حقوق زنان (به زبان ساده)

حقوق زنان (به زبان ساده)

اسلاید 1: اداره آموزش و پرورش استثنایی خراسان رضویحقوق زنان ( به زبان ساده )

اسلاید 2: برگرفته از کتاب حقوق خانواده نوشته اکرم پورنگ نیا وکیل پایه یک دادگستری نجفی ثانی مشاورامور بانوان استثنایی استان خراسان رضوی

اسلاید 3:

اسلاید 4: آشنایی و رعایت تناسب هافرهنگ ریسمانی است که خواسته یا ناخواسته فرد را به جامعه پیوند می دهد . چون قانون نانوشته ای است که ناخودآگاه از آن پیروی نموده و تخطی از آن نیز از منظر اجتماعی جرمی است که مجازات آن را جامعه تدوین می کند . این فرهنگ که عبارت از آداب و رسوم و زبان و مذهب و غیره می باشد و سالیان طولانی از نسل به نسل منتقل گردیده ، در زمان ازدواج نقش اصلی را ایفا می نماید . چنانچه اگر دختر و پسری مدت مدیدی با یکدیگر در ارتباط بوده و شناخت کافی نسبت به یکدیگر داشته باشند و علاقه ای هم فی مابین موجود باشد ، تا زمانی که خانواده ی طرفین مداخله نکرده و اقدام به خواستگاری یا تأیید این رابطه ننمایند ، جامعه این ارتباط را به رسمیت نمی شناسد و یا تا زمانی که در مورد دختر باکره ، پدر اجازه ی ازدواج نداده ، با به عبارتی مقبولیت زوج را تأیید ننماید ، عقدی واقع نخواهد شد ( البته در زمانی که پدر بلا وجه و دلیل از اجازه ی ازدواج سرباز زند ، راهکارهایی موجود است که در جای خود به آ« اشاره و توضیح داده خواهد شد .

اسلاید 5: اولین قدم برای تشکیل خانواده ( کوچکترین نهاد اجتماعی ) آشنایی طرفین است که تجربه نمایانگر آن است که چنانچه اصولی در آن رعایت شود ، ضریب اطمینان را در یک ازدواج پایدار ارتقا می بخشد . از جمله ی این اصول که مجموع آن را هم کفو بودن بیان کرده اند ، رعایت تناسب اقتصادی – فرهنگی و تحصیلی و سنی را می توان نام برد . زیرا چنانچه اختلاف اقتصادی بسیار فاحش باشد ، گرچه در ابتدای آشنایی ممکن است موجب شود که دختر به تصور اینکه بدون آن با هر شرایطی می تواند زندگی کند ، به این وصلت راغب باشد اما به هر حال دختری که در شرایط رفاه کامل به سر برده ، امکان اینکه بدون آن با حداقل هایی که برای خود منظور نموده است ، ادامه ی زندگی دهد ، نادرست است و بالعکس . یا چنانچه دختری دارای تحصیلات عالیه باشد ، و طرف مقابل فاقد آن باشد ، با توجه به اختلاف دیدهگاه ها وفقدان زبان مشترک ، امکان ادامه ی زندگی میسر نمی شود و یا در صورت وجود مصالحی که انگیزه ی ادامه ی آن را ایجاد کند ، نوعی بی علاقگی یا جدایی عاطفی حاصل می شود . یا اگر اختلاف سنی طرفین فاحش باشد ، ( چنانچه در بعضی از روستاها شاهد آن باشیم ) مواجه با زوجی می شویم که یکی از طرفین تجربیات لازک را کسب و آنچه را که در گذر زندگی لازم بوده ، آموخته است ، لکن طرف مقابل در مرحله ی کسب تجربه و آزمودن نادانسته هاست ، این امر موجب می گردد که زوجین در مسایل مشترک ، اختلاف نظر بسیار داشته باشند . علاوه بر عوامل فوق ، می توان به معیارهای بسیاری اشاره نمود که موجبات دوام و بقای یک خانواده را فراهم می نماید . لکن آنچه در فوق اشاره شد ، فاکتورهایی است که تجربه نشان داده که رعایت آن به ادامه ی زندگی زناشویی کمک می نماید .

