روش های تامین منابع مالی

روش های تامین منابع مالی

اسلاید 1: به نام بخشنده بزرگ داور بر حق 1

اسلاید 2: روش های تامین منابع مالیمسعود ملک جمشیدیامین اسلامیسیدمحمدرضا موسوی2

اسلاید 3: تعريف تامين ماليبه فرآيندي كه بدنبال ايجاد، جمع آوري و افزايش منابع مالي يا سرمايه اي براي هر نوع مخارجي است، تامين مالی مي گويند. 3

اسلاید 4: 4

اسلاید 5: تامين مالي بنگاه هاتامين مالي از منابع درون شركت:در تامين مالي طرح ها و پروژها، منابع داخلي شركت ها بدليل ارزانتر بودن و كم ريسك بودن از اولويت برخوردارند. 5

اسلاید 6: معيارها براي انتخاب روش تامين ماليهزينه تامين ماليريسك كسب و كارحد بهينه استفاده از هر روشدر دسترس بودندوره بازگشت سرمایه6

اسلاید 7: تامين مالي از داخل كشورمنابع مالي در كشور در سه حوزه بانك، بازار سرمايه و بيمه جمع آوري مي شود.اين منابع بطور مستقيم يا غير مستقيم در جهت تامين مالي پروژه هاي شركت ها و ساير موارد استفاده مي شود. 7

اسلاید 8: نظام بانكينهاد هاي بازار پوليبخش غير رسمي(نهاد هاي مالي خارج از كنترل بانك مركزي)قرض الحسنهصدور ضمانتنامهعقود مبادله اياعتبارات اسنادي خارجياوراق مشاركت(براي پروژه هاي خاص)تسهيلاتاعتباراتعقود مشاركتياعتبارات اسنادي داخليبانك هاموسسات اعتباريبخش رسمي8

اسلاید 9: 1- قرض الحسنه2- قراردادهای مبادله ای3- قراردادهای مشارکتی1- فروش اقساطی2- اجاره به شرط تملیک3- معاملات سلف4- مرابحه5- جعاله1- مشارکت مدنی2- مشارکت حقوقی3- مضاربه4- مزارعه 5- تسهیم سود6- مشارکت در سرمایه7- خطوط اعتباری8- استصناع9- کمک فنیتسهیلات9

اسلاید 10: قرض الحسنهعقدي است که به موجب آن بانک ها به عنوان قرض دهنده مبلغ معيني را طبق ضوابط مقرر به اشخاص اعم از حقيقي يا حقوقي به صورت قرض واگذار مي نمايند . تامين نسبي نيازهاي ضروري و عمومي اشخاص حقيقي و حقوقي به صورت وام غير تجاري و بدون انتظار سود ، مرتفع مي سازد .10

اسلاید 11:     اجاره به شرط تمليك (Leasing)    يك نوع اعتبار ميان مدت براي اجراي طرح هاي صنعتي است كه براساس آن تجهيزات سرمايه اي و ساير سرمايه هاي ثابت مثل كارخانه، ماشين آلات و تجهيزات براي صنايع، صنايع تبديلي كشاورزي، زيربنايي، حمل ونقل و غيره براي استفاده هر دو بخش خصوصي و عمومي ارائه مي شود. 11

اسلاید 12: فروش اقساطي (Instalment Sale)فروش اقساطي شبيه اجاره به شرط تمليك است. با اين تفاوت عمده كه در فروش اقساطي مالكيت سرمايه در زمان تحويل به ذينفع منتقل مي شود. براساس اين شيوه، بانك تجهيزات و ماشين آلات را خريداري مي كند و با اعمال درصدي سود به ذينفع مي فروشد.12

اسلاید 13: معاملات سلفتسهيلات سلف برای تامين نياز مالی متقاضی برای توليد کالائی است که قسمتی از هزينه توليد کالا توسط متقاضی انجام و تنها بخشی از هر سرمايه در گردش برای توليد محصول نهائی به صورت تسهيلات بانکی در اختيار او قرار می گيرد .پيش خريد نقدي محصولات واحد هاي توليدي به قيمت معين .​13

