حسابداری مواد و بهای تمام شده آن
اسلاید 1: فصل ششم حسابداری مواد و بهای تمام شده آن هدف کلی فصل:آشنایی با روند کنترل ورود (خرید )و خروج (مصرف) مواد و چگونگی تاثیر آن بر بهای تمام شده کالا در موسسات تولیدی
اسلاید 2: گفتار 1:خرید موادهدف:انتظار می رود پس از مطالعه این گفتار بتوانید:1- سه نوع فرم مربوط به نگهداری اطلاعات سفارش و خرید موادرا مشخص کنید.2-اطلاعاتی را که در هر یک از فرم های مربوط به سفارشو خرید مواد ثبت شده است،مشخص کنید
اسلاید 3: حسابداری مواد برای موسسات تولیدی معموالا با دو فعالیت اصلی ارتباط می یابد:خرید مواد و وصرف آن در جریان تولید.معمولا خرید مواد در موسسات تولیدی از طریق واحدی تحت عنوان «کار پردازی»،«تدارکات»،«واحدخرید»یا نامهای مشابه انجام می سود . در صورتی که چنین واحدی هم وجود نداسته باشد در اکثر موارد فرد خاصی مسولیت خرید مواد را به عهده می گیرد . واحد خرید عهده دار سفارش مواد اولیه و ملزومات مورد نیاز تولید است.
اسلاید 4: فرم درخواست خرید: این فرم یک سند مکتوب است که معمولا افراد درگیردر خط تولید و نیازهای آن یا مسئولین انبار شرکت به کمک این فرم نیاز به تامیین مواد اولیه را به اطلاع واحد خرید و سفارشات می رسانند . مثلا فرض کنید در اول خرداد ماه ،مسول انبار مواد به دلیل نیاز خط تولید و کمبود ماده الف سفارش برای خرید 45 واحد از این ماده با شماره شناسایی (یا کد) 42-11 صادر می کند
اسلاید 5: در شرایطی که نوع خاصی از مواد اولیه با قیمتهای نسبتا ثابت و از منابع معیین خریداری می شود می توان از سفارش دهنده انتظار داشت که اطلاعاتی در مورد بهای هر واحد از مواد درخواستی را نیز در فرم درج نماید اما در اغلب موارد این کار انجام نمی شود و ضرورتی ندارد که مثلا کارکنان خط تولید یا انبار از بهای تمام شده هر واحد مواد(یا به تعبیری قیمت آن)آگاه باشند. در صورتی که مواد مورد سفارش باید ظرف مدت معینی حتما به انبار شرکت برسد ،لازم است اطلاعاتی را در مورد مهلت تهیه مواد نیز به واحد خرید داده شود و برای این کار در فرم سفارش مواد باید جای خاصی در نظر گرفته شود.
اسلاید 6: واحد متقاضی مواد یا مسئول انبار شرکت پس از پر کردن فرم درخواست خرید مواد آنرا برای واحد خرید یا تدارکات ارسال می کند. اگر چه فرم درخواست مواد ممکن است در شرکت های مختلف به اشکال متفاوتی چاپشود اما در هر حال حاوی پاره ای اطلاعات به شرح زیر است:شماره سریال چاپ شده از قبیل:برگه در خواست خرید غالبا دارای شماره مسلسل از پیش چاپ شده هستند . این کار کنترل و پی گیری درخواست ها را تسهیل می کند .
اسلاید 7: نام واحد یا فرد درخواست کننده موادمقدار مورد درخواستمشخصات کالای مورد سفارش (و در صورت امکان کد محصول)در صورت لزوم و امکان ستونهای برای بهای هر واحد و جمع بهای مواد مورد درخواست که در برخی موارد توسط واحد خرید یا تدارکات ،ارقام مربوطه در این ستونها درج می شود.
اسلاید 8: معمولا این فرم در دو نسخه تهیه می شود که نسخهع اول آن برای واحد خرید مواد یا تدارکات ارسال می شود و کپی آن نزد واحد یا فرد درخواست کننده جهت پی گیری های بعدی باقی می ماند.
اسلاید 9: فرم سفارش مواد در صورتی که فرم درخواست خرید مواد از طرف متقاضی تکیل و به واحد تدارکات یا خرید ارسال شود ،این واحد با تکمیل فرم دیگری فرایند سفارش مواد مورد نیاز را آغاز می کند . برگه یا فرم سفارش مواد ،یک سند مکتوب است که طی آن از فروشنده مواد درخواست می شود تا کالای معینی را براساس بهای توالفق شده برای شرکت ارسال کند . در اغلب موارد شرایط حمل و مهلت آن یا اطلاعاتی در مورد نحوه پرداخت و مبلغ مربوطه نیز در فرم درجمی شود . و اصل شدن برگ سفارش مواد بدست فروشنده در حکم مجوزی برای ارسال مواد مورد نیاز و صدور صورت حساب آن است.
اسلاید 10: در صورتی که شرکت بخواهد کنترل کافیبر نحوه سفارش و خرد مواد داسته باشد باید فرم های سفارش مواد دارایشماره مسلسل از پیش چاپ شده باشد تا امکان پی گیری و کنترل مواد سفارش شدهو تطبیق آنهابا صورتحسابهای فروشندگان و مواد واصله به انبار نیز وجود داشته باشد . یک فرم سفارش مواد معمولا شامل اقلام اطلاعاتی زیر است ،اگر چه امکان دارد درشرکت های مختلف شکل این فرم با یکدیگر تفاوت داشته باشد:
اسلاید 11: نام و آدرس شرکت (متقاضی یا سفارش دهنده)شماره سریال از قبیل چاپ شدهنام فروشنده (و در صورت امکان آدرس او)تاریخ سفارش و مهلت ارسال کالاشرایط حمل و شرایط پرداخت بهای موادشرح و مقداغر و در صورت امکان و لزوم،بهای مواد مورد سفارش و کد آن.
