شناخت ساختار و عملکرد بدن

شناخت ساختار و عملکرد بدن

اسلاید 1: فصل سومشناخت ساختار و عملكرد بدندكتر صادق خدرايي و شاهين تركپور

اسلاید 2: عضلاتعضلات دسته هایی از باف فیبری هستند که بدن را حرکت می دهند، وضعیت قرارگیری آن را حفظ می کنند و اعضای داخلی مثل قلب، روده ها و مثانه را به کار می اندازند. این کارکردها به وسیله 3 نوع عضله مختلف انجام می شود(چپ) که عظلات اسکلتی، بزرگترین گروه آنها را تشکیل می دهند.عضلات به وسیله پیامهای ارسالی از دستگاه عصبی کنترل می شوند. عضلات اسکلتی را می توان آگاهانه کنترل کرد، در حالی که دو نوع دیگر عضلات فعالیت خودکار دارند. بیسشتر عضلات اسکلتی، ارتباط دو استخوان مجاور را برقرار می سازند. یک طناب قابل انعطاف از بافت لیفی به نام تاندون به یک انتهای عضله متصل می شود؛ به انتهای دیگر عظله هم یک تاندون یا صفحه ای از بافت همبند متصل می گردد. عضلات اسکلتی نه تنها باعث حرکت قسمتهای مختلف بدت می شوند بلکه به حفظ وضعیت بدن در حالت های ایستاده، نشسته یا خوابیده نیز کمک می کنند. اسامی برخی از عظلات، بیانگر کار آنهاست. بازکننده ها، مفاصل را صاف می کنند؛ خم کننده ها آنها را ت می کنند؛ نزدیک کننده ها، اندام ها را به سمت بدن نزدیک می کنند؛ دور کننده ها، آنها را از بدن دور می کنند و راست کنند ها قسمتهایی از بدن را بلند می کنند یا بالا نگه ی دارند. برخی از عضلات اسکلتی اصلی در زیر به تصویر کشیده شده اند. عضلات عمقی تر در سمت راست هر تصویر و عضلات سطحی تر در سمت چپ نشان داده شده اند.

اسلاید 3: انواع عضلاتسه نوع عضله عبارتند از عضله اسکلتی که اسکلت را می پوشاند و به حرکت درمی آورد؛ عضله قلبی که دیواره های قلب را تشکیل می دهد و عضله صاف که در دیوراه لوله گوارش، رگهای خونی و مجاری ادراری و تناسلی وجود دارد. هر نوع عضله کارکرد متفاوتی دارد و رشته های آن دارای شکل خاصی هستند. عضله اسکلتی که اندامها و بدن را حرکت می دهد، از رشته های دراز، قوی و موازی تشکیل شده است. این نوع عضله، قادر به انقباض سریع و قوی است ولی تنها برای مدت کمی می تواند با حداکثر قدرت کار کند.عضله قلبی خون را به سراسر بدن پمپ می کند. این عضله رشته های کوتاه، شاخه دار و متصل به هم دارد که شبکه ای را در داخل دیواره های قلب تشکیل می دهند. این نوع عضله می تواند بدون خستگی، مدام کار کند. عضله صاف، کارکردهایی چون حرکت دادن غذا در لوله گوارش را بعهده دارد. این عضله از رشته هایی کوتاه و دوکی شکل تشکیل شده است که به هم متصل شده، صفحاتی را تشکیل می دهند و می توانند برای مدتهای طولاتی کار کنند.

اسلاید 4: عضلات چگونه کار می کنند؟حرکت زمانی ایجاد می شود که پیامهای ارسالی از دستگاه عصبی باعث انقباض عضله شوند. حرکت آگاهانه بدن به وسیله عمل متقابل عضلات اسکلتی، استخوانها و مفاصل صورت ی پذیرد. بیشتر عضلات یک استخوان را به استخوانی دیگر مرتبط می سازند و از یک فصل عبور می کنند وقتی یک عضله منقبض می شود، استخوانها را می کشد و به حرکت در می آورد. بسیاری از عضلات، به صورت جفتی هستند، به طوری که در هر سمت یک مفصل یک عضله قرار می گیرد . حرکات مخالف را ایجاد می کند. برای مثال، در بازو، عضله سه سر با انقباض خود باعث تا شدن بازو می شود.