اسلاید 14: مرابحهمرابحه قراردادي است که به موجب آن عرضه کننده (بانک) ، بهاي تمام شده اموال و خدمات را به اطلاع متقاضي ميرساند و سپس با افزودن مبلغ يا درصدي اضافي به عنوان سود ،‌آن را به صورت نقدي ، نسيه دفعي يا اقساطي ، به اقساط مساوي و يا غيرمساوي درسررسيد يا سررسيدهاي معين به متقاضي واگذار مي کند.14

اسلاید 15: جعالهجعاله قراردادي میباشد كه به موجب آن جاعل يا کارفرما در مقابل انجام عمل معين (طبق قرارداد) ملزم به اداي مبلغ يا اجرت معلوم ميشود. طرفي که عمل يا کار را انجام مي دهد عامل يا پيمانکار ناميده مي شود. اين عقد در بخش هاي صنعت و معدن، کشاورزي، ساختمان، بازرگاني و خدمات مورد استفاده قرار مي گيرد.15

اسلاید 16: مشارکت مدنیمشارکت مدني عبارت است از درآميختن سهم الشرکه نقدي و يا غيرنقدي متعلق به اشخاص حقيقي و يا حقوقي متعدد به نحو مشاع، به منظور انتفاع و طبق قرارداد. متقاضيان مي توانند با توجه به کارآيي اين عقد از تسهيلات بانکي استفاده نمایند.16

اسلاید 17: مشارکت حقوقیمشاركت حقوقي قراردادي است كه طي آن بانك قسمتي از سرمايه شركت‌هاي سهامي جديد را تأمين و يا قسمتي از سهام شركت‌هاي سهامي موجود را خريداري مي كند و از اين طريق در سود آن ها شريك مي شود.17

اسلاید 18: مضاربهمضاربه، يکي از عقود معين قانون مدني است که به موجب آن تسهيلات لازم در اختيار اشخاصي که در امر تجارت و بازرگاني اشتغال دارند قرار مي گيردکه به موجب آن يکي از طرفين (مالک) عهده دار تامين سرمايه نقدي) مي شود. طرف ديگر (عامل) با آن تجارت کرده و در سود حاصه، هر دوطرف شريک باشند.18

اسلاید 19: مزارعهمزارعه یکی از روش‌های تامین مالی کوتاه مدت در بخش کشاورزی است، که به موجب آن یکی از طرفین در زمین دیگری به کشاورزی می‌پردازد و محصول را آن طور که عرفا رایج است تقسیم می‌کنند، یکی از شرایط شرعی مزارعه آن است که تمام محصول به یکی از طرفین اختصاص داده نشود.حداکثر طول مدت مزارعه یک سال است.19

اسلاید 20:     تسهيم سود (Profit Sharing)نوعي از مشاركت است كه طبق آن دو يا چند شريك براي تامين مالي يك شركت، سرمايه اي را فراهم مي كنند. مشاركت كنندگان به نسبت سهمي كه فراهم كرده اند در سود يا زيان شركت، شريك هستند.20

اسلاید 21:     مشاركت در سرمايه (Equity Participation)در اين روش تامين مالي بانك در سرمايه شركت هاي در حال فعاليت يا جديد در بخش خصوصي يا عمومي مشاركت مي كند. مشاركت بانك حداكثر معادل یک سوم سرمايه ثبت شده است.21

اسلاید 22: خطوط اعتباري (Line of Financing)طبق اين شيوه، بانك از طريق اعطاي تسهيلات، اجاره به شرط تمليك و فروش اقساطي به منظور كمك به رشد و توسعه صنايع كوچك و متوسط كشورهاي عضو (عموما در بخش خصوصي) اعتبار مي دهد.22

