سرقت علمی: پیشگیری با آموزش

سرقت علمی: پیشگیری با آموزش

اسلاید 1: 1 سرقت علمی: پیشگیری با آموزش Plagiarism: Preventing by the aid of Educating دکتر مهین ناز میردهقاندانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتیM_MIRDEHGHAN@SBU.AC.IRسلسله سخنرانی های گروه زبانشناسی، 92/7/15

اسلاید 2: 2چکیدهبا توجه به لزوم ارتباط علمی و استفاده از عقاید دیگران بنا به ویژگی پویایی علمی و با در نظر داشتن سهولت دسترسی به منابع علمی در پیکره عظیم رایانه‌ای در جهان کنونی، سخنرانی حاضر به ویژه با هدف آشناسازی قشر جوان پژوهشگر با آنچه تحت عنوان «سرقت علمی- ادبی» شناخته می‌شود، تهیه شده است. در اینجا برآنیم تا ضمن معرفی انواع سرقت‌های علمی و ارتباط آن با ترجمه، گام‌هایی را در راستای پرورش ساختار پژوهشی و توانمندی‌های نوشتاری به منظور پیشگیری از سرقت‌های غیر عمدی علمی برداریم.کليد واژگان: سرقت علمی، کپی‌برداری مستقیم، کپی‌برداری جزئی، تفسیر و ترجمه، خودسرقتی، سرقت علمی محصول ترجمه، جستجوگرهای سرقت علمی، ارجاع صحیح

اسلاید 3: 3مقدمهسرقت علمی که با کمال تأسف در سطحی وسیع و دامنه‌دار گریبان‌گیر جامعه علمی کشور ما به ویژه قشر جوان علمی گردیده است، از آسیب‌های جدی پژوهشی به شمار می‌آید. پدیده فوق در حوزه‌های مختلف پژوهشی، نه تنها در زمینه تألیف بلکه در ارتباط با ترجمه نیز از نمودی آشکار برخوردار است.امروزه کاربرد روزافزون بهره‌گیری از رایانه و فضاهای اینترنتی و تسهیل دستیابی به علوم روز جهانی، بدون آموزش فرهنگ کاربردی لازم در استفاده از متون مختلف علمی، ادبی، هنری، و... به کپی‌برداری‌های نادرست و غیر مجاز در سطحی وسیع انجامیده است.به راستی آیا می‌توان پاسخی بر این پرسش یافت که چه میزان از مقاله‌های نگارش یافته در کشور ما به واقع نگارش شده‌اند، و ترجمه و کپی‌برداری نادرست یا به عبارتی سرقت علمی به شمار نمی‌آیند؟ در این ارتباط، سرقت علمی بر چه مواردی اطلاق می‌گردد؟ و انواع آن چگونه قابل تشخیص است؟

اسلاید 4: 4با در نظر داشتن این نکته که پویایی علم مستلزم ارتباط، اقتباس و استفاده صحیح از عقاید مکتوب و غیر مکتوب دیگران، اعم از موارد مندرج در کتب، مجلات، روزنامه‌ها، رساله‌ها و... و نیز مطالب ارائه شده در سخنرانی‌های گوناگون و یا در پیکره‌های عظیم رایانه‌ای، مشتمل بر وب‌سایت‌های جهانی و دیگر طرق مورد کاربرد در محیط‌های الکترونیکی به صورت CD و... می‌باشد، چگونه می‌توان از انواع سرقت‌های علمی که اغلب ناشی از فقدان آگاهی لازم و کافی در قشر پژوهشگر است پیشگیری نمود؟مقاله حاضر تلاشی است در پاسخگویی به این‌گونه پرسش‌ها، که با پیشنهاداتی چند پیرامون نحوه پرورش پژوهش‌های علمی و توانمندی‌های نوشتاری همراه می‌باشد.

