خلاصه کتاب برنامه ریزی کاربری اراضی شهری

صفحه 1:
خلاصه کتاب برنامه ریزی کاربری اراضی شهری تألیف: دکتر کرامت الله زيارى استاد دانشگاه تهران 

صفحه 2:
فصل اول تعاریف و مفاهیم» نظریه ها و کلیات برنامه ریزی کاربری اراضی شهری 

صفحه 3:
تعاریف و مفاهیم: برنامه ریزی کاربری زمین, به چگونگی استفاده. توزیع و حفاظت اراضی, اطلاق می شود. ساماندهی مکانی و فضایی فعالیت ها و عملکردهای شهری براساس خواست ها و نیازهای جامعه شهری . هسته اصلی برنامه ریزی شهری است که انواع استفاده از زمین را طبقه بندی و مکان یابی می کند. 

صفحه 4:
برنامه ریزی کاربری زمین شهری بلید چارچوبی را برای طرح کاربری بهینه زمين به وجود آورد. تا اساس طرح کالبدی و تفصیلی هر بخش شهری مشخص شود. براساس این چارچوب باید از استفاده نامناسب زمین جلوگیری شود و اهداف اقتصادی. اجتماعی, مسدوديت عاق فيريكى وسياسح هاف ‎oS tale, lars cay‏ 

صفحه 5:
کاربری اراضی شهری امروزه در نظام های پیشرفته برنامه ریزی جهان, در راستای استفاده بهینه از زمین. به صورت امایش سرزمین و برنامه ریزی فضائی و طرح ریزی کالبد ملی و منطقه ای و محلی تبدیل شده است. 

صفحه 6:
موفقیت در عرصه برنامه ریزی کاربری زمین به عوامل زیر بستگی دارد : لقن وجوه قوانين واسياست :هاى كلان مباسب .در رميته نحوه استفاده أز رمين: ب) استفاده از روش هاى كارآمد در تهيه و اجراى طرح هاى شهرى و برنامه كاربرى زمين. در مجموع برنامه ريزى كاربرى اراضى شهرى عبارتست از: «ساماندهى مكلنى و فضائى فعالیت ها و عملکردهای شهری براساس نیازها و خواست های مردم شهر». 

صفحه 7:
اهداف کاربری زمین ‎-١‏ اهداف محیطی اهداف محیطی را در راستای جلوگیری از تخریب زمین, برقراری ارتباط و پیوند میان شهر و طبیعت. حفظ منلبع پایدار و تجدیدناپذیره حفظ مواریث تاریخی و فرهنگی. توسعه فضاهای سبز و درختی. مکان یابی بهینه خدمات می توان مطرح نمود. 

صفحه 8:
۲- اهداف اجتماعی اهداف اجتماعی کاربری زمین در راستای افزیش تسهیلات و خدمات عمومی. کاهش نابرابری در بهره برداری زمین. بهسازی بافت های تاریخی و قدیمی, تقوبت هویت محله ای» ارتقاء کیفیت کاربری های مسکونی و اوقات فراغت. زیباسازی محیط محلی و ناحیه شهری و لبه شهری مطرح می گردد. ۳- اهداف اقتصادی اهداف اقتصادی کاربری زمین را در راستای جلوگیری از سوداگری زمین. بهره برداری بهینه اقتصادی از ایمنی» تعدیل حقوق مالکیت. بهره گیری از اضافه ارزش زمین در جهت عمومی میتوان برشمرد. 

صفحه 9:
۴- اهداف کالبدی اهداف کالبدی زمین عبارت است از راستای جلوگیری از تداخل کاربری های ناسازگار» حفظ تناسب میان توسعه عمودی و افقی. تشویق به تنوع کاربری هاء تدوین معیار و ضوابط و استانداردهای کاربری. 

صفحه 10:
های کاربری اراضی شهری نظریه نقش اجتماعی زمین زمین از نظر ارزش و نقش اجتماعی در آسایش. امنیت. زندگی بشری تأثیری اساسی دارد. هنری جیرح : (۱۸۱۰-۱۸۹۷) معتقد است محدود کردن مالکیت خصوصی و بهره برداری از اراضی در راستای منافع عمومی مردم در شهرهاست. 

صفحه 11:
اسکات: (۱۸۱۹-۱۸۹۵)» اعتقاد دارد که سیستم برنامه ریزی شهرها و شهرک ها و کاربری زمین باید مبتنی بر حفظ اراضی کشاورزی اطراف شهرها وحومه های شهری باشد و بایستی مصلحت عموم در کاربری ها در نظر گرفته شود. دوور: معتقد است بلید درکاربری های زمین نظارت کامل برقرار باشد. دوور و هوب هوس بر اجرای مقررات خاص برای کاربری های اطراف شهرها به خصوص پارک ها تأکید دارند. بریه اتو واگنر: (۱۸۴۱-۱۹۱۸) شهرساز اتریشی مبتنی بر نظارت بر توسعه و گسترش شهرها قرار داد. از نظر وی اراضی اطراف شهرها بایستی به مالکیت عمومی و تا قیمت اراضی شهری کنترل شده و به سودجویی مالکان نیانجامد. 

صفحه 12:
نظریه نقش اقتصادی زمین بسیاری:اة تظری برذازان معتقنند که زمین یف حنوان بزوتا علي محسوب مین اقوق. از آنجا که ارزش افزوده زمین بسیار بالاتر و سریعتر از سایر کالاهاست. Ail اضافی زمین عامل اساسی تغییر فضاهای شهری است. دیویدهاروی : متعقد است» چون زمین از کارکردهای مختلف مصرفی و مبادلاتی و اقتصادی و فناناپذیر برخوردار است بنابرلین از مطلوبیت ویّه ای برخوردار است. وی نظریه نحوة استفاده از اراضی شهری . نظریه خرد اقتصادی اراضی شهر را ابراز می دارد. 

صفحه 13:
ون » تقد اس چون :مین واسسگن اردسایم ناف هطتندهآقلروری انتت در بهره برداری از آنها حداکثر کارآیی در نظر گرفته شود. بنابراین ضولبط و مقررات خاصی بایستی در نحوه استفاده مطلوب از زمین تدوین گردد. به بیان دیگر دخللت در بازار زمین جهت تأمین منافع همگانی و راهبردهای مناسب کاربری زمین متناسب با راهبردهای محیطی و اجتماعی در طرح های شهری ضروری است. 

صفحه 14:
نقش طبیعی زمین .به جهت نقش زمین در تأمین رفاه و آسایش عمومی وبه عنوان یک ثروت عمومی و از طرف دیگر افزایش جمعیت ضروری است. ضوابط و مقررات ومعیارهایی از آن در راستای منافع عمومی و حفاظت بهینه و در خور پایدار آن در نظر گرفته شود. تخصیص عاقلانه زمین بر اساس نقش زمین از جمله مباحث برنامه ریزی کاربری است. 

صفحه 15:
نظريه نقش كالبدئ » نحوه مديريت خردمندانه فضاست. بسيارى از نظريه يردازان» نقش ارت بر عمران فضا و دكركونى بهينه آن بر اثر كاربرى مناسب مى دانند. جابين : ميان كاربرى زمين در مقياس كلان و كاربرى زمين در مقياس شهرى تفکیک قایل شده است. طبق نظریه وی استفاده از زمين در مقياس كلان. به فعاليت هابى چون کشاورزی. معدن» مرتع و جنگل تقسیم می شود. لیکن در مقیاس شهری, استفاده از زمين با تمام فعالیت های مورد نیاز جامعه همائند مسکن. کارهتولید.توزیع. حمل و نقل, گذران ات فراغت و خدمات آموزشی اجتماعی و بهداشتی ارتباط پیدا می کند. 

صفحه 16:
ان می دارد. که کاربری زمین در مقیاس شهر. به عواملی همچون محدودیت زمينء شکل و موقعیت زمین. انواع فعالیت تراکم. تمرکز, نحوه توزیع اراضی میان کاربری ها و سقازة#اريرى ها وابسقة اسقد نظريه برنامه ریزی فضلئی معتقد است ۰ کاربری زمین شهری بایستی به ادراک زیبایی پی واحساس ثغلق به محیط. پاسخ ادها 

صفحه 17:
‎ab‏ ساماندهی زیرزمین» کاربری زمین را به منظور ساماندهی فعالیت های شهری ‏به منظور ایجاد معبر برای مترو, تردد اتومبیل, استقرار تأسیسات شهری. استفاده تفریحی, ‎ ‎ ‏استفاده خدماتی و تجاری و غیره .. انبار و مخصوصاً ایجاد پناهگاه پيشنهاد مى.نمايد. ‎ ‏موع نظریه برنامه ريزى فضائى. كاربرى زمين را در سطح و زيرزمين به منظور مجموعه فعالیت هایی که انسان در طبیعت انجام می دهد. يا مجموعه اى از روابط انسان و ‏محیط. فعالیت (نوع کاربری) مدنظر دارد. ‎ 

صفحه 18:
برنامه ای نظریه برنامه ای به کاربری زمین, با پیدایش شهرسازی جدید ظهور می نماید. اقدامات اولیه اين نظریه بیشتر جنبه حقوقی» مهندسی و اداری داشته است. ولی از اوایل دهه ۱۹۶۰. موضوع چگونگی استفاده از اراضی شهری در مفهوم خاص «برنامه ریزی کاربری زمین» به طور جدی شکل كرفت و بر يليه مفاهم. مبلنی و روش های هدفمند و منظم استوار شد. 

صفحه 19:
با پیدایش و فراگیر شدن «شهرسازی مدرن» و رواج الگوی «طرح های جامع شهری» موضوع کاربری زمین و برنامه ریزی برای آن. تا حدود زیادی تحت تأثیر توسعه اقتصاد سرمایه داری. گسترش صنایع اتومبیل و شبکه راه هاء تکنولوژٍی ساختمان و غیره قرار گرفت و تا حد زیادی از اهداف اولیه خود به دور افتاد. اما در طول چند دهه اخیر, در واکنش به ناکامی چشمگیر الگوی طرح های جامع سنتی و مطرح شدن دیدگاه ها و اهداف جدید در زمینه محیط زیست. عدالت اجتماعی. کیفیت زندگی شهری و غیره. اصولاً مفهوم و تعریف «زمین و فضا» و معیارهای استفاده از آن به کلی عوض شده و در ‎“oO‏ مبانی و اهداف «برنامه ریزی کاربری زمین» ارتقاء کیفی پیدا کرده و در راستای ‏«توسعه پایدار» قرار گرفته است. ‎ 

صفحه 20:
ساماندهی زمین ضولبط و مقررات چگونگی تقسیم اراضی شهری و نحوه استفاده از آن به موضوعاتی مثل مالکیت زمین از نظر وظایف بخش عمومی. جلوگیری از سوء استفاده های اقتصادی از زمينء و حفظ بهداشت. ایمنی و رفاه عمومی در برابر خطرات و سوانح طبیعی و صنعتی بر می گردد. اولین مقررات قانونی مربوط به بهره برداری از اراضی با تصویب «قانون بهداشت عموسی» در سال ۰۱۸۷۵ مطرح گردید که مالکان خصوصی زمین را ملزم به رعایت شرایطی در مورد حفظ منابع آب. دفع فاضلاب و سنك فرش معابر شهری می نمود. 

صفحه 21:
در «قانون برنامه ریزی شهری و روستایی» (مصوب ۱۹۳۲) موضوع نحوه استفاده از اراضی شهری و روستایی. با وسعت و دقت بیشتر مورد توجه قرار گرفت و مسائلی مثل ابعاد معابره محدودیت استقرار صنایع زیان آوره میزان تراکم و مانند اینها تحت ضابطه و قاعده درآمد. گزارشات اسکات در سال ۱۹۴۲ در ارتباط با کاربری زمین در نواحی روستاهاه گزارشتات ابر کرامبی در سال ۱۹۴۴ و لردربت رد سال ۱۹۴۵ و ارائه نظریه شهرهای جدید و نظریه دوور و هوب هوس در سال ۱۹۴۷ در زمینه ساماندهی کاربری پارک های ملی و قانون شهرهای جدید در سال ۱۹۴۶ و قانون توسعه شهرها در سال 9 .وغیره کمک مهمی به ساماندهی کاربری های شهری نمود. 