اسلاید 5: دستگاه قلبی- عروقیدستگاه قلبی- عروقی وظیفه انتقال خون را به سراسر بدن عهده دارد و اکسیژن و مواد غذایی را به بافتهای بدن حمل کرده، موارد زاید را از آنها می گیرد. قلب یک عضو توخالی و عضلانی است که تقریباً در هر دقیقه یک بار و در واقع ورزش با سرعت بیشتر، همه خون بدن(تقریباً 5 لیتر) را به سراسر بدن پمپ می کند. خون در داخل شبکه ای از رگها به تمام قسمتهای بدن می رسد جریان می یابد. سرخرگها که ون را از قلب می گیرند، ره رگهای کوچکتر و سپس مریرگها تقسیم می شوند که به نوبه خود شبکه وریدی را می سازند که ون را به قلب برمی گرداند.سرخرگها و و سیاهرگهاسرخرگها، دیواره ای ضخیم، عضلانی و کشسان دارند تا بتوانند در برابر فشار بالای خونی که از قلب به بیرون پمپ می شود، مقاومت کنند. سیاهرگها، خون را به قلب باز می گردانند. انها دیواره ای نازکتر دارند که به راحتی کشیده می شود و به آنها اجازه می دهد که گشاد شوند و در زمان استراحت بدن، مقدار زیادی خون را در خون نگه دارند. سطح داخلی بسیاری از سیاهرگها، چینهایی دارد که به عنوان دریچه های یکطرفه عمل می کنند و مانع از عبور خون در مسیر نادرست می شوند.

اسلاید 6: ساختار قلبقلب، یک پمپ دوگانه است که عمدتاً از عضله ای به نام میوکارد تشکیل شده است. در هر طرف، خون از طریق سیاهرگها وارد یک حفره بالایی(دهلیز) و سپس وارد یک حفره پایینی(بطن) می شود که این حفره پایینی خون را به درون سرخرگ ها پمپ می کند. جریان خون در این حفره ها به وسیله دریچه هایی یکطرفه هدایت می شود. سمت راست قلب خون را به درون سرخرگهای ریوی و در نتیجه ریه ها و سمت چپ قلب خون را به درون آئورت و از طریق آن به سراسر بدن پمپ می کند.گردش خونقلب خون را به داخل 2 مدار متصل به هم پمپ می کند: گردش خون ریوی و گردش خون عمومی. مدار ریوی، خون بدون اکسیژن را به ریه می برد که در آنجا از طریق شبکه مویرگی، اکسیژن جذب و دی اکسیدکربن(یک گاز دفعی) آزاد می شود؛ سپس خون اکسیژن دار شده به قلب باز می گردد.جریان عمومی، خون اکسیژن دار را به بافتهای بدن می برد که در آنجا از طریق جدار مویرگها، اکسیژن و مواد غذایی آزاد می شود، دی اکسیدکربن و سایر محصولات دفعی از بافتها وارد خون می شوند و ون بدون اکسیژن به قلب باز می گردد.

اسلاید 7: دستگاه تنفسیتنفس فرآیندی است که از طریق آن، بدن اکسیژن(برای تولید انرژی) به دست می آورد و دی اکسیدکربن(محصول دفعی اصلی) ر ا دفع می کند. هوا از طریق بینی یا دهان وارد شده، از طریق نای به طرف برونش ها(راه های هوایی بزرگ) و برونشیول ها(راه های هوایی کوچکتر) در ریه ها می رود. برونشیول ها به کیسه هایی به نام آلوئول ختم می شوند که در اطراف آنها رگهای خونی قرار دارد. اینجا اکسیژن وارد خون و دی اکسیدکربن وارد ریه ها می شود تا به ارج دمیده شود. تنفس توسط عضله دیافراگم و عضلات بین دنده ای انجام ی شود. دستگاه تنفسی شامل حلق، حنجره و اپی گلوت نیز هست. لوزه ها و آدنوئیدهای واقع در حلق به مبارزه باعفونتها کمک می کنند. حنجره حاوی تارهای صوتی است که برای صوا به لرزش درمی آیند. اپی گلوت در طول بلع، نای را می بندد تا غذا وارد ریه ها نشود.