اسلاید 5: 5سرقت علمی و انواع آنسرقت علمی یا پلی جیریسم Plagiarism که از واژه‌های لاتین Plagiaries به معنای غارتگر، و Plagium به معنای سرقت و دزدی (بچه دزدی) برخاسته، در معنای «سرقت و به کارگیری عقاید و نگاشته‌های دیگران به عنوان مطالب خود» کاربرد یافته است (c.f. Chekola, 1996: 1).این اصطلاح انواع گوناگون سرقت‌های ادبی و هنری، مشتمل بر برداشت عینی و بی‌کم و کاست تا تغییراتی صوری در آثار، را در بر می‌گیرد. به منظور درک بهتر مطلب بیان خود را در قالب پرسش زیر مطرح می‌نماییم:در صورتی که با مطلبی از خود با نام فردی دیگر مواجه شوید چه احساس و عکس‌العملی خواهید داشت؟ طبیعتاً برافروخته شده و دلیلی را در توجیه این عمل ناپسند اخلاقی نخواهید پذیرفت، چراکه آن را به نوعی سوء استفاده از اعتبار خود به شمار می‌آورید.تعاریف متمایز بخش بعد از سرقت علمی و صورت‌های بازنمود آن به منظور ایجاد درکی بهتر از مفهوم این اصطلاح ارائه شده است .

اسلاید 6: 6تعاریفی چند از سرقت علمیبا در نظر داشتن اهمیت بحث به صورتی جهانی در اغلب دانشگاه‌های برجسته دنیا شاهد اطلاع‌رسانی‌هایی گسترده از قوانین خاص دانشگاهی و کشوری در این باب هستیم. تعاریف ذیل به اقتباس از وب‌سایت پلی­جیریسم دانشگاه کلیرمونت Claremont Graduate University در توصیف آنچه سرقت علمی انگاشته می‌شود بیان شده‌اند: استفاده از بیش از چهار واژه از یک منبع بدون به کارگیری نشانه‌های نقل قول (یعنی علائم ) به کارگیری مطالب، ایده‌ها و زبان دیگری و ارائه آن به عنوان کار خود اتخاذ عقیده، پیشنهاد یا حتی عبارتی خاص از فردی دیگر بدون پذیرش و ذکر منبع، با القای گمانی باطل به خواننده که عقیده اصلی از آن نگارنده استبر این مبنا عمل فوق را چنین توصیف نموده‌اند: سرقت علمی هنگامی به وقوع می‌پیوندد که نویسنده این باور را در خواننده ایجاد نماید که نگاشته‌های وی نسخه‌ای اصلی و اولیه می‌باشد، در صورتی که حقیقت امر چیزی دیگر است.

اسلاید 7: 7سرقت علمی در هر یک از صورت‌های ممکن تلویحی نادرست از ابتکار و اصالت پژوهش است؛ در حالی که، در واقع بر مبنای عقاید و واژگان فرد/ افراد دیگر بنا نهاده شده است. . نمونه‌هایی از وب‌سایت‌های معرف پلی جیریسم در دانشگاه‌های معتبر جهانی در بخش معرفی منابع بیش‌تر در انتهای مقاله ارائه شده است.انواع سرقت علمیسرقت‌های علمی را می‌توان به دو دسته عمده تقسیم نمود: سرقت علمی مستقیم؛ سرقت علمی جزئی (به نقل از وب‌سایت پلی­جیریسم دانشگاه کلیرمونت):سرقت علمی یا کپی‌برداری مستقیم Straight (عینی Exact Copy). این نوع سرقت علمی، کپی‌برداری واژه به واژه از کار/ پژوهش فردی دیگر بدون ذکر نام وی به عنوان منبع مورد استفاده است (Hexham, 2005: 2) . این شیوه اغلب با تغییراتی ساختاری جزئی و افزودن یا حذف واژه‌هایی چند، که به تغییرات نمودی کار ارائه شده نسبت به کار اصلی می‌انجامد، به انجام می‌رسد.

