جریان شناسی سیاسی ایران (دوره مشروطه طلبان تا دوره اصولگرایان)

جریان شناسی سیاسی ایران (دوره مشروطه طلبان تا دوره اصولگرایان)

اسلاید 1: 1جریان شناسی سیاسی ایران ( دوره مشروطه طلبان تا دوره اصولگرایان) (1386 - 1285)

اسلاید 2: شناسنامهجريان‌شناسي سياسي ایرانمؤلف: رمضان شعباني ساروئي2

اسلاید 3: من برای حفظ اعتدال جناح ها همیشه تذکرات تلخ و شیرینی داده ام ... هیچ گاه نگران مباحث تند طلبگی در فروع و اصول فقه نبوده ام ولی نگران تقابل و تعارض جناح های مومن به انقلابم که مبادا منتهی به تقویت جناح رفاه طلب بی درد و نق بزن گردد.3

اسلاید 4: هر کسی به اسلام و ارزشها ، به امام (ره) به مصالح ملی و به سرنوشت این کشور علاقه نشان بدهد او برای من عزیز است . متعلق به هر جریان سیاسی باشد .4

اسلاید 5: فهرست کلیات 1- تعریف جریان شناسی 3- ضرورت ها و اهداف شناخت جریانات سیاسی 4- مدل جریان شناسی بر مبنای دین و مذهب 5- ادوار مهم تاریخ معاصر ایران و نقاط عطف صورت بندی و آرایش جریانات سیاسی ایران دوره اول: عصر مشروطه طلبان دوره دوم: عصر ملی شدن صنعت نفت دوره سوم: عصر نهضت امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی دوره چهارم: عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76 دوره پنجم: عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان دوره ششم: عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 6: کلیات: 1- تعریف جریان شناسی: شناخت فرآيند شكل‌گيري يك انديشه به همراه بررسي مباني فكري، اعتقادي و ديدگاه‌هاي سياسي، فرهنگي و اقتصادي دسته‌اي از احزاب، گروه‌ها و جناح‌هاي سياسي كه داراي همسويي در مواضع، رويكردها و گفتمان‌ها باشند.بر اساس اين تعريف، جريان‌شناسي شامل: 1ـ فرآيند شكل‌گيري يك انديشه و تفكر. 2ـ بررسي مباني فكري اعتقادي و ديدگاه‌هاي سياسي، فرهنگي و اقتصادي، دسته اي از احزاب و گروه‌هاي سياسي 3ـ تبيين همسويي در مواضع، رويكردها و گفتمان‌ها. جريان‌شناسي سياسي ایران -کلیات

اسلاید 7: 2- ضرورت شناخت جریانات سیاسی: 1ـ تشخيص درست دوستان از دشمنان، خودي‌ها از غير خودي‌ها بر اساس آموزه‌هاي تولي و تبري ديني.2ـ تعيين نوع مواجهه و موضع‌گيري مناسب در برخورد با جريانات سياسي بر اساس رسالت پاسداري از انقلاب و نظام اسلامي.3ـ ظرفيت‌سازي و كارآمد سازي سپاه و بسيج در مقابله با تهديدات سخت، نيمه سخت و نرم فراروي جمهوري اسلامي ايران.4ـ توسعه و تعميق انقلاب اسلامي و عمق‌بخشي داخلي با مهندسي فرهنگي و تأثيرگذاري بر افكار عمومي. جريان‌شناسي سياسي ایران -کلیات

اسلاید 8: 3 -صورت بندی جریانات سیاسی (بر مبنای نقش دین و مذهب): بر اين اساس جريانات سياسي به چند دسته تقسيم مي‌شوند:1- جریان غیرمذهبی:به نقش مذهب در اداره جامعه قائل نيستند، همانند برخي احزاب و گروه‌هاي ملي‌گرا و قوم‌گرا. 2 -جریان ضدمذهبی:علاوه بر نفي و انكار دين و شريعت، به مقابله جدي با دين‌مداران و نظام ديني جمهوري اسلامي ايران برخاستند همانند احزاب ماركسيستي توده، چريك‌هاي فدايي و پيكار.3- جریان مذهبی: آنان با اعتقاد به دين، قرائت يكسان از نقش اجتماعي مذهب ندارند. 8جريان‌شناسي سياسي ایران -کلیات

اسلاید 9: دسته‌بندي جريان مذهبي:طرفداران جريان مذهبي به دو طيف تقسيم مي‌شوند: الف) جريان مذهبي اقلي (دينداران): اين جريان معتقد است بايد حداقل توقع و انتظار از دين را داشت، لذا دين را يا امر شخصي و يا صرفاً در حوزه امور فردي و يا آن را صرفاً در جامعه امري اخلاقي دانسته و بر اين اساس در حوزه مسايل دنيوي و عرف معتقد به بهره‌گيري از دستورات عقلي نه دستورات ديني مي‌باشند.به طور مثال از چهره‌هايي چون دكتر سروش و مهندس بازرگان تا روحانيوني مثل فاضل ميبدي و يوسفي اشكوري و نيز احزابي چون كارگزاران و مجاهدين انقلاب تا مشاركت و دفتر تحكيم وحدت و ... در اين طيف‌اند.9جريان‌شناسي سياسي ایران -کلیات