اسلاید 8: تبادل گاز در بدنبافتهای بدن، دایماً اکسیژن را از خون می گیرند و دی اکسیدکربن را در خون آژاد می کنند. اکسیژن محیط وارد ریه ها می شود. و از آلوئول ها وارد رگهای خونی به نام مویرگ می گردد. اکسیژن در مویرگها به ماده ای به نام هموگلوبین که در گلبولهای قرمز وجود دارد، متصل می شود. در همین زمان، دی اکسیدکربن از پلاسما(قسمت مایع خون) وارد آلوئول ها می شود تا با بازدم از بدن خارج گردد.در مویرگهای بافت ها، گلبولهای قرمز اکسیژن را آزاد می کنند، در حالی که دی اکسیدکربن از بافتها وارد پلاسما می شود.

اسلاید 9: تنفس چگونه انجام می شود؟تنفس عملی است که به وسیله آن بدن هوا را وارد و خارج می کند. جریان هوا به درون و بیرون از بدن، به خاطر حرکت هوا از نواحی پرفشار به کم فشار صورت می گرد. برای تنفس به درون(دم)، دیافراگم و عضلات بین دنده ای منقبض شده قفسه سینه را بزرگ می کنند. در نتیجه فشار هوا در ریه ها کاهش پیدا می کند، به طوری که کمتر از فشار هوای اطراف می شود و هوا به ریه ها وارد می گردد. برای تنفس به بیرون(بازدم)، عضلات بین دنده ای و دیافراگم شل شده، حجم ریه را کاهش می دهند. فشار هوا در ریه ها بیش از هوای اطراف می شود که این امر به خروج هوا از بدن منجر می گردد.

اسلاید 10: دستگاه عصبیدستگاه عصبی، اطلاعات را جمع آوری، تحلیل، ذخیره و منتقل می کند. این دستگاه کارکردهای حیاتی بدن را کنترل می کند و با جهان خارج تعامل دارد. دستگاه عصبی شامل دو قسمت است: دستگاه عصبی مرکزی که مغز و نخاع را در بر می گیرد و دستگاه عصبی محیطی که از اعضایی تشکیل می شود که از مغز و نخاع منشاء گرفته، به تمام نواحی بدن می روند. پیامها به صورت تکانه های الکتریکی ظریف از طریق دستگاه عصبی- از مغز به بقیه بدن و برعکس- منتقل می شوند. مغز تقریباً تمامی فعالیتها را کنترل می کند: هم فعالیتهای آگاهانه مثل حرکت و هم فعالیتهای غیرآگاهانه مثل حفظ دمای بدن. مغز همچنین در مورد محیط و وضعیت سایر قسمتهای بدن اطلاعاتی را دریافت می کند. برای مثال، اعصابی که به چشمها ختم می شوند، اطلاعات تصویری را ثبت می کنند و اعصاب زیر سطح پوست، حواسی چون درد را منتقل می کنند. به علاوه مغز قادر به انجام فرآیندهای پیچیده ای چون یادگیری، حافظ، تفکر و هیجان است و می تواند بدن را وادار کند که براساس این فرایندها عمل نماید.

اسلاید 11: ساختار و کارکرد مغزمغز، پیچیده ترین عضو بدن است. بیش از صد میلیارد سلول عصبی و میلیاردها راه عصبی را در خود جای داده است. بزرگترین قسمت مغز، مخ است. مخ به دو نیمه(نیم کره) تقسیم می شود که بوسیله طنابی از رشته های عصبی به نام جسم پینه ای به هم متصل هستند. لایه خارجی(قشر مغز) از بافتی به نام ماده خاکستری تشکیل شده است که پیامهای عصبی را تولیدو تنظیم می کند لایه درونی از ماده سفید تشکیل شده است که پیامها را انتقال می دهد. مخ تفکر آگاهانه و حرکت را کنترل و اطلاعات حسی را تفسیر می کند؛ قسمتهای مختلف مخ، فعالیتهای ویژه ای چون تکلم و بینایی را اداره می کنند. ساختاری در قاعده مغز به نام مخچه، وظیفه تعادل، هماهنگی وشکل دادن به وضعیت بدن را برعهده دارد. ارتباط مغز با نخاع از طریق ساقه مغز است که کارکردهای حیاتی از جمله تنفس را کنترل می کند. درس بالای ساقه مغز، هیپوتالاموس قرار دارد که ارتباط بین دستگاه عصبی و غدد درون ریز را برقرار می نماید و به تنظبم دمای بدن، خواب و رفتارهای جنسی کمک می کند. مغز بوسیله جمجمه و پرده هایی به نام مونتژ محافظت می شود. مایع شفاف مغزی- نخاعی مثل یک ضربه گیر، مغز و نخاع را در برابر آسیب محافظت می کند.

