جهاد با نفس

جهاد با نفس

اسلاید 1: 1بسم الله الرحمن الرحیم

اسلاید 2: موسسه مصباح اندیشه برگزار می کند :دوره آموزشیجهاد اندیشه عرفان عملی

اسلاید 3: 3درس اول :جهاد با نفس

اسلاید 4: 4تمام ابعادی که برای زن متصور است و برای یک انسان متصور است در فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) جلوه کرده بوده است.یک زن معمولی نبوده است ، یک زن روحانییک زن ملکوتییک انسان به تمام معنا انسانتمام نسخه انسانیتتمام حقیقت زنتمام حقیقت انسان

اسلاید 5: 5 فهرست مطالبجهاد با نفس اهمیت جهاد با نفس آثار پیروی هوای نفس در قرآن آثار پیروی هوای نفس در روایات اقسام قوای نفسانی راه شناخت بیماری نفسانی شاخه های فساد در قوای نفسانی زیان های بیماری نفسانی اهمیت محاسبه اصول محاسبه ثمره کنترلاخلاقدرس اول :

اسلاید 6: 6 جهاد با نفساخلاقدرس اول :مطلعغسل در اشک زدم که اهل طریقت گویندپاک شو اول و پس دیده بر آن پاک اندازچشم آلوده نظر از رخ جانان دور استپاک شو اول و پس دیده بر آن پاک انداز

اسلاید 7: 7جهاد با نفس عن ابی عبدالله ( علیه السلام ) : أنَّ النبیَّ ( صلی الله علیه و آله ) بعث سریهً فلما رجعوا قال :مرحبا بقوم ٍ قضوا الجهاد الاصغر ، و بقی علیهم الجهاد الاکبر . فقیل : یارسول الله ما الجهاد الاکبر ؟ قال جهاد النفس. [ وسائل شیعه ، ج15 ، باب وجوبه ...]از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمودند : همانا پیغمبر ( صلی الله علیه و آله ) لشکری را فرستاد ، پس چون برگشتند فرمود : آفرین باد بر گروهی که جهاد کوچک را به جای آورند و جهاد بزرگ بر آن ها ماند . گفته شد ای پیغمبر خدا جهاد بزرگ چیست ؟ فرمود : جهاد نفس است . اخلاقدرس اول :اهمیت جهاد با نفس

اسلاید 8: 8 اهمیت جهاد با نفسجهاد با نفس بی نهایت بودن خواهش های نفسانی که در صورت پیروی ، باید با آن ها همراه شوی تا سقوط در بی نهایت . جهاد با نفس ، کوتاه ترین راه دوری از شیطان و قرب الهی است . اخلاقدرس اول :رفتن به جهاد نفس کاری است بزرگاز جبهه گریختن گناهی است بزرگ

اسلاید 9: 9 آثار پیروی از نفس در قرآنجهاد با نفساخلاقدرس اول :يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ لاَ يَضُرُّكُم مَن ضَلَّ إِذَا اهْتَدَيْتُمْ إِلَى اللّهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعاً فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ. ﴿مائده : 105 ﴾اي كساني كه ايمان آورده ايد! مراقب خود باشيد. اگر شما هدايت يافته ايد، گمراهي كساني كه گمراه شده اند،به شما زياني نمي رساند. بازگشت همه شما به سوي خداست، و شما را از آنچه عمل مي كرديد، آگاه مي سازد.

اسلاید 10: 10 آثار پیروی از نفس در قرآنجهاد با نفساخلاقدرس اول :فَإِن لَّمْ يَسْتَجِيبُوا لَكَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا يَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَيْرِ هُدىً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ. ﴿ قصص :50 ﴾ اگر اين پيشنهاد تو را نپذيرند، بدان كه آنان تنها از هوسهاي خود پيروي مي كنند.و آيا گمراه تر از آن كس كه پيروي هواي نفس خويش كرده و هيچ هدايت الهي را نپذيرفته، كسي پيدا مي شود؟!مسلما خداوند قوم ستمگر را هدايت نمي كند.