اسلاید 10: ب) جريان مذهبي اكثري (دينمداران):اين جريان معتقد است اسلام نه تنها براي زندگي فردي انسان‌ها، بلكه براي جامعه داراي قوانين كاملي است و توانايي تشكيل و اداره حكومت اسلامي را نيز در عصر غيبت داراست. اين جريان فقه آل محمد(ص) را برنامه عملي و تئوري زندگي بشر دانسته و از ديگر شاخصه‌هاي آن ولايت‌مداري، استقرار عدالت، مردم‌سالاري ديني، استقلال و پيشرفت مادي و معنوي در سايه دين است.برجسته‌ترين نماد آن شخصيت‌هايي چون رهبر كبير انقلاب حضرت امام خميني(ره) و مقام معظم رهبري تا جريان‌هايي چون اصولگرايان مي‌باشد.10جريان‌شناسي سياسي ایران -کلیات

اسلاید 11: جريان‌شناسي سياسي ایران -کلیات4- ادوار مهم تاریخ معاصرایران و نقاط عطف تاریخی:1: انقلاب مشروطه: تلاش برای استقرار عدالت، پارلمان و قانونگذاری(1285) 2: نهضت ملی شدن نفت: ملی كردن صنعت نفت و رهانیدن از استعمار انگلیس(1332) 3: نهضت امام خمینی و پیروزی انقلاب اسلامی: تلاش برای استقرار نظام جمهوری اسلامی(1342 تا1357) 4: عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76: دوران تثبیت انقلاب و شكل‌گیری جریانات(57 تا76) 5: عصر حاكمیت اصلاح‌طلبان (اوایل 76 تا 84) 6: عصر حاكمیت اصولگرایان (از 84 تا بحال)

اسلاید 12: صورت‌بندی و آرایش جریانات سیاسی ایران دوره اول: عصر مشروطه طلباندوره دوم: عصر ملی شدن صنعت نفتدوره سوم: عصر نهضت امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامیدوره چهارم: عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76دوره پنجم: عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلباندوره ششم: عصر حاکمیت اصولگرایانجريان‌شناسي سياسي ایران -کلیات

اسلاید 13: جریانات سیاسی ایراندوره اول)عصر مشروطه طلبان: 1)جریان اسلام‌گرا 2)جریان ملی‌گرا3)جریان چپ‌گرا

اسلاید 14: 1)جریان اسلام‌گرا:1-1 جریان مشروطه مشروعه، رهبر آن شیخ فضل‌اله نوری است.دیدگاه فكری: پیرو مكتب سامرا به رهبری میرزای شیرازی و به دنبال تعمیم ولایت در حوزه سیاست و طرح ولایت و اطاعت از فقیه جامع الشرایط بوده‌اند.2-1 جریان مشروطه مذهبی ضدغرب، نظریه‌پرداز آن آیت‌ا… نائینی است.دیدگاه فكری: ریشه آن در مكتب نجف به رهبری آخوند خراسانی و به دنبال تعمیم سیاست در حوزه ولایت، و در پی اثبات مشروعیت گذار از رژیم استبدادی به مشروطه است.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر مشروطه طلبان

اسلاید 15: 2)جریان ملی‌گرا: (ناسیونالیسم) از رهبران آن تقی‌زاده، میرزا ملكم خان، میرزا فتحعلی آخوندزاده - مهمترین مبانی: باستان‌گرایی، شاه‌محوری، سكولاریسم و غربزدگی.حزب دمكرات(عامیون) مهمترین مصداق آن است كه تقی‌زاده شعار از فرق سر تا ناخن پا باید فرنگی شد ر هبر آن بود.3) جریان چپ‌گرا: از رهبران آن حیدر عمواوغلی، جعفر پیشه‌وری در حزب كمونیست، در دوران جنگ جهانی اول بودند. جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر مشروطه طلبان

اسلاید 16: 3-1 جریان مشروطه‌خواه آزادی طلب:الف)مشروطه ترقی‌خواه: روشنفكران غربگرای ضداستبداد و عضو فراماسونریب) مشروطه‌میان رو به گرایشات دینی: آیت‌اله بهبهانی و طباطبایی، در تحصن در سفارت انگلیس مخالف نبوده و با روشنفكران رابطه خوبی داشتند. 4-1 جریان عالمانی كه سیاست سكوت را برگزیدند: (به دلیل اختلاف بین علماء) همچون آیت‌ا… میرزای شیرازی دوم رهبر انقلاب 20(ثوره العشرین) عراق.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر مشروطه طلبان

