دهم - جلسه هفدهم

صفحه 1:
) صفحات:۱۰۰- 0 بررسی کتاب درسی 

صفحه 2:
F 4 a ae ‏محلول و مقدار حل شونده‌ها 8 همه ساله خاتة خدا ابا گلاب‌تاب‎ ‏محلول! مخلوطی همگن از دو یا چند ماده بوده که حالت فیزیکی و تر کیب شیمیایی دز‎ .)۷ ‏فراوانی در زند گی ما دارند (شکل‎ cleo» be Jol [ERIE ELE. کاشان شست وشو می‌دهند. شکل ۷- برخی محلول‌ها و کاربرد آنما. ) چواوواکی ۳۲۳5۲ 2[7<و جوا زها ۰۳927 ب) سرم ۱ ی فیزیولوژی محلول تمک در آب است. ب) ۳۳555563۳ 5؟57 ار ت) وووتووووتتق * در محلول آبی صدیع. حالت فیزیکی در سرتاسر آن ماییع وت ر کیب شنیمیایی مانتد وتک: علقلت وود مر شرقارآن باعان ويعنواضات السك از چند مادة آلی در آب انست. | ° برخي متصول امد زینو لتق .»+ 2009 کلام 55 آنتن 

صفحه 3:
'* 7 هنكامى كه كنته ‎ASG oo‏ ‎ff‏ (شکل۸). برای مثال شاید امروز صبح هنگام خوردن صبحانه گفته باشید که چای شیرین من خیلی غلیظ است. این گفته نشان می‌دهد که یا مقدار شکر موجود در چای شما زیاد بوده یا چای شما بسیار پررنگ بوده است (شکل ‎.٩‏ ذره‌های حل شونده در واحد حجم 4 ae ‏سولفات‎ Dns Eyl 

صفحه 4:
77 2 اس ی از ن نیز يا هم تفاوت دارد (شکل ۱۰). برای و منبع غنی از مواد شیمیایی گونا گون به‌شمار می آید. ‎ie‏ ‏دریای سرخ <64۴/۱ دریای مدیترانه (۳/۹/) دربای مرده 04۷ اقیاتوس آرام (۳/۵) 

صفحه 5:
در درس علوم آموختید که هر 021550۳2000" تشکیل شده است. دارد. بنابراین دانستن اينکه چه مقدار حل شونده در یک محلول وجود دارد؛ می‌تواند به درک ‘ خواص. رفتار و کاربرد آن محلول کمک کند. نيمس دان ها لول رامق حلشوننه رمقتز میتی زخلالامعاول تسرد : مى كنند. آنها در آزمایشگاه با محلول‌های گوناگونی سرو کار دارند که مقدار حل‌شونده در آنها در گستره‌ای از مقدار بسیار کم تا مقدار بسیار زیاد متغير است. از اين رو غلظت محلول‌ها را به روش‌های گوناگون بیان می‌کنند. در اینجا سه مورد از انواع غلظت محلول‌ها بررسی می‌شود. . 

صفحه 6:
Pee 4 et ti هرگاه ۰/۵ گرم مس (11) سولفات را در ‎٩۹/۵‏ گرم آب حل کنید» محلولی زیبا به رنگ آبی به‌دست می‌آید. حال اگر این محلول را با افزودن آب. چندین مرتبه ؛ ‎Poe‏ کنیم» محلولی بسیار کم رنگ پدید می‌آید که گوبی رنگ ندارد. ظاهر بی‌رنگ آن نشان می‌دهد که محلول بسیاز رقیق بوفه و مقناا ر حل‌شونکهاذر آن بسیار کم است سکن 0۱۱ (۱) (۲) (۳ (۲ ۵) a 8 4 ee a = a 2 mo 7 2 a شکل ۱ ۱-در هر ۱۰۰ گرم محلول شمارهٌ ۰۵ حدود ۰/۰۰۰۰۵ گرم مس (11) سولفات وجود دارد. ‎Ss‏ nT ee 