اسلاید 12: سازماندهی دستگاه عصبیدستگاه عصبی مرکزی، متشکل از مغز و نخاع، پیامهای عصبی را تجزیه و تحلیل و هماهنگ می کند. نخاع، ارتباط بین مغز و بقیه بدن را برقرار می سازد. راههای حرکتی که پیامها را از مغز می آورند در طناب نخاعی نزول می کنند. از طرف دیگر راههای حسی از پوست و سایر اعضای حسی، از نخاع بالا رفته، پیامها را به مغز می برند. شبکه ای از اعصاب محیطی به کلیه قسمتهای بدن می رسد.هر عصب ازصدها رشته عصبی شامل سلولهای عصبی تشکیل می شودکه بصورت دسته دسته درون عصب قرار گرفته اند. از نخاع، 31 جفت عصب منشع می گیرند. این اعصاب در تنه و اندامها به اعصاب کوچکتر و کوچکتری تقسیم می شوند.

اسلاید 13: سیستم اعصاباین سیستم تشکیل شده از مغز، نخاع و عصبها.مغز ساختاری فوق العاده ظریف است که از توده ای سلولهای عصبی ساخته شده. در مغز احساسها تجزیه و تحلیل شده و فرمانها برای ماهیچه ها صادر می شود. مغز دورن جمجمه قرار گرفته و در یک مایع شفاف(مایع نخاعی- مغزی) که می توان آن را نوعی ضربه گیر به شمار آورد غوطه ور است. با این وجود به علت همین حرکت آزاد درون جمجمه، مغزنسبت به حرکتها یا فشارهای خشن، حساس است.نخاع عبارتست از توده فیبرهای(رشته) عصبی که از راه روزنه قاعدۀ جمجمه، از مغز منشعب می شود. نخاع از طریق گردن و ستون فقرات به پایین بدن امتدات می یابد.عصبهای پیرامونی بصورت زوج از مغز و نخاع منشعب می شوند و از یک عصب حسی و یک عصب حرکتی تشکیل شده اند. عصبهای حسی ادراکهای دریافت شده بوسیله حواس(بینائی،شنوائی،لمس و غیره) را به مغز می رسانند، عصب های حرکتی فرمانهای صادر شده از مغز را به ماهیچه های ارادی(ماهیچه هایی)که زیر کنترل و خواسته ما هستند منتقل می کنند. هنگامیکه یک عصب قطع شود. حس، قدرت و حرکت آن ناحیه که بوسیله عصب آسیب دیده کنترل می شده از دست می رود.

اسلاید 14: ادامه سیستم اعصاباگر بدن تحت تاثیر یک تحریک آزردهنده قرار گیرد مثلاً دست زدن به یک شی داغ عمل انعکاسی باعث می شود که آن ناحیه از بدن که بر اثر تحریک متاثر شده است به سرعت با رسیدن احساس به مغز و رسیدن دستور از مغز به ماهیچه خود را از تحریک دور کند.سیستم خودکار شبکه ای از عصصب هایی است کهم اهیچه های غیرارادی(ماهیچه هایی که فعالیتهای حیاتی بدن مانند گردش خون؛ تنفس و گوارش) را کنترل می کند. این سیستم بنا به به میل و خواسته ما کنترل نمی شود و چه در خواب و چه در بیداری بصورت خودکار عمل می کند.

اسلاید 15: حواسحواس مختلف، ما رااز تمام جنبه های محیط خود آگاه می سازند. چشمها اطلاعاتی بینایی را فراهم می کنند؛ گوشها صداها را تشخیص می دهند و در تعادل نیز نقش دارند؛ بینی و زبان به ترتیب به بوها و مزه های مختلف پاسخ می دهند و اعصاب حسی پوست، ما را قادر به حساس تماس فیزیکی(لمس)، تغییرات دما و درد می کنند. در هر مورد اطلاعاتی محیطی که بوسیله اعضای حسی تشخیص داده می شود، به وسیله اعصاب به مغز منتقل می شوند و در آنجا مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.بینایی اعضای بینایی، چشم ها هستند. شعاع های محیط که به هر چشم وارد می شوند، به وسیله قرنیه و عدسی متمرکز شده، روی شبکیه می افتند و یک تصویر وارونه بر روی آن تشکیل می دهند. سلولهای شبکیه این تصویر را به تکانه های الکتریکی تبدیل می کند که از طریق عصب بینایی به مغز می روند و در آنجا رمز گشایی شده، باعث بینایی می شوند.عنبیه، اندازه مردمک را تغییر داده، مقدار نوری را که به شبکیه می رسد کنترل می کند. رگهای خونی شبکیه و لایه ای به نام مشیمیه، مواد غذایی را به چشم می رسانند.

