زمینه تاریخی نظریه جامعه شناسی

زمینه تاریخی نظریه جامعه شناسی

اسلاید 1: فصل 2 زمینه تاریخی نظریه جامعه شناسی در سالهای بعد

اسلاید 2: اهداف فصل تحول نظريه جامعه شناسي در امريكااشنايي با مكاتب جامعه شناسي وبنيان گذاران آنهامروري بر تحولات مكاتب

اسلاید 3: نظريه جامعه شناسي اولیه امريكادر سال 1889نخستین گروه دانشگاهی با عنوان جامعه شناسی در دانشگاه كانزاس پايه گذاري شد.1892 البيون اسمال در دانشگاه شيكاگو گروه جامعه شناسي ايجاد كرد.جامعه شناسی امریکا تابع ليبراليسم سياسي و فرد گرايي متاثر از اسپنسربود.

اسلاید 4: ادامه نظريه جامعه شناسي اولیه امريكاویژگی های لیبرالیسم جامعه شناسی امریکا که متاثر از اسپنسر است :اعتقاد به آزادی و رفاه فرد دارد. دیدگاهی تکاملی در باره جامعه که برخی معتقد به دخالت دولت و برخی معتقد به عدم دخالت دولت هستند. لیبرالیسم امریکا کمتر تردیدی به نظام سرمایه داری روا می دارد پس محافظه کار است.

اسلاید 5: جريانهاي فكري اوليه جامعه شناسي امريكاپروتستانتيسم: جامعه شناسان همان علاقه پروتستان ها به نجات جهان را حفظ کردند. کار جامعه شناسان برای اصلاح اجتماعی مانند کار کشیشان در کلیسا بود. جامعه شناسان به دلیل ریشه ها و تقارن های مذهبی خود با مشروعیت بنیادی جامعه مخالفت نمی کردند.

اسلاید 6: ادامه جريانهاي فكري اوليه جامعه شناسي امريكانظام دانشگاهي:در اروپا قبل از پیدایش جامعه شناسی، نظام دانشگاهی مستقر شده بود، پس جامعه شناسی در آن به دشواری پا گرفت. جامعه شناسی در محیط انعطاف پذیر نظام دانشگاهی امریکا آسان تر پیش رفت.

اسلاید 7: ادامه جريانهاي فكري اوليه جامعه شناسي امريكا جامعه شناسان جا افتاده مانند گئورگ زیمل , اگوست كنت ، هربرت اسپنسر، لستر اف. وارد و ویلیام گراهام سامنر)دانشجوی امریکایی اسپنسر) بر جامعه شناسی امریکا تاثیر گذار بودند.

اسلاید 8: نفوذ اسپنسرزبان انگليسي داشت , ساده گفت و به پيشرفت پرداخت .پس بیش از کنت و دورکیم ، مارکس و وبر بر جامعه شناسی اولیه امریکا تاثیر گذاشت. نظریه ای فراگیر در مورد جامعه تحت فشار صنعتی شدن ارائه داد و اطمینان داد که می توان مشکلات ان را حل کرد.

اسلاید 9: ادامه نفوذ اسپنسرمؤثر بر رابرت پارك , چارلز هورتون كولي , ویلیام سامنر , ای . آ راس و لستر وارد بود. علل افول اندیشه اسپنسر ، داروینیسم اجتماعی و افکار مدافع اقتصاد آزاد در دهه 1930 ، وقوع جنگها و ركود اقتصادي بود.در حال حاضر اهمیت اسپنسر فقط از نظر تاریخی و تاثیر بر رشد جامعه شناسی امریکا مهم است نه بیشتر.

اسلاید 10: ویلیام گراهام سامنر (1910-1840) نخستين نظريه پرداز امريكايي که در امریکا جامعه شناسی درس داد. معتقد به : ليبراليسم بقاي اصلح مشروعيت (به تفاوت عظیم در ثروت و قدرت) امروزه کمتر کسی از او یاد می کند چون داروینیسم اجتماعی او به مشروعیت نسنجیده نظام سرمایه داری منجر شد. از طرف دیگر در دانشگاه ییل هوادار زیادی نیافت.