صفحه 22:
کارکردگرایی نظریه «کارکردگرایی» بر «شهرسازی مدرن» و تبلور آن در «منشور آتن» (۱۹۳۲) و های جاسم. اصولاً برنامه ریزی شهری به ابزار کارکردی برای هدلیت و نظارت بر توسعه کالبدی شهرها بدل گردید. در لين راستا اصول خردگرایی و هزینه منفعت. نحوه استفاده و بهره گیری از اراضی شهری» نیز به عنوان ابزاری در جهت تسهیل کارکردهای شهری تقوبت کارلیی شهری, تلقی گردید و ضرورت «استفاده منطقی» و «استفاده بهینه» از زمین و فضا در دستور کار قرار گرفت. 

صفحه 23:
حاصل نهایی اين نظریه. پیدایش و رواج وسیع مفهوم «سرانه های کاربری زمین» در شهرسازی جدید است که به شیوه کارکرد گرایلنه تمام جامعه شهری رابه «فراد» تقسیم می کند که هر کدام دارای «فعالیت» مشخص هستند و هر یک از لین فعالیت هابه یک مقدار معین «زمین» نیاز درد 

صفحه 24:
اصلاح گرایی این نظریه معتقد به اختصاص زمین در درون شهرها به انواع فعالیت های مورد نیاز شهری است و معتقد است. ساماندهی شهرها بلید از طریق اختصاص زمین از درون همین جوامع صورت پذیرد. نظریه مدرنیسم لین نظریه به حول محور کتب مدرنیسم و در راستای قطع با گذشته و تاریخ و زمان نگاه می کند و فقط و فقط به مسائل معماری می پردازد. انسان در لین مکتب عنصری غت» در یک احیه 0 و دارای عملکردهای «سک خاص است؛ 

صفحه 25:
لذا کاربری های اراضی شهر بایستی به صورت منطقه بندی و در راستای چهار اصل فوق الذکر صورت پذیرد. در لين نظريه موقعيت, مكان. ثرهنگ و سنت جایگاهی ندارد. تراکم در لین نظریه در شهرها کم و در نواحی خاص پیشنهاد می.شود. در لين نظريه به كاربرى ‎clad cle‏ سبز و عمونی اهبیت داده‌می شوم 

صفحه 26:
کم کردن زمین زیر ساخت (۱۵ درصد) و افزایش فضای ازاد و سبز (۸۵ درصد) "عدم وجود آزادی و عدم امکان انتخاب به خاطر طراحی کامل مجموعه نبودن روح و حیات شهری نبودن تماس های اجتماعی شایسته در یک شهر زنده 5: ۹: 84 وجود فضاها. پارکینگ ها و اتوبان های وسیع "وجود حداکثر کنترل از بلا (بوروکراسی و تکنوکراسی) و حداکثر پیروی از پایین. ”تكيه بر اهرم سلسله مراتب و قرار دادن معماران و روشنفکران در رأس هرم ۷تفکیک کامل فضاها و فعالیت ها از یکدیگر ايده هاى ضد شهر و ضد تمدن شهری و توجه به مکانیزاسیون و اتوماسیون. 

صفحه 27:
فرهنگ گرایی لین نظریه محورهای معنوی را بر محورهای مادی و کل شیر را بر اجزاء آن و مفهوم ثرهنگی شیر را بر مفهوم مادی آن مقدم می شمارد. در این مکتب تذکر منطته بندی در شهر مفهوم ندارد و شهر از طریق سازمان های اجتماعی و فرهنگی زنده می شود. نظریه طبیعت گرایی لین نظریه آزاد سازی انسان و رهلیی وی را از محیط مصنوع و استقرار در طبیعت و توجه به کاربری های طبیعی به عنوان اوثات ثراغت توصیه می نماید. توجه به خلنه. حفظ @“ و عملکرد گرایی در شهر از چارچوب اساسی اين نظریه است 

صفحه 28:
یه فلسفه گرایی لین نظریه به زیبایی شناسی و آزادی انسان وبه تأثیر منفی صنعت و صنعتی شدن می,پردازد و معتقد است. زندگی اجتماعی فدای صنعت گردیده و صنعت پریشانی مردم شنهزها رآ توچب رده آشتت: 

صفحه 29:
welt hag لین مکتب معتقد است. ز ستفاده عموم آزاد شود و نیز حداکثر استفاده را آوری کرد. کشاورزی پیشرفته. حمل و نقل مکانیزه و شهرهای آسمان خراش و همچنین شهرهای زیر دریایی از ایده های آنان | نظریه شهرسازی اختیارگرا اين نظريه حا وش بازار آزاد و آثار آن یعنی نهادهای آزادی فردی. مالکیت خصوصی. رفتارهاى مبتنى بر خواست هاى شخصى و يا قرارادها در شهرسازى است. شهرسازى اختياركرا درصدد کنترل عوامل خارجی (خصوصاً از طریق منطقه بندی) و whe ene ey 

صفحه 30:
آمایش انسانی این ‎dy LE‏ معتقد بة ملطقه:بندی, و ساخت قلهرها پزاساس نیازهای ‎ES gill‏ نظریه سلامت روان. این نظریه به منارکت شپروند در شکل بخشیدن به شهر را توصیه می نمایند. این گروه مسئله سرانه هاء آسانه ها و معیارهای مناسب در زندگی آکاربری اراضی شهری] را مطرح می کنند 

صفحه 31:
يست هدرئيسم در اين نظريه از معماری مدرن و کاربری های‌بی روح آن همچون تبدیل شهرها به قوطى کبریت بی روح و بدون ارتباط با محیط. وجود برج های اداری. فروشگاه های بزرگ و غول نابو پتاماین پزمییی آنسان بیع وود سسیت آکامشه رسای تن ترگیبی او عداضر جدید و سنتی با مفاهیم هنر بومی و هنر متعالی در ساخت و ساز شهرها پیشنهاد کردند. 

صفحه 32:


صفحه 33:
توسمه يايبار كاريرئ زمين تظریه توسعه پایدار شهری در راستای حمایت از متابغ محیطی ارلئه شده است: این رویکرد بر نگهداری منلبع برای حال و آینده از طریق استفاده بهینه از زمین و وارد کردن کمترین ضایعات به منابع تجدید ناپذیر مطرح است. نظریه توسعه پایدار شهری موضوع های جلوگیری از آلودگی محیط شهری و ناحیه ای» کاهش ظرفیت های تولید محیطی محلی ناحیه ای و ملی. عدم حمایت از توسعه های زيان آورء حمایت از افت ها را مطرح می کند. 

صفحه 34:
اين نظریه محیط زیست و فضای سبز و جامعه گیاهی و جنگلی؛ تراکم توسط در حومه هاى شهری و شهرهای کوچک. کاهش فواصل ارتباطی, ايجاد اشتغال محلى؛ توسعه متنوع مساکن در مراکز اشتغال. توسعه شهرهای کوچک برای کاهش اتکاء به شهرهای بزرگ. ساختار اجتماع متعادل. حمل و نقل عمومی و کاهش ترافیک جاده ای توزیع منابع را توصیه می نماید. 

صفحه 35:
فرایند برنامه ریزی کاربری اراضی شهری کاربری زمینی عمدتاً در قللب طرح جامع شهری صورت می گیرد. چگونگی برنامه ریزی کاربری زمین در اندازه و نوع و نقش و کارکرد شهر متفاوت است. کاربری زمین در روستا . شهر صنعتی ۰ شهر خوابگاهی . مادر شهر . .... متفاوت است . 

صفحه 36:
) ‏آوری اطلاعات( برداشت وضع موجود‎ gar” تدوین سیاست ها و اهداف (تعیین سرانه ها. تراکم) تعیین کمبودها (مطابق معیارها در وضع موجود) پیش بینی کاربری های آینده (جسعیت. اشتفال آنی. جهات توسعه) تدوین جداول آتی کاربری زمین شهری "تهیه نقشه کاربری اراضی شهری در دوره آتی طرح (ف اجرائى طرح جامع وطرح هادى ‎٠١‏ سال) تدوین ضوابط و مقررات اجرای طرح کاربری زمین شهری (منطقه بندی. توسعه افقی و عمودی . تصویب طرح کاربری زمین شهری (معولا در چارچوب طرح جامع ی سار طرح ها 

صفحه 37:
روش برداشت وضع موجود انواع کاربری های زمین شهری ۱ - روش دستی ( نقشه های پایه ای شهر ) ۲ - سنجش از دور ( بهره گیری از عکس های هوائی ) 

صفحه 38:
انواع کاربری زمین از دیدگاه نظریه پردازان برنامه ریزی شهری Las ‏مسکونی-6‎ فرهنگیو گ نرلناوقاتف رلفت7 صنعتی- 2 منابع تولیدیو استخراج -8 حملو نقل- 3 ارلضی‌بایر و مناطققلبی-9 تسأسيسات-4 تجری-5 

صفحه 39:
معیارهای بهینه در مکان یابی کارکردهای شهری مهمترین معیارهای بهینه در تعیین مکان های مناسب فعالیت. و کاربردهای شهری را به شرح زیر می توان برشمرد: مطلوبیت ۷ سازگاری ۷ سلامتی ۷ آسایش ۷ ایمنی ۷7 کارآیی ۷ 

صفحه 40:
‎-١‏ سازكارئ منظور از مولفه سازگاری» قرار گیری کاربری های سازگار در کنار یکدیگر و برعکس ‏ازگاری. مکان یلبی وی انقال ‎ ‏جداسازی کاربری های ناسازگار از یکدیگر است. هدف از ‏کاربری های ناسازگاری از سازگار است. فرضا جداسازی کاربری های صافکاری ‏(کارگاهی) از مسکونی ضروری است. ‎ 

صفحه 41:
۲- آسایش دو مؤلفه فاصله و زمان مهمترين مؤلفه در مکان بابی کاربری ها هستند. نوع دسترسى هابا فاصله و زمان سنجيده مى شود. لين دو عامل واحد اندازه كيرى آسايش محسوب مى كردند. جكونكى دسترسى به خدمات شهرى مورد نياز ساكنان و دورى از كاربرى هاى مزاحم وناسازكار از مؤلفه هاى مهم آسايش تلقى مى كردند. 

صفحه 42:
۳- کارآیی مسئله «سودمندی- هزینه» در مکان یابی و کارآیی کاربری ها نقش مهم و اساسی دارد. میزان قیمت زمین. صرفه اقتصادی. سرمایه گذاری و بهره وری از دیگر عوامل مهم کارآیی اراضی شهری محسوب می گردند. ۴- مطلوبیت منظور از مطلوبیت یعنی حفظ عوامل طبیعی. چشم اندازها. فضاهای باز. فضاهای سبز, شبکه معابره راه هاء فضاهای مسکونی ا 

صفحه 43:
۵- سلامتی منظور از شهر سالم. رعلیت همه کاربری ها با توجه به تراکم و سرانه مطلوب و ت استانداردها و معیارهای سرائه است. مسنافل زیست. محیظی» حفظ میزاق 2 های فرهنگی. حراست از آسایش و غیره ضروری است. # شین امنیت و عوامل امنیتی به عنوان یکی از مولفه های مهم در تعیین مکان کاربری.های شهری است. مسئله حفاظت از پدیده ها و تأسیسات و تجهیزات شهری و #0 از شهروندان در مقابل حمله در زمان جنگ در شهرهاست. 