اسلاید 11: 11 آثار پیروی از نفس در قرآنجهاد با نفساخلاقدرس اول :أَفَرَأَيْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى‏ عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى‏ سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى‏ بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن يَهْدِيهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ أَفَلاَ تَذَكَّرُونَ. ﴿ جاثیه :23﴾آيا ديدي كسي را كه معبود خود را هواي نفس خويش قرار داده و خداوند او رابا آگاهي (بر اينكه شايسته هدايت نيست)گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مهر زده و بر چشمش پرده اي افكنده است؟! با اين حال چه كسي مي تواند غير از خدا او را هدايت كند؟ آيا متذكرنمي شويد؟

اسلاید 12: 12آثار پیروی نفس در روایاتجهاد با نفسرسول اکرم (صلی الله علیه و آله ) : الکیّس من دان نفسه و عمل لما بعد الموت ، الاحمق من اتبع نفسه هواها تمنی علی الله . [مجموعه ورام ، ج1، ص243، باب محاسبه النفس]زیرک و هوشیار آن است که بر نفس خویش مسلط است و برای بعد از مرگ عمل می کند و احمق آن است که از هوی و هوس پیروی می کند و از خدا آرزو می کند . اخلاقدرس اول :

اسلاید 13: 13 آثار پیروی نفس در روایاتجهاد با نفسامیر المؤمنین (علیه السلام) : ایها الناس ان اخوف ما اخاف علیکم اثنتان اتباع الهوی و طول الامل فاما اتباع الهوی فیصد عن الحق و اما طول الامل فینسی الاخره. [وسائل الشیعه ، ج15، ص208 ، باب وجوب ایثار رضا الله علی هوی]ای مردم به درستی که ترسناک ترین چیزی که از آن بر شما بیمناکم دو چیز است : پیروی هوای نفس و درازی آرزو ، اما پیروی از هوای نفس آدمی را از حق باز می دارد و درازی آرزو باعث فراموشی آخرت می شود. اخلاقدرس اول :

اسلاید 14: 14 جهاد با نفسامام موسی کاظم (علیه السلام) :اتق المرتقی السهل اذا کان منحدره وعراً. [اصول کافی ، ج2 ، ص336، باب اتباع الهوی]بپرهیز از نردبانی که رفتنش آسان و پایین آمدنش دشوار است .امیر المؤمنین (علیه السلام) :قیدوا انفسکم بالمحاسبه و املکوها بالمخالفه.نفس های خود را با محاسبه در بند بکشید و با مخالفت (هوا و هوس ) خود ، آن ها را مالک شوید.اخلاقدرس اول :آثار پیروی نفس در روایات

اسلاید 15: 15 جهاد با نفساقسام قوای نفسانی انساناخلاقدرس اول:اقسام قوای نفسانیقوه شهوتقوه غضبقوه وهم

اسلاید 16: 16اقسام قوای نفسانی انسانجهاد با نفسقوه وهم، خیال (تمییز)اولین مرکز تجمع شیطاناندیشه ربانیاندیشه ملکیاندیشه نفسانیاندیشه شیطانیخطا ناپذیر ، شیطان بر آن اثری نمی گذارد.محرک و عامل اعمال نیک ، به الهام شهرت دارد .وسوسه هایی که موجب لذت نفس است وبر دل می گذرد.مخالف حقاخلاقدرس اول :

اسلاید 17: 17اقسام قوای نفسانی انسانجهاد با نفسقوه غضب ( دافعه )افراط در آن انسان را شبیه درندگان می کند و راه نفوذ وسیعی برای شیطان است.اخلاقدرس اول :

اسلاید 18: 18 اقسام قوای نفسانیجهاد با نفسقوه شهوت ( جاذبه )خلاف عقل عمل می کند و طالب بر استیلای بر روح است ، بدون نظر به فساد و ضرر.اخلاقدرس اول :

اسلاید 19: 19 راه شناخت بیماری نفسانیجهاد با نفسافراط یا تفریط در قوای نفسانی انسان موجبات بیماری و سقوط را فراهم می آورد و از آنجا که بعد نفسانی وجود انسان قابل مشاهده نیست مانند خیلی از امراض بدنی باید از آثار و نتایج آن پی به وجود بیماری برد . این آثار بر اعضاء و جوارح انسان غلبه می کند .مثلاً : اخلاقدرس اول :چشم : نگاه حرامزبان : دروغگوش :شنیدن غیبتشکم : خوردن حرامدست : دزدیپا: فرار از میدان جهاد