اسلاید 11: لستر وارد(1913-1840)در سال 1906 نخستين رئيس انجمن جامعه شناسي شد.جامعه شناسي ناب و كاربردي را تفکیک نمود. جامعه شناسی ناب بررسی قوانین بنیادی دگرگونی اجتماعی و ساختار اجتماعی است. جامعه شناسی کاربردی ، کاربرد آگاهانه دانش علمی برای دستیابی به جامعه بهتر است.

اسلاید 12: مكتب شيكاگوگروه جامعه شناسی در دانشگاه شیکاگو در سال 1892 به وسیله آلبیون اسمال پایه گذاری شد. با مذهب رابطه قوی داشت. زیرا برخی از اعضای این مکتب کشیش یا کشیش زاده بودند. کار تامس وفلوریان زانیه کی با نام «دهقان لهستانی در اروپا و امریکا» نقطه عطف این مکتب است.

اسلاید 13: ادامه مکتب شیکاگو این کتاب از لحاظ روش شناسی مهم است زیرا از انواع منابع اطلاعاتی مانند زندگی نامه ها ، نامه های خانوادگی ، اسناد دولتی و مدارک سازمانی استفاده کرده بود.

اسلاید 14: ادامه مکتب شیکاگوتامس به جهت گیری خرد روانشناسی اجتماعی گرایش بیشتری پیدا کرد. تامس : اگر انسان ها موقعیت اشان را واقعی تلقی کنند پس پیامدهای این موقعیت ها نیز واقعی اند. این نظریه با چشم انداز کلان نگر و ساختاری مارکس و دورکیم در تضاد بود.

اسلاید 15: ادامه مکتب شیکاگورابرت پارك شاگرد زیمل و خبرنگار بود . تحصیلکرده اروپا بود پس در جلب توجه امریکائیان به جامعه شناسی اروپایی موثر بود.به همراه ارنست برجس نخستین کتاب جامعه شناسی با عنوان «درآمدی بر علم جامعه شناسی » را نوشت.

اسلاید 16: ادامه مکتب شیکاگو پارک خبرنگاری بود که برای درک مسائل شهری درمیدان به گردآوری داده و مشاهده پرداخت. چارلز هورتون كولي به خود آئينه سان و گروهها ی نخستین و دومین پرداخت , منتقد رفتار گرايي و معتقد به درو نگري همدلانه است. جامعه شناس باید با درون نگری همدلانه باید به معناها و انگیزه های بن رفتار اجتماعی پی برد.

اسلاید 17: ادامه مکتب شیکاگو کولی گروه نخستین را مطرح کرد. گروه نخستین عامل پیوند بین کنشگر و جامعه بزرگتر است.در چارچوب گروه نخستین مانند خانواده و همگنان است که خود آئینه سان پدیدار می شود. خود آئینه سان یعنی آگاهی را از زمینه اجتماعی نمی توان جدا کرد . خود آئینه سان یعنی به حساب آوردن اعضای دیگر برای پذیرفته شدن در جامعه.

اسلاید 18: ادامه مکتب شیکاگو ميد , فيلسوفي منتقد رفتار گرايي كه آگاهي را قابل مطالعه علمي دانست. کتاب «ذهن ، خود و جامعه» شاه ستون فکری نظریه کنش متقابل را ارائه کرد. کنش متقابل زیمل + آگاهي ميد به ايجاد مكتب شيكاگو منجر شد .

اسلاید 19: افول شيكاگوجامعه شناسی امریکا برای کسب وجهه علمی بیش از اندازه از روش های پیچیده و تحلیل های آماری سود جسته است. اما مکتب شیکاگومتکی بر روش کیفی و بی توجه به کار کمی آماری بود.بیشتر بر بررسی های توصیفی و مردم نگارانه تاکید می ورزید.

اسلاید 20: ادامه افول شیکاگوپس تبدیل به يك سنت نامعین شفاهي شد كه به مكتب هاروارد و آیوا میدان داد. با عزیمت پارک و مرگ مید از دهه 30 در سراشیبی قرار گرفت و مکتب هاروارد سربرآورد.