اسلاید 8: 8سرقت علمی یا کپی‌برداری جزئی Partial Plagiarism. هنگامی که سرقت علمی به شکل کپی‌برداری عینی نباشد، به صورت‌های زیر تظاهر می‌یابد:الف. تفسیر Paraphrase یا ترجمه Translationاین نوع سرقت علمی در شکل تغییر یا ترجمه متنی اصلی بدون ذکر منبع است. بدین مفهوم که ایده اصلی متن، با تغییراتی چند، بدون اشاره به منبع اولیه، به کار برده می‌شود.در موارد تفسیری اغلب واژه‌هایی بسیار از متن اصلی در کار سارقین ادبی مشاهده می‌شود، که با توجه به تفاوت‌های سبکی و نگارش، کار را به صورت تصویری از پاره بخش‌های به هم چسبانیده می‌نمایاند. همچنین تفسیرها یا ترجمه‌های متوالی و گسترده، حتی هنگامی که با ذکر منبع همراه باشد، لیکن در تعامل با متن تفسیر/ ترجمه شده مطالبی افزوده را شامل نگردد، دزدی علمی به شمار می‌آید (Hexham, 2005: 4). با وجود دشوارتر بودن اثبات این‌گونه سرقت‌های علمی این نوع نیز خود از انواع این سرقت‌ها به شمار می‌آیند. هگزام (همانجا) اظهار داشته است که تفسیر/ ترجمه صحیح به صورتی است که همراه با ذکر منبع اصلی به مطالبی محدود باشد که به دنبال آن مورد بحث و توصیف قرار گیرد. وی قابل قبول بودن تفسیر/ ترجمه را در موارد زیر دانسته است:

اسلاید 9: 9 حجم تفسیر/ ترجمه ارائه شده افزودن بر کار نویسنده نباشد. تفسیر/ ترجمه امکان تعامل منتقدانه را میان نقطه نظرات نگارنده با فردی دیگر فراهم آورد. مباحث متن اصلی با واژگانی متفاوت بازنویسی گردد.ب. عدم ذکر نام منبع اتخاذدر صورت ارائه داده‌ها از نویسنده‌ای که خود آنان را از منبعی دیگر دریافت نموده باشد، عدم ذکر نام نویسنده‌ای که مطالب از او نقل و برگرفته شده است، سرقت علمی محسوب می‌گردد. بدین مفهوم که همراه با نام نویسنده اصلی، نام نویسنده‌ای نیز که مطلب از او اقتباس شده نیز لازم‌الذکر می‌باشد.ج. ذکر ناقصمواردی که نام منبع در آنان تنها برای بخشی از مطالب کپی برداری شده به کار شده است نیز سرقت ادبی محسوب می‌گردند.

اسلاید 10: 10سرقت علمی از خود (خودسرقتی Self-Plagiarism). از دیگر انواع مذکور سرقت‌های علمی خود سرقتی است. سرقت از خود شاید امری مضحک بنماید: چگونه می‌توان فردی را به دزدی از خود متهم نمود؟این نوع سرقت علمی که به نقل از فرهنگ آنلاین ویکیپدیا به مفهوم «کاربرد مجدد بخش‌هایی با اهمیت و یکسان از کار خود نگارنده بدون ذکر کار اولیه است»، در حوزه‌های آکادمیک هنگامی اهمیت می‌یابد که بازسازی کاری قدیمی را با لباس مبدل القاء نماید، یا به مفهوم ارائه مقاله یا کتابی یکسان در بیش از یک موقعیت باشد. هگزام (Hexham, 2005: 5) این نوع سرقت علمی را «بازسازی فریبنده Recycling Fraud» می‌خواند، و آن را مجزا از بازنگری مجاز نگاشته‌ها توسط خود نویسنده، که کم و بیش توسط همگان به انجام می‌رسد، می‌داند.

اسلاید 11: 11سرقت علمی حاصل از ترجمه Translation Plagiarismتشخیص سرقت علمی هنگامی که صورت اصلی و رونوشت آن به زبان‌هایی گوناگون نگاشته شده باشند، کاری دشوار به شمار می‌آید، که به ویژه در زبان‌هایی که از وجهه جهانی ضعیف‌تری برخوردارند چهره‌ای بس غامض‌تر به خود می‌گیرد.در ارتباط با ترجمه سرقت علمی از دو شکل برخوردار می‌گردد: الف) برگیری و ترجمه بخشی از کار دیگران بدون ذکر نام منبع اصلی (ترجمه­ی بخشی)؛ ب) استفاده از ترجمه‌ای پیشین با تغییری صوری در چند واژه بدون ذکر منبع و ثبت آن به نام خود. در ارتباط با مورد دوم، با توجه به ویژگی‌های خاص ترجمه و با در نظر داشتن فراز و نشیب‌های تاریخ ترجمه به ذکر مواردی چند می‌پردازیم. هنگامی که فردی مترجم، ترجمه‌ای مجدد از کاری را آغاز می‌نماید، می‌باید به منظور اثبات ضرورت ترجمه‌ای جدید برای نسل خود، از آشنایی کافی با گونه‌های پیشین برخوردار باشد و از این طریق ضرورت خلق ترجمه‌ای جدید و یا اکتفا نمودن به تجدید نظر در کار پیشین را مورد تشخیص قرار دهد. در صورتی که وی لزوم ترجمه‌ای مجدد را ضروری بداند، مشکلی دیگر حاصل می‌آید!

اسلاید 12: 12با در نظر داشتن این نکته که وی کار خود را با آگاهی و آشنایی کامل نسبت به گونه‌های پیشین ترجمه شده آغاز می‌نماید، بدون شک تحت تأثیر پیشینیان خود خواهد بود. با این وصف مرز میان سرقت ادبی حاصل از ترجمه، بر مبنای نسبت تأثیر آثار قبل، و خلاقیت صحیح کدام است؟مشکل فوق در ارتباط با ترجمه و یا سرقت ادبی به نقل از لیتون (Leighton, 1994: 69) در قالب پرسش‌های زیر قابل مطرح است:فرد مترجم به چه شیوه‌هایی قادر به استفاده صحیح از آثار پیشینیان خود خواهد بود؟ و در چه صورت کاربرد ترجمه‌ای پیشین سرقت علمی محسوب می‌گردد؟وی (Leighton, 1994: 71) مرز میان کاربرد مجاز و غیر مجاز ترجمه‌های موجود در خلق گونه‌های جدید را از مشکلات اصلی در تاریج ترجمه به شمار می‌آورد.در نگاهی کلی، در مقاله حاضر در تلاشیم تا با ارائه راهکارهایی به منظور ارجاع صحیح (بخش 6 مقاله) گام‌هایی را در راستای ترسیم مرزهای فوق برداریم.در این ارتباط شایان ذکر آن که، برای افراد آشنا با دو یا چند زبان استفاده از کارهای انجام شده به دیگر زبان‌ها (به ویژه در زمینه نوع اول سرقت علمی مرتبط با ترجمه، یعنی ترجمه ی بخشی)، با این تصور که مورد شناسایی واقع نمی‌شوند، ساده می‌نماید.

اسلاید 13: 13با این حال، با توجه به افزایش شمار سخنگویان آشنا با زبان‌های گوناگون، بسیاری از این‌گونه سرقت‌های علمی ترجمه‌ای نیز، همراه با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته جهانی، قابل شناسایی و پیگیری شده‌اند. این مطلب بدان مفهوم است که «سرقت‌های علمی محصول ترجمه» که تا زمانی پیش ناشناخته باقی می‌ماند، با سرعت بسیار قابل تشخیص گشته و به دنبال آن سریعاً از طریق شیوه‌های مختلف ارتباطی جهانی از جمله اینترنت به صورت عمومی افشا می‌گردد.افشای سریع این موارد با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های به روز جهانی و اطلاع‌رسانی‌های گسترده همراه با وب‌سایت‌های مختلف دایر شده بدین منظور، نمایانگر آن است که سرقت علمی در میان زبان‌های گوناگون که زمانی از عملکردی موفق برخوردار بوده امروزه تا حدود بسیاری محکوم به شکست است.بر این اساس می باید با اطلاع‌رسانی کافی از عواقب عمل از معضل رو به فزونی «سرقت علمی محصول ترجمه» در کشورمان پیشگیری نماییم. چراکه همان‌گونه که بر همگان آشکار است تسهیل ارتباطات جهانی با امکانات مختلف اینترنتی در گذر ار مرزهای زبانی و فرهنگی، افزایش امکان سرقت‌های علمی حاصل ترجمه را به دنبال دارد.

اسلاید 14: 14مواردی قانونیدر حالی که، در بسیاری از فرهنگ‌ها و جوامع، همانند جوامع اروپایی و آمریکا، شاهد قوانینی اکید در ارتباط با مستندسازی منابع، واژه‌ها، عقاید، تصاویر، نمودارها و... برای نگارندگانیم، در جوامعی دیگر تأکیدی چندان بر این امر صورت نمی‌پذیرد.در جوامع پیشرفته، فرد متهم به سرقت علمی ملزم به پرداخت بهایی گزاف است، که گذشته از ازدست دادن اعتبار حرفه‌ای، اخراج از دانشگاه، از دست دادن شغل و یا جرایم مالی را به دنبال دارد.در کشور ما نیز به منظور پیشگیری از سرقت‌های علمی، حمایت از حقوق مؤلفان (قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان (مصوب 11 دی‌ماه 1348)) و جلوگیری از تعرض به حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان آثار ادبی و هنری مواردی به شرح زیر در قانون مطبوعات (قانون مطبوعات (اطلاحیه 30/1/1379))، طبق تبصره 1 ماده 6 و 698 قانون مطبوعات و مجازات‌های اسلامی، مندرج گردیده است.ـ سرقت ادبی عبارت است از نسبت دادن عمدی تمام یا بخش قابل توجهی از آثار و نوشته‌های دیگران به خود یا غیر، ولو به صورت ترجمه.ـ متخلف از مو.ارد مندرج در این ماده مستوجب مجازات‌های مقرر در ماده 698 قانون مجازات‌های اسلامی خواهد بود.

اسلاید 15: 15بر این اساس، متخلفین پس از محاکمه در دادگاه‌های مطبوعات کیفری به مجازات‌هایی مشتمل بر حبس از 2 ماه تا 3 سال یا شلاق تا 74 ضربه محکوم می‌گردند .(Safariyan, 1384)لازم به ذکر است که تمامی آثار ادبی و هنری ارائه شده در اینترنت نیز مشمول قوانین فوق می‌باشند. البته، متأسفانه و شاید به دلیل عدم آگاهی، شاهد مواردی روزافزون از کپی‌برداری‌های نادرستِ سنتی یا دیجیتال از آثار دیگرانیم، که نه تنها فاقد ارزش علمی بوده بلکه اعتبار علمی افراد را نیز زیر سؤال می‌برد!در زمینه ترجمه نیز وضعیت بر همین منوال است، وگرچه در قانون مطبوعات سرقت ادبی به صورت ترجمه نیز مورد تأکید واقع شده، مواردی مشاهده می‌شوند که تنها با تغییر چند واژه در ترجمه‌ای پیشین ادعای ترجمه‌ای جدید دارند! که البته تشخیص این‌گونه موارد برای صاحبان فن امری ساده به شمار می‌آید، چراکه همانند دیگر آفرینش‌های ادبی در ترجمه نیز مترجم از سبکی شخصی و ویژگی‌هایی منحصر به فرد برخوردار است.

اسلاید 16: 16موتورهای جستجوگر و یابنده سرقت‌های علمیامروزه یافتن مطالب سرقت شده و سارقین علمی به راحتی از طریق کاربرد سایت‌های جستجو امکان‌پذیر گشته است. این‌گونه جستجوگرها وب‌سایت‌هایی عظیم می‌باشند که مرتباً به روزرسانی شده، و نمونه‌هایی از آنها در ذیل ارائه شده‌اند. سرورهای فوق با بررسی میلیون‌ها صفحه پایگاهی دادگانی از یافته‌های خود ایجاد می‌نماید.شیوه‌های جستجو در پایگاه‌های داده‌ای این وب‌سایت‌ها متفاوت بوده و اغلب از عملگرهایی منطقی Logical Operator در ساختار جستجو بهره می‌گیرند (Clabough & Rozycki, 2003). بدین منظور و برای جستجو می‌باید از واژه‌های متمایز یا عبارات مشخص در جعبه جستجوی جستجوگر استفاده نمود، که در اغلب موارد موفقیت­آمیز می­باشد. البته می­باید به خاطر سپرد که برای پیشگیری از رسیدن به نتایج نامربوط باید از واژه یا اصطلاحات کوتاه و بسیار مشخص استفاده گردد.در اینجا به ذکر نمونه‌هایی پرقدرت از موتورهای فراجستجو Meta-Search Engine، به نقل از کلابو و روزیکی (Clabough & Rozycki, 2003)، می‌پردازیم، که توانمندی‌هایی جستجویی در جستجوگرهای مختلف را به صورت همزمان به کار می‌گیرند.

اسلاید 17: 17ـ www.dogpile.com26 فایل مختلف جستجو را بررسی می‌کند.ـ www.Profusion.com9 موتور جستجوی به نام را شامل می‌گردد و شما می‌توانید درخواست انتخاب 3 مورد از بهترین یا سریع‌ترین آنان را بنمایید.همچنین سایت‌های جستجوگری وجود دارند که در قبال پرداخت هزینه مربوط عمل می‌نمایید. از آن جمله می‌توان موارد زیر را در نظر گرفت (همانجا):ـ Quest 99این سایت 200 سایت جستجو را شامل می‌گردد (http://www.inforian.com)ـ Mata Hariاین سایت مشتمل بر 140 سایت جستجو است (http://thewebtools.com)

اسلاید 18: 18چگونه می‌توان از سرقت علمی اجتناب نمود؟به منظور احتراز از سرقت علمی می‌باید با نحوه صحیح ارجاع و کاربرد نشانه‌های نقل قول آشنا بود (برای این منظور مراجع مفید بسیاری را می‌توان ذکر نمود، که نمونه‌هایی کارآمد از آنان در بخش پیوست مقاله تحت عنوان منابع پیشنهادی ارائه شده‌اند). در این زمینه در آیین‌نامه نگارش شیکاگو The Chicago Manual of Style (c.f. Hexham, 2005: 7; 1982, 282) چنین آورده شده است: نویسندگان آثار بدیع می‌باید مباحث خود را با واژگان خود بیان نمایند. در صورت هرگونه تفسیر یا ذکر مستقیم از منبعی دیگر، می‌باید به واژگان و عقاید برگرفته از دیگران بها داده شود. حقایق شناخته شده عمومی Common facts، که در منابعی بسیار مورد اشاره واقع شده‌اند، به جز در مواردی که مستقیماً از منبعی خاص برگرفته شده باشند، نمی‌باید در میان نشانه‌های نقل قول به کار برده شده یا منبع آنان ذکر شود. ضرب‌المثل‌ها، مطالب کتاب مقدس و اصطلاحات ادبی معروف نیز در اینجا دسته واقع می‌شوند.

اسلاید 19: 19شایان ذکر آنکه حقایق در صورتی دانش عمومی تلقی می‌گردند که از پذیرشی عمومی برخوردار و امری محرز باشند. اصطلاح «دانش عمومی» بر توافق نویسنده و شنوندگان/ خوانندگان پیرامون حقیقی خاص دلالت می‌نماید، که بر این مبنا بسته به جامعه مخاطب قابل تغییر است. برای مثال تاریخ وقایعی همچون 22 بهمن 1357 به عنوان تاریخ پیروزی جمهوری اسلامی ایران برای جامعه ایرانیان محرز است، و در کاربرد آن در صورتی که مخاطبین مقصد ایرانیان باشند، لزومی به ذکر منبع برای آن نمی‌باشد. گرچه تذکرات مذکور بسیار سودمند می‌باشند، لیکن بسیاری افراد ممکن است، به ویژه در ارتباط با کاربرد نشانه‌های نقل قول با سردرگمی مواجه شوند.همان‌گونه که پیش‌تر (بخش 2ـ1) ذکر شد، قاعده مربوط بیش از 4 واژه را شامل می‌گردد. بدین مفهوم که نشانه‌های نقل قول را می‌باید برای هر مطلب کپی‌برداری شده عینی و مشتمل بر 5 واژه یا بیش‌تر به کار برد. در اغلب دانشگاه‌های برجسته جهان برای آشنایی بیش‌تر قشر دانشگاهی و اجتناب از مشکلات حاصل، آیین‌نامه‌های نگارشی بدین مضمون به انتشار می‌رسد (که نمونه‌هایی از آنان در بخش پیوست ارائه شده‌اند).

اسلاید 20: 20با توجه به تعدد نظام‌های ارجاعی، انتخاب این نظام به نویسنده، قوانین خاص دانشگاه، مجله یا انتشارات مربوط، و... بستگی دارد. نکته اساسی مطلب در این امر نهفته است که خواننده در هنگام خواندن متن قادر به تشخیص بخش اصلی کار نویسنده و تمایز آن از بخش‌های وابسته به عقاید و واژگان دیگران باشد (Hexham, 2005: 7). بر این مبنا، در هر نگاشته علمی تمامی منابع می‌باید ذکر گردند و هر نقل قول مستقیمی می‌باید در درون نشانه‌های نقل قول قرار داده شود.در اینجا ضمن جمع‌بندی آنچه ارائه شده، به ارائه راهکارهایی به منظور اجتناب از سرقت علمی می‌پردازیم، که نگارنده متون علمی ملزم به رعایت آنان با دقت کافی است:1ـ در هر یک از موارد زیر منبع اصلی می‌باید ذکر و به آن بها داده شود (به نقل از سرویس خودآموز نوشتاری، دانشگاه ایندیانا Writing tutorial Services, Indiana University)ـ عقاید، نظرات یا فرضیه‌های دیگرانـ هرگونه واقعیات، آمار، نمودارها، طرح‌ها، نقشه‌ها و تصاویر که دانش عمومی به شمار نمی‌آیندـ نقل قول‌های گفتاری یا نوشتاری دیگرانـ تفاسیر یا ترجمه‌های صورت‌های گفتاری یا نوشتاری دیگران

اسلاید 21: 212ـ نحوه صحیح تفسیر یا ترجمه به کار گرفته شود. بدین مفهوم که در ارتباط با مطلب مورد نظر در تفسیر و ترجمه ی بخشی، نقطه نظر متن اصلی برگرفته و در قالب واژگان نگارنده نگاشته شود. مهارت فوق از عمده مهارت‌های نویسندگی در منضم نمودن عقاید دیگران در نوشته‌های فرد است، که نویسنده در آن می‌باید ضمن به کارگیری واژگان خود به منبع اصلی مورد استفاده بها دهد.قابل ذکر آنکه تفسیر به معنای جابه جایی و بازچینی چند واژه نمی‌باشد. برای حصول نتیجه بهتر در این ارتباط نویسنده می‌باید پس از دقت نظر در متن مورد نظر با قصد تفسیر، بدون مراجعه مجدد، ایده اصلی آن را در قالب واژه‌های خود بازنویسی نماید، و در پایان با مقایسه نگاشته‌های تفسیری خود با متن اصلی نسبت به صحت آن اطمینان حاصل نماید (همانجا).3ـ منابع مورد کاربرد انتشار یافته (اعم از صورت‌های مختلف دیجیتال یا سنتی) یا انتشار نیافته به شکل صحیح مورد ذکر قرار گیرند. صورت‌های منتشر شده، به نقل از جونز و کانینگهام، پروژه یکپارچگی آکادمیک Andy Jones and Kathy Cunningham Part of Academic Indegrity Project، هر یک از موارد «کتب، مجلات، روزنامه‌ها، وب‌سایت‌ها، رساله‌ها، طرح‌ها، نقشه‌ها و نمودارها»، و نیز مقاله‌های آنلاین را شامل می‌گردد؛ و موارد منتشر نشده «مشتمل بر سخنرانی‌های کلاسی یا یادداشت‌ها، دست‌نوشته‌ها، گفته‌ها و کارهای تحقیقی دیگران» می‌گردد (c.f. Jones and Cunningham).

اسلاید 22: 22شایان ذکر آنکه برخی به اشتباه اطلاعات موجود بر روی اینترنت را با دانش عمومی برابر تلقی می‌نمایند، چراکه آزاد، مشترک میان عموم، با دسترسی گسترده و، به واقع، بسیار «عام» است. با این حال، ایده‌ها و کارهای الکترونیکی ارائه شده، حتی موارد فاقد نویسنده مشخص می‌باید ذکر گردند (همانجا).4ـ بازنگری، تصحیح و نهایی نمودن کار. بر این اساس، کار پایانی، به منظور حصول اطمینان نسبت به ذکر و پذیرش تمامی موارد برگرفته از دیگران برای موارد ذیل، می‌باید مورد بازبینی نهایی و بررسی متقابل مطالب و منابع واقع گردد (مأخوذ از وب‌سایت OWL <http://owl.english.purdue.edu/owl/resource>) ارجاع‌های درون متنی زیرنگاشت‌ها و پایان‌نوشت‌ها فهرست منابع، مراجع و صفحات مورد ارجاع نشانه‌های نقل قول اقتباس غیر مستقیم مطالب: ذکر منابعی که منبعی دیگر را نقل می‌کنند. .

اسلاید 23: 23نتیجه‌گیریسرقت علمی نقضی آشکار بر اصول اخلاقی-علمی به شمار می‌آید. بر این مبنا، آشنایی با نحوه اجتناب از آن یا به عبارتی نحوه کاربرد صحیح منابع علمی از مهم‌ترین ارکان فرهنگی در هر جامعه علمی محسوب می‌گردد، که به ویژه در مواجهه با پیکره‌های عظیم رایانه‌ای و سهولت دسترسی به اطلاعات در جهان امروز از اهمیتی به سزا برخوردار می‌باشد. بنابراین، ضمن اطلاع‌رسانی کافی، می‌باید از سرقت علمی/ ادبی در سطوح مختلف علمی مشتمل بر مقاله‌ها و تحقیقات دانشجویی تا کتب تخصصی دانشگاهی ممانعت به عمل آورد. البته خطاهایی کم و بیش، یا کاربردهایی از مواردی با تشابه بسیار در نگاشته‌های بسیاری پژوهشگران قابل وقوع است، که نمی‌باید سرقت‌هایی علمی به شمار آورده شوند. آنچه را در تشخیص چنین موقعیت‌هایی می‌توان به کار گرفت، به نقل از هگزام (Hexham, 2005: 2) چنین خلاصه می‌شود:سرقت ادبی تلاشی است عامدانه در اغفال خواننده، با تصاحب و ارائه پژوهش و عقاید دیگران به نام خود. این عمل هنگامی سرقتی علمی به شمار می‌آید، که نویسنده به صورت مکرر بیش از چهار واژه از منبعی را بدون استفاده از نشانه‌های نقل قول و ارجاع صحیح به منبع اصلی آن در پژوهشی که با نام خود او به ثبت می‌رسد به کار گیرد. در پژوهش‌های آکادمیک تفسیرها و ترجمه‌های بخشی متوالی و افزودن مباحث و مطالب بدون تعامل صحیح با عقاید نگارنده اصلی گونه‌ای از سرقت علمی به شمار می‌آید.

اسلاید 24: 24پیوستسایت‌های پیشنهادی جهت مطالعه بیش‌تردر اینجا به ذکر برخی از وب‌سایت‌هایی که به بررسی و بحث پیرامون جنبه‌های مختلف سرقت علمی پرداخته‌اند، می‌پردازیم، و سپس منابعی را بدین منظور معرفی می‌نماییم:http://www.rbs2.com/plag.htm وب سایت فوق از رونالد استاندلر پیرامون «سرقت علمی در دانشگاه‌های آمریکا» با ذکر جزئیاتی سودمند است (27 صفحه)http://www.mtsu.edu/nitconf/proceed ماری ریکو از دانشگاه ایالتی کنت در اینجا مطالبی را در باب سرقت علمی اینترنتی بیان می‌کند (5 صفحه)http://condor.stcloud.msus.edu/~scogdill/339/paraphra.htmlمرکز نوشتاری دانشگاه کلاود به ارائه مطالبی پیرامون تفسیر می‌پردازد (1 صفحه)http://parallel.park.uga.edu/~ego/plagiarism.html تعدادی از وب‌سایت‌های متقلب را معرفی می‌کند.http://www.extension.dce.harvard.edu/2001-02/policy/honesty.shtml دانشگاه هاروارد به ارائه سیاست‌های خود پیرامون عدم صداقت آکادمیک و سرقت علمی می‌پردازد.

اسلاید 25: 25منابعی پیشنهادی جهت مطالعه بیش‌ترDecoo, Wilfried. 2002. Crisis on Campus: Confronting Academic Misconduct, Cambridge, Mass, MIT press.Bailey, Edward P. & Philip A. Powel & Jack M. Shuttlework. Writing Research Papers: A Practical Guide, NewYork, Holt, Rinehart and Winston.با تشکر از توجه شما وآرزوی توفیق الهی