روانشناسی سلامت

روانشناسی سلامت

اسلاید 1: هر چه از عمر مي گذرد ، بيشتر مطمئن مي شوم كه تفاوت اصلي ميان افراد ، بين ضعيف و قوي ، بين مهم و بي اهميت ، انرژي – يا عزم و اراده راسخ – است ، مفهومي كه معين شده و بعد از آن مرگ يا پيروزي است . سر توماس فاول باكستون

اسلاید 2: اثر : آنتوني جي . كُرتيس مترجمان : دكتر علي فتحي آشتياني – هادي عظيمي آشتيانيدانشگاه پيام نور مركز بيرجنداستاد :جناب آقاي فريدون رمضاني تابستان 85اسلايد آموزشي درس روانشناسي سلامت

اسلاید 3: فصل اول : مقدمه اي بر روانشناسي سلامتسلامت : حالت خوب بودن كامل، از نظر جسمي- رواني و اجتماعي است ، و اين به معنـاي فقدان بيمـاري و ناتوانـي نيست . ( اساسنامه سازمان بهداشت جهاني 1946 )

اسلاید 4: سلامت واقعي = پيشگيري از بيمار شدن + ارتقاي سلامت مثبتنگاه تاريخي به سلامت وبيماري : قرن17 تا اوايل قرن 20 1)بيمار شدن اتفاقي ناگهاني است كه نمي توان ازآن ايمن بود.علت عمده مرگ بيماريهاي عفـوني « حاد » ( حملات ناگهاني )مثل آنفولانزا ، ذات الريه وسل .2) بيمـاري كار نيروهاي شيطاني يـا دخالت خدايـان .3) امـروزه بيماري هاي مزمـن ( شروع تدريجـي و مدت طـولاني ) مثل سرطان ، ناخوشي هاي زنـدگي ناميده مي شوند . بهبود نمي يابند اما بايد معـالجه شونـد .

اسلاید 5: تكنولوژي پزشكي :واكسيناسيون و دارو درماني كاهش بيماري هاي عفوني مثل سرخجه. آنتـي بيوتيك ها كـاهش ابتلا و شيوع ذات الريـه و آنفولانـزانظريه الگوي زيستي پزشكي : رابطه بين عامل بيماري زاي خاص(عضو عامل بيماري) و بيماري جسمي .

اسلاید 6: الگوي زيستي پزشكي :  دوگانه نگري مكتب دكارت ( قرن17 ) رنـه دكارت : تـفاوت ماهيت ذهن و بـدن  جايگاه روح غده صنوبري واقع در مغز ( حيوانات فاقد اين روح ) پزشكي جديد غرب دوگـانه نگـر نيست در عوض كـاملا ريشه در فلسفه وحدت گرا ( مـادي گرا ) دارد .

اسلاید 7: نظريه اخلاط بيماري : اولين بار توسط بقراط در قرن چهارم قبل از ميلاد در يونان مطرح شد . در حـدود 500 سال بعد توسط جـالينوس بسط داده شد .  عوامل بدني الگـوي پـزشكي عوامل ذهني الگوي زيستي ، رواني ، اجتماعي

اسلاید 8: ارزيابي و نقد الگوي زيستي پزشكي - تقليل دادن علت بيماري به علل زيستي - كل نگري : توجه به تماميت فرد در درمان ، نه صرفا بخش بيمار بدن -توجه به علل جسمي اختلالات جسمي - تأكيد فوق العاده روي بدن در مقابل ذهن  الگوي زيستي ، رواني ، اجتماعي مبـتني بـر يك رويكرد نظامـدار

اسلاید 9: نظام اكولوژيكي بيوسفر شكل هاي زندگي بشر بودن نظام اجتماعي ملت فرهنگ خانواده نظام روانشناختي شناختي هيجاني رفتاري نظام بيولوژيكي اعضاء بدن بافت ها سلول هانظام فيزيكيملكول ها اتم هازير اتم ها ذره هاالگوي زيستي – رواني – اجتماعيمنبع : پي . بن يارد 1996

اسلاید 10: توماس مك كئـون ( 1979 ) : تاثير عوامل اجتماعي و محيطي بر سلامت  نقش دارو بر سلامت از قرن 17 علل شيوع بيماريهاي عفوني ناكافي بودن غذا از زمان انقلاب كشاورزي اول خطرهاي محيطي افزايش جمعيت علل كاهش بيماريهاي عفوني تغذيه و بهداشت بهتر كنتـرل جمعيت

اسلاید 11: الگوي جديدي از سلامت : داوني و همكارانش (1996) در نظر گرفتن سلامت به عنوان يك مفهوم نسبي به جاي مفهوم مطلق

اسلاید 12: خوب بودن واقعي به جاي خوب بودن ذهني سلامت مثبت انديشه تندرستي (داوني و همكارانش ، 1996 )صفات جسمي سلامت قدرت توان انعطاف پذيري مهارت تندرستي ابزاري براي رسيدن به هدف (سلامت مثبت) نه خود هدف

اسلاید 13:  ارتقاء سلامت مثبت و استفاده از « ارتقاي سلامت » به عنوان وسيله اي بـراي دستيـابي به افزايش همـاهنگي سلامت مثبت جسمي ، روانـي و اجتماعي ، همراه با پيشگيري از بيماريهاي فيزيكي ، رواني و اجتماعـي

اسلاید 14: ارزيـابي الگوي جديـد سلامت : طرح ابعاد مثبت و منفي سلامت و اعتقاد به ارتباط آن با عناصر جسمي رواني و اجتماعي از تعريف سازمان بهداشت جهاني ( 1946 ) تقويت نـظريه هماهنگي عنـاصر سلامت طرح نمونه هايي از شرايط نـاهنجار جسمي ، شـرايط نـاخواسته و يا شرايط ناتوان كننـده

اسلاید 15: روانـشناسي و سـلامت :1- قـرن 20 نقش روانشناسي در پيشگيري، اداره و ارتقاي سلامت2- تأسيس « روانشناسي سلامت » بعنوان بخش 38 در APA ( 1978 ) و به تازگي در BPS 3- كمك به شنـاسايي رفتـارها و سبك هاي زندگي فـردي مؤثر بر سلامت جسمي ، پيشگيري و درمان بيماري ، شناسايـي علل خطر زاي مرتبـط با بيماري ، بهبود نظام هاي مراقبت بهداشتي با شناسايي تمرينهاي خوب و شكل دادن بـه افكار عمـومي در جهت سلامت مـردم .

اسلاید 16: 4- به كارگيري اصول روانشناسي در زمينه سلامت پايين آوردن فشارخـون بـالا و مهار سطـح كلسترول5- تأثير روانـشناسي سلامت در اداره استـرس تسكيـن درد كاهش و ترك دخانيات تعديل ساير رفتارهاي خطرناك ( مثل مصرف الكل )

اسلاید 17: 6- تشويق روانشناسان سلامت در زمينـه ارتقـاي سلامت بـه : - تمرين هاي منظـم ورزشـي - معاينـه هاي كامل دندانپـزشكي و پزشكي - تمرين رفتارهاي سالم تر ( تشويق به رفتارجنسي سالم ) 7- همپوشي با بسياري از رشته ها و زمينه هاي مرتبـط با بهداشت و سلامت

اسلاید 18: فيزيولوژي جامعه شناسي طب رفتاريروانشناسي سلامت ارتباط روانشناسي سلامت با ساير حوزه هاي مرتبط با سلامت سلامت رفتاريبهداشت آموزش بهداشت بهداشت عموميتغذيه روانشناسي روانشناسي صنعتي روانشناسي زيستيروانشناسي شخصيت روانشناسي بالينيروانشناسي اجتماعي روانشناسي تحولي روانشناسي تجربي روانشناسي توانبخشيروانشناسي عصبي روان دارو شناسيروانشناسي شناختي پزشكيطب روان-تنياپيدميولوژيتوانبخشيايمني شناسيقلب و عروقطب اطفالخون شناسيپزشكي سالمندانمغز و اعصاب

اسلاید 19: الگوي هاي تغيير رفتار :  الگوها : توصيف چيزي كه در عمل مي تواند باشد، نه اينكه در حقيقت بايد باشد. بهترين حدسهايي هستند در مورد اينكه چه عواملي، به تنهايي يا در تـركيب با عوامل ديگر، تغيير رفتـار را پـيش بيني مي كنند .

اسلاید 20:  الگوهاي تغيير رفتار در روانشناسي سلامت اغلب شناختي- اجتماعي اند.  معروفترين و قديمي ترين الگوي شناختي الگوي اعتقاد به سلامت ( روزن استوك1966 )

اسلاید 21: الگوي اعتقاد به سلامت : ابتدا توسط روزن استوك(1966) و سپس توسط بـكر وهمكاران طي سـالهاي دهه هاي 1970 و1980 به منظور پيش بيني رفتـارهاي سالم و پـيشگيري كننده و پـاسخ به معالجات در بيماراني كه واقعا و به طور مزمن بيمار بودند، ارائه شد . . احتمال وقوع رفتارمتغيرهاي دموگرافيكنشانه ها نسبت به عملآسيب پـذيـريشـدتفـوايـدهـزينـه ها

اسلاید 22:  اين الگو احتمال تمايل فرد به رفتار ناسالم ( مانند كشيدن سيگار ) را وابسته بـه عوامل زيـر مي داند : - نشانـه هاي درونـي ادراك شده ( مانند تـنگي نفس ) و يا نشانـه هاي خـارجي ( ماننـد بـروشورهايي در مورد استعمال سيگـار ) - آسيب پذيـري ادراك شـده ( مـاننـد در صورتـي كه سيگـار بكشم ، احتمال ابتلاي به سرطان ريـه بسيار زيـاد خواهد بود ) - شدت ادراك شده ( سرطان ريـه ، بيمـاري خطرناكي است )

اسلاید 23: - فوايد ادراك شده ( داشتن پول بيشتر براي مصارف ديگر در صورت تـرك سيگـار ) - هزينـه هاي ادراك شده ( تـرك سيگار- تحريك پذيـري ) در اين سنجشها ادراك نقش مهمي ايفا مي كند ، بنابراين ما اجازه نداريم در اين سنجشها عيني عمل كنيم .

اسلاید 24: ارزيابي الگوي اعتقاد به سلامت : موفقيت در پيش بيني برخي از رفتارها مثل غربالگري سرطان در زنان و ارتباط قوي رفتار سالم با آسيب پذيري پايين ( مانند ورزش كردن وكاهش خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي )  ناديده گرفتن عوامل محيطي و اجتماعي مؤثر برسلامت  طبق اين الگو، انسانها بعد از وقوع رويداد، منطقي عمل مي كنند ، به جاي اينكه عوامل منطقي ، تغييري در رفتار ايجاد كند. كشف عـوامل پيش بيني كننده قـويتري بـراي تغيير رفتـار در الگوي جديد ، مثل پيـامد انتظار و خود كـارآمدي  ارائـه الگوي كاري مفيدي كه مبنـاي الگوهاي پيشرفته تر و تحقيقات با ارزش تري در مورد تغيير رفتار شده است .

اسلاید 25:

اسلاید 26: مراحل تغيير رفتار در الگوي مراحل تغيير رفتار : مرحله1- پـيش از تـفكر( قصد تغييـر نداشتـن ) مرحله2- تـفكر( در نظـر گرفتـن يك تغييـر ) مرحله3- آمادگي ( به وجود آوردن تغييرات كوچك ) مرحله4- عمل ( به طور فعال دررفتارجديد درگيرشدن ) مرحله5- نگهداري ( نگهداري تغييـر در طول زمان )

اسلاید 27: ارزيابي الگوي مراحل تغيير : كاربرد موفقيت آميز در رفتارهاي وابسته به سـلامت ( مانند ترك سيگار، ورزش و رفتار غربالگري سرطان ).  برتري نسبت به الگوي اعتقاد به سلامت بدليل تشخيص دخالت « اهميت گذر زمان » در تغيير رفتار و اجازه به افـراد بـراي تمركز بـر پـاداش و هزينه ها درهر مرحله از تغيير.  پيوند دادن اهداف سلامت رفتار بـا مراحل و فرايندهاي درازمـدت براي تحقق تغيير رفتار مردم . مشكل بـودن تشخيص مرحله اي كه فـرد در آن بسر مي برد (مثل آماده شدن10 تا 15 درصد معتـادان به سيگار براي عمل و اكثر آنها در مراحل پيش ازتفكر و تفكر بودند). (پروچاسكا و همكاران 1992)

اسلاید 28: مقايسه الگوها : اتفاق نظر در پيش بيني كننده هاي مهم رفتارهاي سالم پيشگيرانه :  خـطر ادراك شـده  شدت درك شـده بيمـار  سودمندي درك شده از پيشگيري  هنجارهاي اجتماعـي  خـودكـارآمـدي  تحليل سود – هزينـه ( پيتزوفيليپس ، 1998 )

اسلاید 29: تك بـررسي تغييـر رفتـار : سرطان بيضه = شايعترين سرطان و يكي از علل مهم مرگ در مردان 15 تا 35 سال بـه شمار مي رود كه در تضـاد مستقيـم بـا سرطـان سينه در زنـان است ، به دليل هشيـاري كـامل زنـان و آگـاهي از شيوه هاي مراقبـت .