اسلاید 17: دوره دوم)عصر ملی شدن صنعت نفت: 1) جریان اسلام‌گرا2) جریان‌ملی‌گرا3) جریان چپ‌گراجريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 18: 1) جریان اسلام‌گرا1-1 جریان اسلام‌گرای سیاست پرهیز: در رأس آن آیت‌ا… بروجردی زعامت حوزه‌های علمیه قم بود كه به دلیل احساس خطر از كمونیسم، نقش مقدس نماها از حركتهای انقلابی و مصلحانه، نقش افراد نفوذی و… از ورود به سیاست پرهیز داشت. اگر چه منشأ تربیت نسلی از فضلا چون امام خمینی، بهبود وضعیت حوزه قم، حمایت از تشیع و… بودند.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 19: 2-1 جریان اسلام‌گرای مبارز: درصدر آن آیت‌ا… كاشانی است. تلاش این جریان مبارزه پارلمانی برای رفع سلطه استعمارگران انگلیسی و محدود كردن سلطنت به چارچوب‌های قانون اساسی و رعایت دستورات اسلامی در حد امكان بود. از مهمترین دستاوردهای آن، تصویب طرح ملی شدن نفت در مجلس شانزدهم و حمایت از دولت ملی مصدق و برپایی قیام 30 تیر 1331 بود.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 20: 3-1 جریان اسلام‌گرای دین‌مدار: در رأس آن شهید نواب صفوی رهبر فدائیان اسلام بود. مهمترین اهداف آنان، مبارزه با تمام اشكال بی‌دینی، تلاش برای ایجاد حكومت اسلامی و اجرای قوانین اسلامی و… بود. از دیگر رهبران آن، خلیل طهماسبی سیدحسن امامی، مظفر ذوالقدر عبدالحسین واحدی و… بودند.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 21: 4-1جریان اسلام چپ‌گرا: درصدر آن محمد نَخشب رهبر خداپرستان سوسیالیست بود. آنها درصدد مصادره عدالت‌گرایی و سوسیالیسم به نفع اسلام بودند كه از مهمترین چهره‌های آن حسین راضی، جلال آشتیانی، دكتر شریعتمداری، ابراهیم یزدی و… بودند. علایق شریعتی در دهه سی باعث ترجمه كتاب (جوده السحار) بود كه نام آن را ابوذر، خداپرست سوسیالیست گذاشت.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 22: 5-1جریان اسلام راست گرا: شاخص آن بازرگان است. این جریان درصدد ارائه چهره جدید از دین و انطباق با علوم تجربی بودند. كتاب ”مطهرات در اسلام“ و ”راه طی شده“ در این راستاست. پیروی بی‌چون و چرای بازرگان از مصدق در صحنه سیاسی ملاك راهنمای او بود.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 23: 2) جریان‌ملی‌گرا: در رأس آن جبهه ملی و مصدق‌اند.دو شاخه ملی‌گرایی در ایران:الف- ملی‌گرایی دولتی، كه شاه مبلغ آن بود. و آمیزه‌ای از غرب گرایی، باستان گرایی و زرتشتی‌گری بود.ب- ملی‌گرایی مبارز، که جبهه ملی از احزاب مختلف در 1328 تشكیل شد. از مهمترین رهبران آن مصدق، بختیار و سنجابی بودند .مبانی این تفكر: اصالت ملیت به جای دیانت، باستان‌گرایی، قانون اساسی مشروطه، سكولاریسم و… است.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 24: 3) جریان چپ‌گرا: از مهمترین این جریان، حزب توده و رهبر آن شامل نورالدین كیانوری و احسان طبری بودند. شیوه‌های این جریان بهره‌گیری از شیوه‌های تروریستی، جاسوسی به نفع شوروی و ادای مسلمانی به منظور فریب مردم بود. فعالیت سازمان مخفی این حزب، دارا بودن تشکیلات صنفی، آنرا متشكل‌ترین حزب در طول تاریخ معاصر کرده است.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر ملی شدن صنعت نفت

اسلاید 25: دوره سوم) عصر نهضت امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی: 1)جریان اسلام‌گرا 2)جریان ملی‌گرا 3)جریان چپ‌گراجريان‌شناسي سياسي ایران -عصر نهضت امام خمینی

اسلاید 26: 1) جریان اسلام‌گرا1-1 جریان اسلام فقاهتی: در رأس آن حضرت امام خمینی است. این جریان اعتقاد دارد اسلام نه تنها برای زندگی فردی انسانها، بلكه برای جامعه دارای قوانین حقوقی و كاملی است و توانایی تشكیل و اداره حكومت اسلامی را داراست. این جریان فقه آل محمد(ص) را برنامه عملی و تئوری زندگی بشر دانسته و معتقد به اصل ولایت مطلقه فقیه، استقرار عدالت، مردم سالاری دینی، استقلال و پیشرفت مادی و معنوی در سایه دین است.جريان‌شناسي سياسي ایران -عصر نهضت امام خمینی