صفحه 7:
غلظت مولاريته 

صفحه 8:
جرم حل شونده جرم محلول برای محلول‌های بسیار رقیق از یک حل‌شونده در آب می‌توان ‎PPM‏ را به صورت میلی گرم حل شوندة موجود در یک لیثر محلول تعریف کرد؛ برای محلول ها ی رقیق چگالی را 4 NS ۱۰۶ ۰ ‏قسمندر میلیون-1‎ ZY © Peay فرض میکنیم پس: اگر در ۰/۱ کیلوگرم آب دریاء ۲۰ میلی‌گرم یون "112۲ وجود داشته باشد. غلظت یون *۱12۳ در آب دریا برحسب ۲۲۲ کدام است؟ ‎rer oy ۲۰۰0‏ 2۴ ‎Yo‏ حل‌شونده ‎(Mg)‏ ۳ ۱ م جرم حلشوا ۱ ۱۰۳۱۵ “باح أ ‎OB oy mg ppm = ny‏ كنا ‎o/h‏ Ke ۳ (Mg) ‏جرم محلول‎ ۱ اگر غلظت یون *>1 در آب دریا برابر با ۳۸۰۵۸۳۷۵ باشد. در ۵۰ کیلوگرم آب دریا چند گرم بون *>1 وجود دارد؟ 4 sg ‏جرم سل آب در‎ ۵ ۷ 1 ‏چرم شود‎ 9 re ead a ‏جرم حل شوئده ( ؟16) چس‎ =\g4 (8) ‏جرم معلول‎ ِ ۰ — ww ‏ب‎ ۲ 7 2۰ 2 ppm 2 

صفحه 9:
و 0 ةذ 1 = بج ُلُاُ7باباايب ل ابطه‌ی ‎ppm‏ را به صورت‌های زیر می‌توان نوشت: ۵:۳ Os ‏هات‎ SRLS يك رودخائه 54 / ‎LN AS JS SENS pts BPs‏ غلظت یون 6 فرائن آب پرخسب ‎(Lait ppm‏ -ام "+ ۷9۲ + ۸6 ۱ ۸/۴۳ ۱۳ 7 كت بت تا مداه مص ‎\molLMgCT,‏ ‏طش لا کمن :لاص" وود = 1 ‎UAE = vatmg cl‏ )18 ‏جرم 01 (برحسب‎ YAR EX 

صفحه 10:
—— - = = غلظت يون پتاسیم در آب درا برابر ۳۸۰۲۲۳ است. در ۲۰۰ میلی‌لیتر آب دریا تقریبا چند مول یون *1 وجود دارد؟ ‎(K =Y4g.mol~')‏ در هر مورد غلظت حل شونده را برحسب 10017 حساب کنید: ۱ مقدار 2۶ ۰/۰۶ اکسیژن. در ۲۰۰۰۰۶ آب حل شده است. ۲- مقدار 102 ۱۵ اکسیژن در 1682 ۵ آب حل شده است. غلظت کلسیم در یک نمونه آب آشامیدنی 1010191 ۲۰۰ است الف) در 162 ۶ از این آب چند گرم کلسیم وجود دارد؟ ب) در نآ ۱۵ از این آب چند گرم و چند مول کلسیم وجود دارد؟(چگالی آب را ۲مآ1.ع ۱ بگیرید. 2-۴۰)) غلظت محلول 3617 در آب. برابر با ‎FFF mg‏ در لیتر است؛ الف)غلظت 1211 برحسب ‎(CaCl,=11) ,CI= yoo) ¢ ppm‏ ب)»غلظت يون كلريد يبرحسب 0080 ؟ #غلظت يون كلسيم برحسب 2تاصرم ؟ ‎5٠٠ 18‏ محلول بالا باغلظت ١؟١ميلى‏ كرم برليتر(محيط آب). شامل چند مول 6۵۳ است؟ (1۱مصع ۴۰سه) ‎Cee] CS ur 07 

صفحه 11:
مربی آزمایشگاه پس از قرار دادن بشر روی ترازو جرم آن را روی صفر تنظیم کرده و سپس با افزودن مقدار معینی پناسیم کلرید (حل شونده) و آب (حلال» محلولی نهیه می کند. با توجه به شکل‌های زیر به پرسش‌ها پاسخ دهید. 57 ‏حل شونده؛ محلول و حلال راتعیین کنید. 50-842 چم حلال‎ pz 2 ‏ب‎ sh ce 

