صفحه 1:
صفحه 2:
صفحه 3:
فهرست مطالب
" مقدمه
" پیشروان مطالعات
٠ درک منطق و استراتژی پژوهش تطبیقی
روش تحقیق تطبیقی: ويژگی ها » مراحل
٠ مراحل روش تحقیق تطبیقی
۰ انواع مطالعات تطبیقی
* اهداف مطالعات تطبیقی
: نکات مهم در مطالعه تطبیقی
° مراحل انجام مطالعات تطبیقی
٠ © قلمرو روش شناسی مطالعات تطبیقی
٠ نمونه هايى از اهداف بكار كيرى مطالعات ت
صفحه 4:
مقدمه
نیاز انسان به شناخت و تبیین پدیده ها و افزايش دانسته ها موجبات
روشهای علمی تحقیق را فراهم کرده است. یکی از روشهای تحقیق در
حوزه ی علوم: روش مطالعه ی تطبیقی يا به عبارت ديككر روش مقايسه اى
است. اصولاً مقایسه و تطبیق جایگاهی محوری در اندیشه ی بشری دارد و
هسته ی روش شناختی روش علمی نیز هست. استفاده ی انسان از این
روش پدیده ی نوظهوری نیست چنانچه می گویند: ذهن آدمی لحظه ای
از سنجش و مقایسه باز نمی ایستد و به طورطبیعی هر شناختی را با شناخت
دیگر می سنجد و هر پدیده ای را با پدیده ی دیگر مقایسه می کند تا
بدین وسیله به نسبتهای موجود بین پدیده ها و در نتیجه به شناخت آنها
weg
صفحه 5:
پیشروان مطالعات تطبیقی
روش تطبیقی» که مبتنی بر مقایسه برای فهم مشابهت ها و تفاوتهاست.
یکی از قدیمی ترین روشها در انديشة اجتماعی و علوم اجتماعی است.
ارسطو به مقايسة میان دولت شهرهای گوناگون یونان و هرودوت به
مقايسة میان جهان یونانی و غیریونانی پرداختند. غربیان منتسکیو را
جزو اولین کسانی دانسته لند که مطالعات خود رابا مقایسه بین جوامع
آغازكرد. آكوست كنت و دوركيم نيز مقايسه را روش اساسی تحقیق
در علوم اجتماعى تلقى مى كردند. دوركيم تحليل شباهتها و تفاوتها در
ميان جامعه ها و نهادها را بهترین وسیله ی کشف قوانين جامعه شناسى
می دانست. اما شاید به جرأّت بتوان ادعا کرد در شرق مطالعات تطبیقی
با فدمت بشتری وجود داشته است. ابوجعفر محمد بن جسن ملقب به
© شيخ طوسى از علماى بورك شيعه از بايه كذاران لين بررسى هات ©
صفحه 6:
لبن خلدون از زمره ی جامعه شناسانی است که در مطالعات اجتماعی خويش هم
در جهت تطبیق و مقایسه عمل کرده و هم رویکرد مقایسه ای را رواج داده و هم
او عرضه کننده ی الگوی تاریخی و مقایسه ای درشناخت. تبیین و تحلیل پدیده
های اجتماعی بوده است. علامه حلی از فقیهان بزرگ شیعه در قرن هفتم نیز
کتابی با عنوان مختلف الشیعه فی احکام الشریعه تألیف کرده است که مطالعه ی
تطبيقى بشمار مى آيد. اما از ١ ين ميان ابن خلدون متفكر بزركك تاريخ مسلمانان را
مى توان عرضه كننده و اشاعه دهنده ى الككوى تاريخى مقايسه اى در تبيين و
تحليل يديده هاى اجتماعى دانست .روش تحليل وى در تبيين مسائل اجتماعى
کاربرد دارد. الگوی ابن خلدون در شناخت و تبیین و تحلیل پدیده های اجتماعی
مدل تاریخی و مقایسه ای است و جامعه شناسی او نیز جامعه شناسی کلان و
تاریخی مقایسه ای است. در ادییات ما نیز اشارات بسیاری به تفاوت فرهنگها,
زبان و آداب میان اقوام مختلف شده است که گویای نوعی دید تطبیقی است.