صفحه 44:
چهارچوب مطالعاتی برنامه ریزی کاربری اراضی شهری مطالعات اراضی شهری به مطالعات اولیه و یا شناخت وضع موجود. تجزیه و تحلیل و پیش بینی ها مربوط می گردد. اهم متغیرهای مورد بررسی در مطالعات کاربری اراضی شهر. مشتمل بر مطالعات زمین ساخت و ژئومورفولویی. توپوگرافی. شیب. گسل. زلزله... مطالعات اقتصادی ۰ مطالعات مسکن: سرائه هاء تراکم هاء تراکم خالص و ناخللص؛ سرانه خللص و ناخالص: عوامل موثر بر تقاضای مسکن,. مطالعات حمل و نقل» مطالعات فرهنگی. مطالعات زیبانی ای (سلامت. زیبایی. آسایش) است. 

صفحه 45:
فصل دوم | .اه ۰ استاندارهای برنامه ریزی کاربری اراضی سهری 

صفحه 46:
استانداردهای برنامه ریزی کاربری اراضی شهری متعاقب انجام مطالعات جغرافیای. طبیعی, اجتماعی, اقتصادی و کالبدی, مبادرت به تقسیمات کالبدی شهری شده و آنگاه در مقیاس های مختلف کالبدی شهر ‎SRD)‏ ‏منطقه, ناحيه. بر زن ۰ محله) مبادرت به تعیین درصد کاربری هاء سرائه ها و تراکم می.گردد. در این بخش استاندارهای شهری در برنامه ریزی کاربری زمین مورد بررسی قرار می گيرند. 

صفحه 47:
تفسیمات کالبدی شهر در طرح های جامع شهری. یک شهر به چند ناحیه و هر ناحیه به چند بر زن و هر برزن و یا ناحیه به چند محله و هر محله به چند واحد همسایگی و هر واحد همسایگی به چند واحد مسکونی تقسیم می گردد. بدین سان برای توزیع مناسب خدمات در سطح شهر و دسترسی بیینه شپروندان» لازم است تقسیمات کالبدی شهر به صورت شهر, ‎lane‏ تأحیه: بززن» محله:واحد: همبنانگی: واحد:مینگولی ضوزت:پذیزد: ‎ ‎ 

صفحه 48:
واحدهای همسایگی واحد همسایگی که در طرح های شهری از مهمترین اجزاء تقسیمات کالبدی است. در سال ۱۹۲۳ توسط کلارنس پری اعلام گردید. در ولقع واحد همسایگی مجموعه ای از واحدهای مسکوتی با جمعیت. مساحت و واحدهای خدماتی مشخص است پری معتقد است. خدمات اساسی بليد در نزدیکی واحدهای مسکونی استقرار یلبد و مسیرهای دستری به خدمات نباید خیابان های اصلی را قطع نماید. پری برای هر واحد همسایگی یک دبستان . چند مفازه ۰ پارک و فضای ورزشی پيشنهاد 

صفحه 49:
ose ۴ ال جدول هر واحد مسکونی برای یک خانور با جمعیت متوسط ۴-۵ نفر پ ۸ جدول شماره ۲-۱: تقسیمات کالبدی پیشنهادی ۴ کوی با واحد rey oF ۹4 very or ۱۶۰ واحد مسکونی ۱۳۵ ۱۸۰۰۰۰ 

صفحه 50:
نقشه های کاربری زمین برداشت های میدانی, اطلاعات. داده هاء شاخص های انواع کاربری های شهری بایستی به نقشه تبدیل شود. "نقشه تأسیسات و تجهیزات شهری شامل شبکه آب. برق, تلفن, فاضلاب. ‎BF‏ ‏نقشه شبکه معابر (راه های ارتباطی» خیابان هاء شاهراه ها و-) انقشه خدمات عمومی شهری شامل پارک هاء فضای سبز مراکز ورزشی» مدارس و @- اکز آموزشی, دانشگاه هاء مراکز تحقیقانی, ادارات. بیمارستان هاء گورستان و ... 

صفحه 51:
سای ساشتیان مار تیپ بای ساشتمان ها و باقت:شهرئ: أ لحاظ ‎solid‏ ‏قدمت. سبک بناء تراکم خیابان ها و غیره. الانقشه هاى قيمت زمين #نقشه کارگاه ها و موقعیت صنایع “نقشه بزار و اماکن تجاری و غیره ‎Slat‏ کالبدی شهری از نظر ناحیه. محله, خرده محله. واحده های ‏همسايكى. تراکم و پراکندگی جمعیت آنها. ‎ 

صفحه 52:
"نقشه عوارض طبیعی شهر از نظر شیب. گسل, توپوگرافی نقشه رشد و توسعه شهر در دوره های تاریخی مقیاس نقشه ها در طرح های مختلف شهری (هادی, جامع. ساماندهی, بهسازی, تفصیلی و ..) متفاوت است. معمولاًبرای شهرهای کوچک کمتر از ۲۵۰۰۰ نفر مقیاس نقشه حدود ۲۵۰۰/۱و برای شهرهای بزرگتر از مقیاس نقشه ۰۱۰۰۰۰/۱ ۰۲۵۰۰۰۱۱ ۲۵۰۰/۱ بيشتهاد مى گردد. 

صفحه 53:
سرانه های زمین شهری سرانه عبارتست از مساحت تقسیم بر جمعیت. در واقع سرانه عبارتست از مقدار زمینی که به طور متوسط از هر کدام از کاربری های شهری به هر نفر جمعیت شهر می ‎ay‏ ‏در تعیین سرانه عواملی از قبیل قیمت زمین, نوع درآمد مردم. امکانات گسترش شهره موقعیت اقلیمی و طبیعی شهر مسائل اجتماعی, آداب و ر تأسیسات رفاهی, نوع معشیت. تکنولوژی ساختمان و غیره موثر است. كد سرانه بحسب مت 

صفحه 54:
تراکم شهری تراکم در سطح شهر به عنوان معباری برای استقرار جمعیت و طرح های توسعه شهری است . تراکم دارای تأثیرات مثبت و منفی است. Shy pay ‏متفی تراکم زیاد را دز ووابط متمیمی آفزاد ومعاشرت خسک‎ ol th ‏ایجاد سر و صدا و نارسایی های رولنی, بزهکاری و جنایت. امکان مخاطرات بهداشتی‎ ‏مانند ناراحتی های قلبی و سرطان و غیره وجود دارد.‎ تأثیرات مثبت تراکم مناسب را در تراکم سرمایه و جمعیت در کنار یکدیگر» امکان ایجاد شبکه های برق وامکان اجرای برنامه های عمرانی. و بالاخره توسعه شبکه های ارتباطی و رشد شهرهای تفسیر می کنند. 

صفحه 55:
تراکم مسکونی (خللص 7 ناخلص) ۰ منظور از تراکم مسکونی خللص, نسبت تعداد جمعیت به اراضی است که سرا جپت سکونت در شهر در نظر گرفته شده باشد. مقصود آز ‎SUF Chad pall Ey ante‏ جممییتبقا کل ازاشین ‎Selig‏ ضیف مصرف واحدهای مسکونی و هم نیازهای وابسته به آن رسیده است. واکفا تزاکم بر بخسب افو خاکتاز اششه 

صفحه 56:
تفکیک اراضی شهری تفکیک اراضی عبارتست ‏ قطعه بندی زمین به کاربریهای مختلف شهری بر اساس آئین نامه و مقررات و برنامه های توسعه ای که مورد تصویب قرار گرفته است . آیین نامه تفکیک اراضی برنامه ای است که برای راهنمایی در تفکیک زمین» توسط دستگاه مسئول در امور شهرسازی ها یا شهرداریها صورت می.پذیرد. در آیین نامة تفکیک !۱ 1- متطبق با طرح جامع ۲- نظم طول و عرض کوچه ها و خیابان های پیشنهادی و فاصله در رابطه با خیابان های “@ رعایت تکات !زیر 

صفحه 57:
۳- طول و عرض قطعات تفکیکی . ۴-طول و عرض مجموعه ای از اين قطعات که در فاصله چهار + اصلی قرار مى كيرد. ۵-پیش بینی زمین برای فضاهای باز مانند پارک. زمین بازی. ساختمان های عمومی ۶- سیستم شبکه های تأسیسات و تجهیزات (آب. فاضلاب و ..) ۷- شیب و سطح اراضی تفکیکی. ۸- خیابان های داخلی باید مناطق مسکونی را به مراکز عمومی مانند خرید ومحله.ها پیوند دهد. ‎-٩‏ نظم. محل و عرض خیابان های داخلی باید طوری باشد که ميان بر خیابان های اصلی را اجازه ندهد. 

صفحه 58:
۰- از زاایای نامنظم بین خیابان ها اجتناب شود. ۱۱- تعداد خیابان هایی که به یک نقطه می رسند باید به حداقل ممکن نقصان ۲- تقاطع خیابانهای داخلی یا خیابان های خارجی بلید به حداقل ممکن برسد تا ترافیک عبوری و تيلفيك داخلى با هم تداخل ننمایند. ۳- نام خیابان های جدید نباید تکرلر خیابان های گذشته باشد. ۴- ترافیک خیابنهای کوچک و کوچه ها به خیابان های اصلی وصل شده و خیابان های اصلی ترافيكى را به اتوبان منتقل كند. ۵- امتداد خیابانها. یعنی آنکه خیابلنی که از یک جلنب مجموعه تفکیکی به جلنب دیگر ادامه پیدا می کند, كور يا بن بست نشود. ۶- در مناطقی که به سبب پستی و بلندی یا اجتناب از سر و صدای ترافیک با برای زمیتی که شکل نامرتب دارد بهتر است از راه های بن بست استفاده شود. 

صفحه 59:
۷- در مورد خیابان هایی که فقط جنبه استفاده مسکونی دارند. فاصله بر ساختمان ها بایستی ۶ متر و عرض سواره در حدود ‎٩-۸‏ متر باشد و در مورد خیابان های برگردان یاین بست که ذکر آن رفت عرض خیابان ۱۲ متر و عرض اتومبیل رو بین ۶ ۸ و ‎٩‏ متر متفیر خواهد بود. ۸- شیب خیابان معمولاً بلید ۵ درصد باشد تا آب باران در سطح خیایان نماند. پنا به ملاحظات توپوگرافی شلید لازم آيد شيب خيابان های اصلی بین ۶ تا ۷ درصد و خیابان‌های فرعی ۱۰ تا ۲ درصد باشد. عرض خیابان آسفالت نیز معمولاً ۵/۱ تا ۲ درصد است. - بلوک بندی های مطلوب بین ۲۵۰ تا ۴۰۰ متر طول و بین ۳۰ تا ۴۰ متر عرض است. حد فاصل دو قطعه زمين يا عرض كلى بلوك نيز بهتر است بين ‎8٠‏ تا ۸۰ متر باشد. 

صفحه 60:
اهم دیگر ضوابط آیین نامه تفکیک اراضی به شرح زیر است: ارتفاع و حجم ساختمان ها مشخص شود. "میزان و درصدی را که در قطعه زمین بايد به زیر با برود. با ابعاد آن را مشخص می دارد. ۷تراکم جمعیت را مشخص می کند. ”انواع کاربری ها را برای مقاصد تجاری. اداری, صنعتی و مسکونی مشخص می نماید. از کاربری های ناصحیح جلوگیری می نماید. 

صفحه 61:
نکات مهم و آیین نامه اراضی مسکونی: از حد معمول (در صورتی که زمین به ساختمان خلنه تک خانواری اختصاص دارد) افزایش پیدا نکند. تراکم به حد متوسط تنظیم گردد. حیاط هابه اندازه ای باشد که نور و هوا و سایر همسایگان را نگیرد و فضا برای بازی کودکان وجود داشته باشد. پارکینگ به اندازه کافی برای کلیه ساکنین خلنه ها منظور شود و در هر محل فضایی وجود داشته باشد. تراکم باید مطاب بیتی طرح جامع باشد. 