صفحه 12:
ae ‏لسلا‎ * PM a OE EE cw ب) بای تهیه ۱۰ گرم از ین محلول به چند گرم حل شونده و چند گرم حلال نیز است؟ ] ‎١‏ پ) غلظت پتاسیم کلرید در اين محلول ۱۶ درصد جرمی اد | جرمى را توضیح دهيد. يعني در 100 گرم محلول جن كرم حل فد رجد ار ‏ع ا اي ‏حاصف الوص شوج سيدا ساد ‏این جمله نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰۵ محلول استریل سدیم کلرید. ۰/۹۵ آن ۵6( و ‎۹٩/۱۵‏ ‏باقی‌مانده آب (حلال) است. ‎ 

صفحه 13:
مس 8 تحت جرم حل شونده درصد جرمى-2 ‎٠٠.١‏ له درصد جرمى د 8 جرم محلول توجه كنيد كه در صورت و مخرج بايد ازيك نوع يكاى جرم استفاده شود؛ يعنى هر دو كميت بايد برحسب ميلى كرم, كرم يا كيلوكرم بيان شوند. | قسمت در میلیون < درصد جرمی 7 ۷ گرم سدیم کلرید در ۶۱۸ گرم آب حل شده است. درصد جرم, )2 را در ‎g NaCl‏ ۱/۷- جرم حل‌شونده ‏این محلول محاسبه کنید. ۸0 جرم حلال 8-۸۱۵ ۱/۷ +ع ۶/۸ - جرم حل‌شونده + جرم حلال = جرم محلول محلول 21061 3 جرم محلول ‎\IV g NaCl ۱‏ ۰-س_درصد جرمی ‎a‏ محلول [۲۵6< و ۸/۵ ‎Ch crore tg) 

صفحه 14:
ا > المي سدیم هیدرو کسید ۵01( در بو ۴۳/۵ آب حل شده است. تن سجروتی ن محلول حساب کنید ‎eid‏ جرم محلول ۵ 6 - 8۳/۵ 4 ۱/۵ تحت وی محلول 1۸۵ جرمی سدیم نيترات نهيه شدة است. ‎a‏ 

صفحه 15:
ات ‎algal‏ از سکاب = 2 ‎SS‏ : چگالی نسبت جرم به حجم است ‎ee p= <a‏ ” به کمک چگالی می توانیم جرم و حجم را به هم تبدیل کنیم. ” به كمى چگالی می توانیم یک عامل تبدیل (کسر تبدیل) بسازیم. ” در استفاده از چگالی باید به واحد آن دقت کنیم. ‎٠١‏ گرم ید در ۵۰ میلیلیترالکل حل شده و محلولی با چگالی 1۸ كرم بر ميلى ليتر به دست آمده است. درصد جرمی چه‌قدر است؟ از افزای محلول ‎femal‏ از افذاش یم _ چرم محلول جرم محلول )2( 8 1 < جرم محلول چست تسد - ۰/۸ چ 1 سر - چگالی (2017) ۵۰ حجم ‎(ML) plore‏ = ‎i aie) x) comfy‏ جرج سل دواد .ی ‏ا - ۴ جرم محلول () دص ‎Oe‏ ‎ ‏هم ‎ER‏ زر ‎ 

صفحه 16:
— PELL ‏نع ۱۵ ند رم زین ده وود ار‎ USO) else ge FM bu Fo» (g.mL ‏.جرم محلول [8ا .بيو ذا‎ 0 5 جرم محلول _ وب 2۷۵ جرم محلول چح< ‎=e‏ 6 >= حجم محلول ‎(ML)‏ ‎x ۲ 3‏ جرم حل شونده (8) جرم حل شونده: 20 ‎we t+ ma‏ رم لول رو - درصد جرمى گرم گر غلظت محلول سدیمکلرید. ۳ ۵۷6 باشد؛ به اين معنا است كه: جرم محلول - جرم حلال + جرم حل شونده ۱)در هر ۱۰۰ گرم حلال, مقدار ۵ گرم سدیم کلرید حل شده است. ۲)در هر ۱۰۵ گرم محلول, دارای 8 ۵ سدیم‌کلرید و ۱۰۰ كرم » آب است. ۲ در هر ۱۰۰ میلی لیتر آب. مقدار 8 ۵ سدیم‌کلرید حل شده است. ؟) در هر ۱۰۰ گرم محلول, مقدار 8 ۵ سدیم‌کلرید و ۹۵ گرم آب وجود دارد. Cee] Cy 6 ) 