1
صفحه 7:
تطبیق بمعنای بررسى عواملء بمنظور مشاهده و کشف همانندی و
تفاوتهای میان آنهاست.
تحلیل تطبیقی به معنای توصیف و تبیین مشابهت ها و تفاوتهای شرایط یا
پیامدها در بین واحدهای اجتماعی بز رگ مقیاس مانند مناطق» ملتها؛
جوامع و فرهنگهاست. گذار از نظریه های عمومی به نظریه ها ی ساختار
ی در حوزهٌ جامعه شناسی انقلاب وتحولات اجتماعی توجه به روش
و تحلیل تطبیقی را دو چندان ساخته است. این تعریف بازتاب سنتهایی
چون تحلیل بین فرهنگی در مردم شناسی» تحلیل بین جامعه ای در
جامعه شناسی تحلیل بین کشوری در علوم سیاسی تحلیل تاریخی تطبیقی
در تاریخ و تحلیل روانشناسی تطبیقی در روانشناسی است. 2
صفحه 8:
در روش 7 هدف اصلی تبیین واقعیتهای کلان است . مقایسه
وتطبیق حائز نقش و جایگاه محوری در همه علوم تاریخی کلان» از
جمله جامعه شناسیء است؛ علومی که موضوعات اصلی مطالعه
آنهاساختارهایی بسیار پیچیده متفاوت و نوظهورند که دارای
ویژگیهای مشترک و جنبه ها و ابعاد منحصربه فردند. در اين علوم؛ برا
یدرک هر ساختار باید آن را با مقولات و الگوهای آرمانی و یا با
ساختارهای دیگر مقایسه کرد.
صفحه 9:
منطق پژوهش تطبیقی دردرجة نخست بر اين نكته تاكيد دارد که
انديشة مکانیکی و ساده انگارانه به جهان اجتماعی با ماهیت
واقعیتهای این جهان سا زگاری ندارد» زیرا الگوهای متفاوت توسعه و
تحول موید الگوهای محتمل و تصادفی است تا الگوهای جبری و تعین
گرای تاریخی - اجتماعی.
این منطق بر پیکربندی و درک روابط زنجیرهای و واکنشی در قالب
رویکرد مسیر وابسته برای تحلیل های اجتماعی و تاریخی تأکید و این
باور را دنبال می کند که آثار و پیامدهای بزرگ را هميشه نمی
توان برحسب فرایندهای کوتاه مدت يا منحصر به فرد؛ متوازن و
پیشبینی ادير تين كدر يلكه سیر سول را بان دنچره ی ی
احتمال گرایانه بررسی کرد و از نگاه تفریدی و انقطاعی پرهیز Gs
صفحه 10:
برای درک منطق و استراتژی پژوهش تطبیقی توجه به موارد زیر
ضرورت دارد:
0 پژوهشگران تطبیقی متمرکز بر مسئله معناسازی از تعداد نسبتاً محدودی
از مواردند که به سبب اهمیت نظری و ماهوی انتخاب شده اند.
© پاسخهای پژوهشگران تطبیقی به پرسشهای مرتبط با موردهای تحت
مطالعه ممکن است که طی دوره پژوهش کنند. رفته رفته که
پژوهشگر راجم به پدیده موردمطالعه اش بیشتریاد میگیرد مفاهیم
راهنما و طرحهای تحلیل خودرا پالایش می کند.
0 پژوهشهای تطبیقی در مواردی متمرکز بر پدیده های نادر و کم یا
این پدیده ها معمولا پهن دامنه و به لحاظ تاریخی محدود و از
فرهنگی مسلم اند. در اين نوع پژوهش, تجربه عمیق مهمتر از تجربه
وسیع است. ۳۹
© ماد
صفحه 11:
ادامه
0 پژوهشگران تطبیقی غالباً به عمد مواردی را که به لحاظ نتیجه تحت
مطالعه متفاوت با یکدیگر نیستند انتخاب میکنند» به عبارت دیگرء همه موارد
مثبت اند.
