تولید و ارزشیابی رسانه

تولید و ارزشیابی رسانه

اسلاید 1: تولید و ارزشیابی رسانهگروه آموزش و ارتقای سلامتمعاونت امور بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه

اسلاید 2: هدف کلیارتقای آگاهی و مهارت فراگیران در خصوص تولید و ارزشیابی رسانه ها

اسلاید 3: اهداف اختصاصیآشنایی فراگیران با مفهوم تکنولوژی آموزشیآشنایی فراگیران با طبقه بندی اهداف آموزشیآشنایی فراگیران با رسانه های آموزشیآشنایی فراگیران با وسایل کمک آموزشیآشنایی فراگیران با تفاوت رسانه و وسیله کمک آموزشیآشنایی فراگیران با انواع رسانه ها و وسایل کمک آموزشیآشنایی فراگیران با نحوه ی طراحی پوسترآشنایی فراگیران با نحوه ی طراحی پمفلتایجاد مهارت در فراگیران جهت طراحی و ارزشیابی پوستر و پمفلت

اسلاید 4: اهداف رفتاریدر پایان دوره انتظار می رود فراگیران:تکنولوژی آموزشی را تعریف کنند.طبقه بندی اهداف آموزشی را بیان کنند.رسانه آموزشی را تعریف کنند.وسیله کمک آموزشی را تعریف کنند.تفاوت وسیله کمک آموزشی و رسانه را بیان کنند.انواع رسانه ها و وسایل کمک آموزشی را نام ببرند.نحوه طراحی پوستر را توضیح دهند.نحوه ی طراحی پمفلت را توضیح دهند.بتوانند رسانه های آموزش داده شده را مطابق استاندارد تهیه نموده و ارزشیابی نمایند.

اسلاید 5: تعریف تکنولوژی آموزشیروش منظم طراحی،اجرا و ارزیابی کل فرآیند آموزش و یادگیری بر اساس اهداف معین و بر اساس پژوهش در یادگیری و ارتباطات انسانی و به کارگیری ترکیبی از منابع انسانی و غیر انسانی برای ایجاد یادگیری مؤثرتر

اسلاید 6: طبقه بندی اهداف آموزشی بلومحیطه ی شناختیحیطه ی عاطفیحیطه ی روانی - حرکتی

اسلاید 7: طبقه بندی هدفهای آموزشی در حیطه ی شناختیدانستنفهمیدنکاربردتحلیلترکیبارزشیابی

اسلاید 8: دریافتپاسخارج نهادنسازماندهی ارزشهاوجدانی کردن ارزشهاطبقه بندی هدفهای آموزشی در حیطه ی عاطفی

اسلاید 9: دریافتآمادگیپاسخ هدایت شدهخودکار شدن عملرفتار مرکبتطبیق و ابداعطبقه بندی هدفهای آموزشی در حیطه ی روانی -حرکتی

اسلاید 10: تعریف رسانه آموزشیرسانه آموزشی ترجمه ی ( (instructional media است که در لغت به واسطه،ماده ی واسط یا رابط دو چیز،حدفاصل و سرانجام،وسیله نقل و انتقال تعریف شده است.رسانه ی آموزشی ابزاری است برای ارایه آموزش به فراگیر و طبیعتاً جزیی از فرآیند آموزش و تکنولوژی آموزشی محسوب می شود،نه تمام آن.

اسلاید 11: مثال رسانه ی آموزشیچنانچه فراگیر را مصرف کننده و آموزش را کالای مصرفی بدانیم رسانه همان وسیله ای است که کالا را از محل تولید یا توزیع به دست مصرف کننده می رساند. به عبارت دیگر آموزش=کالا،فراگیر=مصرف کننده و رسانه وسیله ی انتقال و ارایه کالا به مصرف کننده یا آموزش به فراگیر است.در کلاس درس معلم رسانه ی آموزشی است.

اسلاید 12: وسایل کمک آموزشیکلیه ادوات و اشیایی که در کنار رسانه ی آموزشی برای تفهیم بهتر و بیشتر موضوع آموزش به فراگیران به کار می روند.مثلاً گچ و تخته،نقشه، اسلاید و ....نکته: آموزش بدون رسانه امکانپذیر نیست اما آموزش بدون وسیله کمک آموزشی امکانپذیر است.

اسلاید 13: طبقه بندی رسانه ها و مواد کمک آموزشی از دیدگاه اندرسون1.مواد دیداری غیر شفاف:نظیر پوستر،چارت،نمودار،کتاب،مجله و روزنامه،کتابچه و بروشور،عکس و تصویر،کاریکاتور،کارتهای نمایشی و...2. مواد دیداری شفاف ثابت:فیلم استریپ،اسلاید و طلق شفاف.هرگاه مواد دیداری شفاف ثابت با صدا ارایه گردند در این صورت به این مواد دیداری-شنیداری شفاف ثابت می گویند. 3. مواددیداری -شنیداری شفاف متحرک:فیلم های تلویزیونی و ویدیویی.هرگاه فیلم های ارایه شده فاقد صدا(صامت) باشند به اینگونه فیلم ها مواد دیداری شفاف متحرک می گویند.

اسلاید 14: 4. مواد شنیداری:نوارهای صوتی5. سه بعدی ها:مثل اجسام حقیقی،نمونه ها،برشها،مدلها و ماکتها6.رایانه ها7. منابع انسانی و موقعیت ها:مثل گردش علمی،دعوت از افراد متخصص،نقش آفرینی

اسلاید 15: اصول انتخاب رسانه1. از آنجا که رسانه ها بدلیل رسانه بودنشان یعنی انتقال محتوای آموزش از فرستنده به گیرنده با هم تفاوتی ندارند،باید ساده ترین و ارزانترین آنها را برای هر آموزشی انتخاب کرد.این یک اصل کلی است و مانند هر اصل کلی دیگری دارای ملاحظات و استثنائات و تبصره هایی است.2. گاهی خصوصیات ویژه ی محتوا نوع خاصی از رسانه را طلب می کند.(توضیحات بیشتر بعداً ارایه می گردد.)

اسلاید 16: 3. گاهی خصوصیات ویژه ی فراگیران نوع خاصی از رسانه را طلب می کند.4. در انتخاب رسانه،باید به گرایش شاگردان به رسانه ی مورد نظر،برداشت آنان از نظر میزان یادگیری از طریق آن رسانه و انتخاب رسانه به وسیله ی شاگردان توجه شود و در هر مورد پیش بینی های لازم برای انتخاب رسانه به عمل آید.نکته:جذابیت جدید بودن رسانه همیشگی نیست و به مرور زمان(حدود هشت هفته) از بین می رود. بنابر این طراح و تکنولوژیست آموزشی نباید بیش از اندازه روی نو و جدید بودن رسانه حساب کند.

اسلاید 17: 5. گاهی مسایل اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی و غیره نوع خاصی از رسانه را طلب می کندبه طور کلی شناسایی انواع رسانه ها و ظرفیت ها و محدودیتهای هریک از آنها لازمه ی بکارگیری صحیح آنها در انواع آموزشهاست و تکنولوژیست آموزشی باید با توجه به تمام حقایق،نیازها و اهداف ارایه شده بهترین،باصرفه ترین و کارآترین رسانه را انتخاب و پیشنهاد کند.

اسلاید 18: مربی،شبیه سازی.معلم به منظور بررسی عملکرد فراگیر و ارایه ی بازخورد لازمالگوی انتخاب رسانه ی آموزشیآیا لازم است توسط فراگیر کاری انجام شود؟آیا ارایه ی مطلب به صورت دیداری لازم است؟آیا نمایش عملی لازم است؟آیا صدا لازم است؟آیا ارایه ی مطالب به صورت شنیداری لازم است؟بلیخیرآموزش لازم نیستخیرخیر نوار صدا همراه با نوشتار برای ارجاعسخنرانی همراه با نوشتار برای ارجاعنوار ویدیو-مولتی مدیا-فیلم-ماکتها و مدلهاجزوه و مواد نوشتاری تکثیر شدهجزوات برنامه ریزی شده (در صورتی که مهارت پیچیده باشد)اسلاید همراه با نوار صدا-سخنرانی با مکالمه و مراوده با فراگیرجزوه همراه با نوار صدا-مولتی مدیا.بلیبلیبلیبلیخیرخیر

اسلاید 19: نتیجه گیری تكنولوژی آموزش ، ابزار و روشهای كمك كننده جهت حل مشكلات آموزشی است .رسانه های آموزشی می توانند نقش مهم و فزایند ه ای را در توانا ساختن فراگیران جهت یادگیری ایفا نمایند .

اسلاید 20: پوسترپوستریکی از رسانه های آموزشی است که کاربرد زیادی در آموزش بهداشت دارد.پوستر نوعی آگهی دیواری یا چسبان است که در امور مختلف فرهنگی،هنری،تجاری و بازرگانی و بخصوص بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد.معمولاً آن را روی تخته یا دیوار نصب می کنند و مجموعه ای از طراحی های منسجم است که غالباً رنگی بوده و حامل پیامی به منظور جلب توجه بیننده یا تقویت عقیده ای در ذهن افراد می باشد و او را به انجام کاری تشویق می کند.

اسلاید 21: انواع پوسترپوستر تک نظری(تک پیامی):یک موضوع را نشان می دهد و یا یک نگاه درک می شود.پوستر چند نظری(چند پیامی):چند موضوع را نشان می دهد و گاهاً نیاز به تفسیر دارد.عمده ترین تفاوت پوسترها این است که در پوستر تک نظری افراد کم سواد گروه هدف هستند و دارای حداقل کلمات و تصاویر است حال آنکه پوستر چند نظری برای افراد با سواد است و نیاز به وقت بیشتری برای درک دارد.تصاویر و کلمات هم بیشتر هستند.

اسلاید 22: نکتهپوستر تک نظری و چند نظری نباید نیاز به توضیح شفاهی داشته باشند.

اسلاید 23: شرایط یک پوستر خوبفوراً جلب توجه کند.حاوی مطلبی باشد.بیننده را به انجام کاری تشویق کند.دارای هدف و منظور خاصی باشد.دارای پیام روشن و واضح باشد و بیننده را در شک و تردید قرار ندهد.دارای رنگهای معنادار باشد.به اندازه کافی بزرگ باشد تا مشکلی برای دیدن،خواندن و درک کردن ایجاد نکند.غالباً از فاصله 9-6 متری قابل رویت باشد و اندازه آن از 70×50 کمتر نباشد

اسلاید 24: اصول تهیه پوستردر تهیه پوستر سوالات زیر را در نظر بگیرید:چرا باید این پوستر را تهیه کرد؟پیام و محتوای پوستر چیست؟گروه تحت آموزش چه کسانی هستند؟محل نصب و ارایه پوستر کجاست؟زمان استفاده از پوستر چه هنگامی است(اول آموزش،وسط آموزش،در پایان آموزش)برای چه مدتی و چند بار مورد استفاده قرار می گیرد؟اگر دفعات استفاده زیاد است جنس پوستر باید از مواد مرغوب باشد.

اسلاید 25: 7.حتی المقدور از زبان محلی برای یك منطقه استفاده شود .8.از علایمی استفاده شود كه حتی برای افراد بی سواد نیز قابل فهم باشند .9.فقط یك پیام در پوستر گنجانده شود ایده های بیش از حد ، باعث سردرگمی فراگیران و شلوغی پوستر می شود .10. پوسترهای خوب دارای تصاویر زیادی نباشد و تنها شامل طرحهایی باشد كه منظور را بیان می كنند و در حقیقت پوسترها باید ساده تهیه شوند .11.پوسترها بایستی بدیع ، جالب و نو باشند . این مطلب شامل كلیه جنبه های مربوط به تهیه آن نظیر كلمات و جملات ، طرحها و روابط بین عناصر تشكیل دهنده آنها می شود . بطور خلاصه ، تهیه كننده باید در فكر پیدا كردن سوژه ای باشد كه تا آن لحظه به فكر كسی نرسیده باشد .

اسلاید 26: 12. پوسترها را می توان تنها به یك نوشته و یا تیتر خلاصه نمود ؛ اینگونه نوشته ها مدت زیادی در خاطر فراگیران باقی می ماند . برای اینكه امكان تثبیت بیشتر آنها در خاطره بالا رود ، طرح و نقاشی و مطالب مندرج در پوستر نباید فاصله ای وجود داشته باشد و باید از تصاویری استفاده نمود كه برای بینندگان سریعاً قابل درك باشد و همچنین طرح و شعار پوستر بایستی با فرهنگ جامعه سازگار  باشد .13.نحوه قرار گرفتن قسمتهای مختلف پوستر از جمله تیترها و عناوین آنها از جمله متغیرهایی هستند كه در میزان تاثیر برفراگیران دخالت فراوان دارد .

اسلاید 27: 14.رنگها همیشه مبین ایده ها و احساسات بوده و هستند و چنانچه  به طرز صحیحی از آنها استفاده شود ، می توانند تاثیر بسزایی بر روی بیننده باقی بگذارد بنابراین نباید از رنگها به عنوان تزئین استفاده نمود .15. پوستر باید خلاصه باشد به این معنی كه بتوان آن را در مدت كوتاهی مطالعه نمود بنابراین حروف بكار رفته باید خوانا و درشت بوده بطوریكه بتوان آن را از فاصله نسبتاً دور خواند ؛ برای رعایت این نكته بهتر است كه مطلب را در یك جمله خلاصه نمود . بعضی از متخصصین معتقدند كه كلمات بكار رفته شده در پوستر نباید از 8 كلمه تجاوز نماید

اسلاید 28: اصول طراحی پوسترخلاصه بودن:در مدت کوتاهی خوانده شود و مفهوم آن درک گردد.سادگی پوستر:یک پوستر خوب پوستری است که در آن نقوش زیادی به کار نرفته است.بخصوص تصاویر زیاد صورت،طرح های پیچیده و سردرگم در بیننده ایجاد ابهام می کنند.لذا در کارهای آموزشی تصاویر باید ساده باشند و به راحتی مطلب را برسانند.

اسلاید 29: بداعت(نوآوری):پوستر نباید تقلیدی باشد.باید سعی کرد موضوع آموزشی را به صورت جدید و نو ارایه کرد این بداعت و نو آوری هم شامل تصاویری می شود که می کشیم و هم جملاتی که برروی پوستر نوشته خواهد شد.همین طور ارتباطی که بین تصویر و نوشته برقرار می شود باید حالت نوآوری داشته باشد.طرح:برای طراحی می توان از یک نقاش ماهر یا از روش بزرگ کردن تصاویر از طریق اوپک و یا جدول بندی استفاده کرد.همچنین از عکسهای حاضر هم استفاده خواهد شد.مطالعات روانشناسی نشان داده اند که افراد بیشتر به سمت تصاویری جلب می شوند که منعکس کننده گوشه ای از وضعیت اجتماعی،فرهنگی،تحصیلی و خانوادگی فرد باشد.بخصوص تصاویری که بیان کنده حالتی باشند که بیننده برای خودش و جامعه اش آن را آرزو دارد.

اسلاید 30: تنظیم:تنظیم کردن مطالب پوستر بسیار مهم است و در مجموع 2 نوع تنظیم وجود دارد:تنظیم،توازن یا تقارن رسمی:در تنظیم رسمی با خطوط فرضی پوستر را به 2 قسمت قرینه هم تقسیم می کنیم به طوری که از سمت چپ،راست،بالا و پایین کاملا با هم قرینه باشند.

اسلاید 31:

اسلاید 32: 2.تنظیم ،توازن یاتقارن غیر رسمی:در توازن غیر رسمی حالت قرینگی وجود ندارد.معمولاً از حروف لاتین می توانیم برای قرینگی یا عدم قرینگی استفاده کنیم.مثلاً تصویر را در قالب H-Z-T یا S ترسیم می کنیم.

اسلاید 33: عنوان پوستر:در قالب عبارتی باشد که دارای حداقل کلمات است.5 کلمه بهترین است و از 7 و نهایتاً 8 کلمه تجاوز نکند.انواع اشکال عنوان پوستر به شرح زیر است:الف)سوالی:آیا عواقب اعتیاد را می دانید؟ ب)خبری:در ایران ... نفر مبتلا به ایدز وجود دارند. ج)امری:در این مکان سیگار نکشید. د)پیشنهادی:فرزند کمتر زندگی بهتر

اسلاید 34: رنگ:پس از تنظیم پوستر رنگ آن بسیار مهم است.رنگ کیفیتی است که از ظاهر چیزی دیده می شود.وسیله ای است که اگر درست استفاده شود تاثیر عمیقی بر روی بیننده دارد و منظور آموزشی را بهتر بیان می کند.از رنگ می توانیم برای مجزا کردن،تاکید کردن،افزودن بر پیوستگی مطالب،تضاد و همچنین جلب توجه استفاده کنیم.در تهیه پوستر از رنگ های زیاد استفاده نکنید. استفاده از 4 تا 5 رنگ کافی است و خود رنگ زمینه هم به عنوان یک رنگ محسوب میشود.

اسلاید 35: چرخه رنگهادر نقاشی سه رنگ اصلی عبارتند از آبی،قرمز و زرداز ترکیب 2 رنگ اصلی رنگهای فرعی بوجود می آیند.اگر هر رنگ اصلی را با رنگ فرعی مجاورش به نسبت مساوی ترکیب نماییم 12 رنگ بوجود می آید.اگر در دایره رنگها قطری رسم کنیم از ترکیب دو رنگ مقابل هم به نسبت مساوی رنگ سیاه بدست می آید.

اسلاید 36: رنگها دارای مفاهیم ملی،مذهبی،بین المللی و بهداشتی هستند.رنگهای شاد و گرم و روشن از قرمز تا انتهای زرد هستند.رنگ نارنجی و ترکیباتش از نظر روانی حالت اشتها آور دارند. در بهداشت از رنگ زرد برای نشان دادن بیماری استفاده می شود.برای هشدار دادن هم از رنگ زرد استفاده می شود.

اسلاید 37: از سبز چمنی تا انتهای آبی رنگ های سرد و آرام بخش هستند.رنگ سبز و ترکیباتش برای نشان دادن فضاهای امن و مناسب به کار می روند.از این دسته رنگها برای بخش های ایمنی در پوستر استفاده می شود.رنگ های آبی بنفش تا ارغوانی رنگ های سرد و حزن آور هستند.رنگ سفید نشانه صلح و دوستی و در بهداشت نشانه پاکی و پاکیزگی است. رنگ سیاه نشانه آلودگی است.بنابر این رنگها بر اساس مفهوم پوستر به کار می روند.مطالعات نشان داده اند که استفاده از رنگ های تند و متضاد حد اکثر تاثیر را در بیننده ایجاد می کند. مثلاً رنگ زرد روی زمینه سیاه

اسلاید 38: خطوط:خطوط افقی حالت پایداری و سکون را نشان می دهندوخطوط مارپیچ و عمودی حالت حرکت را می رسانند.

اسلاید 39: نحوه انجام پیش آزمون پوسترپیش آزمون توسط طراحان پوستر: طراحان،پوستر تولیدی را در فاصله 6 متری قرار می دهند و پوستر را از لحاظ رنگ،تصاویر و نوشته ها ارزشیابی می کنند.پیش آزمون توسط گروه تحت آموزش: مطابق روش فوق پوستر در جای مناسب نصب می شود و نظرات مخاطبان گردآوری و برداشت آنها ارزیابی می گردد.

اسلاید 40: مزایای پوسترفوراً جلب توجه می کند.بیننده را به انجام کاری تشویق می کند.همبستگی اطلاعات را افزایش می دهد.برای تاثیر بیشتر موضوع بر اذهان مردم در اکثر نقاط قابل نصب است.برای القای یک فکر بخصوص یا تقویت یک ایده بهداشتی به کار می رود.برای موضوعی واحد به گروههای مختلف که آموزش داده می شود به کار می رود.به سادگی قابل ذخیره است.اگر طرح ها زیبا باشند مردم به راحتی می تواند آنها را برای تزیین منازلشان استفاده کنند.

اسلاید 41: محدودیت های پوستردر مقابل عوامل نامساعد طبیعی مقاوم نیست.پس از مدتی که به نقاطی نصب شد باید حتماً تعویض شوند. هر پوستر 2 تا 3 هفته نصب میشود بعد از این مدت چند روزی جای آن باید خالی بماندومجدداً پوستر بعدی را نصب می کنند.طراحی و تهیه نوشته مناسب نیازمند تبحر است.برای کاربرد مؤثر به تجهیزات،کارکنان آزموده،نقاش،طراح،خطاط،متخصص بهداشت و تکثیر خوب نیاز دارد.

اسلاید 42: ارزشیابی پوستراگر بخواهیم پوسترها را از نظر مطلوبیت آنها دسته بندی كنیم بایستی با توجه به نكات زیر به پوسترها امتیاز تعلق گیرد:در نظر گرفتن سادگی و تازگی موضوع پوستر صریح و روشن بودن پیام برای همه ایجاد انگیزه برای فراگیران قابل درك و فهم بودن پوستر نحوه تركیب رنگها با یكدیگر نحوه هماهنگی اجزا پوستر پوسترها را می توان برای گروههای مختلف حتی افراد بیسواد و كم سواد نیز تهیه نمود .

اسلاید 43: پمفلت

اسلاید 44: جزوه یا نشریه ای است که یک،دو،سه یا چند تا خورده و مطلبی آموزشی – بهداشتی به زبان بسیار ساده در او نوشته می شود.تصاویری نیز که مربوط به آن مطلب باشند در آن گنجانده می شود.هر پمفلت در مورد یک موضوع بخصوص به آموزش می پردازد.پس برای هر موضوعی از یک پمفلت استفاده می کنیم.از پمفلت در جوامعی که افراد با سواد هستند استفاده می شود.کلیه نکاتی که در مورد پوستر گفته شد از نظر رنگ،تصاویر و... عیناً در مورد پمفلت هم صادق است.

اسلاید 45: در تهیه پمفلت های آموزشی نکات زیر گنجانده می شودتعریفی از بیماری یا موضوع مورد بررسیچگونگی انتشار و سرایتعلائم و عوارضطرق پیشگیری با تاکید بر روی آندرمان به صورت مختصر توصیه های پزشکی و بهداشتی

اسلاید 46: رو و پشت جلد پمفلت باید طوری جالب تهیه شود که توجه افراد را جلب کند.بخصوص اینکه رایگان توزیع می شود.در انتهای پمفلت هم آدرس تهیه کننده پمفلت باید ذکر شود.

اسلاید 47: انواع پمفلتپمفلت:پمفلت به اندازه یک برگ A4 است که به 3 قسمت مساوی تقسیم میگردد.لیفلت:به معنای نشریه،ورقه یا برگچه است از سه لت بیشتر است و گاهی به صورت آکاردئونی است.فولدر:به مفهوم پوشه است آگهی یا بخشنامه تا شده در قطع A4 که از وسط تا می خورد و به تا شونده هم معروف است.

اسلاید 48: بروشور:نشریه ای تک برگی (یک رو یا دورو) که بیشتر در بسیج های آموزشی استفاده می شود.قطع آن متفاوت است اما اندازه آن از کاغذ A4 بزرگتر نیست. موضوع های آموزشی و اطلاع رسانی که در بروشور به کار می رود بسیار ساده است چون گروه تحت آموزش اقشار مختلف جامعه هستند. بروشورها با هلیکوپتر هم توزیع می شوند.به علت تک لت بودن فاقد طرح رووپشت جلد هستند.در بروشور عنوان،نام و نشان سازمان متبوعه در ابتدا و نام تهیه کننده و ناشر و شماره و تاریخ نشر در انتهای بروشور درج می شود.

اسلاید 49: بوکلت(کتابچه):زمانی که حجم مطالب آموزشی زیاد باشد آن را به شکل کتابچه،بوکلت یا جزوه تهیه می کنند.کتابچه در قطع A4و B5است اما جزوه قطع A4 است و جلد مقوایی دارد.

اسلاید 50: مزایای پمفلتبرخی افراد از طریق خواندن درک و یادگیری بهتری دارند.برای ارایه منبع و رفرنس مناسب است.اجازه خودپویای و فعالیتهای شخصی را به فرد می دهد.به راحتی قابل تهیه،تکثیر و تجدید نظر است.به زبانهای مختلف قابل چاپ است.

اسلاید 51: محدودیت های پمفلتچاپ جزوات پر هزینه است.پس از چاپ از دور خارج می شود.نیاز به تسهیلات مناسب جهت طراحی،تهیه،تایپ و تکثیر دارند.