اسلاید 30: خـودآزمايي بيضه ، كاملا شبيـه خودآزمايـي پستان . شامل آشنايي با سطح بيروني ، بافت و يكنواختي بيضه ها ، معاينـه در طي حمام يا دوش آبگرم ، و معاينـه هر دو بيضه با حـركت چـرخشيانگشت شست واشاره ، تا مشخص شود كه تمام سطح فـاقد غده است. ( هانگلدرم و هانگلدرم 1982 )

اسلاید 31: فـصل دوم : همه گيـري شناسي اجتماعـي و سياست سـلامت  تعريف همه گيري شناسي  مرگ ومير و آمار ابتلا به بيماري  كيفيت زندگي  سياست سلامت

اسلاید 32: همه گيرشناسي اجتماعي و سياست سلامت :  علاقه روانشنـاسان سلامت به مطالـعه سلامـت فردي و اجتماعـي همه گيـرشناسي : مطالـعه فـراواني ، شيـوع و علـل بيمـاري هـاي عفوني و غيـرعفوني در جمعيت عمومي بر اسـاس بـررسي مـحيط فيـزيكي و اجتماعي( تيـلور1995، ص9 ) و تمركز روي جمعيت ها نـه افراد خاص .

اسلاید 33:  بـررسي ابتلا به نوع بيماري (مثل سرطان ) و تلاش بـراي يافتن دليل شيوع برخي از بيماريها (مثل سرطانها ) در مناطق جغرافيايي خاص . نخستين بررسي همه گيرشناسي« جـان اسنـو » پزشك انگليسي 1849 وي مشاهده كرد كه بيماري همه گير « وبا » در لندن ، به طور عمده در مناطقي رخ مي دهد كه از پمپ آب خيابـان بـراود استفاده مـي كنند .

اسلاید 34: بزرگتريـن چالش اپيدميولوژيستهاي كنوني : ارتباط بين عوامل ژنتيكي ، زيست شناسي ، روانشناختي ، اجتماعي و نقش آنـها در بـروز و درمـان بيماريهاي مزمني مـانند بيماري قـلبي و سرطان.

اسلاید 35: مرگ ومير و ميزان ابتلا به بيماري : 1- ميزان ابتلا تعداد موارد يك بيماري در زمان مشخص 2- ميزان شيوع تعداد كل مـوارد موجـود 3- ميزان بروز تعداد مـوارد جديـد  اندازه گيري ميزان ابتلا به بيماري و مرگ ومير، از ابزارهاي ضروري براي طراحي، اجـرا و ارزيـابي طيفي از سيـاست ها و بـه كارگيري مراقبتهاي بهداشتي است .

اسلاید 36: علل عمده ناتواني و مرگ : 1- بيماريهاي مزمن ( يعني بيماريهاي درازمدتي كه درمان پذير نيستند و فقط كـنترل ميشوند ) مـانند : بيماريهـاي قلبي، سرطان ، ديـابت كه شرايط پيچيده چند عاملي دارند . 2- دخالت عـوامل روانشناختي و اجتماعي درتمام مراحـل پيشرفت اين اختلالات .

اسلاید 37: يافته هاي پژوهشي : 1- اهميت علل محيطي و اجتماعي به اندازه سبك زندگي فردي در ارتقاي سلامت و پيشگيري از مرگ زودرس( ر.ك. فصل7 ) 2- ژاپن داراي كمترين مرگ ومير نوزادان و بيشترين سطح اميد به زندگي در جهان ،با وجود اين كه توكيو بزرگترين ، آلوده ترين و متراكم ترين شهرهاي دنياست(هارت به نقل از هالند وهمكاران ، 1991 ) دليل : مهندسي اجتماعي ( ايجاد محيطي انساني توسط انسان ) رد اين افسانه كه زندگي در دامن طبيعت كامل تر و سـالمتر از زندگي در جـامعه صنعتي است ( انسـان صنعتي دو بـرابـر از اجــداد عصر سنگي اش مقاومتر است ).

اسلاید 38: بالا بودن آمار ابتلا به بيماري و مرگ ومير در كشورهايي كه با شرايط ضعيف اجتماعي و اقتصادي اداره مي شوند . مثال : نرخ خودكشي در مجارستان دو برابر فرانسه سه ونيم برابر آمريكا پنج برابر انگلستان بالا بودن مرگ ومير ناشي از تصادفات و قتل (جنايت) در مجارستان ، به علت وجود وحدت اجتماعي ضعيف و احساس ضعيفي از تعلق به اين كشور.

اسلاید 39: عوامل مؤثر بر مرگ ومير و ميزان ابتلاي به بيماري (هارت ، به نقل از هالند و همكاران 1991 ) : عوامل اجتماعـي عوامل اقـتصادي طبقـه اجـتماعي نـژاد تعليـم و تـربيت جنـس جنسيت و حتي وضعيت ازدواج

اسلاید 40: كيفيت زندگي : ادراك فردي از موقعيت زندگي خـود در زمينه فرهنگ و نظام هـاي ارزشي كه درآن زندگي مي كند و در رابـطه با اهـداف ، انتظارات ، معيارها و دلمشغولي ها (WHOQOL ) . قضاوت ادراك شده فردي در مورد ميزان رضايت از زندگي كه ممكن است شباهت كمي به وضعيت سلامت جسمي واقعي آنها داشته باشد . سال هاي زندگي سـازش يـافته از كيفيت ( QALYS ) به عنـوان مبناي قضاوت در تخمين اختلالات .

اسلاید 41: ابزار كيفيت زندگي بين فرهنگي ( WHOQOL ) كاربرد براي : بيمارانـي كه بيماري هاي مزمـن دارند ( ماننـد درد مفاصل ) افرادي كه در وضعيت استرس شديد به سرمي برند ( مانند مهاجران و پناهندگان ) مراقبان غيـر رسمي افـراد سالمند و نـاتوان .

اسلاید 42: الگوي سازه هاي كيفيت زندگي وابسته به سلامت شامل : سازه اي از ارزيابي هاي مثبت و مقياس رضايت از بيماري ، مانند : 1- بيمـاري بـاعث شده كه ارزش زندگـي ام را بـيش از آنچه قبلا مي دانستم ، درك كنم . 2- با وجـود مشكلات ، از زندگي ام لـذت مي برم . 3- بيماري ام ، ارزش دوستي را بـه من نـشان داده است . 4- وقتي كه احساس خوبي دارم ، واقعا احساس خوشحالي مي كنم . 5- بستگانـم ، واقعا بـه مشكلاتم اهميت مي دهنـد . 6- بيمـاري ام به من كمك كرده كه خودم را بشناسم . ( هيلند و كنيون 1992 )

اسلاید 43: ارزيابي كيفيت زندگي : كيفيت زنـدگي = سازه بي نهايت ارزشمندي براي سنجش اينكه فرد چه احساسي در مورد وضعيـت و شرايـط سلامت خود دارد . داراي ماهـيت ذهـني است لذا اعتبار و روايي فرهنگي آن ، چالش انگيز است . مسايل اخلاقي در كيفيت زندگي (مثل ارزش قايل شدن براي زندگي چه معنـي دارد ؟ ) ( پژوهش هيلند و كنيون1992 ) در مورد كيفيت زندگي بيـماري ممكن است تغييـرات مـثبتي را در زنـدگي بيمار به همراه داشته باشد و باعث شود كه آنـها بيشتر در مورد خـود ياد بگيرند و از بستگان و دوستانشان قـدرداني كننـد .

اسلاید 44: سياست سلامت : درك اپيدميـولوژي بدون درنظر گرفتـن سياست سـلامـت = نـاقـص مـراقبت از سلامت - يك ارزش فـوق العـاده و مـنبع ارزشمند مثال : « قـانـون خدمـات سـلامت مـلي » حكـومت كارگـري انگلستـان در سال1948 ، زمينه تاسيس «خدمات سلامت ملي» را براي دسترسي تمام افـرادي كه به آن نياز دارند و به صورت رايگان ، براي وزير بهـداشت فراهم كرد.

اسلاید 45: بزرگترين چالش بهداشتي قرن جديد : دسترسي به خدمات مراقبتهاي بهداشتي و نياز به كاهش نابرابري ها در بهداشت ( ماننـد روستـايي ، منطقــه اي و... )

اسلاید 46: روزنامه مشاوره حكومت ، « ملت سالمترها : پيماني براي سلامت » (1998) درصدد است تا « راه ميانـه اي » بين تعصب هاي قديمي « سرزنش قرباني فردي » از يك سو و « مـهنـدسي اجتماعـي دولـت دايـه » از سوي ديگر بيابد . اين راه ميانبـر با هدف ايـجاد و حـفظ همكـاري قـوي بيـن افراد ، خانواده ها ، نمايندگان محلي و جوامع ، بنا مي شود .

اسلاید 47: هزينه مراقبتهاي بهداشتي : انـگلستـان در سطح جهان داراي پايين ترين سطح هزينه كلي مراقبت از بـهداشتي را به نسبت درصد « تـوليد نـاخالـص مـلـي » به نسبت تمام سازمان هاي همكاري هاي اقتـصادي و تـوسعه اي كـشورها است ؛ بـا صرف به طور متوسط كمتر از 7 درصد از توليد ناخالص ملي خود براي هزينه كلي مراقبتهاي بهداشتي ، طي سالهاي 1990 تا 1997 .

اسلاید 48:  آمـريكا دو برابر انگلستان يعني بـه طور متوسط 14 درصـد بـراي كل مـراقـبتهاي بـهداشتي در طـي همين دوره هزينـه كـرده است . لذا سياست مراقبتهاي بهداشتي ارتباط نزديكي با تصميمات بـودجه دارد كـه در مـورد زمينـه هاي اجتماعـي ، سيـاسي و اقتـصادي اتـخاذ واجـرا مي شونـد .

اسلاید 49: فصل سوم : نشـانه هاي بيمـاري و درد نشانه ها : اتخاذ رفتار نقش بيمار  مقدمه اي بر درد  تعريف درد  تاريخچه درد  ويژگي هاي درد  نظريه هاي درد

اسلاید 50: نشانه هاي بيماري و درد : اتخاذ رفتار نقش بيماري بـرانـون و فيست : پزشك علاوه بر بستري كردن ، دروازه بان مراقبتهاي بهداشتي است. تعييـن و تائيد بيمـاري با تشخيص پزشكان ( برانون و فيست ، 1997 ، ص166 )

اسلاید 51: رفتار بيماري در برابر رفتار نقش بيماري : رفتـار بيمـاري بـروز قبـل از تـشخـيص رفتار نقش بيماري بروز پس از تشخيص كه معمولا توسط پزشك انجام مي گيرد . تـشخـيص عـامـل تـمايـز رفتـار بيمـاري از رفتـار نـقش بيمـاري ( كسل و كوب ، 1966 )

اسلاید 52: علل مؤثر در زمان ، مكان و نحوه كمك خواهي مردم در هر دو بيماري :1- عوامل اجتماعي و جمعيت شناختي2- ويـژگيـهاي نـشانـه هاي بيمـار

اسلاید 53: عوامل اجتماعي و جمعيت شناختي جنـس :  مراجعه زنـان به طور متوسط به پزشك عمومي دو برابر مـردان .  بيشتريـن خطر تـهديد كننده مـردان مشكلات مربوط به مشروبات الكلي و نـاامني شغلي .  بيشتريـن خطر تهديـد كننده زنـان بي تحركي جسمي ، بيكاري و استرس .  مـردان به دليل انتظار داشتن ديدگاه اجتماعـي قوي ، از پذيرش بيمـاري و اقـدام براي مراقبت هاي پـزشكي سر بـاز مي زنند .

اسلاید 54: وضعيت اجتماعي- اقتصادي : طبقه اجتماعي و اقتصادي بـالاتر داراي پذيرش بيشتر در مـورد رفتارهاي پيشگيرانه سلامت نقش عوامل فرهنگي و اجتماعي در پاسخدهي به نشانه هاي بيمـاري . مثال: صبورترين افراد در انكار درد آمريكاييهاي ايرلندي آمريكاييهاي يهودي ، بيشتر درصدد دريافت كمك هاي تخصصي اند ، نقش بيماري را قبول مي كنند و درگير رفتارهاي پيشگيرانـه مي شونـد ( برعكس آمـريكاييـهاي مكـزيكي ) ( مكانيـك 1978 )

اسلاید 55:  جوانان و ميانسالان بيشترين اكراه براي دريافت مراقبت از سلامت نـوجـوانـان پسـر بيشترين نارضايتي و ناخشنودي ( گارلند و زيگلر ، 1994 ) سـالمنـدان همانند ميانسالان تحت تأثير اين جمله كه « بـايد مربـوط به سنـم باشد » قرار نـمي گيرنـد و حتي در بيماريهاي مشابه زودتـر درصدد دريافت توصيه هاي پـزشكي برمي آينـد . ( لونتال و دايفن باخ ، 1991 )

اسلاید 56:  ويژگي هاي نشانه هاي بيماري قابل مشاهده بودن شدت تداخل با زندگي روزانه فراواني و تداوم ( مكانيك ، 1978، نقل از برانون و فيست ، 1997 )

اسلاید 57: 1- قابل مشاهده بودن نشانه ها : - سهولت آشكار شدن به فرد و ديگران - افراد براي نشانه هاي قابل مشاهـده احتمالا درصدد دريافت كمك برمي آيند تا علايم ناآشكار 2- شدت نشانه ها : - شدت ادراك شده نشانه ها با درخواست كمك ارتباط دارد ( يعني هر چه نشانه هاي ادراك شده شديدتر باشد ، احتمال بيشتري بـراي درخواست كمك وجود دارد . ( مكانيك ، 1978 ) - علايمي كه جدي تلقي مي شوند ايجاد دلمشغولي بيشتر + تعبير به بيماري (ساچمن ، 1965 ) - شدت ادراك شده از علايم ، مهمتر از نشانه هاي قابل مشاهده در : تصميم براي دريافت مراقبت از سلامت (كامرون و همكاران ،1993) توجيه : توسعه شيوه هايي بـراي درك واقع بينـانه و منطبق بر نظـر متخصصان پـزشكي تـوسط بيمار از نشانه هاي خـودش .

اسلاید 58: 3 - تداخل نشانه ها با زندگي روزانه : - هرچه شخص ناتوان تر احتمال اين كه درصدد مراقـبتهاي پزشكي برآيد بيشتر است . - نظريه ساچمن (1965) ، مؤيد نظـريه مكانيك (1978) : دخـالت نشانه هايي در زندگي شخص = احتمال تعبير ضرورت و تأئيـد كمك پـزشكي بيشتر. 4 - فراواني و تداوم نشانـه ها : - درد مداوم ، نسبت به يك درد متنـاوب ، احتمال بيشتري دارد كه به معاينه پـزشكي بيانجـامد .

اسلاید 59: ساختار اجتماعي سلامت و بيماري خوش بيني غيرواقعي ( وين اشتاين ، 1984 ) ، ديدگاه شخصي فرد و آگاهي او از بيمـاري خود ممكن است بـه تحريف افكارش در مـورد علل ، آثار و درمان منجر شود . ناآگاهي و اطلاع ناكافي بيشتر مردم در مورد : چگونگي كـار و بيمـار شدن بدن و.... تـوجيه : مطالعه متـن عالي توضيح سلامت و بيمـاري ( اشتاين توين و راجرز ، 1991 )

اسلاید 60: مقدمه اي بر درد : - علاقـه روانشناسان به مطالعه درد بـدليل اينـكه درد علاوه بـر جنبه جسمي ، جنبه روانشناختي نيز دارد .  درد حتـي وحشتناك تر از مرگ براي انسان است. ( آلبرت شوايتزر )  درد شايـع تريـن علامت پزشكـي است كه بـه هنـگام درخـواست كمك از پزشكان مطرح مي شود. تعريف درد :  احساس يا تجـربه هيجاني ناخوشايندي كه با آسيب واقعي يا بـالقوه بافت همراه است يا برحسب چنين آسيبي توصيف مي شود . ( مرسكي و همكاران ، 1979 )  درد هميشه ذهني و ناخوشايند است. ( تجربه هيجاني )

اسلاید 61: تجربيات شبيه درد ولـي خوشايند و نيز تجـربيات ناخوشايندي كـه كيفيتهاي حسي ندارند ، درد نيستند. ( اسكوينگتـون ، 1995 ) تاريخچه درد :  قرون وسطي افـراد نظامـي با بي اعتنايي به درد مي نگريستند و آن را حالت زنانه بي ارزشي تلقي مي كردند.  روحانيون درد را علامت تأديب الهي مي ديدند . ( دوبي ، 1993 نقل ازاسكوينگتون 1995 )شكل گيري اين نظريه كه : درد چيزي است كه بايد تسكين داده شود ( در قرن13 ) به دنبال موضوع محوري رنـج حضـرت مسـيح بـراي آنهايي كه به كليسا مي رفتند .

اسلاید 62:  امروزه  درد عارضه بيولوژيك در نظر گرفته نـمي شود ، بلكه حالتي است سزاوار مراقبت و تـوجه .  تفاوت هاي فرهنگي در آستانه ادراك درد عوامل فرهنگي موجب عوامل اجتماعي و تحولي شده و اين عوامل بر تجـربه و گزارش درد تأثير مي گذارنـد .

اسلاید 63: الگوي اوليه دردقديمي ترين تلاش براي توصيف محل درد ، در رساله دكارت ( 1664 ) درباره انسان مسير درد از مركز پا تا مغز امتداد يافته است .

اسلاید 64: ويژگيهاي درد : 1- آسيب بـدون درد  نداشتن حس درد ، فقدان حس درد موضعي  توانايي تجربه درد براي بقاي ما مفيد است، زيرا بدن را نسبت به خطرهاي احتمالي آگـاه مي سازد .

اسلاید 65: 2- درد تـأخيري پس از آسيـب متداولترين شكل فقدان حس درد تجـربه درد پـس از گذشت مـدتي از آسيـب آن .

اسلاید 66: 3- درد بـدون آسيب – درد عصبـي درد شديد ناگهاني كه در مسيـر اعصاب امتداد مي يابد و ممكن است پس از اين كه بيمـاري ضايـعه عصبي ( مثل تب خال ) تمام شد ، رخ دهد . - سوزش عصبي درد سوزنده اي است كه اغلب به دنبال زخم شديد به وجود مي آيد . - سر درد - درد اندام خيالي ( بن يارد ، 1996 ) - بيش از از افرادي كـه مبتـلا بـه قطـع عضـو هسـتـند از درد در خيـال خـود رنـج مـي برند .23

اسلاید 67: 4- درد اندام خيالي  از دست دادن يك عضو/ تولد بدون يك عضو ممكن است تمـام حس هاي آن عضو را احساس نموده و به ميزان زيادي درد بسيار واقعي از اندام خيالي شان را تجربه كنند.  بيماران با عضو خيالي ، تجربيات مشترك گزارش مي كنند( ملزاك1992 نقل از بن يارد 1996 ) پايه هاي بيولوژيكي درد اندام خياليسخت شدن انتهاي عصب انتقال به گره ها (نوروما) توليد تكانه هاي عصبي تعبير به تكانه هاي عضو ( توسط مغز )مغز : شبكه اي از نـرون ها يا بـافت نرونـي پاسخدهي به اطلاعات حسي و توليد الگوي مشخصي از پيامـهاي عصبي دال بر اين كه بدن « يكپارچه » است . ( پديده نوروسيگنيچر )

اسلاید 68: 5 - درد بدون تنـاسب عدم تنـاسب درد گـزارش شده بـا آسيب وارده . مثال : انـواع مختلف سرطان به رغم ايجاد آسيب فـراوان در بـافتهاي بدن ، تا هنگام پيشرفت بيماري درد بسيار كمي ايجاد مي نمايند . درد تجربه اي به شدت شخصي و ذهني است و ممكن است به عوامل جسمي يا آسيب شناختي مربوط باشد .

اسلاید 69:  نظريه هاي درد نظريه ويژه درد نظريه هاي الگوي درد نظريه مهار دروازه (دكارت ،1664) سال 1842 روش شناسي پيشرفته درك ايـن كه درد توسط اعصاب درد به مغـز منتقل مي شـود .

اسلاید 70: نظريه ويژه درد : بخش ويژه اي از اعصاب ( گيرنده هاي درد ) پيامها را از گيرنده هاي درد در پـوست به مـركز درد در مغـز انتقال مـي دهنـد . تـارهاي عصبي فقط درد را ايجـاد مي كنند ، نه حس هاي ديگر را . بين ساختار عصبي و تجربه روانشناختي ما از درد ارتباط يك به يك است .

اسلاید 71: نرونهاي مؤثر در تشخيص درد : تارهاي عصبي آ - بتا با پوشش ميليني قوي ( عملكرد سريع ) تارهاي عصبي آ- دلتا با پوشش ميليني خيلي ضعيف ( آهسته تر ) تـارهاي عصبي سـي بدون ميلين با الگوي متفاوت پاسخ به تحريك ناشي از تجربه درد

اسلاید 72: نظريه هاي الگوي درد نظام جداگانه اي براي ادراك درد وجود ندارد ، بلكه اعصاب در ساير حس ها سهيم انـد ، تـارهاي عصبي درد از اندام ها به مغز و از آنجا به اندام ها مي روند . نظريه مهار دروازه : اولين بار توسط ملزاك و وال در سال 1965 طي مقاله مشهور « مكانيزم درد : نظريه اي نوين » در « مجله سانيس » طرح شد . رويـكرد پـزشكي نظريـه هاي قبلـي را با جديدترين الگـوي زيستي ، رواني ، اجتماعي ، سلامت تلفيق كرد .  عـدم توجه صرف به عوامل پـزشكي بلكه در نـظر گرفتن بين عوامـل زيست شناختي ، روانشناختي و اجتماعي در رابطه با درد .

اسلاید 73: عصب هاي درد، به طور فعال دروازه را باز مي كنند و به پيام هاي درد اجازه ورود به سلولهاي انتقال دهنده را مي دهند ساير اعصاب حسي به طور فعال نخاع دروازه را مي بندند و از رفتن پيام هاي درد به سلول هاي انتقال دهنده جلوگيري مي كنند . سلول هايانتقال دهندهعصبيدروازهپيام هايي كه از مغزمي آيند.پيام هايي كه به مغز فرستاده مي شوند.نظريه مهار دروازهمنبع : كرتيس(1999)به نقل از بن يارد(1996)

اسلاید 74:  اعتقاد به وجود يك دروازه يا به عبارت دقيق تر يك مكانيزم دروازه اي در نظام عصبي كه در پاسخ به عوامل مختلف باز و بسته مي شود . بـاز شـدن دروازه = اجـازه ورود و انتـقـال پيـامهـاي درد بـه مـغـز  بـسته شدن دروازه = جلوگيري از انتقال پيامها به مغز ( كاهش درد پاي آسيب ديده با مالش ) درد مسيـر دوطـرفه اي از اطلاعـات بـه سمت مـغز و از جـانب مـغز  مغز پـردازش اين داده ها + تأثير مستقيم بر مكانيزم دروازه اي .

اسلاید 75: جدول 3-1 ؛ عوامل مؤثر در مكانيزم دروازه اي

اسلاید 76: ارزيابي نظريه مهار دروازه : تـأييد تجـربي زيـاد تحقيقـات بـهترين راه براي توضيح بسياري از ويـژگي هاي معمـاگونه درد تجـربه درد مـحصول تـجمـع حـس هاي مـختلـف در نـخـاع ( پديـده تجمع فضايي ) موجه تـرين و هيجان انگيزترين الگوي درد ، هم بـراي درك بيشتر از مكانيزم هاي مربوط و هم به لحاظ كاربرد آن در طراحي درمـان مؤثـر

اسلاید 77: فصل چهارم :درد : ارزيابي ، كنترل و درما ن اندازه گيري درد درمان پزشكي درد  درمان هاي روانشناختي درد رويكردهاي چند وجهي درمان هاي چند رشته اي : كلينيك درد

اسلاید 78: انـدازه گيري درد به علت مـاهيت ذهني تـجربه درد مشكل ولـي بسيار مهم اندازه گيري فيزيولوژيكي درد ( سيرجالا و چاپمن1984 ) : تنش عضلاني شـاخص هاي خودمختار ( خود تنظيم ) پتانسيل هاي فراخوانده 1- تنش عضلاني :  براي اندازه گيري سطح تنش عضلاني در بيماراني كه به طور خفيف از درد كمـر رنج مي بـرند بـا استفـاده از بـرق نگاري ماهيچـه اي (EMG ) كه سنجش معتبر و مطمئني از درد نيست .

اسلاید 79: 2- شاخصهاي خود مختار ( خود تنظيم ) : اندازه گيري فرايندهاي غيرارادي نظير نفس نفس زدن ، جريان خون در سرخرگگيجگاهي ، ضربان قـلب ، حرارت سطح دست ، انـدازه ضربان انگشت و سطح مقاومت پوست

اسلاید 80: 3- پتانسيل هاي فـراخوانـده علايم الكتريكي ايـجاد شده توسط مغز در پـاسخ به محرك حسي در ماهيت شبيه برق نگاري مغز ( EEG) هستند و تمام فعاليتهاي الكتريكي مغز را اندازه گيري مي كنند . افـزايش حتي در هنگام ثابت ماندن گزارشهاي ذهني درد ، لذا اين شيوه اندازه گيري فيزيولوژيكي اعتبار و روايي ندارد .

اسلاید 81: ارزيابي رفتاريبهترين روش اندازه گيري درد مشاهده و ثبت رفتار بيمار دردمندشيوه هاي خودگزارش دهي : مقياسهاي درجه بندي مقياس عـددي مقياس تطابق بينايي پرسشنامه هـاي درد آزمون هاي شخصيت

اسلاید 82:  مقياس هاي عددي وتطابق بينايي ، مقياس هاي درجه بندي معتبر قابل قبولي هستند.  گيـج كننده بـودن آنها براي بيمـاران مسن و بي توجهي به جنبه هاي مختلف درد ( انتقاد )

اسلاید 83: 2- پرسشنامه هاي دردملـزاك بـه شـدت از مقياسهاي درجـه بندي انتـقاد كرد و مـعتقد است انـدازه گيري درد با روش درجه بندي شبيه مشخص كردن دنياي ديداري مـا فقط بر حسب نـور ، بدودن در نظر گرفتن ططرح ، رنگ يا بـافت آن است به همين خاطر پرسشنامه درد مك گيل را در سال 1975 توسعه داد .