اسلاید 27: 2-1 جریان اسلام راست‌گرا: جریان‌های التقاطی كه اسلام را با لیبرالیسم مخلوط كردند. مصداق برجسته آن نهضت آزادی و مهندس بازرگان است كه مهمترین شاخصه فكری آن، سكولاریسم، اعتقاد به جمهوری دمكراتیك اسلامی، دین شناسی با رویكرد روشنفكری است.جريان‌شناسي سياسي ایران -عصر نهضت امام خمینی

اسلاید 28: 3-1 جریان اسلام چپ‌گرا: تبلور آن در جریان سازمان مجاهدین خلق(منافقین) و گروهك فرقان است. آنها علمی بودن مارکسیسم را پذیرفتند. مخالفت با اسلام شناسی حوزوی و انحرافات فكری آنان، مهمترین دلیل عدم تایید در نجف از سوی امام خمینی بود. گروهك فرقان نیز با قرائت ماركیسستی از اسلام، روحانیت را سدی در راه پیشرفت و تمدن ایران می‌دانست و در سال 58 درصدد ترور 22 چهره روحانی و 15 نفر غیرروحانی بودند.جريان‌شناسي سياسي ایران -عصر نهضت امام خمینی

اسلاید 29: 4-1 جریان اسلام متحجر: نماد آن انجمن خیریه حجتیه مهدویه بود، که در سال 1335 به رهبری شیخ محمود حلبی تشكیل شد. از مهمترین شاخصه‌های آن: توجه به مسایل فرعی مثل انجمن مبارزه با بهائیت، مخالفت با مبارزه علیه طاغوت، جدایی دین از سیاست، انتظار منفی، عدم اعتقاد به ولایت فقیه و مخالفت با فلسفه بوده است.جريان‌شناسي سياسي ایران -عصر نهضت امام خمینی

اسلاید 30: 2) جریان ملی‌گرا: در رأس آن شاپور بختیار، دكتر سنجابی در جبهه ملی قرار داشتند. از مبانی فكری این جریان اعتقاد افراطی به ملیت، باستان گرایی، ترجیح ایرانیت به اسلامیت، سكولاریسم همچنین وابستگی به غرب و آمریكا، اعتقاد به قانون اساسی مشروطه، دفاع از نظام شاهنشاهی، ضعف و بی‌ایمانی به مذهب بوده است. از مهمترین اقدامات آنان، قبول نخست وزیری رژیم پهلوی، مخالفت با لایحه قصاص بوده است.جريان‌شناسي سياسي ایران -عصر نهضت امام خمینی

اسلاید 31: 3) جریان چپ گرا: مشهورترین این جریان حزب توده و چریكهای فدایی خلق‌اند. از مهمترین شیوه‌های آنان جاسوسی به نفع شوروی، بهره‌گیری از شیوه‌های تروریستی، بوده كه بعلت ریشه‌دار بودن مذهب در ایران و لو رفتن ماهیت آنان موفق نشدند.جريان‌شناسي سياسي ایران -عصر نهضت امام خمینی