اسلاید 16: شنوایی و تعادل گوش نه تنها وظیفه شنیدن بلکه برقراری تعادل را نیز به عهده دارد. گوش شامل قسمته های خارجی، میانی و داخلی است. گوش خارجی امواج صوتی را به پرده صماخ می رساند و باعث لرزش آن می شود. استخوانهای گوش میانی، این لرزشها را به گوش داخلی منتقل می کنند. این پیامها در آنها به پیامهای الکتریکی تبدیل می شو ند. این پیامهای از طریق سلولهای عصبی به مغز رفته، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.گوش داخلی همچنین ساختارهای دارد که با تشخیص وضعیت و حرکت سر به تعادل کمک کرده، به ما اجازه می دهند بدون آنکه بیفتیم، به حالت قائم بایستیم و حرکت کنیم.بویایی بوها به وسیله سلولهای گیرنده تخصص یافته در سقف حفره بینی تشخیص داده میشوند. این سلولهای گیرنده ملکولهای بودار موجود در هوا را تشخیص می دهند و این اطلاعات را به تکانه های الکتریکی ضعیفی تبدیل می کنند. این تکانه ها از طریق عصب گویایی به پیاز بویایی(انتهای عصب بویایی) و سپس مغز منتقل می شوند و در مغز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. حس بویایی انسان بسیار حساس است و ما را قادر به تشخیص بیش از 10000 بوی مختلف می کند.

اسلاید 17: چشایی مزه ها بوسیله جوانه های چشایی تشخیص داده می شوند.این ساختارها در دهان و گلو قرار دارند و اکثر آنها(حدود 10000 عدد) درسطح بالایی زبان واقع شده اند. آنها تنها می توانند 4 مزه اصلی را تشخیص دهند: شیرینی، ترشی، شوری و تلخی. هر مزه بوسیله جوانه های چشایی واقع در یک ناحیه خاص از زبان تشخیص داده می شود:تلخی در پشت، ترشی در کناره ها، شوری جلو و شیرینی نوک. حس بویایی به همراه این 4 مزه اصلی، ما را قادر به تشخیص طیف وسیعی از مزه های جزئی تر می کند.لامسهحس لامسه شامل حواسی چون درد، فشار، ارتعاش و دماست. این حواس بوسیله دو نوع گیرنده واقع در زیر سطح پوست، تشخیص داده می شوند: انتهاهای عصبی آزاد(بدون پوشش) و انتهاهای عصبی پوشیده به صورت اجسام حسی. انواع مختلف انتهاهای عصبی یا اجسام حسی، حواس ویژه را دریافت می کنند. تعداد گیرنده ها در بدن فرق می کند: برای مثال، نوک انگشتان دست بشدت حساس است و گیرنده های زیادی دارد در حالی که ناحیه میانی پشت، از گیرنده های کمتری برخوردار است.

اسلاید 18: دستگاه گوارشدستگاه گوارش از لوله گوارش و اعضای مرتبط با آن تشکیل می شود. لوله گوارش یک لوله پیچ خورده به طل حدود 7 متر است که غذا در حین هضم شدن از آن عبور می کند. این لوله شامل دهان، حلق، مری، معده، روده های کوچک و بزرگ، راست روده و مقعد است. اعضای مرتبط با گوارش عبارتند از: 3 جفت غده بزاقی، کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا. دستگاه گوارش، غذا را به اجزای ساده تر تبدیل می کند تا به وسیله سلول های بدن قابل استفاده باسد و سپس مواد باقیمانده را به شکل مدفوع، دفع می کند.دهان و مریفرایند گوارش در دهان آغاز می شود. عمل دندان ها و زبان در طول جویدن، غذا را برای بلع به قطعات نرم و کوچکتر تبدیل می کند و از طرفی مواد موجود در بزاق، کربوهیدرات های موجود در غذا را تجزیه می کنند. در هنگامبلع، زبان لقمه غذا را از گلو به مری می راند. در همین زمان، کام نرم حفره بینی را می بندد و اپی گلوت هم که یک زایده کوچک غضروفی در پشت زبان است، حرکت کرده، حنجره را می بندد و به این ترتیب غذا وارد بینی یا حجنره نمی شود.