اسلاید 21: مکاتب هاروارد و آیواپیتریم سوروکین( 1899-1968) نخستین گروه جامعه شناسی را در هاروارد ایجاد نمود . به تربیت تالکوت پارسنز (1979-1902) پرداخت. «پویایی اجتماعی و فرهنگی» اثر مهم سوروکین است .

اسلاید 22: ادامه مکاتب آیوا و هاروارد پارسنز شاگردان معروفی تربیت کرد و کتاب «ساختار کنش اجتماعی» را نوشت . کتاب «نظام اجتماعی» پارسنز قدرت نظریه او را برای تحلیل ساختارهای جامعه نشان میدهد.پارسنز به دلیل بی توجهی به مارکس و تعبیر نادرست از جامعه شناسی اروپایی مورد انتقاد است.

اسلاید 23: جورج هومنز(1960)هومنز شاگرد هندرسون و به واسطه هندرسون با پاره تو آشنا شد .کتاب درآمدی بر پاره تو را نوشت.منتقد نظام فکری پارسنز بود . نظریه وی نظام گسترده ای از مقولات فکری است اما فاقد مشاهدات دقیق زندگی اجتماعی است. با الهام از اسکینر نظریه مبادله را مطرح کرد.

اسلاید 24: شیکاگو در سراشیب در این مکتب برای اولین بار هربرت بلومر درسال 1937 اصطلاح نظریه کنش متقابل نمادین را باب کرد. دهه 50 – 30 کار آنسلم اشتر اوس ،آرنولد رز، اورت هیوز (جامعه شناسی کارو شغل ) و بلومر رونق گرفت(غرب میانه امریکا). میان هربرت بلومر (کنش متقابل نمادین ) و مانفورد کون ( ایوا) اختلاف ایجاد شد و میدان برای مکتب هاروارد آماده شد (سواحل شرقی امریکا).

اسلاید 25: تحول در نظریه مارکسیستی در سال 1923 از دل مارکسیسم هگلی مکتب فرانکفورت پدید آمد. در سال 1934 به امریکا منتقل شد.قصد در آمیختن مارکس (اقتصاد )و وبر (فرهنگ) را داشت.بر کاربرد فنون دقیق علمی – اجتماعی تاکید داشت.به ترکیب فرد گرایی فروید با مارکس و وبر پرداخت.

اسلاید 26: نظریه جامعه شناسی از دهه 50 قرن 20 تاکنون- کارکردگرایی ساختاریدهه 50 و 40 سالهای اوج و افول این نظریه بود .کینگزلی دیویس و ویلبرت مور شاگردان پارسنز قشر بندی را ضروری دانسته و دنبال کردند . رابرت مرتن به کارکرد، پیامد های منفی (کژ کارکرد ) و تعادل نهائی تاکید داشت.دهه 70 اماج انتقاد از سوی سی رایت میلز , ایروینگ هورو ویتز و دیوید لاک وود بود.

اسلاید 27: ادامه تحول در کارکرد گرایی از دهه 50 تاکنونجورج هواکو (1986) ظهور و سقوط کارکردگرایی ساختاری را با دو مفهوم نگهداشت و بقای نظام و توازن به جایگاه جامعه آمریکایی در نظم جهانی پیوند دارد. چیرگی جهانی آمریکا و تفوق نظریه کارکردگرایی ساختاری هم زمان مربوط به دهه 50 است.

اسلاید 28: سی رایت میلز جامعه شناس رادیکال آمریکا سنت مارکسیستی را در امریکا زنده نگه داشت اما متاثر از مارکس نبود .آثار : یقه سپیدان , نخبگان قدرت , منش و ساختار اجتماعی , تخیل جامعه شناسی

اسلاید 29: تحول نظریه کشمکش با نقد کارکرد گرایی ساختاری در مورد محافظه کاری سیاسی , ضعف تبیین دگرگونی اجتماعی و تحلیل کشمکش متولد شد . پس برخی در پی درآمیختن کارکرد گرایی ساختاری با نظریه کشمکش برآمدند .نمونه آن کار لوئیس کورز، را لف دارند ورف رندال کالینز (تقویت بعد ذهنی در نظریه کشمکش) است.