اسلاید 84: پرسشنامه درد مك گيل : امكان اندازه گيري ذهني از درد و طبقه بندي درد از سه بعد :كيفيت هاي حسـي ( خواص زماني ، فضايي ، فشاري و حرارتـي درد ) شبيه مشخص كردن ابعاد جسمي  كيفيت هـاي عاطفي ( ترس ، تنش و كيفيت هـاي خـود مختـار درد ) شبيه مشخص كردن احساسات همراه با درد  كيفيت هـاي ارزيـابي ( شدت كلي تجـربه ذهني درد ) شبيه مشخص كردن معنـاي تجـربه درد

اسلاید 85: بخش هاي پرسشنامه درد مك گيل 1- ترسيم شكل انسان از روبه رو و پشت كه بيمار در اين شكل ها، محل احساس درد را علامت مي زند . 2- متشكل از بيست سري كلمه توصيف كننده درد كه بيمـاران بايد دور يك كلمه از هر سري كه درد آنها را دقيق تر توصيف مي كند، دايره بكشند. 3- ايـن سؤال كه درد بيمـار در طول زمـان چگـونه تغييركرده است تا اندازه اي ازميزان تداوم درد در اختيار بگذارد .4- به كـارگيري مقيـاس پنج نقطه اي درجـه بندي شده از درد خفيف تا شديد كه شدت درد را اندازه گيري مي كند.

اسلاید 86: ارزيابي پرسشنامه درد مك گيل : از روشهاي اندازه گيري چند بعدي درد است . روايي متوسطي را در سنجش درد سرطان ، سردردها و چندين سندرم درد ديگر به نمايش گذاشته است. به علت كلمات مشكل و نداشتن شكل نمره گذاري استـاندارد مـورد انتقاد

اسلاید 87: درمان هاي پزشكي براي درد ماهيت درد ذهني است و توسط عوامل روانشناختي وساطت مي شود، پس درمان بايد چنين رويكرد شخص مدار و التقاطي را منعكس كند . بنا به ماهيت و محل تجربه درد، متفاوت و شامل: - داروها : تسكيـن نـاآگاهانـه درد - تحريك الكتريكي اعصاب ماوراء پوستي (TENS) - طب سوزنـي - جراحـي

اسلاید 88: 1- داروها الف - نوع آسپرين : تركيب فعـالي به نام ساليسين خاصيت ضـد درد و پيشگيري از التهاب و تب داروهاي غيراستروئـيدي و ضد التهاب، اين داروها به ويژه براي درد همراه با آسيب مفيد است.ب- نوع افيون

اسلاید 89: 2- تحريك الكتريكي اعصاب ماوراء پوستي بيماران التهاب مفاصل تسكين درد زايمان حصول تسكيـن درد نه تنـها در مدت تحـريك ، و تـداوم آن حتـي ساعتها پس از تحريك با كاربرد مؤثر در درمان دردهاي حاد و مزمنارزيابي : TENS در مقايسه با دارودرمـاني يـا جراحي در تسكيـن درد مؤثر نبـوده در تسكيـن درد زنـان باردار در طـول مرحلـه اول درد زايمـان با « دارونـما » اختلاف اثر معنـي داري نـدارد . در تسكيـن جراحـي ها پس از روش هاي درمـاني مـؤثر است .( TENS ) از اوايل دهه 1970

اسلاید 90: 3- طب سوزني :روش دردزدايي باستاني چين ، شامل فروكردن سوزن هايي به نقاط خاصي از پوست و سپس تحريك مداوم آنها . اين تحريك به طور الكتريكي و يا چرخشي دستي سوزنها انجام مي شود ، فقط در حـدود 10 درصد از بيمـاران در طول جراحي تـا تـسكين درد ، درد زدايي كافي را تجربه مي كنند . آثار دردزدايي فوري نيست.

اسلاید 91: ارزيـابي طب سوزنـي : براي ايجاد اثر تسكيني وقت گير است اما با ايجاد تأثير درد زدايي براي چندين ساعت پس از توقف محرك ماندگار است. تـأثير بيشتـري در تسكيـن درد نسبت به دارونـما دارد ( ملزاك و و وال ، 1982 )  نتايج قاطعي از مؤثر بودن آن وجود ندارد (چاپمن و گان ،1990 )

اسلاید 92: 4- جراحي : آخرين روش در مداواي درد و تنها راهكار زمـاني كه ساير روشهـاي درمـاني بي نتيجـه مانده اند . بـه طور خاص براي تسكين نشانه هاي كمردرد خفيف استفاده شده . قابـليت انجـام براي كـنتـرل درد ، در هر سطحي از نظـام عصبـي . محلهاي ممكن براي جراحي، شامل اعصاب پيراموني نزديك به محل .

اسلاید 93: اعصاب پيراموني تارهاي اعصـاب حسي تارهاي اعصـاب حركتي اعصاب در بخش پيراموني دوبـاره ترميم مي شود ، برخلاف اعصاب در نظـام عصبي مركـزي .

اسلاید 94:  جراحي در غـده ريشه خلفي ( درست خارج از نخـاع ) فـقط شامل فقدان شديد حسي مي شود ، نه فقدان حركتي . ساير محلها براي اقدامات جراحي شامل نخاع و مغز است . در مـورد نخـاع ، در نـاحيه زيـر ضـايعه ، معمـولا فقـدان كـامل حس پـديد مي آيد. بنـابراين ، اين نوع جـراحي معمولا فقط بـراي بيمـاران در شرايط نهـايي اجرا مي شود تا براي مدت باقيمانـده از عمـر ، دردشان تسكيـن يابـد .

اسلاید 95: درمان هاي روانشناختي درد :خواب مصنوعي ، آموزش تنش زدايي ، پسخوراند زيستي ، تغيير رفتار، شناخت درماني( مانند خودكارآمدي ) و رويكرد چندوجهي .

اسلاید 96: 1- خواب مصنوعي :  حالت تغييريافته هشيـاري كه درآن جـريان هشياري شخص تـقسيم مي شود . ( هيلگارد ، 1979 ) ابزار باليني مؤثر و فقط براي انواع خاصي از درد مثل : درد زايمان ، سـردرد ، دردسرطان ، كمردرد خفيف ، درد ماهيـچه صورت ، درد ناشي از كار در آزمايشگاه . فـرايند الـقا ( قرار گرفتن در حالت خواب مصنوعي ) به فـرد اجازه مي دهد به « تلـقين » پاسخ دهد و فـرايندهاي فيزيولوژيكي غيرقابل كنترل درحالت هوشياري طبيعي را كنترل كند .

اسلاید 97:  تـلقين پذيـري در غيـاب حـالت « شبـه خلسه » مـؤثر است . متغير مهم نوع بيماراست نه نوع درد( برانون و فيست ، 1997 )

اسلاید 98: خواب مصنوعي بر عناصر ذهني گزارش دهنده درد عمل مي كند، نه بـر مكانيزم هاي فيـزيولـوژيكي اساسي .ارزيابي خواب مصنوعي : دردزداي مـؤثري بـراي تسكيـن درد سـوختگي . مـوفقيت در وقـفه تجـربـه درد براي گروه خاصي از افراد (حساس ) و انواع خاصي ازدردها موجب تسكين درد مي شود .

اسلاید 99: 2- آموزش تنش زدايي : سـاده نـرين روش بـراي درمـان درد به عنوان شكلي از مداوا در تنفس و آهنگ موزون در بين مصريـان قديم ، عبريان و تبتي ها تنـش زدايـي تـدريجـي بـه جاكـوبـسون نسبـت داده مـي شود . طـراحي آموزش تنش زدايـي ، بـراي درمان گستره اي از بيماريـها شامـل فشارخـون بالا ، سردردهاي تنشي ، دردهـاي مـزمن ، درد سوختـگي ، تـهوع و اضطـراب .3- تنـش زدايي عضلانـي تـدريجي :

اسلاید 100: جلسات آمـوزش تـنش زدايي10 جـلسه در طـول 6 تا 8 هفتـه ، بـا آمـوزش آرامش عضلانـي عميـق بـه بيمـاران .4- تـنش زدايي مبتنـي بـر مـراقبـه : تـوسط بـنسـون ارائـه و از تمرين هاي مراقبـه اي مـذاهب مختـلف استخراج شده است . بـنسـون ، تـنش زدايي عضلانـي را با محيط آرام ، وضعيت راحت ، يك صداي يكنواخت و يك بازخـورد نـافعال تركيب مي كند .

اسلاید 101:  شركت كننـدگـان بـا چـشم هاي بـسته و عضـلات آرامـش يـافته مي نشينند ، سپس روي تنفس خود متمركز مي شوند و در سكـوت ، يك صدا را با هر نفس به مدت 20 دقيقه تكرار مي كنند . اين حالت باعث جلوگيري از انحراف افكار مي شود و آرامش ماهيچه ها ادامـه مـي يـابـد .

اسلاید 102: 5- مراقبه آگاهانه : راه ديگـري از تـنش زدايي مـراقبـه اي  ريـشه در بـودائيـسم در درمان افرادي كه از استرس ، اضطراب يا درد رنـج مي بـرند به كار مـي رود . نـاديده نگرفتن افكار يا احساس هاي ناخوشايند از طريق تمركز بر تنفس يا يك صداي واحد بلكه در آغوش گرفتن اين افكار 6- تجسم هدايت شده : در عمل شبيـه تنش زدايي مراقبه اي كه تصويـرسازي زنـده ناميده مـي شـود .

اسلاید 103: اثربخشي آموزش تنش زدايي : - درمـان فشارخـون بالا - در مـان درد مزمـن - تنش زدايي مبتني بر مراقبه دركاهش استرس ، اضطراب ، تـرس و فشارخـون بالا - مراقبـه آگاهـانه درد مـزمن

اسلاید 104: اثـربخشي روش هاي تنش زدايـي منبع : ال برانون و جي. فيست1997

اسلاید 105: 7- پسخوراند زيستي  در مـورد وضعيت نظـام زيست شناختـي خـود شامل علايم شنيداري لامسه ديداري  كنتـرل « EEG » بـراي انـدازه گيـري استـرس ( ر.ك. فصل8 ) اغلب نيازمند به تكنولوژي گرانقيمت و كاركنان آموزش ديده .

اسلاید 106: پسخـورانـد زيستـي هم در مـورد تسكين درد و هم در مورد استـرس مـؤثر است .8- تغيير رفتار : بر اساس روشهاي شرطي سازي عاملي هدف شكل دادن يا تـغيير رفتارها نه احساسات همراه آن . ارزيـابي تغيير رفتـار : در پيشرفت حركتي بيماران دردمند مؤثر است .

اسلاید 107: 9- درمان رفتاري- شناختي:تأكيد بر استفاده از تقويت كننده هاي دروني ( نظير خود تقويت كننده ها ) براي تغيير شناخت و رفتار مبتني بر پايه تحقيقات اليس ( 1962 ) درمورد درمان عقلاني - عاطفي و تحقيقات بنـدورا ( 1977 ) در مورد خود - كارآمدي

اسلاید 108: ارزيابي درمان رفتاري- شناختي : ارزيابي اثربخشي اين درمانها بدليل نمونه ها ، روشها و شيوه هاي متفاوت مشكل است . تمايل به ايـجاد تغييرات كوتاه مـدت كه از نظر ايجاد بـهبودهاي دايمي در كاهش درد موفق تـر بوده است . در تركيب با ساير روشها مانند درمانهاي تنش زدايي مؤثرتر است.

اسلاید 109: رويكردهاي چند وجهي : تركيب درمـانهاي مختلف و به كارگيري شيـوه هاي مختلف ارائـه ( ديداري ، شنيداري ، لامسه ) براي بيمار دردمند . درمـانهاي چنـد رشتـه اي : كلينيك درد كلينيكهاي درد رويكـرد چند رشته اي را بـراي درمـان درد اتخـاذ كرده انـد .

اسلاید 110:  ضرورتـاَ فـقط در مجموعـه هاي درمانگاهي يـا بيمارستاني عمل نمي كنند، بلكه در هر زمينه اي كه درد در آن كنترل و درمان شود اجـرا مـي گردد . هـدف تمـركز روي عوامـل علّـي يـا تشديـد كننـده درد .

اسلاید 111:  وسعت درمان در كلينيك درد ، شامل بهبود جسمي و كنشهاي كسب زندگي همكاري با خانـواده بيمار بـراي كمك به افزايش حمايت اجتماعـي و ارتقاي خوش بيني در بيمـار دردمند و كاهش دلتنگي ، اضطراب و رفتـارهاي نقش بيمـار .