صفحه 17:
و و و = ۳ ۶1 گاز 1161 در شرایط 81۳ را در ع ۲۳۵/۴ آب حل کرده ایم؛ درصد جرمی 161 در محلول به دست آمده کدام است؟ ۱ ‏1مصصع ۳۶۵ح۲1)‎ ( ۶۴ ۹۳۶۳ NYEY ‏او‎ ‎tee gs clas 1, HCI sl ‏نجرم‎ ‎) mol ۲۶/۵9 ‏ا‎ ‏سكين‎ 5S ear ae ۱۳/۶9۲ ۲ درد جرمی ‎HCl‏ ‏۱۳/۶ oa KN =H ۵/۸۴ ۵ yra/¥ + ۶ / ۰ میلی لیتر محلول کلسیم‌برمید با درصد جرمی ۰۳۰ شامل چند مول کلسیم‌برمید و شامل چند مول یون "197 است؟ (چگالی محلول< اطع ۱/۲۵ ,۲ 01ع 02۲۰۰ ) ۳-0 ۲ - ۱۵ ۳ - ۵ ۴ - ۲/۵ مول آمونیو‌نیترات را در ۲۰۰ گرم آب حل می‌کنیم؛ درصد جرمی محلول حاصل کدام است؟( 8.1001 ۸۰-+0111010) ‎FOF 1۳۳ FLY FL‏ Sy Ss 7 

صفحه 18:
يازماييد © .ص .© ©........... ‎siege‏ تسس ابجدول زيوعلظت برجي يدها رأ ذريك تمونة | ‎ae‏ اليد 0 م تشخ تم يون كلريد يون سددم يون سولفات يون منيزيم يون كلسيم يون يتاسيم كت Cr ‏هل‎ ‏رفن‎ ‎Mg" ‎Ca™ K Woe YFOO ۱۳۵۰ ee ۷/۰۵ ۰7/۳۶۵۵ ۱۱۳۵۰ ۰/۰۴۰۰ efe¥ Ac se Vedoo ۲۶۵۵ 7 \YO°> ۳ ۳۸ Noe 

صفحه 19:
سس ۲ جرم کل آب‌های زمین در حدود ۱۰۷ ۷ ۱/۵ تن است. اگر مقدار نمک‌های حل شده . . * ۳ 8 در این آب‌ها برابر با ۳/۵ درصد باشد» حساب کنید چند تن از انواع نمک در آز ادادار۵؟ زاین راز ) چندانق از انوع انپاوجودا دار ‎sy ۶‏ جرم حل شونده جرم حل‌شونده ‎١‏ 0/10 - جرم حل شونده ‎alter‏ و ‎٠:‏ وروي > درصد جرمی محلول ‏۳-با توجه به شکل» درصد جرمی قند موجود در هریک از نوشابه‌های گازدار را تعیین کنید. ‏۲ شونده (قند) سي لقي و ‎ ‏تسس قند درو شاه کزچکن ‎Treg‏ مر عون و مهو مرلو ۳۳ ‎Vea ;‏ جرم حل‌شونده (قند) ۸ ‎oo = INN‏ وت 3 ‎leone ee ae‏ ‎ 

صفحه 20:
برای تهیه‌ی محلول۸۰/ جرمی نیتریک اسید. چند گرم 11*0 را باید در ۱۶۰ گرم آب حل کنیم؟ ۳ ۵ جرم حلال (آب) .. م10 1 جرم م۱۱۱0 1۰- درصد جرمی معلول مادهى ۱ ‎ene‏ ل وري عرس مزل جرم محلول محلول ع )0 ‎=(X4\F‏ جرم محلول *۲۱۲ 1 ۴۰ د ۱:۰ سل ۸2 +0 ۱۶۲۵ 0+۱۶ 

صفحه 21:
7 ار در 1 در د الاين ۰ جداسازی حل‌شونده از محلول 7 ی ۲ ترا شکل ۱۳-استخراج و جداسازی سدیم کلرید به روش تبلو 1 ‎re aces‏ ا ‎a‏ 