اسلاید 32: دوره چهارم ) عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76: 1)جریان چپ مارکسیستی 2)جریان لیبرال 3)جریان خودیجريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 33: 1) جریان چپ مارکسیستیمبانی فكری آنان: نفی مالكیت خصوصی، الحاد و نفی دین و خدا بود.1-1 حزب توده: در سال 58 به جذب جدید اقدام و در سال 60 و 59 به توسعه و انسجام بخشی تشكیلاتی روی آوردند و خود را حامی استراتژیك خط امام مطرح و با حمایت از تسخیر لانه جاسوسی آمریكا در جامعه تحكیم یافتند. با طراحی کودتا و دستگیری رهبران آن در سال 62 متلاشی گردیدند.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 34: 2-1 چریکهای فدائی خلق: اختلاف در شیوه مبارزه با نظام به دو طیف اكثریت و اقلیت تقسیم شدند. اكثریت به حزب توده نزدیك و اقلیت مبارزه مسلحانه را در پیش گرفت.3-1 حزب دموکرات کردستان ایران: رهبری آن تا سال 68 با قاسملو بود كه در وین اتریش ترور شد، كارنامه آن وابستگی به شوروی، اقدامات جدایی طلبانه، خودمختاری كردستان و همكاری با دولت بعثی عراق، مبارزه مسلحانه علیه نظام بود كه هنوز هم مبارزه علیه نظام را استمرار می‌دهد. این جریان بیش از سی و شش هزار شهید بر نظام تحمیل كرد.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 35: 4 -1 حزب كومله: این جریان مائوئیستی، به دنبال ناسیونالیسم كردی و مبارزه مسلحانه با نظام بود.5-1 سازمان مجاهدین خلق: با انحراف ایدئولوژیك و جذب و تربیت میلیشیا، از خرداد 60 وارد جنگ مسلحانه با نظام شدند. علاوه بر حركتهای تروریستی و بمب‌گذاری، همکاری با ارتش بعث صدام و عملیات چلچراغ و فروع جاویدان را علیه ایران طراحی كردند.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 36: 2)جریان لیبرال:تعریف: جریانهایی که تفکر، اعمال و رفتار آنان و نیز نوع مبارزه شان مبتنی بر لیبرالیسم است. (آزادی گرایی) -ابعاد لیبرالیسم: 1- لیبرالیسم اقتصادی(تکیه بر اصالت فردیت، نفع و لذت در اقتصاد یعنی اقتصاد بازار آزاد) 2- لیبرالیسم دینی(تکیه بر معرفت نسبی و عدم اصالت هیچ دین) 3- لیبرالیسم اجتماعی(نفی هرگونه کنترل غیربشری بر جامعه انسانی و اصالت تسامح و تساهل و تلورانس) 4- لیبرالیسم سیاسی(قطع ارتباط و هدایت الهی از اجتماع بشری) جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 37: اقدامات لیبرالها بعد از انقلاب: 1-طیف آشکار لیبرالها: مثل نهضت آزادی و جبهه ملی در دولت موقت حضور داشته و با تسخیر لانه جاسوسی و استفاده از دولت، به حمایت از لیبرالها و منافقین و مقابله با لایحه قصاص برخاستند. غائله 14 اسفند 59 در دانشگاه تهران و صدور اعلامیه در 8 سال جنگ و زیر سوال بردن امام و جنگ و ارتباط با منتظری از اقدامات آنها تا سال 68 بود. 2- طیف پنهان لیبرالها: شامل افرادی چون حجاریان، خسرو تهرانی، شمس الواعظین، مصطفی رخت صفت، دکتر سروش، کدیور، آرمین، تاجزاده، آغاجری، مجتهد شبستری، مجید محمدی، حاتم قادری، سازگارا، مهرانگیز کار و ... در حلقه های مطالعاتی، کارشناسی و عرصه های فکری حضور داشتند. جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 38: مهمترین تحرکات لیبرالها: 1-فعال شدن در حلقه کیان به رهبری سروش اوایل دهه 70 با شکل گیری جریان روشنفکری دینی به منظور تئوریزه کردن مبانی ایدئولوژی لیبرالیسم و مقابله با حاکمیت دینی. 2- طیف مطالعات استراتژ یک ریاست جمهوری که درصدد تئوری پردازی در زمینه مسایل سیاسی مثل جامعه مدنی، مردم سالاری، توسعه سیاسی و... بودند. 3- حوزه تشکیلات ملی - مذهبی که شامل طیف هایی از جنبش مسلمانان مبارز، جاما، پیام هاجر، مجله ایران فردا، بنیاد شریعتی و... که در سال 79 رسوا گردیدند. جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 39: دیگر اقدامات لیبرالها: 1-ارتباط با بیگانگان 2- موج سواری پس از دوم خرداد 3- نفوذ در انجمن های اسلامی دانشجویی 4- همراهی با فتنه تیرماه 78 5- همراهی با کنفرانس ضدانقلابی برلین 6- حمایت از مجرمان 7- نفوذ و پیوند با عناصر درون حاکمیت 8- تشکیل جبهه فراگیر اصلاح طلبان 9- نفوذ و حمایت از فتنه جوئیهای منتظری(نقطه امیدجریان برانداز)جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 40: 3)جریان های خودی:-ویزگیهای جریانات خودی: 1-معتقد به اسلام 2- معتقد به نظام اسلامی 3- معتقد به ولایت فقیه 4- اعتقاد و التزام به آرمانهای حضرت امام و مقام معظم رهبری 5- اعتقاد به قانون اساسی.-دو جناح اصلی در جریانات خودی:1-جناح موسوم به راست(به رهبری جامعه روحانیت) 2- جناح موسوم به چپ(به رهبری مجمع روحانیون مبارز) جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 41: - ملاک تقسیم بندی چپ و راست: 1-افرادی که خط امام، ضدغرب و آمریکا، طرفدار مستضعفین و محرومین و طرفدار اقتصاد دولتی در زمان جنگ بودند به طیف چپ مشهور شدند 2- افرادی که اقتصاد دولتی را بر نمی تافتند و در کارنامه خود سابقه عدم رأی به مهندس موسوی را داشتند مشهور به طیف راست شدند.این عامل که از سال 60 عامل تقسیم عناصر و جریانات خودی بود، منشأ بسیاری از انحرافات امروز جامعه اسلامی شد.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 42: احزاب چپ و راست: -طیف چپ: به رهبری مجمع روحانیون مبارز، شامل: سازمان مجاهدین انقلاب، خانه کارگر، همبستگی، حزب اسلامی کار، مجمع اسلامی بانوان، انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها، دفتر تحکیم وحدت، جمعیت زنان جمهوری اسلامی، انجمن اسلامی معلمان، مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم، مجمع نیروهای خط امام و... بود.(کارگزاران سازندگی از 74 به بعد).-طیف راست: به رهبری جامعه روحانیت مبارز تهران شامل: جمعیت موتلفه اسلامی، جامعه زینب، جامعه اسلامی فرهنگیان، جامعه اسلامی کارگران، جامعه اسلامی انجمنهای اسلامی اصناف و بازار، جامعه اسلامی نمایندگان مجلس، جامعه وعاظ و...دو انشعاب از طیف راست: 1-مجمع روحانیون مبارز(1366) 2- کارگزاران سازندگی(1374). جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 43: زمینه های انشعاب مجمع و طیف چپ از جامعه روحانیت مبارز: 1-دودستگی در حزب جمهوری اسلامی(الف: طیف راست سنتی شامل جریان موتلفه و... ب: جناح روشنفکر مذهبی، شاخص آنها مهندس موسوی(چپ سنتی)). 2-شهادت شهید بهشتی(رقابت جریان راست سنتی در کرسی های مجلس و دولت باجریان چپ سنتی به ریاست مهندس موسوی.)3-سال 64 انتخاب نخست وزیر و کابینه(حمایت جریان راست سنتی از مهدوی کنی و جریان چپ از مهندس موسوی)جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر جمهوری اسلامی تا دوم خرداد 76

