سلول های بنیادی

سلول های بنیادی

اسلاید 1: سلول های بنيادی

اسلاید 2: سلول بنیادیسلول بنیادی یا بُن‌یاخته، ياخته هاياولیه‌ای هستند که توانایی تبدیل و تمايز به انواع مختلف سلول‌های دیگر را دارند و از آنها می‌توان در تولید سلول‌ها و نهایتاً بافت‌های مختلف دیگر استفاده کرد.منابع اصلی سلول‌های بنیادی شامل: مغزاستخوان، بند ناف و جفت می‌باشد. امروزه استفاده از این سلول‌ها جهت ترمیم بافت‌های آسیب دیده در حال گسترش است.پیشرفت مطالعات نشان داد كه در كلیه ی بافت های بدن نوعی از سلول های بنیادی یافت می شود كه توانایی تبدیل به سلول های تخصص یافته ی همان بافت را دارند و در موقع اختلال بافتی، دست به كار شده و تكثیر پیدا می كنند و به دلیل داشتن همین توانایی به آنها سلول بنیادی می گویند. جالب اینکه سلول‌های بنیادی پرتوان (چند پتانسیلی) هستند یعنی قابلیت تبدیل به بافت‌های مختلف را دارند اعم از بافت عصبي، بافت ماهيچه اي، بافت پوششي و غیره. که این توانایی محور اصلی توجه به سلول‌های بنیادی است.

اسلاید 3: ویژگی‌های سلول‌های بنیادیتوان نوسازی: سلول‌های بنیادی سلول‌های نامتمایزی هستند که توانایی تکثیر نامحدود خود را دارند و در حالت نامتمایز باقی بمانند. پرتوانی: سلول‌های بنیادی قادر به ایجاد هر نوع سلولی در بدن هستند. آنها می‌توانند تحت تأثیر فاکتورهای رشد مختلف در محیط کشت به سلول‌هایی با عملکردهای اختصاصی مانند سلول‌های ماهیچه‌ای قلب یا سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس و... تبدیل شوند. سلول‌های بنیادی جنینی موش

اسلاید 4: انواع سلول‌های بنیادیانواع سلول هاي بنيادي براساس منابع اصلی سلول‌های بنیادی جنینی: این سلول‌ها از جنین‌های ۴ یا پنج روزه که از تخم‌های آزمایشگاهی بارور می‌شوند به دست می‌آیند و در محیط آزمایشگاهی در محیط کشت‌های اختصاصی رشد داده می‌شوند. سلول‌های بنیادی بالغین: سلول‌های بنیادی بالغین، سلول‌های نامتمایزی هستند که در بین سلول‌های تمایز یافته بافت‌ها و اندام‌های بدن یافت می‌شوند و توانایی نوسازی و تمایز به انواع سلول‌های اختصاصی اصلی بافت یا اندام را دارند. نقش‌های اولیه این سلول‌ها در یک ارگان زنده شامل حمایت کردن و تعمیر بافت‌هایی است که از آنها به دست می‌آیند. سلول های بنیادی خون بند ناف: خون بند ناف خونی است که پس از تولد در بند ناف و جفت باقی می ماند و همراه آن به دور انداخته می شود. این خون علاوه بر سلول های خونی منبعی غنی از سلول های بنیادی خون ساز است. سلول های بنیادی خون ساز می توانند با جایگزین شدن در مغز استخوان فرد بیمار، تامین کننده سلول های خونی جدید باشند. ویژگی مهم سلول های خونی بند ناف عدم تکامل سلول های خونی از جمله لنفوسیت های آن است که در نتیجه احتمال رد پیوندهای انجام شده با این سلول ها در مقایسه با پیوندهای مغز استخوان بسیار کمتر خواهد بود. مطالعات آزمایشگاهی نشان داده اند که سلول های بنیادی خونساز توانایی تمایز به سایر سلول ها را نیز دارند که می توانند افق جدیدی را برای درمان بیماری ها در آینده ای نه چندان دور ترسیم کنند.

اسلاید 5: B. انواع سلول هاي بنيادي بر اساس توانايي تكثير وتمايزسلول های بنیادی TOTIPOTENT یا همه توانی: این سلول ها می توانند به هر نوع سلولی در بدن تغییر پیدا كرده و تبدیل شوند. یك تخمك بارور شده در واقع یك نوع سلول بنیادی همه توانی است. سلول های تولید شده در تقسیمات تخمك بارور شده نیز همه توانی هستند. سلول های بنیادی PLURIPOTENT یا پرتوانی: این سلول ها كه از سلول های بنیادی رویان منشا می گیرند، حدود 4 روز پس از لقاح به وجود می آیند و می توانند به هر نوع سلولی به جز سلول های بنیادی همه توانی و سلول های جفت تبدیل شده و تمایز حاصل كنند. سلول های بنیادی MULTIPOTENT یا چند توانی : از سلول های بنیادی پرتوانی منشا می گیرند و سلول های تخصص یافته از آنها ناشی می شوند. برای مثال سلول های بنیادی خون ساز كه در مغز استخوان وجود دارند به همه انواع سلول موجود در خون تبدیل می شوند، مثل گلبول قرمز، گلبول سفید و پلاكت. یا سلول های بنیادی عصبی كه می توانند به سلول های عصبی و سلول های حمایت كننده عصبی تبدیل شوند. سلول های بنیادی UNIPOTENT یا تك توانی : این نوع سلول ها می توانند فقط به یك نوع سلول تبدیل شده و آن را تولید كنند.

اسلاید 6: کشت سلول‌های بنیادیجنین ۳ تا ۵ روزه را بلاستوسیست می‌نامند. یک بلاستوسیست توده‌ای متشکل از ۱۰۰ سلول و یا بیشتر است. سلولهای بنیادی سلولهای درونی بلاستوسیست هستند که در نهایت به هر سلول، بافت و اندام درون بدن تبدیل می‌شوند.رشد سلول‌های بنیادی در محیط آزمایشگاه را اصطلاحا کشت سلولی می‌نامند.در واقع جدا کردن سلول‌های بنیادی جنینی از طریق انتقال سطح داخلی بلاستوسیست به یک ظرف کشت آزمایشگاهی پلاستیکی که شامل یک بستر تغذیه‌ای به نام محیط کشت می‌باشد انجام می‌گیرد. تقسیم و ازدیاد سلول‌ها بر روی سطح این ظرف انجام می‌گیرد. سطح داخلی این ظرف معمولاً به وسیله سلول‌های پوست جنین موش پوشیده شده‌است. این سلول‌ها قادر به تقسیم شدن نیستند. به این لایه پوشاننده سلولی در اصطلاح لایه تغذیه‌ای (feeder layer) گفته می‌شود. دلیل استفاده از این سلول‌ها فراهم آوردن یک سطح طبیعی به منظور چسپیدن سلول‌های بنیادی به آن و عدم جداشدنشان است. در ضمن سلول‌های این لایه مواد مغذی را به داخل محیط کشت رها می‌کنند.پس از چند روز سلول‌های کشت داده شده شروع به رشد و تقسیم شدن در این محیط می‌کنند. هنگامی که این عمل انجام گرفت سلول‌های کشت داده شده که زیاد شده‌اند را از این محیط برداشته و به محیطهای تازه کشت منتقل می‌دهند. پروسه کشت مجدد سلول‌ها بارها و بارها برای چندین مرتبه و به مدت چندین ماه تکرار می‌شود. بعد از ۶ ماه یا بیشتر ۳۰ سلول اولیه تبدیل به هزاران میلیون سلول بنیادی جنینی می‌شوند. سلول‌هایی را که در این دوره ۶ ماه و در این محیط کشت مخصوص تقسیم شده و در عین حال تماییز نیابند را پرتوان می‌نامند.

اسلاید 7: خصوصیات سلول های بنیادیسلول های تخصص نیافته می باشند که به مدت طولانی از طریق تقسیم سلولی خود را نوسازی می کنند . بر خلاف سلول های عصبی که معمولاً خودشان را بازسازی نمی کنند این سلول ها ممکن است چندین بار خود را بازسازی کنند، که این پدیده تکثیر کردن نامیده می شود .تحت شرایط فیزیولوژیکی یا آزمایشی، می توان آن ها را تحریک کرد تا به سلول هایی با عمل کردهایی ویژه نظیر سلولهای تپنده ماهیچه ی قلب به سلول های انسولین ساز لوزالمعده تبدیل شوند .

اسلاید 8: كاربرد سلول هاي بنيادي

اسلاید 9: امروزه يكي از كاربردهاي سلول‌هاي بنيادي كه توجه زيادي را به خود معطوف داشته است، درمان سرطان است؛ چرا كه از سلول‌هاي بنيادي انساني و معمولاً بدون تغيير ژنتيكي، مي‌توان براي ترميم بافت‌هاي آسيب ديده استفاده كرد. هر چند استفاده از سلول‌هاي بنيادي، در مراحل اوليه خود به سر مي‌برد، اما متخصصين معتقدند در آينده‌اي نه‌چندان دور، كاربردهاي وسيعي در علم پزشكي خواهد داشت. با اين اعتقاد، هم‌اكنون در اقصي نقاط جهان تحقيقات وسيعي در خصوص استفاده از سلول‌هاي بنيادي در جهت تأمين سلامت انسان در حال انجام است. در ذيل به چند نمونه از كاربردهاي سلول‌هاي بنيادي اشاره مي‌شود:

اسلاید 10: 1- ترميم بافت‌هاي آسيب‌ديده قلب امروزه شمار زيادي از مردم دنيا از بيماري‌هاي قلبي ناشي از آسيب‌ديدگي بافت‌هاي آن رنج مي‌برند كه بعضاً منجر به مرگ نيز مي‌شود. ترميم بافت‌هاي آسيب‌ديده، همواره يكي از دغدغه‌هاي پزشكان و متخصصين علوم پزشكي بوده و بهره‌گيري از سلول‌هاي بنيادي، اميد تازه‌اي در اين عرصه به وجود آورده است. متخصصين اميدوارند سلول‌هاي بنيادي را از مغز استخوان افراد بيمار (يا جنين نوظهور) استخراج و آنها را در محيط آزمايشگاه به سلول‌هاي قلبي تبديل نمايند و نهايتاً با تزريق اين سلول‌هاي تمايزيافته به بدن، امكان ترميم بافت‌هاي آسيب‌ديده قلب را فراهم آورند. البته اين تكنيك هنوز در مرحله آزمايشگاهي است، اما موفقيت‌هاي به‌دست آمده در حيوانات آزمايشگاهي، احتمال بهره‌گيري از آن را در انسان قوت بخشيده است.

اسلاید 11: 2- ترميم بافت‌هاي استخواني در افرادي كه شكستگي وسيع استخوان دارند و يا كساني كه مورد عمل جراحي مغزي قرار گرفته و كاسه سر آنها برداشته شده و همچنين اشخاصي كه استخوان‌هاي آنها به‌كندي جوش مي‌خورد، از سلول‌هاي بنيادي براي جوش‌خوردگي سريع و جلوگيري از عفونت‌هاي بعدي استفاده مي‌شود. در اين تكنيك، سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي از فرد گرفته شده و در محيط آزمايشگاه به سلول‌هاي استئوپلاست (استخواني) تبديل مي‌شوند، سپس اين سلول‌ها در كنار بافت‌هاي آسيب‌ديده استقرار مي‌يابند تا باعث جوش‌خوردگي سريع اين بافت‌ها گردند. در اين مورد، سلول‌ها از خود شخص جدا مي‌شوند؛ بنابراين مشكل پس‌زدگي و عوارض جانبي را نيز در برندارد. تكنيك مذكور از مرحله آزمايشگاهي خارج شده و هم‌اكنون دركشورهاي پيشرفته دنيا از جمله آمريكا و ژاپن به طور عملي و كاربردي بر روي بيماران انجام مي‌شود.

اسلاید 12: 3- درمان بيماري‌ها و ضايعات عصبي پيشرفت‌هاي بشر در زمينه توليد، تكثير و تمايز سلول‌هاي بنيادي، اين اميد را به وجود آورده است كه بتوان از اين سلول‌ها در مداواي ضايعات عصبي مانند قطع نخاع و بيماري‌هاي عصبي همچون آلزايمر، پاركينسون، MS و غيره نيز بهره برد. در اين مورد نيز پس از تهيه سلول‌هاي بنيادي از شخص موردنظر، آن‌ها را به سلول عصبي تبديل نموده و براي ترميم يا مداوا مورد استفاده قرار مي‌دهند. البته بخش اعظم اين تكنولوژي، در مرحله آزمايشگاهي است؛ اما با پيشرفت‌هاي خوبي همراه بوده است. به‌عنوان مثال، طي گزارشي كه اخيراً منتشره شده، متخصصين فرانسوي موفق شدند با استفاده از سلول‌هاي مزانشيمي، موش قطع نخاع شده‌اي را تا حدي بهبود بخشند كه قادر به حركت باشد ( البته نه با تعادل صددرصد). اين موضوع در صورتي‌كه با موفقيت نهايي توأم شود، انقلاب بزرگي در پزشكي به شمار مي‌رود. ضمن اينكه يك شركت آمريكايي بنام اورسي كه يك مركز تحقيقاتي خصوصي بوده و متخصصين ارشد جهان در زمينه سلول‌هاي بنيادي را گرد هم آورده، ادعا كرده است كه قادر به مداواي بيماري‌هايي مانند آلزايمر، پاركينسون، MS و غيره مي‌باشد كه اين عمل را با استفاده از سلول‌هاي بنيادي خود شخص انجام مي‌دهد؛ البته در قبال آن هزينه‌‌هاي بالايي تا حد 100 هزار دلار دريافت مي‌نمايند.

اسلاید 13: 4- ترميم سوختگي‌ها و ضايعات پوستي جراحات پوستي ناشي از سوختگي يا صدمات ديگر، بسياري از بيماران را به خود مبتلا نموده است. در روش معمول براي ترميم قسمت‌هاي صدمه‌ديده، از پوست بخش‌هاي سالم بدن استفاده مي‌شود كه مشكلاتي را براي بيمار به‌وجود مي‌آورد. اما با استفاده از سلول‌هاي بنيادي مي‌توان سلول‌هاي پوستي را در محيط آزمايشگاه توليد نمود و درترميم بافت‌هاي صدمه‌ديده از آنها استفاده كرد. اين تكنولوژي در حال حاضر، كاربردي شده و توسط يكي از بيمارستان‌هاي انگلستان مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

اسلاید 14: درمان لک و پیس يك بيماري مهم كه از اختلال رنگدانه اي ناشي مي شود بيماري ويتيليگو يا برص لک و پیس مي باشد  كه در اين بيماري سلولهاي ملانوسيت حاوی رنگدانه های پوست (ملانین) هستند، توانايي توليد ملانين را از دست مي دهند و لكه هاي سفيد رنگي روي پوست ايجاد مي شود كه ظهور اين لكه ها بخصوص در نژاد ايراني كه تيپ پوستي اغلب افراد جامعه 3 تا 4 است ايجاد تفاوت رنگ فاحش كرده به ويژه در نواحي باز و در معرض ديد براي بيمار بسيار ناراحت كننده بوده و منشا مشکلات اجتماعی و روانی متعددی است.     ويتيليگو يك بيماري اكتسابي و ايديوپاتيك است كه به صورت نواحی و فاقد رنگ (دپيگمانته) با حدود مشخص تظاهر مي كند. محلهاي شايع درگير صورت،‌ دست، پا و مفاصل هستند. اگر چه هر محل حتي مخاط هم مي تواند درگير شود. با توجه به شيوع نسبتا بالاي آن در جامعه (1%) تلاشهاي زيادي در زمينه توضيح علت اين بيماري انجام شده است،‌ به نظر ميرسد كه علت ويتيليگو چند فاكتوري باشد و معمول ترين علل آن، خود ایمنی،‌ عصبي،‌ خود تخريبي، بيوشيميايي يا ژنتيك هستند. ويتيليگو تاثير واضحي بر زيبايي فرد مي گذارد و مي تواند با ايجاد افسردگي، كاهش اعتماد به نفس، اختلال در شغل يابي و حتي طرد اجتماعي، استرس شديدي بر فرد بگذارد. درمان علت ويتيليگو در دسترس نيست و درمانهاي معمول امروزي مستقيما بر جلوگيري از پيشرفت بيماري و رنگدانه دار کردن مجدد (رپيگمانتاسيون) استوار است. تاكنون تلاشهاي زيادي براي دستيابي به يك روش بي خطر و با دوام طولاني انجام گرفته است. استفاده از روش معمول PUVA (پسورالن همراه با اشعه UVA) و استروئيد هاي موضعي از جمله درمانهاي معمول اين بيماري است كه اين درمانهاي استاندارد موفقيت محدودي داشته است (60% بيماران حدود 25% رپيگمانتاسيون داشته اند.) از اين رو استفاده از روش جراحي پيوند ملانوسيتهاي كشت داده شده و يا تكثير يافته به عنوان يك تكينيك جديد مورد توجه پژوهشگران و پزشكان متخصص پوست دنيا قرار گرفته است. پيوند ملانوسيت شامل هر عمل است كه در آن ملانوسيتهاي خود فرد از نواحي غير درگير بدن به از نواحي درگير بدن پيوند زده مي شود. در چنين شرايطي و با اين روش ملانوسيت پيوند شده دوباره تكثير مي شود و توليد ملانين مي كند كه باعث رپیگمانتاسیون در ناحيه تحت درمان مي گردد. جراحي خط اول درمان در بيماري ويتيليگو نيست. و اين روش در موارد ويتيليگوي ثابت كه در درمان دارويي با شكست مواجه شده و يا مناطق شناخته شده اي كه با پاسخ ضعيف همراهند از جمله لبها، ژنيتال، پلك و اندام تحتاني، کاربرد دارد.

اسلاید 15: کاربرد روش جراحی در صورتیکه فرد جهت انجام این روش مناسب باشد، با تکنیک های مختلفی انجام می شود:در یک روش درماني، ابتدا قطعه كوچكي از پوست بيمار برداشته شده و سلولهاي ملانوسيت پس از فعل و انفعالاتي استخراج شده و در محيط كشت اختصاصي تكثير مي شوند. اين ملانوسيتها روي يك صفحه ویژه كشت داده شده و سپس ابتدا روي محل ضايعه بوسيله دستگاه ساينده يا درم ابریژن زخم ايجاد شده بعد لايه سلولهاي ملانوسيت كشت داده شده در محل زخم گذاشته مي شود. زمان لازم جهت این عمل پس از برداشت بیوپسی حدود 2 الی 3 هفته می باشد و با توجه به کشت سلولی امکان انجام آن در مناطق وسیعتر وجود دارد. در تکنیک دیگر پس از جداسازی سوسپانسیون سلولی از نمونه برداشته شده از خود فرد، این سلولها به محل فاقد رنگ انتقال می یابد. ولی در مناطق محدود کاربرد داشته و روز پس از برداشت بیوپسی انتقال انجام می گیرد. اين سلولها، متعلق به خود فرد بوده و توانايي تحريك سيستم ايمني را ندارند. لذا به رشد خود ادامه داده و محل زخم را پر مي كنند. حسن ديگر اين روش اين است كه چون ملانوسيتها متعلق به خود بيمارند لذا كد ژنتيكي آنها با ساير سلولها يكسان بوده و رنگ ايجاد شده كاملا هماهنگ با ساير قسمتهاي پوست بدن است. از اين روش به عنوان آخرين خط درمان در موارد مقاوم به درمان استفاده مي شود. خوشبختانه هر دو روش اخیر در ایران راه اندازی شده است که روش اول در مرکز تحقیقات بیماریهای پوستی و سالک اصفهان و روش دوم در پژوهشکده رویان تهران در حال اجرا می باشد.

اسلاید 16: 5- ترميم لوزالمعده (پانكراس) و ترشح انسولين اخيراً در دانشگاه آلبرتا كانادا، متخصصين موفق شدند سلول‌هاي بنيادي مزانشيمي را به سلول‌هاي پانكراس انساني تبديل نمايند و به بيماران ديابتي منتقل نمايند. اين آزمايش بر روي 23 نفر انجام شد كه 16 نفر از تزريق انسولين بي‌نياز شدند. يادآوري مي‌شود كه اين پيوند از نوع اتولوگ بود (براي مداواي هر شخص از سلول‌هاي بنيادي خود وي استفاده شد) و مشكلات جانبي در بر نداشت.6- ترميم ساير بافت‌هاي آسيب‌ديده از كاربردهاي بالقوه اين سلول‌ها مي‌توان به ترميم بافت‌هاي آسيب ديده ديگر بدن از جمله غضروف، كبد، ماهيچه و غيره اشاره كرد كه مي‌تواند دامنه كاربرد سلول‌هاي بنيادي را در آينده افزايش دهد.

اسلاید 17: 6- آزمون تأثير داروهاي جديد داروهاي سنتتيك جديد ممكن است بر سلول‌ها يا بافت‌هاي انساني تأثيرات متفاوتي داشته باشند كه امكان تست آنها در انسان‌ها به دليل مسايل اخلاق پزشكي وجود ندارد. به‌عنوان مثال، يك داروي سنتتيك قلبي ممكن است بر سلول‌ها يا بافت‌هاي قلبي تأثير سويي داشته باشد. در اين موارد مي‌توان سلول‌هاي قلبي يا هر بافت ديگر را با استفاده از سلول‌هاي بنيادي توليد نمود و داروهاي جديد را بر روي آنها آزمايش كرد، بدون اينكه نياز به آزمايش در بدن انسان باشد (آزمايشات مقدماتي انساني). در اين خصوص سلول‌هاي بنيادي جنيني مي‌توانند كاربرد وسيعي داشته باشند.