اسلاید 112: فصل پنجم :ارتباط پزشك - بيمار رابطه بيمار- متخصص پذيرش توصيه پزشكي  جنبه هاي روانشناختي بستري شدن آمادگي براي جراحي

اسلاید 113: رابطه متخصص - بيمار سنگ بناي طبابت خوب و بخش بسيـار مهمـي در روانـشناسي سلامت ( WHO ، 1993 ) اختـصاص 60 تا80 درصد تـشخيص هاي پـزشكي از طريـق مصاحبـه پـزشكي ( WHO ، 1994 )

اسلاید 114: پژوهش در مورد ارتباط پزشك – بيمار اهميت ارتباط خوب دانشجويـان پـس از شركت در دوره مهـارت ارتباط با بيمـاران بـه علائم كلامي وغير كلامي بيماران حرفه اي تر شدند ، بهتـر تشخيص مي دادند . ( ايوانز و همكاران 1991، موهر1992، فريدريكسون و بول1992، نقل ازWHO ، 1993 ) فـقدان نظر مشترك در مـورد موفقيت يا عدم موفقيت فرايند مشاوره ، خوش بيني پزشكان از نظر افـزايش پـذيرش درخواست هاي پـزشكي مهم است . تبـادل اطلاعـات

اسلاید 115: 2- اثر اتباط ضعيف در معاينه طبـي گروهي از پزشكان طي 74 معاينه طبـي از بيمـاران به عمل آوردند قابل توجه بود ، 23 درصد از بيماران نگرانـي هايشان را تمام و 69 درصد از پزشكان حرف بيماران را قطع و به سوي اختـلال خاصي سـوق مي دادنـد و بيمـاران فقط 18 ثانيه صحبت مي كردنـد( بكمن و فرانكل ، 1984 )

اسلاید 116: تـوصيـه هاي WHO ( 1993 ) به پـزشكان در مـورد مشاوره هـاي پزشك – بيمار : سطح اطلاعات تخصصي را كه بـه كار مي برند بـازنگري كننـد . از كلمات بالقوه وحشت آور نظير سرطان يا غطده حتي بـه مفهوم منفـي بازنـگري كننـد . بازنگري در توصيه ها به بيماران جهت قطعيت آنها و گمراه نشدن بيماران بااطمينان ساختگي ( كاذب ) و يـا ناراحتي با شك آشكـار ذهنـي پـزشك

اسلاید 117:  تشخيص استفاده پزشكان در تشخيص آگاهانه از علائم و نشانه هاي ارائه شده توسط بيمار در حقيـقت تصميم گيـري بالينـي پـزشك بيشتـر شبيـه بـه الگـوي فرضي – استثنايي است كه از قبل تعدادي فرضيه در فـرايند مشاوره ارائـه و با سؤال هاي پـزشك ، آزمون مـي گردد ( واينمن ، 1987 )

اسلاید 118: مراحل الگـوي حل مسئله تشخيصي واينـمن 1987 : اطلاعات در مورد نشانه هاي بيمار فرضيه ها ( درباره علل و راه حل هاي احتمالي ) جستجوي اسنادها  تجديد نظر  اطلاع قبلي از بيمارتصميم گيري باليني منبع : جي . وايـنمن فرضيه هااطلاع قبلي از بيمارتصميم گيري بالينيجستجوي اسنادهاتجديد نظر

اسلاید 119: آثار تغييرپـذيري پزشك :كسب اطلاعـات متفـاوت در مـورد نشانـه هاي بيمـار ارائه فرضيه هاي متفاوت در مورد علل بيماري و روش هاي درماني كسب اسنادهاي متفاوت از وضعيت پزشكي بيمار بـراي تأييد يا رد فـرضيه ها نشان دادن درجات متفاوتي از سوگيري بـراي تأييد تشخيص اوليـه در نـهايت رسيدن بـه تصميم هاي درمـاني متفـاوت

اسلاید 120: ارزيابي الگوي پذيرش « لي »1- تحقيقات مهمي را ايجاد كند .2- مشاهدات را سازماندهي كرده و توضيح دهد .3- در پيش بيني و تغيير رفتار، متخصص را ياري دهد . پذيرشدركحافظه

اسلاید 121: رضايت بيمارنارضايتي از جنبه هاي مختلف مشاوره متخصصان سلامت به ويژه : جنبه هاي عاطفي ( مثل فقدان درك و حمايت هيجاني ) جنبه هاي رفتاري ( مثل تجـويز دارو ، تـوضيح كافـي ) صـلاحيت ( مثـل منـاسب بـودن ارجـاع ، تـشخيـص )درك بيمار  درك بيمار از ماهيت بيماري خود پذيرش برنامه درمان پيشنهادي و فرايندهاي مرتبط يادآوري بيمار گزارش رضايت كـامل از مشاوره و درك خوبـي از بيمـاري

اسلاید 122: يادآوري بيمار گـزارش رضـايت كـامل از مشـاوره و درك خوبـي از بيمـاري عوامل روانشناختي مؤثر در افزايش يادآوري اطلاعات در پذيرش ( لي ، 1989 ): - كاهش اضطراب - افزايش دانش پزشكي - سطح هوش بالاتر - اميت و فراواني اظهارات - اثر تقدم

اسلاید 123: متغيرهاي مؤثر در پذيرش ويژگي هاي شخصيتي بيمار ويژگي هاي برنامه درماني سيماي باليني بيماري ارتباط بين مراقبت كننده و بيمار مجموعه باليني ( همدس ، 1991 )

اسلاید 124: ابعاد روانشناختي بستري شدن : بروز تغييرات در برنامه معمول روزانه و از دست دادن امور خصوصي و استقلال سردرگمي بيماران از دورنماي بستري شدن از لحظه پذيرش و نگراني از نقش اجباري كه بايد ناتمام پشت سر بگذارد ، اضطراب و افسردگي نگـراني از نتـايج آزمـايش يا جراحي ( بـي خوابـي ، كـابوس هـاي وحشتناك ، ناتـواني در تمركـز حواس ) ( تيلور ، 1995 )

اسلاید 125: آمادگي براي جراحي فيزيولوژيكي روانشناختي انواعي از درجه بندي هاي باليني( مثل درجه بندي اضطراب )، نشانه هاي جسماني ( مثل فشارخون ) ، تجويز دارو قبل از عمل ( مثل مسكن هايي كه درد را كاهش مي دهند ) . مهمترين اقـدام بيـان اطلاعـات به بيمـار در مـورد : شيـوه عمل ( زمان ومدت ) ، اطلاعات حسي ( ماهيت و مدت درد ) . ارائـه دستورهايي در مورد رفتارهاي مؤثر در بهبودي ( ماننـد استـراحت در بستر، تمرين هاي ورزشي سبك) و رفتارهاي پرهيزي(خارش ، سيگار كشيدن) آگاهي از تفاوت هاي فردي در آماده سازي براي جراحي مفيد است . ( پيتز و فيليپس ، 1998 )

اسلاید 126: فوايد آماده سازي مؤثر براي جراحي :1- فيزيولوژيكي كاهش استرس كاهش برانگيختگي دستگاه عصبـي سمپـاتيك و پيشرفت هاي عملكرد « دستـگاه ايمنـي »2- روانشناختـي كاهش اضطراب و افسردگي و افزايش سطح مهار شخصي بهبـود مـؤثر

اسلاید 127: فصل ششم : عوامل روانشناختي بيماري جسم وذهن در سلامت نقش علل روانشناختي در مشكلات مزمن سلامت مشكلات بيماري هاي مزمن بيماري لاعلاج سازگاري با بيماري

اسلاید 128: مسئله جسم و ذهن در سلامت تمركز الگوي پزشكي بر علل جسمي براي مشكلات سلامت مثل : – ميكروب ها - ژن ها - مواد شيميايي در نتيجه توصيه درمان هاي جسمي ( مثل داروها ) بزرگترين چالشها در روانشناسي سلامت الگوي زيستي ، رواني، اجتماعي و عوامل غيرجسمي مؤثر در سلامت

اسلاید 129: ذهن:  مفهومي است كه توانـايي مشاهـده پذيري و آزمـايش پذيري را ندارد و لذا برخي از رفتارگرايان وجود آن را انكار مي كنند . روانشناسان سلامت معتقدند به هنگام خطر ، قدرت ذهن خود را ناديده مي گيريم .

اسلاید 130: نقش علل روانشناختي در مشكلات مزمن سلامت مشكلات مزمن سلامت : بيماري هاي درمان ناپذير ولي كنترل پذير توسط بيمـار و متخصص سلامت ( سرطان ، آرتروز ، ديابت ) . كمك روانشناسي در سه بيماري مهم : سنـدرم نقص اكتسابي ، ويـروس نقص ايمني انسان ايدز ( AIDS) سرطان بيمـاري كرونـري قلب ( CHD ) اولين مورد سندرم نقص ايمني اكتسابي ايدز به سال 1981 در آمريكا تشخيص داده شد .

اسلاید 131: سندرم نقص ايمني اكتسابي ( ايدز ) بيماري مخصوص « همجنس خواهي » و « سندرم نقص ايمني مربوط به هم جنس خواه » شناخته شد . پـاسخي بـه استفاده بيـش از حـد از داروهاي آرامبـخش ، يا عرضه بيش از حد مني و متمركز بر سبك زندگي هم جنس بازان . مبتـلا شدن همـوفيلي هـا بـه ايـدز از سال 1982 ويروس ايـدز به طور انحصاري از طريق تبـادل مايعات بدنـي حاوي سلول مني و خون انتقال مي يابد .  تشخيص نـوع 1 ويروس نقـص ايمـني انسان ( 1984 ) .

اسلاید 132: شنـاسايـي نـوع 2 آن در آفـريقا ( 1985 ) بـه طور انحصاري با تبـادل مايعـات بدن حـاوي سلول منـي و خون انتقال مي يابد.  عامـل ويروس دخـالت كننده در ايـدز يك ويـروس پس رونـده است ( شامـل اسيـد ريبونـوكلئيك ( RNA ) كه مـي تواند ماده ژنتيك خود را ( RNA ) بهDNA اسيـد سلول هـاي ميـزبان خـود تبديل كنـد و باعث سرطان ياHIV شود ) . ويروس پس رونده به ويروس نقص ايمني انسان(HIV) معروف است . مـدت بين مبتلا شدن به ويروس و بـروز نشانه هاي ايدز متغيـر است . در برخي از افراد سريـع بروز مي كند و برخي 8 يا9 سال يا بيشتر علائم نـشان نـمي دهد .

اسلاید 133: باورها آسيب پذيري «من در معرض خطر نيستم» جدي بودن «ايدز آنقدرها هم جدي نيست» پيامدهاي روانشناختي مقابله با بيماري هزينه ها «كاندوم لذت بخش نيست» فوايد «آمپول هاي اشتراكي سريع تر است» رفتارها مقابله با تشخيص بروز بيماري بيماري به عنوان استرسور روابط جنسي* تزريق دارو نتيجه كيفيت زندگي* طول عمر پيشرفتAIDSشروع بيماريHIV+

اسلاید 134: نقش روانشناسي در مطالعه AIDSو HIVHIV  اغلب بـه علت رفتـارهاي مردم منتقل مـي شود مـانند : روابـط جنسي و استفاده مشتـرك از آمپول افراد آلوده . عوامل در نظر گرفتـه شده توسط الگويـي از آگـدن ( 1996 ) كه نقش بالقوه روانشناسي در HIV وAIDS را نشان مي دهد ، خلاصه شده اند.

اسلاید 135: آسيب پذيري هر شخصي كه در معرض ويروس HIV قرار بگيردHIV مثبت نيست . عوامل روانشناختـي ممكن است بر آسيب پذيري شخص بـراي HIV مثبت شدن تاثير بگذارد . خوش بيني هاي غيرواقعي يكي از علل افـراد در معرض خطر ( اعتقاد بر اينكه بـراي آن ها اتفاق نمي افتد ) ( واين اشتاين ، 1984 )

اسلاید 136: در فعاليت هاي آموزشي سلامت بـا تشويـق تمـرين رابـطه جنسـي سالـم ( با استفاده از كانـدوم ) مي توان نگـرش ها و رفتـارها را تغيير داد ، هر چنـد ارتـقاي رابطه جنسي سالم پيچيده تـر از افـزايش دانش و عـرضه خدمـات صرف است .

اسلاید 137: پيشرفت بيماري عوامل روانشناختي مؤثر در تسريع و تكثير ويروسHIV – داروهاي تزريقي - ويـروس تبخـال - استرس يا پريشاني ( سودروسكي و همكاران ، 1984 )

اسلاید 138: طول عمر هيـچ فـردي بطه خـاطر ابتـلا بـه HIV از ايـدز نمي ميـرد . عوامل و مداخلات روانشناختي از طريق تشويـق بـاورهاي مثبت و ارتقاي رفتارهاي سالم، طول عمر را افزايش مي دهد . رفتارهاي تيپ C به طول عمر بستگي نـدارد گرچه اظهار خشم يـا خصومت بـه نتيـجه مثبت كمك مـي كند . ( سولومون و همكاران ، 1987 ، به نقل از آگدن ، 1996 )

اسلاید 139: علل پيش بيني در بقاي بيماران مبتلا به ايدز : وضعيت سلامت عمومي در خط پايه رفتارهاي سالم سطح « سرسختي » ( شيوه مقـابله بر اسـاس داشتـن سطوح بـالايي از « مهار » شخصي ؛ « تعمد » (يافتن معنايي براي كار، ارزش ها و روابط شخصي ) و « مبارزه جويي » (نگاه به رويدادهاي بالقوه استرس زا ، به عنوان يك مبارزه ) . ميزان حمايت اجتماعي (حمايت روانشناختي از سوي دوستان و... ) رفتار تيپ «C » ( از خود گذشتگي ، فقدان تظاهرات هيجاني ) راهبردهاي مقابله اي ( متمركز بر هيجان/ مشكل و... ) ( سولومون و همكاران ، 1987، به نقل از آگدن ، 1996 )

اسلاید 140: بيماري كرونري قلب « تصلب شـرائين » ( تنگ شدن شريانـهاي كرونـري كه خون قلب را تامين مي كنند) نارسايي جريان اكسيژن و تغذيه قلب درد مكرر (آنژين قفسه صدري) « آنفـاركتوس ميوكارد » / يا حمله قلبي . شيوع در مـردان و افراد پير ( علت مرگ 33% مردان زير65 سال و 28% همه مرگها ) زمينـه خـانوادگـي دارد . علل خطرآفرين : فشارخون بالا ، ديابت ، سيگار كشيدن ، چاقي ، پائين بودن سطح فعاليت جسمي .

