صفحه 1:
8 بسم اه الرهمن ee yl
oe
تناوب در ريم كارى
صفحه 2:
تر
pan لاری
ديم کاری به معنی کشت بدون آبیاری
باران رشدونمو مينمايد
صفحه 3:
صفحه 4:
۳ : سه ۱
«اهمیت و ضشرورت ریم لاری ۳
سطح زیرکشت دیم درایران بین ده تادوازده
میلیون هکتار براورد شده که سللیانه
ورودنصف آن کشت وبقیه به مدت 1تا3سال
آیش گذاشته میشودهرچندموفقیت در زراعت
دیم بستگی به نزولات آسمانی ورحمت کافی
ومنظم الهى دارد اما اعمال شیوه های صحیح
کشت تاثیر بسیارعمده ای در بهبودوضعیت
صفحه 5:
wie cel); دیع در اير ان
* زراعت گندم و جو دیم در ایران اهمیت فوق العاده ای دارد -
و هميشه مورد احترام ایرانیان بوده و یکی از مهمترین
محضولات برای هدید وتحوراک انستان.و دام بهشتارمی
رود. دیم کاری در ایران عمدتاً به گندم و جو اختصاص دارد.
البته در تمام نواحی نیمه خشک کره زمین دیم کار یعمدتاً بر
اساس کشت گندم است زیرا سازگارترین محصول در این
ما مى باشد: ولی در تقاط مختلقف انران محصولا
دیگری از قبیل: حبوبات, آفتابگردان,ذرت خوشه ای, زیره,
هندوانه و خربزه و درختان میوه ای مانند انگور, پسته و
gett | a ee
صفحه 6:
مسائل اصلی زراعت دیع در ایران ra
مهمترین عواملی که در میزان تولید محصول درزراعت دیم موترند به
غیر از عوامل اقلیمی و آب و هوا عبارتند از :
* 1- شناخت خصوصیات خاک زراعتی,بافت خاک,عمق خاک,نفوذپذیری
شیب و سایر خصوصیاتی که در تولید محصول دیم موّثرند.
2- طرز تهیه زمین و روش کار بمنظور ذخیره سازی رطوبت در
زراعت دیم.
3 اسفادی از ماسین آلاتت ماسب ورانوات کسآورری مر
زراعت دیم.
کحم و موق از تهانت ها در زراعت دیم:
5- برقرار نمودن تناوب و آیش بطور صحیح و برحسب نیاز منطقه.
* 6 مبارزه صحیح و بموقع با علفهای هرز در طول فصل آیش.
صفحه 7:
ثیر عوامل اقلیمی در زراعت دیع 1۰
کمبود در رطوبت هوا و نزولات آسمانی یکی از خصوصیار:
بارز مناطق خشک است. مناطقی که نزولات آنها عملاً در یک
فصل باريده و بقيه سل تقریباً خشک هستند.کلیه مناطق
خشک از نظر مقدار متوسط نزولات سالانه دارای نوساناتی
می باشند و بعضی نواحی در داخل این مناطق کمتر از
.نواحی دیگر باران دریافت می نمایند
هر منطقه نیمه خشکی دارای حد پائینی از نزولات است که
در لن o> تولیدات کیاهی افتضادق نیست اين حد از یک
صفحه 8:
تاثیر عوامل اقلیمی در زراعت دیع ۳۰
* 1-باران:منبع اصلی تامین کننده رطوبت
زمين
* 2-شبنم :قطرات آب که به بوسیله
تقطیرمستقیم بخار آب ازهوای صاف روی
سطوحی که در نتیجه تشعشع شبانه سرد
شده اند می نشیند.
۴ 3-مه:عامل مهمی در تعیینجراکنش
صفحه 9:
*تاثیر عوامل اقلیمی در زراعت دیع ۳۰
* 4-رطوبت نسبی:رطوبت نسبی زیاد کمبود رد
خاک را جبران ورطوبت نسبی کم هر چه
کمترباشدتبخیر وتعرق زیادتروراندمان مصرف آب
کمتر خوهد بود.