© پژوهشگران تطبیقی هیئت و پيكربندي های ویژگیها را بررسی می کنند تا
جنبه هاي گوناگونی را تایید کنند. که در هر مورد با یکدیگر همراه
ميشوند.
© يزوهشكران تطبيقى تلاش مى كنند هر مورد را از طريق تحليل درونى آن
مورد معناسازي كنند و تحليل بين موردى با تحليل درونى هر مورد تقويت
و تعميق مييابد.
٩ در پژوهش تطبیقی» نظرية موجود به ندرت در آغاز صورتی تدوین شده
دارد و فرضیه ها صراحت و روشنی لازم را ندارند. هدف نظری اولیة
پژوهش تطبیقی آزمون نظریه نیست. بلکه مفاهیم مربوط به نظریه شکل
0 می گيرند» اصلاح و پالایش می شوند و به بسط نظریه کمک می کنند.
صفحه 12:
روش تحقیق تطبیقی: ویژگی ها ؛ مراحل
هدف اساسی روش تحقیق تطبیقی ۰ تعمیم تجربی و تأیید فرضیه است. از
طریق این می توانید چیزهای ناشناخته را از شناخته شده درک کرد.
برای انتخاب نمونه مقدار مشخصی تعیین نشده و بسته به حوزه مطالعه و
تعداد فرضیه تعیین میشود. و انتخاب نمونه بر اساس متغیر وابسته انجام
ميشود. مطالعات تطبیقی باید با مفاهیم تجربی انجام شود.
انتخاب چنین مفاهیمی احتمال ابهامات موجود در تحقیقات را از بين مى
برد. از سوی دیگر » تعریف مفاهیم تجربی دارای دو بخش است: مفهوم
(قصد) و مفهوم (امتداد) » که مقادبر آنها در مقیاس سارتوری معکوس
است. این بدان معنی است که در حالی که یکی از آنها افز ابش هی باه )
دیگری کاهش می یابد.
صفحه 13:
مراحل روش تحقیق تطبیقی
© شناسایی مسنله و صدور پیش فرضیه ها: فعال سازی یک فرآیند تحقیق با وجود یک
مشکل خاص ایجاد می شود که می تواند ماهیت متنوعی داشته باشد.
٩ پیکربندی ساختار نظری: پیکربندی ساختار نظری شامل جستجو و بررسی کارهای
قبلی و مطالعات انجام شده برای هدف تحقیق است.
0 تحدید حدود شی: هنگامی که از روش تحقیق تطبیقی استفاده می شود » توصیه می شود
در ابتدا هدف مطالعه تعیین شود. به عبارت دیگر ۰ واقعیت یا بخشی از واقعیتی که قرار
است مورد مطالعه قرار گیرد » باید محدود شود.
0 تعیین حدود روش: بسته به نوع مسئله ی پدیده مورد بررسی ۰ یک روش بهینه متناسب با
ویژگی های آن وجود دارد
© معيارهاى انتخاب نمونه: موار اب شده بايد كاملاً قابل مقايسه باشد
0 تجزیه و تحلیل موارد: همه نمونه ها مورد بررسی » طبقه بندى و ارزيابى قرار مى
كيرئد
© توضيح و تفسير: توضیح رابطه بين نتايج واقعيت بررسى شده با ساير حقايق شناخته
-@
صفحه 14:
پژوهش تطبیقی بنا به ماهیت و منطق حاکم بر آن از این قابلیت و
استعداد برخوردار است که می تواند اهمداف متنوعی را دربرنامةً
کاری خود قرار دهد؛ چنانکه سیدامامی (۱۳۸۶) به نقل از تیممی
(۱۹۹۷ ) به چهار نوع نگاه اشاره میکند که عبارت نداز:
۱ -نگاه خودشناسی بهتر و اقتباسی
۲ سنگاه تفاوت یاب
۳-نگاه نظریه ساز
۴ -نگاه پیش بینانه
صفحه 15:
لمات نی
هاه 5
تال اند ۹
محصول حرکت در مسیر
مطالمات تملی:
qe
©
صفحه 16:
انواع مطالعات تطبیقی
۱.فلسفه تطبیقی
۲ .حقوق تطبیقی
۳.روان شناسی تطبیقی
۴.مطالعات تطبیقی درادیان
۵.ادبیات تطبیقی
۶اقتصاد تطبیقی
۷.مطالعات تطبیقی در نظام های آموزشی
2
2
a
ا
tells A تطبيقى درسیاست(سیاست تظییقی)
صفحه 17:
اهداف مطالعات تطبیقی
۱- اهداف نظری :
دستیابی به یک سلسله اصول و نظریه های علمی که دارای اعتبار
جهانی است .