صفحه 62:
خوابط و مقررات تأسیسات زیر بنایی تأسیسات زیر بنایی جهت رفع نیازها و مشکلات شهروندان. مشتمل بر آب. برق. تلفن. گاز, فاضلاب. جمع آوری و دفع آبهای سطحی است. تأسیسات زیربنایی شاخص ‎adage ash‏ داشتن برنامه در زمینه تأسیسات و تجهیزات شهری نه تنها از مشکلات شهری می کاهد. بله در مجموع باعث تقلیل هزینه و کاهش فشار روی شهروندان و کاهش بار مالی شهرداری و دستگاههای دولتی می گردد. 

صفحه 63:
اهم بررسی های لازم در برنامه ریزی و طراحی شبکه های تاسیسات زیربنائی ار لحاظ زمانی؛ مرحله اجرلیی. مقیاس و زمان اجرا و هماهنگی اجرلیی تأسیسات اهمیت اساسی دارد. از لحاظ سازمانی: هر یک از دستگاه ها طبق قوانین و مقررات. مسئولین خاصی در زمینه عملکرد وجود دلرند. برقراری هماهنگی و ایجاد شواری هماهنگی اجرلیی تحت مسئولین شهری: می تولند تا اندلزه قلبل توجهی از مشکلات و پراکنده سازی ها و تکرار مکررات قابل اجتناب جلوگیری نماید. 

صفحه 64:
از لحاظ مللی: تأمین اعتبارات همه تأسیسات مورد نیاز که معمولاً گران تمام می,شود. در یک زمان امکان پذیر نیست و مرحله بندی زملنی. اعتبار مللی تأسیسات. از موانع عمده برقراری هماهنگی به شمار می رود. از لحاظ فنی: موجودیت تأسیسات قدیمی, نیاز به توسعه جدید و يا احداث تأسیساتی که قبلاً وجود نداشته اند عدم تطابق فنی عملکرد بعضی از تأسیسات با یکدیگر و بامشکلات ناشی از شبکه خیابلنی. موقعیت ساختمان هاء شرلیط زمین و جنس خاک ومانند آنها گاهی برقراری هماهنگی را غیر ممکن می سازد. 

صفحه 65:
از لحاظ اجرایی: که در لين مرحله بایستی شرلیط و خصوصیات هر یک از شبکه‌ها را در نظر كرفت و از رويهم گذاردن شبکه های تأسیسات شهری پرهیز شود. در زمینه مکان یابی شبکه ها: این مشلبه به عرض و طول خیابان بستگی دارد. چنانچه عرض پیاده رو زیاد باشد. برای پرهیز از اختلال در ترافیک. کلبل ها و لوله های تأسیسات معمولاً در زیر سطح پیاده رو نصب می شود. در خیابان ها و گذرها مشکلات نصب و جانمایی وجود داشته و هزینه گزافی را تحمیل می نماید. 

صفحه 66:
رت و مود محدوده در شهر عبارتست از حدودی از فضاهای شهری که بتوان در آن حدود به انجام خدمات شهری و برنامه ریزی خدمانی انجام داد. محدوده معمولاً از طرف شهرداری و مسئولین امور شهری تعیین می گردد. حریم که برای توسعه آینده مورد نیاز شهر در فواصل زملنی در نظر گرفته می‌شود عبارتست از زمین های اطراف محدوده شهری, اگرچه در آن نتوان به احداث ساختمان پرداخت. این اراضی معمولاً جهت گسترش بعدی شهر است. 

صفحه 67:
فصل سوم منطقه بندی 

صفحه 68:
تعاریف و مفاهیم منطقه بندی تقسیم یک شهر را به مناطق ویژه با مرزهای معین برای نقش پذیری هر یک از اين مناطق, «منطقه بندی شهری» میگویند. منطقه بندی در واقع استفاده منطقی و نظام پذیر از زمینهای شهری درآینده بلند مدت است و در آن. موقعیت. میزان ارتفاعیابی. شکل, میزان بهرهگیری و ساختهای داخلی هر یک از مناطق, مورد نظر است. منطقه بندی, روشی است که در آن, برنامه ریزی فیزیکی. کاربری زمین را جهت منافع عمومی نظام می بخشد و هدف | صلی آن . اختصاص دادن زمین به مصارف عمده . ‎AD‏ منمتی و غیره در توسعه آينده شهر است. ‎ 

صفحه 69:
مقررات منطقه بندی هدف از تدوین و اجرای مقررات منطقه بندی ایجاد ایمنی در مقلیل آتش سوزی سیل و سایر مخاطرات نسبت به بهداشت عمومی و رفاه مردم است. تدوین مقررات منطقه بندی باید با توجه به ویژگی های بناهای مورد احداث در هر منطقه و ارزش زمین و نوع استفاده از آن صورت 

صفحه 70:
دز آپین نامه خطقه بندی بایشتی بواره زین مکسن شوه ۷ نوع استفاده از زمین و ساختمانهابرای مقاصد تجاری. صنعتی, مسکونی و غیره. ۷ تراکم جمعیت در نقاط مختلف شهر. ۷ مساحت و زیربت و اندزه فضای باز لازم براى هر ساختمان. ارتفاع و حجم ساختمانها و سایر مسائل مربوط به ساختمان, در آیین نامه منطقه بندی در اول بايد نقشه حد و مرز بلوكها و يا مناطق مختلف شهر مشخص شود. سپس قواعد کنترلی که نحوة استفاده از املاک در هر بلوک و منطقه را 6 می:ساژه: 

صفحه 71:
اطلاعات مورد نیاز جهت تدوین آیین نامه منطقه بندی ۱- کاربری فعلی هر منطقه زمین در داخل شهر ۲- شرایط و مقررات محدود کننده که برای بخشهای بزرگ شهر به مورد اجرا گذاشته می شوند. ۳- مکان و ظرفیت خطوط تأسیسات و خیابانهای اصلی ۴- میزان مالیات بر املاک در بخشهای مختلف شهر. ۵- مکان کلیه ساختمانهایی که در ۵ سال گذشته ساخته شده اند. (() ۶ مط و مشخصات تمامی زمینای خالی در شهر 

صفحه 72:
۷- عرض خيابانها. ۸- مساحت عرصه و اعیان هر ساختمان. ‎-٩‏ ارتفاع ساختمانها. ۰- ابعاد قطعات تفکیکی, ۱- تعداد خانوارهای ساکن در هر ساختمان. منطقه بندی ارتباط تنگاتنگی با طرح جامع دارد و یکی از ابزارهای قائونی برای اجرای طرح های جامع شهری است. 

صفحه 73:
کنترل کاربری زمین کنترل کاربری زمین معمولاً بايد از طريق منطقه بندی. تفکیک اراضی ۰ صدور پروانه ساختمان و مالیات زمین صورت گیرد. منطقه بندی ابزاری است که الگوی مناسب کاربری زمین را در یک شهر تضمین می کند تا کاربریهاکاملاً در ارتباط با یکدیگر باشند و فضای مناسب برای هر نوع توسعه فراهم گردد. 

صفحه 74:
اهداف منعلقه بندی مهمترین اهداف منطقه بندی را به شرح زیر می توان برشمرد: ۱- منطقه بندی ۰ فرصت وسیعی برای طراحی رشد آینده وتوسعه شهر به عنوان ابزار عمده برای برنامه ریزان شهری برای نیل به هدفشان فراهم می آورد. ۲- کوششهای منطقه بندی» آماده کردن هماهنگ از انواع تسهیلات حمل و نقل. تهیه آب: زهکشی: برق و غیره است: ۳- منطقه بندی به مثلبه ابزاری موثر در دست برنامه ریزان شهری برای انجام هر 42 برنامه ریزی شهری کارا و موفق تلقی می شود. 

صفحه 75:
بیشتر سلامتی و رفاه عمومى. ۵- جلوگیری از تمرکز بیشتر جمعیت. 

صفحه 76:
مبانی منطقه بندی مبانی اصلی منطقه بندی را به شرح زیر می توان خلاصه نمود: ۱- مقدمات منطقه بندی الگوی معمولی منطقه ها در فرم نوارهای متحدالمرکز است. ناحیه مرکزی شهر به وسیله ناحیه نیمه مرکز. ناحیه میلنی و ناحیه توسعه نيافته (آماده سازی نشده) همراه مى.شود. دیگر الگوی منطقه ها بایستی بلوکها و واحدها برای استفاده های متنوع در بخشهای مختلف شهر را آماده نماید. 

صفحه 77:
طراحی مرزها برای منطقه های مختلف به دقت بایستی انجام شود. يك خيابان ؛ جاده معمولاً نمی تولند مرز مناسبی تلقی شود. یک خط راه آهن یا یک پارک یا یک فضای باز سبز به عنوان مرز قابل قبول باشد. وقتی منطقه بتدی در شهر موجود عملی شد؛ با اطلاعات مربوط به استفاده موجود از زمین های جمع آوری شده و در صورت امکان شهر به منطقه هابا در نظر گرفتن نواحی 0 تقسیم می شود. 

صفحه 78:
۴- انعطاف پذیری مبلنی منطقه بندی ممکن است به سختی اجرا شود. فرض مهم دقت در کار کردن در خارج از جزئیات منطقه بندی است. خانه ها باید خیلی نزدیک مکان کار باشد تا زمان و هزینه مسافرت تقلیل یابد. مراکز خرید کوچک برای نیازمندیهای روزلنه بلید در مطنقه مسکونی ایجاد شود. برای طراحی یک شهر جدید با جمعیت مشخص به نواحی مسکونی. صنعتی و اا نبازاست. معمولاً شهر به منطقه هلى مناسب تقسيم مى شود. 

صفحه 79:
مزیت های طبقه بندی مهمترین مزایای منطقه بندی ‎-١‏ خطر اتش در منطقه بندى خطر احتمال آتش سوزى به حداقل مى رسد. ۷- نوسته آینده پا اجرای منطقه بندی توسعه آتی شهر تحت کنترل درآمد و رفاه اجتماعی فراهم می گردد. ۳- مطبوعیت عمومی ۳ منطقه بندی برای مطبوعیت عمومی عنصری از قبیل پارکهاء زمين بازی» سینماهاء مراکز خرید. مدارس و غیره را آماده می نماید. اين امر موجب تلف شدن زمان. پول و فضا می 

صفحه 80:
۴- سلامتی جامعه در منطقه بندی» بهبود سلامتی جامعه به عنوان یک اصل کلی مورذ توجه است. در منطقه بندی بایستی از استقرار صنایع مزاحم و آلوده در منطقه مسکونی جلوگیری شود. فززیی خسیت: منطقه بندی تراکم جمعیت را انتظام می بخشد و همواره تمرکز جمعیت در هر بخشی از شهر ایجاد نخواهد شد. ese ay Class +۶ قلفن و غیره را مجاز می شمارد. منطقه بندی استفاده اقتصادی متنوع از خدمات بهینه همانند آب. دفع فاضلاب. 

صفحه 81:
اهمیت منطقه بندی آهمیت منطقه بندی به عنوان یک قدام مهم برای کنترل و نظم بهره گیری از زمين مشخص شده اس. منطقه بندی اساس و مبانی برنامه ریزی جامع شهری به اثبات رسانده اسث . ۱- آپارتمانهای بزرگ مرتفع ممکن است خیلی نزدیک کلبه های کوچک يا مساکن ایجاد شود که درنتیجه موجب فقدان نور وهوا و فضای اطراف می گردد. ۲- توسعه مراکز جذاب عمومی است به صورت تصادفی انجام پذیرد که در واقع موجب = ۳- عوامل ناخوشایند همانند گازهاء صداها تأثیر گذار روی نواحی مسکونی شهر و محل کار » پول و فضا خواهد بود. 

