جریان سلفی گری معاصر

جریان سلفی گری معاصر

اسلاید 1: جریان سلفی گری معاصر بخش اول

اسلاید 2: سلفی کیست و چه می گوید؟ چرا سلفی گری بزرگترین خطر پیش روی جهان اسلام است ؟

اسلاید 3: مقدمهیکی از جریان‌هایی که در سال‌های اخیر نقش بسزایی در سیاست‌های منطقه‌ای ایفا کرده و هر روز بر دامنه گسترش نفوذ آن در منطقه افزوده می‌شود، جریان سلفی است.نظر به انحراف‌های گسترده اندیشه سلفیان در جهان اسلام که متاسفانه دامنه آن به حوزه عقاید دیگر مذاهب شناخته شده اسلامی نیز سرایت کرده، تلاش‌ شد در این کار به معرفی این جریان انحرافی و سیر تحول و اندیشه‌های آن بپردازیم..

اسلاید 4: سلفیه در لغت و اصطلاحسلفی‌گری در معنای لغوی به معنی تقلید از گذشتگان، كهنه پرستی یا تقلید كوركورانه از مردگان است، اما سلفیه در معنای اصطلاحی آن، نام فرقه‌ای است كه تمسك به دین اسلام جسته، خود را پیرو سلف صالح می‌دانند و در اعمال، رفتار و اعتقادات خود سعی بر تابعیت از پیامبر اسلام(ص)، صحابه و تابعین دارند.

اسلاید 5: آنان معتقدند كه عقاید اسلامی باید به همان نحو بیان شوند كه در عصر صحابه و تابعین مطرح بوده است، یعنی عقاید اسلامی را باید از كتاب و سنت فراگرفت و علما نباید به طرح ادله‌ای غیر از آنچه قرآن در اختیار می‌گذارد، بپردازند. در اندیشه سلفیون، اسلوب‌های عقلی و منطقی جایگاهی ندارد و تنها نصوص قرآن، احادیث و نیز ادله مفهوم از نص قرآن برای آنان حجیت دارد.

اسلاید 6: تکفیر چیست؟ و تکفیری ها چه کسانی هستند؟ تکفیر، اصطلاحی در کلام و فقه به معنای نسبت کفر دادن به شخص یا گروه می باشد و در قرآن کریم مصادیق متعددی دارد، از جمله کسانی که حضرت مسیح علیه السلام را خدا پنداشتند. و افرادی که به مردم جادوگری می‌آموختند تکفیر شده اند. در احادیث نیز علل و عواملی که ممکن است سبب تکفیر گردد و موارد غیرمجاز و شرایط آن بتفصیل مطرح شده است.

اسلاید 7: پیشینه تکفیر در جهان اسلام، به صدر اسلام بازمی گردد. برخی حوادث مهم تاریخ اسلام به سبب تکفیر روی داده، همچنانکه برخی رخدادهای سیاسی و اجتماعی زمینه تکفیر را فراهم آورده است. از جمله رویدادهای مهم دوران پس از رحلت پیامبر اکرم، جنگ‌های «رِدّه» در زمان ابوبکر بود که در این جنگ‌ها دستگاه خلافت معارضانِ خود را کافر و خارج از دین خواند . بنا بر برخی منابع تاریخی، عواملی مانند ندادن زکات و نپذیرفتن اصل خلافت یا در نظر گرفتن کسانی دیگر برای این مقام، در انتساب کفر به «اهل رِدّه» یا دست کم دسته‌هایی از آنان نقش مهمی داشته است.

اسلاید 8: واقعه مهم تاریخی دیگر درباره تکفیر، غائله خوارج است. بسیاری از فرقه‌های خوارج کسی را که مرتکب یکی از گناهان کبیره می‌شد، و حتی امت پیامبر را، تکفیر می‌کردند .در مقابل، بعضی از مسلمانان، از جمله برخی مذاهب اهل سنّت، خوارج را تکفیر می‌کردند.

اسلاید 9: علاوه بر گروه‌ها، افراد و شخصیت‌های متعددی، چه بسا بعضی اشخاص سرشناس، را تکفیر کرده‌اند، از جمله در باره تکفیر برخی خلفا و همسران پیامبر اکرم روایاتی نقل شده است. حتی ساحت مقدّس معصومان علیهم‌السلام نیز از تکفیر بر کنار نمانده است.نمونه‌های فردی و جمعی تکفیر در تاریخ اسلام کم نیست و در برهه‌هایی از تاریخ، این جریان شایع بوده است به همین منظور علما و فقهای مذاهب مهم اسلامی جهت کاهش تکفیر نظرات و فتاوای متعددی صادر نموده اند ؛ فقها با استناد به احادیث نسبت دادن بی‌دلیل کفر به مسلمان را مستوجب تعزیر دانسته‌اند، نمی‌توان تکفیر را در میان فرقه‌ها و نحله‌های گوناگون اسلامی چندان عمده و سرنوشت ساز دانست. نظرات و فتاوای برخی علما نظیر علامه مجلسی، شهید ثانی، غزالی در کاهش تکفیر موثر بوده است. 

اسلاید 10: تحولات عارض بر جریان سلفی را تا كنون می‌توان به چهار مرحله تقسیم كرد: ـ مرحله اول: حالت تئوریك كه توسط ابن‌تیمیه در قرن هشتم بنیانگذاری شد.ـ مرحله دوم: حالت تطبیق و اجرا كه توسط محمد‌ ابن عبدالوهاب و جانشینانش در اواسط قرن دوازده و اوایل قرن سیزده هجری در محیط محدود حجاز به آزمایش درآمد.

اسلاید 11: ـ مرحله سوم: تبدیل شدن به یك جریان نیرومند و تأثیرگذار در جهان اسلام كه توسط نوادگان امرای سعودی و شیوخ عربستان سعودی به مرحله اجرا درآمد.ـ مرحله چهارم: تبدیل اندیشه سلفی به یك ایدئولوژی انقلابی در آغاز قرن پانزدهم هجری و ظهور پدیده تشكیل گروه‌های سلفی سیاسی ـ جهادی در مصر و افغانستان و كشمیر و فیلیپین و جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته شوروی سابق و یمن. 

اسلاید 12: آشنایى با مکتب سلفیه از آغاز قرن چهاردهم هجری بود که مکتب سلفیه بر سر زبان‌ها افتاد و گروهى آن را به عنوان دین برگزیدند و خود را سلفى نامیدند و برخى آن را روش فکرى براى رسیدن به حقیقت اسلام دانستند.سلفى‌ها خود را پیرو مکتب اهل حدیث مى‌دانند که در عصر عباسیان و پس از اختلاف با معتزله و اهل کلام و شیعیان پدید آمدند.پس از درگذشت احمد بن حنبل در سال۲۴۱ هـ.ق که بنیانگذار مذهب اهل حدیث است، این شیوه در میان حنابله ادامه داشت. حنابله در اصول و فروع و عقیده و احکام، خود را پیرو اهل حدیث می‌دانستند و تا مدتى خلفاى عباسى به ترویج این مکتب پرداختند.