اسلاید 19: معده غذا از مری به داخل معده می رود. آنجا ممکن است به هم خوردن و تجزیه جزئی غذا به وسیله مایعات گوارش کننده تا 5 ساعت طول بکشد تا اینکه غذا تبدیل به یک ماده نیمه مایع به نام سوپ معدی شود. مایعات بلعیده شده مثل آب و چای در عرض چند دقیقه از معده عبور کرده وارد روده می شوند.روده کوچکسوپ معدی وارد دوزادهه یا اثنا عشر(قسمت اول روده کوچک) می شود و به وسیله مایعات گوارش کننده کبد و لوزالمعده باز هم تجزیه می شود. مرحله نهایی هضم در بقیه روده کو چک صورت می گیرد. در روده کوچک، مایعات گوارش کننده ای که از جدار روده آزاد می شوند، مواد غذایی به واحدهای شیمیایی کوچکی تبدیل می کنند بطوریکه بتوانند از جدار روده وارد شبکه رگهای خونی اطراف آن شوند.روده بزرگ پس از جذب مواد غذایی در روده کوچک، مواد باقی مانده وارد روده بزرگ می شود. بیشتر آب موجود در این مواد به داخل بدن باز جذب می شود و ماده دفعی نیمه جامد باقی مانده، مدفوع را تشکیل می دهد مدفوع وارد راست روده می شود و در آنجا باقی می ماند تا زمانیکه با یک حرکت روده ای از بدن خارج شود.

اسلاید 20: کبد، کیسه صفرا و لوزالمعدهکبد، کیسه صفرا و لوزالمعده، به تجزیه شیمیایی غذا کمک می کند. کبد از محصولات گوارش برای ساخت پروتئین هایی مثل پادتن ها( که به مقابله با عفوتن ها کمک می کنند) عوامل لخت کننده خون استفاده می کند. کبد همچنین سلولهای خونی فرسوده را تجزیه می کند و مواد اضافی را به صورت صفرا دفع می نماید. صفرا در کیسه صفر ذخیره می شود و در گوارش چربی ها نقش دارد. ورود غذا به دوازدهه کیسه صفرا را تحریک می کند تا ازطریق مجرای صفراوی، صفرا را به درون دوزادهه بریزد. لوزالمعده، مایعات گوارش کننده قدرتمندی را ترشح می کند که در هنگام ورود غذا به دوازدهه، وارد آن می شوند. این مایعاتهمراه با مایعات گوارش کننده ای که به وسیله سطح داخلی روده تولید می شوند، کمک می کنند تا مواد غذایی به موادی تجزیه شوند که جذب خون شده، به کبد، برده شوند. به عنوان مثال، شکسته شدن چربی ها از مولکول های درشت به محصولات قابل جذب حاصل این فعالیت است.

اسلاید 21: غده های رون ریزغده های درون ریز، هورمون ها را تولید می کنند. هورمون ها موادی شیمیایی هستند که در جریان خون وجود دارند و فرآیندهای قسمت های دیگر بدن را کنترل می کنند. این فرآیندها عبارتند از متابولیسم(واکنش هایی شیمیایی که به طور مداوم در بدن رخ می دهند)، پاسخ به استرس، رشد و تکامل جنسی. این مجموعه شامل غده ها و سایر سلول های تولید کننده هورمون هستند. غده هایی مثال هیپوفیز، فوق کلیه و تیرویی اعضایی هستند که تنها کارکرد آنها تولید هورمون های اختصاصی است. سایر اعضا و بافت ها مثل تحمدان ها، بیضه ها، قلب و کلیه ها نیز حاوی سلول های تولید کننده هورمون هستند.غده هیپوفیز هیپوتالاموسغده هیپوفیز در قاعده مغز قرار دارد. به این غده بدن((غده رئیس)) گفته می شود، چون هورمون هایی را تولید می کند که بافت درون ریز واقع در سایر غده ها و اعضا را تحریک و کنترل می نماید. همچنین هورمون هایی را ترشح می کند که رشد بدن، حجم ادرار و انقباض رحم را در طول زایمان کنترل می کنند . هیپوتالاموس بخشی از مغز است که با غده هیپوفیز ارتباط دارد. هیپوتالاموس، هورمون هایی به نام عوامل آزاد کننده را ترشح می کند که کارکرد هیپوفیز را کنترل می نمایند و به عنوان رابط بین دستگاههای عصبی و غدد درون ریز عمل می کنند.