* 5-نور:لازم برای انجام فتوسنتز.
* 6-حرارت:هر چه درجه حرارت جسمی بالاتر رود
آن جسم سریعترحرارت خود را ازطریق تشعشع از
دست میدهد بنابراین دریافت وازدست دادن گرما
صفحه 10:
: باران -1
كمبود در رطوبت هوا و نزولات آسمانى يكى از خصوصيات
بارز مناطق خشک است. مناطقی که نزولات آنها عملاً در یک
فصل باریده و بقیه سل تقريباً خشک هستند.کلیه مناطق
خشک از نظر مقدار متوسط نزولات سالانه دارای نوساناتی
وی اشند و بعصی تواجت در:داخل این مناطق کمتر از
نواحی دیگر باران دریافت می نمایند. هر منطقه نیمه خشکی
دارای حد پائینی از نزولات است که در آن حد تولیدات گیاهی
اقتصادی نیست این حد از یک منطقه به منطقه دیگر متغیر
ات کلام بر تزولات رشان ماع امن کت
Ae Pete و — tiles ag ns 4h يني
صفحه 11:
۰ مؤثر Says ۴
حداقل مقدار بارشی است که اگر برای یک دفعه ریزش
balls een ek سطلویساکععداری از آن تصورت
رطویت در خاک ذخیره گردد. برای آنکه باران بتواند از
تبخير در امان باشد لازم است که تا عمق 10 تا 12
سانتیمتری خاک نفوذ نماید. حداقل مقدار بارشی که
بتواند تا این عمق نفوذ کند 15تا20 میلیمتر در هر
بارندگی تخمین زده شده است. بطور معمول مقدار
بارندگی موّثر در سال یک سوم کل بارندگی را شامل
ea. 2098
صفحه 12:
0 من
8 نوسانات بارنرگی +
نوسانات بارندگی بزرگترین خطر جهت تولید محصول در
ble نبعه, حشک آنست: و طلغات: lj Sen متوجة
محصولات زراعی می سازد. در فصولی که بارندگی بیشتر از
حد متوسط منطقه است می توان اراضی زیادی را در یک
منطقه نیمه خشک با کولتیواتور شخم زده و بذرافشانی
نموده و زیرکشت گیاهان زراعی برد در حالیکه در فصول
بعدی کنه مقذار بارتدکی, کمقر از خد. متوسط و معمولا با
حرارت بیش از حد متوسط همراه است منجر به نابودی
محصول شده و خسارات بسیار شدیده برای گیاهان زراعی
لي اميس سس Wer Be Ge cc [ioc ee i Beg)
صفحه 13:
شبنم عبارتست از : قطرات آب که به وسیله تقطیر مستقیم بخار
آب از هوای صاف روی سطوحی که درنتیجه تشعشع شبانه سرد
شده اند می نشینند.
منبع آبی که شبنم را تشکیل می دهد همان بخار آب موجود در هوا
است. عواملی که در تشکیل شبنم موثرند عبارتند از :
1- صاف بودن آسمان, چون وجود ابرها موجب کاهش تشعشع
حاصله از زیمن و گیاهان می شود.
2- كم بودن سرعت باد. زیرا در غیر اینصورت تلاطم هوا در لاه
پائین اتمسفر از پائین رفتن درجه حرارت جلوگیری می کند.
3 بالا بودن رزطویت هوا: که دز ایتضورت:با اندکی سرد سدن می
صفحه 14:
شبنم -2 11
4- وجود گیاهاتی که گرمای ویژه آنها پائین باشد. گیاهانی که ۲
گسترده و برگهای پهن و ارتفاع نسبتاً بلندی دارند به نحوی حرارت خود را
أوتظررى ساتعيلم آل دست مت :دهت
بايد توجه داشت كه معمولاً درشبهای ابری و هنگامی که خاک گرم و
مرطوب است آبی از گیاه به خارج تراوش می کند که ممکن است با شبنم
وا این لبنکه بصورت فظره انس ذر اتتیچه پژیده ای ۳
ماهیت فیزیولوژیکی دارد نه هواشناسی و آن را تعریق می گویند.