اسلاید 141: نقش روانشناسيپيش بيني و تغيير عوامل خطرآفرين رفتاري كمك به افراد بـراي ترك سيگار زيرا : كشيدن 20 سيگار در روز ، خطر ابتلا به بيماري كرونري قلب را در ميانسالان سه برابر افزايش مي دهد ، لذا تـرك استعمال دخـانيـات مي توانـد خطر حمله قلبـي دوم را تا 50 درصد كاهش دهد. ( آگدن ، 1996 ) .  تغييرات برنامه غذايي مصرف با كاهش چربـي اشباع شده وافزايش فيبـر به جلوگيـري از حمله قلبـي كمك مي كند .

اسلاید 142:  عوامل ژنتيكي ، چاقي، مصرف بيش از حد الكل ، مصرف بيش از حد نـمك مي تواند بر فشار خـون بالا (عامل خطر براي بيمـاري كرونري قلب ) تأثير بگذارد . استرس زياد با حمايت اجتماعي كم و مهار ادراك شده پايين تر در بيماري قلبي دخالت دارد ( كاراسك و تئورل ، 1990 ) افراد داراي الگوي رفتاري تيپA ( رقابت شديد ، عجله و كينه توزي ) بيشتـر از نيم رخ B ( آرام و ساكت تر و بدون عجله ) در معرض خطر هستند . ( فريدمن و روزنمن ، 1959 )

اسلاید 143: روانشناسي و توانبخشي بيماران كرونري قلب تـشويق اين بيمـاران با تغيير عوامل خطرآفرين ( عدم فعاليت ، رفتـار تيپA ، سيگاركشيدن و برنامه غذايي ) در برابر حمله قلبي عود كننده كاهش خطرات بـا برنـامه تغييـر رفتـار ( فريدمن وهمكاران ، 1986 )

اسلاید 144: بيماري علاج ناپذيرسرطـان : توده بـدخيمي كه ناشـي از تقسيم غيـرعادي و كنتـرل نشده سلول ها بوده ، به بافت هاي مجاور حمله كرده و آنها را از بين مي برد. دو نوع توده : « خـوش خيم » كه در سراسر بـدن پخش نـمي شوند و « بدخيم » كه نشان دهنده گسترش ميكروب بيمـاري اند .  انواع سلول سرطاني كارسينوما 90% تمـام سلولهاي سرطانـي كـه ريشـه در بـافت دارنـد . ساركوما ناشي از بـافت پيوندي لـوسمي ناشي از بـافت خـون

اسلاید 145:  شيوع سرطان زنـان بيشتـر سرطان سينـه 20% ميـزان مرگ وميـر مردان بيشتـر سرطان ريـه 36% ميـزان مرگ وميـر در انگلستان ، سرطان ها و بيماري هاي كرونري قلب مهم ترين علت اصلـي مـرگ  كـشيدن سيگـار سرطان ريـه 85% سرطـان ها بـالقوه قابـل پيشگيـري است .

اسلاید 146: باورها آسيب پذيري «من سرطان ريه نمي گيرم» جدي بودن «سرطان ناحيه گردن جدي نيست» هزينه ها «آزمايش سرطان دهانه رحم خجالت آور است» * فوايد «سيگار كشيدن به آرامش من كمك مي كند.» پيامدهاي روانشناختي مقابله با بيماري تغيير رفتار كنارآمدن با تشخيص رفتارها * سيگار كشيدن * غربال كردن بازنمايي بيماري استرسورهاي زندگي نتيجه فواصل بدون علايم بيماري بهبود طول عمر كيفيت زندگي شروع بيماري پيشرفت سرطاننقش روانشناسي در سرطانمنبع : جي آگدن ، 1996

اسلاید 147: نقش روانشناسي در سرطان به عنوان مسكن در مرحله رشد سرطان و مؤثر در محدود كردن آن . شروع و پيشرفت سرطان : تأثير رفتار 30 % از سرطان ها به استفاده از تنباكو 35 % از سرطـانها بـه بـرنامـه غذايـي 7 % از سرطانها به رفتار جنسي و توليدمثل 3 % از سرطـانها بـه الكـل ( اسميت و جاكوبسن ، 1989 ) نـقش استـرس ( ر.ك. فصل8 )

اسلاید 148:  ساير عوامل روانشناختي مؤثر در سرطان : سطح مهار ادراك شده روي استرسورها ، سبك هاي مقابله اي ، استرس خفيف مزمـن ( نـه افسردگي بالينـي ) ، شخصيـت تيـپC و نيـم رخ سـرسختـي پاييـن.پاسخ هاي روانشناختي به سرطان :پاسخ هاي هيجـاني شامل : افسردگي شديد ، اندوه ، فقدان كنترل ، تغيير شخصيت ، خشم و اضطراب ، در 20% موارد پيش بيني كننده هاي آشكـار : سابقه روانپـزشكي ، فقـدان حمايت اجتماعـي ، سن و فقـدان روابـط صميـمي پاسخ هاي شنـاختـي روحيه « مبارزه طلبي » ( كاهش اضطراب و افسردگي )

اسلاید 149: راهبردهاي روانشناختي براي مقابله : ارتبـاط « درمـاندگي آموختـه شده » و « اشتغال خاطر نگران كننـده » با خلق پائين ( برخلاف باور جبرگرايي : سرطان من ؛ اجتناب ناپذير است ). سه راهبـرد زنـان مبتلا بـه سرطان سينـه : - اشتغال به جستجوي معنا براي چگونگي ايجاد سرطان ( طيفي از علل موروثـي تا استرس ) - باور به توانايي كنترل بيماري يا بازگشت آن لذا داشتن يك حس برتـر در روز بيمـاري - اعتلا خود با مقايسه اجتماعـي خود با افـراد مهم زندگي بـراي تحليل بيمـاري

اسلاید 150:  نظـريه سازش شناختـي تيلـور تركيبي از معنا ، برتري و اعتلا خود ، راهبـرد مقابـله اي مؤثر براي بيمـاري سرطـان است . روانشناسي در تسكيـن نشانـه هاي سرطان و ارتقـاء كيفيت زنـدگي سهـيم بـوده است . « مقـايسـه اجتماعـي نـزولي » خـود بـا افـرادي كـه بـدتر بودنـد افـزايش عزت نـفس و بهبـود بـاورها در مورد بيماري شان .

اسلاید 151:  مداخلات رواني – اجتماعي : كنتـرل درد حمـايت اجتماعـي معـالجه تهوع و استفراغ مشاوره درباره تصوير بدن ( كيفيت زندگي و مشاوره اندوه ) راهبـردهـاي سـازش شناختـي ( ارتقـاي ارزشـي خـود ) درمان كل نگـر ( تنش زدايي ، تصويـر ساز ذهنـي و ورزشـي ) ( سيمونتـون و سيمونتـون 1975 )

اسلاید 152: طول عمر و افزايش دوره بدون بيماري عـدم رابـطـه مستـقيـم بيـن عوامـل روانـشنـاختـي و طـول عمـر زناني كه روحيه مبارزه طلبي يا انكار نسبت به سرطان خـود ( سينه ) داشتند به ميزان زيادي دوره عادي از بيماري طولاني تري نسبت به گروه درمانـده داشتنـد . ( گريـر و همكاران ، 1979 ) افـراد تيپC ( مستعد سرطان ) با نـوع شخصيت تعارض- اجتنابي / سركوب كننده - هيجاني كه درمان شناختي- رفتاري متمركز بر استرس دريـافت كردنـد ، داراي مرگ و ميـر كمتـري بودنـد ، لذا مـداخلات روانشناختـي مي توانـد طول عمر را افـزايش دهد .

اسلاید 153: سازگاري با بيماري  فـرايند كنارآمدن بيمـاران با بيماري خـود در طي دوره اي از زمـان براي مثـال : كنـار آمدن بـا ساختن معنايـي شخصي بـراي بيماري و درك مـاهيت بيمـاري شان ( علل ، عـوارض و معنـاي ضمنـي ) بيماري مزمـن مستلزم فـرايند مشتـرك سازگـاري است . بيماري مزمـن طولاني مـدت مانند ايدز، سرطان ، بيماري هاي قلبـي با تغييـر نگـاه بيمـاران نسبت به خودشان همواره بحـران هايي را در زنـدگي افـراد پديـد مـي آورنـد و منجـر بـه سختـي و اختـلال در پويـايـي خـانـواده مي شونـد . مداخلات حائز درمانهاي روانشناختي و اجتماعي به جاي درمان هاي جسمي صرف ، بـاارزش ترين انتخاب از نظر بهبـود و رضايت بيمار

اسلاید 154: فصل هفتم :سبك زندگي و سلامت جنبه هاي سبك زندگي ورزشي و تغذيه چاقي و اختلالات غذا خوردن

اسلاید 155: جنبه هاي سبك زندگي درك سـلامت و روانشنـاسي سلامت بـا تمركز بـر فقـدان بيمـاري كـامل نيـست . تـأكيد روانشناسي سلامت معاصر بر فـوايد حالت هاي مثبت سلامت و حوزه هاي مرتبط با ارتقاي سلامت ( مانند اولز و سيمنت ، 1995)  تمـركـز بـر مطالـعه سبـك زنـدگي بـراي درك مـا از ســلامت

اسلاید 156:  اهميت عوامـل سبك زنـدگي ماننـد انجـام منـظم ورزش و درپيـش گرفتن بـرنامه غذايـي سالم و زيان عواملي مانند كشيدن سيگار بـراي سلامت زنـدگي حـدود 50% مـرگ هاي زودرس در كشورهاي غربـي مربوط به سبك زندگي  افراد سيگاري 5 سال اميد به زندگي خود را از دست مي دهند.و افراد داراي سبك زندگي نشسته ( غيرفعال ) 2 تا3 سال اميد به زندگي خود را از دست مي دهند . متخصص تـغذيه مي توانـد ملاك هاي سبك زندگي سالـم را تـرسيم نمايـد .

اسلاید 157:  تـأكيد روانشناس ورزشي بـر اهميت ورزش منـاسب و منظـم بـراي نگهداري تنـاسب جسمـي و پـرورش اعضـاء هـوازي ما بايد سبك زندگي را در نظر بگيريم نه رفتارهاي خـاص سلامت را  تغييـر گرايش ها و شيوه در سلامت ، ممكـن است تحت تأثير عوامل فرهنگي و خرده فرهنگي وسيعتـري قرار گيرنـد مثلا خـانواده از منابع اصلي اطلاعات بـراي غذا و بـرنامه غذايي ماست . يـا اثـر تبـليغات تجـاري تلويزيـون بر انتخـاب غـذاي كودكان و سبـك زنـدگي

اسلاید 158:  پژوهش در سبك زندگيسبك زندگي سالم مي تواند بر مدت زندگي تأثير بگذارد .هفت تمرين مربوط به سلامت :1- هفت تا هشت ساعت خواب در شبانـه روز2- تقـريباَ هـر روز صبحانـه خـوردن3- نـخوردن يا بنـدرت خوردن بين وعـده هاي اصلي غذا4- بـه طور معمول در وزن متنـاسب با قد يا نـزديك بـه آن بودن5- هرگـز سيگـار نكشـيدن6- استفـاده نـكردن از الكـل7- فعـاليت جسمـي منـظم ( بلوك و برسلو ، 1972 )

اسلاید 159: ورزش و تغذيه ورزش جسمي : ورزش در گستـرده تريـن معناي خـود صدها نـوع از فعـاليت هـاي مخـتلف را در برمي گيـرد . پنج نوع ورزش متفـاوت از نـظر فـيزيولـوژيكـي - ورزش ايزومتريك - ورزش ايزوتونيك - ورزش ايزوكينتيك - ورزش بي هـوازي - ورزش هـوازي ( برانون و فيست ، 1997 )

اسلاید 160:  ورزش ايزومتريك :  بدن حركت مي كند ، اين شيوه ورزشي گروهي از ماهيچه ها را تـقويت مي كنـد ، هر چنـد بـراي وضعيت كـلي مـؤثر نيـست . ورزش ايزوتونيك : نيازمند انقباض عضلات و حـركت مفـاصل  مبنـاي شيوه هاي بـدنسـازي  تـأكيد بر پيشرفت ظاهر بدن نـه پـيشرفت تنـاسب و سلامـت .

اسلاید 161: ورزش ايزوكينتيك نيازمند اعمال فشـار براي بلنـدكـردن و تلاش اضافـي براي برگرداندن بـه حـالت اول نـيازمنـد تجهيـزات تخصصي بـراي پِـيشرفت قـدرت و تـحمل عـضله مـؤثرتـر از دو روش قبـلي . ( پيپس و ويـلمور ، 1975 ) ورزش بي هوازي شامـل كسب انـرژي كوتـاه و شديد ، بـدون افـزايش مقدار اكسيـژن . (دوي سرعت و بازي با توپ) بـاعث پيشرفت سرعت و تحمل ، لـذا براي افـراد داراي بيماري كرونـر قلبـي خطرنـاك

اسلاید 162:  ورزش هوازي به هر نوع ورزشي كه بـه مصرف اكسيژن بسيار زياد در دوره طولاني احتياج دارد . (مثل دويدن آهسته ) ضربان قلب بـايد حداقل تا 12 دقيقه و ترجيحا 15 تا30 دقيقه در اين سطح افزايش يافته باقي بماند تا اين ورزش مؤثر گردد . توصيه : انجام معاينه پـزشكي قبـل از شروع بـرنامه ورزش هـوازي  استفاده از يك برق نگار قلب مي تواند فعاليت غيرطبيعي قلب را طي ورزش مشخص كند .