اسلاید 23: استصناع: (Istisna’s) اين شيوه تامين مالي يك نوع جديد از تامين اعتبار براي اجراي طرح هاي صنعتي و تجارت كالاهاي سرمايه اي و افزايش توليد صادراتي كشورهاي عضو است. استصناع قراردادي براي توليد كالاهاي توليدي يا ديگر دارايي هاست كه براساس آن توليدكننده تعهد مي كند، كالاهاي مشخص را مطابق با ويژگي معين، با نرخ مشخص و در يك زمان خاص توليد كند. 23

اسلاید 24: كمك فني (Technical Asistance)    علاوه بر موارد مزبور، بانك برخي كمك هاي فني را نيز به صورت بلاعوض يا وام براي فراهم آوردن مهارت هاي فني جهت كمك به طرح ها مانند تهيه مطالعات امكان سنجي، طراحي و مهندسي، نصب و ارائه خدمات مشاوره اي از قبيل تعيين سياست ها، مطالعات بخش ها، تحقيقات و غيره به كشورهاي عضو كمتر توسعه يافته اعطا مي كند.24

اسلاید 25: منابع تامین مالی از طریق بازار سرمایه و سهامتامین سرمایه از طریق پذیرش شرکت ها در بورس اوراق بهادار به گسترش بازار سرمایه و تقویت شرکتها می انجامد، این عمل دارای مزایای متعددی برای ناشر متقاضی پذیرش است، که در زیر به برخی از آنان اشاره می شود.سهولت تامین مالی برای طرح های توسعه از طریق انتشار اوراق مشارکتبرخورداری از مشوق های دولت مانند معافیت مالیاتیسهولت در تغییر ترکیب سهام داران و انتقال پذیری مالکیتسهولت در تامین مالی از طریق سامانه های بانکی در مقایسه با شرکت های غیر بورسی25

اسلاید 26: صنعت بيمهصنعت بيمه دو نقش عمده در نظام تامين مالي بر عهده دارد:1 - تجهيز و تخصيص منابع مالي2- مديريت ريسك فرآيندهاي تامين مالي26

اسلاید 27: تجهيز و تخصيص منابع مالي در صنعت بيمهبه طور كلي سرمايه گذاري شركت هاي بيمه در بازارهاي مالي و پولي به استناد آئين نامه 60 شوراي عالي بيمه انجام مي گيرد. مطابق اين قانون، موسسه بيمه موظف است حداقل سي درصد از منابع سرمايه گذاري ابتداي دوره را به صورت سپرده ها بانكي و اوراق مشاركت كه با تضمين دولت يا بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران يا ساير بانك ها منتشر شده باشد، سرمايه گذاري كند. 27

اسلاید 28: صنعت بيمه علاوه بر اينكه مي تواند با تخصيص منابع خود باعث افزايش منابع در نظام مالي كشور شود، مي تواند با پوشش ريسك فعاليت هاي مالي و اقتصادي فرآيند تامين مالي را گسترده تر كرده و بهبود ببخشد. از جمله بيمه هايي كه نقش روشني بر روي كاهش ريسك فرآيند تامين مالي مي توانند داشته باشند عبارت اند از:بيمه سپردهبيمه اعتباريبيمه عدم النفعبيمه نوسانات نرخ ارز مديريت ريسك فرآيندهاي تامين مالي28

اسلاید 29: تامين مالي از منابع خارج از كشورتامين مالي از منابع خارجيروش هاي قرضيروش هاي غير قرضيتامين مالي پروژه ايتامين مالي شركتييوزانسخطوط اعتباریوامهاي بين الملليفاينانسسرمايه گذاري غير مستقيمسرمايه گذاري مستقيمتملكسرمايه گذاري مشتركمشاركت در توليدسايرریفاینانستجارت متقابل29