اسلاید 30: نظریه مبادلههومنز در دهه 50 با الهام از رفتارگرایی اسکینر آن را بنیان نهاد .در نقد کار قیاسی پارسنز به دنبال استقراء رفت.کتاب «رفتار اجتماعی و صور اساسی آن» و مقاله «رقتار اجتماعی به منزله ی تبادل» را نوشت.

اسلاید 31: ادامه نظریه مبادله به اگاهی و ساختارها و نهادها بی توجه بود. در مقابل به پاداش و تنبیه علاقمند بود. سابقه پاداش و خسارت در کنش های متقابل موثر است. پیتر بلا و این نظریه را به سطح ساختاری برد و ریچارد امر سون خرد و کلان را در این نظریه ترکیب کرد و اصل نظریه مبادله را با نظریه شبکه پیوند زد.

اسلاید 32: تحلیل نمایشی اروینگ گافمن (1922-1982)دانشجوی بلومر که در برکلی همکار او شد اما از دهه 50 رو به افول بود.در کتاب «نمود خود در زندگی روزانه » نظریه نمایش را مطرح کرد (جلو و عقب صحنه). اجراهای نمایشی کنشهای متقابل شکننده را حفظ می کند.

اسلاید 33: ادامه تحلیل نمایشی گافمن نقد :به جنبه های اصلی زندگی اجتماعی نپرداخت . در سطح خرد ماند.اندیشه هایش دانشجویان را جلب نکرد.

اسلاید 34: جامعه شناسی های خلاقپدیدار شناسی , روشن شناسی مردمی و اگزیستانسیالیسم در دهه 60 و 70 جاممه شناسی های خلاق را تشکیل می دهند. پدیدار شناسی در سال 1939 به وسیله آلفرد شوتز وارد امریکا شد.

اسلاید 35: ادامه جامعه شناسی های خلاق پدیدار شناسی نظریه ای انتزاعی و ناهمخوان بود که بر آگاهی و کنش و الزامهای فرهنگی تاکید داشت. دهه 60 پیتر برگر و تامس لاکمن در کتاب «ساخت اجتماعی واقعیت» افکار آلفرد شوتز را ساده بیان کردند و افکار او را با جریان اصلی جامعه شناسی پیوند دادند .

اسلاید 36: روش شناسی مردم نگارانههارولد گارفینکل دانشجوی آلفرد شوتز و تالکوت پارسنز بود که آرای این دو را ترکیب کرد.به دانش عقل سلیم به معنای رویه هایی پرداخت که افراد عادی با توسل به آنها عقلشان را به کار می اندازند.

اسلاید 37: ادامه روش شناسی مردم نگارانه اما جامعه شناسان خط اصلی به دیوانسالاری , سرمایه داری , تقسیم کار و نظام اجتماعی پرداختند. نقد های کوبنده جیمز کلمن و لوئیس کوزر نشان می دهد این نظریه در مقابل جامعه شناسی جا افتاده موفق بوده است.

اسلاید 38: جامعه شناسی وجودی ریشه ی آن به ژان پل سارتر باز می گردد. اما تریاکیان , مانینگ , فونتانا ... آن را دنبال کردند .به پیچیدگی های زندگی فردی و شیوه های برخورد کنشگران با این پیچیدگی تاکید دارد.به احساسات و تعلقات انسانها علاقه دارد و خود را درگیر جهان واقعی میداند.

اسلاید 39: نظریه ی نظام هادر دهه 60 ناگهان وارد صحنه شد. با کتاب «جامعه شناسی و نظریه نوین نظام ها» نوشته باکلی اوج گرفت.از علوم دقیقه گرفته شده به درون داد و برون داد و فرآوری توجه دارد.

