تجهیزات کمکی مخصوص کمک به راه رفتن و حرکت

تجهیزات کمکی مخصوص کمک به راه رفتن و حرکت

اسلاید 1: مرکز گروه های خاص جانبازان معـاونـت بهـداشـت و درمـان بنـیاد شهـید و امـور ایثـارگـران

اسلاید 2: تجهیزات کمکی مخصوص کمک به راه رفتن و حرکت

اسلاید 3: به طور کلی تجهیزات کمکی راه رفتن و حرکت به سه دسته زیر تقسیم می شودعصا یا Caneکراچ یا عصای زیر بغل و عصای آرنجیواکرها

اسلاید 4: عصا (Cane)عصای استانداردoffset caneMultiple leg caneWalk cane

اسلاید 5: فقط به منظور حفظ تعادل استفاده می شود نه به جهت تحمل وزن برای آتاکسیا، Vertigo یا کاهش visual Acuity جنس این عصا چوبی (سبک وزن و ارزان) آلومینیوم (سبک و با طول قابل تنظیم، قیمت بالا) عصای استاندارد

اسلاید 6: offset cane آلومینیوم با طول قابل تنظیم امکان تحمل وزن یک دستی را به طور نسبی فراهم می کند برای استئوآرتریت متوسط زانو و هیپ استفاده می شود

اسلاید 7: Multiple leg cane برای استئوآرتریت شدید هیپ یا زانو استفاده می شود مزایا: الف) نسبت به عصای offset امکان تحمل وزن بیشتری فراهم می آوردب) حتی وقتیکه نگهداشته نشده باشد به طور مستقیم می ایستدمعایب: الف) هر چهار پایه باید در تماس با زمین باشدب) سطح پایه عصا را می توان برای سرعتهای گوناگون راه رفتن تنظیم کرد، هرچه سرعت راه رفتن بیشتر باشد سطح پایه عصا کوچکتر و برعکس. همچنین این عصا نیاز به تحمل وزن بیشتری دارد.

اسلاید 8: Walk cane (همی واکر، یک دستی، واکر چهارپایی) برای ضعف شدید پا استفاده می شود (بعد از سکته مغزی Hemiparestesis) نسبت به Quad cane (امکان تحمل وزن بیشتری فراهم می آورد تنها با یک دست استفاده می شود (برعکس واکر استاندارد)

اسلاید 9: کراچکراچ زیر بغل Auxiliaryکراچ ساعدی یا آرنجی Non auxiliray

اسلاید 10: Non auxiliary crutchاین کراچ ها امکان انتقال 4 تا 50 درصد وزن بدن بیمار را فراهم می آورند. به این کراچ ها عصاهای ساعدی یا بازو یا ارتزهای بازویی نیز می گویند. این عصاها نیاز به کنترل خوب بدن دارند. بیمار باید به مهارتهای حرکتی خوب خود اعتماد داشته باشد.  Lofstrand crutches/Canadian crutchesرایج ترین کراچ Non auxiliary می باشدمفید ترین جایگزین عصابیشتر اوقات به صورت دو طرفه استفاده می شوداز لوله آلومینیومی ساخته شده استدارای بار دستی پدگذاری شده استدارای کاف ساعدی می باشدانتهای باز کاف در سمت خار ساعد قرار گرفته تا امکان خم شدن آرنج بدون اینکه کراچ بیافتد فراهم شود. قسمت پروگزیمال کراچ 20 درجه خم شده تا فیت راحت و باثباتی را فراهم آورد.

اسلاید 11: Auxiliary crutchکراچ ها دارای دو نقطه تماس با بدن هستند و ثبات بیشتری نسبت به عصاها ایجاد می کنند. کراچ زیر بغل نوعی ارتز است که ساپورت را از زیر بغل تا سطح زمین ایجاد می کند. کراچ های چوبی و آلومینیومی هر دو قابل تنظیم می باشند. کراچ Extension(یعنی نوعی که طول آن قابل تغییر است) نسبت به کراچهای Regular به دلیل قطعه چوبی اضافی سنگین تر هستند. کراچ های زیر بغل استاندارد دارای دو تا Upright با یک قطعه که زیر بازو قرار می گیرد و یک بار برای گرفتن دستها می باشد. مزیت اصلی کراچ زیر بغل این است که امکان انتقال 80% وزن بدن را فراهم می کند. کراچ های زیر بغل نسبت به کراچ های دیگر مثل ساعدی، ساپورت بهتری برای بدن فراهم می کنند و بیماران می توانند با تکیه بر قسمت شانه ای آن دستها را آزاد کنند. با این وجود باید امکان فشرده شدن شبکه عصبی زیر بغل در اثر استفاده از این نوع کراچ را به بیمار هشدار داد. این کراچ ها برای اعمال وزن بدن روی آنها طراحی نشده اند. بیمار باید از اعمال کل وزن بدن به آن خودداری کند.