اسلاید 13: در سال ۳۰۵ ابوالحسن اشعرى تحت عنوان احیاى مکتب اهل حدیث بالاخص احمد بن حنبل، مکتبى را پایه‌گذا‌رى کرد و خواست اصلاحاتى در عقیده اهل حدیث ایجاد کند، زیرا عقیده آنان با خرافات زیادى آمیخته شده بود و پیوسته مى‌گفتند قرآن، قدیم است و بشر در زندگى خود فاقد اختیار است و خدا دست و پا و چشم و دیگر اعضا دارد. او براى اصلاح این مکتب، قد علم کرد و تاحدى توانست اصلاحاتى انجام دهد، ولى متعصبین اهل حدیث او را از خود طرد کردند.

اسلاید 14: با پیدایش مکتب اشعرى شکاف عمیقى بین اهل حدیث و این گروه از اهل سنت پدید آمد و این دو پیوسته در جنگ و جدال بودند که گاهى به خون‌ریزى مى‌انجامید، زیرا همان‌طور که گفته شد، اشعرى اصلاحاتى در عقیده اهل حدیث انجام داد و براى خود در مسائل عقیدتى مقامى قائل شد.

اسلاید 15: ظهور ابن تیمیه حرانی یکی از نقاط عطف تفکر سلف‌گرایی ظهور ابن تیمیه حرانی است. او بعد از آنکه به جای پدرش بر کرسی تدریس و استفتاء نشست، عقایدی در مسائل توحیدی و جانبداری از اهل حدیث و پیروی از سلف و مخالفت با سایر گروه‌های فکری و فرقه‌های کلامی و فقهی بیان کرد که در میان مسلمانان اختلاف شدیدی درباره افکار او پدید آمد تا جایی که برخی او را به عنوان رهبر فکری خویش پذیرفتند و برخی نیز او را به شدت انکار کردند و عقاید او را بدعت دانستند و فتوا به قتل یا حبس او دادند.

اسلاید 16: در تمام این دوران که اهل حدیث در یک طرف و اشاعره در طرف دیگر بودند، هرگز سلف و سلفیه به عنوان مذهب مطرح نبود تا اینکه ابن‌تیمیه دعوت به شیوه سلف را شعار مکتب خود ساخت، ولى در عین حال از کلمه سلفیه بهره نمى‌گرفت و مى‌گفت، ما تابع اهل سنت و جماعت هستیم که در سه قرن نخست (از سال ۱۱ تا ۳۰۰ هـ‌ ق) زیسته‌اند.

اسلاید 17: سلفیه پس از ابن تیمیه: احیا توسط محمد بن عبدالوهاب پس از درگذشت ابن‌تیمیه و هجوم فقیهان همه مذاهب بر ضد او دعوت به پیروى از اهل حدیث، آن هم به شیوه این گروه محدود چندان رونقى نداشت و برخى از شاگردان او، مانند ذهبى و ابن قیم و ابن کثیر نتوانستند، شیوه او را ترویج و گسترش دهند و پیروانى فراهم آورند، زیرا او در نقطه‌اى این فکر را مطرح کرد که مرکز علم و دانش و قله فقاهت، مانند شام و مصر بود.

اسلاید 18: محمد بن عبدالوهاب پایه‌گذار مکتب سلفی در عربستان تحت عنوان وهابیت

اسلاید 19: چهارصد سال بعد از ابن تیمیه در اواسط قرن دوازدهم هجری شخص دیگری به نام محمد بن عبدالوهاب ساكن نجد حجاز مسائل ابن تیمیه و نظرات وی را پیگیری كرد. محمد بن عبدالوهاب چون از علم وافر ابن تیمیه بهره‌مند نبود، راه عمل و اقدام را برگزید و رساله‌های كوچك و قاطع پر از آیه و حدیث بدون اصطلاحات علمی برای تعلیم عوام به نگارش درآورد و به شمشیر متوسل شد و راه تندی و خشونت را پیش گرفت. وی تابعین برنامه‌اش را مسلمین و موحدین و مخالفینش را كفار و مشركین نامید و شروع به تبلیغ عقاید خود کرد كه آنها را مُرّ قرآن و حدیث می‌پنداشت و بر سر آن با قبایل همسایه خود به جنگ پرداخت.

اسلاید 20: محمد بن عبدالوهاب سرانجام به كمك و با امارت رئیس قبیله‌ای به نام محمد بن سعود دولت كوچكی را در شهر درعیه از شهرهای نجد بنا کرد و احكام شرعی را برابر نظریات خود كه از حنبلی‌ها و اهل حدیث آموخته بود، به اجرا گذاشت و تبلیغات خود را بر تبیین شرك و توحید متمركز كرد و به ویران كردن مقبره‌ها و بناهای ساخته شده بر قبور پرداخت. برخلاف ابن تیمیه كه به وحدت جهان اسلام بر گرد اندیشه‌های سلف می‌اندیشید كه مسلك ناب اهل سنتش می‌دانست، محمد ابن عبدالوهاب بیشتر به پیروزی گروه تحت فرمان خود می‌اندیشید.

اسلاید 21: بعد از ابن عبدالوهاب تا مدتی نزدیک به 26 سال اساس دستگاهی كه او به همیاری محمد بن سعود و عبدالعزیز پسرش پایه‌ریزی كرده بود، پابرجا بود و حتی در نقاطی از جهان اسلام چون یمن و آفریقا و و هند و عراق نیز به روش سلفیان تبعیت می‌کردند.

اسلاید 22: نام ابداعی وهابی كه از طرف معاندین این جماعت بر آنها نهاده شده بود، به عنوان بدعت‌گذار و بی‌دین و توهین‌كننده به مقدسات در سراسر جهان اسلامی آن روز شایع شد و لذا سلطان عثمانی و شاه ایران برای سركوب آنها لشكرها تدارك دیده و روانه كردند. سرانجام در سال 1232 یا 27 سال بعد از فوت محمد بن عبدالوهاب سپاهیان محمد علی پاشا، والی مصر به اشاره سلطان عثمانی مركز آنها یعنی شهر درعیه را به تصرف خود درآورده و كانون سیاسی و نظامی این جماعت را درهم شكستند، ولی پس از مدتی وهابی‌ها باز امارتی مجدد را در ریاض تاسیس كردند كه آن هم در سال 1250 با كشته شدن تركی بن عبدالله دچار ضعف و فروپاشی شد.

اسلاید 23: مقارن جنگ جهانی اول بار دیگر خاندان سعود طی كشمكش‌های سیاسی و قبیله‌ای بعد از یك دوره طولانی غیبت بیش از صد ساله دوباره بر اریكه قدرت حجاز تكیه زدند (1921) و این‌بار تمام شبه جزیره را به تصرف خود درآوردند و شهرهای مقدس مكه و مدینه را هم به تصرف خود درآوردند.

