سرای بازار سوخته ملایر

سرای بازار سوخته ملایر

اسلاید 1: موضوع : آشنایی با مرمت ابنیه(سرای بازار سوخته ملایر )استاد :مهدیس محمدیدانشجویان :مهشید مرادی فر، زهرا کولیوند

اسلاید 2: مَلایـر :مَلایـر شهری است در غرب ایران. این شهر مرکز شهرستان ملایر در جنوب شرقی استان همدان است. جمعیت این شهر در سال ۱۳۸۵ برابر با ۱۵۳٬۷۴۸ نفر و جمعیت شهرستان بیش از ۳۰۰٬۰۰۰ نفر گزارش شده است.ملایر دارای طبیعت معتدل کوهستانی با زمستانهای سرد و پر برف و تابستانهای معتدل است. وجود روستاها و زمینهای وسیع کشاورزی و نیز قرارگیری بر سر راههای مواصلاتی اصلی، در توسعه ملایر موثر بوده‌اند.وجه تسمیه :در مورد وجه تسمیه ملایر و اصل و ریشه آن اقوال مختلفی ازجمله موارد ذیل ذکر شده‌است:بعضی ار پژوهشگران اظهار داشته‌اند که نام ملایر ترکیبی از دو واژه «مال» و «آیر» است. در لهجه کردی و لری واژه «مال» به معنی «خانه» و واژه «آیر» معرف «آگر» است که در زبان مادی به معنای آتش بوده‌است و هنوز در کردستان آتش را «آگر» می‌گویند. بنا بر این نظر «مال آیر» که در تلفظ ملایر آمده به معنای سرزمین آتش بوده‌است و هنوز بعد از هزاران سال بروی کوه‌های شهر در شبهای نوروز آگر روشن می‌کنند.«مل آگر» به معنی «تپه آتش» است؛ مادها با روشن کردن آتش بر روی تپه‌ها و کوه‌ها به انتقال پیام به مسافت‌های دور می‌پرداختند.نام ملایردر دوره قاجار به«دولت‌آباد» تغییر کرده بود که در دوره پهلوی دوباره ملایر نامیده شد.منابع :باشگاه خبرنگاران جوان خبر شماره ۱۷۹۹۸، تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۸۹روزنامه آفتاب یزد شماره ۲۱۴۴، ۲۴ مرداد ۱۳۸۶، صفحه ۱۲

اسلاید 3: ایرانهمدانملایر تقسیمات سیاسیمنبع : نگارنده

اسلاید 4: آب و هوا :ملایر دارای آب و هوای سرد و معتدل می باشد.دمای هوای ملایر در فصول سرد سال تا ۲۰ درجه زیر صفر نیز می رسد. در تابستان هوا معتدل و دلپذیر است. بارندگی در ملایر بسته به شرایط هر سال متفاوت است ولی اغلب در زمستان هوا سرد و ابری است چند روز از هفته باران می بارد و بارش برف و تگرگ نیز هر ساله چندین بار وجود دارد گاهی این بارش ها تا چند روز مستمر نیز ادامه می یابد. گاهی در اثر سرد شدن ناگهانی هوا و یا بارش تگرگ در بهار محصولات مزارع و باغات کشاورزی از بین می روند و خسارت فراوانی می بینند.منابع :باشگاه خبرنگاران جوان خبر شماره ۱۷۹۹۸، تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۸۹روزنامه آفتاب یزد شماره ۲۱۴۴، ۲۴ مرداد ۱۳۸۶، صفحه ۱۲

اسلاید 5: مرحله اول : شناخت بنامرحله دوم : آسیب شناسیمراحل انجام پروژه:

اسلاید 6: مرحله اول : شناخت بنا

اسلاید 7: بازار ملاير : اين بازار به علت همجواري با ميدان اصلي شهر كه كليه راههاي ورودي به ملاير به آنجا ختم مي شود ، مركزي ترين نقطه شهر است و از موقعيت خاصي برخوردار است. بازارهمه روزه مورد استفاده هزاران نفر از اهالي شهر و ساكنين روستاهاي اطراف قرار مي گيرد. اين قسمت از شهر ملاير محل عبور و تلاقي راههاي اصلي شهر است .بازار ملاير بصورت سر پوشيده است و علت آن كوهستاني بودن آب و هواي آن است.و در زمستان بارش برف و باران زياد است وبراي جلوگيري از ورود باران و برف بايد آنرا سرپوشيده مي ساخته اند. بيشتر سقف بازار ملايراز طاقهاي ضربي و گنبدي شكل پوشيده شده است .و علت بكاربردن اين سبك معماري را مي توان در خاصيت اين نوع طاقها در برابر گرما و سرما دانست.اما بعضي از قسمتهاي بازار داراي سقف شيشه اي است و اين باعث گرماي شديد در تابستان مي شود. بيشتر مغازه هاي بازار از خشتها و آجرهاي چهارگوش ساخته شده است تا بتواند از ورود سرما و گرما جلوگيري كند.منبع : اداره میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ملایر

اسلاید 8: درب اصلي بازار به طرف جنوب و داخل خيابان شهيد وفايي (بروجرد) است. يكي از ويژگي هاي بازار ملاير وجود برف انداز است . برف انداز قسمتي است كه درآن قسمت مغازه اي وجود ندارد و آن قسمت را براي ريختن برف از بامهاي مغازه ها خالي مي گذارند.منبع : اداره میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ملایر

اسلاید 9: وضع فيزيكي و راههاي ارتباطي بازار : بازار ملاير داراي دو راه ورودي اصلي است يكي از طرف بازار سوخته و ديگري از طرف بازار خان مي باشد. راسته بازار سوخته بعد از مسافت كوتاهي بوسيله يك انشعاب فرعي به بازار خان متصل مي گردد و بازار خان كه در راسته هاي اصلي بازار واقع شده است امتداد دارد . بازار ملاير كه به سبب معماري قديم ايران بنا گرديده يك راسته اصلي و چند انشعاب فرعي دارد كه تلاقي راسته اصلي با يكي از انشعابات فرعي چهار سو بازار ناميده مي شود . از نظر موقعيت نيز به سبب بازارهاي قديمي ايران در ابتداي قلعه قديمي ايجاد گرديده و در انتهاي آن محوطه اي به چشم مي خورد كه در آن مسجد و حمام احداث گرديده است.سقف اين بازار بوسيله طاقهاي ضربي و گنبدي شكل پوشيده شده و در سراسر آن در دو طرف حجره ها به چشم مي خورد كه در وضع فعلي اكثر آنها فرسوده بوده و نياز اساسي به تعمير دارند در پشت اين حجره ها كاروانسراهاي قديمي قرار گرفته است .منبع : اداره میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ملایر

اسلاید 10: تعریف سرا:همان تجارتخانه بوده است . نمونه جنس از آنجا تحویل گرفته شده و در جاهای مختلف پخش می شده است . تقریبا در تمامی شهرهای ایران سراهای زیبایی وجود دارند . از سراهای بزرگ و مشهور ، سرای گنجعلی خان کرمان و سرای وزیر قزوین در حد نفاست است که متاسفانه گنبد عظیم دومی را فرو ریخته اند .منبع : معماری اسلامی ایران – استاد محمد کریم پیرنیا – انتشارات سروش دانش – صفحه 124

اسلاید 11: سراهای موجود در بازار ملایر:سرای خانسرای حلاج ها ( میرفتاح )سرای شیخ الملوکیمنبع : اداره میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ملایرسرای بازار سوخته

اسلاید 12: شمالمحدوده اصلی بازار ملایرمنبع : سایت اینترنتی Google Earthمحدوده مورد مطالعه

اسلاید 13: شمالورودی از سمت بازارچه قدسمنبع : نگارندگانورودی از سمت بازارخیابان بروجردخیابان همدانمیدان اماممسجد جامع

اسلاید 14: محدوده اصلی سرای بازار سوختهمنبع : نگارندگان

اسلاید 15: به طور کلی این سرا شامل دو طبقه می باشد که در حال حاضر طبقه همکف و اول شامل چند حجره می باشد که کاربری حجره های طبقه همکف ،تجاری (فرش فروشی ، لوازم خانگی و تز ئینات چوبی می باشد ) می باشد و حجره های طبقه اول انبار می باشند .منبع : نگارندگان

اسلاید 16: ورودی شمالی ، ورودی سرا از داخل محدوده اصلی بازار ورودی ها :منبع : نگارندگان

اسلاید 17: منبع : نگارندگانورودی جنوبی، ورودی سرا از داخل بازارچه قدس

اسلاید 18: منبع : نگارندگانورودی غربی، ورودی سرا از محدوده بازار

اسلاید 19: منبع : نگارندگان

اسلاید 20: منبع : نگارندگان

اسلاید 21: منبع : نگارندگان

اسلاید 22: به طور کلی این سرا دارای یک سرویس پله می باشدکه ارتباط عمودی بین دو طبقه سرا از طریق این پله می باشد،که در تصویر نشان داده شده .پلکان ارتباطی موجود :منبع : نگارندگان

اسلاید 23: منبع : نگارندگان

اسلاید 24: منبع : نگارندگان

اسلاید 25: منبع : نگارندگان

اسلاید 26: نمای ضلع غربی سرامنبع : نگارندگان

اسلاید 27: منبع : نگارندگان

اسلاید 28: منبع : نگارندگان

اسلاید 29: منبع : نگارندگان

اسلاید 30: منبع : نگارندگان

اسلاید 31: مرحله دوم : آسیب شناسی

اسلاید 32: در اين بخش ابتدا عوامل مخل بنا معرفي شده سپس صدمات وارده به بنا ذكر مي شود : الف )عوامل مخل : عوامل مخل اصلي و مورد بحث در مبحث آسيب شناسي به شرح زير هستند: عوامل مخل انساني : انسان به چند صورت عامل تخريب بنا مي شود . 1- فرسايش و ساييدگي عناصر و مصالح بر اثر استفاده مكرر 2-1. عدم شناخت نسبت به حفظ ميراث فرهنگي 3-1. عدم مديريت صحيح 4-1 . مرمت غلط ، بدون شناخت و دقت كافي 5-1. عدم استفاده اصولي و به جا از ساختمان ب ) عوامل مخل طبيعي : عوامل طبيعي با عملكرد آني يا بطني و مداوم در تخريب بناها تحت عناوين زير تاثير دارند :2-2 . دما 1-2 . عوامل فيزيك طبيعي 3-2 . رطوبت 4-2 . باد 5-2 . زلزله منبع : دوازده درس مرمت - مرادی،محمد - محب علی- کبیریان،امیر.

اسلاید 33: 6-2 . عوامل شيميايي و الكترود شيميايي طبيعت 7-2 . تركيب ملات و مصالح ( پوسيدگي ملات ها ) 8-2 . تركيب آب و ملات ها و مصالح 9-2 . تركيب گاز ها با ملات و مصالح 10-2 . عوامل گياهي در طبيعت 11-2 . خالي شدن و نفوذ رطوبت توسط ريشه گياهان12-2 . پارازيت هاي گياهي ( قارچ ها ، كپك ها ، گلسنگها ) 13-2 . عوامل بيولوژيك و ميكرولوژيك طبيعت 14-2 . اثر فضولات حيوانات و پرندگان 16-2 . تركيبي از عوامل فوق ( عوامل مركب )15- 2 . حيوانات موزيج) عوامل كالبدي موثر در تخريب و فرسايش بنا :1-3ضعف در به كارگيري صحيص فنون و شيوهاي ساخت (عناصر سازهاي )2-3موقعيت نا متناجس استقرار بنا در محيط (نسبت به اقليم منطقه )منبع : دوازده درس مرمت-مرادی،محمد-محب علی-کبیریان،علی.

اسلاید 34: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبساییدگی و ضربه زدن به دیواردرمانمرمت با شناخت و دقت کافیجدول آسیب شماره 1:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 35: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل طبیعیعلت آسيبنم و رطوبتدرمانعایق کردن دیوارها با مصالح مناسبجدول آسیب شماره 2:آسیب از نوع عوامل مخل طبیعی

اسلاید 36: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل کالبدی و عوامل طبیعیعلت آسيبضعف در بکار بردن مصالح و طبله شدن گچ سقفدرماناستفاده از مصالح مناسب و شیوه مناسب بکارگیری آنهاجدول آسیب شماره 3:آسیب از نوع عوامل مخل کالبدی وطبیعی