شبنم می تواند فقط مقدار اندکی از آب موردنیاز گیاهان با تعرق معمولی
و عادی را تأمین کند ولی برای گیاهانی که در معرض تنش رطوبت قرار
دارند با اهمیت است زیرا به دلیل اینکه شبنم در شب تشکیل می شود با
کمک به تجدید آماس برگ بر آماس برگها افزوده شده و تتش مجدد آنها را
در صبح به تأخیر می اندازد بنابراین در مناطق خشک می تواند به رشد
صفحه 15:
مه -3
مه ممکن است یا از تبخیر آب گرم در هوای سرد یا بوسیله
سرد شدن هوائی که با سطح زمین در تماس است تولید
گردد. فرآیند اول همیشه روی آب صورت گرفته و یا در
طول یک دوزه باران گرم حادت می شود. مه ای که به این
طریق حاصل می شود اهمیت کمی از نظر کشاورزی دارد.
فرآیند دوم یا سرد شدن هوا یک راه موثرتر تشکیل مه است
. شرایط تشکیل مه زمینی فرق چندانی با تشکیل شبنم که
وحود آسمان ضاف: باد نستتاً سنمک,و رطونت:زیاد هواشت
ندارد. هنگامی که یک توده هوای گرم و اشباع جایگزین
هواک سرد خشنکی aS رنوی سطظه: سرد قزدان دازدمی شنمد.
صفحه 16:
وا
«تناوب در دیع لاری na
* تناوب عبارت است ازکشت محصولات مختلف با ترتیر
معین دریک مزرعه درتناوب زراعی ممکن است تعداد
زیادی محصول بدون توجه ودرنظرگرفتن مطلوب بودن
وتاثیر آن برروی خاک کشت شود ولی اجرای طرح صحیح
تناوب زراعی سودهای زیادی دارد که کشت یک محصول
a طور مداوم وهرساله در یک زمین یا کشت بدون برنامه
معين ورضایت بخش وكشت كياهان به طور تصادفی چنین
منافعی را نداردبه عبارت دیگر دوره تناوب عبارت است
اززمان بین دوعبور یک کشت در هر قطعه اززمین.
صفحه 17:
وا
«تناوب در دیع لاری na
* نکته مهم تناوب در دیمکاری اینست که جه کر
می تواند در تناوب قرار گیرد ؟ چون قدرت مانور در
انتخاب گیاه برای تناوب در دیمکاری ots پایین
است , هر گیاهی را نمی توان کشت نمود . گندم .
جو , عدس , نخود , یونجه و اسپرس را می توانیم
در تناوب قرار دهیم . تناوب همچنین باعث افزایش
ك5 رظطونت جاك أست ويكت زر دا كن
كننده به اين مورد بحت ايش است .
صفحه 18:
:تناوب «ر ريع به جه عواملى بستّلى رار .||
* تناوب در ديم : بستكى به عوامل مختلفى
دارد : میزان بارندگی , زمان بارندگی و
درجه حرارت .
* به عنوان مثال در منطقه ای که بین 250 تا
0 میلیمتر بارندگی باشد و دارای
زمستان های معتدل باشد می توانیم تناوب
های زیر را اعمال کنیم : 1- گندم ( جو ) -
صفحه 19:
صفحه 20:
*مریریت های زراعی 18
" كود دهى , تراكم , تاريخ کاشت ,
کنترل علف های هرز , تناوب زراعی
, استفاده از ماشین آلات و ... .
صفحه 21:
َ 7
*ُرعایت تناوب زراعی لنرع ريم با عرس.ميزان تولير را افزايش مى رهر [
۱۳۰
* در زراعتهاي ديم كشورء cule, تناوب
زراعي در کشت گندم با يكي از محصولات
لگوم از جمله عدس, نخود یا ماشك,
موجب افزایش تولید مي شود.