صفحه 82:
جنبه های منطقه بندی منطقه بندی در سه جنبه مهم مربوط می شود: الف) منطقه بندی تراکمی ب) منطقه بندی ارتفاعی ج) منطقه بندی کاربری 

صفحه 83:
الف) منطقه بندی تراکمی در منطقه بندی تراکمی تراکم جمعیت در نواحی مسکونی به وسیله نظم و قانون کنترل می شود. مزایای منطقه بندی تراکمی به شرح زیر است: ۱- معمولاً منطقه بندی تراکمی موجب ارلئه طرح های مناسب. طراحی های انواع خدمات و مطبوعیت های عمومی می گردد. ۲- منطقه بندی تراکمی موجب ارائه روشنایی تهویه و سلامتی برای ساکنین می گردد. ۳- منطقه بندی تراکمی باعث کاهش شلوغی می گردد. ۴- در منطقه بندی تراکمی ارزش زمین پایدار خواهد بود. 

صفحه 84:
ب) منطقه بندی ارتفاعی اهداف منطقه بندی ارتفاعی کنترل ارتفاع ساختمانها را با دو عامل زیر مورد ملاحظه قرار می دهد: ۱- حجم یا مجموعه های مکعبی ساختمانها ۲- عرض خیابان و فضاهای بازلز نقطه نظر روشنایی و تهویه در واقع در منطقه بندی ارتفاعی عواملی مانند زمین ارتفاع و تعداد واحدهای مسکونی کنترل می شوند. در اين منطقه بندی ساختمانهای بلتد مرتبه به علت محدودیتهای نور وهوا موجب کاهش ارزش واحدهای مسکونی مجاور می گردند. از سوی دیگر تراکم ترافیکی را موجب می یکی از مواردی که پرای کنترل ارتفاع ساختمانها مرسوم است. اينكه ارتفاع ساختمانها بر ای پهنای خیابان مجاور تنظیم شود. (قانون ۴۵ درجه و ۵/۶۴ درجه قوانین سطوح هوانی) 

صفحه 85:
مزایای منطقه بندی ارتفاع را به شرح زیر می توان برشمرد: ۱- منطقه بندی ارتفاعی توسعه نواحی تجاری مرکزی شهرها وحل مشکلات ترافيكى را کنترل می کند. ۲- در منطقه بندی ارتفاعی اگر ساختمانها با ارتفاع یکسان روی خیابانهای مهم یا جاده‌ها احداث شوند. خاصی بوجود می آید. ؟- منطقه بندى ارتفاعى از انحصار زياد نور و تهويه به وسيله بعضى از ساختمانها جلوكيرى بمی که ۴- منطقه بندی ارزش زمین را در نواحی مختلف کنترل می کند . 

صفحه 86:
۵- منطقه بندی ارتفاعی مانع ایجاد ساختمانهای مرتشع در مجاورت ساختمانهای کوتاه می شود. ع- منطقه بندى ارتفاعى عقب نشينى ساختمانها را از طرف خيابانها كنترل مى كند. ج) منطقه بندی کاربری در منطقه بندی کاربری شهر به بخشهای متفاوت برای بهره برداری خاص تقسیم می شود. عمدتاً در چهار قسمت و زیر بخش به شرح زير تقسيم مى شوند: ‎Gide!‏ مسکونی 2۳ بخش افجاری ۳- بخش صنعتی ۴- بخش اوقاث فراغت. ‎ 

صفحه 87:
درصد معمولی اشفال هر بخش در یک شهر به شرح زیر است: ۱- بخش مسکونی ۴۰ تا ۵۰ دصد ۲- بخش تجاری ۲ تا ۵ درصد ۳- بخش صنعتی ۲ تا ۲۵ درصد ۴- بخش اوقات فراغت بقیه ۱- بخش مسکونی ویژگی و مکان یلبی لین بخش به انواع متنوع از عواملی همانند نزد یکی به بازارهاء آزادی از سرو صدا و آلودگی, نزدیکی یه پارکها و زمین های بازی و غیره. 

صفحه 88:
ا" بخش تجارق این بخش بایستی نزدیک مراكز ترافيك و ترجيحاً نزميك جاده ها استقرار داشته باشد. در لين بخش بليد استفاده از زمين براى بانكهاء مغازه هاء ادارات و انبارهاء دفلتر تجارى. ساختمانهاى مسكونى براى برخى از شاغلان بايد در نزديكى مراكز رفت و آمد قرار كيرد. ۳ بخش صنعته بخش صنعتی که حدود ۵ تا ۲۰ درصد مساحت شهر را شامل می شود باید دور از بخشهای دیگر و در حاشیه شهر و با در نظر كرفتن جهت باد مكان يابى گردد. 

صفحه 89:
۴- بخش اوقات فراغت بخش مشتمل بر پارکهای اصلی و زمین های بازی که مراکز متنوعی از اوقات فراغت همانند سینماهاء تعاترهاه تالارهای شهر کلوپهاء کتابخانه هاء رستورانهء استادیومها و دیگر نیازهای جامعه و واحدهای گوناگون بخش تفریحی باید در سرتاسر شهر پراکنده باشند. 

صفحه 90:
مزایای منطقه بندی کاربری مزایای منطقه بندی کاربری به شرح زیر ا ۲ هربخش بهترین زمین را برای استفاده و ذخیره مهيا مى نمای. در مقابل مکان بخش صنایع. 7منطقه بندی کاربری قادر است انتخاب محل هلیی برای نیازهای متنوع جامعه همانند مدارس: ياركهاء ‎«sib Gas}‏ بیمارستان. دانشکده و غیره راتهیه نماید. ۷منطقه بندی کاربری قادر است به دقت پیشرفت اندازه مورد نیاز تسهیلات حمل و نقل و دیگر نیازهای عمومی را معین نماید. منطقه بندی کاربری موجب پایداری ارزش زمین می گردد. #متطقه بندی کاربری موجب می شود تا کارخانجات و صنایع دور از نواحی مسکونی و بدور از ۱ آلودگی لستقرار 

صفحه 91:
ظرح شهرهای نظامی شهرهای نظامی که با طرح و نقشه قبلی ایجاد می شود. زمین مناسب برای مکان یابی واحدهای مورد یاز تهیه می گردد. یک طرح بخشی مکالهای مناسب زیر همواره در نظر گرفته می شود. "7" مکان برای یادگیری و آموزش ""مکان برای زندگی و کار مكان براى بازى و استراحت 

صفحه 92:
منطقه بندی تفصیلی برای یک شهر نظامی به عوامل قابل ملاحظه زیر مربوط می.گردد: ملاحظات محیطی ۷ گروههای عملکردی مهم و دیگر زیر گروههای پیوسته ۷مکان یابی واحدهای تولید صداء بو. دود و غیره برای تأثیرات کم. روی محیط “” تقلیل فاصله میان مکان کار و بخشهای مسکونی و مطبوعیت مرکزی الگوی جاده های حلقوی ¥ واحدهای ذخیره در طول جاده های حاشیه لی ۲ بخشهایی برای خدمات حجم خارجی و غیره 

صفحه 93:
به منظور ارلئه تغییرات ملایم از یک بخش به بخشهای دیگر, یک بخش انتقللی در منطقه بندی مکان یلبی می گردد. بخش انتقللی, اتصال دهنده بخشهای مجاور و اشکال مرزی بخشها و لبه های آنهاست. دو عامل مهم بخشهای انتقالی باید به خاطر سپرده شود: ۱- در صورت امکان, الگوی توسعه ممکن است مسکونی یا تجاری یا صنعتی در جهت مخالف خیابان صورت پذیرد و بخشها باید به وسیله خطوط (و نه فقط خیابانها) مرزبندی شود. ۲- منطقه بندی انتقالی» همواره به عنوان تفکری از نواحی متراکم به طرف نواحی باز ‎vl‏ خارجی یا از ساختمانهای بلندتر به ساختمالهای با ارتفاع کمترانجام می شود. ‎ 

صفحه 94:
اقتصاد منطقه بندی یکی از محاسن منطقه بندی بهبود بدون تعهد مالی است که در بخشهایی از مالیات دهندگان صورت گرفته است. البته مقدار پول لازم برای بدست آوردن زمین و بهبود جاده به جنبه هایی از رشته طرح های برنامه ریزی شهری نیازمند خواهد بود. اساسا منطقه بندی به عنوان پلیه لی برای اقتصاد در انجام برنامه ریزی مکان های کار و طرحهای برای تقویت و اجرای نتایج و انتظام بخشی طرح های بخشهای شهری. مسئولان محلی ‎ou‏ تصویب طرح های ساختار های رت موردنیاز هستند. چنین قدرتی ممکن است شامل تحصیل اراضی خصوصی, نهادی, و جلوكيرى |: استفاده |: :مينهاى نامر غوب گردد. 

صفحه 95:
امتیازات منطفه بندی برای تقویت و اجرای نتایج و انتظام بخشی طرح های بخشهای شهری. مسئولان محلی ین قدرعی میکن انب سانل مجسیل آرآفنی حسوی: تصویب طرح های ساختارهای پیشنهادی, و جلوگیری از استفاده از زمینهای نامرغوب گردد. معمولاً انتظام بخشی منطقه بندی موجب بهبود سلامتی. رفاه و آسودگی جامعه می گردد. 

صفحه 96:
نقشه های متطقه بندی برنامه ریزان شهری با بررسی های جامع ضروری نقشه هایی به شرح زیر را برای منطقه بندی تهیه نمایند. نقشه های وضع موجود کاربریهای همانند مسکونی؛ تجاری, صنعتی و غیره با رنگهای مختلف روی نقشه علامت گذاری شوند. انقشه تراکم جمعیت در نواحی مختلف شهر و همچنین مساکن هر واحد ناحیه ای یا تعداد نفرات هرناحیه یا تعداد خانوارهای هر ناحیه 9 تهيه نقشه ارزش زمين در بخشهاى مختلف شهر تهیه نقشه تفضیلی از بررسی های ترافیکی 

صفحه 97:
فصل چهارم مدلها و روشهای پیش بینی در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری 

صفحه 98:
از اواسط دهه ۱۹۶۰ کاربرد مدلهای کمی سیستمهای شهری و منطقه ای به عنوان نمادی از واقعیت مورد توجه فزاینده ای قرار گرفته است. امروزه اکثر صاحب نظران بر این اعتقادند که استفاده از مدلها به درک و رفتار سیستمهای شهرها و در شرلیط مناسب به پیش بینی رفتار این سیستم های شهری به برنامه ریزی شهری کمک شایانی می کند. تکتیک هقی پیش بیتی جمنیت مر قنهرها در برنامه ریزی کاربری زمین شهری مهمترین مولفه جمعیت است. جمعیت وضع موجود و آنجا که کاربری زمین شهری به پیش بینی شده. اساس تعیین کاربری اراضی شهری است. سرانه ها و تراکم ها وابسته است. بنابراین جمعیت پایه اساسی کاربری است. 