اسلاید 30: روش هاي قرضي تامين مالي خارجيتامين مالي شركتيدر اين نوع تامين مالي كشور يا موسسه وام دهنده علاوه بر اعطاي وام، به نحوه هزينه شدن آن نيز نظارت كامل داشته و نوع مصرف را از ابتدا با وام‌گيرنده شرط مي‌كند. 30

اسلاید 31: تامين مالي پروژه‌ايتامين مالی پروژه‌اي عبارت است از تاسيس و به وجود آمدن يك موسسه تامين مالي مستقل قانوني با هدف تامين مالي پروژه‌هاي زيربنايي. در اين نوع تامين مالي كشور يا موسسه وام‌دهنده هيچ‌گونه شرطي را براي نحوه مصرف وام پرداختي قرار نمي‌دهد ودر واقع فاز تامين مالي از فاز اجرايي آن كاملا جدا است.روش هاي قرضي تامين مالي خارجي31

اسلاید 32: روش هاي تامين مالي پروژه ايفاينانس: يك بانك يا موسسه تجاري خارجي وامي را به منظور عمليات معيني به كشور و يا شركت مشخصي پرداخت كرده و در واقع كنترلي روي هزينه كردن آن ندارد و بنابراين تعهدي نيز براي به ثمر نشستن طرح نداشته و در سررسيدهاي تعيين‌شده‌اي اصل و فرع آن را از طرف قرارداد و يا بانك تضمين‌كننده قرارداد دريافت مي‌‌كند.فاينانس خودگردانفاينانس غير خود گردان32

اسلاید 33: روش هاي تامين مالي پروژه ايریفاینس: ريفاينانس نوعی گشایش اعتبار اسنادی می باشد که فروشنده/ ذینفع در زمان معامله اسناد طبق شرایط اعتبار وجه اسناد را به صورت نقد از بانک کارگزار دریافت می نماید و خریدار با توجه به قرارداد منعقده با بانک در زمان تعیین شده در قرارداد اقدام به پرداخت وجه اسناد می نماید. حداکثر مهلت خریدار برای پرداخت وجه اسناد یک سال می باشد. 33

اسلاید 34: روش هاي تامين مالي پروژه اييوزانس: به معني توافق بر پرداخت قيمت فناوري و تجهيزات دريافت شده در قبال ارائه برات مدت‌دار مي‌‌باشد. يكي از روش‌هاي استقراض كوتاه‌مدت، يوزانس (ورود كالا و خدمات به شكل نسيه) مي‌باشد.34

اسلاید 35: روش هاي تامين مالي پروژه ايخطوط اعتباري: در اين حالت دريافت‌كننده خط اعتباري بدون پرداخت هيچ‌گونه پولي اجازه مي‌يابد به اندازه معيني از توليدات يا خدمات اعطاكننده خط اعتباري استفاده كرده و مطابق توافقات قبلي اقدام به بازپرداخت آن كند.35

اسلاید 36: روش هاي تامين مالي پروژه ايوام‌هاي بين‌المللي: اين روش به برقراري مشروط و مشخص براي استفاده از وام و اعمال كنترل موسسه وام‌دهنده بر نحوه هزينه شدن وام در زمان اجراي پروژه برمي‌گردد. 36

اسلاید 37: روش هاي غير قرضي تامين مالي خارجيسرمايه‌گذاري مستقيم خارجي Direct Investmentسرمايه‌گذاري غير مستقيم خارجي Indirect Investmentتجارت متقابل Counter trade 37

اسلاید 38: روش هاي غير قرضي تامين مالي خارجيسرمايه‌گذاري مستقيم خارجي Direct Investmentمنظور از سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي، مشاركت يك يا چند سرمايه‌گذار خارجي در سهام ثبت شده يك موسسه داخلي است كه حق و حقوقي را براي سرمايه‌گذار ايجاد مي‌كند. انواع روش‌هاي سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي: تملك يا خريد، ايجاد شعبه فرعي از شركت، سرمايه‌گذاري مشترك، مشاركت در توليد، مشاركت در سودومشاركت زماني38