اسلاید 18: سلول هاي بنيادي ، قدرت شنوايي و بينايي را در حيوانات برمي گردانند محققان مي گويند سلول هاي بنيادي حاصل از جنين هاي کوچک مي تواند قدرت شنوايي و بينايي را در حيواناتي که توانايي ديدن و شنيدن را از دست داده اند، بازگرداند. به نقل از رويترز، يک گروه تحقيقاتي، با استفاده از سلول هاي بنيادي مغز استخوان انسان، شنوايي را در خوکچه هاي هندي ترميم کردند و يک گروه ديگر از پژوهشگران با استفاده از سلول هاي بنيادي قورباغه، نوزادان نابيناي قورباغه را صاحب چشم هاي سالم کردند. هرچند اين يافته ها هنوز در انسان آزمايش نشده است اما مي تواند به روشن شدن برخي از مهم ترين فرآيندهاي زيست شناختي در رشد و نمو شنوايي و بينايي کمک کند و در ايجاد حوزه جديد پزشکي باززايي مفيد واقع شود... آناند اسواروپ، محقق سلول بنيادي در موسسه ملي چشم و يکي از اعضاي موسسه هاي ملي سلامت آمريکا گفت: اين کشف نشانگر قابليت فوق العاده تحقيقات سلول هاي بنيادي در درمان گستره وسيعي از بيماري هاي مرگبار و ناتوان کننده است که ميليون ها انسان را مبتلا کرده است. ”

اسلاید 19: محققان در آزمايشگاه، سلول هاي بنيادي را به سلول هاي شبه نرون تبديل کردند و سپس آنها را به گوش داخلي خوکچه هاي هندي پيوند زدند. سه ماه بعد اين خوکچه ها بخشي از شنوايي خود را به دست آوردند. هدف از انجام اين مطالعه، رشد مجدد سلول هاي حساس شنوايي اعلام شده است. اين سلول ها نقش حياتي در قدرت شنوايي پستانداران دارند. با اين وجود محققان هنوز نمي دانند چگونه اين فرآيند اتفاق مي افتد. محققان در يک کنفرانس مطبوعاتي، هدف نهايي از انجام اين تحقيقات را، مطالعات مشابه روي انسان اعلام کردند. هنگامي که سلول هاي حساس شنوايي در گوش داخلي انسان و ساير پستانداران در اثر صداي بلند، بيماري هاي خودايمني، داروهاي سمي و يا پيري مي ميرند، آسيب دايمي به شنوايي وارد مي شود. در اين ميان پرندگان و خزندگان خوش شانس ترند. سلول هاي شنوايي آسيب ديده در اين حيوانات، باززايي کردند و قدرت شنوايي حيوان را بازگرداندند. در يک مطالعه ديگر، مايکل زوبر و همکارانش در دانشگاه پزشکي ساني در نيويورک با استفاده از سلول هاي بنيادي ، در جنين نابيناي قورباغه، چشم هاي سالم توليد کردند. معمولا سلول هاي بنيادي قورباغه در محيط آزمايشگاه فقط به پوست تبديل مي شوند اما گروه زوبر هفت عامل ژنتيکي مختلف را که موجب فعال شدن ژن هاي تشکيل دهنده چشم مي شوند، به ظرف آزمايش خود اضافه کردند. زوبر گفت: هنگامي که سلول هاي تغيير يافته به جنين قورباغه پيوندزده شد، نوزادان قورباغه، مي توانستند ببينند. آزمايش هاي ژنتيکي نشان داده است سلول هاي بنيادي به انواع بسيارمتفاوت سلول ها تبديل مي شوند. با اين وجود وي تاکيد کرد که نتيجه اين مطالعه هنوز روي انسان کاربردي ندارد. وي افزود: هدف پزشکي باززايي، توليد مجدد انواع مختلف سلول ها است.

اسلاید 20: درمان نابينايي با سلول هاي بنيادي نابينايي يکي از کابوس هاي بزرگ انسان است؛ چرا که در بسياري از موارد درماني براي آن وجود ندارد، اما انسان هم موجودي نيست که به راحتي در مقابل سختي ها و بيماري ها کوتاه بيايد. اخيراً دانشمندان انگليسي، توانسته اند به کمک سلول هاي بنيادي ، حس بينايي را به موش هاي نابينا برگردانند.اين موفقيت گامي به سوي درمان بسياري از افراد نابينا محسوب مي شود؛ هرچند که از درمان موش هاي کور تا درمان انسان هاي نابينا هنوز فاصله زيادي وجود دارد.دانشمندان انگليسي موفق شده اند حيواناتي را که چشم آنها در اثر بيماري هاي مشابه آنچه در انسان ديده مي شود آسيب ديده، معالجه کنند. آنها با پيوند زدن سلول هاي بنيادي شبکيه به چشم اين حيوانات نابينا موفق به اين کار شده اند.محققان مي گويند اگر از نتايج اين دستاورد بتوان براي معالجه بيماري هاي چشم انسان استفاده کرد، ميليون ها نفر که مبتلا به انواع مختلف بيماري هاي شبکيه چشم هستند - از مشکلات ناشي از سالمندي گرفته تا ديابت - از آن بهره خواهند برد، چرا که پيش از اين ترميم سلول هاي شبکيه چشم امکان نداشت.

اسلاید 21: شبکيه چشم، لايه اي از سلول هاي عصبي و حساس به نور مخروطي و استوانه اي است که تصاوير را به پيام هاي عصبي تبديل مي کند و به دليل داشتن ماهيت عصبي، در صورت آسيب ديدگي ترميم نمي شود. اصولاً ترميم سلول هاي عصبي بطور طبيعي در بدن انسان به صورت بسيار محدود انجام مي شود. مي توان گفت سلول هاي عصبي يا همان نورون ها تقريباً غير قابل ترميم تلقي مي شوند و ازهمين روست که مثلاً يک بيمار دچار ضايعه نخاعي را نمي توان به آساني درمان کرد.به اين دلايل است که گامي، هرچند کوچک، در ترميم سلول هاي عصبي، مي تواند موفقيت بزرگي تلقي شود. در مطالعه اخير، که با بودجه شوراي تحقيقات پزشکي انگلستان انجام شده، دانشمندان موسسه تحقيقات چشم و بهداشت کودک وابسته به دانشگاه لندن و بيمارستان چشم مورفيلدز، سلول هايي را که از رشد بيشتري برخوردار بودند و از قبل براي تبديل شدن به دريافت کننده هاي نوري برنامه ريزي شده بودند را به چشم موش هاي نابينا پيوند زدند. تيم پزشکان، سلول هاي بنيادي مورد نياز در اين پيوند را از موش هاي پنج روزه، يعني زماني که شبکيه شکل مي گيرد، برداشتند. اين سلول ها سپس به چشم حيواناتي که از لحاظ ژنتيکي طوري طراحي شده بودند که مبتلا به بيماري چشمي شوند و به تدريج بينايي خود را از دست بدهند، پيوند زده شد.پيوند موفق بود. سلول هاي بنيادي به سلول هاي شبکيه تبديل شده و سلول هاي تازه شبکيه به ساير سلول هاي عصبي شبکيه پيوند خوردند و به اين ترتيب حس بينايي دوباره به موش هاي نابينا شده بازگشت.