صفحه 99:
آمدل رشد خفلی این مدل. اولین مدل پیش بینی رشد جمعیت است و فرض اساسی آن لین لست که ریند رشد جمعیت در آینده براساس نرخ فعلی لّن خواهد بود. و ميزان افزليش يا كاهش أن در طور زمان است. به این ترتیب اگر میزان افزلیش یا کاهش ثلبت را در طول زمان برابر با 3 فرض شود. سطح جمعیت را برای سالهای بعد (۱ و ۲ و ... و 60 از طریق رولبط ریاضی زیر بدست می آیدایعنی سطح جمعیت در زمان 0] را می توان از رابطه زیر بدست آورد. f,=P+na oa در رابطه فوق ۴0 جمعیت سال پایه. 3 رشد در هر واحد زمان و 0] تعداد سال یا ماهها و یا هر @“ مورد نظر است. | 

صفحه 100:
مدل رشد نمایی در این مدل تفییر جمعیت تابعی است از سطح جمعیت موجود. یعنی هر چه جمعیت بیشتر باشد. رشد آن نیز شتابان تر می گردد. رابطه ریاضی مدل برای پیش بینی جمعیت در طول زمان ۲۱ (تعداد سال یا ماهها و يا هر واحد زمانی ) به صورت زیر خواهد بود: ۲( +1) ۵ رط ‎n= (1+‏ ۲ نرخ رشد جمعیتسااله ۰ 0 جمعیتسالایه 

صفحه 101:
مدل رشد نمایی تعذیل شده مبناى بررسى اين مدل حد ثابت و محدودى از مقیاس جمعیتی لست. به عبارتی فرض اصلى لین مدل آن است که باقیمانده رشد جمعیت (تفاضل بین سطح جمعیت آخرین و سطح جمعیت فعلی ) تابعی از نسبت ثابتی است از این تفاضل در یک دوره قبل . ساختار کلی مدل ریاضی به شرح زیر است: مقدارافزایش باسرعت جمعیت ۵ =P - ۳ = P) ‏تعدادجمعیت مطلوب(نیایی)‎ جمعیت حال حاضر جمعیت موردانتظار تعدادسال برای جمعیت موردانتظار é 40 

صفحه 102:
در این مدل جمعیت برای دوره ۲۱ را از طریق تفاضل بین جمعیت مطلوب با نسبت نهایی کاهش یابنده ای از نرخ رشد کلی به دست می آید. این نسبت قوه ]ام مولفه ۷ می باشد. در نتیجه هر چه مقدار ۷ بیشتر و بزرگتر باشد. افزایش جمعیت کندتر می گردد. در اين مدل لگر ۱ - ۷ باشد. سطح جمعیت ثلبت است و هیچگونه افزایشی وجود نخواهد داشت. اگر < ۷ 0 باشد. سطح جمعیت فورً و آنی در طی یک دوره زمانی برابر با جمعیت مطلوب می گردد. 

صفحه 103:
مدل مقایسه ای روش مقایسه ای بر پایه اين فرض قرار دارد كه رشد آینده ناحیه مورد مطالعه. از الگوی رشد ناحیه قدیمی تر پیروی می کند که آن را ناحیه کنترل یا ناحیه الگو می نامیم. مشكل اصلى اين مدل كزينش ناحيه الگو مناسب است . كاربرد آن در نواحى حومه كلان شهر با موفقيتهايى همراه بوده است . & 2 : جمعيت شهر© درزمان ] ‎K Ve‏ تک ‎ay ‏: جمعیت استان» درزمان ] ‏:همان فاکتورنسیت ‎ 

صفحه 104:
مق انب عبارت روشهای نسبت به گونه هلیی از فنون گفته می شود که جمعیت ناحیه مورد مطالعه را بایک متفیر نسبت در همان مقایسه می کند. لین روش متفیر نسبت کرده و سپ با ضرب آن در یک نسبت. پیش بینی جمعیت ناحیه مورد مطالعه را به دست می دهد لین روشها را می توان به آسانی برحسب متفیرهای نسبت مورد استفاده طبقه پندی کرد: الف) روش نسبت ناحیه ب) روش نسبت ترکیبی ج) روش نسبت نمایند. 

صفحه 105:
الف) مدل نسبث ناحیه در لين نوع روش نسبت, ناحیه مطالعه با ناحیه الگویی مقایسه می شود که خود. بخشی از آن است.زیک منطقه از يك كشور را مى توان با تعام کشور مقایسه کرد) ‎Ri‏ : جمعیت ناحیه مطالعه درزمان ] ‎Re‏ Ry? =R\y” : جمعيت ناحيه الكو درزمان 1 : نسبت(مى توان ازروش ثابت.معين.وغيره استفاده كرد.) 

صفحه 106:
ب) مدل نسبت ترکیبی در لین روش. فرض بر این است که یکی لز اجزای کل جمعیت و کل جمعیت رابطه ای موجود است.! نام نویسی در مدرسه به تفکیک گروه سنی ) ج) مدل نسبت نماینده روش های نسبت نماینده از کالاها یا خدمات مربوطه به جمعيت به عنوان يليه استفاده می كنند.( تعداد منازل - تعداد تلقن 

صفحه 107:
مدل رگرسیون چند متفیره تحلیل های رگرسیون چند متغیره براساس این فرضیه است که بین جمعیت و متغیرهای دیگر رلبطه ثابتی وجود دارد. لین روش در ساده ترین شکل خود. تنها از یک متغیر مستقل به صورت زیر استفاده می کند: ‎=at+ bX,‏ 0 رابطه (۱) در لین فرمول. (])26 متغیر مستقل است. گفتنی است که معادله های روش های خطی, روند و روش های نسبت. گونه ای دیگر از لین فرمول کلی به شمار می آیند. با شناخت این معادله می توان از آن برای پیش بینی استفاده کرد. 

صفحه 108:
مدل رشد نمایی مضاعف این مدل بر مبنای یک سطح نهایی محدود جمعیتی استوار است . شکل کلی مدل رشد نمایی مضاعف به شرح زیر است: R=RP, a? )۱( ‏رابطه‎ در لين رابطه نرخ رشد جمعیت تابعی از سطح جمعیت است. اما عامل تقییر به جای اینکه یت باشد. خود به طور نمایی با زمان افزليش مى يلبدء و لين امر به معنای شتاب کاهنده ‎Ep‏ رشد به طرف حد مطلوب جمعیت است. در لين مدل. چنانچه از دو طرف لگاریتم گرفته شود. شکل زير حادث می گردد: LogP, =LogP, +! Loga رابطه (۲) 

صفحه 109:
PR Loglog B +t LogbD (asl, =Logtod + 

صفحه 110:
مدل تركيبي علت اطلاق کلمه ترکیبی ن است که در این روش» جمعيت بيش بينى شده براساس از از عملکرد مجموعه عوامل موثر بر تغییر و تحول جمعیت به دست می آید. اين عوامل عبارت باروری+ مرگ و میره مهارجت و ترکیب سنی و جدسی جمعیت. از بین چهار علمل فوق» تا عامل جهازم یعتن ترکیب ستی: وجسبی چمیت وا دراششیر دزیم و فییزات سه سمل دیگز را باید از طریق بررسی و تدوین فرضیات حدس زد. بیابرت به خرح ‎Ep‏ -1 +104 +0]< اس رس ‎Eo ©‏ تغذادمرگ ویر عباد.۲ ‏مهاجرت به داخل ‎ ‏جمعیت درزمان میداء ‎ 

صفحه 111:
گزینه هایی که می توانند درتدوین فرضیات باروری مدنظر قرار گیرد عبارت لست از: "افزايش سطح بارورى ۳۳۳ تابت ماندن سطح باروری ‎aa‏ کاهش بودن سطح باروری مهمترین سنجه ای که در تدوین فرضیه های مرگ و میربه کار می رود امید زندگی در بدو تولد و چگونگی تفییر آن (معمولاً افزلیش آن) در آینده است. که می توا بقاء به دست آورد . در مهاجرت نیز ترکیب سنی و جنسی را بدست آورده ۰ سپس به عنوان یک جمعیت خاص که ای سح بر و مرک ویر وه خودهستند مد پیش نی ارم هن 

صفحه 112:
روش برآورد تعداد کل مهاجران هنگامی که فقط تعداد جمعیت در آغاز و پایان دوره مورد مطالعه و میزان رشد طبیعی سالانه جمعیت در آن دوره در دست باشد. با استفاده لز میزان رشد طبیعی, ابتدا تعداد جمعیت با رشد طبیعی را در پایان دوره به دست می آورند و سپس با کسر آن از جمعیت واقعی پایان دوره: خللص مهاجران پایان دوره مورد مطالعه را محاسبه می کنند و از روی لن به برآورد اثر مهاجران بر میزان رشد جمعی می پردازند. 

صفحه 113:
روش برآورد ترکیب سنی و جنسی مهاجران برای محاسبه جمعیت مهاجر در گروه های سنی لازم است جمعیت را به صورت روه های ستی و جنسی در سال پایه مرتب نمود. سپس این جمعیت را در احتمال بقای هر گروه سنی ضرب نموده تا جمعیت طبیعی به صورت گروه سنی به دست آید. آناه این جمعیت را از جمعیت سرشماری شده همان سال کسر نمود. مانده در گروه سنی جمعیت مهاجر به صورت مثبت (مهاجرپذیی) و منفی (مهاجر فرستی) خواهد بود. 

صفحه 114:
‎te‏ بینی مهاجوش ‏دشوارترین جزء تغییرات جمعیتی برای پیش بینی در سطح تشکیلات محلی. مهاجرت است. نخستین دشواری, تعیین پایه اطلاعاتی برای مهاجرت است در نواحی محلی: حتی داده های محدودی همانند نکات یاد شده. موجود نیست. برای چیرگی بر ایسن دشواری داده های مهاجرت را از روش باقیمانده به دست می آورند. این روش. مستلزم پیش بینی جمعیت با استفاده از نرخ های حیلتی و مقایسه نتلیج با رقامواقعی جمعیت است. معادله مورد نظر را می توان با منظور کردن مهاجرت خالص به شرح زیر نوشت: ‎dn Ra +My‏ - ۵ و + و< جرب ‏© این فرمول. 140 مهاجرت خالص بین زمان نو 10 + نا است. ‎ 

صفحه 115:
مدل های برآورد مسکن بعد از مؤلفه جمعيت. مسكن. مهم ترين کاربرد را در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری است. از آنجا که کاربری مسکونی حدود ۴۰ الی ۶۰ درصد از انواع کاربری ها را در ایران و شهرهای کشورهای جهان به خود اختصاص می دهد. ضروری است مدل ها و تکنیک هایی برای برآورد مولفه مسکن در برنامه ریزی کاربری اراضی ارائه گردد. 

صفحه 116:
مهمترین روش های براورد نیاز به مسکن را به شرح زیر می توان برشمرد: "روش انبوهه "روش نرخ های سرپرستی "روش كلى ‎v‏ روش خام 

صفحه 117:
۱- روش انبوفه در این مدل. جمعیت پیش بینی شده () رابه میانگین بعد خانوار (5) تقسیم می گردد. سپس تعداد خانوارهای پیش بینی شده (۳۱) به دست می آید. سپس با اعمال نمودن 16 شاخص خانوار در واحد مسکونی, تعداد مساکن ( ) مورد نیاز براورد می گردد. 9 فرمول شماره (۲) سح فرمول شماره (۱) ص KS 

صفحه 118:
۲- روش نرخ های سرپرستی در این روش. جمعیت پیش بینی شده بر حسب سن. جنس و وضعیت زناشویی به گروه هایی تقسیم شده در هر گروه جمعیتی نرخ رئیس خا نواری محاسبه می شود. با جمع کردن تعداد رئیس خا نوارها در هر گروه. تعداد خا نوارها پیش بینی می شود و واحدهای مسکونی مورد نیازآنها برآورد می شود. 

صفحه 119:
۳- روش كلى در روش کلی, علاوه بر نیاز مسکن جمعیت پیش بینی شده. سایر اجزاء از به مسکن هم لحاظ گردیده است. پس از جمع جبری, برآورد را به دست می دهد. Ad=K A+ E+ Bt y+ ‏ا جو + ناو‎ (2)6- واحدهاى مسكونى مورد نياز تا بايان دوره برآورد. 1ه نيازناشى ازكميود فعلى مسكن نيز ناشى از واحدهاى مسكونى زير استاندارد. نياز ناشى از تهيه خانه مجزا براى خانوارهايى كه ناكزير به صورت دوبله با ساير خانوارها زندكى مى كنند. ناشى ازحذف يا كاهش متراكم. ‎a= ES‏ ناشياز تخریبو تجريبو تجديد يادر جللجاضر 1 ‏نياز ناشى از افزايش جمعيت نا زمان‎ = E6(t) (87)6- نيازتاشى از تخريب sgh ae a 9 جديد بنا تا يايان دوره. 