اسلاید 24: نقش انگلستان در روند استقرار وهابيت در شبه جزيره عربستان

اسلاید 25: معمولا دخالت انگليس در خاور ميانه شامل اقداماتي كه در داخل بيابان هاي نجد صورت گرفته است نيست. بدين معني كه بيشتر منابع تاريخي و اسناد موجودتنها به حضور انگلستان در اقيانوس هند ،خليج فارس و دو كشور ايران و عثماني اشاره دارند(شيخ الا سلامي ،ص 16 )و منابع راجع به تحولات داخلي شبه جزيره عربستان اطلاعات چنداني ارائه نمي دهند . در اين خصوص تنها اسناد انگلستان و برخي از كتاب هاي خاطرات مي تواند راهنما باشد. برسي اسناد نشان مي دهد كه انگلستان براي تضعيف دو قدرت برتر جهان اسلام يعني ايران و عثماني تلاش هاي بسياري را صورت داده است

اسلاید 26: .اين تلاش ها به خصوص در نيمه قرن دوم قرن نوزده نمود بيشتري داشت .از جمله مناطق مهم مورد توجه انگلستان مناطق جنوبي خليج فارس و نجد عربستان بود راه ورود به نجد دراين زمان احساء (مرز دريايي عربستان سعودي در خليج فارس )بود.سلطه انگلستان بر بحرين پس از 1860 م/275 ق، ره را براي سلطه اين كشور بر احساء فراهم كرد .تا پايان قرن نوزده انگلستان در نجد نيز نفوذ يافت و تلاش كرد اين منطقه را از نظارت مستقيم عثماني ها خارج كند .يكي از راه هاي دست يابي به اين هدف ايجاد انديشه هاي جديد و اختلافات قومي و مذهبي براي جدايي اعراب از استامبول به عنوان مركز خلافت در ميان اهل سنت بود از طرف ديگر برخي قبايل نجد قابليت تبديل شدن به يك نيروي مقابله كننده در برابر عثماني ها را داشتند كه در صورت ايجاد يك ايدئولوژي جديد مي توانست به يك نيروي ويرانگر تبديل شود و انگليسي ها را در ريسيدن به هدف تجزيه سرزمين هاي اسلامي ياري رساند.اين وضعيت به زودي با اتحاد سعودي ها و محمدبن عبد الوهاب ايجاد شد.

اسلاید 27: -محمدبن عبد الوهاب و همفر همفر در سال 1710 م/1123 ق از سوي وزارت مستعمرات انگلستان مأمور جاسوسي در كشور هاي مصر ، عراق ،ايران ،حجاز ،استامبول (مركز خلاقيت عثماني )مي شود ،تا اطلاعات كافي به منظور جست و جوي راه هاي در هم شكستن اتحاد مسلمانان و نفوذ استعماري در ممالك اسلامي به دست آورد .(خاطرات همفر ،ص 15 به گفته همفر ،دولت انگليس خيالش از هندوستان و چين تحت نفوذش ،به لحاظ تضادهاي داخلي و اختلا ف هاي قبيله اي و قومي و مذهبي ،آسوده بود و مواظبت مي كرد كه آنان بيدار نشوند ،و همچنان در جهل و تفرقه و فقر و بيماري به سر برند ،و براي اين كار برنامه ها ي دقيقي تهيه شده بود.

اسلاید 28: اما انگلستان از نتايج ضعف دو كشور عثماني و ايران ،به سود خود مطمئن نبود،به دلايلي از جمله نفوذ معنوي اسلام ،و اينكه اسلام دين زندگي و سيادت و آزادي است ،و پيروان راستين اسلام ،به آساني تنبه اسارت و بندگي نمي دهند ،هوشياري و دور انديشي و تحريكات حكومتها در اين دو كشور ،ونيز علماي اسلام: مانند مفتيان ((الازهر ))در مصر ،و مراجع تشيع در ايران وعراق ،هر كدام مانع بزرگي در برابر مقاصد استعماري انگلستان،جلوه مي كردند به خصوص كه علما در مردم نفوذ فراوان داشتند و حكومت ها ومردم براي آنان احترام قائل بودند همفر بارها از تشكيل كنفرانس هايي براي در هم شكستن نيرو هاي مسلمين و ايجاد نفاق و تفرقه در ميان آنها ،سخن مي گويد پس از برگشت وي به لندن و بازگويي نتايج ماموريتش خود ،كه قبلا هم مرتبا گزارش مي كرد

اسلاید 29: همفر:((بايد به هر قيمتي شده ،اين دشواري ها را تحمل كنيم، زيرا آيين مسيحيت در صورتي پيروز خواهد شد ،كه در سراسر عالم انتشار يابد )).

اسلاید 30: معاون وزارت مستعمرات مي گويد موضوع مهم براي تو در ماموريت آينده دو نكته است :يافتن نقاط ضعف مسلمانان و ايجاد تفرقه بين آنان .به اوگفتند كه كتابي را مطالعه كند كه اطلاعات تازه اي از اوضاع ممالك اسلامي و نقاط ضعف و قوت آنها در آن بود.دراين كتاب ، به اين حقيقت اشاره شده است كه آيين اسلام ابدا با اين كمبود ها هماهنگي ندارد ،در فصل ديگري به نقاط قوت اسلام و علل پيشرفت مسلمانان مي پردازد. آن گاه توصيه هايي براي گسترش آن نقاط ضعف اشاره مي كند از جمله دامن زدن به اختلافات مذهبي و نگه داشتن مسلمين در جهل و بي خبري ، و فقر و قحطي و ويراني .

اسلاید 31: در فصل ديگر ،23 توصيه در نابود ساختن عوامل و اسباب قوت ونيرو مندي مسلمانان و ناتوان كردن آنان عرضه مي كند از قبيل تشديد تعصبات قومي و قبيله اي و مذهبي ،برهم زدن رابطه دوستي ميان عالمان دين و مردم ،معرفي اسلام به دين اختلاف و آشوب و هرج و مرج ،ومانند اين ها .پس از آن معون وزارت مستعمرات از راز دوم كه به همفر وعده داده بود ند پرده برداشت و آن موافقت نامه چهارده ماه اي بود كه مقامات بلند پايه انگليس به تصويب رسانده بودند .از آن جمله در ماده 6 آمده بود :تبليغ عقايد و مذاهب ساختگي ،در مناطق اسلامي ،با برنامه ريزي آگاهانه و منظم.

اسلاید 32: همفر ،نخست سفر خود را از استانبول مركز خلافت عثماني و با آشنايي با زبان تركي و عربي ،و آموزش نماز و احكام اسلام ،توسط روحاني ((كهنسالي)از اهل تسنن به نام ((شيخ احمد افندي)) آغاز كرد و پس از 6 ماه به شهر بصره رسيد .او براي اولين بار در اين شهر باا ايرانيها و مذهب تشيع آشنا شد و از آنان زبان فارسي را آموخت .در بصره با جواني عرب زبان به نام ((محمدبن عبد الوهاب ))برخورد كه به سه زبان تركي و فارسي وعربي آشنا بود .اين جوان ،در كسوت روحانيت و علماي دين بسيار جاه طلب و بلند پرواز ،و بي نهيت عصباني مزاج بود.

اسلاید 33: همفر ،گفت و گو هاي خود را با محمد آغاز كرد و از كوشش خود براي نفوذ وي در افكار و آماده ساختن محمد براي ادعاي جديدش ،در چند جاي اين كتاب به تفضيل ،از جمله بحث هاي طولاني اش با او در موضوعات مختلف ديني ،بيان كرد، و از روشنفكري و آزاد انديشي اين جوان به نيكي ياد نمود و گفت ((هدف من از اين بحث ها ايجاد فكر رهبري و پيشوايي در شخصيت محمد بود.و به همين خاطر به دروغ ،خواب نديدهاي را بازگو نمود.سپس او را روانه شهر اصفهان كرد تا با عقايد و آداب شيعيان ،كاملا آشنا شود.در اصفهان نيز با جاسوسان ديگر انگليس برخورد نمود و آنان هم به نوبه خود به افكار او كمكي شايان كردند.