صفحه 22:
( نمک خوراکی در زندگی روزانه و صنایع گوناگون کاربردهای فراوانی دارد (نمودار ۱). تهية كازكلر فلز سدیم» فراوری گوشت ‎NaS‏ سودسوزآور و گاز هیدروژن تهية خمير كاغف بارج رنك» ۳ 2 يلاستيك وصنعت لفت 0 | مصارف خاتكى ‎١‏ توليد مواد شيميابى ديكر تغذية جانوران 3 ‎Mae‏ نمودار ‎١‏ كاربردحاى ‎TSAI ... ٠001‏ 7۳7۳72۳۳ ... کرد د: یکی از منابع هی این فز آب درباست .333۳2711۳۳۳00۳۳0 رای استخراج و جداسازی آن» در مرح نخست وتات ونامگازل ‏ جریا برق: منيزيم كاريد مذاب را به عنصرهای سازندة آن تجزية مى كتند ۱۸۵۱,)( —> Mg(l) + Clg) 

صفحه 23:
EE ‏غلظت مولی (مولار)‎ غلغلت بسیاری از محلول‌ها در صنعت. پزشکی» داروسازی» کشاورزی و زندگی روزانه با درصد جرمی بیان می‌شود: برای نمونه سرکه خوراکی با خاصیت اسیدی ملایم که به‌عنوان ‎٠ ١‏ چاشنی در غذاها مصرف می‌شود؛ محلول ۵ درصد جرمی استیک اسید در آب است. همچنین .: محلول غلبظ نیتریک اسید در صنعت با غلظت ۷ درصد جرمی تولبد و بسته به کاربرد آن: به : محلولهاى رقيقتر تبديل مى شود با اين توصیف نباید چنین تصور شود که تهیة محلول ها به حالت مايع؛ با درصد جرمى معين کار آسانی است. تجزبه نشان می‌دهد که اندازه گیری حجم یک مایع به ویوه در آزمایشگاه؛ 2 0 220 آسان‌تر از جرم آن است (چرا؟). از سوی دیگر 30051]95[]157[1[359572711[65177[3577[3]55528 در واقع مبنای اینک چنین به نظر می‌رسد بیان غلظتی از محلول ۱2 بركاربردتر خواهد بود که با 3593553378705302 رتباط داشته باشد. چنین 

صفحه 24:
.ص66 .. و یه پا رتست ۱ شکل زیر دو محلول از یک نوع حل‌شونده را در آب نشان می‌دهد. با توجه به آن بد . سش‌ها پاسخ دهید. ۱ ب) آگرهرذرة حل‌گونده درشکل هم وزیا ۱۰۰۱ حمول باشده تست عول‌های سل شزنده | به حجم محلول (برحسب لیتر) را برای هریک از دو محلول به‌دست آورید. ۱ ‏مرن اك‎ ‏م۰۰۰۵‎ 7 2791 ‏وه‎ aa mol 215 emL ries + mL i ‏کمیت بة دست آمده در قسمت «پ»» غلظت مولی نام دارت. آن را در یک سطر تعریف و‎ (Cs ‏یکای آن را مشخص كنيد شمار مول‌های حل‌شونده در یک لیتر محلول: غاطت موی ول درد بای امه‎ ‎١‏ دام نميب در اين ما ‎ ‎ ‏بیان می‌شود. ب) کدام کمیت در این محلول‌ها متعاوت است؟ بعداد درات حل شونده يا مول حل شونده ‏ث) براساس غلظت مولی محاسبه‌شده. کدام محلول رقیق‌تر است؟ جرا۶ ۹ محلول سمت چپ با غلظت مولی 10611 ۰۰/۷ غلیظتر از محلول سمت راست با غلظت مولی| امه ۸۱ 3 ‎ ‎ 

صفحه 25:
گلوکز در اين نمونه از خون چند 7 مولار است؟ ‎٠"‏ اج2 84 ب ‎ ‎(NAT aN com! Vo Wes 5 ١ 

صفحه 26:
n(KI) #/NOL, روش دوم: محلول ۰/۲ مولار پتاسیم یدید نشان می‌دهد که در هر لیتر از محلول آن ۰۱۲ مول 161 حل شده است که از آن می‌توان به عامل تبدیل ‎a‏ ‎molKT‏ ¥/° ‎?mol KI =+/¥ODK4aq)x ———=:/«dmol KI ۰‏ ‎EK (aq). ۱‏ \ وج مه دس آم۰/۲۵۱۱۰/۰۵< 1۳۱ امه ۰/۲ وب 0۲۱ ۰/۲ دست یافت. 