اسلاید 39: روش هاي غير قرضي تامين مالي خارجيسرمايه‌گذاري غير مستقيم خارجي Indirect Investmentهر نوع سرمايه‌گذاري كه در آن سرمايه‌گذار خارجي مايل يا واجد شرايط لازم براي داشتن سهمي از سرمايه و مالكيت مشترك نباشد در اين طبقه وسيع كه با عنوان سرمايه‌گذاري غيرمستقيم شناخته مي‌شود جا مي‌گيرد. تفاوت اين روش با سرمايه‌گذاري مستقيم در اين است كه در اينجا سرمايه‌گذار در روند اجراي پروژه وارد نشده و نظارتي ندارد و از نظر مالي تيز تعهداتي نمي‌سپارد؛ تنها در صورت سود يا زيان پروژه، بر اساس سهم الشراكه داده شده، سود دريافت مي‌كند.39

اسلاید 40: انواع قراردادهای سرمايه‌گذاري غير مستقيم خارجي Indirect InvestmentBOT (ساخت، بهره‌برداري، واگذاري)BOO  (ساخت، بهره‌برداري، مالكيت)BLT (ساخت، اجاره، انتقال)BLO (ساخت، اجاره، بهره‌برداري)DBOM (طراحي، ساخت، بهره‌برداري، نگهداري)ROT (احياء، بهره‌برداري، انتقال)ROO (احيا، بهره‌برداري، مالكيت) روش هاي غير قرضي تامين مالي خارجي40

اسلاید 41: روش هاي غير قرضي تامين مالي خارجيتجارت متقابل Counter trade در اين نوع از سرمايه‌گذاري كشور يا موسسه سرمايه‌گذار در قبال فراهم‌سازي منابع نقدي (سرمايه لازم براي خريد تجهيزات و نيروهاي توليد) و غيرنقدي (تجهيزات، تكنولوژي، دانش فني و...) مورد نياز براي اجراي پروژه، اصل سرمايه (مالي و غيرمالي) خود را به همراه سود انتظاري از محل محصولات يا خدمات توليدي همان پروژه يا طرح‌هاي داخلي ديگر و يا در برخي موارد به صورت معادل ارزي مي‌نمايد. مهم‌ترين روش‌هاي معاملات جبراني: معاملات تهاتري، خريد متقابل، افست، بيع متقابل است41

اسلاید 42: روش هاي غير قرضي تامين مالي خارجيانواع قراردادهای تجارت متقابل Counter trade معاملات تهاتر:Barter)): مبادله مستقیم کالاها بدون انتقال پول.  خرید متقابل(Counter purchase ): قرارداد جداگانه ای است که از یک سو بر فروش کالا و از سوی دیگر بر تعهد صادرکننده به خرید از طرف تجاری خود تاکید می نماید. افست( Offset): صادر کننده تجهیزات (غالبا هواپیمایی و نظامی) تعهد می نمایند که قطعات مورد استفاده در این تجهیزات یا محصولاتی دیگر از کشور واردکننده خریداری نموده یا موجبات خریداری آنها را فراهم نمایند.42

اسلاید 43: روش هاي غير قرضي تامين مالي خارجيانواع قراردادهای تجارت متقابل Counter trade بیع متقابل(Buy Back ): یکی از شیوه های رایج معاملات و تجارت متقابل در دنیا است که در آن سرمایه گذار خارجی منابع مالی نقدی و غیر نقدی (ماشین آلات, تجهیزات تولیدی یا یک کارخانه کلی) را جهت توسعه و یا نوسازی بنگاه اقتصادی سرمایه پذیر در اختیار بنگاه قرار می دهد و در مقابل محصولاتی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم به وسیله تسهیلات تولید شده، بابت تمام یا بخشی از بهای تسهیلات ع در مدت زمانی مشخص دریافت می شود. اوراق قرضه (Bonds ): ورقه بدهی می باشدکه خریدار آن به عنوان طلبکار شرکت محسوب می شود و شرکت متعهد است بهره آن را درموعد مقرر و اصل آن را در سررسید پرداخت نماید. جبران (Compensation ): بهای کالای صادر شده(تجهیزات و ماشین آلات و ...) باید به وسیله واردات کالا از آن کشور جبران گردد. 43

