . اما دربارة زنان ، عقیده داشت که موبدان و بزرگانی که زنهای بسیاری در شبستانهای خود احتکار کرده اند بایستی به یک زن قناعت کرده ، دیگر زنان را بین مردان بی زن تقسیم نمایند تا هر مرد بالغی بتواند از داشتن یک زن برخوردار شود .

اسلاید 43: عقايد مزدكعقید مزدک در امور دینی شباهت به مانویان داشت و مانند او به دو اصل نیکی و بدی قائل بود . با این فرق که مزدک اعتقاد داشت که کارهای نور از روی اراده و اعمال تاریکی از روی عدم اراده و اتفاق است . نور دانای حس کننده و ظلمت نادان کور است ، مقصد نهایی تکامل این عالم ، نجات ذرات نور است که در ذرات ظلمت آمیخته است

اسلاید 44: مسیحیترقیب سرسخت و اصلی دین زردشتی در دروه ساسانی بخصوص در اواخر این دوره مسحیت بود که به گفته شهید استاد مطهری:«اگر اسلام وارد ایران نشده بود ما الان به جای مسجد یا آتشکده کلیسا داشتیم»ولی با ورود اسلام به ایران همه ادیان رایج در ایران نفوذ خود را از دست دادند.

اسلاید 45: شیوه اداره کشور ساسانیانساسانیان خود را وارث حکومت هخامنشیان می دانستند وازشیوه کشورداری آنان تقلید می کردند.(تمرکزقدرت)شیوه تمرکز یا عدم تمرکز قدرت در دوره ساسانیان:شاه موبدان بزرگان

اسلاید 46: تقسیم قدرتقدرت در دست این سه گروه بود ، هرگاه شاه فردی قوی و توانمند بود از قدرت دیگران کاسته می شد و گرنه شاه بازیچه دست دو گروه دیگر می شد.

اسلاید 47: شیوه اداره کشوردر دوره ساسانی هر یک از امور مالی ، اقتصادی ، کشاورزی، اداری و ... زیر نظر فردی که ریاست آن را به عهده داشت اداره می شد که در رأس آنان وزیراعظم قرار داشت.شیوه کشورداری ساسانیان بعدها مورد تقلید حکومت عباسیان (حکومتی که به کمک ایرانیان بخصوص ابومسلم خراسانی بعد سقوط امویان در 132ق.تأسیس گردید)قرار گرفت.

اسلاید 48: خط های رایج در دوره ساسانیانمشهورترین خط های رایج در زمان ساسانیان:خط پهلوی اشکانیخط پهلوی ساسانیاین دو خط اقتباس شده از خط آرامی می باشند.در زمان هخامنشیان خط آرامی رواج داشت و شاهان از دبیران آرامی استفاده می کردند ولی داریوش هخامنشی خط میخی پارسی را اختراع کرد.

اسلاید 49: خط پهلوی

اسلاید 50: خط پهلوی

اسلاید 51: خط میخی

اسلاید 52: ادبیاتمهمترین مرکز آموزش و پژوهش در زمان ساسانیان جندی شاپور بود.(وه اندوشاه پور- شهر شاپور بهتر از انطاكيه )به دو دلیل این مرکز در زمان خسروانوشیروان رونق یافت:انوشیروان عدده ای از ایرانیان را برای کسب علوم به هند فرستاد.او تعدادی ازفیلسوفان یونانی را که به علت تعصب مسیحیان روم رانده شده و به ایران آمده بودند پذیرفت.

اسلاید 53: معماری جلوه گاه معماری عصر ساسانی: خرابه های چندین کاخ و آتشگاه در فیروز آباد و بیشاپوردر اوایل دنباله رو معماری اشکانیویژگی اصلی معماری ساسانی: استفاده از طاق و ایوان که استفاده از ستون را کم می کرد. استفاده از گچ بریهای زیبا و گاه کاشی کاری

اسلاید 54: نمای از یک طاق

اسلاید 55: دیهیم بخشی به شاپور اول

اسلاید 56: حجاری (نقش برجسته بر روی سنگ)بیشتر در فارس و کرمانشاهموضوع نقش برجسته هامراسم تاج گذاری شاهان ساسانیجنگ شاهان ساسانیشکار شاهان ساسانی

اسلاید 57: نقش شاپور - كازرون دو سوار روبروي‌ يكديگر ايستاده‌اند و نقش‌ انسان‌ تنومندي‌ نيز كه‌ دست‌ خود را پشت‌ سر گذاشته‌ درزير پاي‌ اسب‌ها ديده‌ مي‌شود. شخص‌ ديگري‌ روبروي‌ سوار دوم‌ زانوزده‌ و دست‌ خود را بعنوان‌ تقاضاي‌ بخشش‌پيش‌ آورده‌ است‌..

اسلاید 58: نقش برجسته شاپورکازرون

اسلاید 59: شکار بهرام گور

اسلاید 60: نقش رستم

اسلاید 61: نقش برجسته متعلق به پيروزي شاپور اول بر والرين يكي از زيباترين و ديدني‌ترين نقش هاست

اسلاید 62: نقش برجسته پیروزی شاپور بر والریانوس

اسلاید 63: نقش رجب دیهیم بخشی به ادشیر اول

اسلاید 64: نقش برجسته پیروزی شاپور بر والریانوس

اسلاید 65: گچ کار دوره ساسانی

اسلاید 66: طاق بستان

اسلاید 67: نقش برجسته دوره ساسانی

اسلاید 68: معبد آناهیتا

اسلاید 69: معبد آناهیتا

اسلاید 70: گور دخمه دربند

اسلاید 71: قلعه اردشیر در فارس

اسلاید 72: هنر و صنعتقالی بافی پارچه بافیفلز کاریشیشه گریپارچه های ایران در روم مشتریان زیادی داشت.