۲ - اهداف کاربردی :
تناسب بين تئوریهاء ابزار و شیوه های مدیریت با شرایط محیط سیاسی
و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی
صفحه 18:
نکات مهم در مطالعه تطبیقی
نکات مهمی که در مطالعه تطبیقی باید بررسی شوند
عبارتند از:
#«نگرش همه جانبه
5انتخاب متغیرها یا ملااکهای مقایسه پذیر
** انتخاب پدیده های مقایسه پذیر و تطبیق پذیر(دوپدیده
حداقل یک وجه اشتراک داشته باشند)
صفحه 19:
مراحل انجام مطالعات تطبیقی ۳
J 9 1
Ne
0 انتخاب هدف: el
هدفمندى دركارتحقيق به محقق سهولت هاى را مى آفريند كه ازجمله مى توان كفت محقق را ازبراكندكى به
سوی نظم وبرانامه ريزى وانسجام دركارتحقيق مى كشاند. كه درسيرمطالعات تطبيقى حايز اهمّيت فوق العاده
است.
٩ مسلح شدن محقق به ابزارهای مورد نیا
محقیق بعد ازهدف برای رسیدن به مقصد خویش» خود رابه ازارهای موردنیازسلح کند تا درسیرمطالعات
دچارمشکل نشود. مهارت های که دراین مسیردراولویت قراردارد یک تسلط برزبان تظام مورد مطالعه دوم
داشتن دانش مورد نیاز و آگاهی مناسب به متفیرهای نظام مورد نظروغير.
٩ روحیه نوآوری:
اگرمحقق روحبه نوآوری وهدفمند درخود داشته باشده شايد يشت كارش زياد شده و آن روحیه کمک می
کند تا درسیر برخم وبيج تحقيق به محقق امید می بخشد وسبب دل گرمی وشرینی کارپژوهشگر می شود
انتخاب روش مناسب:
باتوجه به قلمرو و گستردگی موضوع لن وبه تعبيرى سطح مطالعه ى تطبيقى مى توان روش مناسب که بستگی
به هدف مطالعات تطبیقی ومحقق دارد انتخاب کرد وسیرمطالعات تطبیقی راجهت داده واهداف مورد نظر را
پی گیری کرد.
صفحه 20:
قلمرو روش شناسی مطالعات تطبیقی
اینکه قلمروی روش شناسی مطالعات تطبیقی تاکجاست باتوجه به کارکرد
ها وتوسعه مطالعات تطبیقی می توان گفت به دوگونه صورت می گیرد:
٩ للف- درونی: یعنی اينکه یک مسأله درداخل یک علم وی نظام باسایربخش
های آنن علم ویاهمان نظام مورد تطبیق قرارمی گیرد. که منطق حاکم برآن
اجمال وتفصیل ویا تقدم وتأخرحاکم است.
٩ ب- برونی: اين که یک مسأله را با بیرون از تن علم ویا نظام مورد مقایسه
وتطبیق قرار می دهیم که منطق حاکم دراین اصل مقایسه درنظر گرفته می شود
برای تحفق اهداف مورد.