اسلاید 34: -آغازكار محمدبن عبد الوهاب فرقه وهابيت منسوب به((محمدبن عبد الوهاب )(1115-1206 ه ق) مي باشد محمدبن عبد الوهاب در شهر عينيه از توابع نجد متولد شد .هر چند او به مكتب ((ابن تيميه ))گرايش داشت اما نام فرقه اي كه تاسيس كرد را پيروانش ازپدرش -عبد الوهاب –اخذ كردند.عبدالوهاب از علماي علماي حنبلي عينيه و از قضات آن شهر بود. محمد ،فقه حنبلي را در زادگاه خود و نزد پدرش فرا گرفت . آثار ابن تيميه و قيم جزي كه شاگرد ابن تيميه بود را مطالعه كرد و تحت تاثير آنها قرار گرفت .سپس به مدينه رفت و در آنجا به تحصيل حديث و فقه پرداخت.

اسلاید 35: در دوران تحصيل در مدينه ،گاهي مطالبي بر زبانش جاري مي شد كه از عقايدي خاص حكايت داشت ،چندان كه اساتيد وي نسبت به آينده اش نگران شده و مي گفتند: ((اگر اين فرد به تبليغ بپردازد گروهي راگمراه خواهد كرد.))

اسلاید 36: چندي بعد،محمدبن عبد الوهاب مدينه را به سوي نقاط ديگر ترك كرد و چهار سال در بصيره و پنج سال در بغدادو يك سال در كردستان و دو سال در همدان اقامت كزيد . اندك زماني نيز رحل اقامت در اصفهان و قم افكند و آنگاه از طريق بصره آهنگ احساءكرد و از آنجا به ((حريميه)) اقامتگاه پدرش رفت . شكل گيري انديشه هاي انحرافي وهابيت در محمد مربوط به زماني است كه در شهر بصره با انگليسي ها همنشيني داشت است .اين مهم را مي توان از خاطرات همفر برداشت نمود.

اسلاید 37: -محمدبن عبد الوهاب و آل سعود مجيد بن عبد الوهاب تا زماني كه پدرش زنده بود كمتر سخن مي گفت .تنها گاه ميان او و پدرش نزاعي در مي گرفت .ولي پس از در گذشت پدر به سال 1153 ق ،پرده از عقايد خود برداشت . تبليغات محمدبن عبد الوهاب در شهر حريمله افكار عمومي را بر آشفت ،به گونه اي كه ناچار شد آنجا را به عزم اقامت در عيينه (زادگاهش)ترك كند.در عيينه با حاكم وقت،عثمان بن معمر تماس گرفت و دعوت جديد خود را با او در ميان نهاد و قرار شد كه او با پشتيباني حاكم ،آيين خود را تبليغ كند.ولي طولي نكشيد فرمانرواي احساء كه مقامي برتر از حاكم عيينه داشت عمل عثمان را ناروا شمرد و دستور داد هر چه زودتر محمدبن عبد الوهاب را از شهر عيينه بيرون كند.

اسلاید 38: بنابراين وي در تابستان 1157 ق/1744 م ناچار شد نقطه سومي را به نام درعيه براي اقامت برگزيند كه محمد بن سعود (جد آل سعود )بر آن حكومت مي كرد . او دعوت خود را با حاكم دريعه در ميان نهاد و هر دو پيمان بستند كه رشته دعوت از آن محمد بن عبد الوهاب و زمان حكومت در دست محمد بن سعود جد خاندان سعوديان –سعود بن محمد بن مقرن – از 1148 ق/1735 ق، بر بخشي از شبه جزيره عربستان حكمراني داشتاز اين رو اين خاندان در تحق اهداف انگلستان براي توسعه افكار وهابيت مناسب بود .

اسلاید 39: در اين دوره ضعف سياسي و اقتصادي دو كشور مهم جهان اسلام يعني ايران و عثماني شرايط لازم براي قدرت يابي قبايل محلي شبه جزيره عربستان را فراهم كردآل سعود يكي از اين قبايل بود كه به ويژه از مرگ نادر شاه به بعد موقعيت خود را در درعيه و مناطق اطراف آن تقويت كردند .هم زمان با ضعف دولت عثماني خاندان شرفاي هاشمي مسئوليت اداره امور شبه جزيره را بر عهده داشتند آنان نيز به نوبه خود گرفتار ضعف بودند و همين مسئله موجب آزادي عمل قبايل اين منطقه شد

اسلاید 40: در چنين شرايطي سعود بن محمد بن مقرن بن مرخان بن ابراهيم به راحتي توانست در منطقه درعيه و اطراف آن نفوذ خود را توسعه دهد و محمدبن عبد الو هاب به سعود ي ها روي آورد . براي استحكام اين روابط ،ازدواجي نيز بين دو خانواده صورت گرفت.

اسلاید 41: محمدبن عبد الو هاب تبليغ خود را در پرتو قدرت سعودي ها آغاز كرد . به زودي هجوم به قبايل اطراف و شهرهاي نزديك شروع شد و سيل غنايم از اطراف و اكناف به شهر فقير درعيه سرازير گشت. ابن سعود در آغاز بر شهرها و و احه هاي اطراف قلمرو خويش هجوم برد و با تمسك به نشر مذهب وهابيت ،بيابان نشينان را نيز آماج حملات خود ساخت . ابن عبد الو هاب براي تسلط بر رياض – پايتخت بعد ي سعوديان – كه از اهميت و يژه اي برخوردار بود ،دهام بن دواس ، امير آنجا را به اطلاعات خواند ولي دهام نپذيرفت و حتي به ياري برخي از بيايان نشينان آل ظفير بر اهالي منفوحه كه به وهابيت گرايش داشتند هجوم برد رياض به زور شمشير تصرف شد .

اسلاید 42: غنايم چيزي جز اموال مسلمانان منطقه ي نجد نبود كه با متهم شدن به شرك و بت پرستي ، اموال و ثروتشان بر سپاه محمد بن عبد الو هاب حلال شده بودسعوديان با تاسي از انديشه جديد تا 1810 ميلادي بخش مهمي از شبه جزيره عربستان را به تصرف خود در آوردند .بخش ساحلي خليج فارس از بصره تا مسندم در تنگه هرمز تابعيت و هابيون را البته به صورت اسمي پذيرفتند بنا به گفته همفر محمد بن سعود ،سر سلسله اين نظام ،يكي از عمال انگليس بوده ،و اصولا اين نظام ،يكي از عمال انگليس بوده و اصلا اين نظام ،به خاطر ياري رساندن و همكاري با محمدبن عبد الو هاب به وجود آمددر حال حاضر سياست و حكومت از آن خاندان سعود است و امر ديانت و فتوا و رياست كليه شعونديني ،از آن خاندان محمد بن عبد الو هاب بنام(( آل الشيخ)) است.

اسلاید 43: دو چيز به انتشار دعوت محمد بن عبد الوهاب در ميان اعراب باديه نشين نجد كمك كرد : 1-حمايت سياسي و نظامي آ ل سعود 2-دوري مردم نجد از تمدن و معارف وحقايق اسلامي .

اسلاید 44: جنگ هايي كه وهابيان در نجد و خارج از نجد (همچون حجاز و يمن و شام و عراق )مي كردند ،جاذبه اي دل فريب داشت .ثروت هر شهري كه با قهر و غلبه بر آن دست مي يافتند ،بر مهاجمين حلال بود ،اگر مي توانستند آن را جزو متصرفات و املاك خود قرار مي دادند ودر غير اين صورت به غنايمي كه به دست آورده بودند ، اكتفا مي كردند.