اسلاید 12: اجزاء کراچ نوک کراچ ها:نوک کراچ ها از جنس لاستیک بوده و به پای کراچ متصل می شود.نوک های کراچ باید حداقل 5/1 اینچ (cm75/3 ) قطر داشته باشدیک نوک ارتجاعی که میخ فلزی دارد برای راه رفتن روی یخ مناسب بوده و شوک را جذب می کند اما ممکن است خیلی برای فرد راحت نباشد.کراچ های بدون نوک لاستیکی یا نوک های لاستیکی نغیر ارتجاعی می تواند خطرناک باشد. Hand gripاز لاستیک اسفنجی ساخته می شودبراساس نیاز فرد می توان شکل آن را تغییر دادفشار را از روی دستها کاهش می دهدایمنی را افزایش می دهد (از سرخوردن جلوگیری می کند)

اسلاید 13: اجزاء کراچAxillary pads از لاستیک اسفنجی ساخته شده استاز فشار بیش از اندازه و غیر ضروری روی منطقه زیر بغل جلوگیری می کندTriceps band از فلز یا چرم سفت ساخته شده و به بخش فوقانی کراچ متصل می شودبه فرد در نگهداشتن آرنج به حالت اکستانسیون در طول تحمل وزن کمک می کندبسیار برای افرادیکه ضعف عضله ترای سپس دارند مفید است Wrist strapهم از چرم و هم از پلاستیک ساخته می شودبه بیمار در حفظ hand grip کمک می کندبسیار برای بیمارانیکه ضعف اکستانسور مچ دست دارند مفیداست.

اسلاید 14: اندازه گیری عصا و کراچعصا:وقتی عصا به طور عمودی نگهداشته شده، بلندترین نقطه عصا باید در سطح چین مچ یا تروکانتر بزرگ ران قرار گیرد.واکر:بیشتر بیماران ترجیح می دهند واکری داشته باشند که قابل تنظیم باشد طوریکه دسته واکر وقتیکه بیمار مستقیم ایستاده و آرنج 15 درجه خم شده است در سطح استیلوئید اولنا قرار گیرد.کراچ ساعدی:بیمار باید بایستد و قطعه دستی کراچ طوری تنظیم شود که آرنج در 15 تا 30 درجه فلکشن قرار گیرد، کراچ باید 5 تا 10 سانتیمتر خارج و 15 سانتیمتر جلو پا قرار گیرد. کاف باید روی یک سوم پروگزیمال ساعد قرار گیرد، تقریباً 5/2 تا 4 سانتیمتر زیر اوله کرانون قرار گیرد.

اسلاید 15: اندازه گیری عصا و کراچکراچ بازویی:کاف فوقانی باید با یک سوم فوقانی بازو تماس پیدا کند، تقریباً cm5 زیر چین قدامی حفره زیر بغل و کاف پایین تر باید 1 تا cm4 زیر برجستگی اوله کرانون قرار گیرد تا از هرگونه تماس استخوانی جلوگیری شود.در عصای آرنجی دو طرف مدرج قسمت آرنج نیز قابل تنظیم بوده و در این نوع عصاها حلقه آرنجی می تواند در فواصل 5 تا 5/12 سانتیمتری زیر آرنج تغییر طول داشته باشد، ولی در عصای آرنجی یک طرف مدرج امکان تغییر محل حلقه آرنجی در روش ساخت پیش بینی نشده است. قسمت تحتانی هر دو نوع عصا قابل تنظیم بوده و این نوع عصا در اندازه های متوسط و بزرگ استاندارد شده است. در نوع متوسط و بزرگ قسمت تحتانی دارای سوراخهای متعدد به فواصل معینی می باشد. پایه و تنه با مکانیسم تلسکوپی در یکدیگر حرکت کرده و بدین ترتیب طول عصا قابل تنظیم است. حال جهت تعیین طول عصای آرنجی برای بیمار در حالت خوابیده به پشت یا ایستاده به ترتیب زیر عمل می شود:

اسلاید 16: اندازه گیری عصا و کراچکراچ زیر بغل:آرنج باید در 30 درجه فلکشن قرار گیرد. اگر بیمار به طور پشت سرهم گام برمی دارد بهتر است فلکشن آرنج کم شود. طول کراچ از نقطه 4 تا 5 سانتیمتر (2 انگشت) زیر حفره زیر بغل تا نقطه 5 سانتیمتر خارج و 15 سانتیمتر جلو پا یا 15-20 سانت مستقیماً خارج پا ادامه دارد. روش دیگر اندازه گیری طول کراچ این است که طول کراچ باید 40 سانتیمتر کمتر از قد فرد یا 77% قد فرد باشد. در وضعیت خوابیده کراچ باید از چین زیر بغل تا نقطعه ای 10- 15 سانتیمتر خارج پاشنه آناتومیک قرار گگیرد. در وضعیت نشسته بیمار می تواند دستها را تا سطح شانه از دو طرف باز کند، فاصله نوک انگشت میانی تا برجستگی اوله کرانون سمت دیگر طول کراچ می شود.قطعه دستی کراچ باید 15 تا 30 درجه فلکشن آرنج را فراهم کند. روش تعیین محل قطعه دستی به این صورت است که فاصله بین این قطعه تا پایین قطعه زیر بغل برابر باشد با فاصله اوله کرانون تا انگشت شستی که کاملاً اکستند شده است. اگر کراچ دارای صفحه ساعد است باید طوری قرار گیرد که بیمار حداکثر راحتی را احساس کرده و وقتیکه ساعد روی این صفحه قرار می گیرد زاویه بین ساعد که روی این صفحه قرار گرفته و بازو 90 درجه خم شود.

اسلاید 17: روش راه رفتن با عصای زیر بغلروش راه رفتن دو نقطه (نوسانی) با عصای زیر بغلدر این روش راه رفتن دو عصا به طور مناسب زیر بغل در دو طرف به فاصله 20 سانتیمتر از پاها قرار داده می شود. عصاها را متناسب با توانایی و تعادل بیمار یکی یکی یا هر دو را همزمان با هم (جهت حفظ تعادل) به طرف جلو به اندازه مناسب خود قرار می دهید، با اعمال نیرو به دستگیره ها و یک جهش مناسب هر دو پا را دوبرابر فاصله قرار دادن عصاها به طرف جلو انتقال می دهد (نوسانی یا پاندولی). هر دو پا همزمان از زمین جدا شده و همزمان با زمین تماس پیدا می کند. مجدداً عصاها را یکی یکی یا هر دو را باهم در مرحله شروع به راه رفتن مجدد (مجاور بدن) قرار می دهد.این روش راه رفتن مخصوص بیمارانی است که از بریس های دوطرفه بلند استفاده می کنند (فلج اطفال- پاراپلژی). لازم به توضیح است که این روی راه رفتن سرعت حرکت بیشتر به بیمار می دهد (عبور از عرض خیابان).

اسلاید 18: روش راه رفتن با عصای زیر بغلروش راه رفتن سه نقطه ای (متناوب) با عصای زیر بغلدر این روش راه رفتن بیمار از دو عصای زیر بغل یا آرنجی استفاده می کند. همزمان هر دو عصا را باندازه معینی به طرف جلو قرار داده (یک نقطه اتکاء) و آنگاه یکی یکی اندام تحتانی راست و چپ و یا چپ و راست را در خط مستقیم بین دو عصا قرار می دهد. این روش راه رفتن مخصوص بیمارانی است که دارای ضایعاتی نظیر قطع نخاع، بریس کوتاه، ضعف عضلات مختلف اندامهای تحتانی، شکستگی های اندام تحتانی یک طرفه یا دو طرفه باشند. در این روش راه رفتن سعی می شود کمتر از نیمی از وزن بدن به پایی که با زمین تماس دارد اعمال شود و نیمی دیگر از طریق اندام فوقانی به عصا اعمال شود. همین عمل راه رفتن نیز مکرراً تکرار می شود.

اسلاید 19: روش راه رفتن با عصای زیر بغلروش راه رفتن چهار نقطه با عصای زیر بغلدر این روش راه رفتن عصاها یکی بعد از دیگری به اندازه مناسب به طرف جلو در یک امتداد قرار داده و آنگاه به طور متناوب یک پا جلوتر از پای دیگر قرار می گیرد به طوریکه پاها در یک خط نباشند.از این روش راه رفتن کلیه بیمارانی که دو عصا برای آنها تجویز شده است می توانند استفاده کنند. مزیت این روش راه رفتن مصرف حداقل انرژی و در نتیجه خستگی کمتر بوده و در اثر تمرین زیاد و تمرکز فکر می توانند با سرعت خوبی حرکت نمایند.