اسلاید 44: ابزار تامين مالي اسلامي (صكوك)گونه‌های مختلفی از اوراق بهادار اسلامی طراحی شده که به سه گروه عمده تقسیم می‌شوند. ابزارهای مالی غیر انتفاعی جهت تامین مالی اهداف خیرخواهانه، ابزارهای مالی انتفاعی با سود معین برای سرمایه‌گذاران ریسک گریزابزارهای مالی انتفاعی با سود انتظاری برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر44

اسلاید 45: ابزار تامين مالي اسلامي (صكوك)انواع صكوك (از نظر سازمان حسابداری و حسابرسی موسسه‌های مالی اسلامی (AAOIFI) مستقر درکشور بحرین)1- صكوك اجاره، 2- صكوك مشاركت، 3- صكوك مضاربه، 4- صكوك مالكيت دارايي هايي كه در آينده ساخته مي شود، 5- صكوك مالكيت منافع دارايي هايي كه در آينده ساخته مي شود، 6- صكوك نماينده سرمايه گذاري، 7- صكوك مالكيت منافع دارايي هاي موجود، 8- صكوك مزارعه، 9- صكوك مساقات، 10- صكوك سلم، 11- صكوك ارائه خدمات، 12- صكوك استصناع، 13- صكوك حق الامتياز و 14- صكوك مرابحه.45

اسلاید 46: انواع اوراق بهادار اسلامی از دیدگاه کمیته تخصصی فقهی بورس اوراق بهادار تهراناز میان انواع صکوک اشاره شده، موارد زیر در کمیته فقهی بورس اوراق بهادار بررسی و به تصویب رسیده اند:اوراق اجاره: اوراق اجاره، اوراق بهاداری است که براساس عقد اجاره منتشر می‌شود و نشان دهنده مالکیت مشاع دارندگان آن، در دارایی مبنای انتشار اوراق است که اجاره داده می‌شود. اوراق اجاره دارای انواعی است.اوراق مرابحه: اوراق بهاداری هستند که دارندگان آنها به صورت مشاع مالک دارایی مالی (دینی) هستند که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده است. این اوراق بازدهی ثابت داشته و قابل خرید و فروش در بازار ثانوی می‌باشند. اوراق مضاربه: اوراق بهاداری است که براساس عقد مضاربه طراحی می‌شوداوراق جعاله: اوراق جعاله، اوراق مالکیت مشاع دارایی (کار، خدمت یا کالایی) است که براساس قرارداد جعاله تعهد انجام و تحویل شده است. 46

اسلاید 47: انواع اوراق بهادار اسلامی از دیدگاه کمیته تخصصی فقهی بورس اوراق بهادار تهراناوراق استصناع: شرکت‌های دولتی و خصوصی که درصدد احداث یا توسعه پروژه خاصی هستند، می‌توانند با استفاده از اوراق بهادار استصناع، به احداث پروژه اقدام کنند و قیمت آن را طبق زمان‌بندی معینی از محل بودجه سالانه یا از طریق واگذاری واحدهای ساخته شده به تدریج بپردازند.اوراق رهنی: از منظر فقهی، اکثر تسهیلات اعطایی از طرف بانک‌های بدون ربا قابل تبدیل به اوراق بهادار هستند لکن از این میان تسهیلات فروش اقساطی و اجاره به شرط تملیک از اولویت برخوردارندصکوک مزارعه و مساقات نیز به تصویب کمیته رسیدند.47

اسلاید 48: خسته نباشید ...48