اسلاید 45: در سال 1216 ق . امير سعود با قشون بسيار متشكل از مردم نجد و عشاير جنوب و حجاز و تهامه و ديگر نقاط ،به قصد عراق حركت كرد . وي در ماه ذي القعده به شهر كربلا رسيد و آنجا را محاصره كرد سپاهش برج وباوري شهر را خراب كرده ،به زور وارد شهر شدند و بيشتر مردم را كه دركوچه و بازار و خانه ها بودند به قتل رساندند . سپس نزديك ظهر با اموال وغنايم فراوان از شهر خارج شدند و در نقطه اي بهنام ابيض گرد آمدند .خمس اموال غارت شده را امير سعود برداشت و بقيه ،به نسبت هر پياده يك سهم و هر سواره دو سهم بين مهاجمين تقسيم شد.

اسلاید 46: ابن بشر ،مورخ نجدي ، درباره حملات و هابيان به نجف مي نويسد :در سال 1220 سعود با سپاهي انبوه از نجد واطراف آن ،به بيرون مشهد معروف در عراق (مقصود،نجف اشرف )فرود آمد و سپاه خودرا در اطراف شهر پراكنده ساخت. وي دستور داد با روي شهر را خراب كنند ولي سپاه او زماني كه به شهر نزديك شدند به خندق عريض و عميقي برخوردند كه امكان عبور از آن روي آن وجود نداشت .

اسلاید 47: طبق اشارات منابع وهابيان در حملات خود بر صغير و كبير رحم نكردند . طفل شيرخوار را بر روي سينه مادرش سر مي بريدند.جمعي را كه مشغول فرا گرفتن قرآن بودند همه را كشتند .چون در خانه ها كسي باقي نماند به دكان ها ومساجد رفتند وهر كه بود ،حتي گروهي كه در حال ركوع و سجود بودند ،كشتند. كتابها را كه در ميان آنها تعدادي مصحف شريف (قرآن)و نسخه هايي از صحيح بخاري و مسلم (از معتبر ترين كتاب هاي حديثي در نزد اهل سنت)و ديگر كتب حديث و فقه بود در كوچه و بازار افكندند و آنها را پايمال كردند . اين واقعه در سال 1217 اتفاق افتاد.

اسلاید 48: ،اگر گفته هاي همفر درست باشد ، بايد اعتراف كرد كه وي بزرگترين شالوده را براي ايجاد اختلاف در حد كفر وايمان)در جامعه اسلامي ريخته است تا مسلمان ها نه تنها در چند مذهب شناخته شده و بر سر مسائلي از قبيل خلافت و امامت يا در مساعل فقهي فرعي مانند وضو و نماز و حج ،با هم اختلاف داشته باشند ،بلكه در اصل اسلام و كفر يكديگر ،كه لازمه اش جواز كشتن همديگر است با هم درگير شوند .

اسلاید 49: بیان نمونه‌هایی گذرا از دیدگاه‌های وهابیان متأخر در این بخش فتواهای افراطی آنان در امور مدرن و مشهورترین آنها که آموزش نوین است بیان خواهد شد. دیدگاه برخی از آنان درباره آموزش نوین چنین است.1ـ معلمانی را که وزارت معارف از کشورهای عربی برای آموزش در مدارس دعوت کرده است، ملحدو زندیق‌اند2ـ معلمانی که از کشورهای عربی به کشور [عربستان] وارد می‌شوند، می‌آیند تا درخت «لا اله الا الله» را که شیخ محمد بن عبدالوهاب کاشت از این وطن ریشه کن کنند.3- هرکس برای آموزش، تجارت یا دیگر امور به کشورهای همسایه مسافرت کند باید مهجور بماند تا اظهار توبه کند4ـ هموطنی که از بلاد شرک به کشور وارد می‌شد بعد از نماز جمعه با لباسش در آب فرو برده می‌شود تا از سفر به کشورهای مشرکان خودداری کند.

اسلاید 50: 5ـ در فتواهای آنان آموزش و فراگرفتن تمام علوم غیر شرعی مانند صورت گری، حرفه‌ها [یی که] در شریعت از آنان نام برده نشده است، ورزش و سرگرمی‌ها، حرام شمرده شده است. 6ـ فرا گرفتن علم حقوق، علوم طبیعی و عکاسی حرام است. 7ـ آموزش مدرن حرام است.[علوم جدید پایه‌های الحاد را تشکیل می‌دهند 8ـ آموزش دختران حرام است.با آموزش زنان، زمینه به نمایش گذاشته شدن زیبایی، دریده شدن حجاب و همچنین گشوده شدن روسپی خانه‌ها، سینما، رقص و هرزگی فراهم خواهد شد.[ هدف از تبلیغ آموزش برای زنان بهره گیری جنسی از آنان است و آنان را به نام آموزش از خانه هایشان بیرون میکشند

اسلاید 51: 9ـ باز شدن مدارس دخترانه، مصیبت عظیم و بلای خانمان سوز بزرگی است.10ـ بازی فوتبال را برای طلاب و دیگران به دلیل آنکه از غرب به جامعه مسلمانان سرایت کرده است و در زمان خلفای راشدین و سلاطین مسلمانان نبوده است تحریم کرده‌اند و آن را جزء موارد تشبه به دشمنان خدا دانسته که جز سفیهان آن را انجام نمی‌دهند. 11ـ تلویزیون ابزار بلا، شر و مروّج هر گونه رذیلت و هرزگی است و کسانی که استفاده از تلویزیون را مباح بدانند شیطان، پیرو هوای نفس، گمراه و گمراه کننده دیگران‌اند.

اسلاید 52: 12ـ چنان در تحریم غنا مبالغه کردند که حتی شنیدن صدای دف، بلکه صدای سینی را حرام کردند.13ـ در تحریم دخانیات مبالغه کردند تا حدی که آن را همسنگ شراب دانستند و آن را مانند شراب مست کننده به شمار آوردند. و فتوا دادند باید به استعمال کننده دخانیات، که کاملاً حکم شرابخوار را دارد، هشتاد ضربه شلاق زد.14ـ در تحریم عکاسی با تمام اشکال و انواعش، خواه سایه داشته باشد یا نداشته باشد زیاده روی کردند و آن را اصل شرک قرار دادند.

اسلاید 53: 15ـ پوشیدن لباس پلیس را نیز حرام دانستند، زیرا ـ به زعم آنان ـ تشبه به کفار است؛ 16ـ همچنین کلاه بر سر گذاشتن تشبه به کفار و حرام است.17ـ پوشیدن شلوار حرام است.18ـ همچنین پا زدن به زمین و سلام نظامی حرام است چرا که شبیه پا زمین زدن خر و قاطر است؛ هنگامی که احساس کند جنبده‌ای روی پاهایش حرکت می‌کند. پس در این مورد مشابهت با دو جنس وجود دارد.

اسلاید 54: 19ـ کف زدن برخی مردان جزء زشت ترین منکرات است، این عمل جزء اعمال قوم لوط است که بر اثر ارتکاب آن هلاک شدند و جزء تشبه به دشمنان خداست «و هر کس خود را شبیه قومی درآورد جزء همان قوم است».20ـ کف زدن از خصوصیات زنان است و «رسول خدا مردان متشبّه به زنان را لعن کرده است.21ـ کف زدن از اموری است که نشانه زن صفتی است و زن صفتی از گناهان کبیره است.