اسلاید 44: دوره پنجم)عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان: 1 ) اپوزیسیون 2) اصولگرایان (ارزشی ها) 3) دوم خردادیها (اصلاح طلبان) 4 ) جریان سومجريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان

اسلاید 45: 1) اپوزیسیون: 1- خارج از حکومت، مخالف حکومت: اپوزیسیون برانداز(منافقین با راهبرد مبارزه مسلحانه) 2- داخل حکومت، خارج قدرت : نهضت آزادی (مبارزه مدنی علیه نظام) 3- داخل حکومت، درون قدرت: طیف هایی از اصلاح طلبان و دوم خردادیهای رادیکال همانند جبهه مشارکت2) اصولگرایان و ارزشی ها:آنها با طرح گفتمان دینی بر 4 محور جریان خودی، توانستند در انتخابات دومین دوره شوراهای اسلامی در اسفند 81 و نیز هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی در اسفند 82، فضای سیاسی اجتماعی کشور را تغییر دهند. این جریان تا قبل از انتخابات نهم در پوشش شورای هماهنگی نیروهای انقلاب فعالیت می کردند.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان

اسلاید 46: 3) دوم خردادیها (اصلاح طلبان)این جریان با حضور 18 گروه با عنوان«شورای هماهنگی جبهه دوم خرداد» پس از دوم خرداد 76، علاوه بر شوراهای اسلامی مرحله اول، قوه مجریه(سال 76 و سال 80) و مجلس ششم(78) را در اختیار خود گرفتند. (موفقیت در 4 انتخابات)-ترکیب و ماهیت جبهه دوم خرداد:1-لایه سنتی: طیف هایی از مجمع روحانیون، مجمع زنان و... با باور به نظام دینی و ولایت فقیه و آرمانهای امام (ره)2-لایه فرصت طلب: طیف هایی که در دولت هاشمی و خاتمی خود را با قدرت حاکم تطبیق کردند شامل کارگزاران سازندگی، همبستگی و مردم سالاری.3- لایه عمل گرا: جریانهایی چون حزب اسلامی کار، خانه کارگر، نقش نیروهای عمل کننده این جبهه اند.4- لایه افراطی: جریانهایی چون مشارکت، مجاهدین، تحکیم وحدت و ملی مذهبی ها با گفتمان سکولار در اندیشه، التقاط در ایدئولوژی و مواضع اپوزیسیونی در رفتار، به تغییر ساختار در حکومت دینی گام برمی داشتند.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان

اسلاید 47: -دلائل افول جبهه دوم خرداد:1-تقابل با ارزشهای دینی و انقلابی 2- تضاد ایدئولوژیک 3- اختلافات درونی 4- غفلت از مطالبات حقیقی مردم 5- فقدان استراتژی 6- بحران در راهبردها 7- رفتار اپوزیسیونی 8- رابطه سالاری 9- قانون شکنی 10- رواج روح اشرافیت و کاهش ساده زیستی.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان

اسلاید 48: 4) جریان سوم:از ابتدای پیروزی انقلاب جریانهایی چون سلطنت طلبان، منافقین، باند منحرف مهدی هاشمی، جریان دفاع از ارزشهای انقلاب اسلامی، خود را به عنوان نماد جریان سوم می دانستند.- مدعیان جریان سوم درون نظام بعد از دوم خرداد شامل:1-جریان منتسب به محسن رضایی: شعار این جریان نفی دو جریان و تکیه به نیروهای ارزشی با شعار«مدیریت نسل دوم». (سایت تابناک (بازتاب)، ماهنامه بینش سبز، خدمتگزاران مستقل ایران اسلامی و فراکسیون وفاق و کارآمدی از این طیف است)2- 23 گروه ناراضی دوم خرداد که از واگذاری قدرت در حاکمیت اصلاح طلبان ناراضی بودند.3- کارگزاران سازندگیجريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت دوم خردادیها و اصلاح طلبان

اسلاید 49: دوره ششم)عصر حاکمیت اصولگرایان:سه جريان فعال شامل:الف) جريان اصولگراب) جريان دوم خردادج) جريان ميانه49جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 50: الف) تيپ‌شناسي جريان اصولگرا:1- در اوج حاكميت جبهه دوم خرداد و پس از واقعه 18 تير 78، جمعي از منتقدين و دلسوزان ارزشي، به منظور دفاع از انقلاب و نظام اسلامي، در چارچوب گفتمان رهبري (عدالتخواهي، مبارزه با فقر، فساد و تبعيض و طرح مطالبات واقعي مردم) حركت جديد خود را با تابلوي «شوراي هماهنگي نيروهاي انقلاب اسلامي» و «آبادگران ايران اسلامي» ايجاد و با پيروزي در دو انتخابات شوراهاي دوم (سال 81) و انتخابات هفتم مجلس (سال 82) تقويت، و در انتخابات نهم رياست جمهوري (سال 84) و انتخابات شوراهاي سوم (سال 85) با عنوان اصولگرايان، (عليرغم تكثّر نامزدها و طيف‌ها) تحكيم يافتند.50جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 51: 2ـ از مهم‌ترين شاخصه‌هاي اصولگرايي: منشور اصولگرایی: 1-توسعه و عمق بخشی به اسلام فقاهتی و کارآمدی دین در عرصه حکومت. 2- حاکمیت ولایت مطلقه فقیه به عنوان وجه مشروعیت نظام 3- تقویت مشارکت مردم و تضمین مقبولیت مردمی نظام 4- عدالتخواهی 5- استقلال خواهی 6- تثبیت آزادی و آزاد اندیشی 7- تقویت خودباوری و اعتماد به نفس در عرصه علوم و فنون 8- اتخاذ رویکرد اصولگرایی مصلحانه 9- تلاش در جهت تحقق دولت نمونه اسلامی 10- بهره گیری از فرصتها و تبدیل تهدید و آسیب ها به فرصتها و قوتها.51جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 52: 3ـ مهم‌ترين طيف‌ها و چهره‌هاي اصولگرا شامل سه دسته‌اند:ـ طيف رايحه خوش خدمت (حاميان دولت نهم)، آقايان مصلحي، زياري، محصولي، كردانـ طيف اصولگرايان تحول‌خواه شامل: زاكاني، فدايي، چمران، توكليـ طيف سنتي اصولگرايان (پيروان خط امام و رهبري) شامل: عسكر اولادي، باهنر، بادامچيان، صدر، كوهكنجريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 53: ب) تيپ‌شناسي جريان دوم خرداد:1ـ جريان دوم خرداد پس از واقعه دوم خرداد 76 و پيروزي اصلاح‌طلبان در عرصه قدرت، و سه انتخابات شوراهاي اول در سال 77، انتخابات مجلس ششم در سال 78 و انتخابات هشتم رياست جمهوري در سال 80، شوراي هماهنگي جبهه دوم خرداد را تشكيل و تحكيم بخشيدند.53جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 54: 2- از مهم‌ترين بسترهاي اجتماعي جريان دوم خرداد:الف) شكل‌گيري دولت سازندگي (76ـ 68) و اجراي گفتمان توسعه اقتصادي در دولت هاشمي رفسنجاني و عدم توجه به هنجارهاي اجتماعي جامعه، منجر به ريزش رأي ايشان و شكست كارگزاران در انتخابات مجلس پنجم، شكاف دولت ـ مردم و نيز افزايش نارضايتي توده‌ها گرديد.ب) نقد سياست‌هاي انقلاب و نظام ديني در عرصه فرهنگي كشور در دولت سازندگي از سوي جريان روشنفكري در حلقه كيان، مركز مطالعات استراتژيك، حلقه سلام، و در اولويت قرار گرفتن جنگ نرم از سوي دشمنان خارجي و عدم توجه به هشدارهاي جدي شبيخون فرهنگي رهبري انقلاب، آسيب‌هايي را به فرهنگ و روحيه ملي وارد ساخت.