اسلاید 12: تعداد نسخ این فرم بسته به ضرورتو کامل بودن نظام اطلاعاتی هر موسسه تفاوتدارد و میتواند بین سه تا پنج نسخه در تغییر باشد . مثلا فرم نمونه زیر در 5 نسخه تهیه می شود که در نسخه اول آن برای فروشنده ارسال می شود ،دو نسخه از آن در دپارتمان یا واحد تدارکات باقی می ماندکه بعدانسخه ای از آن به واحد حسابداری ارسال می شود و دو نسخه بقیه به ترتیب برای انبار و بخش تحویل گیرنده اولیه مواد ارسال می شود.
اسلاید 13: شرکت تولیدی آلفا شماره :10473درخواست خرید مواددرخواست کننده:خط تولید تاریخ:1/3/72دریافت کننده:انبار مواد تاریخ نیاز:28/3/72شرکت تولیدی آلفا شماره :10473درخواست خرید مواددرخواست کننده:خط تولید تاریخ:1/3/72دریافت کننده:انبار مواد تاریخ نیاز:28/3/72شرکت تولیدی آلفا شماره :10473درخواست خرید مواددرخواست کننده:خط تولید تاریخ:1/3/72دریافت کننده:انبار مواد تاریخ نیاز:28/3/72شرکت تولیدی آلفا شماره :10473درخواست خرید مواددرخواست کننده:خط تولید تاریخ:1/3/72دریافت کننده:انبار مواد تاریخ نیاز:28/3/72ردیف شرحمقدارملاحظات1ماده الف45کیلوکد 42-11 نام و امضاء متقاضی:نسخه اول:واحد تدارکات نام و امضاء تایید کننده: نام و امضاء متقاضی:نسخه اول:واحد تدارکات نام و امضاء تایید کننده: نام و امضاء متقاضی:نسخه اول:واحد تدارکات نام و امضاء تایید کننده: نام و امضاء متقاضی:نسخه اول:واحد تدارکات نام و امضاء تایید کننده:نمونه فرم در خواست خرید کالانسخه دوم : انبار
اسلاید 14: شرکت سفارش گیرنده در صورت صحت اطلاعات مندرج در فرم نسبت به ارسال مواد مورد سفارش برای شرکت سفارش دهنده و صدور صورتحساب اقدام می کند. انبارشرکت پس از دریافت نسخه ای از فرم سفارش مواد آن را با برگ درخواست خرید مربوطه تطابق داده و درخواست خرید را در پرونده در خواست های در دست اقدام قرار می دهد و در ضمن نسبت به باز کردن فضای فیزیکی لازم برای جا ی دادن مواد مربوطه اقدام می کند.
اسلاید 15: واجد تحویلداری شرکت نیز به هنگام وصول مواد،اطلاعات مندرج در فرم سفارش را با مواد ارسال شدهتوسط فروشنده مطابقبت می دهد.حسابداری شرکت نیز اطلاعات مندرج در صورتحساب فروشنده را با ااطلاعات فرم سفارش مواد مربوطه و برگ رسید انبار (که بعدا درباره آنتوضیح داده می شود)تطبیق می دهد.
اسلاید 16: به:شرکت زمرد تحویل گیرنده:شرکت آلفاخیابان صفایی شماره 272 انبار موادبه:شرکت زمرد تحویل گیرنده:شرکت آلفاخیابان صفایی شماره 272 انبار موادبه:شرکت زمرد تحویل گیرنده:شرکت آلفاخیابان صفایی شماره 272 انبار موادبه:شرکت زمرد تحویل گیرنده:شرکت آلفاخیابان صفایی شماره 272 انبار موادبه:شرکت زمرد تحویل گیرنده:شرکت آلفاخیابان صفایی شماره 272 انبار موادبه:شرکت زمرد تحویل گیرنده:شرکت آلفاخیابان صفایی شماره 272 انبار موادتاریخ سفارش:تاریخ سفارش:مهلت ارسال:مهلت ارسال:شرایط حمل:باکامیون+بیمهشرایط حمل:باکامیون+بیمهردیف شرحمقدارواحدبهای هر واحدجمع بها1ماده الف45کیلو1004500نسخه 1 :فروشنده نام و امضای مسئول دایره خرید:نسخه 1 :فروشنده نام و امضای مسئول دایره خرید:نسخه 1 :فروشنده نام و امضای مسئول دایره خرید:نسخه 1 :فروشنده نام و امضای مسئول دایره خرید:نسخه 1 :فروشنده نام و امضای مسئول دایره خرید:نسخه 1 :فروشنده نام و امضای مسئول دایره خرید:« نمونه فرم سفارش مواد»
اسلاید 17: شرکت آلفا شماره :179234تهران خیابان وفایی شماره 170برگ سفارش مواد
اسلاید 18: فرم رسید انبار (رسید کالا)هنگامی که کالای مورد سفارش توسط فروشنده مربوطه ارسال می شود واحد تحویل کالا مسئول باز کردن بسته بندی های مربوطه و تحویل گرفتن مواد مورد درخواست و صدور فرم رسید انبار است .در این هنگام باید دقت شود که نوع کالا و شرایط فیزیکی حاکم بر آن مطابق با سفارش شرکت است و در صورت تطابق شرایط ، نسبت به تحویل کالا و صدور فرم رسید کالا اقدام می شود .