اسلاید 55: بین سلفی گری و اهل سنت اختلافات اساسی وجود دارد .اندیشه سلفی همیشه عقل ستیز و کاملا ارتجاعی است و در شمول مذاهب چهار گانه اهل سنت نیست. واقعیت این است که اندیشه سلفی دارای طیف های مختلف بوده و جریانی منسجم نیست و اندیشه های مختلف و گاه متضادی هم دارد. آیاتفاوت بین وهابیون و سلفی ها وتکفیر ی ها وجوددارد؟

اسلاید 56: در این شرایط رابطه بین سلفیبت و وهابیت رابطه عام و خاص مطلق است. به این معنا که سلفی گری مفهومی عام است که مهترین مصداق آن وهابیت است، اما در کنار آن هم مکتب دیوبندی و اخوان المسلیمن ( گرایش تند آن) وجود دارد.

اسلاید 57: دو تقسیم بندی را می تواند در مورد جریانهای سلفی به کار برد. تقسیمی با توجه به خواستگاه این اندیشه، منشا و جایگاه آن است. از این منظر می توان سه خواستگاه مشخص برای آن در نظر گرفت. یک خواستگاه منطقه نجد است که وهابیت از آن برخواسته است. منطقه دوم شبه قاره هند است که اندیشه شاه ولی اله دهلوی از آن برخواسته و منطقه سوم در مصر است که شخصیت هایی مانند رشید رضا و سید قطب از چهره های ان هستند.

اسلاید 58: در تقسیم بندی دیگر با توجه به گونه های مختلف سلفی گری میتوان آن را تقسیم کرد. یک طیف از سلفی گری را می توان سلفییان سکولار نامید که در دل این نوع از سلفی هم نوعی تعارض وجود دارد. یعنی از سویی سلفی است و از سویی هم سکولار است. نمونه این سلفیت دولت عربستان است و آل سعود سلفیون سکولار هستند یعنی صرفا از دین برای رسیدن به اهداف سیاسی خود بهره برداری می کنند. دسته دوم سلفی گری تکفیری است که رسما سایر مذاهب را تکفیر می کند شاخه های افراطی جریان وهابی مانند جریان الملکیه و جامیه مثال آن است. دسته سوم سلفی گری جهادی است که متاسفانه ‌گاهی به سلفی‌گری تکفیری، جهادی گفته می‌شود. باز باید بین اینها تفکیک قائل بشویم. اما این دو متفاوت است.

اسلاید 59: سلفی‌گری جهادی به نوعی ریشه در اندیشه های سید قطب در مصر دارد. مخالفان آن کشورهای غربی و دست نشانده هایی مانند سادات و لبه تیز دشمنی‌شان آمریکا، اسرائیل، انگلیس و کشورهایی از این قبیل است. شاخه دیگر سلفی سلفی گری تنویری است این سلفی را سلفی گری روشنفگری هم می گوید این نوع از بقیه سلفی گری ها بهتر است. در حقیقت این نوع اط سلفی عنصر عقل در آن به چسم میخورد و شباهت آن با سلفی های دیگرآن استکه اینگرایش بازگشت به گذشته را مد نظر دارد اما بازگشت به اصول و مانی و نه تک تک اعمال و رفتارها.

اسلاید 60: هیچ‌گاه اندیشه سید قطب و امثال او این نبود که علیه جهان اسلام شمشیر بکشند و نمی‌خواستند جهاد را فرقه‌ای مذهبی قرار دهند. اما سلفیگری تکفیری سلفی گری اعتقادی است گه دشمنانش مذاهب دیگر است و به نوعی فرقه گرایی هم در اندیشه سلفی‌گری تکفیری قابل مشاهده است اما در اندیشه سلفی گری جهادی کمتر است. نماد اصلی سلفی‌گری تکفیری در القاعده شکل گرفت.

اسلاید 61: سلفی‌ های تکفیری با توجه به قرائتی که از دو محور ایمان و کفر یا توحید و شرک دارند تمامی مسلمانان را کافر می شناسند و دیدگاه آنان این است. اینان چون ظاهرگرا هستند و عبادت را صرفا به خضوع و خشوع معنا میکنند. آنان همانند خوارج فکر می کنند و کسی که مرتکب گناه کبیره می شود را خارج از اسلام میدانند. این رویکرد در اندیشه های سیاسی آنان تسری می یابد. به این معنا که قائل به مرجعیت سیاسی سلف هستند و می گویند که خلافت به شکل اولیه خود ایجاد گردد. این در حالی است که اندیشه سیاسی اهل سنت بیشتر شورا محوری است نه خلیفه محوری.

اسلاید 62: مصداق اصلی و اتم سلفی گری تکفیری وهابیت است و خواستگاه سلفی گری تکفیری از دل وهابیت است و کشف الشهبات محمد ابن عبدالوهاب تکفیر مسلمان ها است. این کتاب هم مانیفست و منشور اندیشه سلفی گری تکفیری است.

اسلاید 63: احیای مجدد سلفی‌گری سلفی‌گری در مصر

اسلاید 64: مصر سرزمین‌ کهنی است که اواخر قرن دهم هجری عثمانی‌ها بر آن مسلط شدند و سال 1177 هجری شمسی به تصرف ناپلئون درآمد. هفت سال بعد عثمانی با کمک انگلیس ناپلئون را از مصر بیرون کرد و محمد علی داودی را حاکم مصر کرد تا مصر را آرام کند. او سلسله‌ خدیو‌ها (پاشاها)‌ را در مصر پایه‌گذاری و آرام آرام مصر را از عثمانی مستقل کرد.

اسلاید 65: حمله‌ ناپلئون به عثمانی و تصرف مصر ضعف امپراتوری عثمانی را آشکار و جنبش‌های اسلامی را فعال‌تر کرد. از اوایل قرن سیزدهم هجری شمسی هرچه نفوذ عثمانی در مصر کم می‌شد،‌ نفوذ اروپایی‌ها بیشتر شد تا جایی که حدود سال 1261 هجری شمسی انگلیس کنترل همه‌ امور مالی و اداری مصر را در دست گرفت و مصر را مستعمره خود کرد. در چنین دورانی سید جمال الدین اسد آبادی به مصر آمد و جوانان مصر را به مبارزه علیه انگلیس دعوت کرد.

اسلاید 66: در عالم مبارزات سیاسی، او اولین کسی است که سلطه استعماری را برای مردم مسلمان آن زمان معنا کرد، قبل از سیدجمال چیزی به نام سلطه استعماری برای مردم مسلمان حتی شناخته شده نبود.سیدجمال الدین اسد ابادی

اسلاید 67: سید جمال مسلمانان را دعوت می‌کرد، به اسلام دوران پیامبر باز گردند. در عالم مبارزات سیاسی، او اولین کسی است که سلطه استعماری را برای مردم مسلمان آن زمان معنا کرد، قبل از سیدجمال چیزی به نام سلطه استعماری برای مردم مسلمان حتی شناخته شده نبود. شیخ محمد عبده، سعد زغلول، ابراهیم هبلاوی، فتحی زغلول و بسیاری دیگر از نویسندگان لبنانی، سوری و مصری دور سید جمال جمع شدند و با مقالاتشان به خصوص در مصر جنبش‌های اعتراضی علیه استعمار انگلیس به راه انداختند که مهمترین آنها در تاسیس انجمن وطنی و قیام اعرابی پاشا نمود پیدا کرد.