صفحه 120:
۴- روش خام در شرایطی که آمارهای موجود برای تهیه يك برآورد کلی و به صورت مجزا برای هر یک از اجزاء کافی نباشد . از روش خام استفاده می شود . Ay =H- U+ Hy+ruy ‏ولحدعمرمسکونیموردنیتزمان]‎ = E(t) ‏تندد خانواره در شروع دورهبرآوزد‎ =H ‏ولحدهایمسکونیقابلقولدر شویع دوید برآورد‎ sts = ‏لا‎ ‏تعداد خانورها در این دورهبرآورد‎ -۱4)2( ‎R‏ - درصدواحدمسکونی که تزمان ] نیاز به تخریب وتجدید بنادارندترخ تخریب و تجدید بنا ‎ ‎ 

صفحه 121:
برآورد نیاز به زمین برای تأمین مسکن به منظور پیش بینی زمین مورد نیاز برای فعالیت های خانه سازی از روش های ذیل می توان استفاده نمود: "روش استفاده از گروه نما ۲ روش استفاده از متائه منکونی و تراکم ‎GE‏ روش برآورد مساحت واحدهای مسکونی از دیدگاه فرهنگی (شاخص سازی فرهنگی مسکن) 

صفحه 122:
روش استفاده از گروه نما در این روش, واحدهای مسکونی شهر از نظر مساحت زمین به گروه هایی تقسیم می شوند. هر گروه که بالاترین درصد کمی از مسکن شهر (فراولنی) را به خود اختصاص دهد . گروه نما اطلاق می شود . تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز « گروه نمای محاسبه شده - زمین مورد نیاز 

صفحه 123:
روش استفاده از سرانه مسکونی و تراکم خالصس شاخص های سرانه زمین مسکونی که از تقسیم کردن کل مساحت زمین های مسکونی شهر (به متر مربع) به جمعیت ن . و تراکم خللص که از تقسیم کردن جمعیت شهربه مساحت زمین های مسکونی (به هکتار) به دست می آید . در روش استفاده سرائه مسکونی» کافی است که سرائه مسکونی را در جمعیت پیش بینی شده ضرب نموده تاء مقدار زمین مورد نیاز به دست آید. در روش تراکم خالص که می تواند براساس نفر یا خانوار در هکتار محاسبه شود .هد تعداد زمين مورد یاز ند ماک تدز 

صفحه 124:
روش برآورد مساحت واحدهای مسکونی مورد نیز خانورها از دیدگاه فرهنگی انوارها با توجه به ویژگی اين روش» برای برآورد مساحت واحدهای مسکونی مورد : های فرهنگی خانوارها پيشنهاد شده است. اگر مساحت واحد مسکونی یا منزل را با مساحت زمین مسکونی, یکسان فرض تماییم از اين مدل مى توان برائ پیش بینی زمین لازم برای مسکن خانوارها استفاده نمود. در لین مدل متغیرهای زیادی از جمله بعد خانواره شغل, تحصیلات, نوع معیشت. قشر و طبقه. سابقه شهرنشینی, میزان درآمد و ویژگی های اجتماعی در نظر گرفته شده و برای هر یک از این متفیرها ضرلیبی ( امتیزاتی ) منظور شده است . ودر نهایت مجموع امتیازات ۰ میزان eae casi ‏من‎ 

صفحه 125:
مدل لجستیک برآورد تعداد ولحدهای مسکونی مدل لجستیک روش مناسب برای برآورد تعداد واحدهای مسکونی مناسب در یک شهر يا نطقه است. لین مدل بر اساس روند گذشته به پیش بینی آینده مسکن مبادرت می کند . که بر فرش های زیر استولر است : 7میانگین وسعت خانور تا افق برنامه ريزى تغيير نمى كند و ثابت باقى مى ماند . ‎Gales vo”‏ تراكم مطلوب برابر یک واحد مسکونی به ازای یک خانوار است . K eel YT aor ۱ ۱ ‏رقم نهایی واحد مسکونی/ نفربا معکوس وسعت خانوار 1 پر‎ 0 ‏مره راطه‎ Ne (Jl) gla تسبت تعدد واحد مسگونیبه تفا خانواده در بای دوره خاس- ۷0 واحد مسکونی به نف خانواده در بای دوره خاص: ‎Ge y)‏ 1 تعداد واخد شکونی به تقر با خانواده در انتهای دوره خاص ‎YD a‏ لس مط ‎ba‏ رابطه (۲) تسبت تعداد واحد مسکونی به نفر یا خانوار در سال ] < ()۷ 

صفحه 126:
مدلهای اقتصادی روش افزایش درآمد شهر روش اقتصاد پلیه ای شهر و منطقه از جمله مدلهای ساده تعیین در آمد و اشتغال است. در این مدل فعالیت اقتصادی شهر یا منطقه به دو بخش پایه یا صادرلتی و غیر پایه ای یا خدماتی یا تبعی تقسیم می شود. مبانی نظری لين مدل مبتنى بر موتور رشد و نیروی محرکه اقتصاد شهر با درآمد ناشی از بخش صادرات است.به لین ترتیب که صادرات ناشی از تقاضای خارج از شهر یا منطقه موجب تزریق درآمد به اقتصاد شهر یا منطقه می گردد و این تزریق درآمد با توجه به جریان ضریب تکاثری اقتصاد پایه موجب رشد و شکوفایی بخش های موجود اقتصاد شهر یا 

صفحه 127:
منطقه می شود که موجب برآورده نمودن نیازها و قاضاهای بنگاهها و خانوارها در داخل شهر یا منطقه گردد. لین مدل در خصوص تأثیرات مربوط به اشتغال و تفییر آن مورد استفاده دارد. مدل اقتصاد يليه اشتغال با تأثير افزليش در اشتغال بخش بليه و لثر آن به اشتغال بخش غير يليه و كل شكال رابورسى سن كس 

صفحه 128:
مدل اقتصاد پایه ای شهر یکی از روش های موسوم در تعیین اقتصاد پایه ای شهر استفاده از ضریب یا نسبت مکانی ۱ است. این نسبت یا ضریب می تواند سهم آن قسمت از صادرات هر صنعت را که به خارج نماید. نسبت مکانی واقعی هر صنعت عبارتست از شهر صادر می شود. تولید کالایی در صتعت خاصی در شهر و مصرف آن کالا در شهر ضریب یا نسبت 1 اكر برابر با يك باشد. مبین آن است که مصرف آن کالای خاص در شهر دقيقا راب با تولید ن کالاست و در نتیجه هیچ یک از کار » کالا و صنعت خاصی را به منظور تولید نمی نمایند. 

صفحه 129:
اگر 11 مساوی ۲ باشد. تولید آُن کالای خاص ۳ براب رمصرف محلی است. و بنابرلین تنها یک سوم کارکنان آن صنعت برلی بازار داخلی و دو سوم برای بازار صادراتی تولید می کنند. شرح کلی مدل ضریب مکانی به مخرج کسر یا سهم اشتغللی ملی از تولید کالایی خاص. برای نشان دادن لین مسأله که چقدر از تولید شهر باید بیلی رفع و تقاضای داخلی تخصیص داده شود. معیاری را تعیین می کند. 

صفحه 130:
فرضاً اگر یک درصد از اشتفال ملی در این صنعت کالایی خاص در صنعت خاص باشد. شهر نیز تتهالازم است که یک درصد از اشتفال خود را در لین صنعت برای رفع تقاضای شهر اختاص دهد. حال اگر اشتفال واقعی در این صنعت ۶ درصد کل اشتفال در منطقه باشد (صورت کسر ۶/۰-) یک ششم از نیروی کار برای مصرف منطقه تولید مى کنند و پنج ششم دیگر برای صادرات. 

صفحه 131:
تحلیل تأثیر عوامل یرون زا در اقتصاد پایه ای شهر ممکن است اشتغال در بخشی از شهر به جز بخش صادرات از عوامل دیگری نیز تأثیر گردد. در نتیجه رابطه زیر ممکن است برقرار گردد: رابطه () 1 + 0<ر[ 1 : مبيرساير عولمل روزن المسنكه در لمشتغل|شهر تأثير موكنارد. 0 : از متغیرهای‌دلخلیلسنکه در شهر وجود دارد . '5': كلاشتغلما اشتغلزيليه 26 + اشتغفل|خدملتي8 ) 

صفحه 132:
مدل تغيير سهم يا شيفت شير روش مدل تغییر سهم برای تحلیل و پیش بینی شرایط اقتصادی و اشتفال سطوح جغرافیایی منطقه و شهر می تواند مورد استفاده قرار گیرد. در این روش سنجه ها می:توان در آمد. تولید. صادرلت و گرایش پول باشد. در این روش مقیاس مرجع به کشور | طلاق می شود . که سطوح جغرافیایی مورد مطالعه « شهرستان یالستان ) نسبت با آن سنجیده می شود. در کشور ما به علت اينکه به جز آمار اشتغال. آمارهای ادواری موجود نیست. اشتغال استفاده می گردد. 

صفحه 133:
روش تغییر سهم تفاوت رشد بخش ‎gle‏ اقتصادی شهر در مقایسه با رشد بخش‌ها در سطح اقتصاد اقتصاد مرجع را بررسی می کند. این تفاوت که ممکن است مثبت یا منفی باشد. ‎Sly‏ تغییر مکان ‎ ‏جابجایی سهم اقتصاد شهر در اقتصاد مرجع است. لین جابجایی سهم ناشی از سه عنصر زیر می تواند باشد: ‏۱- عنصر رشد اقتصاد مرجع ‎ ‏رات اشتفال در اقتصاد مرجع طی یک دهه ‎ ‏> کل اشتفال در اقتصاد مرجع 

صفحه 134:
۲- عنصر رشد نسبی بخش های لفتصادی در کل اقتصاد مرجع 5 5 8 عمو ۱ ۱ ‎pel. ER‏ > میزان رشد یا تزول نسبی هربخش اقتصاد را در كل اقتصاد مرجع ‎pS Be‏ ‎E‏ 7 1 4 > اشتفال در بخش | در اقتصاد مرجع ۳- عنصر عملکرد هر بخش در شهر نسبت به علکرد همان بخش در سطح مرجع 02 - موقعيت رقابتى هربخش اقتصادى را درمقايسه با اقتصاد مرجع 65م دوي ‎FRi By‏ للدم ‎“EE‏ < اشتفال بخش | در سطح شهرستان یا استا 5 5 ال بخش | در سطح شهرستان ی استان 5 ‎BS‏ Epi < اشتفال بخش | در سطح مرجع یا کشور ERS 56— A+ B+C 

صفحه 135:
جه جم -56 ‎EB?‏ پس ازاینکه ضرلیب /وتاوامشخص شد . می توان با استفاده از رابطه زیر به پیش بینی اشتغال اقدلم نمود: 

صفحه 136:
روش تعیین اشتفال در شهر با استفاده از ضریب نکاثر با استفاده از لین روش می توان ۰ تعداد کل شاغلان . جمعیت و شاغلان خدملتی که در یک منطقه از طریق ایجاد یک شغل تولیدی به وجود می آیند محاسبه نمود . هر شغل تولیدی که در شهری ایجاد شود. نیاز به یک سری کارگر دارد.لین کارگرها دارای خانواده هستند. این خانواده ها و کارگرها نیاز به خدمات دارند (خرید و حمل و نقلء خدمات. مسکن و غیره). 