اسلاید 22: غده پینه آلغده پینه آل در عمق مغز قرار دارد و کارکرد دقیق آن هنوز مشخص نیست. البته معلوم شده است که این غده، هورمونی به نام ملاتونین را ترشح می کند که گمان می رود با چرخه روزانه خواب و بیداری مرتبط باشد.غده های تیرویی و پاراتیروییدغده تیرویید که در گردن واقع است، هورمون هایی را تولید می کند که متابولیسم را تنظیم می کنند. همچنین برخی از سلول های تیرویی، هورمون کلسی تونین را ترشح می کنند که غلظت خونی کلسیم را کاهش می دهد. چهار غده پاراتیرویید واقع در پشت تیرویید هورمونی را تولید می کنند که غلظت خونی کلسیم و فسفات را تنظیم می کند. کلسیم برای سلامت استخوان ها حیاتی است و به همراه فسفات، نقش مهمی را در کارکرد عصب و عضله ایفا می کند.لوزالمعده لوزالمعده پشت معده قرار دارد. لوزالمعده مایعات گوارش کننده ای، تولید می کند که به تجزیه غذا کمک می کنند. این غده همچنین هورمون های انسولین و گلوکاگون را ترشح می کند که نقش مهمی را در تنظیم سطح گلوکز خون(قندی که منبع اصلی انرژی بدن به شمار می رود) ایفا می کنند.

اسلاید 23: تخمدان ها تخمدان ها در دو طرف رحم قرار گرفته اند. آنها تخمک ها را آزاد می کنند و هورمون های جنسی زنانه یعنی پروژسترون و استروژن را می سازند که چرخه قاعدگی را تنظیم می کنند. استروژن همچنین باعث ایجاد برخی از مشخصات جنسی زنانه از جمله بزرگ شسدن پستان ها می شود.بیضه هابیضه ها در کیسه ای از پوست و عضلات به نام کیسه بیضه(اسکروتوم) قرار دارند. این غده ها تولید اسپرم و ترشح هورمون جنسی مردانه یعنی تستوسترون را بر عهده دارند. این هورمون مسئول شروع بلوغ و ایجاد مشخصات جنسی ثانویه مردانه از جمله موی صورت است.دستگاه لنفاویدستگاه لنفاوی شامل شبکه ای از رگ های لنفی است که در سراسر بدن گسترده شده است و از گره های لنفاوی لوبیایی شکل(که معمولاٌ غده های لنفاوی نامیده می شوند)، طحال، غده تیموس و سایر نواحی بافت لنفاوی از جمله قطعات پی یر در دیواره روده عبور می کند. دستگاه لنفاوی به دفاع بدن در برابر عفونت و نیز حفظ تعادل مایعات بدن کمک می کند.

اسلاید 24: رگ ها و غده های لنفاوی رگ های لنفاوی مایعی به نام لنف را در سراسر بدن حمل می کنند. لنف با گرفتن مایع اضافی از بافت ها و برگرداندن آن به جریان خون، به حفظ تعادل مایبعات بدن کمک می کند. لنف همچنین گلبول های سفید را حمل می کند که با عفونت مقابله می کند. غده های لنفاوی که در محل اتصال رگ های لنفاوی قرار دارند، ارگانیسم های عفونی را از لنف پاک می کنند. آنها پر از لنفوسیت ها(نوعی گلبول سفید) هستند. دسته هاسس از این غده ها در بسیاری از قسمت های بدن از جمله گردن، زیر بغل و کشاله ران وجود دارند.طحال و تیموس طحال و تیموس انواع خاصی از لنفوسیت ها را تولید می کنند. این سلول ها پادتن ها را تولید می نمایند که به تخریب ارگانیسم های عفونی کمک می کنند. طحال همچنین گلبول های قرمز فرسوده را تجزیه می کند.