صفحه 27:
مت - غلظت مولی ( مولاریته -مولار) تن 4 عللت مولی «مولار): رایج‌ترین شیوه برای بیان غلظت یک محلول است. غلظت ۲ الكو تعد‌اف مول های حل شونذفه در یک لیتر اژ محلول را تشان می دهد و با یکای 01.1.۱ بیان می‌ شود نکته۱: اگر بخواهیم غلظت بر حسب درصد جرمی يا «رورم را به مولار تبدیل کنید از روایط زیر استفاده نمایید: ‎2Yss(Cm) = 0/001 x PE™ x d‏ (چگالی معمولا برایر یک است) چون محلول بسیار رقیق جرم مولی حل شونده :۸۸ ‎eu‏ ‎axw/w) ‏(چگالی برابر یک نيست»‎ Ye(Em) = 10 ‏نکته ۲: می توان مسائل غلظت را از روش استوکیومتری نیز حل کرد زیرا غلظت خود یک ضریب تبدیل است. ‎cm, M,‏ ‎a 1 mol‏ / نکته 6: در محلول ها برای محاسبه تعداد مول حل شونده کافی است حجم محلول(لیتر) را در مولاریته آن ضرب کنیم. ‏71 ۳۹ كت ‎ ‎2 ‎RD, enone iret eet Ge) x VEL) ‎۳ ‎ 

صفحه 28:
یج غلظت مولی ( مولار) هر ظرف رویه‌رو را حساب کنید: ‎\mol NaOH=*-g‏ #\ mol ¥ mol gy] mL ‎n(mol)‏ _ ام ان ‎ ‎ ‎ ‎ ‎PX ‎ ‎4 ۳۲ ® 5 5 <> | mol NaOH ‏ام ۱/۶ > ۱« جد مج‎ ۱۲۰۵ ۲ 1 0 -( ۵۷ 00 00 TET mol ‏ور‎ st = =F mol: L ‏در 101 ۲۰۰ محلول ۲ مولار سدیم سولفات( ‎Uys ee (NaySO;‏ ماده حل شونده وجود دارد؟ ‎۰/۲ ۱۵۱۰ > MOL vay 594=0104 mol ‏با ۰۱۴ 0 1 ‏یک اد ید» چند ‎=0/2L ‎4 ‏ل نيت ‏يه ‎ ‎۲ ‏ميلى ليتر محلول‎ mol: Lay Vo ‎_n(mol) _ x mol RES ‎- ‎ ‎ ‏لار می توان تهیه کرد؟ ۰/701 _ (710701 _ ‎eh‏ = ۷ > ‎ ‎ ‎ 

صفحه 29:
4 تن 4 براساس واکتش زير با مصرف کامل 00060 میلی لیتر هیدرو کلریک اسید 0/0) مولار چند میلی << Zn(s) + YHCl(aq) ‏جه‎ ZnCl,(aq) + Hy(g) . ‏لیتر گاز هیدروژن به دست می آید؟‎ oe a molyc = +/° x +/¥ = +/) mol \ mol ۲۲۶۰۰ mL 0/5 M */\molyet X x H2 — Ainge molyc, \ moly2 چند میلی لیتر محلول ۱۵1۲ 001.17۱ ۰/۱۳۵ برای واکنش با ناه ۲۵/۰ از محلول +للعة امه ۰۱۱۵ لازم است؟* ‎AgNO,(aq)+NaBr(aq) > AgBr(s) +NaNOy(aq)‏ ا" ام 25 02 8 0/115 ۰۱۱۱۵ 90+ \molNaBr YL NaBr ‏محلول‎ 5 1 ‏تسس‎ ١ ‏ل قح‎ ERS liter VLAENO; ‏اجيم وير محلول‎ /\WOmolNatir ١ ١ 11003106 ‏محلول‎ ‏كه‎ Sey Cy ui 7 

صفحه 30: