حسابداری نفت و گاز

صفحه 1:
بسم الله الرحمن الرحيم 4 حسابداری نفت و گاز استاد : آقای دکتر باغانی آرائه دهنده : غلامرضا زنگنه 

صفحه 2:
مقدمه | از دیدگاه نظری. حسابداری و گزارشگری مالی در صنعت نفت و گاز نمایانگر وضعيتى است كه نشان مى دهد : ‎٠.‏ ‏. دو روش مطرح در حسابدارى نفت و كاز عبارتند از: ۱-بهای تمام شده کامل( 051 االا؟) ۲-کوششهای موفق(6۲۲0۲۲5 الا55ععع او ) 

صفحه 3:
روش بهای تمام شده کامل: #تمامی مخارج اکتشاف صرفنظر از کشف یا مي ‎oe‏ . * منطق زير بناى اين روش ماهيت احتمالى فعاليت هاى اكتشافى است. # تمامى مخارج فعاليت هاى اكتشاف را مى توان در بهاى تمام شده جاههاى موفق منظور کرد. روش کوششهای موفق: #تنها مخارج اکتشافی که منتج به کشف چاههای قابل استخراج شده است سرمایه ای محسوب می شود . # سایر مخارج اکتشاف که منتج به نتیجه ای نشده است بلادرنگ به هزینه منظور می گردد . اکشف ذخایر نفت و گاز سرمایه ای محسوب 

صفحه 4:
بررسی آثر روشهای بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق بر صورتهای مالی در مثالی می توان اثر بکارگیری این دو روش 4 صورتهای مالی شرکتهای جدیدالتاسیس شان داد. سس شركت آلفا سه سال قبل پا ‎eee‏ ‏رن موفقیت آن ۲۵ درصد بوده است. کریته استهلاک منایع طبیعی معادل ۲۰ درصد مانده اول دیره اموال نفتی و هزینه استهلاک سایر داراییها به میزان ۱۰ درصد مانده اول دوره آنها. هزینه تولید نيز مساوی ۸ درصد درآمد فروش است. در سال جاری ۰ ۰ بشکه نفت از قرار هر بشکه ۳۲ هزار ریال فروخته شده است. چهار چاه اکتشافی نيز با هزینه متوسط هر یک ۵۲۵ میلیون ریال حفر شده که تتها حفر يك جاه با موفقیت همراه بوده است. برحسب بکارگیری هر دو روش ترازنامه اول سال.صورت سود و زیان و ترازنامه آخر سال شده است. 

صفحه 5:
ترازنامه شرکت آلفا در اول سال بهای تعام شده کامل کوششهای موفق (ارقام به ميليون ريال) (ارقام به ميليوم ريال) دارایا دارایهای جاری ‎Ae Ae‏ مول نفتی ۳ ‎vw‏ ‎a gs‏ جمع داریا ‎a‏ ۳ بدهیها و حقوق صاحبان سهام بدهیهای جاری ۶ ‎Fe‏ ‏بدهیهای بلندمدت ‎Your pees‏ سهام عادی ‎fees tee‏ سودلزيان)انباشته ‎Yoke‏ مد 3 ۶۶۸ 

صفحه 6:
صورت سود و زیان شرکت آلفا برای سال جاری بهای تمام شده کامل کوششهای موفق (ارقام به میلیون ریال) (ارقام به میلیون ریال) درآمد فروش(۱۰۰۰۰۰بشکه از قرر ‎a ye: We‏ هر بشکه ۳۲هزار ریال) هزینه ها: #هزينه هاى توليد. ‎var ver‏ هزینه استهلاک منابع طبیعی ‎ovr a‏ «هزینه استهلاک ساير ریب ‎we ve‏ هزینه های اکتداف _ ممه ‎rive ۱۳۳‏ #سود خالض 02 ‎ve‏ #هزينه توليد >( 1۸ ۳۲۰۰۶ ) #هزينه اس منايع طبيعى :روش ب.ت.كامل 2۹۷۶( ۶/۲۰ ۴۸۸۰ ) روش کوششهای موفق ۲۴۴ #هزینه اس سایر داراییها ط ۱۰/* ۱۰۰۰) #هزینه اکتشاف:درروش کوششهای موفق ۳ چاه به نتیجه نرسیده اند = ‎YOST‏ #باتوجه به سود خالص: تفاوت در دو روش 2۸۴۳ ۱۸۶۸-۱۰۲۵ ۰ 2/۵۴ ۱۱۸۶۸ ۱۰۲۵ ‎G)‏ 0۰ 

صفحه 7:
ترازنامه شرکت آلفا در آخر سال بهای تعام شده کامل کوششهای موفق (رقام به میلیون ریال) (ارقام به ميليوم ريال داراييها |= وهای تماق ‎vero vero‏ اموالنفتی ‎per‏ ۱۵ ساير داراييها ۹ مجنع دراب ۸۳۹ ‎Tate‏ ‏بدهیها و حقوق صاحبان سهام قیاق ای ‎nm‏ ‏بدهیهای پلندمدت اهام شويع ۲ ‎rer ecslilghepoquel‏ ردم ۸۳۹ ۳۸۴۶ ‎arg Le‏ به جمع کل داراییه: بالغ بر ۳۸۳۶-۴۵۰۳- ۸۳۴۹ بین دو روش تفاوت وجود دارد. معادل 2/۴۶ ۱۸۳۴۹ ‎YATE‏ مسمدلزیان)انباشته: روش ب.ت,کامل ۳۹۴۸- ۰۱۸۶۸ ۲۰۸۰ ۰ روش کوششهای موفق (۵۵۵) - ۰۱۰۲۵ (۱۵۸۰) نت ‎Je FOr‏ ۵۵۵ - ۲۰۰۰-۲۰۰۰ +۳۹۴۸ ۰ ۱۴۴۵۱۵۹۴۸۲۴ 

صفحه 8:
تفاوت های مفهومی بین روش بهای تمام شده کامل و روش کوششهای موفق تفاوت اصلی. ° ۰ اندازه مرکز هزینه ای است که برای تصمیم گیریهای مربوط به تلقی مخارج اکتشافی به عنوان دارایی یا به عنوان هزینه مورد استفاده قرار می گیرد. در بکارگیری روش بهای تمام شده کامل .بزرگترین مرکز هزینه می تواند یک کشور و یا حتی یک قاره باشد. در روش کوششهای موفق .کوچکترین مرکز هزینه ممکن می تواند یک ملک یا یک میدان نفتی باشد. بکارگیری هر دو روش در ن به نتایج حسابداری یکسانی منتج al 4 © 

صفحه 9:
تفاوت های مفهومی بین روش بهای تمام شده کامل و روش کوششهای موفق #در شرکت های بزرگ و با سابقه در صنعت نقلك و كاز روش كوششهاى موفق بكار كرفته می شود. = #در شرکتهای کوچکتر و کم سابقه روش بهای تمام شده کامل مرجح محسوب می گردد. #زیرا در شرکت های بزرگ اثر هموار سازی سود در روش بهای تمام شده کامل ۰ در مقایسه با شرکت های کوچک قابل توجه نمی باشد. اظهار نظر 8 ۳۸۵5 : «هیچیک از روشهای کوششهای موفق و بهای تمام شده کامل در زمان کشف منابع. معیارو نشانه موفقیت محسوب نمی شود . در هر دو روش موفقیت(شناخت درآمد)در زمان فروش شناسایی می گردد.بنابراین می توان گفت که بکار گیری هر دو روش گزارش موا تاخیر می اندازد و یا مبهم می کند و اين نتیجه حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تا و پیروی از مفهوم تحقق درآمد می باشد» را به 

صفحه 10:
تاريخجه تدوين استاندارد های مربوط به حسابداری نفت و كاز #اولین مطالعه تحقیقات حسابداری در باره حسابداری نفت و گاز تحت عنوان 11 ۸۵۳57۶ +درسال ۱۹۶۹ میلادی انتشار یافت. 9 ‎ee ee 2‏ ۳ نهاد کلی نبکارگیری روش کوششهای موفق به جای روش بهای تمام شده کامل. ‎ ‏درسال ۱۹۷۲ میلادی. کمیسیون اوراق بهادار آمریکا اعلام کرد: شرکتهایی که روش کوششهای موفق را بکار نمی گیرند ملزم به افشای سود خالص در صورتهای مالی خود در صورت بکارگیری این روش- ‏در سال ۱۹۷۷ .تشکیلات ۳/۸5 با انتشار استاندارد شماره ٩۱.روش‏ بهای ‏تمام شده کامل را حذف و بکارگیری روش کوششهای موفق را الزامی کرد. ‏در سال ۱۹۷۹ ۰ به موجب استاندارد شماره ۰۲۵ ۳۵58 در مقابل فشارهای سیاسی, ‏انم به استفاده از روش کوششهای موفق را لغو کرد. ‎Ch»‏ 

صفحه 11:
تحقبقات مشاهده ای انجام شده درباره حسابداری نفت و گاز ات انجام شده به در خواست ‎FASB‏ تحقیق اول: مصاحبه با تعدادی از اشخاصی که تصمیمات سرمایه گذاری و اعطای اعتبار را اتخاذ می نتیجه :که بکارگیری روشهای بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق تاثیری بر تصمیم گیریهای آنان نداشته است. یی دوم توسط کارشناسان ۳/۸5 انجام شد. ارزیابی همبستگی بکار گیری روش بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق با دو روش ‎wees‏ مالیتی مربوط به اختلاف های زمان بندی. نك ‎tale gi gs oe (Se‏ را نشان ناد 

صفحه 12:
تحقیقات مشاهده ای انجام شده درباره حسابداری نفت و گاز تحقیق سوم: 9 ارزيابى تاثير وادار كردن برخى از شركت ها بهجایگزینی روش بهای تمام شده کامل با روش کوششهای موفق بر توان آنان برای جذب سرمایه. نتیجه‌نتایج این تحقیق,تفاوت با اهمیتی را بین دو روش مزبور نشان نداد . تحقیق چهارم: احبه تلفتی با ۲۷ نفر از دریافت نظر اين مدیران در شرکت: یران ارشد شرکت های نفتی نسبتا کوچک و متوسط پیرامون تاثیر بکارگیری روش کوششهای موفق بر توان جذب سرمایه نتیجه: هیچیک از مدیران مصاحبه شونده .تاثیر منفی بکارگیری روش کوششهای موفق را در جذب سرمایه باور نداشتند 

صفحه 13:
تحقیقات مشاهده ای انجام شده درباره حسابداری نفت و گاز #سایر تحقیقات مشاهده ای انجام شده۳ ۰ #در برخی از تحقیقات نشان داده شده است که حذف روش بهای تمام شده کامل تاثیری بر نتایج اقتصادی و یا قیمت و بازده سهام شرکت هایی که اين روش را بکار گرفته اند نداشتة است #در برخى از تحقيقات ديكر تاثير منفى حذف روش بهاى تمام شده كامل بر قيمت سهام شرکت های مربوط مشاهده شده است. #در تحقیقات دیگری مشاهده شده است که شرکت هایی که اهرم مالی بالابی دارند روش بهای تمام شده کامل را ترجیح می دهند. 

صفحه 14:
ارتباط 19 :۳/۸5 با مبانی نظری اه ‎es oe aes‏ ا ل ا ‎Bi‏ ‎SFAS#19‏ اه سس سس سس سس #قابل مقایسه بودن اطلاعات مربوط به واحد های انتفاعی.می تواند برای تصمیم گیریهای استفاده کنندگان مفیدتر واقع شود. بدین ترتیب.به منظور افزایش فایده اطلاعات در تصمیم گیری هاءشرکتهای فعال در صنعت نفت و گاز باید روشهای یکسانی را بکارگیرند. #دو ویژگی کلی مطرح شده در بیانیه شماره دو مبانی نظری : قابلیت اعتماد مربوط بودن تاثیر عمده ای بر تدوین 5۳۵5319 داشته است. 

صفحه 15:
ارتباط ‎٩۳۸۵519‏ با مبانی نظری نکته اصلی روش حسابداری ارزش اکتشاف : وي ‎e‏ ‏#نفت و گاز هنگام کشف شدن بر مبنای ارزش برآوردی آن ثبت شود #ارزش اکتشاف به عنوان درآمد حاصل از فعالیت های اکتشافی و همچنین به عنوان موجودی برای فعالیت های تولیدی آتی ثبت می گردد. #هنگامی که ذخایر به فروش می رسد .موجودی به حساب سود و زیان منظور می شود. 8 دلیل عدم پذیرش روش حسابداری ارزش اکتشاف توسط 

صفحه 16:
ارتباط 19 5185# با مبانى نظری #فرایند اندازه گیری شامل برآورد: با ار ۳ مبلغ و زمانبندی مخارج توسعه ذخایر زمانبندی تولید ذخایر مخارج تولید مالیا بر درامد قیمت های فروش فاكتور تنزيل بنابراين انتخاب محدود به دو روش بهاى تمام شده كامل و كوششهاى موفق كرديد. در اين انتخاب نيز روش كوششهاى موفق كه منتج به ارائه اطلاعات مربوط تر مى شود 

صفحه 17:
عوامل سیاسی #دیدگاه بسیاری از عوامل دولتی در کشور ‎gh‏ ‎e‏ پذیرفتن روش کوششهای موفق و حذف روش بهای تمام شده کامل برخلاف سیاست های کلی دولت و موجب کاهش توان رقابت شرکت های نفتی و کم شدن فعالیت های اکتشافی و توسعه ذخایر نفت و گاز می شود. :۰ «دیدگاه اعضای افع ملی در صورت محدود کردن تنوع روشهای پذیرفته شده و تدوین استاندارد هایی که شفافیت واقعیتهای اقتصادی را مخدوش نسازد بهتر حفظ خواهد شد. استاندارد شماره ۲۵ که بکارگیری الزامی روش کوششهای موفق را لنو کرد رو نمونه ای از تاثیر عوامل سیاسی بر تدوین استانداردهای حسابداری در آمریکاست 

صفحه 18:
حسابداری شناخت ذخایر #سه دلیل اصلی کمیسیون اوراق بهادار آمریکا برای توصیه روش حسابداری شناخت ذخایر: ۰ © (.حسابدارى مبتنى بر بهای تمام شده تاریخی نمی تواند اطلاعات کافی را درباره وضعیت مالی و نتایج عملیات تولید کنندگان نفت و گاز فراهم و ارائه کند. لا.در كنار صورت های مالی اساسی لازم است اطلاعات اضافی ارائه شود تا بتوان وضعیت مالی و نتایج عملیات یک شرکت فعال در صنعت نفت و گاز را ارزیابی و با سایر شرکت های این ‎BS aula oe‏ ۳.برای امکان پذیر ساختن ارائه اطلاعت مفید برای تصمیم گیری ها روش حسابداری مبتنی بر ارزشیابی ذخایر نفت و گاز مورد نیاز است. Gia NB 

صفحه 19:
حسابداری ستاحت دحایر #روش ارزشيابى مورد نظر كميسيون اوراق ببهادارآمريكا: . 1 راو زمان ا اقتصادی باری ۲ بر آورد درآمد فروش آتی با استفاده از بر آورد بند یک بالا و قیمت های جاری نفت وگاز که تنها برای افزایش قیمت های قراردادی تعدیل شود. ۳ برآورد سود خالص با استفاده از برآورد بند ۲ بالاو کسر مخارج توسعه و تولید ذخایر آثبات شده بر اساس میزان مخارج جاری. ‎F‏ تعیین ارزش فعلی سود خالص سالهای آینده با تدزیل برآورد بند سه بالا بر مبنای ‎WN AS ‎ 

صفحه 20:
لاح دحا #انتقاد وارده بر اين روش: مربوط بودن جنين اطلاعاتى توسط دست اندركاران صنعت نفت و گاز مورد سوال قرار كرفت وا ۳ 7 e ۲ ۰ 3 ١.ارزش‏ متعارف اموال نفت و گاز شرکت های مربوط را در بر نمی گرفت. ۲ به جای کل ذخایر تنها ذخایر اثبات شده مد نظر قرار می گیرد که موجب لحاظ نشدن مقادیر معتنابهی از ذخایر می شود. ۳ تغییرات آتی قیمت های نفت و گاز و مخارج توسعه و تولید مد نظر قرار نمی گرفت. ۴ تنزیل نرخ ۸۱۰ کاملا اختیاری بود. #در تحقیقات متعدد درباره این روش: افزایش نسبی مربوط بودن اطلاعات در مقابل از دست رفتن ویگی قابلیت اعتماد اطلاعات به شکلی قابل ملاحظه توجیه پذیر نیست .در نتیجه»کمیسیون اوراق بهادار آمریکا تصمیم گرفت که ارائه چنین اطلاعاتی را در صورت های مالی اساسی الزامی نکند. ‎BD‏ ‎Coy‏ 

صفحه 21:
وضعیت جاری در حسابداری نفت و گاز سرانجام در سال ۱۹۸۲ اقدام به انتشار استاندارد شماره ۶۹ ۳۸5۴ تحت عنوان «افشا درباره فعاليتهاي تولید نفت و گاز» کرد. . دلايل اهميت استاندارد شماره 29 : اولاء اين استاندارد در مورد شركت هايى كه سهام آنها در بورس معامله نمى شود و يافعاليت هاى توليد نفت وكاز آنان قابل توجه نيست لازم الاجرا نمى باشد. (فزونى مخارج تهيه اطلاعات بر منافع» ثانيا . استاندارد مورد بحث معرف توسعه اى ديكر در مفهوم #زارشكرى مالى مى باشد. زيرا اطلاعات مالى را اضافه بر صورت هاى مالى اساسى و يادداشت هاى همراه الزامی می کند. ۳ ery 

صفحه 22:
وضعیت جاری در حسابداری نفت و گاز موارد افشای خواسته شده در استاندار 3 آشماره ۶۹: ‎.٠‏ ‎.١‏ مقادير ذخاير اثبات شده نفت و كاز. ‏۲ مخارجی که در ارتباط با فعالیت های تولید نفت و گازسرمایه ای محسوب شده اند. ‏۳ مخارج انجام شده برای تحصیل اموال نفت و گازهکتشاف و فعالیت های ‏۴ نتایج عملیات برای فعالیت های تولید نفت و گاز. ‏۵ معیار گردش وجوه نقد آتی تنزیل شده مرتبط با ذخایر اثبات شده نفت و كاز با احتساب نرخ تنزیل ۱۰ درصد. ‎G2> ‏وت 

صفحه 23:
وضعیت جاری در حسابداری نفت و گاز نحوه محاسبه معیارگردش وجوه نقد آتى تنزيل شده : ‎٠.‏ <یرآورد جریان وجوه نقد آتی از محل ذخایر اثبات شده بر مبناى ارزشهاى جارى ‎See‏ ‏-برآوردمخارج آتی توسعه و تولید برمبنای ارزشهای جاری 3 -مالیات بر درآمد مرتبط با جریان ورود وجه نقد بر مبنای نرخ های جاری ‎alee hg‏ بدست آمده بالا بر اساس نرخ ۱۰ درصد. سرانجام در سال ۱۹۸۶ مجددا کمیسیون بورس اوراق بهادارآمریکا حذف روش بهای تمام شده کامل را توصیه کرد . دلایل ارائه شده 19 ‎٩۳/5:‏ مربوط به یکنواختی روشها و تکرار مطالب بود. اما دلیل اصلی اين تغیبر موضع,عوامل سیاسی بوده است. 

بسم اهّلل الرحمن الرحیم ‏ حسابداری نفت و گاز استاد :آقای دکتر باغانی ارائه دهنده : غالمرضا زنگنه مقدمه ا از دیدگاه نظری ،حسابداری و گزارشگری مالی در صنعت نفت و گاز نمایانگر وضعیتی است که نشان می دهد : ‏ اطالعات تهیه شده از طریق مدل بهای تمام شده تاریخی در مقایسه با ارزشهای جاری غالبا برای تصمیم گیرندگان از سودمندی کمتری برخوردار .است دو روش مطرح در حسابداری نفت و گاز عبارتند از: -1بهای تمام شده کامل( ) full cost -2کوششهای موفق() successful efforts 2 مقدمه روش بهای تمام شده کامل: *تمامی مخارج اکتشاف صرفنظر از کشف یا عدم کشف ذخایر نفت و گاز سرمایه ای محسوب می گردد . * منطق زیر بنای این روش ماهیت احتمالی فعالیت های اکتشافی است. * تمامی مخارج فعالیت های اکتشاف را می توان در بهای تمام شده چاههای موفق منظور کرد. روش کوششهای موفق: * تنها مخارج اکتشافی که منتج به کشف چاههای قابل استخراج شده است سرمایه ای محسوب می شود . * سایر مخارج اکتشاف که منتج به نتیجه ای نشده است بالدرنگ به هزینه منظور می گردد . ‏ 3 تفاوت اصلی این دو روش نحوه ی برخورد با هزینه های اکتشافی است که .منتج به کشف ذخایر نفت و گاز نمی شود بررسی اثر روشهای بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق بر صورتهای مالی در مثالی می توان اثر بکارگیری این دو روش را بر صورتهای مالی شرکتهای جدیدالتاسیس نشان داد. شرکت آلفا سه سال قبل تاسیس شده و در هر سال چهار چاه اکتشافی حفر کرده که میزان موفقیت آن 25درصد بوده است. هزینه استهالک منابع طبیعی معادل 20درصد مانده اول دوره اموال نفتی و هزینه استهالک سایر داراییها به میزان 10درصد مانده اول دوره آنها. هزینه تولید نیز مساوی 8درصد درآمد فروش است. در سال جاری 100000،بشکه نفت از قرار هر بشکه 32هزار ریال فروخته شده است. چهار چاه اکتشافی نیز با هزینه متوسط هر یک 525میلیون ریال حفر شده که تنها حفر یک چاه با موفقیت همراه بوده است. برحسب بکارگیری هر دو روش ترازنامه اول سال،صورت سود و زیان و ترازنامه آخر سال ارائه شده است. ‏ 4 ترازنامه شرکت آلفا در اول سال بهای تمام شده کامل (ارقام به میلیون ریال) داراییها ‏ کوششهای موفق (ارقام به میلیوم ریال) 800 داراییهای جاری 800 اموال نفتی 4880 1220 سایر داراییها 1000 1000 جمع داراییها 6680 3020 بدهیها و حقوق صاحبان سهام 5 بدهیهای جاری 600 600 بدهیهای بلندمدت 2000 2000 سهام عادی 2000 2000 سود(زیان)انباشته 2080 ()1580 6680 3020 صورت سود و زیان شرکت آلفا برای سال جاری بهای تمام شده کامل (ارقام به میلیون ریال) درآمد فروش(100000بشکه از قرار هر بشکه 32هزار ریال) ‏ 3200 کوششهای موفق (ارقام به میلیون ریال) 3200 هزینه ها: *هزینه های تولید 256 هزینه استهالک منابع طبیعی *976 *244 *هزینه استهالک سایر داراییها 100 100 هزینه های اکتشاف _ *1575 1332 2175 1868 1025 *سود خالص 256 *هزینه تولید =( ) 3200* %8 *هزینه اس منابع طبیعی :روش ب.ت.کامل ، ) 4880 *%20 ( =976روش کوششهای موفق ) 1220*%20 ( =244 *هزینه اس سایر داراییها =( ) 1000 *%10 *هزینه اکتشاف:درروش کوششهای موفق 3چاه به نتیجه نرسیده اند =()525*3 *باتوجه به سود خالص :تفاوت در دو روش 1025 /1868 =%54 ، 1868 -1025 =843 6 ترازنامه شرکت آلفا در آخر سال بهای تمام شده کامل کوششهای موفق (ارقام به میلیون ریال) (ارقام به میلیوم ریال) ‏ داراییها 1445 داراییهای جاری 1445 اموال نفتی 6004 1501 سایر داراییها 900 900 *جمع داراییها 8349 3846 بدهیها و حقوق صاحبان سهام بدهیهای جاری 401 600 بدهیهای بلندمدت 2000 2000 سهام عادی 2000 2000 *سود(زیان)انباشته 3948 ()555 8349 3846 *با توجه به جمع کل داراییها :بالغ بر 8349 -3846 =4503بین دو روش تفاوت وجود دارد. معادل . 3846 / 8349 =%46 *سود(زیان)انباشته :روش ب.ت.کامل ، 2080 +1868 =3948روش کوششهای موفق ()1580( +1025 = ) 555 * 7با توجه به ح/ص/س1445 / 5948 =%24 ، )3948 + 2000( - )2000 - 555 (= 4503 : تفاوت های مفهومی بین روش بهای تمام شده کامل و روش کوششهای موفق تفاوت اصلی: ‏ اندازه مرکز هزینه ای است که برای تصمیم گیریهای مربوط به تلقی مخارج اکتشافی به عنوان دارایی یا به عنوان هزینه مورد استفاده قرار می گیرد. در بکارگیری روش بهای تمام شده کامل ،بزرگترین مرکز هزینه می تواند یک کشور و یا حتی یک قاره باشد. در روش کوششهای موفق ،کوچکترین مرکز هزینه ممکن می تواند یک ملک یا یک میدان نفتی باشد. بکارگیری هر دو روش در نهایت به نتایج حسابداری یکسانی منتج می شود ،زیرا در هر دو حالت: 8 مخارج انجام شده = ذخایر کشف شده تفاوت های مفهومی بین روش بهای تمام شده کامل و روش کوششهای موفق *در شرکت های بزرگ و با سابقه در صنعت نفت و گاز روش کوششهای موفق بکار گرفته می شود. *در شرکتهای کوچکتر و کم سابقه روش بهای تمام شده کامل مرجح محسوب می گردد. *زیرا در شرکت های بزرگ اثر هموار سازی سود در روش بهای تمام شده کامل ،در مقایسه با شرکت های کوچک ،قابل توجه نمی باشد. اظهار نظر: FASB «هیچیک از روشهای کوششهای موفق و بهای تمام شده کامل در زمان کشف منابع ،معیارو نشانه موفقیت محسوب نمی شود .در هر دو روش موفقیت(شناخت درآمد)در زمان فروش شناسایی می گردد.بنابراین می توان گفت که بکار گیری هر دو روش گزارش موفقیت را به تاخیر می اندازد و یا مبهم می کند و این نتیجه حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی و پیروی از مفهوم تحقق درآمد می باشد» . ‏ 9 تاریخچه تدوین استاندارد های مربوط به حسابداری نفت و گاز *اولین مطالعه تحقیقات حسابداری در باره حسابداری نفت و گاز تحت عنوان ARS#11 ،درسال 1969میالدی انتشار یافت. پیشنهاد کلی :بکارگیری روش کوششهای موفق به جای روش بهای تمام شده کامل. ‏ درسال 1972میالدی ،کمیسیون اوراق بهادار آمریکا اعالم کرد: شرکتهایی که روش کوششهای موفق را بکار نمی گیرند ملزم به افشای سود خالص در صورتهای مالی خود در صورت بکارگیری این روش. در سال ، 1977تشکیالت FASBبا انتشار استاندارد شماره ،19روش بهای تمام شده کامل را حذف و بکارگیری روش کوششهای موفق را الزامی کرد. در سال ، 1979به موجب استاندارد شماره FASB ،25در مقابل فشارهای سیاسی، الزام به استفاده از روش کوششهای موفق را لغو کرد. 1 تحقیقات مشاهده ای انجام شده درباره حسابداری نفت و گاز *تحقیقات انجام شده به در خواست FASB ‏ تحقیق اول: مصاحبه با تعدادی از اشخاصی که تصمیمات سرمایه گذاری و اعطای اعتبار را اتخاذ می کنند. نتیجه :که بکارگیری روشهای بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق تاثیری بر تصمیم گیریهای آنان نداشته است. تحقیق دوم: توسط کارشناسان FASBانجام شد. ارزیابی همبستگی بکار گیری روش بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق با دو روش تخصیص مالیاتی مربوط به اختالف های زمان بندی. نتیجه :هیچگونه همبستگی بین دو دسته روش های مذکور را نشان نداد. 11 تحقیقات مشاهده ای انجام شده درباره حسابداری نفت و گاز تحقیق سوم: ارزیابی تاثیر وادار کردن برخی از شرکت ها به جایگزینی روش بهای تمام شده کامل با روش کوششهای موفق بر توان آنان برای جذب سرمایه. نتیجه:نتایج این تحقیق،تفاوت با اهمیتی را بین دو روش مزبور نشان نداد . تحقیق چهارم: مصاحبه تلفنی با 27نفر از مدیران ارشد شرکت های نفتی نسبتا کوچک و متوسط پیرامون دریافت نظر این مدیران درباره تاثیر بکارگیری روش کوششهای موفق بر توان جذب سرمایه شرکت. نتیجه :هیچیک از مدیران مصاحبه شونده ،تاثیر منفی بکارگیری روش کوششهای موفق را در جذب سرمایه باور نداشتند. ‏ 12 بطور کلی زمینه برای حذف روش بهای تمام شده کامل در.SFAS#19فراهم شد تحقیقات مشاهده ای انجام شده درباره حسابداری نفت و گاز *سایر تحقیقات مشاهده ای انجام شده ‏ *در برخی از تحقیقات نشان داده شده است که حذف روش بهای تمام شده کامل تاثیری بر نتایج اقتصادی و یا قیمت و بازده سهام شرکت هایی که این روش را بکار گرفته اند نداشته است . *در برخی از تحقیقات دیگر ،تاثیر منفی حذف روش بهای تمام شده کامل بر قیمت سهام شرکت های مربوط مشاهده شده است. *در تحقیقات دیگری مشاهده شده است که شرکت هایی که اهرم مالی باالیی دارند روش بهای تمام شده کامل را ترجیح می دهند. در کل انگیزه اصلی ترجیح روش بهای تمام شده کامل بر روش .کوششهای موفق ،تاثیر بکارگیری روش اول بر افزایش سود است 1 3 ارتباط SFAS#19با مبانی نظری * ضابطه کلی مبانی نظری ،یعنی فایده در تصمیم گیری ،هدف اصلی از تدوین و انتشار ‏SFAS#19 * قابل مقایسه بودن اطالعات مربوط به واحد های انتفاعی،می تواند برای تصمیم گیریهای استفاده کنندگان مفیدتر واقع شود. بدین ترتیب،به منظور افزایش فایده اطالعات در تصمیم گیری ها،شرکتهای فعال در صنعت نفت و گاز باید روشهای یکسانی را بکارگیرند. ‏ *دو ویژگی کلی مطرح شده در بیانیه شماره دو مبانی نظری : قابلیت اعتماد مربوط بودن تاثیر عمده ای بر تدوین SFAS#19داشته است. 1 4 ارتباط SFAS#19با مبانی نظری نکته اصلی روش حسابداری ارزش اکتشاف : ‏ *نفت و گاز هنگام کشف شدن بر مبنای ارزش برآوردی آن ثبت شود . *ارزش اکتشاف به عنوان درآمد حاصل از فعالیت های اکتشافی و همچنین به عنوان موجودی برای فعالیت های تولیدی آتی ثبت می گردد. *هنگامی که ذخایر به فروش می رسد ،موجودی به حساب سود و زیان منظور می شود. ‏FASBدلیل عدم پذیرش روش حسابداری ارزش اکتشاف توسط فقدان قابلیت اعتماد در فرایند اندازه گیری 1 5 ارتباط SFAS#19با مبانی نظری *فرایند اندازه گیری شامل برآورد: مقدار ذخایر مبلغ و زمانبندی مخارج توسعه ذخایر زمانبندی تولید ذخایر مخارج تولید مالیات بر درآمد قیمت های فروش فاکتور تنزیل ‏ بنابراین انتخاب محدود به دو روش بهای تمام شده کامل و کوششهای موفق گردید. در این انتخاب نیز روش کوششهای موفق که منتج به ارائه اطالعات مربوط تر می شود پذیرفته شده است.. 16 عوامل سیاسی *دیدگاه بسیاری از عوامل دولتی در کشور آمریکا: ‏ پذیرفتن روش کوششهای موفق و حذف روش بهای تمام شده کامل برخالف سیاست های کلی دولت و موجب کاهش توان رقابت شرکت های نفتی و کم شدن فعالیت های اکتشافی و توسعه ذخایر نفت و گاز می شود. * FASB:دیدگاه اعضای منافع ملی در صورت محدود کردن تنوع روشهای پذیرفته شده و تدوین استاندارد هایی که شفافیت واقعیتهای اقتصادی را مخدوش نسازد بهتر حفظ خواهد شد. 17 استاندارد شماره 25که بکارگیری الزامی روش کوششهای موفق را لغو کرد نمونه ای از تاثیر عوامل سیاسی بر تدوین استانداردهای حسابداری در آمریکاست. حسابداری شناخت ذخایر *سه دلیل اصلی کمیسیون اوراق بهادار آمریکا برای توصیه روش حسابداری شناخت ذخایر: ‏ .1حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی نمی تواند اطالعات کافی را درباره وضعیت مالی و نتایج عملیات تولید