اسلاید 163:  فوايد جسمي ورزش : تنـاسب كلي ( اندازه گيري قدرت ماهيچه ، تحمل ماهيچه ، انعطاف پـذيري و تنـاسب قلبـي- تنفسي « هـوازي » ) تناسب عضوي و تناسب پـويا كه با تجربـه خودمان تعيين مـي شود تفـاوت دارد ( كونتـزلمن ، 1978 ) كمك بـه تقويت و ارتقاي تناسب پويـاي ما و كمك به كنتـرل وزن پيشگيـري از بيمـاري كرونـري قلب ( از عوامل مهم مرگ در كشور انگلستـان )

اسلاید 164:  ورزش هـوازي بايد از مدت و شدت كافي برخوردار باشد تا اثـرات واقعي خود را بگذارد ، افراد بايد 70 تا85 درصد حداكثر ضربان قلب را بدون وقفه بـراي دست كم 12 دقيقه ، سه بار در هفته اجرا كننـد تا سلامت دستگاه قلبـي عروقي را بهبـود بخشند و خطر بيماري كرونري قلب را به ميـزان زيادي كـاهش دهنـد . ( كوپـر ، 1982 )  ورزش جسمي منظم ، بـاعث پيشگيـري از سكته و پوكي استخـوان و كمك بـه كنتـرل ديـابت . ( برانون و فيست ، 1997 )

اسلاید 165:  فوايد روانشناختي ورزش : علاوه بر فوايد جسمي ورزش ، فوايد روانشناختي عبارتند از : - كـاهش افسردگـي - كـاهش اضطـراب - ايجاد محافظي عليه استرس( ر.ك.فصل8 ) - افـزايش عزت نـفس و خوب بـودن

اسلاید 166:  استفـاده از ورزش هاي هوازي و بي هوازي بـراي كمك بـه افراد ، به منظور مقـابله بـا اضطـراب بـه عنوان سپـري عليـه استـرس  افزايش فعاليت سلولهاي طبيعي كشنده و افزايش درصد سلول هاي T  ورزش و استرس هر دو بـاعث ترشح آدرنـالين و هورمـون هاي ديگر مـي شونـد . اثـر ورزش بـر عملكـرد قـلب  استـرس زيـاد ، تنـاسب بدنـي پاييـن - افـزايش آسيب پذيـر شدن

اسلاید 167:  اثر تدافعي چشمگير مفيدي عليه استرس در مـردان جوان سالمي كه برنامه ورزش هـوازي يا وزنه برداري را آغاز كرده بودند ، نيافتنـد . ( سينيـور و همكاران ، 1986 ) ارتقـاي نگرش هاي مثبت و افـزايش تصور از خـود و عـزت نفس در متاآنـاليز آثار ، دريافت كه رابطه مثبت معنـاداري بيـن ورزش و عزت نفس وجود دارد .( سانستروم ، 1984 ) داشتن احساسات مثبت بيشتري در مورد شكل بدن و سلامت جسمي كه بـه احساس عـزت نفس كمك مي كند . تمركز نگرانيهاي مهم مربوط به ورزش ، روي خطرات بالقوه ورزش.

اسلاید 168:  تغذيه : رژيم غذايي و سلامت تـغذيه علت 60% سرطان هاي زنان و40% سرطانهاي مـردان آمريكا ( سيمون ، 1983 ) رژيم هاي غذايي ضعيف اكثرا سرطان هاي اعضاء و جوارح ( مانند سرطـان هاي معـده ، رحم ، سينه ، روده ها ، كبد ، دهان و... ) نـقش خوردن غذاهاي حاوي مواد سرطان زا در بـروز سرطان مانند غـذاي فاسد ، عامـل خطـر در ابتلا بـه سرطـان معده .

اسلاید 169:  استفاده فراوان از نمك در برنامه غذايي انگلستان با فشار خون بالا و بيماري قلبـي و عروقي مرتبـط مي بـاشد . ميـزان بالاي چربـي و كلسترول با تصلب شرائين و با بيماري عروق كرونر قلـب ، مرتبط بوده است . ارتباط بين مصرف چربـي و سرطان سينه در زنـان نسبت به بيمـاري عروق كرونـر قلـب از وضوح كمتـري بـرخوردار است .

اسلاید 170:  ميزان ابتـلا به سرطان سينه در زناني كه نيمي از كالـري خـود را از چربي بـه دست مي آوردنـد ، سـه برابر بـيش از حـد متوسط مصرف بالاي چربـي اشباع شده ، عامل خطر شناخته شده اي بـراي سرطان سينـه وخيم نـزد زنان مسن تر نـه زنان جوان تـر. برنـامه غذايـي در سرطـان ريـه در مـردان نيـز تأثيـر ضمني دارد .

اسلاید 171:  كلسترول زياد ، احتمال افـزايش دو برابـري در سرطان ريـه در مردان ميزان كلسترول موجود در تخم مرغ در بـرنامه غذايي زيـاد مي باشد . الكـل ، در سرطان زبان ، لـوزه ، مري ، كبـد ، لوزالمعده تأثير ضمني دارد . دائم الخمرها در مقـايسه با افـرادي كه الكـل مصرف نمي كننـد پنج بـار بيشتر احتمال ابتلا بـه سرطان لـوزالمعده را دارنـد .

اسلاید 172: مصرف ويتامينهاي A وC و سلنيوم كاهش خطر ابتلا به سرطان كمبود ويتامين A خرابي لايه محافظ معـده بتـاكاروتـن نيز به عنوان محافـظي عليـه بعضي از انـواع سرطـان ها شنـاختـه شـده . ويتامين C و سلنيوم دو عامـلي هستنـد كه باعث پـيشگيري از بـروز سرطـان در انسان مي شونـد . برنامه غذايي با فيبـر زياد ، هم براي مردان و هم براي زنـان در مقابل سرطان محافظت ايجـاد مي كنـد . فيبـر ميوه ها و سبزيجات بـيش از فيبر غلات و ساير حبوبات ، روده بزرگ را عليه سرطـان محافـظت مي كنـد . مصرف ميوه حتي محافظت بيشتري عليه سرطان ريه ايجاد مي كند،لذا همه ما بايد در هفته سه تا هفت بار ميوه بخوريم .

اسلاید 173:  چاقي و اختلالات غذا خوردن : مفهوم مشكلي براي تعريف كردن درك چاقي از لحاظ معيارهاي شخصي ، اجتماعي و فرهنگي متفاوت . فنون ارزيابي چربي بدن : 1- پرتونگاري مقطعي رايانه اي 2- تصوير طنين مغناطيسي ( MRI ) چاقـي = شاخـص جـرم بدن كه بـا تقسيم وزن فـرد به مجـذور قد او محاسبه مي شود. چاقـي هم با مشكلات جسمـي سلامـت و هم مشكلات روانشناختـي همراه است.

اسلاید 174: علل چاقي در نظريه ها : نظـريه هاي فيزيـولوژيـك : بـراي چـاقي ، حمـايت ژنتيـكي در خـانـواده ها وجود دارد . نظريه هاي ميزان سوخت و ساز : افراد چاق ميزان استراحت متابوليكي كمتري دارند . نظريه هاي رفتاري : افراد چاق تمايل كمتـري بـراي فعاليت جسمـي دارند و غـذا بيش از مورد نياز دريافت مي كننـد .

اسلاید 175:  اختلالات غذا خوردن بي اشتهايي رواني پـرخـوري بي اشتهايـي ، اولين بار توسط يك پزشك لندني ، به نام « سر ويليام گول » در سال 1874 كشف شد كه با كاهش وزن افراطي كه از جانب خود شخص تحميل مي شود ، مشخص مي گردد ،گول اين بيماري را اختلال روانشناختي در نظر گرفت كه ريشه عصبي دارد .

اسلاید 176:  احتمال بـروز بـي اشتهايي در زنـان 20 برابر بيشتر از مـردان است . فقط افـرادي بي اشتها تشخيص داده مي شونـد كه وزن آنها حداقـل 15% كمتر از حداقل وزن معمول و قاعدگي در آنها متوقف شده باشد . عوارض بي اشتهايي رواني و كاهش وزن : - لاغري مرضي ( تحليل رفتن بدن ) - آسيب پذيري در برابرعفونت - نشانه هاي سوء تغذيه - تحريف در تصور از بدن

اسلاید 177:  هنجارهاي اجتماعي و عوامل روانشناختـي عوامل بـالقوه اي براي اكتساب بي اشتهايي رواني . طـرح ارتبـاط بيـن بي اشتهايي روانـي و سنـدرم ترنـر. در عوامـل ژنتيكي از نظر عوامل فيزيولوژيكي،توجيه احتمالي بيانگـر آن است كه هيپوتالاموس از عملكرد طبيعي بازميماند. اين مطلب با توجه به اين كه هيپوتـالاموس هم غـذاخوردن و هم عملكردهاي هورمـوني را كنتـرل مي كنـد تأييـد مـي شود .

اسلاید 178:  عوامل شخصيتي و پويايي خانواده در بي اشتهايي رواني : - نداشتن اعتماد به نفس - نيـاز به تأييـد - وظيفـه شناسـي - كمـال طلبـي - احساس فشار براي موفق شدن ( تيلور ، 1995 ) همچنين آسيب شناسي رواني والدين يا الكلي بودن آنها و به طور خاص رابطه مـادر- دختـر در اختلال غـذا خـوردن نـقش دارد .

اسلاید 179:  درمان بي اشتهايي : تمركـز روي رسانـدن وزن بيمار بـه سطح مطمئـن فنون رفتاري بر اساس روش هاي شرطي شدن عاملي ( مثل پاداش دادن براي افزايش وزن با ملاقات اجتماعي ) روان درماني براي افزايش عزت نفس و مهارت هاي ارتباطي .پرخوري :يك سنـدرم غذاخوردن كه با خـوردن مكرر به مقدار زيـاد و سپـس تلاش بـراي تخليه غـذا از طريق استفراغ و دارو هاي مليـن مشخص مي شود .

اسلاید 180:  استفراغ و استفاده از داروهاي ملين نيز مي تواند تعـادل الكتروليت پتـاسيم در بدن را بـر هم بزنـد و منـجر بـه كـم شدن آب بـدن ، بي نظمـي هاي قلبـي و عفونت هاي ادراي شـود . در زنـان جوان بيشتـر ديـده مي شود . شيـوع افسردگـي بيـن افراد مبتـلا بـه پرخـوري ارتباط دو اختـلال پرخـوري و بـي اشتهايي روانـي با كمبود مـاده انتـقال دهنـده عصبـي سروتونيـن

اسلاید 181:  نـداشتن اعتمـاد به نـفس و يا هـويت خـود درمـان پرخوري شامـل تـركيبي از دارو و درمان شناختي- رفتاري منـاسب نيازهاي فردي شخص مبتلا به پـرخوري . استفـاده از داروهـاي ضد افـسردگي . سبك زنـدگي مي تواند تاثير بسزايي بر وضعيت سلامت ما در تمام مراحل پيشگيري وارتقـاي سلامت داشتـه باشـد .

اسلاید 182: فصل هشتم : استرس و اداره آن  مـاهيت استـرس فيـزيولوژي استـرس  مقـابله با استـرس اداره استـرس  استـرس و بيمـاري

اسلاید 183: مـاهيت استـرس :  استـرس ، واژه مبـهمي است كه بـراي تـوصيف موقعيت ، شـي يـا شخصي كه بـاعث استـرس مـي شود ، احسـاس ها و پاسـخ هاي جسمي كه در فـرد ايجـاد مي گـردد و نتـايج حـاصل از آن بـه كـار مـي رود . استـرسورها : رويدادهايي هستند كه بهزيستي جسمي يا روانشناختي فرد را به خطر مي اندازنـد و مي توانند دروني ، بيروني يا اجتماعـي باشنـد .

اسلاید 184:  استـرس : حـالتي كه تـوسط استـرسورها بوجـود مي آيد و به ايجـاد پاسخ هاي مربوط به استرس كه براي مقابله مؤثر با موقعيت ناخوشايندي بـرنامه ريزي شده انـد منجـر مي شود .فيزيولوژي استرس ( نقش دستگاه عصبي ) عملكرد اصلي دستگاه عصبي ، يكپارچه كردن تمام دستگاههاي بدن با استفـاده از يك شبكه ارتباطي بـراي تقويت اطلاعات در مـورد شرايط دروني و بيروني به مغز و از مغز .

اسلاید 185:  عناصر اصلي دستگاه عصبي ، سلول هاي عصبي يا نرون ها هستند . اعمال هر نرون الكتروشيميايي است . بخش هاي دستگاه عصبي مركزي( CNS ) مغـز نخـاع پيراموني (PNS ) خارج از مغز و نخـاع قرار دارد .