اسلاید 37: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل کالبدی و عوامل طبیعیعلت آسيبضعف در بکار بردن مصالح و طبله شدن گچ سقفدرماناستفاده از مصالح مناسب و شیوه مناسب بکارگیری آنهاجدول آسیب شماره 4:آسیب از نوع عوامل مخل طبیعی

اسلاید 38: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبعدم شناخت نسبت به حفظ میراث فرهنگیدرمانمرمت قسمت آسیب دیدهفرهنگ سازی جهت حفظ میراث فرهنگیجدول آسیب شماره 5:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 39: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبایجاد ظاهری زشت و نا مانوس در فضااستفاده ناآگاهانه از تاسیاتدرماناستفاده آگاهانه از تاسیسات به منظور بر هم نخوردن ارزش بافت موجودجدول آسیب شماره 6:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 40: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل کالبدی و عوامل طبیعیعلت آسيبضعف در بکار بردن مصالحدرماناستفاده از مصالح مناسب و شیوه مناسب بکارگیری آنهاجدول آسیب شماره 7:آسیب از نوع عوامل مخل کالبدی وطبیعی

اسلاید 41: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيباستفاده از سازه نامتجانس نسبت به بافت موجود درماناستفاده از سیستم سازه ای همگن با بافت موجودجدول آسیب شماره 8:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 42: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبعدم شناخت نسبت به حفظ میراث فرهنگیدرمانمرمت قسمت آسیب دیدهفرهنگ سازی جهت حفظ میراث فرهنگیجدول آسیب شماره 9:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 43: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل طبیعی و انسانی وعامل گذشت زمانعلت آسيبهوازدگی و نم و رطوبت و ضربهدرماناستفاده از مصالح مناسب و مقاوم در ازاره بناجدول آسیب شماره 10:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی و طبیعی

اسلاید 44: منبع : نگارندگانمنبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبایجاد ظاهری زشت و نا مانوس در فضااستفاده ناآگاهانه از تاسیساتدرماناستفاده آگاهانه از تاسیسات به منظور بر هم نخوردن ارزش بافت موجودجدول آسیب شماره 11:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 45: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبایجاد ظاهری زشت و نا مانوس در فضااستفاده ناآگاهانه از تاسیاتدرماناستفاده آگاهانه از تاسیسات مناسب به منظور بر هم نخوردن ارزش بافت موجودجدول آسیب شماره 12:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 46: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبایجاد ظاهری زشت و نا مانوس در فضااستفاده ناآگاهانه از تاسیساتدرماناستفاده آگاهانه از تاسیسات به منظور بر هم نخوردن ارزش بافت موجودجدول آسیب شماره 13:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 47: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل طبیعیعلت آسيبفرسایش و هوازدگیدرماناستفاده از مصالح مقاوم در برابر فشار و ضربه و عوامل جویجدول آسیب شماره 14:آسیب از نوع عوامل مخل طبیعی

اسلاید 48: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيباستفاده از سازه نامتجانس نسبت به بافت موجود درماناستفاده از سیستم سازه ای همگن با بافت موجودجدول آسیب شماره 15:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 49: منبع : نگارندگانآسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل طبیعی و عامل گذشت زمانعلت آسيبهوازدگی و نم و رطوبتدرماناستفاده از مصالح مناسب در ازاره بناجدول آسیب شماره 16:آسیب از نوع عوامل مخل طبیعی

اسلاید 50: آسيب شناسيآسيب شناسينوع آسيبعوامل مخل انسانیعلت آسيبعدم آشنایی با نوع مصالح و ناهمگنی مصالح مورد استفاده در سقفدرماناستفاده از مصالح مناسب و همگن در سقفجدول آسیب شماره 17:آسیب از نوع عوامل مخل انسانی

اسلاید 51: منابع و ماخذ :1) معماری اسلامی ایران – استاد محمد کریم پیرنیا – انتشارات سروش دانش – صفحه 124 2) دوازده درس مرمت-مرادی،محمد-محب علی-کبیریان،علی.3) باشگاه خبرنگاران جوان خبر شماره ۱۷۹۹۸، تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۸۹4) روزنامه آفتاب یزد شماره ۲۱۴۴، ۲۴ مرداد ۱۳۸۶، صفحه ۱۲5) اداره میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی ملایر6) سایت اینترنتی Google Earth