ج) تغيير در بافت جمعيتي كشور و نقش رأي اولي‌ها در رقابت‌هاي سياسي و نيز شعارها و منش‌هاي انتخاباتي سيدمحمد خاتمي و رأي 20 ميليوني ايشان در دوم خرداد 76 به عنوان نماد تحول و تغيير در چارچوب نظام در رقابت سه جريان سياسي كشور.54جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 55: 3ـ از شاخصه‌هاي جريان دوم خرداد، دگرديسي و چرخش از فضاي انقلابي دهه 60 به فضاي غرب دوستي، اقتصاد ليبرالي، رويكردهاي فرهنگي ليبرال، اعتقاد به نقش حداقلي دين در اداره كشور در دهه 70 بوده است.55جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 56: 4ـ مهم‌ترين طيف‌ها و چهره‌هاي جریان دوم خرداد :- طيف سنتي- طيف ميانه- طيف افراطي56جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 57: طيف سنتي جریان دوم خرداد :گروه‌هايي همچون مجمع روحانيون مبارز، جمعيت زنان جمهوري اسلامي و ... كه مدعي پيروي از خط امام و اعتقاد به ولايت فقيه در چارچوب قانون اساسي بوده چهره‌هايي همانند خاتمي، كروبي، موسوي لاري، مجيد انصاري.57جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 58: طيف ميانه جریان دوم خرداد : احزابي كه در سال‌هاي دولت سازندگي و اصلاحات با فرصت‌طلبي خود را با جريان حاكم همراه كردند. اين طيف در سال‌هاي خطرساز حاكميت اصلاح‌طلبان، جاده صاف‌كن و حامي مهم سياسي و اقتصادي و فرهنگي افراطيون برانداز بوده‌اند. همانند احزابي چون كارگزاران، اعتدال و توسعه و ... و چهره‌هايي چون مرعشي، نوبخت، محمدعلي نجفي، مرتضي الويري.58جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 59: طيف افراطي جریان دوم خرداد : گروه‌هايي چون مشاركت، مجاهدين انقلاب، دفتر تحكيم و ... كه در انديشه سكولار، در ايدئولوژي التقاطي و در رفتار مواضع اپوزيسيوني داشته و با تاكتيك‌هايي چون حاكميت دوگانه، تحصن و استعفا، عبور از قانون اساسي و ... در صدد ساختارشكني نظام جمهوري اسلامي بودند. همانند چهره‌هايي چون سعيد حجاريان، بهزاد نبوي، محمدرضا خاتمي، اكبر گنجي، رضوي فقيه، آغاجري .59جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 60: 5ـ مهم‌ترين دلايل افول جبهه دوم خرداد: تقابل با ارزش‌هاي ديني و انقلابي، تضاد ايدئولوژيك، اختلافات دروني، غفلت از مطالبات حقيقي مردم، فقدان استراتژي، رفتار اپوزيسيوني، رابطه سالاري، قانون‌شكني، رواج روح اشرافيت و كاهش ساده‌زيستي و ... بوده است.60جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 61: 61ج) تيپ شناسي جريان ميانه: 1ـ اين جريان از دهه 60 با محوريت هاشمي رفسنجاني با رويكرد مصلحت‌گرايي و واقع‌گرايي مطرح و با تشكيل دولت سازندگي و مطرح شدن طيفي از تكنوكرات‌ها تقويت، و در آستانه مجلس پنجم با ظهور حزب كارگزاران سازندگي تحكيم، و در هشت سال حاكميت اصلاح‌طلبان توسعه و گسترش يافت.جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 62: جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان2ـ از مهم‌ترين شاخصه‌هاي فكري جريان ميانه؛ در ايدئولوژي آميزه‌اي از آموزه‌هاي ليبرالي و عملگرايي، عرف‌گرايي و سكولاريستي در رويكردها، نگاه به مدل‌هاي جهاني در اداره اقتصادي كشور، تساهل و تسامح و ديدگاه ليبرالي در مسايل فرهنگي و اجتماعي، غفلت از مسايل فرهنگي و عدالت‌خواهانه، گرايش به مواضع اعتدالي در سياست‌ خارجي و ... است.

اسلاید 63: 3ـ مهم‌ترين احزاب و شخصيت‌هاي جريان ميانه :ـ حزب كارگزاران سازندگي، حزب تمدن اسلامي، حزب اعتدال و توسعه، حزب مردم سالاري، حزب رفاه ملت ايران و ... از مهم‌ترين احزاب جريان ميانه‌اند.ـ از مهم‌ترين چهره‌هاي ميانه، آقايان هاشمي رفسنجاني، حسن روحاني، سيدمحمود دعايي، عبدالله نوري، محمد هاشمي، حسين مرعشي، محمدعلي نجفي، كرباسچي و ... مي‌باشند.63جريان‌شناسي سياسي ایران - عصر حاکمیت اصولگرایان

اسلاید 64: 64شادي روح امام و شهيدان و سلامتي رهبر فرزانه انقلاب اسلاميصلوات