اسلاید 20: روش راه رفتن با عصای زیر بغلروش راه رفتن چهار نقطه ای منظماین روش راه رفتن مانند روش راه رفتن چهار نقطه ای است با این تفاوت که ابتدا یکی از عصاها را به طرف جلو به اندازه مناسب قرار داده و آنگاه پای مخالف همین عصا را در امتدا عصا گذارده و سپس عصای دیگر را به اندازه همان عصای اول به طرف جلو آورده و بالاخره پای مخالف عصای مرحله دوم را نیز در امتداد عصاها و پای قبلی قرار داده می شود.

اسلاید 21: روش راه رفتن با عصای زیر بغلروش راه رفتن برای قطع عضوهای اندام تحتانی با عصای زیر بغل و آرنجیدر قطع عضو اندام تحتانی در هر سطحی که باشد (زیر زانو و بالای زانو) یکی از سطوح اتکاء بدن کاهش می یابد، بنابراین برای حفظ تعادل بدن در مثلث لگن و ستون فقرات از یک یا دو عصا باید استفاده نمود. در روزهای اولیه قطع عضو اندام تحتانی که بیمار اجزاه بلند شدن را می یابد استفاده از دو عصای زیر بغل اجباری است. در ماههای بعد در صورت توانایی بیمار (سن و جنس) عصاهای آرنجی تجویز می گردد. ولی توصیه می شود تا حد امکان فرد بدون پایلون راه نرود تا پای مصنوعی دائم خود را بکار گیرد و در صورت توانایی و مسلط شدن به راه رفتن می توانمد کمتر از یک یا دو عصا استفاده نماید.استفاده از دو عصا (آرنجی و یا زیر بغل) در راه رفتن برای افرادیکه دارای قطع عضو اندام تحتانی می باشند اجباری است.

اسلاید 22: روش راه رفتن بدون پای مصنوعیابتدا دو عصا متناوباً باندازه لازم به طرف جلو قرار داده سپس پا را به روش نوسانی یا متناوب به جلو انتقال دهید.

اسلاید 23: روش راه رفتن با پای مصنوعیدر مراکز ارتوپدی فنی بعد از مراحل آخر پرو چندین روز به بیمار آموزش راه رفتن درون پارالل و سپس آموزش با یک یا دو عصا مطابق روشهای نوسانی سه نقطه و چهار نقطه داده می شود.هنگامیکه بیمار بدون پای مصنوعی با عصا راه می رود، باقیمانده عضو قطع شده باید کاملاً در وضعیت عمود بر زمین قرار گیرد تا عدم تعادل در عضلات نگهدارنده عضو قطع شده ایجاد نگردد.

اسلاید 24: راه رفتن با عصای آرنجیاین نوع عصا در مواردی بکار می رود که ضایعات اندام فوقانی و ستون فقرات حداقل بوده و ضایعات اندام تحتانی روی ستون فقرات اثرات محسوس نداشته باشد و بنا به نیاز بیمار روشهای راه رفتن ذکر شده (دو نقطه، سه نقطه و چهار نقطه) با عصای های زیر بغل در این گونه عصاها هم مورد استفاده قرار می گیرند. ولی تجربه نشان داده است که برای شکستگی های اندام تحتانی، قطع عضو اندام تحتانی، ضایعات مفاصل تحتانی (پیچ خوردگی پا، مچ و زانو، التهاب پرده مفاصل و پارگی لیگامانهای مفصلی) فلج کودکان و ضایعات عصبی عضلانی گروهی از عضلات اندام تحتانی عصاهای آرنجی نیز کاربرد بیشتری داشته اند.

اسلاید 25: روش راه رفتن با عصاهای دستی (یک پایه و چند پایه)عصاهای یک پایه برای ایجاد تعادل در افراد ضعیف ومسن و ضایعات یک طرفه اندام تحتانی مورد استفاده قرار می گیرند. هدف استفاده از عصاهای چند پایه ازدیاد سطح اتکاء جهت ایجاد تعادل در حالت ایستاده می باشد. در عین حال این عصاها برای ضایعات عصبی عضلانی یک طرفه و ضایعات مغزی و مخچه ای تجویز می شوند.در مورد روش راه رفتن با اینگونه عصاها دو نظر مختلف وجود دارد بدین صورت که آیا عصا باید در کنار عضو ضایعه دیده قرار گیرد یا اینکه در طرف مقابل عضو ضایعه دیده قرار داده شود؟ در زمان راه رفتن هنگامیکه عصا را در کنار عضو ضایعه دیده قرار می دهیم عصا و پا هر دو همزمان با زمین تماس پیدا می کنند و یا از روی زمین بلند می شوند (تجمل وزن) ولی هنگامیکه عصا در طرف مقابل قرار می گیرد به حفظ تعادل بیمار نیز کمک می کند، با توجه به دو مسئله فوق تراپیست سعی می نماید نظرات بیمار را نیز جویا شده و به مدت چند دقیقه راه رفتن بیمار را تحت نظر قرار دهد. اما از نظر علمی ثابت شده زمانیکه عصا در دست مخالف پای آسیب دیده قرار می گیرد نیروی وزن بیشتری از روی پای آسیب دیده برداشته شده و توصیه می شود تا حد امکان به بیمار تأکید شود که عصا را در دست مخالف پای آسیب دیده نگهدارد.