اسلاید 186:  دستگاه پيراموني شامل دستگاه عصبي بدني ( SNS ) دستگاه عصبي خودمختار (ANS ) دستگاه عصبي خودختار دستگاه عصبي سمپاتيك ( بسيج نيروها بـراي پاسخ به موقعيتهاي استرس زا و هيجـاني « پاسخ جنگ و گريز » ) دستگاه عصبي پاراسمپاتيك دستگاه عصبي پاراسمپاتيك استيـل كوليـن نوراپي نفرين يا نورآدرنالين

اسلاید 187: دستگاه عصبي مركزيدستگاه عصبي مركزيدستگاه عصبي پيراموني مغزنخاعمسيرهاي عصب پاراسمپاتيكمسيرهاي عصب سمپاتيك نرون هاي حسي( آوران)نرون هاي حركتي(وابران)دستگاه بدنيتمام عصب هاي حركتيبه ماهيچه هاي اسكلتيدستگاه خودمختارتمام عصب هاي حركتي به ماهيچه هاي صاف،قلبي و غده ها

اسلاید 188: نقش دستگاه عصبي درون ريز : تفاوت دستگاه عصبي و درون ريز :- در دستـگاه عصبـي مواد شيميايـي انتقـال دهنـده عصبي نـام دارد .- در دستگاه درون ريز مواد شيميايـي هورمون نـام دارد .- انتقـال دهنده هاي عصبي سريع تر عمل مي كنند و آثـار كوتاه مدتـي دارند .- هـورمون ها آهستـه تر عمل مي كننـد و آثـار طولانـي تري دارنـد .- دستگاه هاي عصبـي و درون ريز هر دو عملكردهاي كنترلـي و ارتباطي دارند و هر دو در جهت حفظ رفتارهاي يكپارچه و سازمان يافته كار مي كنند.

اسلاید 189:  در شرايط استـرس هيپـوتالاموس تحريك غـده هيپوفيـز آزادي ACTH عمل بـر غـدد فوق كليـوي  غده هيپوفيز و هيپوتالاموس همكاري بـا يكـديگر بـراي تـوليد و تنظيم هـورمون نمونه خوبـي از وابستگي دو دستـگاه عصبـي و درون ريز ، غده هيپوفيز به هيپوتالاموس مرتبط است . غـده هيپـوفيـز = غـده مسلـط  آدرنوكورتيكوتروپيك (ACTH ) نقش اساسي در پاسخ به استرس دارد .

اسلاید 190: غدد فوق كليوي بالاي هر يك از كليه ها پوشش خارجي قشر پوشش داخلـي هسته مركزي هسته مركزي توسط دستگاه عصبي سمپاتيك فعال ترشح كاتكولامين  كاتكولامين آدرنالين( اپي نفرين ) نورآدرنالين  گلوكوكورتيكوئيد يا هورمون استرس شاخص فيزيولوژيكي استرس آدرنـالين فقط توسط هسته مركـزي غدد فـوق كليوي تـرشح مـي شود و 80% هورمون غدد فوق كليوي را شامل مي شود .

اسلاید 191:  فـعال سـازي دستگـاه عصبـي خـودمختـار سريـع  در حالي كه عمل دستگاه عصبي درون ريز آهسته تر  پـاسخ فيزيـولوژيكي به استرس شامل ارتباط بـخش سمپاتيك دستگاه عصبي خودمختار با دستگاه عصبي درون ريز و در تعامل با غده هيپوفيز و غدد فـوق كليـوي

اسلاید 192: نظريه هاي استرس :به تعبير روانشناختـي استـرس ممكن است به محرك محيطي ، پاسخي به محركهاي محيطي يا تعاملي از هردوي آنها باشد . سنـدرم سازش عمومي سليـه واكنش هشدار مرحله مقاومت مرحله خستگي هـانس سليه ، بيشتـرين تحقيقات را در مـورد استـرس از دهـه 1930 تا زمان مرگش 1982 انجام داد و اولين كسي بود كه بين واژه استـرس و استرسور تفاوت قايل شد . ارتباط زيادي بين استرس و بيماري جسمي وجود دارد .

اسلاید 193: سطح طبيعي مقاومت مقاومتزمان خستگي مقاومت واكنش هشدار سندرم سازش عموميمنبع : پي . بن يارد1996

اسلاید 194: واكنش هشدار : اين واكنش اوليه ، بدن را در پاسخ به استرس ، با فعال كردن دستگاه عصبي خودمختار (ANS ) بسيج مي كند تا براي پاسخ جنگ و گريز آماده شود. مرحله مقاومت : سازش ارگـانيسم با استـرسور/ سازش بيشتـر ، مقـاومت طولاني تر  طول دوره سازگاري وابسته به شدت استرسور و نحوه سازش پذيري ارگانيـزم بـراي مقـابله با استـرسور  مرحله خستگي : پـايان توانايـي مقـاومت ارگانيـزم و فروپـاشي  فعال شدن بخش پاراسمپاتيك دستگاه عصبي خودمختار و كمك به سمپاتيك در تعادل

اسلاید 195: ارزيابي سندرم سازش عمومي سليه :توجيـه جذابـي براي سازگـاري با استـرس  تأكيد فراوان بر عوامل فيزيولوژيكي به بهاي كم توجهي به عـوامل روانشناختي  انتقاد به سليه به علت عدم تشخيص صحيح نقش عوامل هيجانـي و شناختـي( تعبير و تفسير ) در استرس فـراموشي بعد هيجانـي كه مسئول تـداوم پاسخ بـه استرس است . ( مسون ، 1975 ) انتقاد به سليه به جهت استفاده از حيوانات براي تاييد تحقيقات خود در مـورد پاسخ هاي انسان بـه استرس و در نتيجه نـاديـده گرفتـن مشكلات برون يابـي و علل منحصربه فرد انساني در درك و تفسيـر استـرس

اسلاید 196:  الگوي تعاملي استرس( فولكمن و لازاروس ) توجه به علل شناختي و هيجاني در توجيه استرس تفسيـر رويدادهـاي استـرس زا از خـود رويـدادهـا مهم تـر  كار با انسان ها به جاي حيوانات چون انسانها به خاطر سبك زندگي بيش از حيوانات در معرض انواع استرس هاست . ارزيابي استرس به عنـوان ارتباط ويـژه بيـن شخص و مـحيط

اسلاید 197:  سه شكل ارزيابي در برخورد با استرس( لازاروس و فولكمن ) : 1- ارزيابي اوليه ارزيابي نامربوط معمولا هيچ تاثيري بر هيجانهاي ما ندارند . ارزيابي ملايم – مثبت ايـن رويداد مفهوم خوبي دربرداشته. ارزيابي استرس زا رويدادي زيـان بار ، تهديدكننده يا چالش آميز 2- ارزيابي ثانويه : از موقعيتي كه در آن قرار گرفته ايم به عمل مي آوريم و اين كار را با طرح ايـن سؤال كه چه طور به بهتـرين وجه مي توانيم با اين موقعيت برخورد كنيم انجام مي دهيم .

اسلاید 198: 3- ارزيابي مجدد پاسخهايمان نسبت به موقعيت استـرس زا با استفـاده از تغيير اطلاعات مـوجـود ارزيابـي مجـدد ممكـن است استـرس را افـزايش دهـد . ارزيابـي الگـوي تعـاملي استـرس : تـأكيد بـر دربرگرفتـن خصوصيات فعال استـرس وعلل روانشناختـي ( مثـل ادراك ) در فهم پـاسخ استـرس تأييد اثر ارزيابي بر استرس و نقش تغيير يا ارزيابي در مقابله با استرس . بـيش از آن كـه تـوضيحي باشد ، تـوصيفي است .

اسلاید 199: مقابله با استرس: به عنوان يك فرايند و تغيير مداوم تلاش هاي رفتاري و شناختي براي تأميـن نيازهاي ويـژه داخلـي و يـا خارجي . دو نوع مهم ازمهارت هاي مقابله اي متمركز بر مسئله متمركز بر هيجان

اسلاید 200: ارزيابي پژوهش در مورد روش هاي مقابله اي : اهميت راهبردهاي مقابله اي از جـانب متخصصان سلامت و روبرويي بـا پذيـرش عـام تفاوت هاي فردي در اثربخشي روش هاي مقابله اي به پيش بيني هاي خاصي در مورد اين كه چه افرادي تحت چه شرايطي احتمال بيشتري براي بهبودي از بيماري خاصي را دارند،منجر مي شود. اثـر سرسختي/ ساختـار تشخيصي/ كنتـرل / تعهد و مبـارزه جويي بر موفقـيت راهبـردهاي مقابله اي

اسلاید 201: اداره استرس : 1- با استفـاده از پسخوراند زيستي ، هيپنوتيـزم 2- تغيير رفتار ، مراقبه و روش هاي تنش زدايي 3- درمـان شناختـي و ورزشتلقيح استرس : براي درمان درد و اداره استرس شامل ( ميشن بام و كامرون ، 1983 ) : 1- مفهومـي كـردن 2- كسب مهارت ها 3- تمريـن ، دنبال كردن يا به كار بردن

اسلاید 202: 1- مرحله مفهومي كردن : استفاده از يك مصاحبه شناختي كه در آن درمانگر شناختي با بيمار خـود در جهت تشخيص و روشن سازي ماهيت استرس آنـها كـار مي كنـد .2و3- مرحله كسب مهارت ها و تمرين : كاربرد مؤلفه هاي آموزشي و رفتاري براي ارتقاي خزانه مهارت هاي مقابله اي بيمار( مانند : يادگيري شيوه هاي جديد مقابله با استرس ) .ارزيابي روش هاي تلقيح استرس : مؤثر در موقعيت هاي متعـدد استـرس زا تلقيح استرس + تنش زدايي عضلاني تدريجي + بازسازي شناخت و جـرأت آموزي كاهش رگـه اضطراب و استـرس ( كيس ليكا و همكاران ، 1994 )

اسلاید 203: استرس و بيماري : ارتباط پيچيده بيـن استرس و بيمـاري بيماري و ناخوشي ممكن است توسط عواملي ازجمله عوامل ژنتيكـي ، بيولوژيكي ، روانشناختي و سبك زندگي و حتي محيط اجتماعـي ما بـه وجود آينـد . ارتباط استرس، با طيفي از بيماريهاي جسمي و با خلق منفي و اختلالات خلقـي مانند افسردگـي و اختلالات اضطرابـي . مشكل اسـاسي نـشان دادن ارتباط بيـن استرس و بيمـاري در مشخص كردن مسيـرهاي روانشناختـي يا فيزيولوژيكي نهفته بيـن آنها .

اسلاید 204: نقش دستگاه ايمني در استرس : در الگوي سليه يكي از پيامدهاي استرس ، سركوبي دستگاه ايمني است . لوكوسيت ها ( گلبـول هاي سفيد خون ) تشكيل دهنـده اساس جمعيت سلولي در دستگاه ايمني .

اسلاید 205:  استـرس و اداره آن بـالقوه است . استـرس شامل : عوامل فيـزيولوژيكي و عوامـل روانشناختي است . و اكنـون چالش بر سر آن است كه ارتباط بيشتري بين اينها ايجـاد كنيم . تأثيرپذيري مقـابله با استـرس و درمـان آن به وسيلـه باورهاي مـا در مـورد علل استـرس

اسلاید 206: واژه هاي مهم : مقابله ( coping ) : فرايند تلاش در اداره نيازهايي كه بعنوان محدود كننده يا زياده روي از منـابع شخصي ارزيابـي مي شود . الگوي باور سلامت (health belief model ) : نظريه تغيير رفتار سلامت بر اساس درك خطراتي كه سلامت را تهديد مي كند و اثربخشي اعمالي كه مـوجب كـاهش اين خطرات مي شود . ارتقاي سلامت (health promotion ) : فلسفه كلي كه باور دارد سلامت دستـاورد جمعي و شخصي است و بـا ابتكار فردي ، اجتماعـي يا سياسـي حاصل مـي شود .

اسلاید 207:  درماندگي ( helplessness ) : باور به اينكه شخص قادر به تـأثير بـر محيط و تغييـر آن نيست كه در سـلامت شخصي نـقش دارد . منبـع كنتـرل ( locus of control ) : اعتقـاد به اينكه رويـدادهاي سلامت توسط خود شخص(دروني) يا محيط (بيروني) كنترل مي شوند. كيفيت زنـدگي ( quality of life) : درجـه اي كه شخـص قـادر است عملكرد جسمي ، روانشناختي ، شغلي و اجتماعي خود را تا آن حد بالا ببرد .  تصور از خـود ( self-image ) : مجمـوعه بـاورهاي يكپـارچه در مـورد كيفيت ها و اسنـادهاي خويـش .

اسلاید 208:  خودكـارآمدي ( self-efficacy ) : ادراكـي كه شخص قـادر است عمل ويـژه اي را انجـام دهد .  حمايت اجتماعي ( social support ) : اطلاعات از جـانب ديگران مبني بر مورد محبت / توجه / احترام و ارزش و بخشي از شبكه ارتباط و تعهـد اجتماعـي بودن . استرس/ تنيدگي( stress) : حالتي كه به هنگام روبرو شدن افـراد با رويدادهاي تهديدكننده بـهزيستي جسمي يا روانشناختـي فرد بوجـود مي آيد ، رويـداد تهديدكننـده ، استـرسور يا تنيدگي زا است .

اسلاید 209:  سرسختـي hardiness  روانـشناسي سلامت health psychology  درماندگي آموختـه شده learned helplessness سبـك زنـدگي life style  پـيشگيـري prevention  اداره استـرس stress management  آسيب پـذيري susceptibility  آمـوزش تـنش زدايـي relaxation training