کنندگان نفت و گاز فراهم و ارائه کند . .2در کنار صورت های مالی اساسی الزم است اطالعات اضافی ارائه شود تا بتوان وضعیت مالی و نتایج عملیات یک شرکت فعال در صنعت نفت و گاز را ارزیابی و با سایر شرکت های این صنعت مقایسه کرد. .3برای امکان پذیر ساختن ارائه اطالعت مفید برای تصمیم گیری ها روش حسابداری مبتنی بر ارزشیابی ذخایر نفت و گاز مورد نیاز است. 1 8 حسابداری شناخت ذخایر *روش ارزشیابی مورد نظر کمیسیون اوراق بهادارآمریکا: ‏ .1برآورد زمان بندی تولید آتی ذخایر اثبات شده بر اساس وضعیت اقتصادی جاری. .2بر آورد درآمد فروش آتی با استفاده از بر آورد بند یک باال و قیمت های جاری نفت وگاز که تنها برای افزایش قیمت های قراردادی تعدیل شود. .3برآورد سود خالص با استفاده از برآورد بند 2باالو کسر مخارج توسعه و تولید ذخایر اثبات شده بر اساس میزان مخارج جاری. .4تعیین ارزش فعلی سود خالص سالهای آینده با تنزیل برآورد بند سه باال بر مبنای نرخ . %10 1 حسابداری شناخت ذخایر *انتقاد وارده بر این روش: مربوط بودن چنین اطالعاتی توسط دست اندرکاران صنعت نفت و گاز مورد سوال قرار گرفت زیرا : .1ارزش متعارف اموال نفت و گاز شرکت های مربوط را در بر نمی گرفت. .2به جای کل ذخایر تنها ذخایر اثبات شده مد نظر قرار می گیرد که موجب لحاظ نشدن مقادیر معتنابهی از ذخایر می شود. .3تغییرات آتی قیمت های نفت و گاز و مخارج توسعه و تولید مد نظر قرار نمی گرفت. .4تنزیل نرخ %10کامال اختیاری بود. ‏ *در تحقیقات متعدد درباره این روش: افزایش نسبی مربوط بودن اطالعات در مقابل از دست رفتن ویژگی قابلیت اعتماد اطالعات به شکلی قابل مالحظه توجیه پذیر نیست .در نتیجه،کمیسیون اوراق بهادار آمریکا تصمیم گرفت که ارائه چنین اطالعاتی را در صورت های مالی اساسی الزامی نکند. 2 0 وضعیت جاری در حسابداری نفت و گاز سرانجام در سال 1982اقدام به انتشار استاندارد شماره FASB 69 تحت عنوان «افشا درباره فعالیتهای تولید نفت و گاز» کرد. ‏ دالیل اهمیت استاندارد شماره : 69 اوال ،این استاندارد در مورد شرکت هایی که سهام آنها در بورس معامله نمی شود و یافعالیت های تولید نفت وگاز آنان قابل توجه نیست الزم االجرا نمی باشد. (فزونی مخارج تهیه اطالعات بر منافع) ثانیا ،استاندارد مورد بحث معرف توسعه ای دیگر در مفهوم گزارشگری مالی می باشد. زیرا اطالعات مالی را اضافه بر صورت های مالی اساسی و یادداشت های همراه الزامی می کند. 2 1 وضعیت جاری در حسابداری نفت و گاز ‏ موارد افشای خواسته شده در استاندارد شماره :69 .1مقادیر ذخایر اثبات شده نفت و گاز. .2مخارجی که در ارتباط با فعالیت های تولید نفت و گازسرمایه ای محسوب شده اند. .3مخارج انجام شده برای تحصیل اموال نفت و گاز،اکتشاف و فعالیت های توسعه. .4نتایج عملیات برای فعالیت های تولید نفت و گاز. . 5معیار گردش وجوه نقد آتی تنزیل شده مرتبط با ذخایر اثبات شده نفت و گاز با احتساب نرخ تنزیل 10درصد. 2 2 وضعیت جاری در حسابداری نفت و گاز نحوه محاسبه معیارگردش وجوه نقد آتی تنزیل شده : ‏ ‏برآورد جریان وجوه نقد آتی از محل ذخایر اثبات شده بر مبنای ارزشهای جاری کسر می شود: برآوردمخارج آتی توسعه و تولید برمبنای ارزشهای جاریمالیات بر درآمد مرتبط با جریان ورود وجه نقد بر مبنای نرخ های جاریتنزیل مبلغ بدست آمده باال بر اساس نرخ 10درصد. سرانجام در سال 1986مجددا کمیسیون بورس اوراق بهادارآمریکا حذف روش بهای تمام شده کامل را توصیه کرد . دالیل ارائه شده SFAS#19مربوط به یکنواختی روشها و تکرار مطالب بود. اما دلیل اصلی این تغییر موضع،عوامل سیاسی بوده است. 2 3