اسلاید 19: در هر حال باید توجه شود که اگر تحویل گیرنده اولیه مواد در خواستی کسی غیر ازکارکنان انبار(و در مثال ما واحد تحویل )باشد . باید کپی سفارش مواد که تعوسط دایره خرید برای وی ارسال می سود فاقد رقم مقدار فیزیکی کالا باشد و تحویل گیرنده فقط مسئول بررسی سلامت کالا،تطابق آن با نوع مواد در خواستی و نهایتاشمارش آن باشد و مقادیر شمارش شده رادر فرم تحویل مواد یا رسید انبار درج کند. این روش امکان برقراری کنترل بیشتر بر تطابق واقعی مقادیر مواد در خواستی و مواد تحویل گرفته شده را فراهم می آوردو در مواردی که واقعی مقادیر درخواستی و مواد تحویل گرفته شده گرفته شده را فراهم می آورد
اسلاید 20: مواردی که تشخیص سلامت مواددر یافتی یا تطابق آن با شرایطمواد سفارش شده شرکت امری تخصصی و خارج از توانایی پرسنل تحویل مواد باشد . کارکنان آزمایشگاه شرکت نسبت به بررسی صحت شرایط حاکم بر مواددر یافتی اقدام و نتیجه آزمایش خود را به واحد (تدارکات)ارسال می کنند.اگر چه فرم رسید انبار (یا تحویل کالا) در شرکتهای مختلف اشکال متفاوتی دارد اما در هر حال باید حاوی اطلاعات اساسی زیر باشد:
اسلاید 21: شماره مسلسل از پیش چاپ شدهنام فروشنده (ارسال کننده)موادتاریخ دریافت موادشماره درخواست خرید ،شماره فاکتور فروشنده (در صورت امکان)شماره وسیله نقلیه حمل کننده و نوع آننام و امضای تحویل گیرندهشرح کالا و مقدار واصله ،مقدار پذیرفته شده و مقدار مرجوعیشرح دلایل مرجوع نمودن بخشی از کالای دریافتی (در موارد لزوم)
اسلاید 22: شرکت آلفا شماره :1893رسید کالا در انبارنام و امضاءتحویل گیرنده: نام و امضای مسئول انبار:ارسال کننده:شرکت زمرد تاریخ رسید:24/3/72 شماره فاکتور:10470ارسال کننده:شرکت زمرد تاریخ رسید:24/3/72 شماره فاکتور:10470ارسال کننده:شرکت زمرد تاریخ رسید:24/3/72 شماره فاکتور:10470ارسال کننده:شرکت زمرد تاریخ رسید:24/3/72 شماره فاکتور:10470ارسال کننده:شرکت زمرد تاریخ رسید:24/3/72 شماره فاکتور:10470ارسال کننده:شرکت زمرد تاریخ رسید:24/3/72 شماره فاکتور:10470ارسال کننده:شرکت زمرد تاریخ رسید:24/3/72 شماره فاکتور:10470شماره درخواست کالا:10473شماره درخواست کالا:10473وسیله حمل:کامیون شماره :تهران 15/24372وسیله حمل:کامیون شماره :تهران 15/24372وسیله حمل:کامیون شماره :تهران 15/24372تحویل دهنده:حمید خشروتحویل دهنده:حمید خشروردیفشرحمقدار واصلهمقدار قبول شدهمقدار مرجوعیمقدار مرجوعیملاحظات1ماده الف45ک45ک__نسخه 1:دایره خرید(تدارکات)نسخه 1:دایره خرید(تدارکات)نسخه 1:دایره خرید(تدارکات)نسخه 1:دایره خرید(تدارکات)نسخه 1:دایره خرید(تدارکات)نسخه 1:دایره خرید(تدارکات)نسخه 1:دایره خرید(تدارکات)«فرم رسید انبار»
اسلاید 23: فرم رسید انبار را بسته به کامل بودن سیستم اطلاعاتی شرکت می توان در تعداد نسخ متفاوت تهیه کردممکن است این فرم در چهار نسخه تهیه شود . نسخه اول آن برای دایره خرید ارسال می شود و سه نسخه بعدی مربوط به واحد حسابداری(از طریق دایره خرید)،انبار و بخش تحویل کالاست.دایره خرید پس از دریافت فرم رسید کالا نسبت به تطابق آن با اطلاعات مندرج در سفارش مربوطه اقدام مکی کند و از طرف دیگر آنرا با فاکتور صورتحسابمشتری نیز تطبیق می دهد . ابنار نیز براساس اطلاعات مندرج در فرم رسید کالا،نسبت به ثبت مقدار آن در کارت موجودی مواد مربوطه اقدام می کند .
اسلاید 24: واحد حسابداری نیزدر صورت تایید فرم رسید کالا توسط دایره خرید نسبت به پرداخت وجه صورتحساب یا بستانکار کردن حساب فروشنده در دفاتر شزکت اقدام می کند . انجام ثبتهای مربوطه در دفاتر شرکت در قسمت های بعدی این فصل توضیح داده می شود.
اسلاید 25: گفتار 2 :نحوه ثبت خرید مواد در دفاترهدف:انتظار می رود پس از مطالعه این گفتار بتوانید:1- نحوه ثبت عملیات مربوط به خرید مواد را در دو سیستم اداری و دائمی مشخص کنید.2- با در اختیار داشتن اطلاعات لازم در مورد خرید مواد ،در سیستم ادواری و سیستم دائمی ثبت های لازم را انجام دهید. بسته به این که ثبت ها ی ادواری یا دائمی موجودی کالا را بخواهیم بکار بریم نوع ثبت متفاوت خواهد بود . در مواردی که نظام اطلاعاتی بهای تمام شده ما دائمی است ،اجزای آن و از جمله حساب مواد نیز به صورت دائمی نگهداری می شود ،اما در هر حال نحوه ثبت در دو نظام ادواری و دائمی به شکل زیر است :
اسلاید 26: در نظام ادواری موجودی کالا :خرید مواد_ (بدهکار) بستانکاران(یا وجه نقد)-(بستانکار)در نظام دائمی موجودی کالا:موجودی مواد-(بدهکار) بستانتکاران(یا وجه نقد)-(بستانکار)
اسلاید 27: گفتار 3:کارت موجودی انبارهدف: انتظار می رود پس از مطالعه این گفتار بتوانید:1-مورد کاربرد کاردکس انبار را مشخص کنید.2- اطلاعاتی را که ازیک کاردکس انبار استخراج می شود،مشخص کنید.
اسلاید 28: موجودی هر یک از انواع مواد و کالاها در انبار شرکت همواره در کارت های مخصوص نگهداری اطلاعات موجودی کالا موسوم به «کاردکس انبار» نشان داده می شود . دریافت مقادیر جدیدی از یک کالا در این کارت ها ثبت و سبب افزایش مقدار موجودی کالای مذبور می شودو طبعا ثبت خروج این کالاها از انبار نیز در کارت های مذبور موجودی را به اندازه مواد صادرشده برای خط تولید،کاهش می دهد
اسلاید 29: . کنترل تطابق مقادیر موجودی مندرج در این کارتها و موجودی واقعی که از طریق شمارش کالاها به دست می آید ،امکان جلوگیری از وقوع هر گونه بی نظمی یا مفقود شدن کالاها را فراهم می آورد و اطلاعات لازم را در اختیار مسئولین ذیربط قرار می دهد اگر چه در برخی موارد کارت موجودی فیزیکی کالاها شامل ستونهایی برای درج بهای تمام شده اقلام مواد نیز هست اما بهتر است اطلاعات مربوط به بهای تمام شده انواع مواد و کالاها در اختیار کارکنان انبار شرکت قرار نگیردو این قبیل اطلاعات در واحد حسابداری شرکت نگهداری شود .
اسلاید 30: در هر حال علیر غم برخی تفاوت های جزئی که در شکل کارت موجودی انبار ممکن است وجود داشته باشد ،این کارت باید حداقل حاوی اطلاعات زیر باشد:نام و شرح مادهشماره یاکد شناسایی آن حد سفارش مواد (یعنی مقداری از موجودی مواد که وقتی موجودی به آن سطحرسید باید سفارش مجدد صادر شود.)
اسلاید 31: مقدار سفارش مجدد(یعنی در انجام سفارش مجدد به هنگامی که سطح موجودی کالای معینی به حد سفارش می رسد ،چه مقدار باید سفارش داده شود .
اسلاید 32: . در تعیین مقدار سفارش عوامل متعددی در گیر است و از طریق روشهای کلی و مدل های مختلف می توان این مقدار را تعیین کرد . با توجه به نیاز خط تولید و هزینه های مرتبط با انبار داری و انجام سفارش هر کالا مدل های ساده ای نظیر مدل «با صرفه ترین مقدار سفارش»(یا EOQ) وجود دارد که می تواند به مدیریت صحیح موجودی ها کمک کند و از درگیر شدن وجوه نقد شرکت در موجودیهای اضافی و یا فقدان موجودی به هنگام نیاز خط تولید جلو گیری کند.
اسلاید 33: مقادیر وارده به انبار یا صادره از انبار و تاریخ ورود یا خروجموجودی کالادر هر زمان
اسلاید 34: کارت موجودی کالانام و شرح کالا:ماده الف حد سفارش:370 کیلوشماره کالا:42-11 مقدار سفارش مجدد:45 کیلوکارت موجودی کالانام و شرح کالا:ماده الف حد سفارش:370 کیلوشماره کالا:42-11 مقدار سفارش مجدد:45 کیلوکارت موجودی کالانام و شرح کالا:ماده الف حد سفارش:370 کیلوشماره کالا:42-11 مقدار سفارش مجدد:45 کیلوکارت موجودی کالانام و شرح کالا:ماده الف حد سفارش:370 کیلوشماره کالا:42-11 مقدار سفارش مجدد:45 کیلوکارت موجودی کالانام و شرح کالا:ماده الف حد سفارش:370 کیلوشماره کالا:42-11 مقدار سفارش مجدد:45 کیلوتاریخشرح/عطفواردهصادرهموجودی1/1/137216/1/137229/1/7214/2/7225/3/72مانده اول دورهدرخواست شماره 7201درخواست شماره7214درخواست شماره7231رسید کالا189345304050480450410360405«کارت موجودی انبار»
اسلاید 35: گفتار 4:صدور مواد از انبار (برای کارگاه یا خط تولید)هدف :انتظار پس از مطالعه این گفتار بتوانید:1- مورد کاربرد فرم درخواست مواد از انبار را مشخص کنید 2- اطلاعاتی را که از یثک فرم درخواست استخراج می شود ،مشخص کنید.
اسلاید 36: در اغلب موارد شرکت ها برای برقراری کنترل دقیقتر بر نظام اطلاعاتی موجودی مواد و مقادیر فیزیکی موجودی ها و نحوه مصرف مواد و صدور آن از انبار ،خروج مواد از انبار را منوط به درخواست قسمت های متقاضی مواد می دانند . در چنین حالتی هر یک ازبخش های تولیدی شرکت که نیازمند مواد خاصی برای تولیدات خود می باشند با تکمیل کردن سند دیگری به نام «فرم در خواست مواد »و تحویل آن به انبار ،مواد مورد نیاز را دریافت می کند .
اسلاید 37: شکل این فرم در شرکت های مختلف فرق دارد اما در هر حال حاوی اقلام اطلاعاتی زیر است: نام واحد درخواست کننده و تاریخ درخواستنام و مقدار و کد شناسایی مواد مورد نیاز
اسلاید 38: فرم درخواست مواد یک فرم چاپ شده با شماره گذاری مسلسل است و مکان لازم برای وارد کردن اطلاعا ت ريالی توسط واحد حسابدارینیز در آن پیش بینی می شود.انبار دار شرکت مسئول نگهداری صحیخ و صدور مواد در صورت در خواست قیمت هاست . در برگ ،در خواست مواد مشخص می شود که در خواست کنندهخ مواد کیست . بدین ترتیب می توان بهای تمام شده مواد صادره از انبار را به حساب واحد یا دپارتمان درخواست کننده مواد و یا حساب سفارش مربوطه (درهزینه یابی سفارشات که در فصول آینده توضیح داده خواهد شد)منظور کرد
اسلاید 39: شرکت آلفا شماره:7201برگ درخواست مواددرخواست کننده:خط 2 تولید تاریخ:16/1/71برگ درخواست مواددرخواست کننده:خط 2 تولید تاریخ:16/1/71برگ درخواست مواددرخواست کننده:خط 2 تولید تاریخ:16/1/71برگ درخواست مواددرخواست کننده:خط 2 تولید تاریخ:16/1/71برگ درخواست مواددرخواست کننده:خط 2 تولید تاریخ:16/1/71برگ درخواست مواددرخواست کننده:خط 2 تولید تاریخ:16/1/71ردیفشرحکد کالامقداربهای هر واحدجمع بها1َماده الف42-1130کیلونام و امضای درخواست کننده،نام و امضای مقام مجاز نسخه 1:انبار نام تحویل گیرنده و امضاءنام و امضای درخواست کننده،نام و امضای مقام مجاز نسخه 1:انبار نام تحویل گیرنده و امضاءنام و امضای درخواست کننده،نام و امضای مقام مجاز نسخه 1:انبار نام تحویل گیرنده و امضاءنام و امضای درخواست کننده،نام و امضای مقام مجاز نسخه 1:انبار نام تحویل گیرنده و امضاءنام و امضای درخواست کننده،نام و امضای مقام مجاز نسخه 1:انبار نام تحویل گیرنده و امضاءنام و امضای درخواست کننده،نام و امضای مقام مجاز نسخه 1:انبار نام تحویل گیرنده و امضاء«نمونه فرم درخواست مواد و نسخه های آن»
اسلاید 40: گفتار 5:نظام دائمی بهای تمام شده موادهدف:انتظار می رود پس از مطالعه این گفتار بتوانید:عللضرورت کاربرد نظام دائمی را در تعیین بهای تمام شده،توضیح دهید.بهایی که در فرم درخواست مواد به عنوان جمع بهای مواد درج می شود ،همان رقمی است که به عنوان بهای تمام شده مواد مصرفی باید به حسابهای تولید کالا منظور شود
اسلاید 41: اگر چه این رقم حاصلضرب مقدار کالای مصرفی (به شرح مندرج در بر گ درخواست )در بهای تمام شده هر واحد مواد است اما نکته مهم در اینجاست که رقم بهای تمام شده یک واحد ار مواد مصرفی را چگونه باید تعیین کرد؟این سئوال را نمی توان به راحتی پاسخ گفت . بخصوص در دوره هایی که بدلیل وجود تورم یا رکورد قیمتها دائما در نوسان است و در طول یک سال مالی مواد مشخصی به دفعات و به قیمتهای گوناگون خریداری می شود
اسلاید 42: ،واقعابهای تمام شده یک واحد کالای مصرف شده چقدر خواهد بود؟ به همین سئوال سئوال دیگری را هم می توان اضافه کرد و آن اینکه بهای تمام شده مواد باقیمانده در انتهای دوره را چگونه باید تعیین کرد ؟آیا به هنگام صدور مواد از انبار باید مقدار مواد صادره را در بهای هر واحد آ؛ن کالا در ابتدای دوره ضرب کرد ؟و برای موجودیهای آخر دوره نیزآخرین قیمت را ملاک عمل قرار داد؟
اسلاید 43: امروزه اکثر موسسات تولیدی بزرگ برای آنکه دائما به اطلاعات مربوط به بهای تمام شده تولید ات و موجودیهای مختلف خود دسترسی داشته باشند از نظامی دائمی بهای تمام شده استفاده می کنند اگر چه تا بیش از ظهور ریز کامپیوترها و رواچ استفاده از آنها در موسسات و شرکتها استفاده از نظام دائمی بهای تمام شده با مشکلاتی همراه بود و غالبابدلیل هزینه های زیاد نگهداری سیستم،از آن پرهیز می شد .
اسلاید 44: . اما رواج استفاده از کامپیوتر ها ی کوچک و پرقدرت در موسسات حتی به شرکت های کو.چک امکان داده است تا اطلاعات بهای تمام شده مواد و انواع موجودیها و تولیدات خود را به صورت دائمی نگهداری کنند و تصمیم گیری های مطمئن تری داشته باشند.
اسلاید 45: گفتار 6 :روش ثبت مواد در دفاترهدف:انتظار می رود پس از مطالعه این گفتاربتوانید :روش ثبت مواد را در دفاتر ثبت طبق الگوی نظام دائمی موسسات تولیدی توضیح دهید.در نظام دائمی بهای تمام شده مواد ،خرید مواد در حسابی تحت عنوان «موجودی مواد»ثبت می شود. اگر در ابتدای دوره موجودی مواد اولیه در انبار وجود داشته باشد بهای تمام شده این موجودیها نیز در همان حساب قرار می گیرد.
اسلاید 46: هر گاه موادی برای استفاده در تولید از انبار صادر شود ،صدور مواد نیز به همین حساب منظور و بهای تمام شده مواد صادره در بستانکار این حساب درج می شود ،در مقابل این رقم بستانکار در حساب موجودی مواد،حسابی دیگر باید بدهکار شود ،این حساب «کار در جریان ساخت»است.در نتیجه بهای تمام شده مواد صادره از انبار به محض خروج از انبار به حساب تولیدات شرکت منظور می شود و در واقع اطلاعات بهای تمام شده تولید را به روز می رساند .
اسلاید 47: در همان حال حساب موجودی مواد نیز اطلاعاتش به روز می شودو در هر زمان مانده این حساب نشان دهنده بهای تمام شده مواد موجود در انبارشرکت است. بنابر این به خلاف نظام ادواری بهای تمام شده که بهای تمام شده کالای صادره از انبار به صورت غیر مستقیم و در پایان هر دوره مالی محاسبه می شود ،در نظام دائمی هم بهای تمام شده مواد صادره از انبار و هم بهای تمام شده مواد موجود در انتهای دوره ،مستقیماومستمراتعیین می شود.