اسلاید 22: آزمايش ها نشان داد که مردمک چشم موش به نور واکنش نشان داد و عصب چشم فعال بود و ثابت مي کرد علائم به مغز ارسال مي شود.دانشمندان مي گويند شايد شبکيه يکي از بهترين نقاط براي امتحان کردن پيوند سلولي باشد، زيرا نابودي دريافت کننده هاي نوري در ابتدا به باقي بخش هاي عصبي ميان چشم و مغز آسيب نمي رساند.تلاش هاي قبلي براي پيوند زدن سلول هاي بنيادي ، به اين اميد که به دريافت کننده هاي نوري تبديل شوند، شکست خورده بود، چرا که سلول ها از رشد کافي برخوردار نبودند.با وجودي که نتايج اين کار در موش ها خيلي خوب جواب داده ولي تکرار کاري مشابه آن در انسان کمي مشکل است و البته اين مشکل، بيشتر اخلاقي است، چرا که براي اينکه بتوان از سلول هاي بنيادي انسان در مرحله اي که در حال تبديل به سلول هاي شبکيه است، استفاده کرد، بايد سلول هاي بنيادي از جنين در سه ماه دوم بارداري برداشته شود.به همين خاطر، گروه تحقيقاتي دانشگاه لندن و بيمارستان چشم پزشکي مورفيلدز قصد ندارد در اين مسير حرکت کند.دکتر رابرت مک لارن، متخصص در بيمارستان چشم مورفيلدز که در اين تحقيقات شرکت داشته در اين باره مي گويد: اکنون، هدف مطالعه سلول هاي بنيادي بزرگسالان است تا معلوم شود آيا امکان تغيير ژنتيکي آنها به طوري که مانند سلول هاي شبکيه موش رفتار کنند وجود دارد يا نه؟ ” سلول هايي در حاشيه شبکيه چشم افراد بزرگسال وجود دارد که تصور مي شود داراي خواص سلول هاي بنيادي باشد و به گفته تيم متخصصان اين پروژه تحقيقاتي، مي تواند براي عمل پيوند مفيد باشد.

اسلاید 23: درمان ناباروري با سلول‌هاي بنياديناباروري دغدغه 10 تا 15 درصد مردم دنياست. آماري كه كم و بيش، با همين رقم خودش را در مرزهاي كشور هم نشان مي دهد. طبق اعلام سازمان جهانى بهداشت (WHO) تعداد زوج هاي نابارور دنيا به 510 ميليون زوج مي رسد. با اين حال، ايران در سال هاي اخير در درمان ناباروري حرف هاي زيادي براي گفتن داشته است.باز شدن پاي تحقيقات مربوط به سلول هاي بنيادي هم در اين ميان، دريچه تازه اي است كه شايد به زودي به روي جماعت در انتظار فرزند گشوده شود. محققان ايراني اميدوارند با پيوند سلول هاي بنيادي به افراد نابارور قابليت به وجود آمدن نطفه در آن ها را به وجود مي آورند.محمدرضا نوروزي رئيس انجمن ناباروري ايران، مي‌گويد: ‌يكي از روش‌هاي جديد درمان ناباروري استفاده از سلول‌هاي بنيادي براي مردان و زناني است كه توانايي توليد نطفه ندارند. آزمايش‌هاي مطالعات حيواني اين روش در ايران بر روي موش انجام شده و موفقيت‌آميز بوده است. فاز انساني مطالعه اين روش هم شروع شده كه اگر به جواب نهايي برسد، تحول مهمي در درمان ناباروري محسوب مي‌شود.”بر اساس مطالعات انجام شده، 90 درصد زوج‌هاي نابارور مي‌توانند با استفاده از يكي از روش‌هاي درماني موجود صاحب فرزند شوند. استفاده از سلول‌هاي بنيادي مي‌تواند مشكل 10 درصد باقيمانده را حل كند.

اسلاید 24: شيوع ناباروري در حال حاضر، روش‌هاي درماني مختلفي براي درمان ناباروري در ايران و جهان وجود دارد. لقاح مصنوعي، IVF و ميترواينجكشن از جمله اين روش ها هستند كه به گفته درمانگران به طور معمول تا حدود 35درصد در درمان ناباروري مؤثر‌ند. روش تخمك‌گذاري و لقاح مصنوعي معمولا به تولد چند جنين منتهي مي‌شود. در حالي كه زوج‌هاي نابارور معمولا خواهان يك فرزند هستند و اين يكي از عوارض اين نوع درمان‌ها است كه در برخي كشورها مانند چين با توجه به سياست كشورشان محدوديت‌هايي براي اين روش قائل شده اند. البته اين مسئله در كشور ما هنوز بلاتكليف است.به گفته رئيس انجمن ناباروري ايران، در دنياي امروز عوامل مختلفي موجب ناباروري در مردان و زنان مي شود كه علاوه بر عوامل ژنتيك عوامل اجتماعي، زندگي شهري، برخورد با اشعه‌ها، بيماري هاي عفوني شايع جوامع، در اين زمينه دخيل هستند. تئوري‌هايي كه مبني بر تأثير آلودگي هوا و امواج موبايل در اين زمينه مطرح است كه هنوز اثبات نشده است. عوامل روحي رواني هم موجب ناتواني جنسي و كم شدن ارتباط جنسي مي‌شود كه در اين زمينه دخيل هستند. علاوه بر اين بالا رفتن سن ازدواج موجب شده است كه شانس ناباروري در زوج هاي جوان افزايش يابد.