كشاورزي ديم مراغه در مقاله اي به
بررسي جایگاه عدس و نخود در تناوب
صفحه 22:
#رعایت تناوب زراع یگنر ریم با عرس,میزان تولیر را افزایش می 13
* در این مقاله آمده است: با توجه به “Claw
زیرکشت گندم دیم کشور که بالغ بر 4 میلیون
هکتار مي شود همه ساله حدود نيمي از این
اراضي بصورت آیش رها مي شود که برقراري
يك شیوه تناوب زراعي و به زیرکشت بردن
زمین هاي آیش موجب مي شود که با تولید
محصولات دیگر مانند حبوبات و دانه هاي
روغني سطح تولید در استانها و نهایتا در کل
صفحه 23:
۰ 2 7
*#رعایت تناوب زراعی لنر؟ دیع با عرس,میزان تولیر را افزایش می رهر
1
اين بررسي به مدت 5 سال در ایستگاه تحقیقات
ديم در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي انجام شد.
نتايج نشان داد كه اجراي تناوب زراعي كندم با يكي از
محصولات لگوم, باعث افزایش توليد كندم و افزايش سود
اقتصادي از زمين مي شود.
* اين بررسي مي افزايد: با رعايت تناوب زراعي مناسب. هم
از زمينهاي آيش كه قسمت بزركي از سطح زمينهاي زراعي
كشور را تشكيل مي دهندء مي توان استفاده كرد و هم با
ا ل yu cota Ge oy ee ee سس فا م عقي اند ا Bere [eee
صفحه 24:
َ 7
*ُرعایت تناوب زراعی لنرع ريم با عرس.ميزان تولير را افزايش مى رهر [
۱۳۰
* در مواقع خشکسالی با تغییر شرایط معا
وضعیت تولید به شدت تحت تاثیر عوامل حوی
قرار گرفته و موجب کاهش محصول می شود.
* درسال زراعی 78 - 77 با بارش باران در اول
فصل زراعی و سپس قطع بارندگی و بالا رفتن
دماء. خشکسالی شدید در بسیاری از دیمزارهای
مناطق مختلف غرب و شمال غرب کشور باعت
گردید تا در بسیاری از موارد مزارع گندم با
صفحه 25:
َ 7
*ُرعایت تناوب زراعی لنرع ريم با عرس.ميزان تولير را افزايش مى رهر [
۱۳۰
* نتایج طرح sl تحقیقاتی اجرا شده در
ایستگاه تحقیقات دیم مراغه در سال جاری
حاکی از آن است که با رعایت پاره ای از
مسایل, می توان در شرایط استننایی نیز از
کاهش تولید گندم در سطح وسیع جلوگیری
نمود.
صفحه 26:
ie 2 000 3 1
بطور فلاصه برای اینله در تولیر لیاهان زراعى رر مناطقى
مر 0 ۳
له فشلی های هلرر رارثر موقق شویم یل سری مریریت
ay ue ae 5 ۳ ۱
ها را پایر رر نظر لرفت ؛ بفشی از این روش ها عبار تئر
از :
* 1- انتخاب گیاهان متوسط رس و متحمل به کم
wl
* 2- استفاده از روش های زراعی و کاربرد تکنیک
هایی که مقدار آب ذخیره شده در خای را
* 3- استفاده از روش های کاهش تبخیر و تعرق
تن كت اک گم اه
صفحه 27:
بطور فلاصه برای اینله در تولی رگیاهان زراعی در مناطقی - ۱۲
(a fag فا اه رم ۱۳۰
له فشلی های ملرر رارثر موقق شویم يل سرى مريريت .8
ها را بايد در نظ كرفت ؛ بفشى از اين روش ها عبار تئر
از :
* 5- عمق کاشت بیشتر ( نیاز به عمیق کار )
۴ 6- افزایش فاصله ی ردیف ها
* 7- توجه به حاصلخیزی و رفع کمبود عناصر
غذایی به متظور افزایش راندمان مرف اب
* 8- توجه به تغییرات میکروکلیمایی (بادشکن)
9- استفاده از روش های ذخیره ی آب و جمع
صفحه 28:
صفحه 29:
#منابع
ديمكارى :مهندس محمد على رستكار
ديمكارى ف :محمد حسن راشد محصل
ودكتر عوض كوجكى