اسلاید 20: 20 شاخه های فساد در قوای نفسانیجهاد با نفسقوه خیالافراطتفریط (خمود)افراط (شره)افراطتفریطتفریطقوه غصبیهقوه شهویهجربزه ، مکر و حیلهبلاهت ، حمق ، جهل مرکبتهور،تکبر ،لاف زنی،گردنکشیجبن ( ترسویی) ،سوءظن، جزع،دنائتحرص، بی شرمی، بخل، اسرافقطع نسلاخلاقدرس اول :

اسلاید 21: 21مبارزه با رذائلجهاد با نفس حکمت : شناخت حقایق موجودحکت نظری  علم به حقایق موجود در اختیار قدرت ما نیست.حکمت عملی  مطیع بودن نیروی شهوت در برابر عقل  شجاعت : مطیع بودن نیروی غضب از عقل  عدالت : مطیع بودن نیروی عامله در برابر عقل اخلاقدرس اول :

اسلاید 22: 22 زیان های بیماری نفسانیجهاد با نفسزیان های بیماری نفس اخلاقدرس اول :زیان های فردیدنیویاخرویدوری از خداوند و عدم شفاعت انبیاءو مومنین و عقاب سخت خداوندتسلط گام به گام شیطان بر وجد فرد و غرق شدن در دنیا و باطل تا خسران عظیم

اسلاید 23: 23 جهاد با نفساخلاقدرس اول :زیان های بیماری نفسانیزیان های اجتماعیجهاد با نفس و سلامت آن نقش بسزایی در جنبش ها و نهضت های استعماری دارد و تا بشر در جهاد با خویشتن موفق نباشد غلبه بر دشمن برایش ممکن نیست .چرا که این مبارزات نیاز به فداکاری ، پایداری ، اتحاد و اعتماد و ... دارد که نیازمند نفسِ در کنترل است.تک تک افراد ، جامعه را می سازند و بیماری هر فرد نقصی بر آن اجتماع است و آثار و نتایج زیان باری را برای جامعه به دنبال دارد .

اسلاید 24: 24کنترل نفسجهاد با نفس محاسبه : حساب کردن ، حسابرسی از کردار روزانه مشارطه : شرط کردن شخص با خودش ، جهت عمل به وظایف و پرهیز از گناهان. مراقبه : رقیب بودن ،کسی که رقبه (گردن ) می کشد تا اوضاع را زیر نظر داشته باشد ، اشراف بر اعمال معاتبه : خشم گرفتن ، متوجه لغزش ها و خطاها شدن و تنبیه جهت جبران آن ها .اخلاقدرس اول:

اسلاید 25: 25 جهاد با نفسکنترل نفساخلاقدرس اول :مرابطهاز ماده رباط : بستن چیزی در مکانیریشه ربط : آرامش و سکون است.بستن نفس به حال سکون و آرامشسنگر بندی برای نگهداری مرزهابه خود پیوستن و مراقب خود بودنرام نمودن نفس

اسلاید 26: 26 چرا به محاسبه نفس اهمیت نمی دهیم؟جهاد با نفس به علت فراموشی خدا و از خود بیگانگی غرور و امید بی جا اخلاقدرس اول :

اسلاید 27: 27 جهاد با نفس اجتناب از گناه توجه به کمیت گناهان انجام شده توجه به کیفیت گناهان انجام شده انجام همه واجبات توجه به شروط صحت اعمال نکاتی در باب محاسبهاخلاقدرس اول :

اسلاید 28: 28 ثمره کنترلجهاد با نفسامام علی ( علیه السلام ) فرمود : ثمره المحاسبه صلاحٌ النفس . [مستدرک الوسائل ، ج 12 ، باب وجوب محاسبه النفس ] نتیجه محاسبه نفس به صلاح و سامان آوردن خویش است . و نیز فرمود : من حاسب نفسه ربح و من غفل عنها خسر و من خاف أمن ومن اعتبر ابصر و من ابصر فهم و من فهم علم .[ وسائل الشیعه ، ج 12 ، باب وجوب محاسبه النفس ] کسی که از نفس خود مواظبت کند و از او حساب کشد سود می برد و هر کس از او غافل شود زیان می بیند و کسی که (از نفس خود ) بیمناک باشد در سلامت و امان قرار می گیرد و هر که عبرت گیرد بینا می شود و کسی که بینا باشد هوشیار و زیرک است و کسی که زیرکی دارد آگاهی می یابد . اخلاقدرس اول :