اسلاید 48: به هنگام استفاده از نظام بهای تمام شده دائمی معمولاسالی یک بار اقدام به شمارش و تعیین مقدار فیزیکی موجودیها می شود . این کار صرفابرای اطمینان از فقدان هرگونه اشتباه احتمالی یا کسب اطلاعاتی در مورد ضایع شدن یااز دست رفتن مواد در اثر نگهداری آن در انبار انجام می شود. در صورتی که بهای تمام شده مواد در انبار با مانده حساب موجودی مواد برابر نباشد باید رقم موجودی مواد در دفاتر اصلاح شود به نحوی که رقم واقعی بهای تمام شده موجودیها را نشان دهد.
اسلاید 49: گفتار 7 :روشهای تعیین بهای تمام شده موادهدف:انتظار می رود پس از مطالعه این گفتار بتوانید :1- تاثیر نوسان قیمت مواد را دذ تعیین بهای تمام شده در نظام دائمی توضیح دهید. 2- روشهای تعیین بهای تمام شده را در نظام دائمی مشخص کنید و هر یک را توضیح دهید.
اسلاید 50: مشکل اصلی در بکار گیری نظام دائمی بهای تمام شده تعیین بهای تمام شده مواد صادره از انبار است که در ظول سال به دفعات انجام می شود. هر بار که موادی از انبار خارج می شود باید بهای تمام شده آن محاسبه و از حساب موجودی مواد خارج شود . این رقم به حساب بهای تمام شده تولیدات شرکت منظور می شود
اسلاید 51: . محاسبه بهای تمام شده مواد صادره از انبار بخصوص در مواردی که به دلیل شرایط اقتصادی قیمتها در نوسان دائمی است و مواد در طول سال به دفعات خریداری می شود ،تعیین بهای تمام شده مواد صادره از انبار نیاز به استفاده از روشهایی دارد که به رایج ترین آنها اشاره دارد:
اسلاید 52: روش شناسایی ویژه: فرض اساسی دراین روش این است که هرقلم ازموادصادره ازانباربه لحاظ بهای تمام شده آن قابل شناسایی وپی گیری است .یعنی اگرازیک قلم خاص ازانواع موادمورداستفاده مقداری در انبارموجودباشدوهریک ازواحدهای آنبهای تمام شده خاص خود راداشته باشد این رقم برای ما قابل شناسایی است وهمان رادرتعیین بهای تمام شده مواد صادره یا موجودیهای انتهای دوره به کار می بریم .یعنی رقم بهای تمام شده هر موجودی عبارت است از حاصل جمع بهای تمام شده معیین تک تک واحدهای آن که از انبار صادر شده یادرانبارموجوداست.
اسلاید 53: مثال – فرض کنید : اطلاعات مربوط به خرید ومصرف نوع خاصی ازمواددرشرکت آلفا به شرح جدول شماره1.6 باشد.با فرض اینکه 30 واحد ازاین مواد درتاریخ ششم فروردین ماه (ازمحل خریدهای پنجم فروردین ) ازانبارصادرشده باشد و60 واحد مواد صادره در تاریخ بیستم فروردین ازمحل خرید های نهم فروردین (40 واحد) وموجودی ابتدای دوره (20واچد) بوده باشد .
اسلاید 54: محاسبات مربوط به تعیین بهای تمام شده موادصادره از انبار درتاریخ ها ی ششم وبیستم فروردین ماه و همچنین تعیین بهای تمام شده موجودی این ماده در پایان فروردین رامی توان در جدول شماره 602 به صورت خلاصه مشاهده کرد.
اسلاید 55: جدول شماره 6.1 مواد خریداری ومصرف شده موجودی 1/1/7 - 1000 - 20 5/1 50 1100 - 70 6/1 - - 30 40 9/1 40 1200 - 80 15/1 20 1300 - 100 20/1 - - 60 40 28/1 10 1500 - 50شرح تاریخ خرید/واحد بهای هر واحد مصرف/واحد مانده/واحدجمع 140واحد 90
اسلاید 56: جدول شماره 6.2 بهای تمام شده مواد مصرف شده و موجود درانتهای دوره – روش شناسایی ویژه شرح تاریخ مقدار تاریخ مقدار مقدار خرید خرید مصرف مصرف موجودبهای واحدبهای تمام شده مواد مصرفیبهای تمام شده مواد موجودموجودی 1/1 - 20/1 20 - 5/1 50 6/1 30 20 9 /1 40 20/1 40 - 15 /1 20 - - 20 28 /1 10 - - 10 1000 11001200 13001500200003300048000---0-22000-0-2600015000جمع 140 واحد 90 واحد 50 واحد*منظور مقدار مصرف از محل این خریدیا موجودی اول دوره است.101000ریال63000ریال
اسلاید 57: به جدول شماره 6.2 نگاه کنید جمع مواد آماده مصرف در فروردین ماه 140 واحد بوده که 90 واحد آن در تاریخ های ششم و بیستم فروردین به مصرف رسیده است .محاسبات جدول به آسانی به شما نشان می دهد بهای تمام شده مواد مصرفی جمعا 101000ريال بوده است که از این مبلغ 33000ريال بهای تمام شده مواد صاده در ششم فروردین ماه است (یعنی 30 واحد * 1100ريالهر واحد) و 68000ريالمربوط به بهای تمام شده مواد مصرفی در بیستم فروردین ماه است (یعنی 20 واحد *1000ريال هر واحد به علاوه 40 واحد *1200ريال هر واحد)
اسلاید 58: موجودی انتهاتی فروردین ماه نیز جمعا 50 واحد است که از محل خرید های پنجم فروردین (20 واحد هر واحد 1100ريال)و پانزدهم فروردین (20 واحد از قرار هر واحد 1300ريال)و بیست و هشتم فروردین (10 واحد از قرار هر واحد 1500ريال)است . بهای تمام شده مواد موجود در انتهای فروردین حاصل جمع بهای تمام شده این سه مورد مشخص است که در ستون آخر جدول 6.2 حاصل محاسبات آن نشان داده شده است . از حاصل جمع سه رقم بهای تمام شده ،مبلغ 63000ريال یعنی بهای تمام شده موجودی ماده مورد نظر در انبار به دست آمده است.