صفحه 21:
رویکردهای مطالعات تطبیقی
مطالعات تطبیقی از دو سنت کمی وکیفی نیز پیروی می کنند که به لحاظ استراتژی مبتنی بر دو
استراتژی قیاسی و استقرایی اند.
© در سنت اول روش تطبیقی کمی مبتنی بر استراتژی قیاسی دنبال می شود كه به موجب آن
فرضیه هايى از يكك نظرية عمومی استنتاج شده و با استفاده از داده های کمی و آماری از
چندین جامعه مورد آزمون قرار میگیرند و در نهایت؛ بازخورد الگوهای همگرایی و واگرایی
اخته شده را ميتوان در قالب یسک نظریه با مدل جدیدی مطرح کرد. مثلاً مقایسه
روندهای جمعیتی در کشورهای توسعه يافته و در حال توسعه در قالب نظرية گذار جمعیتی
که مبتتی بر تحلیل آمارهای وسمی جمعیتی در این کشورهاست نمونه ای از این تحقیق است
در رویکرد دوم روش تطبیقی کیفی دنبال میشود که در آن: جوامع؛ فرهنگ ها و مجموعه
های گوناگونی در حکم موردها ی مطالعه: به منظور درک و شناخت الگوهای معین
حاکم بر حیات اجتماعی بررسی می شوند و منظور از سورد مجموعه یا کلیتی با
مرزهای معین است که میتواند ساده یا پیچیده باشد . به نظر فلیک. در مطالعة تطبیقی؛
محقق مورد را در کلیت و با هم پیچیدگی هایش مشاهده نمی کند. بلکه موردهای
متعددی را از جنبه خاصی مدنظر قرار می دهد.
صفحه 22:
نمونه هایی از اهداف بکار گیری مطالعات تطبیقی
© درك نظريه ها
© شناخت نظامهاي اداري درادوارمختلف
© آكاهي ازديدكاههاوتلقيهاي كوناكون نسبت به نظام اداري
© شناخت نظام اداري يك جامعه
© يافتن نظام اداري كارآمدترومقرون به صرفه تر
© توسعة نظام اداري ملي
© دستيابي به نظام اداري مطلوبتر
م
صفحه 23:
منابع انسانی در اتریش » آلمان و سوئد
مایکل مولر ؛ نیکلاس لوندبلاد ؛ ولفگانگ مایرهوفر » مگنوس سودسترام در سال ۱۹۹۹
مطالعه ای را با استفاده از روش مقایسه ای انجام دادند. هدف آن تجزیه و تحلیل قدرت
دیدگاه جهانی گرایی در مقابل دید گاه فرهنگی مدیریت منابع (ARM) gust
بود. برای این کار آنها از نمونه هایی از اتریش ۰ آلمان و سوئد استفاده کردند. بنابراين »
برای مقایسه » آنها به نتایج نظرسنجی ]-:۲۵۱6/) مد یت منابع انسانی اروپا اعتماد
کردند. تجزیه و تحلیل آماری این نتایج نشان داد که تفاوت بين كشورها جشم كير است.
همانطور که محققان انتظار داشتند » اختلافات بین دو کشور ژرمنی و سوئد بیشتر از
اتریش و آلمان بود. برخی از اختلافات فرهنگی بود ؛ در حالی که برخی دیگر بیشتر
نهادی بودند. با این حال » حداقل یک نتیجه نیز از دیدگاه جهانی گرایی پشتیبانی می
کند.در هر سه کشور ؛ متخصصان منابع انسانی مسئولیت های مدیریت خطی را به خود
واگذار کرده اند. یک پیامد این مطالعه این است که ادغام اقتصادی اروپا هنوز به مدیریت
خابم انسانی اروپا منجر نشده است. از طرف دیگر ۰ مشخص شد که شرکت های فعال در
برهای مختلف اروپایی هنوز سیاست های منابع انسانی خود را با شرایط خاص ملی
تطبیق نداده اند.
صفحه 24:
سپاس از همراهیتان