اسلاید 68: دولت مصر سید جمال را از این کشور اخراج کرد، تا بعد شاگردانش راهش را ادامه دهند. یکی از مهمترین شاگردان سید جمال در مصر محمد عبده بود. او که سال‌ها با سید جمال همراه بود، وقتی به مصر بازگشت روش انقلابی و حماسی سید را کنار گذاشت و برای رسیدن به آرمان‌های او روشی آرام را پیش گرفت.عبده راه نجات مسلمانان را بازگشت به  اسلام دوران پیامبر و اسلام سلف می‌دید، ولی بر عقل و آگاهی تأکید می‌کرد و می‌گفت، اگر دین را درست درک کنیم، می‌بینیم در دین ملاک شناخت عقل است و ایمانی که بر عقل استوار نباشد، پذیرفته نیست. او می‌گفت باید بازگشت به گذشته یعنی سلفی‌گری دست برداریم و سعی کنیم، دین را همانگونه بفهمیم که گذشتگان می‌فهمیدند.

اسلاید 69: محمد عبده از شاگردان سید جمال الدین اسدآبادیعبده راه نجات مسلمانان را بازگشت به  اسلام دوران پیامبر و اسلام سلف می‌دید،  ولی بر عقل و آگاهی تأکید می‌کرد

اسلاید 70: عبده با نص‌گرایی و تقدیرگرایی مخالف بود و تلاش می‌کرد، دین را با دنیای جدید مطابقت دهد و نظام خلافت را نظام مطلوب سیاسی در اسلام می‌دانست و می‌گفت، اگر مردم ببینند خلیفه اشتباه می‌کند، می‌توانند علیه‌ او قیام کنند.محمد عبده شاگردان بسیاری تربیت کرد که رشید رضا از مشهورترین آنان بود. وی اهل سوریه بود و در مدارس دینی مخالفان خلافت عثمانی درس خوانده و با خواندن عروه الوثقی با سید جمال و عبده آشنا شده بود. زمانی که عبده از تبعید برگشت، رشید رضا به مصر رفت و شاگرد و همراه او شد.

اسلاید 71: رشید رضا سلفی متعصب و تا حدودی متمایل به وهابیت بود که مبارزه‌طلبی و انقلابی‌گری سید جمال را با روش فرهنگی و تربیتی عبده تلفیق کرد. رشید رضا ابتدا تلاش کرد، نشان دهد خلیفه مقدس نیست و از ایده‌ چند حکومت اسلامی به جای یک امپراتوری اسلامی دفاع کرد. هنوز مدتی از بحث‌های رشید رضا نگذشته بود که امپراتوری عثمانی منحل و مقام خلافت برچیده شد و کشور‌های جدیدی شکل گرفتند که مهمترین سوال آنها سیستم حکومتی جایگزین خلافت بود.

اسلاید 72: رشید رضا، از پایه‌گذاران جریان سلفی در مصر او از شاگردان مشهور عبده بودرشید رضا سلفی متعصب و تا حدودی متمایل به وهابیت بود

اسلاید 73: در مصر آن زمان سه گرایش ملی‌گرا، غرب‌گرا و اسلام‌گراها با هم رقابت می‌کردند تا با کسب مقبولیت میان مردم خود را جایگزین مناسبی برای سیستم گذشته معرفی کنند. در این میان اسلام‌گراها می‌گفتند، باید از اسلام سلفی اطاعت کرد تا به دوران شکوه اسلام در صدر اسلام باز گردیم.در میان شاگردان رشید رضا، حسن البنا 1927 در شهر‌اسماعیلیه مصر جمعیتی اسلام‌گرا بنیان گذاشت که خیلی زود از تأثیرگذارترین گروه‌های اسلامی در آفریقا، اروپا،‌ آسیا و حتی آمریکا شد.

اسلاید 74: حسن البنا، پایه‌گذار جماعت اخوان المسلمین در مصر

اسلاید 75: آغاز مهمترین تشکل سلفی البنا در قاهره سازمانش را گسترش داد. برای سازمانش قانون اساسی و آیین‌نامه داخلی نوشت. نشریه‌ الاخوان‌الملسمین را منتشر و تشکیلاتش را تقویت کرد تا هر روز بر تعداد هوادارانش بیشتر شود.اخوان‌الملسمین هدف اصلی خود را تشکیل حکومت اسلامی در مصر و تمامی کشور‌های جهان اسلام اعلام کرد، اما در این راه بر تشکیل حکومت اسلامی مسالمت‌جویانه تاکید و کودتا را رد می‌کرد. جوانان پرشور اخوان روش معتدل او را نمی‌پسندیدند و بارها از او انتقاد کرده و خواستند درباره‌ برخی مسائل مالی، کمک‌های دریافتی و روابطش با پادشاه و دولت و حتی انگلیسی‌ها توضیح دهد. توضیحات البنا هوادارانش را قانع نکرد و موجب شد در سال 1938 از اخوان جدا شده و گروه جمعیت جوانان محمد را تشکیل دادند.

اسلاید 76: درگیری‌های سلفی‌ها در مصر اخوان در سال 1944 در انتخابات پارلمان مصر شرکت کرد، اما دولت با تقلب نگذاشت، هیچ‌یک از نامزد‌های اخوان رای بیاورد. این موضوع اخوانی‌ها را به شدت خشمگین کرد و آنها را به خیابان‌ها کشاند که درگیری آنها با هواداران حزب کمونیست وفد را درپی داشت.برافروخته شدن آتش جنگ علیه اسرائیل تاحدودی درگیری‌ بین آنها را آرام کرد. اما پس از جنگ بار دیگر این اختلافات دوباره از سر گرفته شد، تا اینکه در سال 1948 دولت مصر اخوان‌الملسمین را منحل کرد.

اسلاید 77: البنا خیلی پیگیر قضیه انحلال جماعت نشد، اما اخوانی‌ها نمی‌توانستند انحلال جماعت را بپذیرند. آنها بیست روز بعد نقراشی پاشا، نخست‌وزیر مصر را به جرم خیانت به وطن و انحلال اخوان ترور کردند. دولت جدید از البنا خواست ترور پاشا را محکوم کند تا با هم مذاکره کنند، او این کار را کرد. این موضوع اخوانی‌ها را عصبانی‌تر کرد. در سال 1950 پادشاه مصر، البنا را ترور و تشییع را برای او ممنوع کرد، در مقابل اخوانی‌ها هم تلاش کردند، رئیس نمایندگان مجلس و نخست‌وزیر را ترور کنند که نتوانستند.

اسلاید 78: در سال 1950 پادشاه مصر، البنا را ترور و تشییع را برای او ممنوع کرد حسن البنا در غزه

اسلاید 79: سال بعد دولت مصر استعفا داد و دولت جدید با اخوانی‌ها کنار آمد و این جماعت را قانونی اعلام کرد، اما اخوانی‌ها که اواخر دوران البنا متفرق شده بودند، دیگر نمی‌توانستند دور هم جمع شوند؛ به خصوص که مدتی مرشد هم نداشتند و این موجب بروز انشعاباتی در اخوان شد.

اسلاید 80: افراط‌ گرایی سلفی‌های مصر سید قطب معلم بود و دولت مصر او را به آمریکا فرستاد تا درباره شیوه‌های آموزش و پرورش در آمریکا تحقیق کند، او دو سال در آمریکا ماند و وقتی برگشت چنان عوض شد که خودش می‌‌گفت، دوباره متولد شده است. سید در آمریکا بود که حسن البنا ترور شد و از نزدیک خوشحالی مطبوعات آمریکایی از کشته شدن البنا را دید و تصمیم گرفت در بازگشت به اخوان بپیوندد.قطب از گذشته با اسلام‌گراها و سلفی‌های متمایل به رشید رضا آشنا بود. وی در بازگشت از آمریکا از کارهای دولتیش استعفا کرد و مطالعاتش را درباره اسلام سلفی ادامه داد و از مودودی بسیار متأثر شد، هر چند از وهابی‌ها انتقاد می‌کرد که در عربستان به قدرت رسیده بودند.

اسلاید 81: دولت ناصر، سید قطب را دادگاهی و به اعدام محکوم کرد.سید قطب، از چهره‌های سرشناس جریان سلفی در مصر

اسلاید 82: سید قطب در توحید و تفسیر قرآن از ابن تیمیه پیروی کرد و تقدیر‌گرایی و نص‌گرایی را پذیرفت و مانند البنا و مودودی مسلمانان را به تشکیل حکومت اسلامی دعوت کرد.قطب برای رسیدن به حکومت اسلامی جهاد و انقلاب علیه حاکم وقت را توصیه می‌کرد و برای همین او را اولین کسی می‌دانست که مفهوم انقلاب را وارد ادبیات سیاسی اهل سنت کرد. به نظر قطب جامعه‌ای که خدا را قبول دارد، ولی به قوانین دینش عمل نکند جامعه‌ جاهلی است. او بر جهاد خیلی تأکید می‌کرد و می‌‌گفت، در چنین جامعه‌ای باید علیه حاکم جهاد کرد.

اسلاید 83: موضع‌گیری‌های سید قطب علیه آمریکا و صهیونیسم از تمایزات مهم سید قطب نسبت به دیگر اندیشمندان سلفی است. او اولین کسی بود که از اسلام آمریکایی گفت و مسلمانان را به اتحاد دعوت کرد و تفرقه را خواست استعمار دانست.سید قطب توسط ناصر زندانی شد تا‌ پنج سال بعد با وساطت عبدالسلام عارف، رئیس جمهوری عراق از زندان آزاد شود. پس از آزادی از زندان مقالات سید قطب تند‌تر و انتقادی‌تر شد و سلفی‌ها هم جدی‌تر سخنان او را پی گرفتند. این موجب شد، دولت ناصر دوباره سید قطب را دادگاهی و به اعدام محکوم کند.

اسلاید 84: جامعه مسلمانان جامعه مسلمانان با رهبری شکری مصطفی گرایش سلفی‌ شدیدی داشت و جامعه‌ امروزی مسلمانان را جامعه‌ کفار ‌نامید و می‌گفت، باید از چنین مسلمانانی کناره گرفت تا پاک شد و بعد برای پاک کردن دیگران جهاد کرد.شکری مصطفی معتقد بود، تمامی جوامع اسلامی بعد از دوران پیامبر و چهار خلیفه کافر شده‌اند و نجات پیدا نمی‌کنند، مگر آنکه به گروه او بپیوندند. آنها که به تکفیری‌ها یا گروه تکفیر و جهاد هم معروف بودند، دیگر مسلمانان را تکفیر می‌کردند و می‌گفتند، بیرون از جمعیتشان راهی برای نجات نیست. آنها می‌گفتند، مسلمانان ‌باید با پیروی از پیامبر ابتدا یک هسته‌ نیرومند و قوی از مؤمنان تشکیل دهند و بعد با تمامی کفر مقابله کنند.

اسلاید 85: شکری مصطفی گرایش سلفی‌ شدیدی داشت و جامعه‌ امروزی مسلمانان را جامعه‌ کفار ‌نامید !

اسلاید 86: سازمان آزادیبخش اسلامی سازمان آزادیبخش اسلامی انشعابی دیگر بود که گرایش‌های سلفی معتدل‌تری داشت، اما از جامعه کناره‌گیری نمی‌کرد. رهبر سازمان صالح سریه فلسطینی الاصل بود که روش ملایم‌تری نسبت به شکری داشت و در شورایی دوازده نفره برای گروهش تصمیم می‌گرفت. آنها دنبال استقرار حکومت اسلامی در مصر بودند و برای رسیدن به قدرت بین اعضای ارتش نفوذ می‌کردند. این سازمان در سال‌ 1977 درصدد کودتا علیه دولت مصر برآمد که دولت آن‌ را منحل کرد. مطبوعات مصر این گروه‌ها را خوارج قرن بیستم نامیدند. بیشتر اعضای این دو گروه از فارغ التحصیلان دانشگاه بودند.

اسلاید 87: سازمان جهاد سازمان جهاد فرمانده و رهبر خاصی نداشت و به صورت شورایی اداره می‌شد و میان ارتشی‌ها، نیرو‌های امنیتی و مأموران دولتی نفوذ می‌کرد تا اهدافش را پیش ببرد. عدم تمرکز انعطاف‌پذیری آنها در تصمیم گیری و عملیات بالا را برده بود. جهادی‌ها به شدت از خالد فرج، مرشد روحی‌اشان که سلفی بود و همچنین ابن تیمیه و سید قطب متأثر بودند. خالد فرج می‌گفت چون حاکمان مسلمان را مسیحیان، کمونیست‌ها و صهیونیست‌ها آموزش داده‌اند، مسلمانان باید علیه آنها اعلام جهاد کنند. او همکاری با فرمانروای کافر را که ادعای مسلمانی دارد، حرام و مجازات او را مرگ و تنها شکل جهاد را مبارزه‌ مسلحانه و دیگر‌ راه‌های مسالمت‌آمیز مثل شعار دادن و حزب داشتن را نشانه ترس و حماقت می‌دانست و معتقد بود، اسلام تنها با نیرو‌ی اسحله پیروز می‌شود، اما برای پیروزی اسلام ابتدا باید با کفر داخلی (حکومت) و سپس با کفر خارجی مبارزه کرد.

اسلاید 88: سلفی‌ها در دوره انور سادات و حسنی مبارک با روی کار آمدن انور سادات به جای ناصر فعالیت اسلامگراها علیه دولت و مسیحیان شدت گرفت. او با دستگیری اعضای التکفیر و نهضت آزادیبخش تلاش کرد، اسلامگراها و مساجد را کنترل کند. توجه غرب و اسرائیل به سادات، تهدید‌های او نسبت به ملی‌گراها واسلامگراها و سرانجام کنار آمدن با اسرائیل او را میان مصری‌ها و حتی اعراب منفور کرد و در نهایت سال 1980 خالد اسلامبولی از اعضای جهاد، او را اعدام انقلابی کرد.

اسلاید 89:  سادات و جانشین بعدیش (حسنی مبارک(با کمک آمریکا و اسرائیل مبارزه‌ شدیدی را علیه اسلام‌گراها آغاز کردند

اسلاید 90: با ترور سادات، حسنی مبارک، جانشین وی با کمک آمریکا و اسرائیل مبارزه‌ شدیدی را علیه اسلام‌گراها آغاز کرد که به درگیری و جنگ مسلحانه با آنها انجامید. اخوانی‌ها تا مدت‌ها در زمان مبارک سرکوب شدند، اما سرانجام بعد از سه دهه حاکمیت حسنی مبارک اسلام‌گراها در 25 ژانویه 2010 شکست خورد و حکومتش برچیده شد.

اسلاید 91: شادی ارواح طیبه شهدا صلواتپایان بخش اول