تفسیر سوره نور – جلسه چهارم

تفسیر سوره نور – جلسه چهارم

اسلاید 1:  تفسیر سوره ی نور (4)

اسلاید 2: اعوذ باللّه من الشیطان الرجیم«وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلی جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلاّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنائِهِنَّ أَوْ أَبْناءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنِی إِخْوانِهِنَّ أَوْ بَنِی أَخَواتِهِنَّ أَوْ نِسائِهِنَّ أَوْ ما مَلَكَتْ أَیْمانُهُنَّ أَوِ اَلتّابِعِینَ غَیْرِ أُولِی اَلْإِرْبَةِ مِنَ اَلرِّجالِ أَوِ اَلطِّفْلِ اَلَّذِینَ لَمْ یَظْهَرُوا عَلی عَوْراتِ اَلنِّساءِ وَ لا یَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِیُعْلَمَ ما یُخْفِینَ مِنْ زِینَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَی اَللّهِ جَمِیعاً أَیُّهَا اَلْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ» این آیه و آیه ی قبل هردو درباره ی وظیفه ی زن و مرد در برخورد با یكدیگر، به علاوه ی مسئله ی ستر عورت است. در آیه ی اول كه مربوط به مرد است و در جلسه ی قبل تلاوت شد، دو فرمان به مردها داده شده بود: یكی نهی از چشم چرانی كردن و دیگر امر به ستر عورت .در آیه ی دوم كه مربوط به زنهاست، عین همین دو دستور آمده است با همان تعبیر، با این تفاوت كه ضمایر، مؤنث است. می فرماید: به زنها هم بگویید كه چشمها را از چشم چرانی و از نگاه به آنچه نباید نگاه كرد حفظ كنند و دامنهای خودشان را، هم از نگاه كردن دیگران و هم از فحشاحفظ كنند، یعنی همان دستور و همان عبارتی كه در مورد مردان آمد.

اسلاید 3: یكسانی مسئله ی چشم چرانی و ستر عورت در مورد زن و مرداینجا دو مطلب باید عرض كنم. یكی این كه زنها شاید این جور خیال كنند كه فقط مردها مجاز نیستند كه به زنها نگاه كنند و دیگر زن چنین ممنوعیتی نسبت به مرد ندارد و حال آن كه هیچ فرق نمی كند، اگر جایز نیست برای هردو جایز نیست و اگر جایز است برای هردو جایز استمطلب دوم این است كه خیال می كنند زن به زن مطلقاً محرم است یعنی حتی به عورت زن هم محرم است؛ فقط مرد است كه نسبت به عورت مرد دیگر نامحرم است ولی زن نسبت به تمام بدن هر زن حتی عورت او محرم است.

اسلاید 4: وظیفه ی پوشش برای زن قرآن به مردان دستور می دهد مشابه آن را به زن هم می دهد و دستوری كه به زن می دهد مشابهش را به مرد هم می دهد، ولی برای زنان یك وظیفه ی دیگری قائل شده است كه این وظیفه، دیگر برای مرد نیست و آن این كه زن را مكلّف كرده است كه باید خودش را بپوشاند ولی مرد را مكلّف نكرده است، یعنی این تكلیف متوجه زن است نه متوجه مرد. تعبیر قرآن این است: «زنان زینت خودشان را نباید آشكار كنند. » البته زینت ولو جدا هم باشد- مثل یك النگو كه در كناری افتاده- مقصود نیست، بلكه زینت در حالی كه در بدن است مقصود است چون [آشكار كردن آن ] مساوی است با دیدن خود زن. زنان نباید زینت خودشان را ظاهر كنند، اعمّ از اینكه از نوع زینتی باشد كه بشود از بدن جدا كرد مثل النگو زن زینت خود را نباید ظاهر كند مگر [در دو مورد. ] دو استثناء در اینجا وجود دارد: یك استثناء در مورد خود زینت است، یعنی مگر بعضی از زینتها و به تعبیر قرآن زینت ظاهر، و استثنای دوم در مورد افراد است: و مگر برای بعضی از طبقات كه در برابر آن طبقات- كه غیر شوهر او هستند؛ در مورد شوهر كه محرز است- زن می تواند حتی زینت غیرظاهر را آشكار كند، و آنها پدران، پسران، برادرزادگان، خواهرزادگان، فرزندان شوهر [و چند طبقه ی دیگر هستند] كه استثناها را بعد عرض می كنیم.

اسلاید 5: انواع حجاب در کشورهای مسلمانحجاب که به مفهوم پوشش است، در هرکشور براساس فرهنگ، سنت و قوانین آن جامعه متفاوت و بسیار متنوع است. در برخی کشورها مانند فرانسه، هر پوششی را که نشانه‌ای از دین باشد ممنوع کرده‌اند، اما برعکس در برخی کشورهای دیگر که اسلامی هستند، حجاب را الزامی و نوعی مصونیت برای جامعه می‌دانند.حجاب انوع متفاوتی دارد. برخی پوشش‌ها، تنها سر را شامل می‌شود و برخی دیگر باید تمام بدن ـ حتی صورت ـ را کاملا بپوشاند. از این رو می‌توان به حجاب‌هایی مانند برقع یا برقه، نقاب، عبا، شال و روسری و چادر اشاره کرد. برقع، تمام بدن زن، ازجمله چهره او را می‌پوشاند و روی چشم‌ها معمولا پنجره‌ای به شکل پنج ضلعی با پرده‌ای مشبک قرار می‌گیرد تا زنان بتوانند اطراف خود را ببینند. عبا یا چادر عربی نیز پوششی است که بیشتر زنان عرب می‌پوشند. خمار نیز نوعی پوشش است که در قرآن از آن نام برده شده و منظور از آن روسری و مقنعه است و واژه حجاب عمدتا در این مفهوم به کار رفته است.پارانجا نیز نوعی پوشش است که بیشتر زنان آسیای مرکزی استفاده می‌کنند و چیزی شبیه برقع و همچنین چادر افغان‌هاست. بخشی که صورت را می‌پوشاند از پارچه‌ای سنگین و از موی اسب ساخته می‌شود. این نوع پوشش میان مردم ازبکستان و تاجیکستان بسیار رواج دارد.