اسلاید 59: روش شناسایی ویژه اگر چه دقیق و مطلوب به نظر می رسد اما در اکثرموارد ،بخصوص برای موسساتی که با صد ها نوع ماده اولیه سرو کار داارند ،به هیچ وجه عملی نیست (اگر چه استفاده وسیع از کامپوتر ها می تواند تا اندازه ای استفاده از این روش را میسر سازد )روش شناسایی ویژه معمولادر مورد آندستهاز اقلام موجودی به کار می رود که تعدادشان اندک ولی بهای تمام شده شان بالاست و در زمره کالاهای گران قیمت جا دارند.
اسلاید 60: موسساتی که با طیف وسیعی از انواع اقلام مواد اولیه سرو کار دارند باید از روش های دیگری که امکان دستیابی به اطلاعات بهای تمام شده از طریق آنها ساده تر است ،استفاده کنند . روش میانگین بهای تمام شده یکی از این زوش های ساده است .
اسلاید 61: 2-روش میانگین بهای تمام شده:در مواردی که مواد اولیه مورد استفاده در جریان تولید انواعشان زیاد است اما هر نوع از مواد در عین اینکه مصرف زیادی دارد ،تمام واحد های آن مشابه هستند و عملا فرقی با یکدیگر ندارند،روش میانگین بهای تمام شده می تواند کمک زیادی به تعیین بهای تمام شده مواد مصرفی و موجود بنماید . فرض کنید در یک مخزن گازوئیل با اضافه کردن مقادیر جدیدی از این ماده همه مواد با یکدیگر مخلوط می شوند و عملا فرقی میان واحد های مختلف گازوئیل در این مخزن نمی توان قائل شد . روش میانگین ساده (حسابی)روش میانگین موزون
اسلاید 62: روش میانگین ساده- با استفاده از اطلاعات موجود در جدول 6.1 می توان بهای تمام شده مواد مصرفی و مواد موجود درانتهای دوره را محاسبه کرد . برای تعیین بهای تمام شده مواد مصرفی کافی است مقدار آن را در میانگین بهای تمام شده هر واحد ضرب کنیم . در جدول شماره 6.3 نتایج حاصل از بکارگیری روش میانگین ساده درنظام دائمی بهای تمام شده نشان داده شده است .
اسلاید 63: در نظام ادواری بهای تمام شده به هنگام استفاده از روش میانگین ساده باید تا پایان یک دوره مالی برای تعیین بهای تمام شده متوسط هر واحد از کالا صبر کرد . اما در نظام دائمی بهای تمام شده ،این معطلی عملا نظام بهای تمام شده را از انتفاع ساقط می کند و بر همین اساس پس از هر بار خرید کالا (که در طول سال به دفعات متعدد صورت می گیرد )بایدمیانگین تازه ای محاسبه شود و درتعیین بهای تمام شده کالای مصرفی مورداستفاده قرار گیرد
اسلاید 64: به همین علت و با توجه به اینکه در طول یک دوره مالی میانگین های متعددی به صورت پی در پی برای بهای تمام شده محاسبه می شود به این روش در نظام دائمی بهای تمام شده (( روش میانگین ساده متحرک )) می گویند . به جدول 6.3 ومحاسبات انجام شده در آن نگاه کنید . براساس اطلاعات موجود در این جدول بها ی تمام شده کالای خارج شده از انبار ( مصرف شده در جریان تولید ) طی فروردین ماه100500 ریال و بهای تمام شده موجودی انتهای دوره 61000 ریال است و حاصل جمع این دو رقم که علی القاعده باید نشانگر بهای تمام شده مواد اماده مصرف باشد 161500 ریال است
اسلاید 65: در حالیکه بهای تمام شده واقعی مواد خریداری شده و آماده مصرف طبق اطلاعات مندرجدر همین جدول 164000 ريال بوده است .این تفاوت 2500 ریالی ناشی از خطایی است که در این روش وجود دارد . این خطا به خاطر اهمیت ندادن به مقادیر خریداری شده در هر نو بت خرید مواد اولیه است . در این روش بدون توجه به مقادیر مواد صرفا بهای تمام شده نوبت های مختاف خرید با یکدیگر جمع وتقسیم برتعداد دفعات می شود.
اسلاید 66: روش میانگین موزون متحرک - در صورتی که اهمیت (وزن) مربوط به مقادیر خریداری شده مواد در نوبت های مختلف نیز در محاسبات دخالت داده می شود انگاه به جای میانگین ساده متحرک با میانگین موزون متحرک بهای تمام شده مواد سرو کار خواهیم داشت .
اسلاید 67: جدول 6.4 نشان می دهد که در این روش چگونه مقادیر خرید اهمیت می یابد و درنتیجه مجموع بهای تمام شده مواد مصرف شده ( یعنی رقم 102.258 ريال)و بهای تمام شده مواد موجود در انتهای دوره ( یعنی رقم 61745 ريال) درست مساوی بهای تمام شده واقعی مواد اماده مصرف یعنی مساوی 164000 ريال است .
اسلاید 68: بنابراین در روش میانگین موزون متحرک از خطای اندازه گیری به صورتی که در روش میانگین ساده وجود داشت خبری نیست . میانگین ساده را فقط درمواردی به کار می بریم که در هر دفعه خرید مقداری مساوی دیگر مواد خریداری شود .