صفحه 137:
چنانچه هر شغلی در بخش تولیدی, نیز به 8 شفل در بخش خدمات داشته باشد و اگر شغل های تولید را با ۴0 و کل اشتفال را با ۴ مشخص کنیم؛ فرمول کلی به شرح زیر خواهد بود: ‎classy fs‏ وق a E ‏کل اشتفال در منطقه‎ E=Ep+E, E, =aE 1 در واقع چ 1 ضریب تکاثر است. 1 )دج a 

صفحه 138:
برای محاسیه نیزهای خدماتیافراد ساکن درناحیه براساس کل جمعیت ساکن در احیه یور ‎PP P=yE‏ وق ‎OE 7 ۳7‏ و۸2 yEp ByEp E,= 1- py 1- By 

صفحه 139:
پیش بینی اشثفال با استفلده از ضرایب تفییرات یکی از روش هلیی که برای پیش بینی اشتغال در شهر به کار می رود روش استفاده از ضریب مکلنی است. مکانیسم کار بدین صورت است که در دوره متوللی در اقتصاد مرجع مطالعه اشتغال پایه و غیر پایه صورت می گیرد. سپس نرخ تغییرات برای دو دوره مذکور در اقتصاد مرجع محاسبه می شود. 2 6 ضريبتكثر دع لاك اشتغاليايه ‎x‏ تیم ‎Y=D+X‏ ‏لا كلشتغالل 

صفحه 140:
مدل های دسترسی مدلهای دسترسی شکل تکامل یافته مدل جاذبه اند که به وسیله دانشمندان مختلف اصلاح ۰ توسعه و تکامل یافته اند . جفرافیدانان و برنامه ریزان از دسترسی به عنوان یک شاخص نام مى برند . سیمونز و لشنایدر در سال (۱۹۷۱) شاخص فرصت دسترسی را به شرح ذیل مطرح مين کنند: 

صفحه 141:
مدل تغییر مراکز خرید سیاست هماهنگ کاربری زمین در رابطه با خرده فروشی می باشد ‎٠‏ بتابرلين برنامه ریزان برای دستیابی به برنامه ریزی خرده فروشی» روز به روز مدل های دقیق تری رابه کار می برند. یکی از مدل های معروف مدل جاذیه است. 88 - واكنش متقابل بين تواحى ‎Py Pp‏ سور[ 58و08 - ندیه هاعمربوط به نواح یو 8 (جمعیبک 0 ‎JAB‏ فاصله بين ناحيه 8و 8 48 0د تون مربوط به متغير فاضله ‎K‏ ضریب ثابتى كه با تجربه تعيين مى شود. ‎ 

صفحه 142:
مدل رایلی برای تعیین محل خرده فروشی رایلی برای تعیین محدوده بازار در مورد مراکز خرده فروشی» اساسا از جاذبه نسبی دو مرکز خرید برای مردم استفاده نمود. شکل کلی مدل به شرح زیر ‎Bho‏ 2 ظفل ورد ‎[FA oes Bie‏ بو ‎Ps labs‏ ‏مشکلی که در مورد کاربرد قانون رایلی برای تعیین مرز حوزه نفوذ مراکز خرده فروشی ‏وجود دارد نواحی تجاری را به صورت ناپیوسته در نظر گرفته است. ‎ 

صفحه 143:
مدل مكان بابي موكتز خريد براى مكان يلبى يا بيش بينى فضاهاى مورد نياز جمعيت كاربرى هاى خرده فروشى در سطح یک شهر مورد استفاده قرار می گیرد وبر پایه مدل جاذبه نیوتن به شرح ذیل پایه ریزی شدهانت : ‎_KP* HP‏ 0 4 1 از فرمول بالا در یک فاصله زمانی مشخص, تعداد سفرها یا ۲ که توسط افراد ساکن در ناحیه | به طرف فعالیت های ناحیه ُ صورت می گیرد. به نسبت جمعیت (0) ساکن 1 و با تعدلد فرصت های ا۳ در افزایش و با فاصله ل)بین دونقطه | و[ کاهش می یبد :و متغیرهایی‌فستند که به صورست جربیسه دتم آید 

صفحه 144:
مدل پیش بینی فضاهای گذران اوقات فراغث ازکاربرد های دیگر مدل جاذبه . پیش بینی مراکز اوقات فراغت است . در اين روش نرخ مشارکت از نسبت افرادی که در یک فعالیت شرکت می نمایند برای پیش بینی استفاده می شود: ۳ : رغ مشركت ‎ro‏ ‎p cases‏ : تاد معلیکنکندگان N= 12 ‏زا - تعداد يازديد كنندكان از ناحيه به تسهيلات ل‎ أ - جمعيت ناحيه | 4 - جمعیت ناحیه [ [أ0 - فاصله بيزا ول 5 6- ضيلييقابت 

صفحه 145:
مدل دسترسی هنسن (۱۹۵۹) مدلی را برای بینی مکان جمعیت ارلئه نمود. در مدل وی. دسترسی به مراکز اشتغال عامل اصلی در تعیین مکان جمعیت تلقی می شود. در لین مدل شاخص دسترسی به اشتفال برای هر منطقه مشخص می شود. شکل کلی مدل هنسن را به شرح زیر می توان ارائه نمود: ‎All Jae gulp‏ = شاخضی دسترسی منطقه | در ارتباط با منطقه ز [6- كلإشتغللور منطقه [ [أ0- مسافشيزا و[ قر ۳ ‎i sas‏ زره کلی جهت منطقه | مجموع ‎Ss plat‏ شاضی هاست: ‎ ‎ 

صفحه 146:
مدل حجم سفر از مدل جاذبه جهت تعیین حجم یا تعداد سفر بین مناطق می توان استفاده نمود. معمولاً حجم سفر تابعی از موژلفه های جمعیت نواحی مختلف شهر و فاصله بین آنهاست. شکل کلی مدل را به شرح زیر می توان ارائه نمود: و و ‎Sit yey‏ در فرمول بالا [11- تعناد سفر يينياطق| ول 85 .[]- تعناد جمعيشاطقا و[ 81 - فاصله ميازماطق| ول ‎Leaps ob‏ تسولنىكه بسرلئفولصلميانماطإستفلدم مىشود. ضریشابت 

صفحه 147:
مدل حمل و نفل سفرها عمدتاً به قصد بهره گیری لز فرصت های اجتماعی, تفریحی. آموزشی و تجاری انجام می گیرد. تقاضاهای حمل و نقل را به منظور یله لصلاح توان ارتباط بین فعالیت های گوناگون موجود روی زمین. نابرخوردلری ناشی از جدایی فضایی را کاهش می دهد. در واقع رابطه نزدیک بین کاربری زمین و حمل و نقل است که کنترل یا گسترش تسهیلات حمل و نقل را به صورت یکی از نیرومندترین ابزارهای ویه جفرافیایی در اختیار برنامه ریزان قرار می دهد تا بتوانند آن را یرای هدایت توسعه شهری به کار گیرند. 

صفحه 148:
ینابرلین هدف اولیه برنامه ریزی حمل و نقل ایجاد تعادل کارآمد میان فعالیت های کاربری زمین و ظرفیت بالقوه ارتباطات بین این گونه فعالیت هاست. برای نیل به لین هدف. بایستی کاربری زمین و واکنش متقلبل حمل و نقل در قالب الگوی تحلیل منفردی قرار گیرد. اما چنین الگویی وجود ندارد. بنابراین در مطالعات حمل و نقل می کوشند تا با استفاده از مجموعه ای از الگوهای فرعی مرتبط به عنوان برانگیزنده فرآیند تصمیم گیری مورد انتظار فردی که قصد مسافرت دارده الگوی مسافرت را توصیف و پیش بینی کند. 

صفحه 149:
به طور کلی می توان گفت. پیش بینی ترافیک. تلاش می کند تا حجم ترافیک ۲ از نقطه | به نقطه وبا شیوه داده شده | (چه حمل و نقل عمومی مورد نظر باشد و یا حمل و نقل خصوصی) را در مسیر مشخص ] پیش بینی کند. در مطالعه نوعی عبارت کلی ا6ا1آ به اجرای تشکیل دهنده ن. شکسته می شود و سپس کوشش به عمل می آید که در قالب طرح پیش بینی ترافیک ترتیبی» هر یک لز اجزاء مورد بررسی قرار گیرد. در مطالعه گردآوری اطلاعات اساسی ویژگی های خانوار و جمعیت. فهرست کامل تسهیلات حمل و نقل موجود و لطلاعات کاربری زمین منظور نظر است. 

صفحه 150:


صفحه 151:
اطلاعات الگوهای موجود مسافرت شامل: ۱- داخلی- داخلی بین دو حزوه داخلی ۲- خارجی- داخلی بین یک حوزه خارجی و یک حوزه داخلی ۳- خارجی- خارجی بین دو حوزه خارجی ۴- درون حوزه ای» یعنی در داغل یک حوزه می باشد. 

صفحه 152:
ویژگی های خانوار و جمعیت. مشتمل بر میزان مالکیت خودروء درامدهای خانوار بر حسب نمونه گیری بدست می آید. تسهیلات موجود حمل و نقل و فهرست کامل بزرگراه های اصلی و شبکه های حمل و نقل عمومی است مطالعه بررسی پارکینگ ها و قابلیت دسترسی به تسهیلات پارکینگ می توان تأثیر مهمی بر تقاضای سفر داشته باشد. مرحله بعد گردآوری اطلاعات مربوط به کاربری زمین است. معمولاً میزان استفاده از زمین برای نواحی مسکونی بر حسب تراکم خللص مسکونی, اندازه گیری می شود در حالی که در حوزه های مراکز اشتفال و نواحی مرکز خرید, اندازه گیری بر حسب قطعه یا [ ناس فضای اشتفال متناسب صورت می گیرد. 

صفحه 153:
مدل غرضه. قابلیت دسترسی و تخصیصی زمین پس از محاسبه و تعیین تعداد واحدهای مسکونی جدید. ضروری است. مقدار زمین مورد راجه دست أورد. اين عملء موضوع های متعددی, از جمله تراکم های مسکونی (و همچنین احت زمین)» قابلیت دسترسی به زمین محل (يا موقعیت) و شیوه تصرف را مطرح می بدیهی است که چنینی موضوع هلیی را نمی توانست با بکارگیری روش شناسی فنی منطقی حل کرد. بلکه نیاز به خط مشی و چارچوب سیاسی دار با انجام محاسبه ای کلی می توان مساحت زمین مورد نظر را بدست آورد: رابطه (۱) ابطه (۰0۱ ۸ مساحت مورد نیاز؛ !۳ تعداد واحدهای مسکونی مورد نیاز. 0] تراکم ساختمانی 

صفحه 154:
مکان. موضوعی مهم و راهبردی است و بعید است که برنامه ر؛ دیدگاههای مشترکی در مورد مکان های برگزیده برسند. در ارتباط با شیوه تصرف. سیاستگذاری دولت مرکزی و محلی که در ارتباط با بخش ‎gue‏ نوم مسکن و فراکم سافر اهمیت اشت: استاننا: خاضی برای, ققغیمن قابلیت دسترمسن ‏به زمین وجود ندلرد. ‎ ‎ 

صفحه 155:
عوامل موثر در برآورد عرضه زمین تعیین دوزه ‎als‏ ‏7 تعیین نواحی بازار محلى "محاسیه عرضه زمین ت "محاسبه عرضه زمین موثر عوامل موثر در تعیین عرضه زمین موثر : 7 ت های فیزیکی و زیربت محدودیت های فیزیکی و زیربنایی % بازدارنده های مالکیت 

صفحه 156:
25 نرم لفزرهایک امپیوثریو کسلربروارلضی‌شهری سیستم اطلاعات جغرافيايى نرم افزارى است كه با دارا بودن قابليت های مختلف, تسهیلات و داده هاى مورد نياز برنامه ريزى كاربرى اراضى رل فراهم مى كند. لين سيستم براى مكان يابى و دریافت داده ها و نقش های لازم از قابلیت بالایی برخوردار است. از جمله نرم افزارهای لازم کد » اتوکد و کدمپ » سایت سرف » وات ایف و .. است که به کمک آنها با کمترین هزینه برنامه ریزی و طرح های کاربریلراضی میسر می گردد. GIS e