اسلاید 73: موسیقیبه خوانندگان در دوره اشکانی گوسان می گفتند.خوانندگان وموسیقی دانان درباردوره ساسانی هنیاگر (خنیاگر) می گفتند.بهرام گور تعدادی(حدود 12000 نفر)خواننده و رقصنده از هند به ایران آورد تا در بعداز ظهرها بعد از کاربرای مردم مراسم اجرا کنند.(کولی های ایران و اروپا، جوکی ها و غربتی ها)خسرو پرویز بیش ازسایرشاهان ساسانی به موسیقی علاقه داشت و از چهار بخش زندگی خود در شبانه روز یک بخش به موسیقی اختصاص داشت.

اسلاید 74: باربد:مشهورترین خواننده دربارخسروپرویز

اسلاید 75: از آثار ايرانی به جا مانده ( بازسازی شده)

اسلاید 76: بازرگانیجولانگاه کاروان های بازرگانی در عصر ساسانی جاده ابریشم بود.(راه بین چین ، هند، ایران و روم)در خلیج فارس صید مروارید انجام می گرفت.بندرهای میناب ، بوشهر و سیراف نقش مهمی در بازرگانی عصر ساسانی داشتند.

اسلاید 77: خلاصه درس1- جامعه عصر ساساني جامعه اي طبقاتي بود.بزرگان ، توده مردم2- عصر انوشيروان ،دوران شكوفايي فرهنگ و تمدن ايران باستان بود .3- طاق و ايوان از معماري ساساني در مساجد اسلامي جلوه گر شد.4- دينهاي زردشتي ،صابئين، مانوي،مزدكي و مسيحيت در دوره ساساني رواج داشت.5- مشهورترين آتشكده ساسانيان آذرفرنبغ ،آذرگشنسب و آذربرزين مهر بودند.

اسلاید 78: خلاصه درس6- قدرت سياسي در دروه ساسانيان بين شاه ،بزرگان و موبدان دست به دست مي گشت.7- خط پهلوي اشكاني ، خط پهلوي ساساني در زمان ساسانيان رواج داشت.8- جندي شاپور مركز مهم آموزش و پرورش ساسانيان بود.9- موضوع نقش برجسته هاي دوره ساساني مراسم تاج گذاري ، جنگ و شكار شاهان ساساني بود.10- به موسيقي دانان عصر ساساني هنياگر(خنياگر) مي گفتند.11- جاده ابريشم جولانگاه ،كاروان هاي بازرگاني بود.

اسلاید 79: براي اطلاعات بيشتر درباره حكومت ساساني ، جندي شاپور و موسيقي عصر ساساني روي گزينه هاي بالا كه به صورت هايپرلينك شده يا به سايت هاي زير مراجعه كنيد.www.danshnaneh.rishd.irwww.harmonytalk.com

اسلاید 80: سوالات تستی(1)جلوگاه معماری عصر ساسانی کدام گزینه زیر می باشد؟1- شهر هترا(الحضره) 2- تخت جمشید ، بیستون3- خرابه های فیروزآباد و بیشاپور 4- پاسارگاد و نقش رستم

اسلاید 81: (2)موضوع نقش برجسته های دوره ساسانی کدام گزینه زیر نمی باشد؟ 1- مراسم تاجگذاری 2- رقص 3- جنگ 4- شکار

اسلاید 82: (3)شیوه کشورداری ساسانیان بعدها مورد تقلید کدام حکومت قرار گرفت؟1- عباسیان 2- امویان 3- مغولان 4-غزنویان

اسلاید 83: (4)مشهورترين خط هاي رايج در زمان ساسانيان چه خطي بود؟1- ميخي هخامنشي - ميخي ساساني 2- پهلوي اشكاني - پهلوي ساساني3- يوناني - آرامي 4- ميخي آرامي - پهلوي ساساني

اسلاید 84: (5)ماني از نخستين كساني بود كه به اهميت .................. در آموزش پي برد.1- گوش كردن 2- تجربه 3- تصاوير 4-خواندن

اسلاید 85: (6)ساسانيان خود را وارث كدام حكومت مي دانستند؟1- ماد 2- ايلام 3-هخامنشي 4- اشكاني

اسلاید 86: (7)مانی در زمان کدام شاه ساسانی ظهور کرد؟1- شاپور اول 2- خسرو پرویز 3- بهرام گور 4- شیرویه

اسلاید 87: (8)کدام آتشکده زیر مخصوص موبدان بود؟1- آذرفرنبغ 2- آذرگشنسب 3- آذر برذین مهر4- آناهیتا

اسلاید 88: (9)مزدک در زمان کدام پادشاه ساسانی ظهور کرد؟1- انوشیروان 2- اردشیر 3- شاپوراول 4- قباد

اسلاید 89: (10)رياست امور مالي و اقتصادي و كشاورزي و ... دوره ساسانیان را چه كسی بر عهده داشتند؟1-سپهسالار 2- بزرگان 3- موبدان 4- وزيراعظم

اسلاید 90: خسته نباشید.

اسلاید 91: تا درس بعدی خدا نگهدار.