اسلاید 25: سلول‏های بنيادی مزانشيمی و کاربرد آنها در درمان بيماري‏های خود ايمنسلول‏های بنيادی مزانشيمی(MSCs) به‌عنوان عوامل تنظيم کننده سيستم ايمنی شناخته شده‏اند. تاثير ايمونومدولاتوری اين سلول‏ها بر انواع سلول‏های سيستم ايمنی از جمله لنفوسيت‏های T و B، سلول‏های کشنده طبيعی، نوتروفيل‏ها، ماکروفاژها و نيز سلول‏های دندريتيک سبب شده است تا امروزه از اين سلول‏ها در درمان بيماري‏های التهابی و به‌خصوص بيماري‏های خود ايمن مانند مالتيپل اسکلروزيس و آرتريت روماتوييد استفاده گردد. منبع اصلی سلول‏های بنيادی مزانشيمی بافت مغز استخوان می‌باشد اما جداسازی اين سلول‏ها از بافت‏های ديگر بدن از جمله بافت چربی نيز صورت گرفته است. از آنجايی که لنفوسيت‌های T به‌عنوان مهمترين سلول‌های سيستم ايمنی سلولی به حساب می‌آيند، تاثير MSCها بر فعاليت اين سلول‌ها در هدايت پاسخ ايمنی از اهميت بسيار ويژه‌ای برخوردار است. لنفوسيت‌های T در شرايط گوناگون، فنوتيپ و عملکرد متفاوتی خواهند داشت و بر اساس نوع شرايط حاکم، به زير گروه خاصی با عملکرد و فنوتيپ خاص آن شرايط متمايز می‌شوند. MSCها منجر به تمايز سلول‏های T به سلول‏های T تنظيم‌کننده می‌گردند که نقش حايز اهميتی در حفظ تولرانس و جلوگيری از ايجاد بيماری‌های خود ايمنی دارند. بنابراين در اين مقاله مروری، سعی بر آن شده است تا اطلاعات سلول‏های بنيادی مزانشيمی موجود در ارتباط با عملکرد ايمونومدولاتوری آنها بر روی سيستم ايمنی، مکانيسم‏های احتمالی آن و تاثير عملکرد اين سلول‏ها در بهبودی بيماري‏های خود ايمن مورد نقد و بررسی قرار گيرد. به هرحال افزايش اطلاعات ما از نحوه تاثير اين سلول‏ها در سرکوب سيستم ايمنی منجر به استفاده بهتر از آنها به‌عنوان يک ابزار اميد بخش در درمان بيماري‏های خود ايمن خواهد شد.

اسلاید 26: نكته مهم در اطلاع‌رساني عمومي كاربرد سلول‌هاي بنيادي، بايد به اين نكته توجه شود كه انتظارات بيش از حد توانايي اين تكنولوژي در مردم به وجود نيايد. ساخت اندام، يكي از اميدهايي است كه ممكن است در برخي از مردم ايجاد گردد؛ بايد خاطر نشان كرد. كه با دانش كنوني بشر، امكان توليد عضو يا اندام توسط اين تكنولوژي وجود ندارد و به نظر نمي‌رسد در آينده‌اي نزديك نيز اين امر محقق شود. به‌عنوان مثال، اگر قلب را در نظر بگيريم علاوه بر شكل آن كه در كاركردش بسيار حايز اهميت است، از سلول‌ها و بافت‌هاي مختلفي از جمله بافت ماهيچه‌اي، خوني، اپيدرمي، رگ و غيره درست شده است. اگر بخواهيم سلول‌هاي بنيادي را به هر يك از اين بافت‌ها تبديل نماييم، نيازمند اعمال شرايط و تيمارهاي ويژه‌اي هستيم كه فراهم كردن همه آنها به طور همزمان در يك بيورآكتور غيرممكن است. شايد در آينده بشر بتواند اين اعضاء را دربدن انسان يا حيوان توليد نمايد كه به‌ويژه در مورد دوم علاوه بر مشكلات تكنيكي با محدوديت‌هاي اخلاقي نيز مواجه است. با اين تفاسير، كاربرد قابل انتظار بهره‌گيري از سلول‌هاي بنيادي در شرايط فعلي و آينده نزديك، ترميم بافت‌هاي آسيب‌ديده است كه در موارد فوق به آنها اشاره شد. هر چند همين كاربردها نيز در صورت فراگيرشدن، انقلابي در پزشكي محسوب مي‌شوند.