اسلاید 69: 3- روش اولین صادره از اولین وارده(FIFO) : : اگر چه جز د ربرخی از صنایع ، گردش فیزیکی کالاها در انبار از نظام خاصی پیروی نمی کند و همیشه چنین نیست که کالاهایی که زودتر وارد انبار میشوند ، زودتر از بقیه هم مصرف شوند ، اما برای تسهیل محاسبات بهای تمام شده ( و همجنین موجودیهای انتهای یک دوره مالی ) می توان فرض کرد که گردش فیزیکی مواد از این قانون تبعیت می کند که مواد به همان ترتیب که وارد انبار می شود در صف انتظار برای مصرف معطل می ماند و به همین ترتیب ورود به انبار ، مصرف می شود .
اسلاید 70: چنین گردشی عملا و به طور واقعی در اکثر موارد وجود خارجی ندارد ( به استثنای برخی از صنایع نظیر مواد غذایی و فاسد شدنی ) وفقط فرض را بر وجود آن می گذاریم . جدول 6.5 نشان دهنده محاسبات لازم برای تعیین بهای تمام شده مواد مصرفی یا طی دوره و مواد موجود در انتهای آن دوره است .
اسلاید 71: - روش اولین صادره از آخرین وارده (LIFO) : این روش نیز تنها مبتنی بر فرض گردش فیزیکی کالا ها به صورتی است که همواره مواد مصرفی ازآخرین خریدهای موجود مصرف می شود وآن موادی که دیرتر از بقیه خریداری شده اند زودتر از بقیه مصرف می شوند . فرض اولین صادره از آخرین وارده صرفا برای انجام محاسبات بهای تمام شده است و ضرورتی ندارد که واقعا کالا های موجود در انبار چنین گردشی داشته باشند .
اسلاید 72: در شرایط تورمی و وجود روند صعودی قیمتها ، تعیین بهای تمام شده بر اساس فرض LIFO سبب افزایش بهای تمام شده کالا ی فروش رفته نسبت به سایر روش های تعیین بهای تمام شده و در نتیجه کمتر نشان دادن سود خواهد شد . جدول 6.6 محاسبات مربوط به استفاده از این روش را در مورد مثال قبلی نشان می دهد .
اسلاید 73: گفتار 8 : مقایسه روش های تعیین بهای تمام شده موجودی مواد هدف : انتظار می رود پس از مطالعه این گفتار بتوانید : روش های تعیین بهای تمام شده در نظام دائمی را مقایسه و تفاوت آ نها را مشخص کنید .بسته به اینکه جه روشی را برای تعیین بهای تمام شده موجودی مواد و مواد مصرفی برگزینیم ، نحوه تقسیم بهای تمام شده مواد آماده مصرف بین بهای تمام شده مواد مصرف شده و بهای تمام شده موجودی انتهای دوره تغییر می کند .
اسلاید 74: جدول 6.7 نتیجه مقایسه میان نحوه تسهیم مزبور درروشهای مختلف را نشان می دهد . از مقایسه ارقام این جدول می توان نتیجه گرفت بیشترین حاشیه سود نا ویزه ازاعمال ((اولین صادره از اولین وارده )) بدست می آیددر حالیکه کمترین حاشیه سود راروش(( اولین صادره از آ خرین وارده )) نشان می دهد .البته توجه داشته باشید که وقوع این امر به دلیل صعود دائمی قیمت مواد مورد استفاده طی دوره مورد نظر (یعنی وجود تورم ) بوده است . در این شرایط تورمی ، بهای تمام شده موجودی انتهای دوره در روش (( اولین صادره از آ خرین وارده )) کمتر از بقیه و در روش ((اولین صادره از اولین وارده )) بیشتر از بقیه روش ها است
اسلاید 75: از آنجا که بر اساس اصل ثبات رویه ، شرکتهامی توانند بدون دلایل منطقی نسبت به تغییر روش خود در ارزیابی موجودیها از سالی به سال دیگر اقدام کنند .استفاده از نتایج حاصل از تغییر روش به قصد گمراه کردن استفاده کنندگان از اطلاعات مالی غالبا امکان پذیر نیست و در یک روند طولانی مدت نتیجه نهایی حاصل از دو روش در مجموع یکسان است . در واقع ملاک انتخاب روش ، کمک آن روش به کسب اطلاعات نسبتادقیق تر مدیریت از بهای تمام شده محصولات است.
اسلاید 76: جدول شماره 6.7 مقایسه روشها ی تعیین بهای تمام شده مواد مصرفی وموجود شرح شناسایی ویژه میانگین موزون FIFO LIFO بهای تمام شده مواد مصرف شده 101000ريال 102300ريال 99000ريال 107000ريالبهای تمام شده موجودی انتهای دوره 63000 61700 65000 57000 جمع 164000 164000 164000 164000
اسلاید 77: نحوه تاثیر گذاری روشهای مختلف بر سود نا ویژه : فروش xريال بهای تمام شده کالای فروش رفته موجودی ابتدای دوره A + تولید طی دوره B _موجودی انتهای دوره C
اسلاید 78: - : نحوه ثبت صدورمواد اولیه از انبار هدف : انتظار می رود پس از مطالعه این گفتار بتوانید : نحوه صدور مواد از انبار را در نظام دائمی تعیین بهای تمام شده مشخص کنید و با در دست داشتن اطلاعات لازم عمل ثبت را انجام دهید . مشکل اصلی در نظام دائمی ،تعیین بهای تمام شده از انبار در هر نوبت صدور مواد از انبار است
اسلاید 79: .پس از تعیین بهای تمام شده مواد صادره از انبار ( بر اساس روش انتخابی یک موسسه ) حساب (( موجودی مواد )) به اندازه این بهای تمام شده ، بستا نکار و حساب سفارش یا دپارتمان تولیدی مربوطه ، بدهکار می شود یعنی : 6/1/72 کار در جریان ساخت 32.142 موجودی مواد اولیه 32.142 ثبت مصرف مواد در 6/1/72 با فرض روش میانگین موزون متحرک ( جدول 4-6 )
نقد و بررسی ها
هیچ نظری برای این پاورپوینت نوشته نشده است.