اسلاید 26: بالارفتن از پله و وسایل نقلیهدر صورتیکه پله ها دارای یک یا دو نرده در طرفین باشند، شخص یک یا دو عصای خود را در یکدست گرفته و با دست دیگر نرده را می گیرد، ابتدا پای سالم را روی پله بالایی قرار داده و سپس خود را بالا می کشد، با تعویض دست و محل عصای خود پله های بعدی را نیز به همین نحو بالا می رود، در مورد وسیله نقلیه نیز با کمک دستگیره های اطراف درب به همین ترتیب عمل می نماید.در مورد پله هایی که نرده و دیوار ندارند، فرد به آرامی از یک یا دو عصای خود استفاده نموده ابتدا پای سالم را بالا قرار داده سپس پای دیگر را در مجاورت آن قرار می دهد و پس از استقرار در پله بالایی عصاها را نیز متناوباً روی پله بالایی قرار می دهد. در افرادیکه دارای محدودیت هی حرکتی در ران یا زانو هستند (ثابت بودن مفاصل) و افرادیکه از بریسهای بلند استفاده می کنند (قطع نخاع، فلج اطفال) در بالا رفتن از پله های استاندارد (دارای ارتفاع 16-14 سانتیمتر و عرض 28-35 سانتیمتر باشد) دو پایه عصا را ثابت نگه داشته و سپس با یک جهش و خم کردن ناحیه کمر هر دو پا را به صورت نوسانی روی پله فوقانی قرار می دهند و سپس عصاها را یکی یکی یا هر دو را با هم بالا می گذارند. لازم به ذکر است در پله های غیر استاندارد افراد بایستی در بالا رفتن از چله از اشخاص دیگر کمک بگیرند.

اسلاید 27: پایین آمدن از پله و وسایل نقلیهدر صورتیکه پله دارای یک یا دو نرده در طرفین باشد، شخص یک یا دو عصای خود را در یک دست گرفته و با دست دیگر نرده را می گیرد، ابتدا پای سالم را روی پله پایینی قرار داده سپس خود را پایین می برد و با تعویض محل دست (دستگیره) و عصای خود به پایین حرکت می نماید. در مورد پله هایی که دارای یک طرف دیوار هستند عصا را در زاویه دیوار و پله (جهت جلوگیری از سرخوردن) قرار داده و سپس طبق روش فوق پایین می رود. در مورد پله هایی که نرده یا دیوار ندارند فرد ابتدا یک عصای خود را روی پله پایین قرار داده و سپس یکی از پاهای خود را روی همین پله می گذارد، سپس عصای دوم و پای دوم را روی پله قرار می دهد. فرد باید توجه نماید که سر و تنه را بیش از حد به جلو خم نکند، زیرا این عمل باعث سقوط می گردد، البته نسبت به نوع ضایعه خاص اندام تحتانی و بنا به موقعیت مریض، روش حرکت از طرف متخصصین مربوطه آموزش داده می شود.

اسلاید 28: راه رفتن روی سطح شیب داردر روی سطح شیب دار مناسب بهترین روش راه رفتن، راه رفتن چهار نقطه است که فرد می تواند در صورت وجود نرده از آن استفاده نماید. در بالا رفتن از سطح شیب دار عصا به فاصله کوتاهی (15-10 سانتیمتر) از پاها به طرف جلو قرار داده و بدن را نیز به طرف جلو منتقل و شروع به راه رفتن می نماید و برعکس. توصیه می شود در حرکت روی سطح شیب دار حتی الامکان از راه رفتن نوسانی پرهیز شود، در غیر اینصورت شخص باید در راه رفتن نوسانی از گامهای کوتاه به خصوص هنگام پایین آمدن استفاده نماید. در مورد پایین آمدن از روی سطح شیب دار نیز نکات ذکر شده فوق باید رعایت شود.