اسلاید 27: تیتر اخبار سلول های بنیادی (منبع:(http://clinicalmedicine.irموفقيت در تبديل سلول‌هاي بنيادي به ريه  (۱۶ دی ۱۳۹۲) درمان ریفلاکس نفروپاتی با استفاده از سلول های بنیادی نشان دار (۱۷ مهر ۱۳۹۲) تبدیل سلول های بنیادی به کارخانجات دارویی هدفمند (۱۶ مهر ۱۳۹۲) موفقیت محققان در رشد رگ‌های خونی با سلول‌های بنیادی (۴ شهریور ۱۳۹۲) درمان نابينايي در موش‌ها با استفاده از بُن‌ياخته‌ها (۲۴ مرداد ۱۳۹۲) سلول هاي بنيادي در همه اندام هاي بدن يافت مي شوند (۲۰ مرداد ۱۳۹۲) سلول هاي بنيادي به درمان كاهش بينايي كمك مي كند (۱۹ مرداد ۱۳۹۲) رشد دندان‌های آسیب‌دیده با سلول‌های بنیادی ریشه دندان (۱۴ مرداد ۱۳۹۲) تولید دندان از سلول های بنیادی ادرار (۱۱ مرداد ۱۳۹۲) تولید استخوان مصنوعی از سلول بنیادی خون بند ناف (۶ مرداد ۱۳۹۲) گام بلند دانشمندان در درمان نابینایی با سلول های بنیادی (۲ مرداد ۱۳۹۲)  دانشمندان از سلول های بنیادی، کبد انسان درست کردند (۲۸ تیر ۱۳۹۲)  تولید رگ های خونی مصنوعی بادوام ت از سلول های بنیادی (۲۷ تیر ۱۳۹۲)  تولید سلول های گوش داخلی با سلول های بنیادی جنینی (۲۳ تیر ۱۳۹۲)  دستیابی به حس ششم با سلول های بنیادی گاو (۲۱ تیر ۱۳۹۲)  گام محققان در ترمیم استخوان ها با ژل تزریقی سلول های بنیادی مغناطیسی (۲۶ خرداد ۱۳۹۲)  تاثیر احتمالی تزریق سلول های بنیادی بر عوارض سکته مغزی (۲۲ خرداد ۱۳۹۲)

اسلاید 28: تیتر اخبار سلول های بنیادی (منبع:(http://clinicalmedicine.irسلول‌هاي بنيادي در راه بازسازي غضروف  محافظت از بدن در برابر شيمي‌درماني با سپر سلول‌هاي بنيادي  اميدي تازه براي افراد طاس  سلول های بنیادی راه نجات کلیه های پیوندی  سلول‌هاي بنيادين عليه HIV ساماندهي مي‌شوند  امكان درمان بیماری ایدز با سلول‌های بنیادی  اميد درمان مينيسک‌هاي پاره با سلول‌هاي بنيادين  دانشمندان موفق به درمان آب سياه با سلول‌هاي بنيادي چشم شدند پاياني بر يک عقيده 60 ساله  سلول‌هاي بنيادي در خدمت ديابت نوع يک  سلول‌هاي بنيادين سربلند در درمان نابينايان  درمان قرنیه آسیب دیده با استفاده از سلول های بنیادی  سلول‌هاي بنيادي، موفق در ترميم قلب‌هاي شکسته  نقش سلول‌هاي بنيادين دندان براي ترميم شکستگي‌ها  امید تازه ای برای جلوگیری از نابینایی با استفاده از سلول های بنیادی  ایجاد سلول های عضلانی صاف از سلول های پوستی  اولین گام برای درمان بیماری پارکینسون با کمک سلول درمانی  كشف سلول های بنیادی در چشم  استفاده از سلول‌هاي بنيادين براي توليد پلاكت  منشا سلول های بنیادی خون كشف شد  سلول‌هاي بنيادي هديه جنين به مادر  اميدهاي تازه براي بازسازي موفقيت‌آميز قسمت‌هاي آسيب‌ديده قلب  گام کلیدی محققان در درمان پارکینسون با سلول های بنیادی جنین انسان  استفاده از سلول‏هاي بنيادي رحمي براي درمان ديابت  ترمیم عملکرد حافظه موش ها با استفاده از سلول های بنیادی جنینی 

اسلاید 29: تیتر اخبار سلول های بنیادی (منبع:(http://clinicalmedicine.irشناسایی سلول های بنیادی چشایی در زبان  تولید دندان های جدید از سلول های بنیادی لثه   چربی قهوه ای، امید تازه درمان چاقی   بهبود بینایی افراد دیابتی با تکنولوژی سلول های بنیادی  استفاده از سلول های بنیادی در درمان بیماری های کبدی   کشف سلول های بنیادی و درمان چاقی   ژله ای برای درمان زانوهای آسیب دیده ابداع شد   درمان آرتروز زانو با تولید ژل از سلول های بنیادی خون بند ناف   تحول در درمان نابینایی با لنز تماسی مملو از سلول‌های بنیادی  ترميم بافت مرده قلب با كمك سلول‌هاي بنيادي موفقیت محققان در تولید سلولهای بنیادی از ادرار  كشف سلول‌هاي بنيادي در پانكراس  تولید سلول‌های بنیادی از سلول‌های خون  آزمایش موفقیت‌آمیز بازتوانی حرکتی با سلول‌های بنیادی درمانی بر روی سگ‌های فلج  تولید ژل اسفنجی زیست‌سازگار برای انتقال سلول‌های بنیادی و دارو به بدن  كشف گونه جديد سلول‌هاي بنيادي مسؤول تفكر عالي  هدايت مغناطيسي سلول‌هاي بنيادي در نقاط آسيب‌ديده قلب  بازیابی اسپرم بیماران سرطانی با سلول‌های بنیادی  سلول‌هاي بنيادي، نويدبخش درمان آلزايمر  درمان اختلالات عصبی با سلول‌های بنیادی شبه عصبی  درمان نابينايي با سلول‌هاي بنيادي پوست  روزنه اميد براي درمان نازايي  شيوه جديد تعقيب سلول‌هاي بنيادي براي درمان آلزايمر و پاركينسون  سلول‌هاي بنيادي خون به جنگ چين و چروك پوست مي‌روند  موفقيت دانشمندان در ترميم آسيبهاي نخاعي با ژل سلول‌هاي بنيادي  بازيابي حس شنوايي با سلول‌هاي بنيادي