اسلاید 6: خواستگاری :خواستگاری بیان رسمی تقاضای ازدواج است . همان طور که اشاره شد اگر رابطه ی دختر و پسری مدتی طولانی دوام یافته باشد و خانواده ی طرفین نیز آگاه به این رابطه باشند ، لکن تا زمانی که خواستگاری انجام نگردیده و خانواده ها خود را برای قبول طرف مقابل آماده ننموده باشند ، جامعه این رابطه را به رسمیت نمی شناسد . ماده ی 1034 قانون مدنی که در حاضرحاکم بر روابط خانواده می باشد خواستگاری را به این شرح بیان نموده است : هر زنی را که خالی از مانع نکاح باشد می توان خواستگاری نمود . ماده ی 1035 نیز به این صورت تعیین تکلیف کرده است:وعده ی ازدواج ایجاد علقه ی ازدواج نمی کند اگرچه تمام یا قسمتی ازمهریه که بین طرفین برای موقع ازدواج مقرر گردیده پرداخت شده باشد بنابراین هر یک از زن و مرد مادام که عقد نکاح جاری نشده می تواند از وصلت امتناع کنند و طرف دیگر نمی تواند به هیچ وجه و را مجبور به ازدواج کرده یا از جهت امتناع از وصلت مطالبه ی خسارتی نماید .آنچه در مورد فوق قابل ذکر می باشد این است که خواستگاری ایجاد تعهد نمی نماید و کسانی که به صورت سنتی از طرف خانواده همسرشان را انتخاب می کنند قادرند به خواستگاری دختران زیادی اقدام نمایند بدون اینکه تعهدی در مقابل ایشان داشته و یا اجباری به ازدواج داشته باشند . زیرا :

اسلاید 7: اولاً قانون به صراحت بیان نموده که وعده ی ازدواج ایجاد علاقه ی زوجیت نمی کند ، به این معنی که صرف وعده نمودن ، موجب رابطه ی ازدواج و زناشویی نمی گردد و با بیان درخواست ازدواج به طرف مقابل نمی توان ازدواج را انجام شده تلقی نمود .ثانیاً در ماده مزبور قید شده که حتی اگر مهریه نیز تعیین شده و تمام یا قسمتی از آن نیز پرداخت گردیده باشد ، در این صورت لازم است که خانواده ی دختر آن را مسترد و چنانچه از این امر خودداری نمایند ، طرف مقابل که پسر می باشد می تواند از طریق دادگاه نسبت به باز پس گرفتن و استرداد آن اقدام کند . به هر حال تا زمانی که صیغه ی عقد جاری نشده ، هر یک از طرفین می توانند از این وصلت انصراف حاصل نمایند .ثالثاً هیچ یک از طرفین نمی توانند بدلیل بهم خوردن این رابطه مطالبه ی خسارت نمایند . به این معنا که دختر نمی تواند تحت این عنوان که خواستگاری موجب امیدواری وی به ازدواج گردیده و یا بالعکس پسر با این ادعا که از این امر متضرر شده است اقدامی نماید .

اسلاید 8: موانع نکاح در ماده ی 1034 قانون مدنی چنانچه ملاحظه می شود اشاره شده است به اینکه از زنی می توان خواستگاری نمود که خالی از موانع نکاح باشد . مانع نکاح حالتی است که در آن صورت ازدواج ممنوع است و این منع در زن وجود دارد . حال این سئوال مطرح می شود که چه زنی را می توان خواستگاری کرد ؟ با چه کسانی نمی توان ازدواج کرد ؟اولین مانع برای خواستگاری این است که زنی شوهردار باشد ، اینگونه زنان به هیچ وجه نمی توانند ازدواج کنند ، مگر بعداز طلاق یا فوت همسر خویش و مردی که مرتکب چنین عملی شود اگر عالم به حرمت ( حرام بودن ) عملی باشد که انجام داده و همچنین آگاه باشد که این زن دارای همسر بوده ، علاوه بر اینکه عقد او باطل است ، بر آن زن حرام مؤبد می شود . به عبارت دیگر تا پایان عمر ، حتی پس از طلاق و یا فوت همسر زن نیز نمی تواند با وی ازدواج نماید البته اگر ازدواج با جهل بوده باشد عقد باطل است ولی موجب حرام ابدی نیست . به سخن دیگر ، اگر مردی آگاه نباشد که زن شوهر دارد یا ایم عده او سپری نشده است در این حالت عقد باطل است ولی می توان پس از طلاق و پایان مدت عده ، با آن زن ازدواج کرد .این حکم در موردی نیز جاری است که زن در ایام عده باشد و در این مورد تفاوتی میان عده طلاق و عده ی وفات نمی باشد .

اسلاید 9: عده عبارت از مدتی است که زن پس از طلاق یا وفات همسرش ، نمی تواند ازدواج کند . بنابراین اگر کسی در مدت عده ، در حالی که اگاه باشد زنی در عده وفات یا طلاق است با وی ازدواج نماید ، تا ابد بر او حرام می شود .علاوه بر آن طبق ماده ی 1045 از قانون مدنی با افراد ذیل نمی توان ازدواج نمود :1- پدر و مادر و اجداد و جدات ( پدربزرگ و مادربزرگ و یا پدر پدر بزرگ و مادر مادر بزرگ)2- خواهر و برادر و فرزندان آنها3- عمو ، دای ، عمه و خاله ی خود یا پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگماده ی 1046 از قانون مدنی نیزز در مقام بیان کسانی است که از طریق رضاعی نسبت فامیلی یافته و جزو اقارب محسوب می شوند .قرابت رضاعی به معنای نسبتی است که از طریق شیردهی ایجاد می شود . لکن نسبت و قرابت مزبور دارای شرایطی است که ذیلاً بیان می شود .اولاً : شیری که از رابطه مشروع حاصل شده باشد . شیردهی که از طریق نامشروع باشد موجب قرابت نمی شود .

اسلاید 10: ثانیاً : شیر مستقیماً در مدت لااقل یک شبانه روز یا 15 بار متوالی و بدون اینکه در این میان شیر شخص دیگر یا غذای دیگری صرف شده باشد . طفل نیز کمتر از دو سال تمام داشته باشد . بنابراین اگر شیر بوسیله دیگری نوشیده شده و یا طفل بیشتر از دو سال داشته باشد و یا در فواصل آن غذای دیگری خورده باشد ، موجب قرابت و ممنوعیت نکاح نیست و علاوه بر آن مقدار شیری که طفل مصرف کرده از یک زن با یک شوهر باشد . چنانچه طفل مقداری از شیر زنی دیگر بخورد اگرچه هر دو زن دارای یک شوهر باشند موجب حرمت ازدواج و ایجاد قرابت نمی شود . همین طور اگر زنی به یک دختر و پسر شیر بدهد که شیر حاصل از ازدواج ولی با دو نفر باشد مانع ازدواج دختر و پسر نیست . بدین صورت که زنی با داشتن همسری که از آن مرد باردار یا دارای فرزندی بوده و از شیر حاصله دختری را شید دهد و پس از جدایی از همسر با مرد دیگری ازدواج نموده و فرزند پسری را شیر دهد ، این پسر و دختر به هم محرم نبوده و شیردهی موجب حرمت ایشان نمی شود .ماده ی 1047 ق . م . در مقام بیان حرمت ازدواج کسانی است که از طریق مصاهره یا دامادی دارای قرابت گردیده و ازدواج ایشان حرام است . از جمله ازدواج مرد با مادر و مادربزرگ زن خود اعم از اینکه فامیلی ایشان از نسب باشد یا از طریق شیردهی و یا ازدواج بین مرد و زنی که سابقاً زن پدر یا یکی از اجداد ، یا زن پسر یا یکی از والدین او باشد .

اسلاید 11: یکی از مواردی که قانون گذار بر لطمات و صدمات روانی زن توجه داشته ، در مواد 1048 و 1049 قانون مدنی قید شده است . به این صورت که هیچکس نمی تواند با خواهر زن خود ازدواج نماید حتی با عقد مدت دار . البته پس از طلاق همسر اول خود می تواند با خواهر وی ازدواج نماید که مواردی نیز در جامعه شاهد هستیم . علاوه بر آن اگر کسی قصد ازدواج با خواهرزاده همسر خود را داشته باشد ، لازم است که از همسر خود اجازه دریافت نماید .شرایط ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی ( مواد 1060 و 1061 ) آیین نامه اجرایی زناشویی بانوان ایرانی با اتباع بیگانه غیرایرانی مصوب 4/7/45 هیأت وزیران ، به وزارت کشور اجازه داده است پروانه ی زناشویی بانوان ایرانی با اتباع بیگانه را با شرایط خاص صادر نماید . شرط اول آنکه زن و مرد تقاضانامه ی صدور پپروانه زناشویی موجود را کامل نموده و به کشور متبوع مرد خارجی ارائه کنند . آن کشور نیز ضمن تأیید و بلامانع دانستن ، این ازدواج را در کشور خود به رسمیت بشناسد . در حالت دوم چنانچه تهیه ی این گواهینامه برای مرد امکان پذیر نباشد ، وزارت کشور در صورت رضایت زن پروانه ی زناشویی صادر می کند . سومین شرط این است که اگر مرد غیر مسلمان باشد باید گواهی تقاضای زن علاوه بر مدارک فوق دو مدرک دیگر از مرد غیرایارنی اخذ می شود :

اسلاید 12: 1- گواهی مبنی بر اینکه مجرد است یا متأهل که این گواهی باید به تأیید مرجع رسمی محلی یا مأموران سیاسی و کنسولی کشور متبوع مرد برسد .2- گواهی از مراجع محلی یا کنسولی یا مأموران سیاسی محلی مبنی بر اینکه مرد استطاعت و مکنت لازم برای ازدواج را دارد و نیز تعهدنامه ثبتی مرد خارجی مبنی بر اینکه نفقه زن و فرزند و هرگونه حق دیگری که زن بر ذمه ی وی دارد را در زمان ترک یا طلاق بپردازد . علاوه بر آن حسب تبصره ی مصوب 20/4/49 هیأت وزیران در مواردی که وزارت کشور لازم بداند می تواند از مرد تضمین دریافت نماید که کلیه ی وظایفی را که نسبت به همسر و فرزندان خود دارد از قبیل پرداخت نفقه و خوش رفتاری نمودن و کلیه ی واجبات را بجا می آورد و چنانچه این ازدواج منتهی به طلاق گردید ، هزینه ی مراجعه زن به کشور تأمین نماید .چنانچه زوج و زوجه هر دو دارای ازدواج قبلی باشند لازم است که طلاقنامه یا گواهی فوت همسر اول را ارائه نمایند .اگر زوج دارای مدرک پناهندگی بوده و زوجه دارای شناسنامه ایرانی باشد ، شرایط فوق لحاظ نمی شود زیرا پناهنده با سفارت خود در ارتباط نمی باشد تا دارک لازم از قبیل گواهی تجرد را ارائه نماید ولی از زوجه تعهدی اخذ می شود که استانداری هیچگونه مسئولیتی در قبال عواقب بعدی این ازدواج نخواهد داشت .

اسلاید 13: ماده ی 1060 – مقرر داشته است که ازدواج زن ایرانی با تبعه ی خارجی در مواردی هم که مانع قانونی ندارد ، موکول به اجازه ی مخصوص از طرف دولت است . صرف نظر از بیان شروطی که قانون گذار برای ازدواج زن ایرانی با مرد تبعه خارج مقرر و معین نموده است ، ذکر این نکته ضروری است که چنانچه بدون رعایت شرایط مقرر قانونی ازدواج واقع شود ، از نظر شرع ازدواج صحیح است به شرط این که مرد مسلمان شود . شروط مذکور و تشریفات قانونی به لحاظ حفظ حقوق زوجه می باشد .اجازه ی مخصوص ازدواج مأمورین دولت و غیره ماده ی 1061 قانون مدنی اعلام می دارد که دولت می تواند ازدواج بعضی از مستخدمین ، مأمورین رسمی و محصلین دولتی با زنی که تبعه خارج است را موکول به اجازه ی مخصوص نماید . قانون منع ازدواج کارمندان وزارت خارجه با اتباع بیگانه مصوب 1345 ، ازدواج کارمندان وزارت خارجه با اتباع بیگانه یا کسانیکه قبلاً ، بر اثر ازدواج به تابعیت ایران درآمده اند را ممنوع دانسته و کارمندان متخلف را فاقد صلاحیت خدمت در وزارت خارجه دانسته است . ضمن اینکه از پذیرفتن فردی که دارای همسر تبعه ی بیگانه است در وزارت خارجه جلوگیری نموده و از تاریخ تصویب این قانون اعزام کارمندانی را که همسر آن ها تابعیت خارجی دارند ( از هر طبقه و مقامی ) به مأموریت ثابت کشور سابق همسرشان ممنوع نموده است .

اسلاید 14: ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمانعلاوه بر اینکه ازدواج زن ایرانی با تبعه ی خارجی دارای شرایطی است که قانونگذار تعیین نموده است و توضیح لازم در این خصوص بیان گردید ، ازدواج زن مسلمان نیز طبق ماده ی17 قانون ازدواج ، مصوب 1310 با مرد غیرمسلمان ممنوع می باشد .