اسلاید 29: 29 اهمیت محاسبهجهاد با نفسرسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود : لا یکون العبد مؤمنا حتی یحاسب نفسه اشد من محاسبه الشریک شریکه والسید عبده . . [وسائل الشیعه ، ج16 ، باب محاسبه النفس ] بنده ای مؤمن (حقیقی) شمرده نمی شود مگر این که از نفس خود حساب کشد آن هم حساب کشیدنی که به مراتب سخت تر و دقیق تر از حسابی باشد که شریک از شریک خود و آقا از بنده خود می کشد . امام موسی کاظم (علیه السلام ) فرمود : لیس منا من لم یحاسب نفسه فی کل یوم فإن عمل حسنا استزاد الله و إن عمل سیئا استغفر الله منه و تاب الیه . [ اصول کافی ، ج2 ، باب محاسبه العمل] کسی که در هر روز از نفس خود حساب نکشد از ما نیست (کسی که محاسبه نفس می کند ) اگر عمل نیکی به جای آورده است از خداوند طلب زیادتی آن را کند و اگر کار بدی از او سر زده از خداوند طلب مغفرت کند و به سوی او توبه آورد . اخلاقدرس اول :

اسلاید 30: 30 اصول محاسبهجهاد با نفس اصل تقدیر و اندازه گیری اصل مسئولیت پذیری اصل بقای عمل اصل ثبت و ضبط اعمال اصل حساب رسی و باز خواست اصل مجازات و باز تاب اعمال اصل توبه و جبران اخلاقدرس اول :

اسلاید 31: 31 تقوا در محاسبه و مراقبهجهاد با نفسيَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوااللَّهَ... ﴿ حشر : 18 ﴾ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا پروا کنید و انسان باید بنگرد برای فردا چه پیش فرستاده است و از خدا بترسید . در این آیه قبل و بعد از محاسبه تقوا یاد شده است . تقوای در محاسبه یعنی هر چیزی را در جای خود ثبت کند و چنین نباشد که حسنات را ضبط و سیئات را فراموش کند . در محاسبه باید مراقب حب نفس بود که این حب انسان را وادار نکند تا به سود خود داوری کند . “ حبک للشیء یعمی و یصم ”اخلاقدرس اول :

اسلاید 32: 32 جهاد با نفس قرآن کریم امین ، احمد :راه تکامل ، ج3 ، ترجمه: احمد بهشتی ، تهران ، دارالکتب الاسلامیه ، 1344.ابن ابی فراس ، وارام : مجموعه ورام ، قم ،انتشارات مکتبه الفقیه.پیشوایی ، ابراهیم : واژه های اخلاقی از اصول کافی ، قم ، یاسر ، 1361 .خمینی ، روح الله : شرح چهل حدیث ،موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ( ره ) ، 1371.خمینی ، روح الله : جهاد اکبر ، نجف اشرف ، 1357.عاملی ، حر : وسائل الشیعه ، ج16و15 ، قم ، موسسه آل البیت لاحیاءالتراث ، 1409 ه .ق.کلینی ، محمد ابن یعقوب : اصول کافی ، ج2 ، تهران ، دارالکتب اسلامیه ، 1365.محدث نوری : مستدرک الوسائل ، ج12 ، قم ، موسسه آل البیت لاحیاءالتراث ، 1408 ه .ق.نراقی ، احمد : معراج السعاده ، دهقان .نراقی ، مهدوی : علم اخلاق اسلامی ( ترجمه جامع السادات)، ترجمه: سیدجلال الدین مجتبوی، تهران،حکمت ، 1370 .فهرست منابعاخلاقدرس اول :

اسلاید 33: 33 حسن ختاماخلاقجمع زیبایی بود جبرئیل آمده بود علی (ع) و جمله ملائک بودند و محمد (ص) عرق وحی به پیشانی داشتو خدا داشت تکّلم می کرد ... ؛ درمیان سخنانش غزلی نغز سرود ، نام آن شعر لطیف حضرت زهرا (س) بود

اسلاید 34: 34