اسلاید 40: ادامه نظریه نظام ها جامعه نظام بزرگی متشکل از اجزای وابسته است که وابستگی آن به نظامهای دیگر ضرورت دارد.کتاب نظام اجتماعی پارسنز آن را پر رونق تر کرد .اما لیلین فیلد ان را ایدئولوژی محافظه کار نامید.

اسلاید 41: نظریه مارکس از دهه 70نقد محافظه کاری کارکرد گرایی ساختاری , جنبشهای دهه 60 و آثار میلز جامعه شناسان جوان را به رادیکالیسم هدایت کرد .کار هنری لوفور در دهه 60 مارکس را د رکتاب «جامعه شناسی مارکس» جامعه شناس نامید و توجهات را به او جلب نمود.

اسلاید 42: ادامه نظر مارکس در امریکا مجله های نظریه و جامعه , تلوس و بررسی –های مارکسیستی به نظریه مارکسیستی می پردازد. نسل دوم انتقادی ها : یورگن هابرماس (فردگرا) , تدا اسکاکپول و ایمانوئل والراشتاین (جامعه شناسی تاریخی ) , پل باران ، پل سوئیزی و هری بریورمن(جامعه شناسی اقتصادی) , بوراوی و کون ( جامعه شناسی تجربی).

اسلاید 43: فمینیسمفمینیسم در ادامه اوج مارکسیسم در دهه 80 آخرین شاخه رادیکالیسم اجتماعی است که بین المللی شد.سابقه 400 ساله دارد ، اما در دهه 60 به سبب فضای انتقادی حاکم و تجربه تلخ تبعیض در بازار کار رونق گرفت.

اسلاید 44: ادامه فمینیسم هم داخل دانشگاه و هم خارج دانشگاه به تجارب زنان پرداختند که تاکنون پنهان مانده بود.نظریه جامعه شناسی را غافل از زنان می دانند.پس در مجله های ساینس , بررسی های فمینیستی , تحقیق جامعه شناختی , جنسیت و جامعه و انجمن حرفه ای جامعه شناسان در خدمت زنان جامعه به نشر آرای خود پرداختند.

اسلاید 45: ادامه فمینیسم فمنیسم به سبب آغشتگی به سیاست مورد تردید است . زیرا علاوه بر کار علمی به دنبال اصلاح گری است. اما از دهه 60 وارد جامعه شناسی شد.

اسلاید 46: ساختار گرایی و ما بعد ساختار گرایی از بیرون جامعه شناسی آمد و اکنون شاخه های گوناگون دارد اما در جامعه شناسی زیاد رشد نکرد .فروید به ساختارهای ناخود آگاه ژرف ذهن پرداخت و مارکس به ساختار اقتصادی تاکید دارد.

اسلاید 47: ادامه ساختار گرایی و مابعد ساختارگرایی لوی استروس به رابطه دیالکتیکی ساختار جامعه و ساختار ذهن پرداخت.نظریه پردازان: سوسور (زبان شناس ) استراوس (انسان شناس ) فروید ولاکان (روان شناس ) آلتوسر (مارکسیست )

اسلاید 48: نو کارکرد گراییدر دهه 80 از جانب هابرماس توجه به آثار پارسنز افزایش یافت. جفری الگزندر و پل کولومی برای رفع کاستی های پارسنز تلاش کردند. کار یورگن هابرماس در جامعه شناسی انتقادی آلمان از همه چشم گیر تر است.

اسلاید 49: پیوند خرد و کلان در دهه 80 نظریه های کلان مانند نومارکسیستی نیرومندند و یا مانند کارکردگرایی ساختاری سعی بر احیای خود دارند، نظریه های خرد مانند پدیدار شناسی ، روش شناس مردمی و نظریه مبادله بیش از قبل قدرت مند به نظر می رسند. اما در کنار این جریان ها شاهد کار جفری الگزندر , جیمز کلمن ,رندال کالینز , آنتونی گیدنز و جورج ریتزر هستیم که سعی در تلفیق خرد و کلان دارند.

اسلاید 50: فصل 3 کارکردگرایی ساختاری، نوکارکردگرایی و نظریه کشمکش